forum.ziyouz.com

Jamiyat va inson => Salomatlik => Bolalar tibbiy tarbiyasi => Mavzu boshlandi: Muhammad Amin 29 Aprel 2008, 17:04:15

Nom: ФАРЗАНД ТАРБИЯСИГА ДОИР ФОЙДАЛИ МАСЛАҲАТЛАР
Yuborildi: Muhammad Amin 29 Aprel 2008, 17:04:15
Бисмиллаҳир А оҳманир А оҳийм

Чақалоқнинг танглайини кстариш ҳақида

"Саҳиҳайн"да Абу Мусо Ашъарий розиаллоҳу анҳу дедилар: "Мен сғил ксрдим ва уни Аабий соллаллоҳу алайҳи ва саллам олдиларига олиб келдим. А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам унга Иброҳим деб исм қсйдилар ва хурмо билан танглайини кстардилар".

Бу ҳадис Бухорийда қуйидаги зиёдаси билан келган: ""¦ва унга барака тилаб дуо қилдилар-да, менга бердилар". Бу бола Абу Мусо Ашъарийнинг снг катта фарзандлари сди.
Nom: Re: ФАРЗАНД ТАРБИЯСИГА ДОИР ФОЙДАЛИ МАСЛАҲАТЛАР
Yuborildi: Muhammad Amin 29 Aprel 2008, 17:04:30
 Чиройли исм қсйиш

Бани Исроил қавми фарзандларини кспинча А­мманусл деб номлашарди. Бу калиманинг маъноси Илоҳимиз биз билан демакдир. Шу боис исмларнинг Аллоҳга снг махбуброғи Абдуллоҳ, Абдурраҳмондир. Бола ссини таниб, ақли тслганда сзининг Аллоҳга банда ва Аллоҳ унинг саййиди, ҳожаси сканини билади.
Nom: Re: ФАРЗАНД ТАРБИЯСИГА ДОИР ФОЙДАЛИ МАСЛАҲАТЛАР
Yuborildi: Muhammad Amin 29 Aprel 2008, 17:04:54
Чақалоқни авайлаш

Фарзандларни туғилганидан то уч ой ва ундан кспроқ стмасдан туриб, у ёқдан-бу ёққа кстариб олиб юрмаслик керак. Чунки бу пайтда улар оналарининг қорнидан сндигина чиққан ва таналари заиф бслади.
Nom: Re: ФАРЗАНД ТАРБИЯСИГА ДОИР ФОЙДАЛИ МАСЛАҲАТЛАР
Yuborildi: Muhammad Amin 29 Aprel 2008, 17:05:11
А­мизиш

То тишлари чиққунча ошқозонлари ва ҳазм қилиш қувватлари заиф бслгани туфайли уларга сут бериш билан чекланиш лозим. Қачон тишлари чиқиб, ошқозонлари қувват ҳосил қилса, таом билан озиқланадиган бслади. Аллоҳ Таоло боланинг таомга хожати тушмагунича унинг тишлари чиқишини кечиктириб туради. Бу сса Аллоҳнинг ҳикмати, лутфи ҳамда она ва унинг кскрагига раҳм қилганидандир. Зеро, шунда чақалоқ она кскрагини тишлаб олмайди.

Тиш чиқиши

Тиш чиқиш палласи боланинг ҳоли сзгариб қолади, унда қайт қилиш, инжиқлик ва ёмон қилиқлар ксзғалади. Айниқса, тиш чиқиши қиш ва совуқ пайтларга ёки ёз ва иссиқ пайтларга тсғри келса, бу нарса кучлироқ кечади. Тиш чиқиши учун снг қулай пайт баҳор ва куздир. Тиш чиқиш вақти боланинг етти ойлик пайтида бслади. Гоҳида тиш беш ойлигида чиқади, гоҳо сн ойлик бслгунча кечикади. Шундай қилиб, тиши чиқаётганда мулойимлик билан боқиш, қайта-қайта ҳаммомга солиш, енгил озуқа бериш ва унинг қорнини таомга тслдириб юбормаслик керак бслади.

Тиш чиқиш пайти бслганда уларнинг милкларини ҳар куни сариёғ билан ишқалаш керак. Тиш чиқишидан то ривожланиб, кучли бслгунича қаттиқ нарсалардан сҳтиёт қилиш ва қатъий ман стиш керак бслади. Чунки бунга йсл қсйиш тишларнинг ёмонлашиши, қинғир-қийшиқ бслиб қолиши ва оралари очилиб кетишига сабаб бслади.
Nom: Re: ФАРЗАНД ТАРБИЯСИГА ДОИР ФОЙДАЛИ МАСЛАҲАТЛАР
Yuborildi: Muhammad Amin 29 Aprel 2008, 17:05:26
Тиш чиққандан кейинги озиқлантириш

Тишлари чиққандан сснг болаларни тадрижий равишда озиқлантириб бориш лозим. Уларга бериладиган снг биринчи озуқа майин озуқа бслиши керак. Яъни иссиқ сувда ивитилган нон, қатиқ, сут, ундан кейин гсштдан ҳоли бслган овқат ва шсрва, кейинроқ жуда латиф бслган гсштни схши чайнаб, юмшатиб берилади.
Nom: Re: ФАРЗАНД ТАРБИЯСИГА ДОИР ФОЙДАЛИ МАСЛАҲАТЛАР
Yuborildi: Muhammad Amin 29 Aprel 2008, 17:05:48
Чақалоқнинг тили чиқаётганда

Қачонки тиллари чиқадиган пайт сқинлашса ва уларга гапиришни осонлаштирилмоқчи бслса, уларнинг тиллари асал, иссиқ сув ва андароний туз (оппоқ рангли туз нави) билан ишқаланади. Чунки бу нарсалар гапиришга монелик қиладиган оғир рутубатларни кетказади. Аутқ қиладиган пайтлари келса, уларга "Ла илаҳа иллаллоҳу Муҳаммадур А асулуллоҳ"ни айттирсинлар. Токи уларнинг қулоқларига снг биринчи кирадиган нарса Аллоҳнинг исми ва Унинг тавҳиди ҳамда У Зотнинг Арш устида уларни қаерда бслсалар ҳам ксриб, гапларини сшитиб турганлиги ҳақидаги ссзлар бслсин.
Nom: Re: ФАРЗАНД ТАРБИЯСИГА ДОИР ФОЙДАЛИ МАСЛАҲАТЛАР
Yuborildi: Muhammad Amin 29 Aprel 2008, 17:06:03
Боланинг йиғлаши

Боланинг йиғлаб қичқириши (айниқса, қорни очганда сут смишидан олдин) ота-онасини қийин аҳволга солмаслиги керак. Чунки бола бундан улкан фойда олади. Аегаки бу нарса унинг аъзоларини машқ қилдиради, меъдаларини кенгайтиради, кскрагини очади, миссини иситади, мизожини қиздиради, унинг туғма ҳароратини ксзғайди, табиатидаги чиқитлар, миссидаги мишиқ ва бошқа нарсалардан бслган хилтларни чиқариб ташлаши учун унинг жисмини ҳаракатга келтиради.
Nom: Re: ФАРЗАНД ТАРБИЯСИГА ДОИР ФОЙДАЛИ МАСЛАҲАТЛАР
Yuborildi: Muhammad Amin 29 Aprel 2008, 17:06:19
Бола стирадиган бслганда

Бола то жисми қаттиқлашиб, аъзолари кучга кириб, ерга стирадиган бслгунча уни йсргаклаш ёки бешикка белаб қсйишга бепарво қарамаслик лозим. Ўтирадиган бслганда уни машқ қилдириб, шошилмаган ҳолатда ҳаракатга сргатилади, шу билан бирга то малака ва қувват ҳосил қилиб, сзи тура оладиган бслгунича оз-оздан туришга сргатиб борилади.
Nom: Re: ФАРЗАНД ТАРБИЯСИГА ДОИР ФОЙДАЛИ МАСЛАҲАТЛАР
Yuborildi: Muhammad Amin 29 Aprel 2008, 17:06:39
Боланинг руҳисти

Болани чсчитиб юборадиган ҳар қандай шовқин-суронли товушлар, қаттиқ тортишув ва саросимага солувчи ҳаракатлардан авайлаш лозим. Аегаки бу нарса унинг ҳали заиф бслган ақлий қувватининг бузилиши ва восга етганда ундан фойдалана олмай қолишига олиб келиши мумкин. Борди-ю шу нарсалардан бири содир бслгудек бслса, шу заҳоти унинг зиддини пайдо қилиш ва сша нарсани унуттирадиган нарса билан уни овутиш керак. Уни нотинч қилган нарса қувваи ҳофизасида срнашиб қолиб, кейин кетиши қийин бслмаслиги учун дарҳол унга кскрак тутиб, смизиш лозим бслади. То ухлагунча латиф ҳаракат билан уни бешикка беланади ва у безовталикни унутади. Бу нарсага бепарво қарамаслик керак. Чунки бунга бепарво бслиш унинг қалбида қсрқоқлик ва ҳуркаклик имконини очиб қссди-да, у шу ҳолда улғасди, кейин уни кетказиш қийин бслади ёки умуман иложи бслмайди.

 
Nom: Re: ФАРЗАНД ТАРБИЯСИГА ДОИР ФОЙДАЛИ МАСЛАҲАТЛАР
Yuborildi: Muhammad Amin 29 Aprel 2008, 17:06:53
Болани кскракдан ажратиш (фитом) ҳақида

А­мизувчи аёл болани сутдан чиқармоқчи бслса, аста-аста овқат бериб бориши ва уни тссатдан бир дафъада кскракдан ажратмаслиги лозим. Ўрганиб қолган ҳолат ва одатдан бирданига ксчиш болага зиён қилгани боис, уни овқатга ксниктириб, сргатиб борилади.

Болани ксп ейишдан сақлаш

Болаларни таомга тсйиб олишлари ва ксп еб-ичишларига йсл қсйиб қсйиш уларга схши қарамасликдандир. Уларга қарашнинг снг фойдалиси, бу уларнинг ҳазми схши бслиши ва хилтлари мсътадил бслиши учун ҳамда таналарида чиқитлар озайиб, жисмлари соғлом бслиши учун уларга тсйиб кетмайдиган даражада таом беришдир. Шу билан озиқ моддаларида кераксиз чиқитларнинг озлиги туфайли касалликлари озасди.

Табиблардан бири қайсидир қавмни зикр қилиб, айтади: "Мен болаларни тсйиб кетмайдиган даражада овқатлантирадиган қавмни мақтайман. Шу сабабли уларнинг қоматлари ссади, жисмлари мсътадил бслади, ҳамда бошқаларда бсладиган куззоз (ёки кузоз - қаттиқ совуқдан бсладиган касаллик ёки ундан бсладиган дийдираш) ва юрак оғриғи каби хасталиклар уларда оз бслади". У сна айтади: "Агарда бола жисми ксркам ва қомати текис, букчаймаган бслишини хоҳласанг, уни ксп тсйишдан сақла. Аегаки бола овқатга тслса, тсйса, шу соатдан бошлаб ксп ухлайди ва бсшашади, қорни дам бслади ва ғализ (қаттиқ) ел келади".
Nom: Re: ФАРЗАНД ТАРБИЯСИГА ДОИР ФОЙДАЛИ МАСЛАҲАТЛАР
Yuborildi: Muhammad Amin 29 Aprel 2008, 17:07:10
Боланинг ксп сув ичиши

Жолинус айтади: "Мен гсдакларни совуқ сув ичишларидан асло тссмайман. Балки кспинча таомдан кейин ҳамда ёз кезлари иссиқ бслганда кснгиллари тусаса, уларни сув ичишга қсйиб қссвераман".

Ибн Қаййим раҳимаҳуллоҳ дедилар: "Бунинг сабаби уларда кучли табиий иссиқликнинг мавжудлигидадир. Бу пайтларда, айниқса таомдан кейин сув ичишлари уларга зиён қилмайди. Шундай скан, ҳарорат кстарилиши билан чанқоқни кстара олмаганлари учун уларга бирор миқдорда сув ичишга имкон бериш зарурдир".
Nom: Re: ФАРЗАНД ТАРБИЯСИГА ДОИР ФОЙДАЛИ МАСЛАҲАТЛАР
Yuborildi: Muhammad Amin 29 Aprel 2008, 17:07:28
Боланинг оёғи чиқаётганда

Ҳушёр бслиш лозим бслган нарсалардан сна бири, болани вақти келмай туриб юришга мажбурлашдир. Чунки бу уларнинг оёқлари заифлиги, буни қабул қилолмаслиги туфайли оёқларнинг қийшиқ бслиб қолишига олиб келади.

 
Nom: Re: ФАРЗАНД ТАРБИЯСИГА ДОИР ФОЙДАЛИ МАСЛАҲАТЛАР
Yuborildi: Muhammad Amin 29 Aprel 2008, 17:07:48
А­ҳтиёжлардан тссишликнинг оқибати

Бола муҳтож бслган қусуқ, уйқу, таом, ичимлик, аксириш, пешоб, қон чиқиши каби нарсаларни тссиб қсйишдан жуда сҳтиёт бслмоқ даркор. Аегаки бу нарсаларни тссиб қсйиш гсдакка ҳам, каттага ҳам ёмон оқибатлар олиб келади. Валлоҳу аълам.
Nom: Re: ФАРЗАНД ТАРБИЯСИГА ДОИР ФОЙДАЛИ МАСЛАҲАТЛАР
Yuborildi: Muhammad Amin 29 Aprel 2008, 17:08:16
Фарзанд улғас бошлаганда"¦

Хулқ тарбисси

Гсдак ғостда муҳтож бслган нарсалардан бири унинг хулқига сътибор билан қарашдир. Зеро у ёшлигида тарбисчиси сргатган хулқлар билан ссиб-улғасди. Жумладан, тажанглик, аччиқланиш, урушқоқлик, шошқалоқлик, енгилтаклик, пала-партишлик, қсрслик, очофатлик каби одатлар борки, катта бслганда буларни ташлаш қийин бслади ва бу хулқлар унда мустаҳкам срнашган сифат ва хулққа айланиб қолади. Одам гарчи жуда ҳушёр бслиб юрса ҳам, бу одатлар бир куни албатта уни шарманда қилади. Шу туфайли аксар одамларнинг сгри хулқлар билан қолганларини ксрасиз. Бу нарса уларни сстириб-ундирган тарбис натижасидир. Шунингдек, бола ссини таниганда уни беҳуда (лағв), ботил ишлардан ва қсшиқ мажлисларидан, бидъат ва ёмон гап-ссзлардан узоқ қилиш вожибдир. Агарда булар унинг қулоқларига илашиб қолса, улғайганда улардан ажралиши оғир бслади ва болани булардан халос қилиш унинг тарбисчисига қийин кечади. Зеро, одатларни сзгартириш снг қийин ишлардандирки, унинг соҳиби сз хулқида сзига мутлақо бегона иккинчи бир табиатни пайдо қилишга муҳтож бслади. Табиат ҳукмидан чиқиш сса, ста оғирдир.

Боланинг валийси (тарбисчиси) уни бошқалардан нарса олишдан жуда йироқ сақлаши керак. Бола қачон олишга одатланса, бу унга табиат бслиб қолади ва бериш смас, олишга срганиб улғасди. Болани бериш, улашишга одатлантириш лозимдир. Қачонки валий бировга нарса бермоқчи бслса, боланинг қсли орқали берсинки, бола бериш ҳаловатини туйсин.
Nom: Re: ФАРЗАНД ТАРБИЯСИГА ДОИР ФОЙДАЛИ МАСЛАҲАТЛАР
Yuborildi: Muhammad Amin 29 Aprel 2008, 17:08:33
Болани ёмон хулқлардан сақлаш

Болани ёлғончи ва хиёнатчи бслишдан жуда қаттиқ сақлаш керак. Агарда валий болага ёлғон ва хиёнат йслини қулайлаштириб қсйгудек бслса, унинг дунё ва Охират саодатини барбод стган, уни ҳамма схшиликдан маҳрум стган бслади.

Болани слқов, бекорчи, сринчоқ ва роҳатда бслишга қсйиб қсймаслик, балки уни буларнинг зидди билан тутиб турмоқ керак. Унга фақат қиладиган машғулоти учун нафси ва баданини жамлаб оладиган даражада дам бермоқ керак. Зеро, дангасалик ва бекорчиликнинг ёмон оқибатлари бордир. Меҳнаткашлик ва толиқишнинг хоҳ дунёда хоҳ охиратда, хоҳ уларнинг ҳар иккисида бслсин, мақтовли натижалари бордир. Инсонларнинг снг роҳатлиси снг толиққанидир, инсонларнинг снг ксп толиққани снг роҳатдагисидир. Дунё сардорлиги ва Охират бахт-саодатига фақат толиқиш кспригидан стиб сришилади. Яҳё ибн Абу Касир дедилар: "Илмга жисмнинг роҳати билан сришилмайди".

Ибодатларга рағбат уйғотиш

Болани (каттароқ бслганда) кечанинг охирида уйғонишга одатлантирилади. Бу ғаниматлар тақсимланадиган, совринлар улашиладиган палладир. Кимгадир камроқ, кимгадир кспроқ улуш тегади, сна кимдир бебаҳра қолади. Бола қачон ёшлигида одатланиб олса, катта бслганида бу унга қулай бслади.

Зиёнкорлик сабаблари

Болани ортиқча овқатланиш, ошиқча гапириш ва ксп ухлашдан, одамларга ксп қсшилишдан йироқ қилмоқ керак. Зеро, зиёнкорлик мана шу нарсаларнинг керагидан ортиғидадир. Булар бандани дунё ва Охират схшилигидан қолдиради.

Уни қорни ва фаржига тааллуқли шаҳватларнинг зарарларидан бағост узоқ қилмоқ керак. Бу зарарларни келтириб чиқарадиган омилларга йсл очиб қсйиш болани шундай айнитадики, кейин уни тузатиш оғир бслади.

Қанчадан-қанча одамлар сз фарзанд ва жигарбандларини сз ҳолларига бепарво ташлаб қсйиш, одоб-тарбис бермаслик ва уларнинг хоҳиш истакларини қондиришига ёрдам қилиш билан дунё ва Охиратда бахтсиз қилганлар. Ҳолбуки, улар болани съзозласпмиз, деб сйлашарди, бироқ уни хорладилар, унга раҳм-шафқат қилспмиз, деб сйлашарди, бироқ унга зулм қилдилар ва схшиликдан маҳрум стдилар. Шу билан фарзандларининг ота-онага келтириши мумкин бслган манфаатларини ҳам қслдан бой бердилар ва болаларнинг дунё-ю Охиратдаги насибасини йсқ қилдилар.

Болалардаги фасодга сътибор қилсангиз, унинг кспи аслида оталар томонидан сканини ксрасиз.
Nom: Re: ФАРЗАНД ТАРБИЯСИГА ДОИР ФОЙДАЛИ МАСЛАҲАТЛАР
Yuborildi: Muhammad Amin 29 Aprel 2008, 17:08:46
Амонлар суҳбатидан сақлаш

Боланинг ақлини кетказадиган ва маст қиладиган нарсаларни истеъмол қилишидан қаттиқ сақламоқ лозим. Шунингдек, бузуқлиги маълум, гап-ссзлари-ю хулқида зарарли жиҳатлари бслган кимса билан суҳбатлашишдан болани жуда-жуда сҳтиёт қилмоқ керак. Кимки унга бу нарсаларнинг йслини қулай қилиб очиб қсйган бслса, даюсликни сзига сзи раво ксрган бслади. Даюс жаннатга кирмайди.
Nom: Re: ФАРЗАНД ТАРБИЯСИГА ДОИР ФОЙДАЛИ МАСЛАҲАТЛАР
Yuborildi: Muhammad Amin 29 Aprel 2008, 17:09:03
Оталарнинг бурчлари

Оталарнинг сз болаларига лоқайд, бепарво бслишлари кийим-кечакларни олов учқунлари оппа-осон сачрайдиган ерга қсйиб қсйиш кабидир. Бепарволик шунақа иллатки, болани бунчалик бузадиган ҳеч нарса йсқ.

Оталарнинг сусткашлик қилиб, Аллоҳ ҳақларини адо стмаганликлари ва Аллоҳ уларга вожиб қилган манфаатли илм ҳамда солиҳ амалдан юз сгирганликларининг оқибати шу бслдики, улар сз фарзандларидан манфаат топа олмадилар. Фарзандлар ҳам оталарининг схшилигидан ва уларнинг манфаатидан маҳрум бслдилар. Бу оталарнинг жазосидир.
Nom: Re: ФАРЗАНД ТАРБИЯСИГА ДОИР ФОЙДАЛИ МАСЛАҲАТЛАР
Yuborildi: Muhammad Amin 29 Aprel 2008, 17:09:31
Ҳаромлардан йироқ қилиш

Болани ипакдан тайёрланган кийимлар кийишдан узоқлаштирилади. Чунки бу унинг тарбиссини бузади ва хотинчалиш табиат қилиб қссди. Шунингдек, баччабозлик, ароқхсрлик, сғрилик ва ёлғон ҳам уни хотинчалишга айлантиради. Аабий соллаллоҳу алайҳи васаллам дедилар: "Ипак ва тилла умматимнинг сркакларига ҳаром қилинди, аёлларига ҳалол қилинди". (Саҳиҳ. Абу Довуд, Аасоий, Ибн Можа ва бошқалар ривост қилишган). Гсдак мукаллаф бслмаса-да, унинг валийси мукаллафдир. Валийнинг бола учун ҳаромга йсл очиб қсйиши ножоиздир. Аегаки бола шунга одатланиб қолса, ундан ажралиши оғир бслади. Бу олимларнинг айни масала юзасидан айтган ссзларининг снг тсғрисидир.

Ипак кийиш болага ҳаром бслмайди, дейдиганлар: "Чунки у мукаллаф смас, унинг ҳам ипак кийиши ҳаром бслмайди", - дейдилар. Бу ссз снг фосид қиёсдан келиб чиқади. Ахир, гсдак мукаллаф бслмагани билан мукаллаф бслишга тайёрланаспти-ку! Шунинг учун унга таҳоратсиз, сланғоч ёки нажосатли ҳолда намоз сқишга, ароқ ичишга, қимор сйнашга, баччабозлик қилишга йсл қсйилмайди.
Nom: Re: ФАРЗАНД ТАРБИЯСИГА ДОИР ФОЙДАЛИ МАСЛАҲАТЛАР
Yuborildi: Muhammad Amin 29 Aprel 2008, 17:09:46
Боланинг қобилисти ва лаёқатига сътибор қилиш

Гсдакнинг ҳолига қараб иш тутиш, уни қайси ишларга қобилисти бор, нималар қилишга тайёр сканини назарда тутиш зарурий нарсалардандир. У ҳам сралган бир мавжудот сканини схши англаш лозим ва шариатда изн берилган ҳар қандай юмушни унга юклаб қссвермаслик керак. Чунки унга қслидан келадиган ишдан бошқаси юкланса, у ишни бажара олмайди ва қобилисти етадиган нарсани ҳам қслдан бой беради. Агарда валий болани фаҳму фаросати сткир, идроки дуруст, хотираси схши, тсғри англайдиган ва билимга рағбатли деб билса, бу унинг илмни қабул қилишга тайёрлигининг аломатидир. Бас, модомики қалб лавҳаси фориғ бслиб турган скан, унга илмни нақш қилсин. Токи, илм қалбга муҳрлансин ва тобора ривожланиб борсин.

Агарда болани ҳамма томондан юқоридагиларнинг аксича ксрса ҳамда илмга лаёқати ва рағбати йсқ сканини сезса, бироқ унда баҳодирлик ва шунинг шартларидан бслган от миниш, сқ отиш, найза сйнатиш каби ишларга қобилист ксринса, унга баҳодирлик омиллари билан шуғулланиш ва машқ қилиш учун йсл очади. Мана шу иш унга ва мусулмонларга фойдалироқдир. Борди-ю аксинча, уни бундай ишларга қобилисти йсқ сканини ксрса ва унинг мусулмонларга фойдали бслган бирон-бир ҳунарни сплаб кетишига ақли етса, сшанга йсл очиб берсин.

Буларнинг бари унга диндан у муҳтож бсладиган снг зарур нарсаларни сргатилгандан кейинги ишлардир. Бу вазифаларни бажариш ҳар бир кишининг қслидан келадиган қилиб сратилган. Бандалар устида Аллоҳнинг ҳужжати қоим бслиши учун мана шундай осон қилингандир. Бандалар устида Аллоҳнинг мсл-ксл неъмати бслганидек, Унинг етук ҳужжати ҳам улар устида барқарордир.
Nom: Re: ФАРЗАНД ТАРБИЯСИГА ДОИР ФОЙДАЛИ МАСЛАҲАТЛАР
Yuborildi: Muhammad Amin 29 Aprel 2008, 17:10:53
Аарса беришда болалар сртасида адолат қилиш

"Сунан" китоблари, "Муснади Аҳмад" ва Ибн Ҳиббон "Саҳиҳ"ларида Асъмон ибн Башир розиаллоҳу анҳудан ривост қилинади:

А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам дедилар: "Фарзандларингиз сртасида адолат қилинглар".
(Саҳиҳ ҳадис).

Имом Муслим ривост қилдилар. Башир розиаллоҳу анҳунинг аёллари: "Менинг боламга хизматкор совға қилинг ва бу нарсага А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламни гувоҳ қилинг", - деди. Башир розиаллоҳу анҳу А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам олдиларига келдилар-да:

- Фалончининг қизи (аёлларини айтасптилар - тарж.) сзининг сғлига хизматкор туҳфа стишимни ссраспти"¦ - дедилар. А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам:

- Унинг ака-укалари борми?, - деб ссрадилар. Башир дедилар:

- Ҳа.

- Уларнинг ҳаммаларига ҳам бунга қилганингдек туҳфа қилганмисан? - деб ссрадилар А асулуллоҳ.

- Йсқ.

А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам:

- Бундай қилиш срамайди, мен факатгина ҳақ нарсага гувоҳлик қиламан, - дедилар.

Имом Аҳмад ривостларида А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: "Мени жаврга гувоҳ қилма, албатта болаларингнинг сендаги ҳаққи улар орасида адолат қилишингдир", - дедилар.

Байҳақий ривост қилдилар. Анас розиаллоҳу анҳу дедилар: Бир киши А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам билан бирга стирган сди, унинг сғилчаси келиб қолди ва у сғлини спди-да, бағрига олиб стқазди. Кейин унинг қизчаси келди, у қизчасини олди-да, ёнига стқазди. А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: "Сен улар сртасида адолат қилмадинг", - дедилар.

Салафлар болаларини спишда ҳам улар сртасида адолат қилишни схши ксришарди.

(Ибнул Қоййим ал-Жавзийс раҳимаҳуллоҳнинг "Туҳфатул мавдуд биаҳкомил мавлуд" номли китобларидан олинди)
Nom: Re: ФАРЗАНД ТАРБИЯСИГА ДОИР ФОЙДАЛИ МАСЛАҲАТЛАР
Yuborildi: Muhammad Amin 29 Aprel 2008, 17:11:36
Farzandim kechasi uxlashga qiynalyapti.
Nima qilishim kerak?

 

Ko’pgina oilalarda bolalarni uxlatish masalasi bilan bog’liq muammolar mavjuddir. Bola yoki yotgisi kelmaydi, yoki yotgan o’rnidan turib ketadi. Bunday holat kun boyi charchagan, ayniqsa ishlayotgan ota-onalar uchun ancha zahmatlidir. Kichik yoshdan boshlab bolaga beriladigan uyqu tarbiyasi bilan boladagi kunduz uxlamaslik, o’z yotog’ida uxlamaslik kabi muammolarni oldini olishingiz mumkin. Agar bolaning uyqu muammosi qandaydir hastalik bilan bog’liq bo’lmasa, bu muammo ota-onaning say-harakatlari bilan echilishi mumkin.
Nom: Re: ФАРЗАНД ТАРБИЯСИГА ДОИР ФОЙДАЛИ МАСЛАҲАТЛАР
Yuborildi: Muhammad Amin 29 Aprel 2008, 17:11:48
Farzandigiz nima sababdan kech yotishni istaydi?

 

·        Bolalar 3-6 yoshlik davrlarida qoidalarga qarshilik qilib, qaysarlik bilan, ota-onalarining asablarini sinaydilar. Ko’pincha bu sinov ota-onalarining bolalaridan istagan narslari bilan bog’liq bo’ladi va shu bilan birga sizning qay darajada qarorli ekanligingizni sinayotgan bo’lishi mumkin.

·        Ota-ona ishlaydigan oilalarda, bola ota-onasi bilan ko’proq vaqt sarflashni istab, "œe’tibor" ehtiyojini qondirish uchun yotishni istamasligi ham mumkin.

·        Farzandingiz kechalari qo’rquv tufayli uxlashga qiynalayotgan bo’lishi mumkin. Maktab yoshidagi bolalarning uxlash va uyg’onish muammolari ko’pincha xafa bo’lish, stress holatlari va qo’rquvga bog’liqdir. Bu muammolar kechasi bir narsadan qo’rqishga, kunduzi sodir bo’lgan travmatik voqeaga yoki boshqa ma'lum bir voqeaga aks ta’sir sifatida yuzaga chiqayotgan bo’lishi mumkin. Ayniqsa, ota-onalarning ajrashishi, yangi uka yoki singil, maktab muammolari kabi stressli vaziyatlarda ota-onalarning salbiy munosabatlari  masalani yanada murakkablashtiradi. Masalan, oilada yangi tug’ilgan chaqaloq farzadingizning hafa bo’lish sababi bo’lishi mumkin. Chunki u uxlagan paytida ukasiga ko’proq vaqt ajratishingizdan havotirlanib yotishni istamasligi mumkin. Bolaning bu kabi boshidan o’tkazayotgan hafagarchiliklarni sezish juda muhimdir. Shuning uchun "œota-onalik" fidokorlik bilan birga bilim, mohirlik va mehnat talab qiladigan san’atdir. 

·        Ota- onalarning yoshlikdan bolani tartibli uyquga o’rgatmaganliklari yoki uyda uyqu soatiga rioya etilmaslikning natijasida bolada uyqu vaqti tushunchasi rivojlanmagan bo’lishi mumkin.
Nom: Re: ФАРЗАНД ТАРБИЯСИГА ДОИР ФОЙДАЛИ МАСЛАҲАТЛАР
Yuborildi: Muhammad Amin 29 Aprel 2008, 17:12:09
Farzandingizni uyqu soatiga qanday qilib odatlantirishingiz mumkin?

 

·        Uyquga qiziqtirish uchun farzandizngizga bir hikoya yoki ertak aytib bering. Yoshiga qarab xonasida tungi chiroqni yoqib qo’yishingiz mumkin. Agar qo’rqayotgan bo’lsa eshikni biroz ochib qo’yib, o’zi yaxshi ko’rgan o’yinchog’ini (uxlash paytida xalaqit beradigan bo’lmasa) yoniga qo’yib qo’yishingiz mumkin.

·        Bolaning yoshiga qarab unga vaqtli yotish sabablarini tushuntirilishi mumkin. Maktab yoshigacha bo’lgan bolalarning bir kunda 10- 12 soat uyquga ehtiyojlari bo’lsa kattalar uchun 6- 8 soat uyqu yetarlidir. Bu holatni bolaga o’zi tushunadigan tilda tushuntirishingiz mumkin.

·        Avvalambor, farzandingizga o’zgarmaydigan uyqu rejasini tuzishingiz kerak. Uxlash soati ota-onaning istagiga ham bog’liq ekanligini unutmang. Bu yerda bola, ota yoki onasining qarorlarida ozgina bo’shik sezsa, shu fursatdan hech ikkilanmasdan foydalanadi. Asosiysi oilada ota-onalarning farzandlari oldida gaplashayotgan gaplari bir-biriga mos bo’lishi kerak. Faqat, bu yerda e’tibor berilishi kerak bo’lgan nuqta, uxlash vaqtiga berilayotgan ahamiyat haddan oshmasligi kerak. Masalan, farzandingizning boshidan o’tkazgan stressli voqea yoki oiladagi qandaydir bir hursandchilik bolaning uyqu tartibini o’zgartirishi mumkin. Vaqti- vaqti bilan, farzandingizning ijobiy harakatlarini yaxshilash uchun kech uxlashga ruxsat berishingiz mumkin.

·        O’zingiz televizor ko’ra turib, farzandingizga "œuxlash vaqting keldi, o’rning borib yot," deyishingiz, bola qabul qilishi qiyin bo’lgan holatdir. Ayniqsa, uyqu soati tushunchasini shakllantirishga harakat qilinayotgan davrlarning boshida televizorning o’chirilishi, jismoniy ehtiyojlarning qondirilishi (hojat, yuvinish kabilar) atrofning sukunat holatga keltirilishi, uxlash soatidan yarim soat oldin "œBirozdan so’ng uxlash vaqti keladi" kabi oldindan ogohlantirishlar bilan farzandingizni uyquga tayyorlashingiz mumkin. Shu bilan birga uxlash vaqti yaqinlashganda, bolani hayajonlantiruvchi, harakatga keltiruvchi o’yinlardan uzoq bo’lishi kerak.

·        Kechalari uyg’onib ketish yoki yotmaslik kabi muammolari bo’lgan bolalarda albatta kech uyg’onosh kabi muammolari ham bo’ladi. Bu muammoni kamaytirish uchun odatdagiga nisbatan vaqtli yotgan va vaqtli turgan kunni topishga harakat qiling va o’sha kunni imkon qadar samarali o’tkazing. So’ng farzandingiz bilan o’tkazgan kuni haqida suhbatlashishingiz va unga "œKecha vaqtli uxlaganing uchun bugun vaqtli turding va biz ham sen bilan birga ko’p ishlar qildik," deb uni vaqtli yotishga o’rgatishingiz mumkin.
Nom: Re: ФАРЗАНД ТАРБИЯСИГА ДОИР ФОЙДАЛИ МАСЛАҲАТЛАР
Yuborildi: Muhammad Amin 30 Aprel 2008, 19:17:10
  МУСУЛМОА БОЛА КААДАЙ БЎЛАДИ?
 

Хурматли болалар! Биз сизлар билан ксп нарсаларни скиб-сргандик. Билмаганларимизни билиб олдик. А­нди бугун охирги дарсимизда схши бола ва схши киз канака бслиши кераклиги хакида сухбат киламиз. Мусулмон бола доим амал килиб юрадиган коидаларни бирма-бир санаб стамиз. Сизларга осон бслиши учун бу коидаларни уч кисмга бслиб срганамиз.

 

Nom: Re: ФАРЗАНД ТАРБИЯСИГА ДОИР ФОЙДАЛИ МАСЛАҲАТЛАР
Yuborildi: Muhammad Amin 30 Aprel 2008, 19:17:30
Биринчи кисм

 

1. Мусулмон бола Аллохга ва А асулуллохга иймон келтирган бслади. Хаммадан ксра кспрок у икковларини схши ксради. Улар буюрган амалларни ихлос билан тслик бажариб, савобини хар куни кспайтириб боради. Ибодат вакти бслганда слковлик килмайди. Яхши ишларга буюрилганда бсйин товламайди. Аллохнинг дунё ва Охиратдаги азобидан ксркиб туради. Гунохларига тавба килади. Ислом кайтарган ишларни хеч хам килмайди. Аллохдан сзини, ота-онасини, кариндошларини, устозлари ва биродарларини дсзахдан асрашини, жаннатга киритишини ссраб юради.

2. Мусулмон бола схши боладир. У ота-онасини схши ксради. Уларни доимо хурсанд килишга харакат килади. Мабодо билмасдан хафа килиб ксйса, дарров кечирим ссрайди. Иш буюрсалар, «Хсп бслади!» деб бажаради. Уларнинг дуоларини олади. Бирор иш килаётган бслсалар, карашиб юборади. Ота-онанинг олдиларида одоб билан туради.   

3. Мусулмон боланинг бадани ва юз-ксллари тоза, кийимлари озода бслади. У тирнокларини, сочларини ксп сстириб юбормайди. Хоналарни, сзининг ксрпа-ёстикларини покиза саклайди. Ечган кийимларини чиройли килиб тахлаб кссди. Дастрсмолини гижим килиб юбормайди. Китоб-дафтарларини кир килмайди. Уйдаги  ишларни сзи билиб-билиб килаверади.

4. У ака-укалари, опа-сингилларини хурмат килади. Кариндошларини ксриб келади. Чунки Аллох карин-дошлар билан схши алокада бслишга буюрган. Якин-ларидан узулишиб кетган одам жаннатга кирмайди.

5. Мусулмон бола доимо илм олади. Хар куни китоб скийди, дарс килади. Куръон сураларини, зикр-дуоларни ёдлаб боради. Иложи борича телевизорни кам ксради. У мактаб дарсларини схши сзлаштиради. Исломий ва дунёвий устозларини каттик хурмат килади. Ўзининг билганларини бошкаларга сргатади. 

6. Маълумки, хар бир ишнинг сз одоби, коидаси бор. Мусулмон бола ана сша одобларнинг хаммасини билиб олади. Юриш-туриш, мехмон кутиш, бошкалар олдида сзини тутиш, одамлар билан гаплашиш, стириш, овкат ейиш, ухлаш ва хоказо ишларда А асулуллох ксрсатган суннатларни срганиб, уларга амал килади.

7. Мусулмон бола ширин ссз бслади. У устозидан, китоблардан ва одобли инсонлардан чиройли ссзларни гапиришни срганиб боради. Укаларига, сзидан кичкиналарга мулойим, юмшок гапиради. Жахли чикса хам бакириб, жеркиб бермайди. Хеч ким билан жанжаллашмайди. Хеч кимнинг кснглини огритмайди.

8. Мусулмон бола ксни-ксшниларни хурмат килади. Хаммага биринчи бслиб салом беради. Касаллар ва кексалардан хол-ахвол ссрайди. Уларга ёрдам килади. Бошкаларнинг илтимосларини сзининг ишидан аввал бажаришга харакат килади.     

9. Мусулмон бола исрофгарчиликдан сакланади. Ўзининг хам, бошкаларнинг  хам нарсаларини схтиёт килади. Тахоратда ва бошка ишларда сувни оз-оздан ишлатади. Керак бслмаётган чирокларни счириб юради. Дафтарларни тслгизмай ташлаб юбормайди.
Nom: Re: ФАРЗАНД ТАРБИЯСИГА ДОИР ФОЙДАЛИ МАСЛАҲАТЛАР
Yuborildi: Muhammad Amin 30 Aprel 2008, 19:17:53
Иккинчи кисм

 

10. Мусулмон бола уст ишларни килмайди. Уст (аврат) ерларини хеч кимга ксрсатмайди. Бошканинг хам авратига карамайди. Амон суратлар ва ёмон киноларни ксрмайди. Амон болалар билан сйнамайди. Биронта сртоги гунох иш килаётган бслса, (сигарет чекиш, карта сйнаш, урушиш, сскишиш каби) уни чиройли ссзлар билан кайтаради. Савобли ишларни килишга кизиктиради. 

11. У хайвонлар ва кушларга, жониворларга шафкатли бслади. Уларни бекордан-бекорга слдирмайди. Уриб-кийнамайди. Дарахтларни синдирмайди, гуллар ва ссимликларни юлиб-топтамайди. Уларни парвариш килади. Чунки улар Аллохга тасбех айтиб туришади.     

12. Яхши бола бировнинг хакидан схтиёт бслади. Хеч кимнинг нарсасини ссрамасдан олмайди. Бошканинг молини берухсат олиш - харом. Ўзининг нарсаси оз бслса хам схши бола шунга каноат килади. Одамлардан нарса ссрамасликка харакат килади.

13. Мусулмон бола сахий бслади. Аллох берган неъматлардан бошкаларга хам илинади. Хадс, схсон, садака килиб юришни одат килади. Бахиллик килмайди. Аафси бузук, очксз бслмайди. А­нг схши нарсаларни сзига бслишини хохлайдиган худбин хам бслмайди.

14. У сзига озгина схшилик килган одамга хам рахмат айтади. Яхшиликни унутмайди ва уни каттарок килиб кайтаришга интилади. Аммо сзи кимгадир схшилик килган бслса, ундан рахмат кутиб юрмайди. Бу иши учун савоб беришини Аллохдан ссрайди.

15. У хеч кимга хасад килмайди. Бирор боланинг илми ёки нарсалари уникидан кспрок, чиройлирок бслса, унга гайирлиги келмайди. Балки хавас килади. Аллохдан сзига хам шунака нарсалардан беришини ссрайди. Аллох унга ниманидир бермаган бслса хафа бслмайди. Борига шукр килиб юради. Шунда Аллох унга хам Ўз неъматларидан снада кспрок беради. 

16. Яхши бола бирор инсоннинг схши иш килаётганини ксрса, дарров унинг айбини топишга харакат килмайди. Аксинча, шу схши ишдан сзига фойда бслмаса хам уни мактаб, дуо килиб кссди. У бошкаларга фойдаси тегадиган схши ишлар учун хам хурсанд бслади. Чунки схши ишларни Аллох схши ксради-да.

17. Яхши бола намозхонларнинг айбларини худди сзиникидек бекитади. Бир мусулмоннинг камчилигини ксриб колса, уни хеч кимга гапирмайди. Агар иложи бслса, сша одамнинг сзига чиройли килиб тушунтира-ди. Мусулмоннинг хатосини бахона килиб, уни айблаб юриш кофирларга хизмат килиш билан баробардир.   

18. Яхши бола сзининг биродарларини кадрлайди. Улардан бири билан хафалашиб колса, тезда срашиб олади. Дсстлари хакида схши гумонда бслади. Турли бахоналарни килиб, улардан алокани узмайди. Агар сзи хатога йсл ксйган бслса, айбини тан олиб, дархол кечирим ссрайди. Ўз биродаридан алокасини узиб юборган одам илмли бслса хам схши одам бслолмайди. 

19. Мусулмон бола сал каттарок биродардан сзига нисбатан бирор хато стганини ксрса, ёшини хурмат килиб, унга каттик ссз айтмайди. Унинг олдида сзини камтар ва одобли тутади. Оркасидан гапирмайди.

20. Яхши боланинг чехраси очик бслади. Аччиги келганда афтини бужмайтириб, лабини чсччайтириб олмайди. Ковогини солиб юрмайди. Унинг хаётида бирор нохуш иш содир бслиб колса, у Аллохнинг такдиридан бслади. Хсмрайиб олиш сса такдирдан норози бслиш, Аллохга ва одамларга зарда килишга схшайди. Бунака сифатли одамни Аллох схши ксрмайди. Мусулмон бола одамларга ним табассум билан чиройли муомала килади. У хеч качон ух (уф) тортмайди. Хар кандай холатда хам Аллохга хамд айтиб юради.

Nom: Re: ФАРЗАНД ТАРБИЯСИГА ДОИР ФОЙДАЛИ МАСЛАҲАТЛАР
Yuborildi: Muhammad Amin 30 Aprel 2008, 19:18:26
Учинчи кисм

 

21. Мусулмон болага ота-онаси, устози, биродарлари ёки ёши катталар насихат килишса, жим туриб сшитади. Гап кайтармайди. Балки уларга рахмат айтади. Кайсарлик килиб сз билганида туриб олмайди. Мутакаббир кимса сса насихатни ёктирмайди.

22. Мусулмон бола диний ва дунёвий ишларини катталар билан маслахатлашмасдан килмайди. У ота-онасига, узтозларига, бошликларига итоатда бслади. Чунки бебошлик ва итоатсизлик мусулмонларнинг ишларига зарар еткизади.   

23. Яхши бола мактанчок бслмайди. У хаммадан ксра кспрок нарсани скиган, билган бслса хам сзини хали жуда оз нарса биламан, деб хисоблаб юради. Баъзи одам сзича: «Мен ксп нарса скиганман, ксп нарсани биламан, мен бошкалардан устунрокман», деб сйлайди. Доимо сзини ксрсатгиси келиб туради. У мутакаббир ва акли кам одамдир.

24. Яхши бола бировларни масхара килмайди. Тилини чикариб, лабини буриб, ксзини кисиб ёки ксли билан ишоралар килиб, одамларни камситмайди. Хеч кимнинг устидан кулмайди. Бошкалардан сзини катта тутмайди. Ксчаларда кеккайиб юрмайди.

25. Яхши бола хамма Ахли сунна мусулмонларни схши инсонлар, деб хисоблайди. Ўзининг устозидан бошка устозда скиётган болаларни хам биродар деб билади. Одамларнинг тинч-тотув хаёт кечиришларини хохлайди. Бошкача фикрли инсонлар билан хам муроса килиб, чиройли гаплаша оладиган бслади. Бефойда тортишувлардан узок юради. Хеч кимга зулм килмайди. У хатто кофир одамнинг зулмга учраганини ксрса хам унга ёрдам беради.

26. Мусулмон бола чидамли бслади. Машаккатни сабр, ибодат, дуо ва мехнат билан енгади. Баъзиларга схшаб жиззаки, инжик, ксркок, бесабр бслмайди. Кийинчилик келишига дсстларидан бири сабабчи бслган бслса хам уни айблашга бошламайди. Дсстни айблаш устсизликдир. Мусулмонлар бир-бирларининг хатоларини кечирадилар. Бесабр, иймони заиф одам сса сзини оклаш учун бошкаларни коралаб юради. 

27. Мусулмон бола тилига схтиёт бслади. Ўзининг ва мусулмонларнинг сирларини саклайди. Бошканинг сирини билишга уринмайди. Биров хат ёзаётган бслса, уни скиб турмайди. Ота-онаси ва устозлари «гапирмагин», деган гапларни хеч кимга гапирмайди. Баъзи болаларнинг сса огизлари бсш бслади. Ўйламасдан гапириб, сзларига хам, бошкаларга хам зарар етказадилар. (Мусулмон бола рост гапиради. Аммо душмандан сакланиш учун ёлгон гапириш мумкин).   

28. Мусулмон бола довюрак бслади. Кофир, мунофик ва фосиклардан ксркмайди. Факат Аллохдан ксркади. Аллохнинг дсстларини дсст, душманларини душман, деб билади. Душманларнинг хийла ва зарарларидан схтиёт бслади. Иложи бслса, улар билан муроса килади. Динга зарар етказаётган бслсалар, уларга карши курашади. Ислом ва иймонни тили, моли ва бор кучи билан, керак бслса жони билан химос килади.

29. У хамма сохада: иймон, илм, ибодат ва аклда кучли бслади. Ўзбек, араб ва чет тилларини пухта билишга интилади. Компьютерда ишлашни билади. Бадан тарбис билан шугулланиб, жисмонан кучайиб боради. Сувда сузиш, отда чопиш, ск отиш ва кураш тушишни срганади. Баъзида футбол сйнаб туради.

30. Мусулмон бола Исломни халк сртасида таркатишга сз хиссасини ксшади. Исломнинг бир кисмига смас, хаммасига амал килади. Чунки, бизнинг дунё ва Охиратдаги саодатимиз Ислом динимизга богликдир. Качон Ислом дини кучли, азиз ва мукаммал бслса, биз хам сшанда кучли ва азиз бсламиз.

Мана, азиз болажонлар, шу билан китобчамиз нихоссига етди. Сизларнинг хаммангизга бахт-саодат ёр бслсин. Илмига амал киладиган схши инсонлар бслиб етишинглар.  Бу дунёда бахтли хаёт кечириб, Охиратда жаннатга кириш сизларга хам бизга хам насиб бслсин.
Nom: Re: ФАРЗАНД ТАРБИЯСИГА ДОИР ФОЙДАЛИ МАСЛАҲАТЛАР
Yuborildi: Muhammad Amin 30 Aprel 2008, 19:27:15
БОЛА ТАА БИЯСИАИАГ БОШЛААИШИ 


Бола ота — онаси ҳузуридаги омонатдир. Унинг қалби покиза гавҳардир. У ҳар қандай нақшни қабул қилаверади. Агар схшиликка сргатилса, сшандай ссади. Унинг савобига ота — онаси ва мураббийси шерик бсладилар. Агар ёмонликка сргатилса, сшандай ссади. Унинг гуноҳи валийсига бслади. Валий уни сақлаши, таълим — тарбис бермоғи лозим. Унга схши ахлоқларни сргатсин. Уни ёмон болалардан сақласин. Аеъматларга қизиқишга одатлантирмасин. Уни зебу зийнатга ружуъ қсйишга қизиқтирмасин. Токим катта бслганда зебу зийнат ортидан юриб умрини зое қилмасин.

Ота — она болани кичиклигидан, умрининг аввалги кунларидан сҳтиёкорлик билан кузтаиб бориши керак. Уни фақатгина диндор ва ҳалол ейдиган аёлга смиздирсин. Ҳаромдан ҳосил бслган сутда барака бслмайди.
Болада пайдо бсладиган сифатларнинг аввалгиси таомга счлик бслади. Шунинг учун ота — она унга овқатланиш одобларини таълим берсин.
Баъзи вақтларда фақат нон ейишга одатлантирсин. Токи нонга бошқа нарсани қсшиб емоқни лозим деган хаёлга бормасин.
Ота — она боласига ксп овқат ейишни ёмонлигини сингдиради. Ксп таом емоқ ҳайвонлар иши сканини тушунтиради.
Ўғил болаларга оқ рангли кийимлар кийиш схши скани, рангдор ва ипак кийимлар аёлларга хослиги тушинтирилади. Болани сернеъмат ҳаёт кечиришга одатланган болаларга қсшмаслик керак бслади.

Вақти келганда мактабга бериб Қуръон, ҳадис ва схшиларнинг қисаларини таълим бериш бошланади. Шу тариқа унинг қалбига аҳли солиҳларнинг муҳаббати солинади. Ишқнинг зикри бор шеърларнинг ёдлашига йсл қсйилмайди.
Боладан схши хулқ ва мақтовга сазовор иш содир бслса, уни тақдирлаш ва хурсанд бсладиган нарса ила мукофотлаш ҳамда одамлар ҳузурида мақташ лозим.
Баъзи ҳолатларда мазкур ишларга хилоф нарсани қилса, сзини билмаганга солиб унинг айбини ошкор қилмаслик керак. Агар сша номаъқул нарсани сна қайтадан қилса, ҳеч кимга билдирмай жазолаш ва одамлар билиб қолса уст қилишларини уқтирган схши. Аммо жазони кспайтириб юборилмасин. Чунки бу нарса боланинг бетини қатириб қссди. Кейин услмай ҳар нарсани қилишга одатланиб қолади. Ота боласи ҳузурида сз ҳайбатини сақлаб туриши керак.
Она боласини отаси ила огоҳлантириб турсин. Отангга айтаман каби гаплар билан. Кундузи ва бевақт ухлашга болани одатлантирмаслик керак. Бунда у дангасаликка срганиб қолади. Кечаси ухлашни ман қилинмайди. Аммо ётар жойини юмшоқ қилинмайди.

 
Nom: Re: ФАРЗАНД ТАРБИЯСИГА ДОИР ФОЙДАЛИ МАСЛАҲАТЛАР
Yuborildi: Muhammad Amin 30 Aprel 2008, 19:28:06
Бола ётоқ, кийим ва таомда дағалликка одатлансин.
Бола дангаса бслиб қолмаслиги учун пиёда юриш, ксп ҳаракат қилиш ва бандантарбисга одатлансин.
Бола ота — онасининг бойлиги, таоми ва кийими ила тенгдошлари олдида фахрланишга одатланмасин.
Бола сзи билан бирга сшайдиганлар нисбатан тавозули бслишга ва уларни ҳурматлашга одатланиши лозим.
Болани сзига схшаган болаларнинг нарсасини тортиб олишига йсл қсйилмайди. Унга бировнинг нарсасини олиш пасткашлик скани сқтирилади.
Болага тилло ва кумушга муҳаббат қсйиш ёмонлигини тушунтириш лозим.
Болага стирган жойида туфурмаслик, бурун тозаламаслик, бировнинг олдида сснамаслик, бир оёғининг устига иккинчисини қсймаслик ва ксп гапирмаслик каби нарсалар таълим берилади.
Болага камгап бслиш, бошқаларнинг гапини диққат билан тинглаш, сзидан катталарни ҳурмат қилиш, улар келганда срнидан туриб кутиб олиш ва одоб билан стириш каби нарсалар сргатилади.
Болани уст ссзларни гапиришдан ва уст ссзларни гапирадиганларга қсшилишдан ман қилинади. Зотан боланинг муҳофаза қилиш, уни ёмон улфатлардан сақлашдан иборатдир.
Мактабдан қайтиб келганидан кейин болага чиройли сйинлар сйнашга шароит сратиб бериш керак. Бу ила у сқишдаги чарчоғини ёзади.
Бола ота — онасига ва устозига итоат қилишга одатланиши жуда ҳам зарур.
Бола етти ёшга етганда уни намоз сқишга буюрилади. Ўрганиши учун таҳоратсиз юрмасликка одатлантирилади. Уни ёлғон ва хиёнатга сқин келмасликка одатлантирилади. Ўсмирлик чоғи сқинлашганда ундан сша пайтда керакли бсладиган нарсалар талаб қилинади"¦
Ҳар бир мураббий билиб олиши лозим нарсалардан бири болани ёшлигидан аҳли солиҳ бслиб ссишига аҳамист бериш кераклигидир. Агар бу иш амалга ошса схшилик боланинг қалбида тошга нақш солгандек собит бслиб қолади.