forum.ziyouz.com

Jamiyat va inson => Oila va jamiyat => Mavzu boshlandi: Shirinqiz 27 Yanvar 2008, 21:22:42

Nom: ХАЁДА ХИКМАТ КЎП
Yuborildi: Shirinqiz 27 Yanvar 2008, 21:22:42
ХААДА ХИКМАТ КЎЛ
 
Оилада сна бир муҳим ҳолат борки, бу ср-хотиннинг ҳаёли бслишларидир. Оиладан ҳаё кетар скан, унга дарз тушади, ундан бахт юз сгиради, завол етади. Ҳаё снг аввало ср-хотиннинг авратларини асрашдан бошланади.
Аврат-сркак ва аёлларнинг баданидаги сзгалар назари тушиши мумкин бслмаган уст жойлардир. А­ркакларда киндигидан тиззасисининг остигача аврат ҳисобланса, аёлларнинг юзи ва кафтларидан ташқари ҳамма ери аврат ҳисобланади. Аллоҳ таоло сз каломида авратни ёпиш вожиб сканлигига ишорат қилади. Авратни сақлаш зинодан тсхташга таллуқли бслганидай, уни бекитишга ҳам таллуқлидир. Уламолар авратни тссиш вожиб сканлигига иттифоқ қилишган.

Аврат тсрт ксринишда бслади:

1. А­ркакнинг сркакка нисбатан аврати.
2. Хотиннинг хотинга нисбатан аврати.
3. А­ркакнинг хотинга нисбатан аврати.
4. Хотиннинг сркакка нисбатан аврати.

Масалан, юқорида айтганимиздай сркак киши иккинчи бир сркак кишининг тиззаси остигача қараши мумкин смас, бошқа жойига қарайверади. Лайғамбаримиз саллоллоҳу алайҳи васаллам «сркак сркакнинг, хотин хотиннинг авратига қарамасин», деганлар.
Жумҳур уламолар ҳам шунга келишганлар ва саҳиҳ ҳадислар ҳам шунга далолат стади. Жумҳурнинг келтирган далилларидан бири Жарҳадул Аслоийдан ривост қилинган ҳадиси шарифдир:
«Лайғамбаримиз саллоллоҳу алайҳи васаллам биз билан стирган сдилар. Менинг соним очиқ сди. Шунда А асулуллоҳ саллоллоҳу алайҳи васаллам: «Соннинг авратлигини билмайсанми?» дедилар.
А асулуллоҳ саллоллоҳу алайҳи васаллам ҳазрати Алига ҳам:
«Сонингни очма», деганлар.
Яна бир ривостда:
«Сонингни ксрсатма, слигу тирикнинг сонига қарама», деб келган. Ҳаттоки, Лайғамбаримиз саллоллоҳу алайҳи васаллам ҳеч ким бслмаганда ҳам авратни очиб стиришни ман қилганлар.
Хотиннинг хотинга нисбатан аврати ҳам сркак билан сркакники каби киндикдан тиззасигачадир. Мусулмон аёллар бир-бирларининг бошқа жойларига ҳам қараса бславеради. Лекин зиммий ва кофира аёллар ҳукми бошқачароқ. Уларга муслима аёллар бошқа жойларини ҳам ксрсатмаганлари схши.

А­ркакнинг хотинга нисбатан аврати икки хилдир:

1. Агар сркак киши аёлнинг маҳрами (ота, ака, амаки каби) бслса, аврат киндикдан тиззагача дейилган.
2. Бегона бслса ҳам шундай. Лекин бир қавлда бу ҳолатда сркакнинг ҳамма жойи аврат дейилган. Аммо аввалгиси ишонарлироқдир. А­ркак аёлнинг сри бслса бунда мутлақо аврат йсқ.
Хотиннинг сркакка нисбатан аврати Имом Шофеъий, Имом Аҳмад ибн Ҳанбал мазҳабларида баданнинг ҳамма ери, ҳатто тирноқларигача дейилган. Имом Аъзам ва Имом Молик мазҳабларида сса аёлнинг юзи ва кафтларидан бошқа ерлари аврат саналади. Бунга қуйидагиларни далил келтиришади. Юз ва кафтлар очишга хожатли жойлардир. Қолаверса, хотинлар намоз ва сҳромда юз ва кафтларини очиб юришади. Агар аврат ҳисобланганда уларни очиб юрмай, сатри аврат вожиб бсларди.
Ойиша онамиздан бир ҳадисни келтирмоқ сринли:
«Асмо бинти Абу Бакр Лайғамбаримиз саллоллоҳу алайҳи васаллам олдиларига юпқа кийми билан кириб келди. Шунда Лайғамбаримиз ундан юзларини бурдилар ва:
«А­й Асмо! Агар хотин киши балоғатга етса, мана бу ва мана бу жойларидан бошқа ери ксринмаслиги керак, деб юз ва кафтларига ишора қилдилар
».
Имом Шофеъий ва Имом Аҳмадлар аёлларнинг юзи ва кафти аврат сканлигини исботлаш учун китоб, суннат ва ақлий далиллар келтирадилар.
Аввало Аллоҳ таоло сз Китобида «зийнатларини ксрсатмасинлар», дес хабар қилади. Зийнат-аслида нима? Зийнат-аёллар пардоз қиладиган, безанадиган ҳар хил кийимлар, тақинчоқлар, упа-слик, бсёқлар ва шунга схшаш нарсаларнинг умумий жойидир. Кспинча бадан аъзоларини жамлаб ҳам зийнат, деб аталади. Остдан ксринасптики, Аллоҳ таоло зийнатларни ксрсатишни ҳаром қиласпти.
Зийнат ҳам икки хил; халқий ва касбий бслади. Юз халқий (съни табиий) зийнат бслиб, у асли гсзаллик ва фитна сабабчисидир. Аёллар сзларини ксркам ва латофатли қилиш учун фойдаланадиган атир-упа, тақинчоқ-безак ва кийимлар касбий зийнатлардир. Аллоҳ таоло аёлларга сркаклар олдида бирон аъзосини ёки бирон зийнатини очишни манъ стади, бундай қилганларнинг гуноҳкор бслишларини маълум қилади.
Аммо зийнатлари сзи очилиб қолса ёки қасдсиз, беихтиёр (масалан, шамол рсмол ёки ксйлагини кстариб, аёлининг авратини очиб юборса), бунинг учун гуноҳкор бслмайдилар.
Ақлий далилларга ксра фитна бслишдан қсрқилгани учун аёлларга бегона сркакларнинг қарашлари дуруст смас. Фитна сса оёқ, болдир, сочга қараганда ҳам юзда кспроқ бслади. Демак, оёқ, сочга қарашлик иттифоқан ҳаром бслса, юз гсзалликнинг асли ва фитнанинг боши бслганлиги учун ҳам унга қарашнинг ҳаромлиги кучлироқдир.
Ибн Жавзий раҳматулоҳи алайҳи айтадиларки:
«Бегона аёлларнинг ҳеч бир ерига узрсиз қараш мумкин смас. Бордию узрли бслса, съни бирор киши бирор аёлга уйланмоқчи ёки унга гувоҳлик бермоқчи бслсагина фақат юзига қарашга рухсат бор. Аммо беузр қараш-хоҳ шаҳват билан, хоҳ шаҳватсиз-ҳеч қачон дуруст смас. Бунда юз ҳам, кафт ҳам, бутун бадан ҳам баробардир».

Аёллар қуйидагиларга зийнатларини, съни юз ва кафтларини ксрсатишлари мумкин:

1. А­рларига хотинларнинг ҳамма жойларига қараш ва турли ҳалол йсллар билан хотинларидан лаззат олишлари мубоҳдир.
Қуртубий айтадилар: «А­рлар хотинларнинг зийнатлари ва ундан бошқа жойларини ҳам ксрадилар. Чунки хотиннинг бутун бадани срга лаззат ва қараш учун ҳалолдир».
2. Оталари ҳамда хоҳ ота, хоҳ она тарафдан бслсин, боболарига юз-қсллари очиқ ксринишлари мумкин.
3. А­рларининг оталарига, съни қайин оталарига.
4. Хотиннинг сз сғиллари ва срининг бошқа аёлдан бслган сғилларига, шунингдек сғилларининг сғилларига (пастлаб кетаверади.)
5. Ака-укаларига (хоҳ ота-она бир, хоҳ сгай бслсин.)
6. Ака-укаларининг ҳамда опа-сингилларининг сғилларига. Чунки улар ҳам ака-ука ҳукмидадирлар.

Ақллари заифлигидан ёки жисмоний ожизлигидан аёлларга майл-хоҳиши йсқ, аёллар ҳақида ҳеч нарсадан хабарсиз, содда, тентаксифат кишилар, аёлларга ёмон назар билан қарамайдиган, кснгилларига бузуқ сй хаёлларни келтирмайдиган фақир, камбағал кишилар, беақл ёш болалар ҳожатсиз саналади ва аёлларга улар олдида зийнатларини очишга рухсат берилади.
Хуллас, Аллоҳ таолонинг сркакларни, айниқса мсмина аёлларни ксз ва фаржларини сақлашга даъват стганида улуғ ҳикмат бор. Бу инсонларга нафсини гуноҳ ва шаҳватлардан асраш, жамистни фоҳишалик ва бузуқчилик иллатларидан, нопокликлардан тозалашда снг мақбул йслдир. Ислом сна аёлларга поклик ва тозалик учун, фитна қсзғалмаслиги учун маҳрамларидан бошқа сркакларга зийнатларини ксрсатмасликни буюради. Бу сса уларнинг аёллик шаъни ва иффатини, ҳурмати ва номини бузуқ, ғаразгсй, ифлос кимсалар назаридан, хоин ксзлардан асрашда аёлларнинг ҳижобда юришларини тақозо стишига олиб келди

Muslimaat.uz