forum.ziyouz.com
Jamiyat va inson => Oila va jamiyat => Mavzu boshlandi: Muslimа 15 Fevral 2007, 13:13:08
-
Assalomu alaykum!
Forumimiz a'zolari orasida turmush qurganlar bor, lekin hali turmush qurmaganlar ko'p nazarimda?!
Sizlarga savol bilan murojat qilmoqchidim!
Siz orzu qilgan, umuman siz risoladagidek turmush o'rtoq dib hisoblaydigan inson qanday hislatlarga ega bo'lishi lozim?
Sizlardan iltimos "Risoladagidek turmush o'rtoq" deganda hayolizga keladigan birinch uchta hislatni yozsangiz. Iltimos uchtadan ko'p bo'lmasin!
Birinchi o'zim javob beraqolay:
Kuchli iymon egasi
Mani Alloh uchun sevib hurmat qiladigan
Hunarli...
-
Assalamu alaykum.
Men turmush qurib bo'lgan bo'lsam ham javob bermoqchiman.
Har bir mo'mina uchun shunday jufti halol bo'lishini Allohdan so'rab qolaman.
Ibodatli va taqvodor.
Halol kasb qiluvchi.
O'z zavjasini tushuna oladigan.
-
-Vafoli,sadoqatli;
-Rostgo'y;
-Ota-onasini hurmat qiladigan;
-
Iymonli, shirinso'z va qo'li shirin pazanda.
-
Iymon-e'tiqodli
Qat'iyatli
Oqil
-
Albatta avvalo iymonli, e'tiqodli
Mani Alloh yo'lida sevuvchi, hurmat qiluvchi
Man yoqtirmaydigan barcha hislatlar unda yoq bo'lishi kerak
-
Iymonli,
Har tomonlama keng fikrli,
Sabr-toqatli.
-
Assalamu alaykum!
Har birimizga qanaqa bolishidan qat'iy nazar oxiratimiz uchun hayirli bo'lgan turmush o'rtog'i nasib qilishini Allahdan so'rab qolamiz!
-
Assalamu alaykum!
Har birimizga qanaqa bolishidan qat'iy nazar oxiratimiz uchun hayirli bo'lgan turmush o'rtog'i nasib qilishini Allahdan so'rab qolamiz!
Omin!
-
Assalomu alaeykum,mani orzuyimdigi turmush ortogim
Iymonli namoz uqiydigan
Ichmiydigan chekmiydigan
Ota-onasini yaqinlarini va albatta mani yaqinlarimni ham hurmat qiladigan
Mani sevib manga hech qachon hiyonat qimiydigan....
-
Assalomu alaeykum,mani orzuyimdigi turmush ortogim
Iymonli namoz uqiydigan
Ichmiydigan chekmiydigan
Ota-onasini yaqinlarini va albatta mani yaqinlarimni ham hurmat qiladigan
Mani sevib manga hech qachon hiyonat qimiydigan....
Xudo hohlasa uzingiz orzu qilganday yigitni topasiz. Sizga baht tilayman
-
Man masalan sevgan insonimdan faqat mehr bilan etibor kutaman boshqa narsa sovga har hil mayda chuydala keremas faqat shirin gap bn etiborlarini uzi etadi asosiysi shu man uchun.
Sizga shirin gap etsade har kuni, keyin na oilani boqsa, na bir ish qilsa. Bu yaxshimi? Yoki ko'ngil uchun bir og'iz shirin gap etip keyin bilgan ishini qilib yuraversa... ??
mening fikrimcha ayol erinig ruxsati bilan uydan tashqariga chiqishi mumkin ,ayolnig ishi faqat eriga,farzandlariga -uyga , albatta o'ziga ham qarashi kerak.
Erkak kishi ishlaydi farzandlari jigar bandi,Hotini -mahrami,bir umur yostiqdoshi,dardkashi ularnig qo'ni qoshnidan kam bolishini istamaydi albatta .Ular ko'ngli hush bo'lmaguncha Otaning ko'ngli hush bo'lolmaydi.Hotini farzandlarining Olloh ta'oloning Haq yo'li Islomda Oloh ta'oloning buyurganin qilib ,qaytarganidan qaytib .Payg'ambarimiz s.a.v. sunnatlarga amal qilib yashashini istaydi
ikki dunyo obod bolishini istaydi.
Boylik bilan baxt yasab bomaydi,boriga shukir -yo'g'iga qanoat ,bir birovdan hech qanday sir saqlamay ,dildagi tilda bolsagina Dunyoda eng eng Baxtli oila bololadi...
Assalamu alaykum! Sizdan iltimos, bundan keyin postni o'zingiz bir bora o'qib chiqib so'ng forumga joylasangiz.
-
postga gap bolishi mumkin emas_xayotda uchraydigan haq gaplar yozilgan_bundan ortig'i yo'q bu erda..Oshiq_bale mavlono..sizga o'zim baxt tilayman..orzularga etib yurig..
-
Avvalambor haqiqatdan iymonli, etiqodli
-Turmish o'rtog'ini tushinadigan
-Hehc qachon uning qalbiga ozor bermaydigan.
-Har tomonlama mukammal
-ota-onasini hurmat qiladigan
-turmush o'rtog'iga chin dildan ishonadigan va uni har doim sevib ardoqlab yashaydigan inson bo'lishi kerak.
-
Assalomu alaykum!
avvalo, bu hali boshimga tushgan emsau, lekin ozimga yarasha fikrlarim bor. birinchidan, turmush qurvotgan inson bir-birlarini har jihatdan yaxshi organchach yurmush qurish kere, mabodo bilmasdan turmush qurganla ham bolsa, keyinchali bir-birlrini tushunsa ham boladi, buni uchun ayol kishi doim erkak kishidan 1 pog`ona pastda turish kere, erkak kishi esa ayolini tushuna bilish kere, har qanday holatda bir-birlarini tori chunib, qollab quvvatlash kerak. har ikkalasi ham bir-birlarini qarindoshlarini hurmatini joyiga qoyish kere, ona ham qaynonani ham birdek aiziz tutish kere. farzand tarbiyalashda ham har ikkalallari baravariga haqlidirlar!
-
1-o'rinda mehribon rafiqa.Ishdan kelsihizga yaxshi keldizmi begim deb,qo'lizga issiq suv quyib,darrov dasturxon yozsa.Kayfiyatizga qarab,yaxshi, ko'ngilni ko'taradigan gaplardan gapirsa.Isga ketishizda yaxshi gaplar bilan jo'natsa.Yaxshi kunlarizda Allohga shukr qilib,yomon kunlarizda sabr qilib,yaxshiligizi oshirib,yomonligizi yaxshirib yursa.Bunday turmush o'rtog'im bo'lsa,boshimda ko'tarib,xurmatini joyiga qo'yib yurardim.
-
Assalomu alaykum Rohatoy!!! Siz o'rtaga tashlagan mavzu hozirgi kunda juda ham dolzarb hisoblanadi. Avvalo "RISOLADAGIDEK" degan jumla ostida nima yashirinib turganiga qaraylik. Bir narsa ma'lumki, hech bir buyum yoki hech bir kimsa risoladagidek bo'la olmaydi, ya'ni ideal narsaning o'zi yo'q! Biz orzularimizda, hayollarimizda va tasavvurlarimizda doimo ideallikka intilamiz. Aslidachi??? Ko'pgina holatlarda mutlaqo teskarisi bo'lib chiqadi. Inson doimo bir qadam oldinda yurishi kerak. Lekin ortiga ham nazar tashlashni unutmaslik lozim. Ya'ni men o'zim uchun ideal turmush o'rtog'ini kidirsam-u, turmush o'rtog'im men o'ylagan o'sha ideal bo'la olmasa, na chora, bariga ko'nikishga to'g'ri keladi. Yoki, yo'q bu qiz mening idealim emas deb ajralib ketishim kerakmi??? Inson uchun hayotdagi eng og'ir musibat bu "ADASHISH". Hech kim Ilohim hayotda adashmasin!!! Taqdiri azalda nima bitilgan bo'lsa o'shani ko'ramiz!!! Endi siz so'ragan uch hislatni ham yoritsam bo'ladi. Birinchidan, men uchun ideal turmush o'rtog'i avvalo meni va oilamdagilarni ko'ngliga yo'l topa oladigan bo'lishi lozim. Chunki insonning bahti unung atrofdagilar bilan qilgan muomilasiga bog'liq bo'ladi. Ikkinchidan, men uchun ideal turmush o'rtog'i din-u diyonatli va e'tiqodda sodiq bo'lmog'i lozim. Chunki Allohdan qo'rqqan har qanday banda qadamini o'ylab bosishga harakat qiladi. Uchinchidan, men uchun ideal turmush o'rtog'i hayo libosiga kiyinib, ibo suvida yuzini yuvgan bo'lmog'i lozim. Agar men yuqorida sanab o'tilgan hislatlarga ega turmush o'rtog'ini topsam, bu Allohu Taoloning menga bergan buyik ne'mati bo'lardi. Ammo hozirgi davrda bundaylarni topish qiyin!!! Sababini esa o'zingiz bilasiz.
-
Uylanayotgan qizim: "Turmush qurganimizadan so'ng hijobga kirgazib qoymaysizmi?" - deb so'radi. Men esa "Majburlamayman-ku, lekigin ayolimni hijob kiyishini hohlardim" - deb javob berdim.
Iltimos maslahat bering ?
Qanday yol tutishim kerak?
Mavzuga taluqli bolmagan post yozganim uchun uzur.
-
Siz turmush o'rtog'ingizdan Qur'ondagi Nur Surasining 30-oyatini o'qishni so'rang,albatta ayollari hijob o'ramagan erkaklar javobgarligi haqida ulamolardan qattiq gaplar kelgan.Siz ayolingiz uchun ham mas'uliyatlidursiz.Ulardan muloyimlik bilan lekin qat'iy qilib so'rang va hijobsiz ayollarga qattiq jazolar berilishini(Alloh swt saqlasin) hadis va Qur'ondan misollar keltirib tushuntiring,va yana ularga duolaringizda hidoyat so'rang,inshaalloh duolaringiz qabul bo'lgay.Assalaamu alaykum va rahmatulloh.
P.S.:Bugun muborak Juma Parvardigor duolarni qabul qiladigan kun,inshaalloh.
-
Abdulholiq
Albatta bugun Muborak Jumadir. Man uni haqqiga Ollohdan hidoyat sorab duo qildim.
O'zim ham asta sekinlik bilan unga Hudo hohlasa tushuntiraman. Iloji boricha "Holislik Sari" turkumidan ma'ruzalar qoyib eshittiraman (O'zim ham shu ma'ruzalar orqali ko'p narsana bilganman).
Umid qilamanki u bir kunmas bir kun "Hijobga kirnmoqchiman, bunga qandoq qaraysiz" - deb sorab qolishini. :)
Assalaamu alaykum va rahmatulloh.
-
Assalamu alaykum wa rahmatulloh!
Rafiqangizga ham ushbu forumga, forumning Muslima bo'limiga kirishlarini tavsiya qilsangiz yaxshi bo'lardi.
Chunki Muslima bo'limi orqali hijobga mehr qo'ygan qizlarimiz soni oshib bormoqda.
Allohim, hamma qizlarimizni "Nur" surasining 30-oyatini diliga joylagan va shunga mehr-muhabbatlilardan qilsin!
-
Assalomu alaykum Laylo
maslahatiz uchun raxmat. Albatta etaman. :)
-
Assalomu alaykum Sean!
To'g'risi, siz uylanayotgan qizga havasim keldi. Sizdek yigitlarni hali ham borligi odamni quvontiradi! Yuqorida sizga yaxshi maslahatlar berildi, shunga qo'shimcha aytmoqchidim, Xolislik sari dasturini tinglarkansiz, shu dasturda shytonni ro'zada zanjirband qilinishidan oldin odamzodga qilgan vasiyati haqidagisini ham eshittiring. U yerda, agar eshitgan bo'lsangiz, qizlarga ham murojat qilinadi, juda ham ta'sirli chiqqan! Albatta Quroni karim suralaridan so'ng bu uslni ham qo'llab ko'ring! Inshaolloh Allohim ularni ham qalblariga hidoyat ato qiladi! Duolarizda ham so'rashni unutmang! Alloh hayrli ishlaringizda bardavom qilsin! Hammamizga ham ikki dunyo saodatiga erishishlik bahti nasib qilsin!
Sirotal mustaqiymda bardavom bo'laylik!
-
Maslahatiz uchun raxmat Rohatoy!
-
-Juft Halol Alloh Taola tarafdan qilingan taqdirdir biz uchun...Uning yomonligi bo'lsa sabr qilish, yaxshiligiga esa shukur qilish biz uchun farzdir. Ayniqsa ayol kishi uchun Turmush, Oila doim ustun bolishi...o'zining turmush ortog'iga doimo g'amhor bolishi...kerak. Bu uning baht yoliga qoyadigan qadamidir. U shu qadamni ozi bosa oladi va qay tarafga burishi ham uning qoliladir. Ahir halqda bejiz etishmaganku "Erni er qiladigan ham, qaro yer qiladigan ham..."
-
Risoladagidek Turmush o'rtogim- 1)Imonli, bo'lishini istar edim.
2) Oqila,
3)Olima
-
Allohdan qattiq qo'rqadigan hamda odobli va hulqi go'zal turmush o'rtoq tanlagan yaxshiligi haqida islomda ko'p maslahat aytilgan.
-
Qizlar aktivlashib qoldi bu threadda.Tinchlimi..(http://img.uz/images/1724754.gif) (http://img.uz)
-
Hikoya
Dindor qiz insonni mas’ud etadi
Imom Hanbal Hazratlari o’gillariga:
- Falon odamning ikki qizi bor, biri juda go’zal, boshqasi o’rtacha. Sizga qaysi birini so’rayin. Bu ikki qizdan qaysi birini munosib ko’rasiz? — dedilar.
Buyuk imom Hazrati Ahmad bin Hanbal:
- Dinni qaysi biri yaxshiroq biladi? — deb so’radi.
- O’rtacha go’zallikdagisi dinni juda yaxshi biladi, diniy hayot kechiradi, din amallarini ado etadi, - deb javob berdilar Hazrat Hanbal.
Hazrat Imom Ahmad bin Hanbal:
- Unday bo’lsa, dinni yaxshi bilganini menga nikoh eting, dindor bo’lganini istayman. Chunki u insonni mas’ud etadi. Dindor bo’lmagani havoyi va nafsoniy istaklarining asiridir. Johillar qancha go’zal bo’lsalar ham xonadonga xayr keltirmaydi, - deb dindor qizni munosib ko’ribdi.
Izoh va o’git.
Hazrat Imom bu qissada dindor, imonli ayolning eri va oila a’zolarining muhabbatini qozonishi, o’zining vazifalarini jon-dili bilan ado etishini anglatmoqda. Dinini bilgan erini ko’nglini oladi. Dinini bilgan kattalarga hurmatda, kichkinalarga marhamatli bo’ladi. Imonsiz johil xonimlar boshiga balo bo’lib, butun oila a’zolari huddi jahannamga tushganday bo’ladilar.
-
Boylikmi, oqila xonimmi?
Bir vaqtlar Bag’dodda yuz bergan kuchli yong’inda boyning hamma boyligi kuyib kul bo’ldi.
Butun mol-dunyosining birpasda yo’q bo’lganiga chidamagan odam Bag’dod ko’chalarida faryodu fig’on chekib yig’ladi. U odam ham yig’lardi, ham uyiga qarardi. Bu falokatni ko’rib, uning qarshisidan bir oqil odam chiqib debdi:
- Ey do’stim, bu kap-katta odamga yig’lash nimasi?
Uyi yongan odam:
- Men yig’lamay kim yig’lasin?.. Bir zumda hamma molu mulkim kul bo’ldi ketti! Bir lahzada faqir va qashshoq bo’ldim, - deid.
Ko’pni ko’rgan-kechirgan oqil odam:
- Yaxshi, uydagi umr yo’ldoshing qanday? Aqllimi, erining dardi, erining kayfiyatini, erining qadrini biladimi? — deb so’radi.
Uyi yongan kishi bir zu, o’ylanib qoldi:
- Ha, bu jihatdan baxtiyorman. Allohga shukur, farosatli, soliha xonimim bor, - dedi.
Ko’rgan-kechirgan oqil kishining xotini afsuski, ko’ngildagidek emas, bu jihatdan baxtsiz edi. U uyi kuygan odamga bunday debdi:
- U holda nega yig’laysan, ey nodon?! Bu dunyoda mato uchun ham ko’z yoshi to’kadimi? Men shunday bir xotinga uylanganmanki, aqli kalta, er qadr-qiymatiga yetmaydi. Sen falokatning nimaligini bilmaysan. Sen aqli kalta, tili uzun, jag’I tinmas bir xotinga uylangin, o’shanda bilasan xalokat nimaligini! Do’konlaring yonibdi, nima bo’pti? Sen sog’ bo’lsang, hammasini topasan. Yoningda ko’nglindagidek xotinning senga madadkor bo’lib, ma’naviy quvvat berib turganidan keyin tezda o’zingni o’nglab olasan.
Izoh va o’git.
Yuqorida keltirilgan bu hikoyadagi izohda ushbu Hadisi Sharif bor edi: "œDunyo foydalaniladigan yerdir. Dunyoning eng foydalaniladigan zaruratlaridan biri esa soliha va ko’ngilga muvofiq keladigan ayoldir". Ko’ngilga xush kelgan ayolga uylanilgan bo’lsa, dunyoning barcha ishlari to’g’ri yo’lga kirdi demakdir. Ota — bobolarimiz: "œIkki ko’ngil bir bo’lguncha samonday sarson bo’lur", deganlar.
Demak, turmushdagi barakot umr yo’ldoshining qandayligiga bog’liq.
Yusuf Tovasliyning "œHikmatlar hazinasi" kitobidan olindi.
-
Izlaganim
Ko‘nglim qoldi go‘zal yuzi oydeklardan,
Pand kor qilmas, el bezordir mendeklardan.
O‘zbekchilik izladim ko‘p o‘zbeklardan,
Tug‘ilganim shu buzilgan zamonmidi?!
Gulshan yurtim, chaman-chaman gulzoring ko‘p,
Gulzor ichra guldek tiniq ruxsoring ko‘p.
Afsus hayo sotilajak bozoring ko‘p,
Shu xislating olam aro dostonmidi?!
Hissiyoti yeb bitirgan hayosini,
O‘ylamaydi kelajagu dunyosini.
Sochdek kalta qirqib kiyar libosini,
Izlaganim lozim kiymas janonmidi?!
Izlab-izlab bir gul topdim tikoni yo‘q,
Poklik ichra cho‘mgan o‘zga makoni yo‘q.
O‘ylagandim, endi ko‘nglim armoni yo‘q,
Bir dam visol, so‘ng bir umr hijronmidi?!
Yantoqdirman, bor vujudi tikon bo‘lgan,
CHo‘l bormikan yantoq bilan chaman bo‘lgan?!
Bir nilufar bilan bir ko‘l gulshan bo‘lgan,
Menga qumlik, unga suvlik makonmidi?!
Javlon Abdullo
-
Shayxa Umm Abdillaah al-Waadi’yyahning
"œNaseehatee lin Nisaa" kitoblari asosida tayyorlandi.
al-Hamdu-Lillaahi Rabbil-'Aalameen was-Salaatu was-Salaamu 'alaa Ashrafil-Anbiyaa.e wal-Mursaleen, wa ba'd:
Abu Hurayra (radiallohu anhu)dan rivoyat qilinadi, Rasululloh sallallahu alayhi vassallam: "œAyol kishiga to’rtta sababga ko’ra uylaniladi: boyligi, nasabi, husni va dini. Siz dindorini tanlang, shunda baraka topasiz" dedilar. [ Imom Al Buxoriy (9/132), Muslim (2/1086)]
Hadisning ma’nosi:
Erkak kishi har hil sabablarga ko’ra uylaniladi, va bular to’rttadir:
1. uylanayotgan ayolning boyligi
2. ayolning nasl-nasabi
3. ayolning go’zal husni
4. va dindorligi
Ayolning boyligi uchun uylanish joiz bo’lmaydi, agar o’sha ayol o’zini taqvo (Allohdan qo'rqish) bilan ziynatlantirmagan bo’lsa. Bu holda, ayol erki tamomila o’z qo’lida bo’lishini, va erining unga bo’ysunishi, erning ustidan hukmronlik qilishni tusab qoladi. O’zi buni aytmagan va tan olmagan holda ham, bu narsani ayolning hatti harakatlaridan bilib olsa bo'ladi,
Shu tariqa, mansabiga qarab uylanilgan ayol ham taqvodor bo’lmasa, eridan o’zini ustun qo’yadigan bo’ladi. Bunday holatni husniga qarab uylanilgan ayoldan ham kutish mumkin. Agar o’sha husndor ayol ham taqvodorlardan bo’lmasa, eriga past nazar bilan qaraydigan bo’lishi mumkindir.
Allohning Rasuli Muhammad sallallahu alayhi vassallam uylanishga maslahat bergan ayol esa-bu dindor ayoldir.
Yuqorida aytilgan gaplardan, boy, nasl nasablik va go’zal ayolga uylanishdan yuz o’girish kerak degan tushuncha kelib chiqmasligi kerak. Aytmoqchi bo’lganimiz, inson barcha e’tiborni bu narsalarga bermasdan, aksincha, dinga qaratishligi joizdir. Agar bular hammasi din bilan mujassamlansa, bu holat xayrlidir.
Dindor ayol taqvodor, Rabbisiga itoatkor va U qaytargan ishlarga qo’l urmaydigan bo’ladi. Zero, Alloh toalo marhamat qiladiki:
Bas, ibodat-itoatli va erlari yo’qligida Allohning hifzu himoyati bilan (erlarining mol - mulklarini va o’z iffatlarini) saqlovchi xotinlar yaxshi xotinlardir. [Niso (4):34]
U or-nomusli, erining mulkini saqlovchi, uning ruhsatisiz uydan tashqariga chiqmaydigan, o’z haq huquqlarini bilib, haddidan oshmaydigan ayoldir.
Shu bilan birga, ayolning zimmasida ham solih juft tanlash burchi bordir.
Qanchadan qancha ayollar o’zlariga juft tanlashda adashganliklari sababli turmushlari buzilib, erlari ularni o’zlarining notug’ri yo’llariga tortganlar?
Ammo shunday holatlar ham borki, hotinlar erlarini o’z yo’llariga burib olishgan; Imron ibn Hattabning holati bunga misol bo’la oladi. U o’z jiyaniga Xavorij firqasidan tortib olish niyatida uylanadi, ammo aksincha, ayoli uni o’z yo’liga solib oladi.
Ayol kishining tabiati ta’sirchan va o’zgaruvchanligi sababli, ko’pincha ular erlariga bo’ysunib o’z yollaridan yiroqlashib ketishadi. Shuning uchun biz Allohdan dinimizda sobit qadamlik va davomiy bo’lishlikni so’rab qolamiz. Albatta, juft bir biriga ta’sir o’tkazmay qolmaydi, shu sababdan ham, biz solih juft tanlashda e’tiborli bo’lishligimiz lozimdir.
Abu Musa (radiallohu anhu)dan rivoyat qilinadi, Rasululloh sallallahu alayhi vassalam: "œYaxshi juft bilan yomon juft huddi mushki anbar sotuvchisi bilan temirchi mislidek. Mushk sotayotgan insondan mushk sotib olasiz, yoki undan yoqimli hid yuqib qoladi. Temirchi esa kiyimingizni kuydirib qo'yishi mumkin, yoki undan yoqimsiz hidga to'yasiz". ( Sahih: Buhoriy, Muslim)
Yana qo’shimcha qilib Payg’ambarimiz sallallahu alayhi vassallamdan quyidagi hadisni ham keltirishimiz mumkin: "œ Inson do’stining dinidadir, kimni do’st qilib olishingizga e’tibor qiling".
va yana bir shoir aytishicha:
"œInsoning o’zi haqida emas, balki uning do’sti haqida so’rang. Zero, ular bir birlariga o’rnakdirlar."
Bundan tashqari Alloh toalo aytadi:
Bas, ular (ya’ni ahli jannat) bir — birlariga qarab savol — javob qilurlar. (shunday suhbatlarning birida) ulardan biri dedi: "œMening bir do’stim bor edi. U menga "œRostdan ham sen (o’lganimizdan so’ng yana qayta tirilishimizni) tasdiq etuvchilardanmisan?" der edi. (So’zlaguvchi hayoti — dunyoda oxiratni inkor qilgan do’sti haqidagi hikoyani tugatgach, jannatdagi birodarlariga): Sizlar (ham men bilan birga o’sha do’stimning do’zaxdagi holi nima bo’lganiga) qaraguvchimisizlar?" dedi. So’ng o’zi qarab uni do’zaxning o’rtasida ko’rdi [Soffat(37):51-55]
Va yana Alloh toalo aytadiki:
Biz ular uchun (ularni To’g’ri yo’ldan ozdiradigan) "œdo’stlar" tayyorlab qo’ydik, bas o’sha ("œdo’stlar") ularga oldilaridagi (gunohlarini) ham, orqalaridagi (gunohlarini) ham chiroyli ko’rsatdilar va ularga ham o’zlaridan avval o’tgan — halok bo’lgan insu — jindan iborat ummatlar qatorida So’z — Azob haq bo’ldi. Darhaqiqat, ular ziyonkor bo’ldilar. [Fussilat(41):25]
Bunga qo’shimcha qilib yana quyidagi hikmatli gaplarni keltirishimiz mumkin:
"œ Har kim o’ziga ohshash bo’lganga intiladi"
Va yana:
"œO’xshash qushlar bir joyga yig’ilganlari kabi, insonlar ham o’zlariga ohshaganlarga intiladilar".
Solih juftga uylanish haqida yana bir hadis keltiramiz:
Abu AbdurRahman Al-Habli Muhammad sallallahu alayhi vassallamdan: "œDunyo- insonlarga berilgan ne’matdir, va bu ne’mat matolarining eng yaxshisi soliha ayol" deb marhamat qilganlarini rivoyat qiladilar. (Muslim 2/1090)
Manba (http://www.sofislom.com)
-
Assalomu alaykum!
Hozirgi paytda ayolning izzatini va insoniyligini tiriklayin ko‘mishgan. Ermak uchun o‘ynaladigan qo‘g‘irchoq bo‘lib, johillar u bilan vaqtlarini chog‘ qilish. Bu hol xuddi yosh bolalar qo‘g‘irchoq o‘ynaganga o‘xshaydi. Uni yalang‘och yo yalang‘ochsifat qilib jurnallarga tamosha qilishlari uchun chiqarib qo‘yishadi. Erkaklar g‘arizalarni qo‘zg‘atadigan sharmanda shaklda, ilmÂfan yoki go‘zallik bahonalari bilan rasmlarini chizishib, uning suratlarini kiyimÂkechak do‘konlariga, kitob sotiladigan rastalar, mehmonxonalar va boshqa har xil do‘konlarga, hatto hammomlargacha qo‘yib chiqishgan. Bunga uning go‘zal va latofatliligini bahona qilishadi. Yana go‘zallik malikasi degan fikrni ham ixtiro qilishgan, bo‘lib «Paxta go‘zallik malikasi» yo «Ipak go‘zallik malikasi», «Bahor go‘zallik malikasi», «LatofatÂgo‘zallik malikasi», «Kuz go‘zallik malikasi» degan so‘zlarni atrofdan eshitamiz. Hozirgi vaqtda «go‘zallik malikalar»i orasida erkaklarning boshi aylanib ketadi. Aytingchi, bu ishlar ayolni hurmat qilishmi yoki uning nazokatidan foydalanib, uning izzatini oyoqosti qilishmi?.. Manba (http://muslimaat.uz/index.php?option=com_content&task=view&id=469&Itemid=1)
Nikohni iffat va saqlanish yo‘li qilib bergan Alloh taologa hamdlar bo‘lsin. U zot musulmonlarga uylanish yo‘lÂyo‘riqlarini, uning sabab-omillarini yengillashtirishga va nafslarini haromdan saqlashga buyuradi. Uylanishga rag‘batli kimsalarning rizqlarida boylik va kenglikni va'da qiladi. Sha'ni aziz bo‘lgan zot shunday deydi:
«O‘z oralaringizdagi tul-bevalarni hamda qul va cho‘rilaringizning yaxshilarini uylab qo‘yinglar, agar ular kambag‘al bo‘lsalar Alloh ularni O‘z fazlu karami bilan boy-behojat qilur. Alloh (fazlu karami) Keng, Bilguvchidir» (Nur, 32).
Va bashariyat hidoyatchisi, insoniyat muallimi, ulug‘ murabbiy, namunali er, ummatni izzat va haq yo‘lda qoim bo‘lishga, yigitlarni vaqtida uylanishi uchun o‘zining otalarcha va ulug‘ ko‘rsatmalari bilan targ‘ib qilgan sayyidimiz Muhammadga salovot va salomlar bo‘lsin. U kishi aytganlarki: «Ey yigitlar jamoasi, sizlardan kim uylanishga qurbi yetsa, uylansin, chunki uylanish ko‘zni ayollarga qarashdan va farjni yomon, harom ishlardan saqlaydi. Agar qaysi birlaringizning uylanishga qurbi yetmasa, ro‘za tutsin, ro‘za tutish u uchun yaxshidir» (Buxoriy va Muslim rivoyati)
Va yana sayyidimiz Muhammadning (s.a.v.) xonadonlariga, sahobalariga va u zotlarga qiyomatgacha yaxshilik bilan ergashganlarga salovot va salomlar bo‘lsin.
Shayx Muhammad Ali Sobuniy hazratlarining "Islomiy nikoh va uning odoblari" nomli kitobidan olindi (http://islom.uz/index.php?option=com_remository&Itemid=26&func=fileinfo&id=50)
-
Assalomu alaykum!
АИКОҲДАГИ ТЕАГЛИК ҲУКМЛАА И
Халқимиз орасида хсжа қизига қорача, съни хсжа, саййидзода бслмаганлар уйланиши қийин кечиши, умуман, олийнасаблар сз қизларини одатда қораларга бермаслиги ҳалигача сақланиб қолаётгани рост гап. Аикоҳдаги тенглик — "œкуфув" ёки "œкафоат" ҳақида тсла ва муфассал бир маълумот олиш ва бериш ҳақида сйлаб юрар сдим. Ушбу мақоламиз ана шулар ҳақида бслади, инша Аллоҳ.
Билмоқ лозимки, Ҳанафис, съни Имоми Аъзам мазҳабида никоҳ борасида тенглик сътибор қилинади. Ахир халқ орасида ҳам «Тенг тенги билан"¦» деган гап бор-ку! Бу ҳақда байт ҳам бор:
Кабутар кабутар ила, ғоз билан ғоз,
Ҳамжинс билан ҳамжинс қилар парвоз.
Имоми Аъзам мазҳабида келин ва куёв тарафнинг бир-бирларига тенг бслиши борасидаги ксрсатмаси мазкур мазҳабнинг нақадар улуғ ва ҳақ мазҳаб скани, унинг халқчил бир мазҳаб скани ойдинлашади. Қанча-қанча оилалар орасида тенглик бслмаганидан ажралишлар бслаётгани сир смас. Ўзларини олийнасабман деб юрадиганлар табиий равишда ҳеч қачон қизларини қорачаларга бермайди, ундай қизлар ҳам никоҳга рози бславермайди. Мабодо бсладиган бслса ҳам қачонлардир турмуш чорраҳаларида бу нарса юзага чиқиб қолади. Аки аждодлари мусулмон бслмаган йигитларга бутун аждодлари мусулмон стган қиз турмушга чиққан пайтда ҳаётлари тотувликда стса, хсб-хсб. Аммо унингдек йигитлар сз динига содиқ қолади, деб ким кафолат беради?! Ҳозирги кунда асрлар давомида ота-боболари мусулмон стган, сзлари ҳам мусулмон бслган қизларимиз ғайри дин юртларда сндигина мусулмонликни қабул қилган хорижий йигитларга турмушга чиқиб кетспти. Улар сз юртларида снги қабул қилган динларига содиқ қолади, сғил-қизларини шу динга муҳаббатли қилиб тарбис беради, деб ким айта олади?! Тақводор, халқ олдида сзининг тақвоси, ибодатга бсйин сунган оилалар сз қизларини фосиқ, гуноҳ ишлардан қайтмайдиган оилалар (нинг ароқхср ёки банги сғли)га турмушга узатиб, кейин афсусу надоматларга қолаётгани ҳам сир смас. Аамоз сқиётган, қуръонхон, ҳижобда юрадиган айрим қизларимиз фосиқ йигитларга турмушга чиққандан сснг, ҳижобни ҳам, намозни ҳам ташлаб қсйганликларига гоҳида гувоҳ бслиб турибмиз. Ўз уйида катта-катта еб срганган, схши-схши кийиб срганган қизлар турмушга чиққандан кейин ниҳостда ғариб бслиб қолганликлари, ночор оилаларга келин бслиб тушганликлари боис у жойга ксникиб кетишга қийналиб, баъзан схши нистларда қурилган оилалар бузилиб қолаётгани ҳам бор гап. Бозор-счарларда атр-упа сотиб юрган ёки ҳамшира, сқитувчи бслиб, озода кийим-кечакка сраниб юрган қизларимиз оёқ-қсли мойдан бсшамайдиган, доим иши кир-чирдан иборат йигитларга тегиб олиб, турмуш роҳатлари, фароғатлари кснгилдагидек бслмаётганини ҳам сшитиб қоламиз. Ана шуларнинг ҳаммасига бизнинг халқимиз асрлар давомида тақлид қилиб келган Ҳанафис мазҳабининг никоҳдаги кафоатни — тенгликни сътиборга олиш схшироқ сканлиги тсғрисидаги тавсисга бесътибор бслганимиздан смасмикин?!
Аикоҳдаги тенглик ҳақидаги масъалани ушбу матндан бошласак:
الكفاءة تعتبر (هى لغة كون الشئ نظير آخر) فى النكاح بين الرجال والنساء للزوم النكاح خلافا لمالك اى يشترط قيام الكفاءة فى ابتداء النكاح للزومه ولا يضرّ زوالها بعده كما فى البحر عن الظهيرة (خلاف الكرخى من مشايخنا ايضا لموافقته لمالك كما فى الفتح)
«Кафоат (у луғатда бир нарсанинг бошқасига схшаш бслишидир) никоҳда хотинлару сркаклар орасида никоҳнинг лозим бслиши учун сътибор қилинади. Имом Молик бунга хилофдир (машойихларимиздан Имом Кархий ҳам Имом Моликка мувофақат қилганлиги учун мухолиф бслди. Чунончи, «Фатҳ»да мазкурдир). Яъни, кафоатнинг юз бериши никоҳнинг бошланишида унинг лозим бслганлиги учун шарт қилинади. Ундан сснг кафоатнинг йсқ бслиши зарар қилмайди. Чунончи, «Баҳр»да «Заҳириййа»дан олиб келтирилган».
Демак, мазҳабимизнинг мсътабар китобларидан бири бслмиш «Дурар ул-ҳукком»дан олинган ушбу жумлалардан мазҳабимизда никоҳ бслаётган пайтда келин ва куёв орасида тенглик ҳам сътиборга олиниши мақсадга мувофиқ сканлигини билиб олдик. Ҳатто никоҳдан олдин бу нарсани сътиборга олиш шарт, деган қавллар ҳам бор скан. Лекин мабодо тенглик бслмаса ҳам никоҳ бслиб кетган бслса, кейинчалик бу масъалани ср-хотин орасида қсзғаш зарур смас скан. Имом Молик мазҳабида бу нарсанинг умуман сътибори йсқлигини ҳам билиб олдик.
Анди, кафоат, съни ёш келин ва куёв орасида тенглик бслмаса ҳам никоҳ жоиз бслишига шак-шубҳа йсқ. Аикоҳ никоҳ бслади.
Аммо бизнинг ҳанафий мазҳабимизда бошқача қавллар ҳам бор.
«Мухтасар ул-виқос» ва унинг бизнинг диёрларда машҳур ва маъмул бслган шарҳи «Жомеъ ур-румуз»да мана бундай келтирилади:
وروى عن أبى حنيفة رحمه الله بطلانه (اى النكاح) بلا كفو وبه أخذ كثير من مشايخنا كما فى المحيط وعليه الفتوى كما فى قاضيخان
«Имоми Аъзам Абу Ҳанифа раҳимаҳуллоҳдан куфвсиз никоҳнинг ботил бслиши ривост қилинган. Машойихларимиздан кспчилиги мана шу қавлни олганлар. Чунончи, «Муҳит»да мазкурдир. «Ва алайҳил фатво!» («Фатво шунгадир!») мсъламаси шул қавлгадир. Чунончи «Фатовойи Қозийхон»да мазкурдир».
Демак, «Мухтасар»нинг келтирган қавлига биноан Имоми Аъзам (р.а.)дан куфвсиз никоҳ ботил бслиши ҳақидаги ривост ҳам келган скан. Гарчи мазҳабимизда ушбу ривост унчалик қсллаб-қувватланмаган бслса ҳам, аммо фақат «Муҳит» соҳиби «Ва алайҳил фатво!» мсъламасини ушбу қавлга берган скан. Мазҳабимизнинг расмул муфтий қоидаларига асосан ушбу фатвога амал қилиш лозим бслади. Унинг тескарисига фатво бериш мумкин смас.
Ана снди, мабодо куфв бслмаса-да, ёшлар ота-оналарининг рухсатисиз никоҳ сқитсалар нима бслади? Бу ҳақда фиқҳий матн китобимиз «Мухтасар ул-Виқос»да шуларни сқиймиз:
نفذ نكاح حرّة مكلفة ولو من غير كفو بلا ولى وله الاعتراض هنا
«Балоғатга етган ҳур қизнинг никоҳи, гарчи куфвсиз валийсиз (қизга масъул шахслар) бслмаса ҳам, дуруст бслади. Валийга бу вақтда сътироз билдириш мумкин бслади».
Бу ҳақда снада тслароқ маълумот олиш учун биз сна «Дурар ул-ҳукком»га мурожаат қиламиз:
وله اى للولى الاعتراض فى غير كفو ان شاء فسخ وان شاء جاز ما لم تلد منه واما اذا ولدت منه فليس للأولياء حقّ الفسخ كيلا يضيع الولد بعدم مربيه كذا فى الخانية والخلاصة ولكن ذكر فى مبسوط شيخ الاسلام انّ المرأة اذا زوجت نفسها من غير كفو فعلم الولى بذلك فسكت حتى ولدت اولادا ثمّ بدا له ان يخاصم فى ذلك فله ان يفرق بينهما لان السكوت انما جعل رضا فى حقّ البكر نصّا بخلاف القياس كذا فى النهاية
«Унга съни валий (келин сгаси)га тенглик бслмаганда сътироз қилиш етади. Агар хоҳласа, никоҳни бузади ва агар хоҳласа, никоҳни дуруст деб билади. Бу снги келин (ҳали) туғмаган пайтдадир. Аммо келин куёвдан фарзанд ксрса, валийлар учун никоҳни бузиш ҳаққи қолмайди. Токи тарбисчи йсқлиги учун фарзанд (ҳаёти ва тарбисси) зое бслмасин. «Хонис» ва «Хулоса»да шундай келган. Лекин Шайх ул-исломнинг «Мабсут»ида бундай деб зикр қилинган: «Хотин сзи тенглик бслмаса-да, (бировга) турмушга чиқса, валий мана шуни билиб, сукут сақласа (съни, сътироз билдирмаса), ҳатто улардан бир неча фарзандлар туғилса, сснг валий тенглик йсқлиги боис жанжал кстарса, ср-хотин ораларини ажратишга валийнинг (шаръан) кучи етади. Зеро, насс борлиги жиҳатидан сукут бокира қиз ҳаққидагина (фақат) никоҳ борасида ризо (аломати) бсла олади. Бу қиёснинг хилофи билан (съни, уни кафоат борасида жорий қила олмаймиз)». Чунончи, «Аиҳос»да шундай келган».
Юқоридаги жумлалардан билинмоқдаки, мазҳабимизда куфв бслмаган никоҳ ботил бслиши мумкинлиги ҳақидаги қавл ҳам бор скан, шунингдек, куфувсиз бслган никоҳни қиз тарафдагилар бузиши мумкин скан. Бузиш мумкин бслган ҳолат қизлари ҳали фарзандли бслмаган вақтдагина дуруст бслиши ҳам таъкидланди.
Анди, ким кимнинг тенги, кимлар орасида куфв бслади ёки куфв бслмайди? Бу ҳақда сна машҳур фиқҳий матн китоби "œМухтасар ул-Виқос"дан сқиймиз:
وتعتبر الكفاءة فى النكاح نسبا فقريش بعضهم كفو لبعض والعرب بعضهم كفو لبعض وفى العجم اسلاما فذو ابوين فى الاسلام كفو لذى آباء فيه لا ذو اب لهما ولا مسلم بنفسه له وحرية كالاسلام فيما ذكرنا وديانة فليس فاسق كفوا لبنت صالح ومالا فالعاجز عن المهر المعجّل والنفقة غير كفو للفقيرة والقادر عليهما كفو لغنية وحرفة فحائك او حجّام او كناس او دبّاغ ليس بكفو لعطار ونحوه
«Аикоҳда кафоат-тенглик насаб жиҳатдан сътиборга олинади. Бас, қурайшликлар баъзисига баъзиси куфвдир. Араблар баъзисига баъзиси куфвдир. Ажамларда сса ислом жиҳатидан тенглик сътибор қилинади. Демак, икки отаси исломда бслган одамга бир неча оталари (аждодлари) исломда бслган куфвдир. Лекин икки отаси мусулмон бслган қизга бир отаси ёки сзи мусулмон бслган йигит куфв смас. Яна ажамларда ҳуррист жиҳатидан ҳам тенглик сътиборга олинади. Бу худди мусулмонлик борасида биз зикр қилганимиздекдир. Яна ажамларда диёнат юзасидан ҳам тенглик сътиборга олинади. Бас, фосиқ йигит солиҳ инсоннинг қизига (ёки солиҳа қизга) куфв смас. Яна ажамларда мол-дунё жиҳатидан ҳам тенглик сътиборга олинади. Бас, нақд бериладиган маҳрдан ва сна нафақа беришдан (боқишдан) ожиз йигитга (ҳатто) камбағал қиз ҳам кувф смас. Фақатгина маҳр ва нафақага қодир бслган йигитга бой-бадавлат қиз куфв бслаолади. Яна ажамларда касб-ҳунар жиҳатидан ҳам тенглик сътиборга олинади. Демак, (оддий) тсқувчи, қон олувчи, сартарош, супурувчи-фаррош ёки тери ошловчи йигит аттора ва шунга схшаш ҳунарлар қиладиган қизга куфв смас».
Арабларда кафоат насаб жиҳатдан бслади. Ажамда сса ҳуррист, ислом, диёнат ва ҳирфа(ҳунар) жиҳатдан бслади. Абдулҳай Лакнавий айтишича, ажамдан мурод — араб қабилаларидан бирортасига насаби туташмаган кимсадир. Агар туташса, (гарчи араб тилида гаплаша олмаса ҳам) у араб ҳукмидадир.
Ҳанафий мазҳабининг снг охирги ва снг машҳур фиқҳий асарларидан бири «А адд ул-муҳтор»да бу ҳақда булар ёзилган:
المراد بالعجم من لم ينتسب الى احدى قبائل العرب ويسمون الموالى والعتقاء وعامة أهل الامصار والقرى فى زماننا منهم سواء تكلموا بالعربية او غيرها الا من كان له منهم نسب معروف كالمنتسبين الى احد الخلفاء الأربعة او الى الأنصار ونحوهم
«Ажамдан мурод араб қабилаларининг бирортасига нисбати бормаган кимсадир. Улар (фиқҳий тилда) маволий ва утақо ҳам дейилади. Бизнинг замонамизда шаҳар ва қишлоқларнинг омматан аҳли ажамлардир. Хоҳ улар арабча, хоҳ бошқа тилда гапирсин баробардир. Илло, унинг насаби таниқли бслса, масалан, тсртта халифалардан бирига ёки ансорлар ва шунга схшаш арабларнинг бирор қабиласига нисбати борадиган кимса ундан мустаснодир».
Демак, кафоат насабда ҳам сътибор қилинади. Бунга Суфён ас-Саврий (р.а.) хилоф қиладилар. Баъзилар шул зот сингари «Арабнинг ажамдан ортиқчалиги йсқ. Аллоҳ таоло наздида икромлироқ кимса тақводорроқ кимсадир. Демак, насабининг сътибори йсқ» деб ост ва ҳадисларни келтириб ташлашади. Бунга жавобан «Ҳидос»нинг машҳур шарҳларидан бири «Кифос» соҳиби бир оғиз ссз билан жавоб берадилар:
قلنا التفاضل فى الآخرة بالتقوى وهو المراد بالآية
«Биз айтамизки, тақво билан бсладиган ортиқчалик, бир-бировдан афзал бслиш охиратда бслади. Остдан ("œАллоҳ наздида мукаррамлироғингиз тақводорроғингиздир" мазмунидаги остдан) мурод ҳам шулдир».
Қурайшликлар орасида тафозул сътиборга олинмайди. Зеро, Жаноби А асулуллоҳ (с.а.в.) сз қизларини Усмон ибн Аффон (р.а.)га бердилар. Ҳолбуки, ул зот умавий сди. Ҳазрати Али (к.в.) сса сз қизини адавий бслган Ҳазрати Умар (р.а.)га никоҳлаб берган.
Анди, бевосита мазҳабимизнинг ана шу кафоат ҳақидаги масъалани сртага қсйишига сабаб бслган далил ва ҳужжатларга стсак, Имом Аҳмад ва Аасоийлар Ойша (р.а.)дан ривост қилишларича, бир қиз А асулуллоҳ (с.а.в.)нинг олдиларига келди ва деди: «Ай А асулуллоҳ, отам мени токи уни хасис демасинлар учун сз укасининг сғлига никоҳлаб бермоқчи». Бас, А асули акрам (с.а.в.) ишни сша қиз тарафга (унинг фойдасига) ҳал қилдилар. Кейинчалик қиз айтган сди: «Мен отам қилган ишни жоиз дейман, съни қабул қиламан. Лекин бу ишни хотинлар истагисиз оталар ҳеч нарса қила олмасликлари учун хоҳладим».
Имом Термизий сз жомеъсида ва Имом Ҳоким саҳиҳ деб ривост қилган ҳадисда Ҳазрати Али (к.в.)га А асулуллоҳ (с.а.в.) бундай деганлар:
يا على، ثلاث لا تؤخرها الصلاة اذا اتت (اى حضرت) والجنازة اذا حضرت والآيم اذا وجدت لها كفوا
«Ай Алий, уч нарсани кечиктирмагин: Аамоз вақти келганда, жаноза ҳозир бслганда ва бокира қизга куфв топилганда».
Аасаб жиҳатдан куфв бслиши ҳақида Имом Муҳаммад «Китоб ул-осор»ида Абу Ҳанифа (р.а.)дан ривост қилишича, Умар ибн Хаттоб (р.а.) бундай деган сканлар:
لأمنعن فروج ذوات الأحساب الا من الأكفاء
«Ҳасабли-насабли кимсаларнинг қизларини куфвлари топилгунча турмушга чиқишларини албатта манъ қиламан!».
Ҳазрати Умар разиёаллоҳу анҳудан ривост қилинган мазкур ҳадисга мувофиқ обрс-сътиборли оилаларнинг қизларини тенги топилгунча турмушга бериб юборавермаслик лозимлиги англашилади. Тсғри йслдан борган халифаларга сргашиш ҳақидаги ҳадиси шарифлардаги буйруқларга биноан Ҳазрати Умарнинг бу хилдаги ишини ҳам саҳобаи киромлардан қолган суннат дес баҳолаш мумкин.
Зотан, Жаноби А асулуллоҳ (с.а.в.) бундай деганлар:
لا تنكحوا النساء الا الاكفاء ولا يزوجهن الا الأولياء ولا مهر دون عشرة دراهم
«Аёлларни фақатгина тенгиларига никоҳланглар, уларни фақат валийларигина турмушга берсинлар ва сн дирҳамдан кам маҳр йсқ».
Имом Ибн Абу Ҳотам Жобир ибн Абдуллоҳ (р.а.)дан ривост қилган ушбу ҳадисни Имом Бағавий ҳасан деб қувватлаган.
Имом аз-Зайлаъий «Китоб ал-Исъоф би-аҳодис ал-Кашшоф» асарида ҳасаб ва насабнинг куфв бслиши кераклиги борасидаги ҳадислар заиф бслса-да, аммо уларнинг маънолари ва собит бслишлари саҳиҳдир, шунинг учун шаръий ҳужжат бслишга сроқлидир, деб баёнот берган.
Хуласи калом, арабий йигит қурашиййа қизга кувф смас, ажамий йигит арабиййа қизга куфв смас. Бу ҳақда муҳаддислар мана бу ҳадисни ҳам ривост қиладилар:
العرب اكفاء بعضهم لبعض قبيلة بقبيلة ورجل برجل والموالى بعضهم اكفاء لبعض قبيلة بقبيلة ورجل برجل الا حايك وحجام
«Араблар баъзилари баъзиси учун қабила-қабила, киши-киши тенгдирлар. Ажамлар баъзилари баъзиси учун қабила-қабила, киши-киши тенгдирлар. Магар, тикувчи ва қон олувчи тенгмас. (Яъни, масалан, қон олувчи йигит аттора қизга тенгмас)».
Ушбу ривостни ва шул лафзга схшаш ҳадисларни муҳаддислардан Имом Ҳоким (Абдуллоҳ ибн Умардан), Ибн Ҳиббон, Ибн Адий, Ибн Муъий, ан-Аасоий, Имом ад-Дорақутний (Ибн Умардан), Имом ал-Баззор (Муоз ибн Жабалдан) ривост қилганлар. Лекин ҳаммаси заиф дейилади. Аммо заиф ҳадисларнинг ксп ривост қилиниши унинг ҳасан даражасига кстарилишига сабаб бслади. Кейин урфий одат мустаҳкам срнашган жойда заиф ҳадислар уларни қувватлаши фиқҳий истилоҳларда учраб туради.
Юқорида стган жумлалардан билинмоқдаки, олий насабларга съни, бир пайтлар ота-боболари араб бслган қизлар ажамий халқларнинг болаларига куфв бслмас скан. Аммо фиқҳий китобларда бошқачароқ фикрлар ҳам бор. «Фатҳ ул-қадийр» ва «Баззозиййа»да мазкурдир:
العالم العجمى يكون كفوا للعربى الجاهل والعلوية لان شرف العلم فوق شرف النسب
«Ажамлик олим араб жоҳили-илмсизига ва алавис қизга тенг бслади. Чунки илмнинг шарафи насабнинг шарафидан юқоридир».
"œФатҳ улқадир" соҳибининг шу жойда айтишига қараганда, "œҚозийхон" китобида ҳасабли кимса насабли кимсага тенглиги айтилган скан. Ҳасабли дегани бу чиройли ахлоқ соҳибидир. "œМуҳит" соҳиби сса ҳасабли деганда ксп молу давлатли, улуғ мансабли инсонни тушунган (зеро, одатда улар схши тарбис топган бсладилар) ва шу хилдаги кимсалар насабли қизга тенгдир, деган қарашни илгари сурган. Буни тарихда ҳам ксриш мумкин. Кспгина подшоҳ ва шаҳзодалар олий насаб хсжа ва саййидларнинг қизларига уйланганлар.
Ушбу ибораларни қувватлаш учун сна иқтибос келтирамиз. Бу мазҳабимизнинг машҳур ва мсътабар фатаво асари "œХулосат ул-фатово"дан олинган:
و فى الذخيرة ان العالم كفو للعلوى اذ شرف العلم فوق النسب ولذا قيل ان عائشة رضى الله عنها افضل من فاطمة رضى الله عنها هكذا قال بعض المشايخ رحمه الله العجمى العالم كفو للعربى الجاهل وكذا العالم الفقير كفو للجاهل الغنى
«Захира»да келтирилишича, албатта, олим алавийга куфвдир. Чунки, илмнинг шарафи насаб шарафидан юқоридир. Шунинг учун ҳам Ойша онамиз Фотима разийаллоҳу анҳумодан афзалдир, дейилган. Шунга схшаш баъзи машойихлар (Аллоҳ барчасини раҳмат қилсин) «Ажамлик олим арабнинг илмсизига куфвдир. Шунингдек, фақир олим бой илмсизга куфвдир» деганлар».
Мазҳабимизнинг сна бир фатво китоби "œЯнобиъ"дан фиқҳ китобларимиз нақл қилишича, ажамий олим ҳеч қачон насабли қизга куфув смас. Демак, «Музмарот» асарида ҳам асаҳҳ ривост деб келтирилган масъалага биноан подшоҳ ва ҳокимларга схшаган мансабдорлар ҳамда олим кимсалар алавиййага куфв бслмас скан. Аммо «Музмарот»да олим алавиййага (аниқроғи қурайшликка) куфв бслмаса ҳам арабларнинг бошқа қабилаларига куфв бслиши айтилган:
الا ان يكون عالما او وجيها فانه كفوا لهم كما فى المضمرات
«Магар, олим ёки катта мансабдор бслса, арабларнинг (Қурайшликларидан бошқа қабила вакилларига) куфв бслади. Чунончи, «Музмарот»да мазкурдир». Лекин, юқорида айтилганидек, «Муҳит»да олимлар алавиййага куфв бслиши таъкидланган.
Гарчанд ушбу баён қилинган масъалада тенглик-тенгсизлик ҳақида ссз юритилган бслса-да, аммо никоҳдан бошқа муносабатларда, хусусан, бир-бировга нисбатан бслган муомалотларда, ибодатларда, савоб олишда, қиёматдаги савол-жавобда ҳамма баробар бслишини унутмаслик даркор. Аллоҳ олдида тақво билангина мукаррам бслиш мумкин! Зеро, шоир айтганидек:
Бандаи ишқ шуди тарки насаб кун, Жомий
Ки, дар ин роҳ фалон ибн фалон чизе нест.
(Ай Жомий, ишқ бандаси бсладиган бслсанг, насабни, насаб билан мақтанишни тарк қил. Чунки Худонинг бу ишқи йслида фалоннинг сғли фалон дейиш йсқ!)
Ҳа шундай! Манманлик, насаб билан фахрланиш, мақтанчоқликнинг кераги йсқ.
Гирди номи падар чи мегарди,
Ладари хеш шав, агар марди!
(Отангнинг номи атрофида нимага айланаверасан, агар мард бслсанг, отангнинг сзи(дек) бсл!»
Валлоҳу аълам бис-савоб.
Manba (http://fiqh.uz/?mid=39)
-
SADOQAT
Bugungi ish kunim taassurotlarga boy bo’ldi. Qabulxonadagi kasallarni ko’zdan kechirar ekanman, bir qariya e’tiborimni tortdi. Qayoqqadir shoshayotganday besaranjom edi. Yoniga borib, nima shikoyati borligini so’radim. U barmoqlaridagi tikish iplarini ko’rsatib, yechish kerakligini aytdi. Jarohat yaxshi bitgan ekan, ipini olish asnosida otaxonni suxbatga tortdim: "œQayergadur shoshayotganga o’xshaysiz?" "œXotinim kasal, kasalxonada yotibdi, borib ovqatlantirishim kerak", dedi qariya.
"œNima bo’ldi, tinchlikmi?"
"œAlsgeymer kasaliga chalingan".
Tikish iplarini yechib bo’lib: "œYana ozgina shoshmay turasiz, malham surtishim kerak. Xotiningiz xavotir olmaydimi, ishqilib", dedim. "œMing afsuski, u meni besh yildan beri tanimaydi", dedi u. Yalt etib yuziga qaradim. Hayratim oshdi. Xotiningiz tanimasa ham, uni ko’rgani boraverasizmi, demoqchi bo’ldim, lekin so’rashga uyaldim. Amaki fikrimni uqqanday: "œU mening kimligimni bilmasa ham, men uning kimligini bilaman-ku", dedi.
Ichimdan hayqiriq kelsa-da, tashimga chiqarmadim. Sadoqat, oqibat, mehr-muhabbat shu bo’lsa kerak.
Madina
"œHilol-3" 2006, mart-aprel (1427, Rabi’ul avval)
-
Assalamu Alaykum!
1) Iymonli, taqvoli.
2) Alloh uchun qattiq sevsin, sevgisi ikki dunyolik bo'lsin.
3) Ayolni ezozlaydigan, farzandlariga mehribon, oilasiga mehribon hullas judayam mehribon :)
-
СЕВГИ ҲАҚИДА
САВОЛ: Меҳрибон ва раҳмли Оллоҳ номи билан бошлайман. Ассалому алайкум ва раҳматуллоҳи ва баракатуҳ Шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф ҳазратлари!
Сизга саволим шуки, Оллоҳнинг бандасига бслган севги Оллоҳ инъомими ёки шайтон ҳийласими?
Иккинчи саволим: Оллоҳ йслида севиш қандай бслади? Жавобингизни кутаман. Жавобингиз учун олдиндан катта раҳмат.
ЖАВОБ: Бисмиллаҳир роҳманир роҳийм.
Аллоҳнинг бандасига бслган севги шариатга хилоф бслмаган ҳолда бслса, Аллоҳ инъомидир. Аллоҳнинг бандасига бслган севги шариатга хилоф ҳолда бслса, шайтон ҳийласи ва гуноҳнинг уссидир.
Аллоҳ йслида севиш Аллоҳга иймони бслгани учун, Аллоҳнинг ибодатини қилгани, айтганида юргани, қайтарганидан қайтгани ва амрини тутгани учун бслади. Валлоҳу аълам.
(muslimaat.uz saytidan kuchirma)
The Alchemist
-
МУАОСИБ КЕЛИА
Оила қурушга одатда сркак томон ҳаракат бошлайди. Оила қуруш учун снг аввал қилинадиган иш муносиб келин ахтариш бслади. Қандоқ келин муносиб келин ҳисобланади? деган саволга турли халқлар, турли вақтларда турлича жавоб берганлар.
Бошқа нарсалар қатори мусулмонлар бу нозик масалада ҳам сз динлари ксрсатмалари асосида жавоб берганлар. Қисқароқ қилиб айтадиган бслсак, мусулмонлар бу қийин масалада ҳам Аллоҳнинг марҳамати ила ҳеч қийналмаганлар.
Уларга бу ишда ҳам Ислом шариати ёрдамга келган. Лайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам Ўзларининг бир қанча ҳадиси шарифларида муносиб келин қандоқ бслишини баён қилиб берганлар.
Абу Ҳурайра розисллоҳу анҳудан ривост қилинади: «Аабий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Аёлни тсрт нарса учун никоҳланур; моли учун, ҳасаби учун, жамоли учун ва дини учун. Бас, диндорини танла, қслинг тупроққа қорилгур», дедилар».
Бешовлари ривост қилган.
Шарҳ: Бирор аёл кишига уйланишдан олдин унинг қизиқтирадиган сифатларига қаралади. Ушбу ҳадиси шарифда сша никоҳига рағбат қилинадиган аёлда бслиши лозим схши сифатлардан тсртта снг машҳури ва оммавийси ҳақида ссз кетмоқда.
Агар ушбу тсрт сифат бир келинликка номзодда топилса жуда схши бслади. Мол ҳам, жамол ҳам, ҳасабу насаб ҳам, дину диёнатга қсшилиб бир қизни музассн қилиб турса, албатта, схши бслади.
Аммо, мазкур тсрт сифатни бир-бири билан солиштирганда диндорликка тенг келадиган сифат йсқ. Балки, қолганлари ҳаммаси қсшилса ҳам, уларга сна бошқа бир қанча схши сифатлар қсшилса ҳам диндорлик сифатига ета олмайдилар.
Чунки, молдорлик вақтинчалик сифат. Қолаверса, келиннинг моли-мулкининг ксплиги унинг ҳовлиқишига, куёвни ва унинг сқинларини менсимаслигига сабаб бслиши ҳам мумкин. Диндорлик бслмаган жойда кспинча молдорлик ноқулай ишларга сабаб бслиши турган гап.
Ҳасаби насаби схши келин, албатта, схши. Лекин фақат ҳасаби насабига ишониш ҳам бир сзи схшиликка олиб келмайди. Ота-она, бобо-момолар схши стган бслсалар схши, лекин улар уйларида қоладилар. Куёвникига келин келади. Агар келин диндор бслмаса, ҳасаби ва насаби билан фахрланиб куёвни ва унинг сқинларини хижолат қилиши мумкин.
Жамол ҳам сзича схши нарса. Лекин, бу ҳам сткинчи нарса. Маълум муддатдан кейин келиннинг жамоли сзгариши турган гап. Бунинг устига фақат жамолга сусниб иш қилиш ҳам схшиликка олиб бормайди.
Шунинг учун ҳам Лайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам диндор келинни ихтиёр қилишга буюрмоқдалар. Чунки, диндорлик ҳақиқий ва бардавом снг схши сифатдир. Келин диндор бслса, куёвнинг ва унинг сқинларини ҳурмат қилади. Оиланинг ҳақиқий устуни ва порлаб турган чироғи бслади. Ундан дунёга келадиган фарзандлар ҳам ажойиб инсонлар бслиб етишадилар.
Диндор келин шариат ксрсатмаси бсйича, сз бурчи ва масъулистларини тслиқ адо стиб сшайди.
Диндорлик ҳақиқий бойликдир!
Диндорлик ҳақиқий ҳасаб ва насабдир!
Диндорлик ҳақиқий гсзалликдир!
Шунинг учун ҳам, қизларимизни диндор қилиб тарбислашга уринишимиз керак. Шунинг учун келин танлаганимизда диндор келин танлашимиз керак.
-
Аасаий ва Муслим ривостида: «Дунёнинг ҳаммаси матоъ(ҳузурланиш)дир ва дунёнинг снг схши матоъи солиҳа аёлдир», дейилган.
Шарҳ: Матоъ ссзи ҳузурбахш маъносини англатади.
Ушбу ҳадиси шарифда бу дунёдаги нарсалар матоъ скани, уларнинг ичида снг схшиси солиҳа аёл скани ҳақида ссз кетмоқда.
Бу аҳли солиҳ бслишлик қандоқ ҳам схши сканини билдиради.
Солиҳ инсон дегани сса, шариат томонидан қилинган амрни бажариб, қайтариқдан қайтадиган ва сз ихтиёри ила қсшимча, нафл, амаллар қиладиган деганидир.
Солиҳлик фасод ва ёмонликнинг тескарисидир.
Солиҳлик банданинг тузилишида ҳам, қиладиган амалида ҳам бслади. Сулҳ ссзи ҳам салоҳдан олинган бслиб кишилар орасидаги бузулган муомалаларни тузатишга айтилади.
Солиҳлик ҳам дунё, ҳам охират ишларида схши бслишни ангалатади.
Лайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг, дунёнинг снг схши матоъси солиҳа аёлдир, деганлари ушбу юқорида зикр стилган маъноларни сз ичига олгандир.
Демак, келин танлаш вақтида, келиннинг аҳли солиҳ бслишига қараш керак скан. Бу сса ҳам халқи - сратилишида ҳам, хулқи - одобида ҳам етук бслишидир.
Шариат ксрсатмаларини бажарибгина қолмай нафл ибодат ва амаллар ҳам қилиши ва аҳли солиҳликнинг бошқа маъноларини сзида мужассам қилишига қараб бслар скан.
Яна сша кишидан ривост қилинади: «Аабий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Тус минган аёлларнинг снг схшиси, Қурайшнинг солиҳа аёлларидир. Болага кичиклигида снг шафқатлидир. Арга, унинг қслидаги нарсасига риослидир», дедилар».
Икки Шайх ривост қилган.
Шарҳ: Тус минган аёллар, дейилганда Арабистон ерларида сшайдиган араб аёллар ксзда тутилган. Ўша аёллар ичида Қурайш қабиласига мансуб аёллар снг схши аёллар ҳисобланар скан. Уларнинг схши ном олишларига кичик болаларга ста меҳрибонликларида ва срларини ста риос қилишларида. Айниқса уларнинг молу-мулкларини схшилаб муҳофаза қилишларида скан.
Дарҳақиқат, бу сифатлар ҳар бир аёл учун ста зарур сифатлардир.
Ўз боласига меҳрибон бслмаган, уни керагича авайлаб-асраб катта қилмайдиган аёлнинг ким ҳам схши аёл, дес олади. Ундоқ аёл бор оилада болалар она безори бслиб ссадилар. Одобсиз-ахлоқсиз бслиб ссадилар. Бу сса ҳар бир оила учун, оила бошлиғи учун катта мусийбатдир.
Шунингдек, срининг риоссини қилмаган аёлдан нима схшилик кутиш мумкин? Хусусан, срининг мол-мулкини муҳофаза қилмаган, авайлаб - асрамаган аёлдан нима схшилик кутиш мумкин?
Ушбу ҳадиси шарифдан ибрат олиб келин танлаётган вақтда, унинг уруғидаги аёллар, қариндош аёллар боласига қандоқ қараши, срининг риос қилишда қандоқ сканликларига разм солиш, ссраб суриштириш керак бслади. Агар келин диндорлик, аҳли солиҳлик устига бу сифатларни сзида мужассам қилган бслса жуда ҳам схши бслади.
-
Маъқал ибн Ясор розисллоҳу анҳудан ривост қилинади: «Бир киши Лайғамбар соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларига келиб: «Ай, Аллоҳнинг А асули, бир жамолли ва ҳасабли аёл топдим. Аммо туғмас скан. Унга уйланаверайми?» деди.
«Йсқ», дедилар. Кейин, у зотга иккинчи марта келди. Яна қайтардилар. Сснгра учинчи марта келганида: «Арига муҳаббат қиладиган ва ксп туғадиган аёлга уйланинглар. Мен бошқа умматларга сизларнинг ксплигингизни ксз-ксз қилувчиман», дедилар».
Абу Довуд, Аасаий ва ал-Ҳоким ривост қилган.
Шарҳ: Ушбу ҳадисдан олинадиган фойдалар:
1. Уйланишдан олдин аҳли фазл, илмли кишилардан маслаҳат ссраш схшилиги.
2. Туғмас аёлга, агар у гсзал ва аслзода бслса ҳам уйланмаган маъқул скани.
3. Арига муҳаббат қиладиган ва ксп туғадиган аёлга уйланиш кераклиги.
Бу сифатлар унга сқин аёлларнинг ҳолини срганиш билан билинади. Унга сқин, қариндош аёллар одатда срига муҳаббат қиладиган, ксп туғадиган бслсалар, ғолибо уларнинг уруғида бслган ёшлар ҳам сша сифатларга сга бсладилар.
Ай, Аллоҳнинг А асули, аёлларнинг қандоғи снг схшисидир? дейилди.
«Қачон назар солса, сурур бағишлайдигани. Қачон амр қилса, итоат қиладигани ва срига сз жонида ва молида у ёқтирмайдиган нарса ила хилоф қилмайдигани», дедилар».
Сунан сгалари ривост қилган.
Шарҳ: Ушбу ҳадиси шарифда ср учун снг схши хотиннинг баъзи сифатлари ҳақида ссз кетмоқда:
1. «Қачон назар солса, сурур бағишлайдигани».
Демак, ср назар солса хурсанд қиладиган аёл снг схши аёлларда бсладиган сифатлардан бирига сга бслар скан.
Бу аёлнинг ташқи қиёфаси, кийиниши, сзини тутиши ва ахлоқ одоби каби насаларни сз ичига олади. Анг схши аёл бслиш умидидаги қизларимиз, аёлларимиз ушбу нарсага алоҳида сътибор беришлари керак бслади. Куёвлар ва срлар ксзига доимо хурсанд қиладиган равишда ксринишга ҳаракат қилишлари лозим бслади.
2. «Қачон амр қилса, итоат қиладигани».
Арга итоаткор бслиш аёлларнинг снг гсзал, снг схши сифатларидан биридир.
Албатта, шаръий рухсат берилган ишлар доирасида итоаткорлик ҳақида ссз кетмоқда. Гуноҳ ишларда итоат қилиш мумкин смас.
Чунки, Холиққа маъсист ишларда, махлуққа итоат қилинмайди.
Ар оила бошлиғи бслганидан кейин, оила аъзолари жумладан, аёл унга итоат қилиши керак.
Арига итоаткор аёл, снг схши аёлнинг сифатларидан бирига сга бслган аёлдир.
Арига итоат қилмайдиган аёлни схши аёллар қаторига мутлақо қсшиб бслмайди.
3. «Арига сз жонида ва молида у ёқтирмайдиган нарса ила хилоф қилмайдигани».
Бошқача қилиб айтганда снг схши аёл сифатига соҳиба бслмоқчи аёл срига ёқмайдиган ишларни қилмаслиги керак.
Чунки шу туфайли оилада уруш-жанжал чиқиши, сзининг ҳаловати йсқолиши, ҳатто оила бузилиб кетиши ҳам мумкин.
Яна бир аёл киши сз молини сри ёмон ксрадиган нарсаларга сарфламаслиги керак. Ана шунда снг схши аёлнинг сна бир сифатига сга бслади.
Ушбу ҳадисда зикр қилинган уч сифатни сзида мужассам қилган аёл снг схши аёллардан бслишида шубҳа йсқ.
Мсмин-муслима аёл-қизларимиз ушбу ҳадиси набавийда зикр стилган олий мақом сифатларни сзларида мужассам қилишга ҳаракат қилмоқлари лозим.
Шу билан бирга жажжи қизчаларимизни ёшликларидан ана сша гсзал сифат соҳибалари стиб тарбис қилмоғимиз зарур.
Икки Шайх ва Термизий ривостида: «Ўзимдан кейин сркакларга аёллардан ксра зарарлироқ фитнани қолдирмадим», дейилган.
Шарҳ: Аёл киши иймон-сътиқодли, диндор, солиҳа, одоб-ахлоқли бслмаса бало офат сканлигига ҳамма ҳам, ҳатто аёлларнинг сзлари ҳам қсшиладилар.
Аркаклар бошига кспгина балолар номаъқул аёллар сабабидан келишини сса тажриба ксрсатиб турибди, бунга тарих шоҳид.
Шунинг учун ҳам, келин танлашда жуда сҳтиёт бслиш керак. Лайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ксрсатмаларига амал қилиш керак. Бошқа ксрсатмаларга амал қиламан деб, сркаклар учун дунёдаги снг зарарли фитнага учраб қолмаслик керак.
-
Ибн Аббос розисллоҳу анҳудан ривост қилинади: «Бир киши Аабий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларига келиб: «Аёлим қсл узатувчининг қслини ман қилмайди», деди.
«Уни сзингдан ғариб қил», дедилар.
«Аафсим унга сргашишидан хавф қиламан», деди.
«Ундан фойдаланиб юр», дедилар у зот».
Абу Довуд ва Аасаий ривост қилган.
Шарҳ: Ушбу ҳадисдаги, «аёлим қсл узатувчининг қслини ман қилмайди», деган жумлани, сркаклардан сзини олиб қочмайди ёки моли мулкни ҳаддан ташқари исроф қилади, деб икки хил таъвил қилинган.
Лайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам ундоқ хотинни талоқ қилиб юборишга маслаҳат берганлар. Лекин, ср хотинини талоқ қилса ундан кснгил уза олмай, сзи қийналишини баён қилган. Лайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам, ундоқ бслса ундан фойдаланиб юравер, деганлар.
Шундан, қслни ман қилмаслик, молу мулкни исроф қилиш маъносида сканлиги келиб чиқади. Чунки, Лайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам сркак кишининг қслини қайтармайдиган аёл билан бирга сшайверишни маслаҳат беришлари мумкин смас.
-
ХУЛОСА
Муносиб келин ҳақида келган ҳадиси шарифларни срганганимиздан кейин хулоса қилиб айтадиган бслсак, Ислом дини уйланишдан олдин умр йслдошини танлашга алоҳида сътибор беришга чақирган скан. Чунки, шу йсл билангина оиланинг пойдевори мустаҳкамланган бслади. Шу йсл билан оила қуришдан ксзланган софлик, унсу улфат, бахт-саодат ва хотиржамликка сришилиш сшиги очилади. Умр йслдошини танлашда сса, унинг сифатлари ичида диндорлик, аҳли солиҳлик, одоб-ахлоқ ва мустақимликка биринчи срин берилиши керак скан.
Чунки, никоҳ ва оила қуриш умр савдоси. Бир умрга керак нарса. Диндорлик умр стиши билан қувватланиб борадиган нарса. Одоб-ахлоқ, аҳли солиҳлик умр стиши билан сайқаллашиб, зиёдалашиб борадиган нарса.
Ушбу сз соҳибига доимо йслдош ва доимий схшилик келтирувчи сифатларга сга бслган умр йслдошини танлаш оила қуришдаги снг муҳим омиллардан бири ҳисобланади. Бошқа сифатлар сса вақтинчалик ва кибру ҳаво ҳамда ғурурга сабаб бслиши мумкин сифатлар.
Шунинг учун ҳам Лайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам сзларининг Имом Ибн Можа, Баззор ва Байҳақийлар ривост қилган ҳидисларида:
«Аёлларни ҳуснлари учун никоҳингизга олманг, сҳтимол у (ҳусн) уларни ҳалок қилар. Ва уларни моли учун ҳам никоҳингизга олманг, сҳтимол у (мол) уларни туғёнга кетказур. Уларни дин учун никоҳингизга олинг. Албатта, диндор қора, хунук чсри афзалдир», деганлар.
Мусулмон киши сзига схши умр йслдоши танлар скан оиласини мустаҳкам бслиши, оила аъзоларининг бахтиёр бслиши билан бирга бслажак фарзандлар ва уларни муносиб мусулмонлар қилиб сстиришни ҳам ксзда тутиши керак.
Уламоларимиз барча ҳужжат ва далилларни срганиб чиқиб ҳамда бошқа омилларни ҳисобга олиб муносиб келин танлашда қуйидаги нарсаларга сътибор бериши кераклигини таъкидлаганлар:
1. Диндорлик.
2. Серфарзандлик.
Бу сифат қариндош уруғ аёлларга қараб билинади.
3. Аввал турмуш қурмаган бслиши.
4. Диндор ва қаноатли оиладан бслиши.
5. Ҳасаби-насаби схши бслиши.
6. Ҳуснли бслиши.
Арнинг кснгли тсқ бслади. Муҳаббат қссди. Бошқаларга қарамайди.
7. Қариндошлардан бслмаслиги.
Қариндошга уйланса, болалари заифҳол бслиш сҳтимоли кучли. Яна, Аллоҳ ксрсатмасин, келишмовчилик бслиб қолса, қариндошлик алоқаларига футур етиши ҳам мумкин. Бегонадан бслса, болалар заифҳол бслмайди. Куёв келиннинг баҳонаси билан уларнинг қариндош-уруғлари ҳам қуда-анда бсладилар, ижтимоий алоқалар ривожланади.
8. Бир хотиндан зиёда қилмаслик.
Чунки, кспхотинликнинг машмашаси ҳам ксп. Шартларини бажо қилиш ҳам қийин.
Manba[url] (http://muslimaat.uz/content/view/111/112/)
-
Risoladagi turmush o'rtog'i birinchi navbatda ota-onangizni hurmat qilsin ekan.
-
АА КИШИ ШАФҚАТЛИ БЎЛАДИ
Қуръони каримда бундай баён қилинади: "œЎз жинсларингиздан сизлар учун жуфти ҳалоллар сратиб берди, токи улар билан ҳаловатлик турмуш қургайсизлар. Ўрталарингизда меҳр-муҳаббат туйғусини пайдо қилди. Бу сса Аллоҳнинг биру борлигининг нишоналаридандир. Ақл-идрокли фикр юритувчилар учун бунда ксп ишорат ва аломатлар бордир" (А ум, 21).
Оила инсоннинг дунёвий саодати қсрғонидир. Унда доимо тинч-тотувлик давом стиши учун ср ва хотин сзларининг вазифалари, бурчларини тслиқ адо стиб боришлари лозим.
Уйланиш нистидаги киши сзига жуфти ҳалол танлаш вақтида, қиз (аёл)нинг фақат ҳуснига ёки бойлигига алданиб қолмасдан, унинг хулқу одоби, дину диёнатига албатта аҳамист бериши лозим. Чунки баъзилар қизнинг ота-онаси бойлигига қизиқиб уйланади. Сснг миннат балосига гирифтор бслади. Аёлнинг ҳусну жамолига учиб уйлангач, афсус-надомат чекканлар ҳам учраб туради.
Шу боис динимиз ахлоқ-одобли, оқила, иболи, ҳаёли жуфти ҳалол танлашга буюради. Бинобарин, қиз боланинг схши рсзғор соҳибаси, келажакда сз фарзандларига суюкли, меҳрибон она бслишида диндорлигининг катта таъсири бор.
Лайғамбаримиз (алайҳиссалом) марҳамат қилганлар: «Албатта, Аллоҳ таоло аёллар билан схши муомалада бслишингизни тавсис стади. Чунки улар сизларнинг оналарингиз, қизларингиз ва холаларингиздир...» (Табароний ривости); "œҚизлари ксп уйда барака бслади" (Ажлий ривости).
Шундай скан, уларни съзозлаш, ҳурмат қилиш ва уларга шафқатли бслиш инсоний бурчимиз сканини асло унутмайлик.
Ҳар бир инсон учун снг азиз ва мсътабар зот унинг онасидир. А асулуллоҳдан (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) Муовис ибн Ҳайда: "œА А асулуллоҳ, снг аввало кимга схшилик қилай", деб ссраганида, у зот: "œОнангга, онангга ва сна онангга, сснг отангга схшилик қил", деганлар.
Яратганнинг қудрати ва ҳикмати туфайли дунёдаги барча мавжудот жуфт-жуфт бслиб ҳаёт кечиради. Бундай ҳаёт натижаси слароқ снги авлод дунёга келади. Аллоҳ таоло инсонни сркак ва аёл жинсидан сратган скан, уларни сзи ксрсатиб берган шаръий никоҳ асосида оила қуришга буюради.
А асулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) турмушга чиқадиган қизларнинг ота-оналарига ҳам тавсислар берганлар: "œҚачон сизлар (қизингизга) келган совчининг дину диёнатидан ва хулқидан рози бслсангиз, дарҳол унга қизингизни беринг. Агар шундай қилмасангиз, ер юзида фитна-фасод кспайиб кетади".
-
Мазкур ҳадисга биноан, бслажак келин-куёв бир-бирларини ссраб суриштиришлари жоиздир. Чунки бу иш келажакда оиланинг снада мустаҳкам ва бахтли бслишига хизмат қилади. Уйланиш нистидаги йигит билан қиз бир-бирларини ксришлари ҳам жоиз. Бунга қуйидаги ҳадис далилдир: Муғийра ибн Шуъба (розийаллоҳу анҳу) айтадилар: «Мен бир аёлга совчи қсйган сдим. А асулуллоҳ менга: "œУни ксрдингми?" дедилар. Мен: "œЙсқ", дедим. Шунда: "œУни ксргин, чунки ксриш орангизда муҳаббат пайдо бслишига сабаб бслади", дедилар».
Уйланишдан мақсад вақтинчалик кснгилхушлик смас, балки насл қолдиришдир.
Аикоҳ ср зиммасига хотинга маҳр бериш мажбуристини юклайди. Ҳанафий мазҳабига биноан маҳрнинг снг озининг миқдори сн дирҳамдан кам бслмаслиги керак. Аммо ундан ксп бслиши келин-куёвнинг сзаро келишувларига ҳавола. Маҳр ср томонидан бслғуси турмуш сртоғига унинг никоҳига кирганлиги учун бериладиган, кейин ҳам қайтариб олинмайдиган совғадир. Маҳр хотиннинг хусусий мулкидир.
Қуръони каримда бундай дейилади: "œХотинларга маҳрларини мамнунлик билан берингиз! Агар сзлари ундан бирор нарсани ихтиёрий равишда кечса (берса)лар, сизлар уни бемалол қабул қилаверингизлар" (Аисо, 4).
Аикоҳ тсйи шариатимизда жорий бслиб, унда исрофга йсл қсймаслик лозим. Уламолар шариат манъ стган нарсага қилинган ҳар қандай харажат исрофдир дейишган.
А асулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): "œАнг баракотли никоҳ оз харажат қилинганидир", деб марҳамат қилганлар. Баъзилар тсйни дабдабали қилиш билан фарзандларининг бахтини смас, балки сзларининг обрсларини сйлайдилар. А иёкорлик билан қилинган ҳар қандай ишда асло барака бслмайди.
Абдураззоқ ЮАУС,
Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси
сринбосари
Manba (http://hidoyat.uz/index.php?option=com_content&task=view&id=354&Itemid=32)
-
Risoladagi turmush o'rtoq qanday bo'lishi lozim?
Shu borada yana bitta fikr"¦
Hozirgi real hayotimizga qarab kengroq mulohaza yuritadigan bo’lsak, bir faktni tan olish kerakki, hozirda, hijobli qizlar O’zbek qizlarinig juda ozchilik qismini (~5-10%) tashkil qiladilar (Ularning saflari ko’payishini Alloh taolodan soraymiz). Qolgan klassik stilda kiyinadiganlari (ya’ni, shim, mini-yubka kiymaydiganlari) haqida noto’g’ri xulosa chiqarib, (uylanish ma'nosida) ularni chetlab o’tish ham durust bo’lmasa kerak, menimcha.
Chunki ularning ichida iymon-e’tiqodli, hijobga moyillari ham juda ko’p. O’zlari normal, yaxshi oiladan, faqat ularda biroz diniy ilm (xususan hijob haqidagi ilm) va shijoat, ayrimlarida esa sharoit etishmayotganga o’xshaydi, nazarimda. Ana shu qizlarni uyg’otish, tarbiyalash kerak (tarbiyalasa bo’ladi menimcha), chunki ular O’zbek qizlarinig juda ko’pchilik qismini tashkil qiladilar"¦
Shu o’rinda endi uylanmoqchi bo’lgan yigitlarga (o’zim ham ichida borman) bir ojizona real maslahat (fikr). Siz hijobli qizga uylanmoqchisiz, avvalo izlayotganingiz topilsin. Biroq, mobodo, ko’nglingizdagidek qizni topolmayotgan bo’lsangiz, siz qidirayotgan qiz mana shu odmi, klassik stilda kiyinadigan qizlarni ichidan chiqib qolishi ham mumkin, bilib bo’lmaydi... Muhimi ozi pokdamon, dindor (hijobga moil), farosatli, gapni tushinadigan aqlli qiz bo’lsin!.. Yuragingiz jizzz etsin, eng asosiysi"¦
-
:as:
Man ham o'z fikrimni keltirmoqchiman.
U turmush o'rtoqmi, erkakmi, ayolmi, kim bo'lsayam, muhimi bandaligini, bir ojiz qulligini biladigan va shuni doim yodida tutadigan bo'lishi lozim deb o'ylayman.
Agar u har ishida Alloh uni ko'rib turganini bilib tursa va Robbisidan qo'rqib yashasa olam guliston!
Sababi bundey insonni qo'lidan yomonlik kemiydi. Agar u erkak bo'lsa islomdegi bo'ynidegi oilasi oldiagi vazifalarini bilib ularga amal qilishga baholi qudrat xarakat qiladi.
Agar u ayol bo'lsa, u ham huddi shunday...
-
Yuqoridagi fikrlarni o'qib ko'rdim.Darhaqiqat to'g'ri haqqoniy fikrlar.Turmush quradigan ikki inson eng muhimi bir birini tushunib yashashi kerak.
Risoladagi turmush o'rtog'i qanday bo'lishi kerak?
Risoladagi degan so'zni insonga nisbatan ishlatish biroz erish tuyuldi.Ayniqsa turmush o'rtog'i.Namoz uqisa,hudodan qurqsa kifoya desak u RISOLADAgidek bo'ladimi?Men hayotimda qancha guvohi bulganman namozhon yoshlarni ajrashib ketganiga.Turmush qurish bir biriga qarash emas,ikkovlashib bir tomonga qarash demakdir.
Forumni kuzatib shunga guvoh bo'ldimki,bu yerda hamma kitobiy shariy tilda gapiradi.Lekin real hayotdagi vaziyat umuman boshqacha.Kelinglar faqat kitobiy tildamas hayotta orttirgan tajribalarimiz asosida munozara qilaylik?
Turmush o'rtoq qanday bo'lishi lozim?
Turmush o'zi nima aqlimiz yetadimi?Baht o'zi nimaligiga aqlimiz yetadimi?Bahtning nima ekanligini anglab olomay turib qanday qilib o'zga odamni bahtli qilish mumkin?
Tabiat qonunlariga zid ravishda qo'shilish ajrashishning boshlanishidir...Shuning uchun ham ajrashishlar ko'payib ketmayaptimi?Biz yoshlar ko'proq yengil hayotga ruju qo'ymayapmizmi?
Ana shu tabiatning qonunlariga muvofiq mos keladigan juftni qaerdan topish mumkin?
Ana shu savollarni har kim o'ziga berib ko'rsa qoniqarli javob ololadimi?
Men o'zimga o'zim berib ko'rdim:
Risoladagi turmush o'rtog'im qanday bo'lishi lozim?
E'tiqodli,savodli,bo'yi baland,chiroyli,hayotimni farovon ta'minlay oladigan.....
Keyin o'zimga aytdim tuhta!
Bandasan urinma Xudo bo'lishga.
Mana oddiy misol.Birgina qishloqi oddiygina qizning idealidagi turmush o'rtog'i?Endi o'ylab ko'ring 10 miliondan ziyod turmush quradigan uzbek yigit qilzari turibdi...
Men faqat o'z qarichim bilan o'lchayapman...
(fikri ojizim uchun uzr)
-
turmush o'rtog'i.Namoz uqisa,hudodan qurqsa kifoya desak u RISOLADAgidek bo'ladimi?Men hayotimda qancha guvohi bulganman namozhon yoshlarni ajrashib ketganiga.
Tabiat qonunlariga zid ravishda qo'shilish ajrashishning boshlanishidir...Shuning uchun ham ajrashishlar ko'payib ketmayaptimi?Biz yoshlar ko'proq yengil hayotga ruju qo'ymayapmizmi?
Ana shu tabiatning qonunlariga muvofiq mos keladigan juftni qaerdan topish mumkin?
Assalomu aleykum!
Men ham siz aytganizdek bu yerdagi barcha fikrlarni öqib chiqdim. Ammo sizni mana bu fikrlarizga töhtalib qoldim, aniqrog'i öquvsizligim uchundir yaxshi tushunmadim. Allohdan qörqsa kifoya qiladimi deb aytibsiz, albatta hammasidan ustunrog'i aslida shu-ku. Allohdan qörqsa albatta Namoz öqiydi, Allohdan qörqsa har qanday holatda ham yolg'ondan uzoqda böladi(bu oilani mustahkam bölishida eng asosiy narsalardan biri), Allohdan qörqsa hech kimning haqiga hiyonat qilmaydi(ayolini haqlaridan ham qörqadi bunday inson va albatta shunga yarasha yöl tutadi), Allohdan qörqsa halol va haromni farqiga boradi, qilayotgan ishlaridaginamas hatto yeyayotgan har bir luqmasini halol-haromligini ajratadi(buni farzandlariga ham odat emas qonun qilib körsatadi, bu ham oilani haqiqiy va mustahkam ekanligiga ishorat)!
Kegingi jumlalarizga ham birinchisi javob böladi deb öylayapman, chunki Namozhon oiladan chiqqan har bir farzand(qalbida Alloh qörqusi bor bölgan) avvalo özini kimligi va qanday oilaga mansub ekanligini bilgani uchun siz aytgandan yengil hayotga ruju qöymaydi chunki uni qalbida Alloh qörqusi bor, u tushunadi, u aniq biladi unday hayot yölidan ketishlikni ohiri qanday yakun topishini. Shuning uchun ham har bir bosayotgan qadamini hisob-kitob qiladi. Harom va Halol nima ekanligini tushuntirib borilgan farzandlar hech qachon hayotlarida qoqilmay qadam bosadilar inshaAlloh.
Kördingizmi Allohdan qörqishlik Oilani qanchalik mustahkam qilar ekan!
Bu ham meni shaxsiy fikrlarim, agar qaysidir bir kalimasi dilizga og'ir botsa, dilizni rahjitsa uzrimni qabul qilasiz.
Barchamizda solih va soliha umryöldoshlardan nasib qilsin.
-
Shayxa Umm Abdillaah al-Waadi’yyahning
“Naseehatee lin Nisaa” kitoblari asosida tayyorlandi.
al-Hamdu-Lillaahi Rabbil-'Aalameen was-Salaatu was-Salaamu 'alaa Ashrafil-Anbiyaa.e wal-Mursaleen, wa ba'd:
Abu Hurayra (radiallohu anhu)dan rivoyat qilinadi, Rasululloh sallallahu alayhi vassallam: “Ayol kishiga to’rtta sababga ko’ra uylaniladi: boyligi, nasabi, husni va dini. Siz dindorini tanlang, shunda baraka topasiz” dedilar. [ Imom Al Buxoriy (9/132), Muslim (2/1086)]
Hadisning ma’nosi:
Erkak kishi har hil sabablarga ko’ra uylaniladi, va bular to’rttadir:
1.uylanayotgan ayolning boyligi
2.ayolning nasl-nasabi
3.ayolning go’zal husni
4.va dindorligi
-
Ayolning boyligi uchun uylanish joiz bo’lmaydi, agar o’sha ayol o’zini taqvo (Allohdan qo'rqish) bilan ziynatlantirmagan bo’lsa. Bu holda, ayol erki tamomila o’z qo’lida bo’lishini, va erining unga bo’ysunishi, erning ustidan hukmronlik qilishni tusab qoladi. O’zi buni aytmagan va tan olmagan holda ham, bu narsani ayolning hatti harakatlaridan bilib olsa bo'ladi,
Shu tariqa, mansabiga qarab uylanilgan ayol ham taqvodor bo’lmasa, eridan o’zini ustun qo’yadigan bo’ladi. Bunday holatni husniga qarab uylanilgan ayoldan ham kutish mumkin. Agar o’sha husndor ayol ham taqvodorlardan bo’lmasa, eriga past nazar bilan qaraydigan bo’lishi mumkindir.
Allohning Rasuli Muhammad sallallahu alayhi vassallam uylanishga maslahat bergan ayol esa-bu dindor ayoldir.
Yuqorida aytilgan gaplardan, boy, nasl nasablik va go’zal ayolga uylanishdan yuz o’girish kerak degan tushuncha kelib chiqmasligi kerak. Aytmoqchi bo’lganimiz, inson barcha e’tiborni bu narsalarga bermasdan, aksincha, dinga qaratishligi joizdir. Agar bular hammasi din bilan mujassamlansa, bu holat xayrlidir.
-
Dindor ayol taqvodor, Rabbisiga itoatkor va U qaytargan ishlarga qo’l urmaydigan bo’ladi. Zero, Alloh toalo marhamat qiladiki:
Bas, ibodat-itoatli va erlari yo’qligida Allohning hifzu himoyati bilan (erlarining mol - mulklarini va o’z iffatlarini) saqlovchi xotinlar yaxshi xotinlardir. [Niso (4):34]
-
U or-nomusli, erining mulkini saqlovchi, uning ruhsatisiz uydan tashqariga chiqmaydigan, o’z haq huquqlarini bilib, haddidan oshmaydigan ayoldir.
Shu bilan birga, ayolning zimmasida ham solih juft tanlash burchi bordir.
Qanchadan qancha ayollar o’zlariga juft tanlashda adashganliklari sababli turmushlari buzilib, erlari ularni o’zlarining notug’ri yo’llariga tortganlar?
Ammo shunday holatlar ham borki, hotinlar erlarini o’z yo’llariga burib olishgan; Imron ibn Hattabning holati bunga misol bo’la oladi. U o’z jiyaniga Xavorij firqasidan tortib olish niyatida uylanadi, ammo aksincha, ayoli uni o’z yo’liga solib oladi.
Ayol kishining tabiati ta’sirchan va o’zgaruvchanligi sababli, ko’pincha ular erlariga bo’ysunib o’z yollaridan yiroqlashib ketishadi. Shuning uchun biz Allohdan dinimizda sobit qadamlik va davomiy bo’lishlikni so’rab qolamiz. Albatta, juft bir biriga ta’sir o’tkazmay qolmaydi, shu sababdan ham, biz solih juft tanlashda e’tiborli bo’lishligimiz lozimdir.
Abu Musa (radiallohu anhu)dan rivoyat qilinadi, Rasululloh sallallahu alayhi vassalam: "œYahshi juft bilan yomon juft huddi mushki anbar sotuvchisi bilan temirchi mislidek. Mushk sotayotgan insondan mushk sotib olasiz, yoki undan yoqimli hid yuqib qoladi. Temirchi esa kiyimingizni kuydirib qo'yishi mumkin, yoki undan yoqimsiz hidga to'yasiz". ( Sahih: Buhoriy, Muslim)
Yana qo’shimcha qilib Payg’ambarimiz sallallahu alayhi vassallamdan quyidagi hadisni ham keltirishimiz mumkin: "œ Inson do’stining dinidadir, kimni do’st qilib olishingizga e’tibor qiling".
-
va yana bir shoir aytishicha:
"œInsoning o’zi haqida emas, balki uning do’sti haqida so’rang. Zero, ular bir birlariga o’rnakdirlar."
Bundan tashqari Alloh toalo aytadi:
Bas, ular (ya’ni ahli jannat) bir — birlariga qarab savol — javob qilurlar. (shunday suhbatlarning birida) ulardan biri dedi: "œMening bir do’stim bor edi. U menga "œRostdan ham sen (o’lganimizdan so’ng yana qayta tirilishimizni) tasdiq etuvchilardanmisan?" der edi. (So’zlaguvchi hayoti — dunyoda oxiratni inkor qilgan do’sti haqidagi hikoyani tugatgach, jannatdagi birodarlariga): Sizlar (ham men bilan birga o’sha do’stimning do’zaxdagi holi nima bo’lganiga) qaraguvchimisizlar?" dedi. So’ng o’zi qarab uni do’zaxning o’rtasida ko’rdi [Soffat(37):51-55]
Va yana Alloh toalo aytadiki:
Biz ular uchun (ularni To’g’ri yo’ldan ozdiradigan) "œdo’stlar" tayyorlab qo’ydik, bas o’sha ("œdo’stlar") ularga oldilaridagi (gunohlarini) ham, orqalaridagi (gunohlarini) ham chiroyli ko’rsatdilar va ularga ham o’zlaridan avval o’tgan — halok bo’lgan insu — jindan iborat ummatlar qatorida So’z — Azob haq bo’ldi. Darhaqiqat, ular ziyonkor bo’ldilar. [Fussilat(41):25]
Bunga qo’shimcha qilib yana quyidagi hikmatli gaplarni keltirishimiz mumkin:
"œ Har kim o’ziga ohshash bo’lganga intiladi"
-
Va yana:
"œO’hshash qushlar bir joyga yig’ilganlari kabi, insonlar ham o’zlariga ohshaganlarga intiladilar".
Solih juftga uylanish haqida yana bir hadis keltiramiz:
Abu AbdurRahman Al-Habli Muhammad sallallahu alayhi vassallamdan: "œDunyo- insonlarga berilgan ne’matdir, va bu ne’mat matolarining eng yahshisi soliha ayol" deb marhamat qilganlarini rivoyat qiladilar. (Muslim 2/1090)
-
Bir kitobda o'qiganidim:
"Farzand tarbiyalashning birinchi bosqichi bu solih juft tanlashlikdir"
Xalqimizda bir ibora yuradi: "Otasi jinnini bittasi jinni, onasi jinnini hammasi jinni"
Farzandlar ko'proq onasiga tortadi. Shuning uchun tanlash masalasida yigitlar qattiqroq turadi.
Lekin qizlar ham yaxshigina tanlashadi, chunki farzandlariga o'rnak qilib ko'rsatadigan inson shunga loyiq bo'lishi kerakda.
-
Ассалому алайкум ва раҳматуллоҳ!
Шу десангиз уйланиб қсйган йигитларга «раҳмим» келади. «Оғир» аҳволга тушиб қолишни истамасангиз, уйланишдан олдин қизни шундай саволлар билан синаб ксринг:
«Дазмол босишни биласизми? Лиёз тсғраган пичоқда қовун ссймайсизми? Тугма деган жониворни қадашни биласизми? (Вообше, тугманинг тешиги қаердалигини биласизми?) Телефоннинг қулоғи сиздан бсшайдими? Бирон жойга меҳмонга борадиган бслсак, вахлироқ кийиниб олиш қслингаздан келадими? Бирон йили курорт деган жойдан қоласизми? Меҳмон келса ҳаммадан олдин тсрга чиқиб олиб, ишни менга ташлаб қсймайсизми? Апкан нонингиздан қил чиқмайдими? Мажлисдан, йсқ, вообше, кеч келганимда костюмимнинг ёқасини ҳидлаб ксрмайсизми?..»
Саволлар манбаси қаердалигини, агар жуда ҳам билишни истасангиз айтаман.
-
Ассалому алайкум ва раҳматуллоҳ!
Шу десангиз уйланиб қсйган йигитларга «раҳмим» келади. «Оғир» аҳволга тушиб қолишни истамасангиз, уйланишдан олдин қизни шундай саволлар билан синаб ксринг:
«Дазмол босишни биласизми? Лиёз тсғраган пичоқда қовун ссймайсизми? Тугма деган жониворни қадашни биласизми? (Вообше, тугманинг тешиги қаердалигини биласизми?) Телефоннинг қулоғи сиздан бсшайдими? Бирон жойга меҳмонга борадиган бслсак, вахлироқ кийиниб олиш қслингаздан келадими? Бирон йили курорт деган жойдан қоласизми? Меҳмон келса ҳаммадан олдин тсрга чиқиб олиб, ишни менга ташлаб қсймайсизми? Апкан нонингиздан қил чиқмайдими? Мажлисдан, йсқ, вообше, кеч келганимда костюмимнинг ёқасини ҳидлаб ксрмайсизми?..»
Саволлар манбаси қаердалигини, агар жуда ҳам билишни истасангиз айтаман.
Va alaykum assalom va rohmatullohi va barokatuhu!
Tasavvur qilyapman, yigit, qiz bilan uchrashuvga chiqqanda, cho'ntagidan bir qog'oz chiqarib, so'ray boshlaydi:
Yigit: Dazmol bosishni bilasizmi?
Qiz: Yo'q, bilmayman, dazmol qilaman deb ikki marta dadamni ko'ylaklarini kuydirib qo'yganman.
Yigit: Piyoz to'g'ragan pichoqda qovun so'ymaysizmi?
Qiz: Nima qiladi so'ysa?
Yigit: Qovun achchiq bo'lib qoladi.
Qiz: Kechasi hushtak chalsa, dadasi kambag'al bo'lishini bilardim. Supurgini qo'ldan qo'lga bersa, urush boshlanishini bilardim.Ostonada ko'rishsa, yomon bo'lishini bilardim. Bunisini bilmaskanman.
Yigit: Tugma degan jonivorni kadashni bilasizmi?
Qiz: Tugmaning ham joni bormi?
Yigit: Tugmani teshigi qayerdaligini bilasizmi?
Qiz: Voy, uyaltirmang.
Yigit: Telefonning qulog'i sizdan bo'shaydimi?
Qiz: Telefonning qulog'i?
Yigit: Go'shagi.
Qiz: Ha, shunaqa deng, shu desangiz, bir dugonam bor, tundan tonggacha bir-birimizni sog'inib qolamiz. Ertalabdan yo u qo'ng'iroq qiladi, yoki men. Gaplashaveramiz, gaplashaveramiz, kech bo'lganini bilmay qolamiz. Hamma narsalar haqida gaplashamiz, bir kuni desangiz...
Yigit: Bo'ldi!!! Bas!!! Keyingisi, biror joyga mehmonga boradigan bo'lsak, vaqtliroq kiyinib olish qo'lingizdan keladimi?
Qiz: Ha, keladi. Faqat biror joyga borishimizdan kamida 4 kun oldin meni ogohlantirib qo'yishingiz kerak-da.
Yigit: Biror yili kurort degan joydan qolasizmi?
Qiz: Kurort degani nima?
Qisqasi, yozaverib zerikib ketdim.
O'zbek ayoliga deyarli birortasi ham to'g'ri kelmaydiku.
Umuman olganda, uchrashuvda bunaqa savollar berish bachkanalikku, yoki bu hajviy hikoyadan olinganmi?
Ha, juda ham bilgim kelyapti, kim ekan muallifi. Taxminimcha o'zbek emas, o'zi o'zbek bo'lsa ham, rafiqasi o'zbek emas.
P.S. Tugmaning teshigi emish, o'rgildim. :)
-
o'qib ko'ynim aynib kettdi to'risi.. shuyam gaplashish bobtimi? shuyam sovol bobtimi?
manga telfon qivorganda, o'zim sovol bervorardim.. bachkana bachkana sovolla berib eyy
-
Манбасини бермасам, ёмон аҳволда қоламанми дейман: ))) Аки, шу ривостни тслиғича келтирсамми.
Аслидаку бу бир ҳажвий ҳикос сди-ю, ҳай майли!
Келтирдим, унда. (Фақат БеллиҚизчага айтиб қсйманг, ёмон уришарканлар)
«ТАМОМ, ДАВОМИ ЙЎҚ»
Ар-хотин бахтиёр сди.
Хотин лампочкага боласининг пайпоғини кийдириб, тавонини смаб стирарди. Ар диванга ёнбошлаб беозор мудрарди. Хотин срининг мудрашини тарқатмоқчи бслиб, бирон гап сйлаб топаман дейди-ю, гап слгир кела қолмайди. У сйлаб-сйлаб охири бир гап топгандек бслди.
— Ҳой, ср, мунча мудрайсиз? Мундоқ сркакларга схшаб қизиқ-қизиқ гаплардан айтиб кулдирсангиз-чи.
Ар бир ксзини аранг очиб сснади-да, сшик ғичиллаганга схшаш ғалати товушда пснғиллади.
— Ҳа, қиз боламидинг-ки...
У шундай деди-ю, сна ксзини юмди.
— Шошманг, шошманг, ксзингизни очинг. Мабодо сн саккиз сшар йигит бслиб қолсангиз, нима қилардингиз? Яна сзимга уйланармидингиз?
Ар снсаси қотгандек жойидан қсзғалди. Аринчоқлик билан диванга чордана қуриб олди-да, лабининг бир томони билан илжайди.
— Бу масалани дурустроқ сйлаб ксриш керак бслади. Қани снди сша сн саккиз ёшим қайтиб келса, сзим билардим-а, сзим билганим шуки, сенга уйланмасдим, Вообше, уйланмаслигим ҳам мумкин.
Арнинг бирдан файласуфлиги тутиб кетди.
— Агар инсон боласига икки марта сшаш имконисти берилса, ксп хато ишлар тсғри бслиб кетарди. Мана, спкамнинг мазаси йсқ, бу нимадан, папиросдан. Биринчидан, шу қуриб кетгурни чекмасдим. Мана, ошқозонимнинг мазаси йсқ. Аимадан, ичкиликдан. Иккинчидан, шу ароқ слгурни ичмасдим. Ксриб турибсанки, асабимнинг мазаси йсқ, бунинг нимаданлигини билмайсан-а, билмайсан. Бу сенинг жаврингдан. Ўн саккиз ёшга сирпаниб қайтиб тушиб қолсам, снг биринчи қиладиган ишим сенга уйланмаслик. Мабодо сзингга уйланадиган бслсам, олдингга қссдиган шартларимни битта обший дафтарга сринмай ёзиб чиқардим. Масалан, унда шунақа шартлар бсларди:
«Дазмол босишни биласизми, жоним? Лиёз тсғраган пичоқда қовун ссймайсизми? Тугма деган жониворни қадашни биласизми? (Вообше, тугманинг тешиги қаердалигини биласизми?) Телефоннинг қулоғи сиздан бсшайдими? Улама сочни уйдасм тақиб юрмайсизми? Бирон жойга меҳмонга борадиган бслсак, вахлироқ кийиниб олиш қслингаздан келадими? Бирон йили курорт деган жойдан қоласизми? Меҳмон келса ҳаммадан олдин тсрга чиқиб олиб, ишни менга ташлаб қсймайсизми? Апкан нонингиздан қил чиқмайдими? Мажлисдан, йсқ, вообше, кеч келганимда костюмимнинг ёқасини ҳидлаб ксрмайсизми? Хуллас, мени тинч қсссизми йсқми?..»
Мана шу шартларга кснсанг сзингга уйланардим. Бслмаса кимга уйланишни, барака топкур, сзимга қсйиб бер!
Хотин хандон ташлаб кулди. Унинг бу кулгисида алам билан заҳарханда аралашга схшарди. Ар сна тилга кирди.
— Хсш, снди сен айт. Мабодо, фалакнинг гардиши айланиб, сен сн саккиз сшар қиз бола бслиб қолсанг сна сзимга тегармидинг? Биламан, албатта сзимга тегардинг, мендақа тайёр ср, вообше, мендақа лақма ср космосда ҳам, ерда ҳам топилмайди.
Анди хотин тилга кирди.
— Мабодо атом бомбасини бир елкамга, водород бомбасини бир елкамга осиб қсйиб, шу Сотимхсжага тегмасанг, ҳозир портлатвораман деса, портлатвор-е, жоним роҳат олади, дердим.
Ар икки ксзини соққадек дум-думалоқ қилиб, «вой-бсй» деб юборганини билмай қолди.
— Агар схшиликчасига, шунга тегасанми, деб ссрашса олтита одамни гувоҳ қилиб, уч том китобга сиғадиган шартларни олдингизга ксндаланг қилиб қссрдим. Шартларим мана бундоқ бсларди:
«Синглингизга мени ёмонламайсизми? Кайф устида боғчадан сзингизники қолиб бировнинг боласини етаклаб келмайсизми? Лапирос кулини гиламга ташламайсизми? Ачки гсшти билан қсй гсштининг фарқини биласизми? Дугоналарим меҳмонга келганда тсрга чиқиб, суслиб стириб олмайсизми? Маст бслиб қолиб, мени танимай, сзимни сзимга ёмонламайсизми? Тиш чсткаси билан брезент ботинкангизни тозаламайсизми? Саккизинчи мартнинг нима сканини биласизми? Мажлисдан келганингизда ён чснтагингиздан иккита кино билети чиқмайдими? Маош олганда пайпоққа пул бекитмайсизми? Менсиз меҳмонга борганингизда галстугингизни тескари тақиб тонг отарга сқин келмайсизми?..»
Ар «войдод», деб срнидан туриб кетди. Хотин сна давом сттирмоқчи сди, ср қслини ксксига қсйиб, тавба қилдим, деганга схшаш ғалати ксз сузди.
Йсқ, хотин бсш келмади. Охир ср тиз чскиб хотинининг стагини спди.
— Жон хотин, сргилай хотин, снди бас қил. Ўн саккиз ёшга қайтиб тушмай мен слай. Вой-бс... ичингда шунча дардинг бормиди! Қсй снди, кечқурун мажлисга борадиган одамман, настроенамни бузма.
Хотин икки қслини белига тираб снгашди:
— Аима, бугун дам олиш куни, қанақа мажлис бслади?!
Ар нима дейишини билмай, ксзларини пирпиратиб туриб қолди.
(Тамом, давоми йсқ)
Собиқ «халқ душмани», собиқ «сиёсий маҳбус» Саид Аҳмад
Ha, juda ham bilgim kelyapti, kim ekan muallifi. Taxminimcha o'zbek emas, o'zi o'zbek bo'lsa ham, rafiqasi o'zbek emas.
Тахминингиз бироз тсғри, тақсир. Ўзбегу, аммо замони бошқа сзбек. Бу ҳикос 20 асрнинг 60 йилларида ёзилган. Худосизликка мажбурланган бир замонда.
Кимгадир шу ҳикоснинг фойдаси тегиб қолар.
-
O'rnida yozilgan!
Bir bo'ganidan yozay!
Tanish do'stim aytgandi!
Qaynanasi kelingia to'rtta mosh tashab mo'sh xo'rda qivoring degan ekan!
Kelin xam alomat ekan! Butun boshli qozonda 4 dona mosh suzib yurganmush!
Be xazil mandan hafa bumiysila endi!
Lekin ko'z tegmasin xozir ancha tuzik bola paqir xotiniga non qilishni ham o'rgatti omadini bersin!
-
— Жон хотин, сргилай хотин, снди бас қил. Ўн саккиз ёшга қайтиб тушмай мен слай. Вой-бс... ичингда шунча дардинг бормиди!
:7 judaa qizu ekan.. :7
o'hshatmasa uchratmas, dermidi..eru hotinni bir-biriga o'hshatib qo'yadi..
-
Тсйдан аввал хола-кенойилари учраштиргани олиб чиққан йигитни қизга "исмингиз нима опа?" деганини сшитганмисизлар? :)
Шунақада қиз нима деб жавоб бериши мумкинлигичи?
-
Man bundanam zo'rini o'qiganman bugan voqiya asosida!
Yigiti qizdan surabdi:
Yigitiz bormi deb, qiz bola hayajonda boshini eshitomiy qopti itiz deb chunibdi. xabor edi juda yaxshi kurardim lekin o'lib qoldi degan ekan!
-
Insonlarni ta'bi har xil bo'lgani uchun birovga yoqqan fe'l birovga yoqmasligi aniq...
-
Bir birini tog'ri tushinib, ayol erga itoat qilib, erkak ayolni ra'iga qarab yashasa menimcha zo'r hayot bo'ladi. Ammo, eru xotin ba'zida bir birini tushinmay qolsa bu degani "tog'ri kelmadi" deganimas, buni "Tur-mush" deb qo'yibdi... Bir gap aytsam, Alloh hammaga o'ziga mosini uchratadi. Allohdan yahshi turmush o'rtoq so'rab, "Istihora" namozini o'qisak inshaaloh hammasi yahshi bo'ladi :).
-
Bir birini tog'ri tushinib, ayol erga itoat qilib, erkak ayolni ra'iga qarab yashasa menimcha zo'r hayot bo'ladi. Ammo, eru xotin ba'zida bir birini tushinmay qolsa bu degani "tog'ri kelmadi" deganimas, buni "Tur-mush" deb qo'yibdi... Bir gap aytsam, Alloh hammaga o'ziga mosini uchratadi. Allohdan yahshi turmush o'rtoq so'rab, "Istihora" namozini o'qisak inshaaloh hammasi yahshi bo'ladi :).
Turk qardoshlar turmushni ovqatga- urush janjallarni esa-taomni tuzi, ziravoriga o'hshatishadi, tuzsiz, ziravorsiz ovqatni mazasi bolmaydi, deyishadi:)
-
Eriga itoatli,
erini uni tushinadigan,
og'ir payda hamdard bo'ladigan,
imonli e'tiqodli
oqko'ngil
ozoda, saramjon, farosatli
aytganni qiladigan
et desa bet demaydigan
dardlashadigan
va eng asosiysi PAZZANDA!!!
-
Eriga itoatli,
erini uni tushinadigan,
og'ir payda hamdard bo'ladigan,
imonli e'tiqodli
oqko'ngil
ozoda, saramjon, farosatli
aytganni qiladigan
et desa bet demaydigan
dardlashadigan
va eng asosiysi PAZZANDA!!!
: )
vay vay, xo'sh, bu fazilatlarga qarata siz nima berasiz bo'lajak kelinga Nurdinboy:)
O'zbek erkaklar nima uchun kamdan kam begona millatga uylanadi, bilasizlarmi, chunki bizni qizlarimizday fidokorini uchrata olmaydilar. Hech bir millatni qizi bizni qizlarimizga o'hshamaydi. Eng boshda qaynona- qaynota, oiladagilarga bo'lgan hurmat, izzatni topa olmaysiz ularda.
Men millatchilik qilmayabman, faqat to'g'ri gaplarni gapiryabman. Shuning uchun bizni O'zbek qizlariga hamma haridor aslida, tamom bazan boshqa maqsadlar bilan turmushga chiqqanlar ham bor, lekin asosan bizni, qizlarimizni odob ahloqi boshqa millat vakillarini lol qoldiradi!
Shuning uchun yigitlar hech qizlarimizdan shikoyat qilishmasin, nozlanishmasin ;D
-
Men millatchilik qilmayabman
Kapalak opa millatchilik qilganlar boshqa xalqlarga adovatda bo'ladi, millatsevarlar esa o'zining millati bilan birga boshqa millatlarni ham hurmat qiladi. Millatsevarlarni hurmat qilaman. Biz sizni to'g'ri tushindik :), yog'e "men" deyishim kerak edi, hammani o'zining fikri boru...
-
Haliyam shundoq o'zingnikidan qo'ymasin. Men bo'lajak kelinning shuncha fazilatga nima berishim kerak shundaymi? Nima bersa shuni, ya'ni men ham
xotinimga mehribon
uni tushinadigan,
og'ir payda hamdard bo'ladigan,
imonli e'tiqodli oqko'ngil
aytganni qiladigan
et desa bet demaydigan
dardlashadigan
va eng asosiysi RASHQCHI HOJAYIN BO"LAMAN!!!
-
Man risoladagi turmuw örtoqni 2 ta sözda tasavvur qilaman XULQI QUR'ON bögan inson risoladagi turmuw örtoq böladi manim4a vallohu'alam. . .
-
Ayollar uchun bekorga doimo "farosatli" bo'lsin, deyishmaydi.
Ayol kishi uydagi tinchlik, hotirjamlikni ta'minlashda bosh rol o'ynagan inson meni shaxsiy fikrimga ko'ra.
Eri ishdan keldimi, uni eshikda yuzida tabassum bilan kutib olishga oshiqishi shart.
Chunki er ishdan horib charchab, oilasi uchun pul topish uchun har xil inson bilan munosabatda bo'lib nihoyat uyiga qaytdi.
Bu fikrim albatta vijdonsiz, iymonsiz erkaklar uchun emas.
Erkak uyiga qadam tashlashi bilan ayoli qovog'i soliq, undan bundan shikoyat bilan erini kutib oldimi, tamom, erkakda na kayfiyat qoladi, na ishtaha.
Ayolni qandaydir talabi bo'lsa ham erini xush kayfiyatda kutib olgandan keyin, qornini yaxshilab to'ydirgandan keyingina shirin suhan bilan aytishi ayni muddao bo'ladi.
Endi erkak tarafidan olib qarasak: ayoli uni yaxshi kutib oldi, lekin nimadandir hafa ekanligi ko'zlaridan sezilib turibdi. Shunda er vaqtini ayamay, undan shirin til bilan sog'lig'ini, kayfiyatini yaxshilab so'rashi shart. Shunda ayol ham ho'jayinim mening kayfiyatim yomonligini sezibdilar, demak u kishi uchun kerakman, deb xuddi hech narsa bo'lmaganday yelib yugurib oilasiga xizmatini davom ettiraveradi.
Keyin ayol kishi oila sirini tashqariga toshimasligi kerak. Yana farosatini ishlatgan holda qayerda, qanday suhbatlashish kerakligini yaxshi bilishi kerak.
Aslida gap ko'p ekan:)
-
1 Haqiqiy musulmon ham( zamonaviy ),
Zamonaviy musulmon deng. :)
2 Mandan ustun taraflari ko'proq boliwi ,
Xudbin ekansizu :)
3 Umuman oilasini hech qachon hech kimga hafa qildirib qoymedigan.
Nohaq bo'lsangiz ham-a? :)
-
Risoladagi turmush o'rtoq qanday? hayolimga kelgan 3 tarif bu
1 Haqiqiy musulmon ham( zamonaviy ),
Man
2 Mandan ustun taraflari ko'proq boliwi
MAn
3 Umuman oilasini hech qachon hech kimga hafa qildirib qoymedigan.
MAN ... :) :1
-
Risoladagi turmush o'rtoq qanday? hayolimga kelgan 3 tarif bu
1 Haqiqiy musulmon ham( zamonaviy ),
2 Mandan ustun taraflari ko'proq boliwi ,
3 Umuman oilasini hech qachon hech kimga hafa qildirib qoymedigan.
:as:
Sal oydinli kiritvorin 1-2 punktlaga, balki manam NANO ga o'xshap manmanlap qolarman :)
P.S. "Kamu kak" deng :D
-
Kechga qoldiz uje! :1
-
Assalamu alaykum. Yosh kattalashgani sayin unisi "undoq", bunisi "bundoq" ekan degan qaysarlik tutib qolarkan. Lekin idealimdagi inson: "solih taqvodor mo'min bo'lishini xohlayman".
Allohdan albatta yaxshi niyat bilan so'rash kerak, inshaAlloh hali o'ylaganimizdan ziyodasini beradi.
-
Risoladagi turmush o'rtoq qanday bo'lishi lozim? - Albatta risoladek bo'lishi lozim:)).
mehr-muxabbati xech qachon tugab qolmaydigan va iltifotli :)
pul so'raganda otkaz qimidigan, ya'ni sahiy : )
....
hazilsiz etkanda esa, risoladagi turmush o'rtoqning sifati qahday? deganda mandagi birinchi va yagona tasavvur - bu chiroyli hulq turadi. manimcha shu narsaga yetadigan narsa bo'masa kerak...
keyin : risoladek insonni xoxlaydigan odam avval o'zi risoladek bo'lishi, xech bo'maganda shunga harakat qilishi lozim. keyin boshqalardan risolalikni kutsa yarashadi. ya'ni uzukka ko'z qo'ygandek, o'xshatmasdan uchratmas deganidek...
-
Jiddiy, haq, mehirli, insofli, iymonlik, taqvodor, sahiy, tushunadigan, tushuntirib beradigan...
Hazili yaxshi koramanu lekin erke kishiga kop gapirish yarashmiydi.......
-
Ассалому алайкум ва раҳматуллоҳ!
Ҳар бир йигит бир шеърни асло ёдидан чиқармайди: «Бир қадам боссанг, бас, нарёғи слим!!!» Аговхонларга сйлаб муомала қилиш керак!
Статистикага қараганда, ксп қизларга ксп гапирадиган йигитлар ёқмас скан. Гуёки, йигитларга ксп гапирадиган қизлар ёқар скан!
-
Er kar,xotin ko'r bo'lishi kerak....
Учта нуқтага қараганда, кейин улар бирга овга чиқиши керак демоқчисиз-да?
-
Ассалому алайкум ва раҳматуллоҳ!
«Хотин киши қурилишга бир дона мих олиб келса ҳам, бутун иморатни мен қурганман дейди» деган скан Абдулла Қаҳҳор.
Келинглар йигитлар, биз шулардан илдам харакат қилайлик. Шу битта михни биз олиб келайлик, қолгани аёлларга: ))
-
:asl3:
Yigitlarimiz uchun risoladagi turmush o'rtoq quyidagi hadisga mos bo'lishi kerak:
Rasululloh sallollohu alayhi vasallamdan rivoyat qilingan bir hadisi sharifda keltirilishicha, Abu Hurayra roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: «Nabiy sollallohu alayhi vasallam: «Ayolni to‘rt narsa uchun nikohlanur; moli uchun, hasabi uchun, jamoli uchun va dini uchun. Bas, dindorini tanla, qo‘ling tuproqqa qorilgur», dedilar».
Buxoriy, Muslim, Abu Dovud, Nasaiy, Termiziy rivoyat qilgan.
Va yigitlar ham shu talabga javob berishlari kerak ;)
-
Risoladagi turmush o'rtoq qanday bo'lishi lozim? A`lo darajada bo`lishi kerak , Oilaga tegishli hamma narsani biladigan , zamon bilan ish tutadigan , qisqasi solixa ayol bo`lishi kerak !!!
-
orzuga ayb yo'q