forum.ziyouz.com
Ilm va ziyo => Intellekt => Mavzu boshlandi: leonardo1024 04 Noyabr 2014, 15:38:34
-
Manbalarda aytishicha, Odam ato ming yilga yaqin umr ko’rgan ekan. Nuh payg’ambar esa 950 yil yashagan. Umuman olganda insoniyat qadim zamonlarda uzoq umr ko’rgan ekan. Ibn sino “Agar chang, tutun bo’lmasa, inson ming yil yashashi mumkin” degan.
Yosharish degani o’limdan qutulish degani emas
Tarixda yosharish usullarini topish borasida ko’pgina izlanishlar olib borilgan, ammo hammasi samarasiz natija bergan. Abadiy hayot dorisini topdim deb bong urganlarning hech biri o’limdan qutulgan emas. Masalan, 1889-yilda fransuz fiziologi Broun-Sekar qari maymunlarning teri ostiga yosh hayvonlarning urug’ hujayralarini kiritadi. Natijada ularda yosharish alomatlari kuzatiladi, jismoniy va jinsiy faollik kuchayadi. Tajribani u o’zida ham o’tkazib ko’radi va o’zini o’ttiz yoshli navqirondek his qilayotganini aytadi. Biroq, ma’lum vaqt o’tgach uning o’zi gormonlar ta’siri tez yuqolishini e’tirof etadi. Boz ustiga qarish jarayoni yanada jadallashib besh yildan keyin vafot etadi. Inson yosharishi mumkin, ya’ni oltmish yoshda xuddi ellik yoshdek ko’rinishi mumkin. Yoki oltmish yoshda ham o’zini baquvvat his qilishi mumkin lekin o’limdan qutulolmaydi. Bizdagi qarish jarayoni tug’ilganimzdan boshlab genimizda yozib qo’yilgan bo’ladi. Biroq qarish jarayonini kechiktirish yoki uzaytirish mumkinmi?
Uzoq umr sirlari
Qarish jarayonini tezlatuvchi omillar talaygina. Masalan organizmga kirgan turli zaharlar, viruslar, radiatsiya, alkogol, tamaki va turli xil kasalliklar. Biz o’zimizga berilgan umrni bunday zararardan himoya qilishimiz kerak. Gerontolog I. A. Arshavskiyning fikricha, uzoq umr ko’rish ko’p jismoniy faollikka bog’liq. Chunki jismoniy mashqlar organizmdagi modda almashinuvni muvozanatda tutib turishga yordam beradi. Misol uchun, xonakilashtirilgan quyonlar 4 – 6 yil umr ko’rsa, ularning o’rmonda yashaydigan turlari 10 – 12 yilgacha umr ko’radi. Qushlarning boshqa hayvonlarga nisbatan uzoq muddat yashashlariga ham qaysidir ma’noda qanot qoqishlaridagi harakatchanlikni misol qilib keltirish mumkin. Umuman barcha jonzotlarda serharakatlilik organizmdagi tiklanish jarayonini kuchaytiruvchi omil bo’lib xizmat qiladi.
Davomi: http://aql.uz/article_view.php?id=94
Maqola www.aql.uz saytidan olindi,