To'ylar haqida o'ylar
Dunyodagi ko’p xalqlar qatori biz – o’zbek;arda ham azaldan oila va nikoh muqaddas sanalib, e’zozlangan. Shu bois o’zbeklar doimo to’ylariga alohida e’tibor berganlar. Ajdodlarimiz nikohni Olloh buyurgan shariat qoidalariga qattiq rioya qilgan holda o’tkazishga intilganlar. To’y rasm-rusmlari ham nikohni, oilani mustahkamlashga qaratilgan. To’ylar xalqni ma’naviy-ruhiy tomondan tarbiyalovchi vosita bo’lgan. Chunki to’ylarda xalq og’zaki ijodi – laparlar, termalar, millliy raqs san’ati, qo’shiq san’ati ham ravnaq topgan.
Keyingi yuz yillikda o’zbeklar hayotidagi ijtimoiy-siyosiy o’zgarishlar, yurtimizning rus iste’lochilari tomonidan bosib olinishi va ular olib brogan ruslashtirish siyosati xalqimizning muqaddas an’analariga, jumladan, to’ylarga ham o’z ta’sirini o’tkazdi. Ota bobolarimiz asrlar davomida rioya qilib kelgan an’ana;ar, rasm-rusmlar unutila boshladi, shariat ahkomlariga rioya etilmay qo’yildi.
Asrimizning 60-yillarida, avvalo “qizil to’y”, keyinroq “komsomolcha to’y” deb nomlangan “yangicha” to’ylar paydo bo’ldi. So’ngra bu to’ylar “bazm” deb atala boshladi. Bunday to’ylarda Islom dini tomonidan harom deb ta’qiqlangan spirtli ichimliklar iste’mol qilindi. Oqibatda xalqimizning imoni sustlashdi, ruhi o’tmaslashdi, o’zi jismonan zaif va ojiz bo’lib qoldi. Ustiga-ustak erkak va ayollarning tunda, bir dasturxon atrofida o’tirib mayxo’rlikka, o’yin-kulgiga berilishlari ular orasidagi ilohiy pardani – hayo va iffat pardasini olib tashladi. Xalqimiz orasida tarixda kuzatilmagan zino, fahsh kabi xorlikka eltuvchi ishlar sodir bo’la boshladi. Ba’zilar esa to’qlikka sho’xlik qilib kim o’zariga, sendan men kammizayilida ish tutishi oqibatida isrofgarchilik kabi illatlarning avj olishiga sababchi bo’ldilar.
Davomi... (Ayol.Uz) (http://www.ayol.uz/index.php?option=com_content&task=view&id=98&Itemid=5")
:bsm3:
:asl3:
1998 йили шариъат ксрсатмаларига амал қилишга ҳаракат қилган ҳолда тсйимни стказдик.
Ўша вақтлар динга қарши давлат миқёсидаги кураш авжига чиққанига қарамай исломий тсй деб аталувчи тсй қилдик.
Қайин укам сзимнинг шогирдларимдан бири сди. Бир неча кундан сснг у маҳалладан шундай гап топиб келди.
Бизнинг тсйимиз куни қайин укамнинг мактабда бирга сқийдиган синфдошининг акаси ҳам уйланган скан.
Аммо уларнинг тсйи жоҳилий "œқизил" тсй бслган. Хуллас қайин укам ва синфдоши сртасида шундай суҳбат бслиб стибди.
Синфдоши айтибди: - Ҳа, тсйлар қандай стди? Ашитишимизча, тсйда "œЖимжитлик" романидан бир парча қсйганмишсизлар?! Ҳах-ҳах-ҳаа! Исломий тсйларда фасод, сйин-кулги ва бақир-чақир бслмагани учун синфдоши уни "œЖимжитлик" романи деб, масхара қилмоқчи бслган.
Қайин укам сса бу гапга жавобан пинагини ҳам бузмаган ва закийлик билан хотиржам қиёфада жавоб берган:
- Ҳа сша куни ҳамма шайтонлар акангни тсйида қсйилган "œШайтанат"ни томоша қилиш учун кетишган скан шекилли!
Шунинг учун бизларни тсйимиз Aлҳамдулиллаҳ тинч ва жуда схши стди.
Jarir Abdullah oqqa tushurgan