forum.ziyouz.com
Ilm va ziyo => Ma'rifat => She'riyat => Mavzu boshlandi: Muhammad Amin 09 Avgust 2007, 14:15:22
-
Bismilloh deb bayon aylab, hikmat aytib
Toliblarg’a durru gavhar sochdim mano
Riyozarni qattiq tortib qonlar yutib
Man daftari soniy so’zin ochdim mano
So’sni aytdim har kim bo’lsa diydor talab
Jonni jonga payvand qilib, rangni ulab
G’arib, faqir etimlarni ko’nglin ovlab
Ko’ngli qattiq haloyiqdan qochdim mano
Qayda ko’rsang ko’ngli siniq marham bo’lg’il
Andoq mazlum yo’lda qolsa hamdam bo’lg’il
Ro’zi mahshar dargoig’a marham bo’lg’il
Moumanlik xaloyiqdan qochdim mano.
G’arib faqir etimlarni Rasul so’rdi
O’shal kecha me’roj chiqib diydor ko’rdi
Qaytib tushib g’arib etim izlab yurdi
G’riblarni izin izlab tushdim mano.
-
Ummat bo’lsang g’ariblarg’a tobe bo’lg’il
Oyat, hadis har kim aytsa some bo’lg’il
Rizqu ro’zi har kim bersa qone’ bo’lg’il
Qone’ bo’lib shavq sharobin ichdim mano
Madinag’a Rasul borib bo’ldi g’arib
G’ariblikda mehnat tortib bo’ldi habib
Jafo tortib yaratganga bo’ldi qarib
G’arib bo’lib uqbolardin oshdim mano
Oqil ersang g’ariblarning ko’nglin ovla
Mustafodek elni kezib etim kovla
Dunyoparast nojinlardan bo’yin tovla
Bo’yin tovlab daryo bo’lib toshdim mano
Ishq bobini Mavlom ochgach menga tegdi
Tufroq qilib, hozir bo’l deb bo’ynim egdi
Bo’ron sifat malomatning o’qi tegdi
Paykon olib yurak-bag’rim teshdim mano
-
Qudrat birla farmon qildi mavlom bizga
Erda, ko’kda jonlig’ maxluq qolmas ermish
Qobiz qildi Azozilni olam uzra
Aziz jonni olmaguncha qo’ymas ermish
Yoshim meni yosh bo’lar deb aytar erdim
Har ne hosil bo’lsa oz deb aytar erdim
Turluk-turluk davo ishlat qilar erdim
Emdi bildim men aytg’ondek bo’lmas ermish
Dunyo meni mulkim degan sultonlarg’a
Olam molin sonsiz yig’ib olg’onlarg’a
Ayshu ishrat bila mashg’ul bo’lg’onlarg’a
O’lim kelsa biri vafo qilmas ermish
Mag’rur bo’lsang, ey do’st’arim ishrat etib,
Kecha kundiz yolg’on aytib, bexob yotib
Jon olg’uchi kelur ermish bir kun etib
Mundog’ erda g’ofil yursa bo’lmas ermish
Qul Xoja Ahmad o’laringni bila ko’rgil
Oxiratni yarog;ini qila ko’rgil
Borur men deb yo’l boshinda tura ko’rgil
Malakul mavt kelsa fursat qo’ymas ermish.
-
Munojat ayladi miskin Qul Xoja Ahmad
Ilohi qil bandangni rahmat
G’arib Ahmad so’zi hargiz qarimas
Agar er ostig’a kirsa chirimas
Yana mansux bo’lib ul xor bo’lmas
O’qig’on bandalar bemor bo’lmas
O’qig’ong’a qilurmen anda shafqat
Qiyomat kunida qilg’um shafoat
Xudoyim qilsa inom manga jannat
O’qig’onlarni qilf’ay men shafoat
Tilogi har ne bo’lsa tangri bergay
Muhabbat shavqini ko’ngilg’a solg’ay
Jamolin ko’rsatib parvardigorim
O’zin yo’lg’a solsin biru borim
Xudoyim aylasin mahsharda xurram
Qiyomat kun arig’ zotig’a mahram
Duog’a yori bersa har musilmon
O’lur vaqtida eritgay niri iymon
Meni hikmatlarim olamg’a to’lg’on
Eshitmay har kim o’lsa, qilg’ay armon
Meni hikmatlarim dartlikka darmon
Kishi bo’y eltmasa yl yo’lda qolg’on
Meni hikmatlarim olamda doston
Ruhim kelsa qilur suhbatini bo’ston
Meni hikmatlarim koni hadisdur
Kishi bo’y eltmasa bilg’il habisdur
Meni hikmarlarim farmoni subhon
O’qib uqsang hamama’iyi Qur’on
Meni hikmatlarim olamda sulton
Qilur bir lahzada cho’lni gulistan
-
DAVOMI.
Meni hikmatlarim shavqi muhabbat
Ko’zini yoshida qilg’ay tahorat
Namozig’a Rasululloh imomi
Ani qavmi maloyiklar tamomi
Shikastlik bila qilg’on nomozi
Qabul bo’lg’ay ani haqqi niyozi
Meni hikmatlarim oshiqqa ayting
Dili oynadek sodiqqa ayting
Hama ko’ru karu botini kazzof
Tomom iqlimni kezdim topmadim sof
Meni hikmatlarim sarrofg’a ayting
Xudoyi bokaram vahhobg’a ayting
Adolat podshohi bir oti sodiq
Qilur bir lahzada vaslig’a loyiq
Mani hikmatlarim nodon eshitmas
Vale ko’ngli qaro pandimni olmas
Xatidin bexabar Ollohg’a munkir
Adabsiz beadab dunyoda bepir
Xatini bitsa har kimnasr bitsun
Vale nasri bitib maqsadg’a etsun
Dini, iymoni imoni yo’q, islomi vayron
Qiyomat tongi otsa yo’lda qolg’on
Piru komilni ko’rmay shayxi San’on
Xudo qilmas qobul o’qisa Qur’on
O’zini shayx sinar ko’lbori xoli
Yigirma beshga etmay oni soli
Nasihatlar qilur piru javonni
O’zi fahm etmay yaxshi-yomonni
Inonsun deb meni bir necha beaql
Qilurlar avliyolardin muni naql
Qo’yib domin guzargohlarg’a bepir
Tili makri hiyal, qilg’oni tazvir
Ani makri erur shaytondan a’lo
Qo’par yuzi qaro mahsharda tong-la
Alarni ko’rmangiz yuzini hargiz
Aningdek lanatidin aylang parhez
Zaboni hol ila ummone to’qdim
Haqiqat so’z bila johilni so’kdim
Agar olim bo’lsa jonim tasadduq
Duru gavhar so’zimni eshitib uq
Duru gavhar so’zin olamg’a sochsa
O’qib uqsa kalomihaqni ochsa
O’shal olamg’a jon qurbon qilurmen
Tamomi xonumon ehson qilurmen
Qani olim, qani amal, yoronlar
Xudodan so’zlasa siz jon beringlar
Chin olim yostug’in toshtin yaratdi
Nima uqdi ani olamga aytdi
O’zini ersa bildi haqni bildi
Xudodin qo’riqdiyu insofg’a keldi
Mani hikmatlarim dono eshitsun
So’zim doston qilib maqsadg’a etsun
Mani hikmatlarim bir, piru komil
Qayu banda bo’lsa xudog’a moyil
Mani hikmatlarim xo’blarg’a ayting
Duo-takbir qilib rahmatg’a boting
Mani hikmatlarim piru zabardast
Eshitganlar bo’lur behushu sarmast
Tirik bo’lsa jahonda xor bo’lmas
O’qig’on bandalar bemor bo’lmas
Qiyomatda anga hodi bo’lurmen
Agar dardlig’ bo’lsa doru bo’lurmen
Agar yuz yil umr topsa qarimas
Agar er ostig’a kirsa chirimas
Xudo qilg’ay ani do’zaxdin ozod
Bihishtu jovidonda aylagay shod
Eshitib hikmatimni go’shga olg’on
Ato qilg’ay o’lur vaqtida imon
Yassaviy hikmatin dono eshitsun
Eshitmagan biri hasratda qolsun
Javohir konidin bir nukta olsun
Eshitmagan biri hasratda qolsun
Kishi hikmat eshitsa joni birlan
Chiqar joni ani imoni birlan
Quloqqa olmag’ay bu so’zni nodon
Ani odam dema, ul jinsi hayvon
Xudoyim so’zidin chiqqay bu hikmat
Eshitganga yog’ar bo’roni rahmat
Mani hikmatlarim kim tutsa mahkam
Xudo qilg’ay ani albatta beg’am
Kirar jannat ichiga shodu xandon
Xudoyim aylagay masruru shodon
Mani hikmatlarim Xaqni sanosi
Mahabbat ahlini dardu davosi
Mani hikmatlarim qandu asaldur
Hama so’zlar ichinda bebadaldur
Mani hikmatlarim inomi olloh,
Sahar vaqti desa astag’furulloh
Ani shayton-lain tutmas yo’lini
Muhammad Mustafo olg’ay qo’lini
Mani hikmatlarim dardsizga aytmang
Bahosiz gavharim nodong’a sotmang
Yassaviy hikmatin qadrig’a etg’il
Xumu ishqdin mayni bir qatra totg’il
-
Beshak biling bu dunyo, barcha eldan o’taro
Inonmag’il moling’a, bir kun qo’ldan ketaro
Ota-ona-qarindosh, qayon ketdi fikr qil
To’rt oyog’liq cho’bin ot bir kun sanga etaro
Dunyo uchun g’am ema, haqdin o’zgani dema,
Kishi molini ema, sirot uzra tutaro.
Ahli ayol, qarindosh, hech kim bo’lmaydir yo’ldosh,
Mardona bo’l g’arib bosh, umring eldek o’taro.
Qul Xoja Ahmad toat qil, umring bilmam necha yil
Asling bilsang, obi gil, yana gilga ketaro.
-
Eranlar jamol ko’rar darveshlar suhbatinda,
Yoronlar majlisinda, nur yog’ar suhbatinda
Ha tilasa ul bo’lur darveshlar suhbatinda
Har sirlar zohir bo’lur darveshlar suhbatinda
Har kim suhbatg’a keldi, erandin ulush oldi
Bot keldi, bilish bo’ldi darveshlar suhbatinda
Har kim suhbatg’a keldi, ko’ngliga ma’no to’ldi,
Ashoblar murod topdi darveshlar suhbatinda"¦
Kibru hasadlar o’lar, ichida ma’no to’lar
Ko’z ochib haqni ko’rar darveshlar suhbatinda
Rasulga vahiy keldi, boshindan tojin oldi,
Ko’pdi xodimlik qildi, darveshlar suhbatinda
Qul Xoja Ahmad suhbatda, dam urar munojotda,
Zihi xush saodatda darveshlar suhbatinda.
-
Oshiq ermas jononaga jon bermasa,
Dehqon ermas ketmon chopib non bermasa,
Munda yig’lab oxiratda jon bermasa,
Yo’lda qolg’on bo’yi xudo olg’oni yo’q.
Ey bexabar, ishq ahlidin bayon so’rma,
Dard istagil, ishq dardiga darmon so’rma,
Oshiq bo’lsang, zohidlardan nishon so’rma,
Bu yo’llarda oshiq o’lsa tovoni yo’q.
Zohid bo’lma, obid bo’lma, oshiq bo’lg’il,
Mehnat tortib ishq yo’lida sodiq bo’lg’il,
Nafsni tepib dargohig’a loyiq bo’lg’il,
Ishqsizlarning ham joni yo’q, iymoni yo’q.
-
Olloh yodi ko’ngillarni ravshan qilg’on,
Oshiqlarg’a xudo o’zi va’da qilg’on,
Ishq nasimi Mustofog’a tuhfa qilg’on,
Ul sababdan ko’z yoshimni guvoh qildim.
Olloh aytur oshiqlarim Buroq-suvor,
Haq zikrini aytganlarga rahmat yog’ar,
Ko’p yig’log’on diydorimni beshak ko’rar,
Ro’zi Mahshar diydorimni ato qildim.
Vada qildi oshiqlarg’a yoz ming Buroq,
Olam xalqi malomati anga yiroq.
Bu olamdin el ko’ziga yongan chiroq,
Uqbo ichra yuz ming ko’shklar bino qildim.
-
G’ariblikda g’arib bo’lgan g’riblar
G’ariblar holini bilgan g’ariblar
Sabab birlan yiroq erga boribon
Qarindosh qadrini bilgan g’ariblar
Suvsaganda suvga muhtoj bo’lg’on
Tirikda zor o’lub, o’lgan g’ariblar
Kishi bilmas g’ariblar holi nedur
Kim ul beqadr, ular miskin g’ariblar
Kel emdi Ahmado, o’zingga boqg’il
G’arib san, san, g’arib miskin, g’ariblar.
-
Necha yillik mehribonim jon aytadur, do’stlarim
Bu vujudim shahrini fano qiladur, do’stlarim
Bu qafasni to’tisi parvoz qiladur uchgali
Bir qorong’u shulasiz erga boradur, do’stlarim
Ey meni yoronlarim, himmat tuting iymonima
Dushmanim iymonima zaxmat beradur, do’stlarim
Ushbu jon bizlar bilanbir necha yillar bor edi
Haq taolo hukmi birlan azm etadur, do’stlarim
Bu meni az’zolarim jonim bilan shodmon edi
Jon chiqarga qo’l-a’zom ham titrashadur, do’stlarim
Amri Haqqa barcha xalqi olaming bo’ldi rizo
Ul haqiqatli bandalar doim rizodur, do’stlarim
Qul Xoja Ahmad to’tisi parvoz etadur uchgali
Naylasin ul miskinkimhukmi xudodur, do’stlarim
-
Vaxdat xumi ochildi, mayxonaga kirdim men
Bir jom ichib shul maydan masdu hayron bo’lsam men
O’shal mayning mazasi ich bag’rimni qon qildi
Bag’rim qonin oqizib jonon sori borsam men
Soqi so’ndi har nafas kayfiyatning sharobin
Sarmast bo’lib o’shal dam nola-faryod ursam men"¦
Ul daryoning mavjidin tegma g’avvos dur olmas
Jondin kechib dur uchun bahr qa’rig’a cho;ksam men
Xoja Ahmadning xumida muhabbatning sharobi,
Oshiqlarg’a shul maydin murodincha bersam men
-
Ishq davosin manga qilma yolg’on oshiq
Oshiq bo’lsang bag’ring ichra ko’z qoni yo’q
Muhabbatni shavqi birla jon bermasa
Zoye kechar umrioni, yolg’oni yo’q
Ishq bog’ini mehnat tortib ko’kartmasang
Xorliq tortib shom nafsingni o’ldirmasang
Olloh debon ichga nurni to’ldirmasang
Valloh billoh senda ishqning nishoni yo’q
Haq zikrini mag’zi jondin chiqarmasang
Uch yuz oltmish tomirlaring tebratmasang
To’rt yuz qirq to’rt so’ngaklaring qul qilmasang
Yolg’onchidir haqqi oshiq bo’lg’oni yo’q.
Nafsdin kechib qanoatni pesha qilg’on
Har kim topsa, rozi bo’lib, bo’yin sing’on
Yaxshilarga xizmat qilib duo qilg’on
Andoq oshiq mahshar kuni armoni yo’q
Ishq dardini bedartlarga aytib bo’lmas
Bu yo’llarda uqbosi ko’p, o’tib bo’lmas
Ishq gavharin har nomardga sotib bo’lmas
Bexabarlar ishq qadrini bilg’oni yo’q.
-
Muhabbatni jomin ichgan devonalar
Qiyomat kun o’t og’zidan sochar, do’stlar
Qudrat birlan yaratilg’on etti tomug’
Oshiqlarni na’rasidan qochar, do’stlar
Do’zax yig’lab dod aylagay xudoyig’a
Toqatim yo’q oshiqlarni bir oxig’a
Qochib borg’ay haq taolo panohig’a
Oshiqlarni yoshi birlan o’char, do’stlar
Oshiqlarning ishiq do’konin borsa ko’rib
Yoshin ochib, ko’ksin ochib, yuzin surib
Inshoolloh, do’zax qochgay andin qo’rqib
Etti osmon toqat qilmay ko’char, do’stlar
Rahmon egam soqi bo’lib may ichursa
Ahlu ayol xonumondin pok kechursa
Vujudimdin Azozilni haq qochursa
Jurmu isyon girihlarin, ochar do’stlar.
-
Ishq bobini haq yuziga vo aylasa
Xos ishqini ko’ngil ichra jo aylasa
Lutf aylasa iki olam shoh aylasa
Oshiqlari haq zorig’a uchar, do’stlar
Subhon egam bir qatra may qilsa in’om
Zikri sirni ayta-ayta qilsam tamom
Huru g’ulmon jumla malik anga g’ulmon
Uchmox ichra harir to’nlar bichar, do’stlar
Olloh debon go’rdan qopsa olam kuyar
Xos bandam deb rahmon egam yolg’iz suyar
Yosh o’rnig’a qonim to’kib yuzni bo’yar
Hamdin aytib shayton lain qochar do’stlar
Men aytmadim Olloh o’zi vada qildi
Yo’lsiz edim lutf aylabon yo’lga soldi
G’arib bo’lib nola qildimqo’lim oldi
Andoq oshiq shavq sharobin ichar, do’stlar
Qul Xoja Ahmad, ishqsizlarni ishi dushvor,
Tongla borsa haq ko’rsatmas anga diydor.
Arshu kursi, lavhu qalam qama bezor,
Ishqsizlarg’a do’zax bobin ochar, do’stlar.
-
Men sizlarga mana shu har bir hikmatni o'qishlaringizni so'rardim. Har bir hikmat insonlar uchun o'rnak bo'ladi.
-
Bismilloh deb bayon aylay hikmat aytib,
Toliblarg’a durru gavhar sochtim mano.
Riyozatni qottig’ tortib, qonlar yutub,
Men daftari soniy so’zin ochtim mano.
So’zni aydim harkim bo’lsa diydor talab,
Jonni jong’a payvand qilib, ragni ulab,
G’arib, yetim, faqirlarni ko’nglin siylab,
Ko’ngli butun xaloyiqdin qochtim mano.
Qayda ko’rsang, ko’ngli sinuq marham bo’lg’il,
Andog’ mazlum yo’lda qolsa, hamdam bo’lg’il.
Ro’zi mahshar dargogiga mahram bo’lg’il,
Movumanlik xaloyiqdin qochtin mano.
G’arib, faqir, yetimlarni Rasul so’rdi,
O’shal tuni Me’roj chiqib diydor ko’rdi,
Qaytib tushub g’arib, faqir holing so’rdi,
G’ariblarni izin izlab tushtum mano.
Ummat bo’lsang, g’ariblarg’a tobe’ bo’lg’il,
Oyat, hadis har kim aytsa, some’ bo’lg’il,
Rizqu ro’zi harna bersa, qone’ bo’lg’il,
Qone’ bo’lub, shavq sharobin ichtim mano.
Madinaga Rasul borib, bo’ldi g’arib,
G’ariblig’da mehnat tortib, bo’ldi habib,
Jafo tortib, yaratqang’a bo’ldi qarib,
G’arib bo’lub, uqbolardin oshtim mano.
Oqil ersang, g’ariblarni ko’nglin ovla,
Mustafodek elni kezib, yetim kovla,
Dunyoparast, nojinslardin bo’yun tovla,
Bo’yun tovlab, daryo bo’lub toshtim mano.
Ishq bobini Mavlom ochqach menga tegdi,
Tufroq qilib, hozir bo’l, deb bo’ynum egdi,
Boron sifat malomatni o’qi tegdi,
Paykon olib, yurak-bag’rim teshtim mano.
Ko’nglum qottig’, tilim achchig’, o’zum zolim,
Qur’on o’qub amal qilmay, yolg’on olim,
G’arib jonim sarf aylayin, yo’qtur molim,
Haqdin qo’rqub, o’tga tushmay, pishtim mano.
Oltmish uchga yoshim yetti, o’ttum g’ofil,
Haq amrini mahkam tutmay, o’zum johil,
Ro’za, namoz qazo qilib, bo’ldum kohil,
Yomon izlab, yaxshilardin kechtim mano.
Vo darig’o, muhabbatni jomin ichmay,
Ahli ayol, xonumondin tugal kechmay,
Jurmu isyon girihlarin munda chechmay,
Shayton g’olib, jon berarda shoshtim mano.
Imonima changal urub, qildi g’amnok,
Piri mug’on hozir bo’l, deb sochti taryok,
Shayton la’in mendin qochib ketti bepok,
Bihamdilloh, nuri imon ochtim mano.
Piri mug’on xizmatida yugrub yurdum,
Xizmat qilib, ko’zim yummay hozir turdum,
Madad qildi, Azozilni qavlab surdum,
Ondin so’ngra qanot qoqib uchtim mano.
G’arib, faqir, yetimlarni qilgin shodmon,
Halqalar qilib aziz joning ayla qurbon,
Taom tobsang, joning birla qilgil mehmon,
Haqdin eshtib bu so’zlarni aydim mano.
G’arib, faqir, yetimlarni har kim so’rar —
Rozi bo’lur ul bandadin parvardigor,
Ey bexabar, sen bir sabab, o’zi asror,
Haq Mustafo pandin eshtib, aydim mano.
Yeti yoshda Arslonbobg’a qildim salom:
"œHaq Mustafo amonatin qiling in’om",
O’shal vaqtda ming bir zikrin qildim tamom,
Nafsim o’lub, lomakong’a oshtim mano.
Hurmo berib, boshim silab, nazar qildi,
Bir fursatda uqbo sari safar qildi,
Alvido, deb bu olamdin guzar qildi,
Maktab borib, qaynab, jo’shub-toshtim mano.
"œInno fatahno"no o’qub, ma’no so’rdum,
Partav soldi, bexud bo’lub, diydor ko’rdum,
Mullom urub, "œuskut" dedi, boqib turdum,
Yoshim sochib, muztar bo’lub turdim mano.
Ayo nodon, ma’no bul, deb aydi, bildim,
Ondin so’ngra cho’llar kezib, haqni suydum,
Ro’zi qildi, Azozilni tutub mindim,
Langar tugub, belin bosib yanchtim mano.
Zikrin tamom qilib, o’ttum devonaga,
Haqdin o’zga hech so’zlamay begonaga,
Sham’in izlab, shogird kirdim parvonaga,
Axgar bo’lub, kuyub-yonib o’chtim mano.
Nomu nishon hech qolmadi, lo-lo bo’ldum,
Alloh yodin oyta-oyta illo bo’ldum,
Xolis bo’lub, muxlis bo’lub, lilloh bo’ldum,
"œFano filloh" maqomig’a oshtim mano.
Sunnat ermish, kofir bo’lsa, berma ozor,
Ko’ngli qottig’, dil ozordin Xudo bezor,
Alloh haqi, ondog’ qulg’a sijjin tayyor,
Donolardin eshitib, bu so’z aydim mano.
Sunnatlarin mahkam tutub, ummat bo’ldim,
Yer ostiga yolg’iz kirib, nurg’a to’ldum,
Haqparastlar maqomig’a mahram bo’ldum,
Botin tig’i birla nafsni yanchtim mano.
Nafsim meni yo’ldun urub, xor ayladi,
Termulturub xaloyiqg’a zor ayladi,
Zikr ayturmay, shayton birla yor ayladi,
Hozirsen, deb nafs boshini sonchtim mano.
Qul Xoja Ahmad, g’aflat bila umrung o’tti,
Vo hasrato, ko’zdin, tizdin quvvat ketti,
Vo vaylato, nadomatni vaqti yeti,
Amal qilmay, karvon bo’lub ko’chtim mano.
-
Qudrat birlan Haqdin sizga farmon bo'ldi,
Tubsiz tengiz ichra yolg'uz tushtum, do'stlar.
Ul tengizga O'g'onizim farmon qildi,
Bihamdilloh, sog'-salomat chiqtim, do'stlar.
Yoshim yetti, umrum ketti, ko'kka uchtum,
Bag'rim toshti, aqlim shoshti, yerga tushtum,
Nafsu shayton xayli birlan ko'p urushtum,
Sabru rizo maqomotin oshtum, do'stlar.
To'qquzumda tugal tuzdum, to'kunmadum,
O'n yoshimda o'ng yog'imga o'rgulmadim,
O'n birimda o'z nafsimga zobit bo'ldum,
Faqru rizo maqomotin kechtim, do'stlar.
O'n ikkimda barcha arvoh kalom qildi,
Hurlar qarshu kelib, menga salom qildi,
Sir sharbatin soqiy bo'lub, menga sundu,
Oni olib adab birlan ichtim, do'stlar.
O'n uchumda g'avvos bo'lub, daryo cho'mdim,
Ma'rifatni gavharini sirdin terdim,
Sham'in ko'rub parvonadek o'zum urdum,
Behish bo'lub aqlim ketti, shoshtim, do'stlar.
O'n to'rtumda tufroq sifat xorlig' torttim,
Hu-hu teyu boshim birlan tunlar qottim,
Ming oltunlik qiymatini birga sottim,
Ondin so'ngra qanot tutub uchtim do'stlar.
O'n beshimda dargohingga yonib keldim,
Yozuq birlan har ish qildim, xato qildim,
Tavba qilib Haqqa bo'yun sunub keldim,
Tavba qilib yozuqlardin qochtim, do'stlar.
Jabrail vahiy kelturdi haq Rasulg'a,
Oyat keldi, zikr etgin, deb juzvu kullg'a,
Xizr bobom soldi meni ushbu yo'lg'a,
Onding so'ngra daryo bo'lub toshtim, do'stlar.
Shariatning bo'stonida javlon qildim,
Tariqatning gulzorinda sayron qildim,
Haqiqatdin qanot tutub tayron qildim,
Ma'rifatning eshigini ochtim do'stlar.
"Alast" xamrin piri mug'on tuyo berdi,
Icha berdim, miqdorimcha quyoberdi,
Qul Xoja Ahmad, ichim-toshim kuyoberdi,
Toliblarga durru gavhar sochtim, do'stlar.
-
Ayo do'stlar, quloq soling aydug'umga,
Na sababdin oltmish uchta kirdim yerga,
Me'roj uzra haq Mustafo ruhum ko'rdi,
Ul sababdin oltmish uchta kirdim yerga.
Haq Mustafo Jabraildin qildi savol:
"Bu nechuk ruh tanga kirmay tobti kamol.
Ko'zi yoshlig', halqa boshlig', qaddi hilol".
Ul sababdin oltmish uchda kirdim yerga.
Jibril aydi: "Ummat ishi sizga barhaq,
Ko'kka chiqib, maloikdin olur sabaq,
Nolishiga nola qilur haftum tabaq",
Ul sababdin oltmish uchda kirdim yerga.
Farzandim, deb haq Mustafo qildi kalom,
Ondin so'ngra barcha arvoh qildi salom,
Rahmat daryo to'lub tosh, deb yetti payom,
Ul sababdin oltmish uchda kirdim yerga.
Rahm ichra paydo bo'ldum, nido keldi,
Zikr ayt, dedi, badanlarim junbush qildi,
Farzandim, deb haq Mustafo ulush berdi,
Ul sababdin oltmish uchda kirdim yerga.
To'rt yuz yildin keyin chiqib, ummat bo'lg'ay,
Necha yillar yurub, xalqqa yo'l ko'rguzgay,
O'n to'rt ming mujtahidlar xizmat qilg'ay,
Ul sababdin oltmish uchda kirdim yerga.
To'qquz oyu, to'qquz kunda yerga tushtum,
To'qquz soat turolmadim, ko'kka uchtum,
Arshu Kursi poyasini borib quchtum,
Ul sababdin oltmish uchda kirdim yerga.
Arsh ustida namoz o'qub, tizzam buktum,
Rozi aytib, Haqqa boqib yoshim to'ktum,
Yolg'on oshiq, yolg'on so'fi ko'rdim so'ktum,
Ul sababdin oltmish uchda kirdim yerga.
Jondin kechmay, hu-hu degan bori yolg'on,
Bu qiltoqdin so'rmang savol, yo'lda qolg'on,
Haqni tobqan o'zi pinhon, so'zi pinhon,
Ul sababdin oltmish uchda kirdim yerga.
Bir yoshimda arvoh menga ulush berdi,
Ikki yoshda payg'ambarlar kelib ko'rdi,
Uch yoshimda chiltan kelib holim so'rdi,
Ul sababdin oltmish uchda kirdim yerga.
To'rt yoshimda haq Mustafo berdi xurmo,
Yo'l ko'rsattim, yo'lg'a kirdi necha gumroh,
Qayda borsam, Xizr bobom menga hamroh,
Ul sababdin oltmish uchda kirdim yerga.
Besh yoshimda belib bog'lab, toat qildim,
Tatavvu' ro'za tutub, odat qildim,
Kecha-kunduz zikrin aytib, rohat qildim,
Ul sababdin oltmish uchda kirdim yerga.
Yetti yoshda Arslon bobom izlab tobti,
Har sir ko'rub, parda birla bukub yobti,
Bihamdulloh, ko'rdum, dedi, izim o'pti,
Ul sababdin oltmish uchda kirdim yerga.
Qobiz kelib Arslon bobom jonin oldi,
Hurlar kelib harir to'ndin kafan qildi,
Yetmish ming farishtalar yig'ilib keldi,
Ul sababdin oltmish uchda kirdim yerga.
Janozasin o'qub, yerdin ko'tardilar,
Bir fursatda ujmoh ichra yetkurdilar,
Ruhil olub, iliyinga kirgizdilar,
Ul sababdin oltmish uchda kirdim yerga.
Alloh, Alloh, yer ostida vatan qildi,
Munkar, Nakir "Man rabbuk" deb so'rug' so'rdi,
Arslon bobom islomidin bayon qildi,
Ul sababdin oltmish uchda kirdim yerga.
Oqil ersang, eranlarg'a xizmat qilg'il,
"Amri ma'ruf" qilg'anlarni izzat qilg'il,
"Nahi munkar" qilg'anlarni hurmat qilg'il,
Ul sababdin oltmish uchda kirdim yerga.
Sekkizimda sekiz yondin yo'l ochildi,
Hikmat ayt, deb boshlarimg'a nur sochildi,
Bihamdulloh, piri mug'on may ichurdi,
Ul sababdin oltmish uchda kirdim yerga.
Piri mug'on haq Mustafo beshak biling,
Qayda borsang vasfin aytib ta'zim qiling,
Durud aytib, Mustafog'a ummat bo'ling,
Ul sababdin oltmish uchda kirdim yerga.
To'qquzimda to'lg'onmadim to'gri yo'lg'a,
"Tabarruk", deb olib yurdi qo'ldin qo'lg'a,
Quvonmadim bu so'zlarg'a, qochtim cho'lg'a,
Ul sababdin oltmish uchda kirdim yerga.
O'n yoshingda o'g'lon bo'lding, qul Xoja Ahmad,
Xojalikka bino qo'yub, qilmay toat,
Xoja men, deb yo'lda qolsang, voy, ne hasrat,
Ul sababdin oltmish uchda kirdim yerga.
-
Har subhidam nido keldi qulog'img'a,
Zikr ayt, dedi, zikrin aytib yurdum mano,
Ishqsizlarni ko'rdum ersa yo'lda qoldi,
Ul sababdin ishq do'konin qurdim mano.
O'n birimda rahmat daryo to'lub toshti,
"Alloh" dedim, shayton mendin yiroq qochti,
Hoyu havas, movumanlik turmay ko'chti,
O'n ikkimda bu sirlarni ko'rdum mano.
O'n uchimda nafx, havoni qo'lg'a oldim,
Nafs boshig'a yuz ming balo qormab soldim,
Takabburni oyog' ostida bosib oldim,
O'n to'rtumda tufroq sifat bo'ldim mano.
O'n beshimda huru g'ilmon qarshi keldi,
Boshin urub, qo'l qovshurub, ta'zim qildi,
Firdavs otlig' jannatidin mazhar keldi,
Diydor uchun barchasini qo'ydim mano.
O'n oltimda borcha arvoh ulush berdi,
Hay-hay sizga muborak, deb odam keldi,
Farzandim, deb bo'ynum quchub, ko'nglim oldi,
O'n yettimda Turkistonda turdim mano.
O'n sakkizda chiltan bila sharob ichtim,
Zikrin aytib, hozir turub, ko'ksum teshtim,
Ro'zi qildi, jannat kezib, hurlar quchtim,
Haq Mustafo jamollarin ko'rdim mano.
O'n to'qquzda yetmish maqom zohir bo'ldi,
Zikrin aytib, ichu toshim tohir bo'ldi,
Qoyda borsam, Xizr bobom hozir bo'ldi,
G'avs-ul-g'iyos may ichurdi, to'ydim mano.
Yoshim yetti yigirmaga, o'tdim maqom,
Bihamdilloh, pir xizmatin qildim tamom,
Ul sababdin Haqqa yovuq bo'ldim mano.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Mo'min ermas - hikmat eshtib yig'lamaydur,
Eranlarni aytgan so'zin tinglamaydur,
Oyat, hadis, go'yo Qur'on onglamaydur,
Bul rivoyat Arsh ustida ko'rdim mano.
Rivoyatni ko'rub Haq-la, so'zlashtim men,
Yuz ming turluk maloyikg'a yuzlashtim men,
Ul sababdin Haqni so'zlab, izlashtim men,
Jonu dilim anga fido qildim mano.
Qul Xoja Ahmad, yoshing yetti yigirma bir,
Ne qilg'aysen, gunohlaring tog'din og'ir,
Qiyomat kun g'azab qilsa, Rabbim qodir,
Ayo do'stlar, nechuk javob aytgum mano.
-
Xush g'oyibdin qulog'img'a ilhom keldi,
Ul sababdin Haqqa sig'nib keldim mano,
Borcha buzruk yig'lib kelib in'om berdi,
Ul sababdin Haqqa sig'nib keldim mano.
Men yigirma ikki yoshda fano bo'ldum,
Marham bo'lub, chin dardlikka davo bo'ldum,
Yolg'on oshiq, chin oshiqg'a guvoh bo'ldum,
Ul sababdin Haqqa sig'nib keldim mano.
Ayo do'stlar, yoshim yetti yigirma uch,
Yolg'on da'vo toatlarim, borchasi puch,
Qiyomat kun na qilg'aymen barahna luch,
Ul sababdin Haqqa sig'nib keldim mano.
Man yigirma to'rtqa kirdim Haqdin yiroq,
Oxiratqa borur bo'lsam, qoni yaroq,
O'lganimda yig'lib urung yuz ming tayoq,
Ul sababdin Haqqa sig'nib keldim mano.
Janozamni orqasidan toshlar oting,
Oyoqimdin tutub sudrab go'rga elting,
Haqqa qulluq qilmading, den yanchib tefing,
Ul sababdin Haqqa sig'nib keldim mano.
Yozuq bilan yoshim yetti yigirma besh,
Subhon egam, zikr o'rgatib, ko'ksumni tesh,
Ko'ksumdagi girihlarim sen o'zung yesh,
Ul sababdin Haqqa sig'nib keldim mano.
Men yigirma olti yoshda savdo qildim,
Mansur sifat diydor uchun g'avg'o qildim,
Pirsiz yurub, dardu holat paydo qildim,
Ul sababdin Haqqa sig'nib keldim mano.
Men yigirma yetti yoshda pirni tobtim,
Harna ko'rdum, parda birla sirni yoftim,
Ostonasin yostanibon iziz o'ptim,
Ul sababdin Haqqa sig'nib keldim mano.
Men yigirma sakiz yoshda oshiq bo'ldum,
Kecha yotmay, mehnat tortib, sodiq bo'ldum,
Ondin so'ngra dargohiga loyiq bo'ldum,
Ul sababdin Haqqa sig'nib keldim mano.
Bir kam o'ttuz yoshqa kirdim holim xarob,
Ishq o'tida bo'lolmadim misli turob,
Holim xarob, bag'rim kabob, ko'zum purob,
Ul sababdin Haqqa sig'nib keldim mano.
O'ttuz yoshda o'tun qilib kuydurdilar,
Jumla buzruk yig'lib dunyo qo'ydurdilar,
Urub, so'kub, dunyo uqbin qo'ydurdilar,
Ul sababdin Haqqa sig'nib keldim mano.
Qul Xoja Ahmad, dunyo qo'ysang ishing bitar,
Ko'ksungdagi chiqqan ohing Arshqa yetar,
Jon berarda haq Mustafo qo'lung tutar,
Ul sababdin Haqqa sig'nib keldim mano.
-
Yo ilohim, hamding birla hikmat ayttim,
Zoti ulug' Xojam, sig'nib keldim sango,
Tavba qilib, gunohingdin qo'rqub qayttim,
Zoti ulug' Xojam, sig'nib keldim sango.
Qirq birimda ixlos qildim yo'l topay deb,
Eranlardin har sir ko'rsam men yopay deb,
Piri mug'on izin olib men o'pay deb,
Zoti ulug' Xojam, sig'nib keldim sango.
Qirq ikkimda tolib bo'lub, yo'lg'a kirdim,
Ixloq qilib, yolg'uz Haqqa ko'ngil berdim,
Arshu Kursi, Lavhdin o'tub, Qalam kezdim,
Zoti ulug' Xojam, sig'nib keldim sango.
Qirq uchumda Haqni izlab nola qildim,
Ko'z yoshimni oqquzubon jola qildim,
Biyobonlar kezib, o'zum vola qildim,
Zoti ulug' Xojam, sig'nib keldim sango.
Qirq to'rtumda muhabbatni bozorinda,
Yaqam tutub yig'lab yurdum gulzorinda,
Mansur sifat boshim berib ishq dorinda,
Zoti ulug' Xojam, sig'nib keldim sango.
Qirq beshimda sendin hojat tilab keldim,
Tavba qildim, har ish qildim, xato qildim,
Yo ilohim, rahmatingni ulug' bildim,
Zoti ulug' Xojam, sig'nib keldim sango.
Qirq oltimda zavqu shavqim to'lub-toshti,
Rahmatingdin qatra tomdi, shayton qochdi,
Haqdin ilhom rafiq bo'lub, bobin ochti,
Zoti ulug' Xojam, sig'nib keldim sango.
Qirq yettimda yetti yoqdin ilhom yetti,
Soqiy bo'lub jomi sharob Xojam tutti,
Shayton kelib nafs havoni o'zi yutti,
Zoti ulug' Xojam, sig'nib keldim sango.
Qirq sakkizda aziz jondin bezor bo'ldum,
Gunoh dardi kasal qildi, bemor bo'ldum,
Ul sababdin Haqdin qo'rqub, bedor bo'ldum,
Zoti ulug' Xojam, sig'nib keldim sango.
Qirq to'qquzda ishqing tushdi, kuyib-yondim,
Majnun sifat xayli xeshdin qochib, tondim,
Turluk-turluk jafo tegdi, bo'yun sundum,
Zoti ulug' Xojam, sig'nib keldim sango.
Elligimda ermen, dedim, fe'lim za'if,
Qon to'kmadim ko'zlarimdin bag'rim ezib,
Nafsim uchun yurar edim itdek kezib,
Zoti ulug' Xojam, sig'nib keldim sango.
Qul Xoja Ahmad, er bo'lmasang o'lgan yaxshi,
Qizil yuzung qaro yerda so'lgan yaxshi,
Tufroq sifat yer ostida bo'lgan yaxshi,
Zoti ulug' Xojam, sig'nib keldim sango.
-
Subhi sodiq dushanbada dun yerga kirdim,
Mustafoga motam tutub kirdim mano.
Oltmish uchda sunnat dedi, eshtib bildim,
Mustafoga motam tutub kirdim mano.
Yer ustida yoronlarim motam tutti,
Olam hamma "Sultonim", deb na'ra tortti,
Haqti tobqan chin so'filar qonlar yutti,
Mustafoga motam tutub kirdim mano.
Alvido, deb yer ostig'a qadam qo'ydum,
Yorug' dunyo harom qilib, Haqni suydum,
Zikrin aytib, yolg'uz o'lub, yolg'uz kuydum,
Mustafoga motam tutub kirdim mano.
"Toho" o'qub, tun kechalar qoyim bo'ldum,
Kecha namoz, kunduzlari soyim bo'ldum,
Bu hol birla yer ostida doyim bo'ldum,
Mustafoga motam tutub kirdim mano.
Oltmish kecha, oltmish kunduz bir yo'l taom,
Tong otquncha namoz o'qub, bir yo'l salom,
Oltmish uchda bo'ldi umrim oxir, tamom,
Mustafoga motam tutub kirdim mano.
Haq Mustafo ruhi kelib bo'ldi imom,
Jumla malak yer ostida bo'ldi g'ulom,
Ko'b yig'ladim, haq Mustafo berdi in'om,
Mustafoga motam tutub kirdim mano.
Me'roj tuni, nuri diydam, farzand, dedi,
Qo'lub tutub, ummatimsen, ummat, dedi,
Sunnatimni mahkam tutqil, dilband, dedi,
Mustafoga motam tutub kirdim mano.
Qiyomatda yo'l odashsang, yo'lg'a solay,
M u h a m m a d, deb tashna bo'lsang qo'lung olay,
Farzandim, deb ilking tutub jannat kiray,
Mustafoga motam tutub kirdim mano.
Ey yoronlar, bu so'z eshtib shavqim ortdi,
Ummat, dedi, ichu-toshim nurga botdi,
Partav solib, diydorini Haq ko'rsatdi,
Mustafog'a motam tutub kirdim mano.
Diydor ko'rub, ruhum uchub, Arshqa qo'ndi,
Muso sifat vujudlarim kuyub yondi,
Majnun sifat xayli xeshdin qochib tondi,
Mustafog'a motam tutub kirdim mano.
Yer ostida xorlig' torttim, ko'b mashaqqat,
To'shak, yostuq toshdin qilib, chektim mehnat,
Ey yoronlar, bu dunyoda yo'q farog'at,
Mustafog'a motam tutub kirdim mano.
To mashaqqat tortmaguncah vasli qayda,
Xizmat qilmay, dardi holat bo'lmas paydo,
Jonu dilni to qilmasang Haqqa shaydo,
Mustafog'a motam tutub kirdim mano.
Yer ostig'a kirdim ersa bexud bo'ldum,
Ko'zum ochib, Mustafoni hozir ko'rdum,
Osiy, jofiy ummatlarni holin so'rdum,
Mustafog'a motam tutub kirdim mano.
Ayo farzand, mendin so'rsang qoni ummat,
Ummat, dedi, ko'ksum to'la dog'i hasrat,
Ummat uchun ko'b tortamen Haqdin kulfat,
Mustafog'a motam tutub kirdim mano.
Ummatlarim yozuqlarin har juma kech,
Olib kelgay, yo Muhammad, sen muni chech,
Toki yig'lab sajda aylay, tangrig'a kech,
Mustafog'a motam tutub kirdim mano.
Har juma kech ummatlarni gunohini,
Olib kelgan, yo Muhammad, ko'rgil muni,
Ummatlaring nalar qilur, Ahmad, seni,
Mustafog'a motam tutub kirdim mano.
Men malakdin sharm olurmen, ey ummatim,
Yaratqandin qo'rqmasmusen, past himmatim,
Kecha yotmay, toat qilsang xush davlatim,
Mustafog'a motam tutub kirdim mano.
Yer ostig'a kirdim, do'stlar, beixtiyor,
Omin, denglar olu ashob ham chahoryor,
Ummatlarni jurmin kechgil, Parvardigor,
Mustafog'a motam tutub kirdim mano.
Qul Xoja Ahmad, men daftari soniy ayttim,
Ikki olam ishratlarin mayga sottim,
O'lmas burun jon achchig'in zahrin tottim,
Mustafog'a motam tutub kirdim mano.
-
MUHABBATNING BO'STONIDA
Muhabbatni bo'stonida hazor dosdton,
Bulbullari sayrab anda afg'on qilur.
Ma'rifatni maydonida javlon qilg'on
Kecha-kunduz ko'z yoshini ummon qilur.
Ul bulbulni ovozini eshitg'onlar,
Takabburni tog'in kesib ushotg'onlar,
Bu dunyoni mazzasini unutg'onlar
Faryod urub,yig'lab ko'zin giryon qilur.
Oshiq qullar bu dunyoni ko'zga ilmas,
Dunyo ishqin zohid qullar tilga olmas,
Kecha-kunduz mastu hayron - o'zga kelmas,
Diydor tilab,ko'ksin teshib nolon qilur.
Vo darig'o, kechti umrim, to'ymay qoldim,
Rohilasiz yo'lg'a kirib,horib qoldim,
Himmat qurin bekga mahkam cholib oldim,
O'zi suygan oshiqlarin sarson qilur.
Ayo,oshiq,kecha-kunduz tinmay yig'la,
Kuyub-pishib,yurak-bag'ring ezib dog'la,
Ajal yetsa,mardonavor beling bog'la,
Mundog' oshiq borsa anda mehmon qilur.
Shayx Mansur o'z boshini dorda ko'rdi,
Partav soldi,Haq diydorin anda ko'rdi,
Bexud bo'lub,o'zin bilmay afg'on qildi,
'Vo zuqqo' deb,o'zin bilmay javlon qilur.
Shayx Shibliy oshiq bo'lub bilmay o'tti,
Shayx Boyazid yetmish yo'li o'zin sotti,
Bu dunyoni izzatlarin tashlab otti,
O'tgan ishqqa nadomat deb afg'on qilur.
Andog' erlar suhbatini tobqan kishi,
Mastu hayron bo'lub yurar yozu qishi,
Saharlarda chorzrb urmaq aning ishi,
Zohir xanda,botinlarin pinhon qilur.
Mundog' bo'lmay Haq vaslig'a yetib bo'lmas,
Rasvo bo'lmay sirdan ma'no olib bo'lmas,
'Hu' zikrini aytib doyim tildin qo'ymas,
Vahmi birlan dillarini larzon qilur.
Qul Xoja Ahmad, bu hikmatni kimga ayding,
Orifman deb xaloyiqqa o'qub yoyding,
Ta'sir qilmas olimlarg'a aytg'on panding,
Orif uldur - tan mulkini vayron qilur.
-
JONONIMDAN HECH KIM XABAR BILARMIKIN?
Bu olamda Haqdin qo‘rqib zor ingrasam,
Oxiratda ruhim orom olarmikin?
O‘tganlarning bosgan izin ko‘zga surtsam,
Piri mug‘on mani yo‘lga solarmikin?
Boshim egib, belim bog‘lab qilsam ixlos
Nafsi shayton changalidan bo‘lsam xalos,
Jon berarda madad qilsa Hizr, Ilyos,
U dunyoda Olloh rahm qilarmikin?
Tog‘u cho‘llar gunohimdan qilmas toqat,
Har kun yuz ming turli isyon menga odat,
Bu ish bilan oxiratda bormu rohat,
Tavba qilsam odatlarim qolarmikin?
Boshim tanim tuproq qilib, fano bo‘lsam,
Diydortalab hasratida ado bo‘lsam,
Ahli ayol, xonumondin judo bo‘lsam,
Do‘stlar, Hojam manga rahm qilarmikin?
Ey osiylar tavba qilg‘il Haq eshitsin,
Dodingizdan yeru ko‘klar nola qilsin,
Maloiklar Haqdin tilab ulush bersin,
Ulush olgan qulni g‘ami bo‘larmikin?
Aqlim hayron, ko‘zim giryon, xonavayron,
Haq yo‘lini bilolmasmen, o‘zim nodon,
Ey do‘stlarim, betoqatmen, qayda JONON?
Jononimdan hech kim xabar bilarmikin?
Ostonaga boshim qo‘yib zori qilsam,
G‘arib-etim boshin silab duo olsam,
Haqdin qo‘rqib dunyo uchun ortga olsam,
Hojam meni holi dilim so‘rarmikin?
Saxarlarda zori qilib yig‘lasam men,
Jon berarda belim mahkam bog‘lasam men,
Ishqi birlan yurak bag‘rim dog‘lasam men,
Haq chirog‘i qabrim ichra yonarmikin?
-
BESHAK BILING
Beshak biling bu dunyo
Barcha eldan o'taro,
Inonmag'il molingga
Bir kun qo'ldan ketaro.
Ota-ona, qarindosh
Qayon ketdi fikr qil
To'rt oyoqlik cho'bim ot
Bir kun senga yetaro.
Dunyo uchun g'am yema,
Haqdin o'zgani dema,
O'zgalar molin yema,
Sirot uzra tutaro.
Ahli ayol, qarindosh,
Hech kim bo'lmaydi yo'ldosh,
Mardona bo'l g'arib bosh,
Umring yeldek o'taro.
Qul Hoja Ahmad toat qil,
Umring bilmam necha yil,
Asling bilsang qaro gil,
Yana gilga ketaro.
-
OSHIQ QILGIL
Ishq dardini talab qildim darmoni yo'q,
Ishq yo'lida jon berganni armoni yo'q,
Bu yo'llarda jon bermasang imkoni yo'q,
Har ne qilsang oshiq qilg'il parvardigor!
Qaydin topay ishqing tushdi qarorim yo'q,
Ishq sadosin tunu kunu qo'yorim yo'q,
Dargohingdan o'zga yerga bororim yo'q,
Har ne qilsang oshiq qilg'il parvardigor!
Ishq bozori ulug' bozor, savdo harom,
Oshiqlarga sendin o'zga g'avg'o harom,
Ishq yo'lig'a kirganlarga dunyo harom,
Har ne qilsang oshiq qilg'il parvardigor!
Oshiqlikni davo qilib yurolmadim,
Nafsdin kechib Haq amrini bilolmadim,
Nodonlikda Haq amrini bilolmadim,
Har ne qilsang oshiq qilg'il parvardigor!
-
Assalomu alaykum.
Bu mavzuga bilganla bilganlaricha Qul Ho'ja Ahmad Yassaviyni sherlarini va ularga tegishli bulgan malumotlarini yozib boramiz.shoyatki u allomani yanada yaqinroq tanib olsak ,maqsadga muofiq buladi insgaalloh.
Aytishlarga qaraganda Ho'ja Ahmad Yassaviy 63 yoshga kirganlarida ,yerni ustida yasholmayman payg'ambar yoshidan o'tib deb ,yerni ostiga tushib ketgan ekanla ,va usha erda ko'o'p sherlarni yozgan ekanla.
Taqvodor hudoga yaqin inson bulgan ekanla.
-
OSHIQ QILGIL
Ishq dardini talab qildim
darmoni yo'q,
Ishq yo'lida jon berganni
armoni yo'q,
Bu yo'llarda jon bermasang
imkoni yo'q,
Har ne qilsang oshiq qilg'il
parvardigor!
Qaydin topay ishqing tushdi
qarorim yo'q,
Ishq sadosin tunu kunu
qo'yorim yo'q,
Dargohingdan o'zga yerga
bororim yo'q,
Har ne qilsang oshiq qilg'il
parvardigor!
Ishq bozori ulug' bozor, savdo
harom,
Oshiqlarga sendin o'zga g'avg'o
harom,
Ishq yo'lig'a kirganlarga dunyo
harom,
Har ne qilsang oshiq qilg'il
parvardigor!
Oshiqlikni davo qilib
yurolmadim,
Nafsdin kechib Haq amrini
bilolmadim,
Nodonlikda Haq amrini
bilolmadim,
Har ne qilsang oshiq qilg'il
parvardigor!
-
BESHAK BILING
Beshak biling bu dunyo
Barcha eldan o'taro,
Inonmag'il molingga
Bir kun qo'ldan ketaro.
Ota-ona, qarindosh
Qayon ketdi fikr qil
To'rt oyoqlik cho'bim ot
Bir kun senga yetaro.
Dunyo uchun g'am yema,
Haqdin o'zgani dema,
O'zgalar molin yema,
Sirot uzra tutaro.
Ahli ayol, qarindosh,
Hech kim bo'lmaydi yo'ldosh,
Mardona bo'l g'arib bosh,
Umring yeldek o'taro.
Qul Hoja Ahmad toat qil,
Umring bilmam necha yil,
Asling bilsang qaro gil,
Yana gilga ketaro.
-
Ahmad Yassaviy ( — 1166-67)
Ilk turk mutasavvifi, yassaviylik
(jahriylik) tariqatining asoschisi,
orifona sheʼriyat boshlovchisi.
Hayot yoʻli
XI-asrning soʻngida Sayram
qishlogʻida (Hozirgi Qozog'iston
territoriyasi)Shayx Ibrohim
oilasida tugʻilgan. Shayx
Arslonbobdan taʼlim olgan.
Buxoroda Yusuf Hamadoniyga
uchinchi xalfa boʻlgan,
shayxlikni Hamadoniyning
toʻrtinchi xalfasi Abduxoliq
Gʻijduvoniyga topshirib, Yassiga
qaytgan. Oltmish uch yoshida
chillaxona qazdirib, «buyuk turk
piri olamdan etakni
silkkan» (Alisher Navoiy).
Yassaviylik tariqatining asoslari
«Faqrnoma» (ayrimlar
Yassaviyga nisbat beradilar),
«Maslakul-orifin», «Lamaʼot»,
«Samaratul-mashoyix»,
«Javohirul-abror» kabi manqaba
va risolalarda aks etgan.
«Devoni hikmat» kitob
shogirdlari tomonidan tartib
berilgan. Unda ilohiy ishq
gʻoyasi va maʼrifiy mazmun
yetakchilik qiladi. Hikmatlar
maʼno va mohiyat eʼtibori bilan
Qurʼoni karim va Muhammad
alayhissalom hadislariga chuqur
bogʻlangan. «Devoni
hikmat»ning 20dan ortiq
nusxalariOʻR FA ShI
jamgʻarmasida saqlanadi. Asar
qoʻlyozmalaridan eng qadimgisi
17 asrga tegishli.
-
Yassaviy merosi va tariqati
xorijda L. Massignon, A. Arberri,
M. Smitt, X. Kisling, F. Mayer, A.
Shimmel, R. Xartman, F. Koʻprulu,
J. Trimingem, K. Eraslon, Idris
Shox, Devin Di Uis;Rossiyada A.
Krimskiy, I. Petrushevskiy, E.
Bertels;Oʻzbekistonda Fitrat, A.
[Saʼdiy]], E. Rustamov, B.
Qosimov, I. Haqqulov, N. Hasanov
tomonidan oʻrganilgan.
Qabri Qozogʻistonning Turkiston
shahrida, 14 asrda Amir Temur
tomonidan taʼmirlangan.
Turkistonda Ahmad Yassaviy
nomidagi turk-qozoq universiteti
mavjud.
-
...Qul Xoja Ahmad, g'aflat bila
umrung o'tti,
Vo hasrato, ko'zdin, tizdin
quvvat ketti,
Vo vaylato, nadomatni vaqti
yeti,
Amal qilmay, karvon bo'lub
ko'chtim mano.
-
Nashr qilingan manbalar
Ahmad Yassaviy. Hikmatlar
(nashrga tayyorl. I Haqqul. — T.:
1991).
Ahmad Yassaviy. Devoni hikmat
(nashrga tayyorl.
A.Abdushukurov). — T.:1992.
Oʻzbek adabiyoti namunalari
(tuz. prof. Fitrat). — T.: 1928;
Ahmad Yassaviyning yangi
topilgan hikmatlari. «Jahon
adabiyoti» jurn. 2002, № 10.
Ilmiy adabiyot
Fitrat. Ahmad Yassaviy.
«Tanlangan asarlar» (nashrga
tayyorl.H.Boltaboev). 2-jild. — T.:
Maʼnaviyat, 2000;
A.Saʼdiy. Yassaviy kim edi?
(nashrga tayyorl. B.
Doʻstqoraev) -T.: 1994.
E. Rustamov. Ahmad Yassaviy
hikmatlarida tarix va hayot
sadosi. «Oʻzbek tili va adabiyoti»
jurn. 1972, № 4-5;
I.Haqqul. Ahmad Yassaviy. Hayoti
va ijod yoʻli. — T.: 2001.
N.Hasanov. Turkiyada
yassaviyshunoslik. -T.:1999.
uz.wikipedia.org/…Ahmad…