forum.ziyouz.com
Ilm va ziyo => Ma'rifat => She'riyat => Mavzu boshlandi: shoir 02 Iyul 2008, 11:30:32
-
Тожик халқ рубоийлари
Қадим ул-айёмдан бир минтақада ёнма-ён сшаб келган, тарихи, маданисти, турмуш тарзи, анъана ва урф-одатлари муштарак бслган сзбек ва тожик халқлари икки тилда гаплашадиган сгона халқ сканлиги маълум. Шунга мувофиқ, бу икки қондош ва жондош халқнинг оғзаки ва ёзма адабиётлари ҳам асрлар давомида сгизак адабиётлар сифатида ривожланган. Жумладан, тожик халқ рубоийлари ҳам нафақат мавзу ва мазмун жиҳатидан, балки халқона ташбеху тимсолларга бойлиги, содда ва равонлиги, оддий ва самимийлиги, нозик юмор ва қочиримларга йсғрилганлиги, гоҳ жсшқин, гоҳ қувноқ, гоҳ маҳзун оҳанги билан сзбек халқ тсртликларидан десрли фарқ қилмайди. Қолаверса, уларни сратишда мамлакатимиздаги тожикзабон халқлар ҳам фаол иштирок стганлар. Бу рубоийлардан кспчилигининг Бухоро, Самарқанд, Фарғона, Ааманган, Сурхондарё, Қашқадарё вилостлари шаҳар ва қишлоқларидаги тожикзабон аҳоли оғзидан ёзиб олинганлиги фикримизнинг сққол исботидир. Улар Тожикистонда «А сдакий диёри фольклори намуналари», «Самарқанд тароналари» (2 жилдда), «Тожик фольклори» ва бошқа номлар билан нашр стилган. Аозиктаъб сзбек сқувчилари сътиборига ҳавола қилинаётган рубоийлар гулдастаси мазкур тспламлардан саралаб таржима қилинган.
-
1
Ўнг қслдаги қсшним қслида зар бордир,
Ҳар икки қизи бир-биридан дилдордир.
Қслин ссрайин десам бориб тснғичининг,
Кофир бу дилим кенжасига хуштордир!
-
2
Қичқирма, хсроз, ҳали узундир тун, узун!
Ай тонг, ҳали отма, вақт бер уйқу учун!
Қайт срништа, сй Сурайё, қсзғалма ҳали,
Бу қиссаи ишқ ҳали узундир, узун...
-
3
Ай шсх қизалоқ, кел, сенга биз ёр бслайик!
Бир спгали лаълишта харидор бслайик!
Лаълингдан агар бир бсса инъом стсанг,
Сендан то қиёмат миннатдор бслайик!
-
4
Чашма бсйида сзни овора қилдик,
Ар ҳовлисига аста назора қилдик.
Ҳар қанча назора қилса, ксринмади ёр,
Бас, ёқани чок, стакни пора қилдик.
-
5
Сув бслсанг агар, ушбу ариқдан стмам,
Ой бслсанг агар, назар юзигата стмам.
Гулдаста бслиб агар заминга тушсанг,
Бир ҳидлаш учун сени қслимга тутмам.
-
6
Бу толни ксринг — жар лабига сос солар,
Толнинг тагида бир тсда қиз давра олар.
Тол новдасига илон каби сралайин,
Ошиқ кишининг аҳволи шундай-да бслар!
-
7
Бир шсх мени тост бемадор айлади-ей!
Тинчимни олиб, ксп беқарор айлади-ей!
Билмам туну кун снди пгирин уйқу нима?
Бедорликни менга пшор айлади-ей!
-
8
Маҳбубим срурсан менга гар ёр бсласан,
Кснглим каби гар хастаю афгор бсласан.
Ксксимни ҳадаф қилиб олиб тиғ урдинг,
Ўз ксксингга ур — шунда хабардор бсласан!
-
9
Ўтди неча кунки, бслмади ёр пайдо.
Сув бслдими ё — кетдими излаб дарё?
Кездик уни излаганча тоғу саҳро,
Дарё стагинда сркан ул ёр аммо.
-
10
Гулшанни макон тутибсан, сй булбули зор,
Хуш нола чекармиз басма-бас шому наҳор.
Сен нола чекарсан гул учун, мен ёр учун,
Гул сенга вафо қилмас-у, менга сса ёр.
-
11
Ксз тегмасин-ей наргиси мастингга сенинг!
Офат сна лаъли майпарастингга сенинг!
Кснглимда сшар ҳамиша бир орзу-тилак:
Лат етмасин-ей шу қадду бастингга сенинг!
-
12
Бу боқчага кирмагайман — у олмага кон,
Оҳ, қиз боланинг ишқи тамом олди-қу жон!
Ал наздида, сҳтимол, ошиқлик осон,
Аслида-чи, бир дард срур у — бедармон.
-
13
Шохлар уза мен битга-срим гул қсрдим,
Шохида чинорнинг қсша булбул ксрдим.
Дедимки, бориб булбули гсёсин олай,
Шох синди-да кетди — сзни малул ксрдим...
-
14
Аввал ксзига назарни чандон айла!
Сснг кср лабини ҳам азми дандон айла!
Ксз ташла ниҳост: холи борми ё йсқ?
Шундан кейин сзни унга қурбон айла!
-
15
Сув бсйида қсш илонни печон* ксрдим,
Ар чснтагида ақиқу маржон ксрдим.
Феълим қурисин: ақиқ билан маржонни
Олмоқчи сдим — ёрни паришон ксрдим.
________
* Лечон — бир-бирига сралган; мажозан: ғамгин, хафа.
-
16
Ар, кетдинг стиб — ксролмадим юзингни,
А смол-ла срабсан-ей қошу ксзингни.
Бсз бола бслиб ксйингда чарх ургайман,
Кетмас хаёли дилимдан ҳеч юзингни.
-
17
Ул қиз сув учун қслга ксза олгайдир,
Сув бермаса, ксксим-да қуриб қолгайдир.
Бахш стга-ю бир томчи сувидан дилдор,
Бошдан-оёғимга счмас ст солгайдир.
-
18
Сенсиз менга, сй жон, бу жаҳон даркор смас!
Сенсиз бу қизил гул — арғувон даркор смас!
Сенсиз бу қизил гул — арғувон мсл-кслдир,
Дил — сенда, бас, сзга меҳрибон даркор смас!
-
19
Том бопшда слтириб, сочин шона қилар,
Бу дсппили бсз болани девона қилар.
Девона қилар, ишорати хона қилар,
Дспписин олиб, сзини оввора қилар.
-
20
Ул қадди ниҳоли навниҳолингга слай!
Ул чеҳраи оппоқ — беғуборингга слай!
Ҳар гал бу девонага қиё боққанда,
Ул наргиси масти пурхуморингга слай!
-
21
Қаддинг ниҳоли бесамар қилди мени,
Ишқинг гадои дарбадар қилди мени.
Дедимки, бора-ю, ишқидан тавба қилай,
Ишқинг сени кун-бакун батар қилди мени!
-
22
Қсйништа садаф олиб олибсан, дилбар,
Ораста қилибсан сзни мисли кафтар.
Лочин каби жар ичра сени тутсам гар,
Озор емасин сендаги ҳеч болу пар.
-
23
Давримни суролмадим гсзаллар била шан,
Бошдан-оёқ умрим стди ғам-қайғу билан.
Афсуски, ҳаёт стди қилолмай хизмат —
Дунёни гсзалларига — тақдир шу скан...
-
24
Ич майни-ю, аммо сира мастлик қилма!
Мастлик ичида баланду пастлик қилма!
Аринг юзининг ойинаси бслгайман,
Шартим шуки, ойинапарастлик қилма!
-
25
Темир неча арзон кумушидан схпш,
Душман сса бевафо кишидан схши.
Ким қадрига етмаса вафоли ёрнинг,
Иш йсқ уни тарк стиш иншдан схши!
-
26
Арингман-у, сендан сира ҳам кечмасман,
Бошқа кишининг ваъдасига учмасман.
Сен — косаи шарбатсан-у, мен — жоми шароб,
Ҳеч сзгани косасида май ичмасман!
-
27
Мушкин сочини ҳаво олибди — на қилай?
Дарвозасини бало олибди — на қилай?
Уй олдини снгидан қилибди шудгор,
Инсофини, бас, Худо олибди — на қилай?
-
28
Қоп-қора сочи девона стмиш бизни,
Қайрилма қоши афсона стмиш бизни.
Аоз-ишваси-ю, лаб учидан жилмайиши
Юзи шамъига парвона стмиш бизни.
-
29
Ай жсраи жон, кошки талошинг бслсам!
Ой сзгу скан, сабзийи ошинг бслсам!
Ой сзгу сса сабзийи ош бслгучи ксп,
Гулғунча бслиб, зийнати қошинг бслсам!
-
30
Сен сабзада слтирма — у гулзорим срур,
Ҳар сабза боши манзили дилдорим срур.
Ҳар қайга бориб гулли дарахтлар ксрсанг,
Тош отма сира — у суврати ёрим срур.
-
31
Тун қора смас сенинг сочингдан — ксрдим,
Қайрилма смас ҳилол қошингдан — ксрдим.
Ернинг қаъридан токи фалак тоқигача
Ҳид йсқ стар бир тола сочингдан — ксрдим.
-
32
Жонона, қачон менинг каби зор бсласан,
Ишқ оташидан шунда хабардор буласан.
Урдинг асмай юракка тиғ — ҳолимдан
Урсанг уни сзингга хабардор бсласан.
-
33
Аомингни тутар скан, забоним куйгай,
Сабр айлар ссам, тамоми жоним куйгай.
Бир сирки, киши қошида айтиб бслмас,
Линҳон-да тутолмам — устухоним куйгай.
-
33
Аомингни тутар скан, забоним куйгай,
Сабр айлар ссам, тамоми жоним куйгай.
Бир сирки, киши қошида айтиб бслмас,
Линҳон-да тутолмам — устухоним куйгай.
-
34
Ай қизгина, оппоққина-ю бир дона,
Қошингни камони айлади девона.
Девоналигим олам аро афсона,
Шосд, сени тақдир айласа ҳамхона.
-
35
Ўлтирган сдим сосда қилганча ҳузур,
Бир қизгина утди — ксзида оташу нур.
Бир қизгина сгди — олди-кетди дилни,
Кетмас назаримдан сира ул суврати ҳур.
-
36
Ҳар лаҳза лабинг лаъл каби товланади,
Кулганда Хстан мушки-да сувга дснади.
Бахтли киши улдир — сени бағрига босиб,
Лаълингни ссриб, ишқинг сгида ёнади.
-
37
Мен садқа бслай қатор-қатор холингга,
А банда бслай ошуфта аҳволингга.
Бир ерда тутиб гсша ширин оҳ чекасан,
А банда бслай нолаи беҳолингга.
-
38
Ай ёр, ғамингда хаста-ю беморман,
Каклик каби оввораи ҳар деворман.
Йиғлайман-у қон, артаман енгимга,
Дардимни деёлмай сенга дилафгорман.
-
39
Хона ичида слтиради икки жавон*,
Бириси — ширинзабон, бири — тсгиюшюн.
Оҳ, мен шу ширинзабонга парвона бслай,
Чунки шу пиринзабон срур ороми жон.
_________
* Жавон — ёш, снги.
-
40
Ҳар қайда стирма, барчага моҳтобсан,
Ошиқ слига чароғи оламтобсан.
Ой битта-ю, юлдузлар агарчи қспдир,
Сен барча учун скка сзинг офтобсан.
-
41
Ай қизгина, сен сзингни осон сотма!
Қошинг сени қимматбаҳо — арзон сотма!
Қошишта борай айни намозшом чоғи,
Ишқим рад стиб, андуҳ утига отма!
-
42
Оҳ урсам агар сг олар тош кснгил ҳам,
Оҳим агар етса музга, ёнгай ул ҳам.
Қилт стмади лек ёр дили — бслгаймиш, ажаб,
Тошдан қаттиқ, муздан баттар дил ҳам!
-
43
Ай ёри азиз, сенга гулу хор бирдир,
Ааздингда сенинг сиҳҳату бемор бирдир.
Яхши ёр қадрин билмагунг, чунки сенга
Оқсоқ сшаг-у, йслчи от, сй ёр, бирдир!
-
44
Жар бсйида ой хайма* урибди ёра,
Ой шуьласидан жигар бслибди пора.
Минг пора жигар бу — тиксам бир порасини,
Лайдо бслади шу чоқ иккинчи пора.
_________
* Xайма — чодир.
-
45
Уч ойки, ёрим юрибди дарё бсйида,
Ксз сандиғи зардоб тсла ксза ксиида.
Бу ксзани олмоққа бирор дсст борми?
Майнам* суск ичра сувга айланди жуда.
___________
* Майна — мис (шева).
-
46
Етишгайманми васлишта, нигоро,
Бслибман шу алиф қапдигата шайдо.
Лишар шодлик боғида барча мева,
Менинг орзум боғинг меваси, аммо.
-
47
Ошиқмас сдим, ошиқи жон қилди мени,
Бир лола сдим — заъфарон қилди мени.
Ўз ҳолим илан хрвлида слтирган сдим,
Бир ссз отиб, ишқига нишон қилди мени.
-
48
Ай, олача ксйлагингни берма бодга,
Ўтган сиру савдоларни солма ёдга.
Ўтган сиру савдони сзинг билгайсан,
Ўлдиргин сзинг, қсйма мени жаллодга!
-
49
Сочинг сени қирқ срим, сочинг қирқ срим,
Соч орқасида шикор майдони, ёрим.
Бир бағрига босмоқни тилар жон-дилдан,
Бу ерга кирар бслса шикор қилгали ким!
-
50
Ай қсзи қаро, намунча ксзинг қоқасан?
Кснглимни олиб, бағрима стлар ёқасан?
Кснглимни олибсан неча сеҳр-жоду билан,
Севгидан уриб лоф, сна сирли боқасан.
-
51
Ишқинг мени сл ичинда достон қилди,
Онанг сшитиб, асири зиндон қилди.
Зиндонга мени солмасин, айт онангга,
Куйганман сзим — у сна бирён қилди.
-
52
Ойдек юзини ксриб, харидор бслдим,
Дарду ғамида хаста-ю бемор бслдим,
Аоз-ишвасига асиру хуштор бслдим,
Охир маломатга гирифтор бслдим.
-
53
«Ай ёр, лабинг шаккару қанд, шаккару қанд!
Мен сенга харидор: баҳонг пастми, баланд?»
«Айтай ҳақиқий баҳомни: чин ошиқ ссанг,
Бахш айла Самарқанду Бухорою Хсжанд!»
-
Ассалому аалйкум, шоир, илтимос, таржима билан бирга аслини ҳам бериб борсангиз.
-
54
Мен уйқуда срдим — ул ой уйғотди мени,
Ссрсам бир спич, гуноҳлара қотди мени.
Тарк айламиш, уйғонсам, қучоғимни санам,
Шайтон не бало домига, бас, отди мени.
-
55
Том бошида слтирибди сайди срадор,
Ар ҳажрида ошуфта дилим хаста-ю зор.
Ал дейди: қариндошу уруғинг-ку қатор?
Бслсин бу қариндошу уруғ садқаи ёр!
-
56
Ҳажрингда на ухлайман-у, на бедорман,
Ҳасрат стида сртанибон беморман.
Аъзои танинг ширин-у, мен хушторман,
Тундай қора сочишта асиру зорман.
-
57
Ай шсх, менга ҳеч жабру жафолик қилма,
Мен ёринг срурман — бевафолик қилма.
Фикрим ҳамиша сзинг-у, зикрим-да сзинг,
Бас, сзгага дил берма, жудолик қилма.
-
58
Ар келди-ю, менда тоқати дийдор йсқ,
Ўздан гина бор-у, ёрдан зинҳор йсқ.
Ар ксйида чок ёқалигим бир достон,
Алдан менга, мендан слга оҳу зор йсқ.
-
59
Олисдан ксз ташлаганинг маъниси не?
Ҳайрат қслини тишлаганинг маъниси не?
Билгайсан сзинг икки кснгил битталигин,
Дил олганинг — ксз ёшлаганинг маъниси не?
-
60
Мен айтган сдим сизга: менга ёр бслинг!
Ҳам схши-ёмон кунда хабардор бслинг!
Лек схши-ёмон кунда хабар олмадингиз,
Астиққа қсйинг бошни-ю, бемор бслинг...
-
61
Ар чеҳрасидан чаман-чаман гул ёғилар,
Қадду бсйидан дастаи сунбул ёғилар.
Бир бор сна ёдида унинг оҳ чексам,
Булбул дилидан қон ёғилар — мсл ёғилар.
-
62
Оҳ, қсмдинг-у ташладинг сз дардимга,
А ашк стгуси заъфарон ранги зардимга.
Ал орасида мен срдим снг соғломи,
Ксмдинг-ку бутун фақирни сз дардимга!
-
63
Ай қизгина, гул юзингни зебо қиласан,
Ксзингни қаро, қадингни раъно қиласан.
Беҳуда ҳалок бслибман-ей ксиингда,
Ўзга ера сен ишқу тамошо қиласан.
-
64
Ошиқ дамидан фиғон сти келгайдир,
Арнинг хабари қачон сди келгайдир.
Мен зор сдим-у, аммо, қаноат қилдим,
Куйган кишидан жигар ҳиди келгайдир.
-
65
Ай дсст, унутма бизни ҳеч — ёд айла!
Ксйингда куйиб, кул бслдим — бод айла!
Гар ёмон ссам, битди менинг хизматим-ей,
Гар схши ссам, замон-замон ёд айла!
-
66
Ай дсст, шу дийдори шарифингга қасам!
Лаълдек лабинг-у, холи зарифингга қасам!
Гар аҳду қасамимга ишонмассан сен,
Ўшал ссзу ҳам табъи латифингга қасам!
-
67
Соғлиқ сени ёри жонажонинг бслсин!
Бу жону дилим фидои жонинг бслсин!
Сенсиз нафас олмасман, ахир оламда,
Менсиз нафас олсанг, у ҳароминг бслсин!
-
68
Қай кун сенга қсйганим муҳаббат бслди,
Бас, чекканим оҳу қайғу-ҳасрат бслди.
Ўқинг сени ксксимда-ю, доғинг дилда,
Армон меша то рсзи қиёмат бслди.
-
69
Юксакка чиқиб, сени мудом ёд қилай,
Ксчашта келиб, нола-ю фарёд қилай.
Чексам-да фигону дод жавоб бермайсан,
Умримни сениш ксйиетда барбод қилай...
-
70
Ар юзини бермам маҳитобонга сира!
Лаъли лабини ҳам дуру маржонга сира!
Лаъли лаби гар менинг насибам бслса,
Алмашмам уни лаъли Бадахшонга сира!
-
71
Шу олмани хушбсй ҳидига хумморман,
Бахш стган умид сшал ссзишта борман.
Аҳдишта ишонмай, ссзидан кечгай деб,
Хақ ссзини қслимда тутарман, ёр, ман!
-
72
Сирринг, сй Самарқанд олмаси, пайдо смас,
Кснглинг, сй Бадахшон лаъли, ҳеч шайдо смас.
Қоқ сртасига жигарни ханжар урдинг,
Қонлар оқар-у, жароҳати пайдо смас...
-
73
Тушимда ксрай, дейман-у, слтмас уйқум,
Ксйлакка сиғишмайди бу мискин жисмим.
А ангим мени заъфарон каби сарғаймиш,
Арилмаганимга бслади лол ҳар ким.
-
74
Оҳ чексам агар сртанади Искандар,
Тош соссида ст олади сунбули тар.
Гул ёдида нола қилсам боққа кириб,
Булбул зоти борки, жигаридан қон оқар...
-
75
Ҳасратда бу ёшлигим, санам, стмоқда,
Жонимга мудом жабру ситам стмоқда.
Хотиржам смасман, сй ширин жон, сендан,
Бошдан, неча ғам бор, дамбадам стмоқда.
-
76
Ксза кстариб, сув олгани келмишсан,
Бошимга қиёмат солгани келмишсан.
Бир бсса бағишла ксзларинг ҳаққи учун,
Қар қанча шитоб сув олгани келмишсан.
-
77
Ай сочлари ҳалқа-ҳалқа, Мажнун қилдинг,
Юзинг спшриб, жигарпшам хун қилдинг.
Тушгач назарим лабингдаги холшпта,
Уйдан мени ҳайдадинг-у, сургун қилдинг.
-
78
Ай дсст, сенинг ксйшпта етмоқ мушкул,
Ксйингдан оёқ тортмоғу кетмоқ мушкул.
Юзинг ҳавасида жон бершшшк осон,
Лек ксрмай уни жаҳондан стмоқ мушкул.
-
79
Ай қиз, кетасанми ихтиёримни олиб?
Ксетлим уйига шу стли ишқингни солиб?
Тупроқ менга манзилдир агар қолсам слиб,
Бу ишқ тсла қалб кетгуси қуртларга қолиб...
-
80
Арингман сзим — қсрқма бировнинг ёридан!
Алтиб сени осмоқ сса қсрқма доридан!
Алтиб сени, осиб, сна чоҳга солса,
Қсрқувни йслатма дилга чоҳнинг боридан!
-
81
Ксрдим: очилибди бир бинафша боғда,
Гуллар уни қуршамиш қатор ссл-соғда.
Бинафша каби гул сна бслмас пайдо,
Бинафшани чин макони асли тоғда.
-
82
Чиқмиш уйидан ул маҳи маржонгинам,
Қолмиш лабида тиш изи — алвонгинам,
Манзил ғамига ҳамиша бу жонгинам,
Ҳар қайга борар бслса у жононгинам.
-
83
Ай қизгина, исминг нимадир? — Гулсун.
Билмоқчи ссанг менинг отимни — Мажнун.
Олмоқчи сдинг, хоҳламасанг, олма мени,
Бошим олиб, олисга кетарман дилхун.
-
84
Каптар чинор шохи уза пар уради,
Ар севгиси сийнам аро ханжар уради.
Қиз томга чиқиб олиб тамошо қилади,
Чирмаб белини иккита аждар уради.
-
85
Мен ксз қисаман келсанг агар том бошига,
Банди қиламан келсанг агар дом қошига.
Мен ҳийла билан дон сепаман олдишта,
Тушсанг тузоғимга кош келиб дом қошига.
-
86
Бир олма самарқанди-ю, бир олма Бухор,
Кснглинг сени бир рсмолга кетган сди, ёр.
Боссам сди бир бор сени бағримга, нигор,
Ҳожи бслибон Маккага борсам неча бор.
-
87
Ксрмай сени зинҳор очилмайди дилим,
Минг шаҳд сласам, заҳарга схшайди тилим.
Шарбат туюлар ташна кишига сув ҳам,
Менга сса аччиқдир у худдики слим.
-
88
Уйдан чиқасан соллана ларзон-ларзон,
Маржон тақибон жамалагингга, маржон.
Ташлаб мени қайга борасан, сй жонон,
Ксп йилки, ксйингда юраман саргардон.
-
89
Босган қадамишта, сй гсзал, зор бслдим,
Кошонангга зар бирла харидор бслдим.
Айт менга баҳосини шу кошонангнинг,
Қошингни қаросига гирифтор бслдим.
-
90
Кош бслмаса срди уйпшанг йслимда,
Кош ксрмасам — уйғонмаса ишқ кснглимда.
Ҳар лаҳза уйинг томонга ксз ташлар ссам,
Ашга тсла ксз, қонга жигар лим-лим-да.
-
91
Уйдан чиқади қизгина хандон-хандон,
Қош мисли камон, ксзлари бслса фаттон.*
Дарди уни ксксим аро манзил тутмиш,
Охир мени слдирар дил отлиғ зиндон.
__________
* Фаттон — сйноқи.
-
92
Ласт ксчадан стаман, нигоро, сен учун,
Ксзишта боқиб, бслгали шайдо сен учун.
Юз гул орасида турганингни ксрдим,
Юз гулга сқиб мадҳу тасанно сен учун!
-
93
Тун срмидан стди-ю, ҳануз келмади ёр,
Бсри едими, шер ёки қилди срадор?
Бсри емаган-у, қилмаган шер срадор,
Топган сзига у сзга бир суйгули ёр!
-
94
Мен шамман-у, стда бошларим куйгайдир,
Ларвона ссам, болу парим куйгайдир.
Солмиш юрагимга ишқи бир счмас доғ,
Маҳшаргача снди жигарим куйгайдир.
-
95
Ҳам нуқрасан-у, ҳам зар-у ҳам тиллосан!
Қошинг — қора кумуш-у, ксзи — шаҳлосан!
Мен лаъли лабингдан бир спич истарман,
Хоҳ бергил-у, хоҳ берма, ёрим танҳо сан!
-
96
Ай дсст, кел-ей, дссти дилафрсз, кел-ей!
Дсстинош ксришга кеча-кундуз кел-ей!
Дсст ҳолини ссрамоқни йсқ айби сира,
Ҳар соат-у, ҳар замон-у ҳар кез кел-ей!
-
97
Ар деди: менга вафоли дилдор бслсанг!
Дил бердим-у, дедим: менга сен ёр бслсанг!
Аҳдинг унутиб, мени тирик слдирдинг,
Оҳимни ксриб, зора гирифтор бслсанг.
-
98
Бу дунё гулу суманга кон бир бозор,
Гул бслса санамларни бири, бошқаси хор.
Ўзини санам санар сзин билмаслар,
Мен бир санам ишқида бслибман афгор.
-
99
Бу хонаки, бечироқ бслса, ҳайфдир!
Маъшуқа-да бедимоғ бслса, ҳайфдир!
Маъшуқага айтма бунчалар аччиқ ссз,
Олса тстини чангалига зоғ, ҳайфдир!
-
100
Бадбахтлик срур ошиқлик — бслманг машғул,
Гоҳ ксрсанг-у ёрни, ксрмасанг гоҳ буткул.
Ошиқ киши мисли тор чопонга схшар:
Киймоқ уни осон-у, суғурмоқ мушкул.
-
101
Тоғ бслса баланд, чиқолмасанг — кимда гуноҳ?
Ар бслса узоқ, ксролмасанг — кимда гуноҳ?
Сабр айла узоқдан-да ксришга, йсқса,
Тадбири слим, слолмасанг — кимда гуноҳ?!
-
102
Аримсану жонимсану ғамхоримсан,
Сендан умидим, чунки йсғу боримсан.
Мен слсам агар тобутим учида стир,
Билсин бу жаҳон: танҳо вафодоримсан!
-
103
Ай қизгина, ксйлагингни берма елга,
Ўтганни ёдини сира солма дилга.
Ўтганни сзимиз-да билармиз схши,
Қисмат сени бермасин-да жаллод қслга!
-
104
Қошинг, санамо, осойиши жон менга,
Лаълинг, санамо, лаззати дармон менга.
Аожсс қилиқ қилса сенинг олдингда —
Қай кимса, ҳамиша душмани жон менга.
-
105
Ошиқ тиламас сиҳат, шикост қилмас,
Артан демас-у, фикри қиёмат қилмас.
Ишқ дардида ҳар кимники бордир алами,
Қайтиб йслидан, ишқни маломат қилмас.
-
106
Юзинг менга ишқ ичра ниёзлик қилди,
Лутфу караму банданавозлик* қилди.
Кснглингда вафо ҳарфини ҳеч ксрмадим-ей,
Ар гсё менга замонасозлик қилди.
________
* Бандаиавоз — раҳмдил, шафқатли, меҳрибон.
-
107
Ай ёри азиз, киссангда мағзу майиз,
Ўтган гапу ссзларни гапирма ҳаргиз.
Хоҳ схши-ю, хоҳ ёмонсан, сй ёри азиз,
Бир бизга вафо айламадинг-ку ҳаргиз.
-
108
Билмас сдим ишқ ссзини — хуштор бслдим,
Бир навниҳол ишқига гирифтор бслдим,
Сув бсйида турган, сй нозикниҳол,
Бир спгали лаълишта талабгор бслдим.
-
109
Ай булбули зор, сзингни хомуш қилма,
Аокас ссзини тинглама ҳеч — гсш қилма.
Яхши биламанки, снги ёр топмишсан,
Лек сски танишларни фаромуш қилма.
-
110
Оқликда бу ой сенинг юзингга етмас,
Тун зулмати-да қора ксзишта етмас.
Ксзимни қароғидан сенга жой берайин,
Туққан шу замин, чунки сзишта етмас!
-
111
Боғишта агар тсти кирар — пар ёғилар,
Ҳар лаҳза лабингдан қанду шаккар ёғилар.
Ўзинг шакар-у, лаъли лабингдир шакароб,
Юрсанг — қадамингдан дуру гавҳар ёғилар!
-
112
Мажнун ила бир ит юради саҳрода,
Мажнун каби ул ит-да ғариб, афтода*.
Дедим: ит ила ошнолигинг боиси не?
— Шосд бслган Лайли сшаган маъвода.
_____________
* Афтода — нотавон, заиф, сзилган, қийналган.
-
113
Олмамсан-у менинг, сзганинг боғидасан,
Шамсан менга-ю, сзганинг ардоғидасан.
Айлаб мени ғамгин, сзгага ғамхсрсан,
Бадном мен-у, сен сзганинг қучоғидасан.
-
114
Ай юзлари лола, доғинг ҳасрат менга,
Юзингни ксриб, тушди муҳаббат менга.
Аҳдинг сени ксксимда-ю, доғинг дилда,
Армоним срурсан то қиёмат менга.
-
115
Ай юзлари лолазор, биз ҳам кетдик,
Ай ксзлари пурхумор, биз ҳам кетдик.
Ай ксзлари пурхумору кснгли қаттиқ,
Қолсин сенга бу диёр, биз ҳам кетдик.
-
116
Жоним бор скан, сира жудолик қилмам,
Сендан бслагига жонфидолик қилмам.
Мен ваъдаю аҳдингни кутарман юз йил,
Бир лаҳза сзингга бевафолик қилмам.
-
117
Ай тоза ниҳол, хазон бслар барг сендан,
Ҳарчанд уринай, бслмади дил сард сендан.
Мажнунингни сен ёд қиларсан ё йсқ,
Шосд мени жудо қилар марг сендан...
-
118
Ар ксйида юз асири занжир бслдик,
Дардида кус-кус охир пир бслдик.
Бу барчаси тақдири азал изнидадир,
Ҳайрон бслибон бандаи тақдир бслдик.
-
119
Даҳпанжа деган қалъада бир қизгина бор,
Айландим-у бошидан, сзи кичкина ёр.
Менга узатинг дедим ота-онасига,
Битсин десангиз агарда сиз тинчгина кор.
-
120
Уйдан чиқишар уч опа-сингил ҳамроҳ,
Гулсуною А авшаною Давлатой, оҳ.
Дедим бора-ю, бсса олай ҳар биридан,
Бир бссаи А аъноой баридан дилхоҳ.
-
121
Гулзорни бошидан-оёғи гул бслди,
Бир даста гул лойиғи булбул бслди.
Булбул учибон сзга шаҳарга кетди,
Гул зоғга қолиб, баҳоси бир пул бслди.
-
122
Қилганда сафар йслишта ташла ксзни,
Чоҳ учраса гар, сҳтиёт айла сзни.
Дсстлар уйида агарда меҳмон бслсанг,
Одобини бузма дилу қслу ксзни*.
_____________
* Бу рубоий жузъий фарқлар билан Лаҳлавон Маҳмуд ижодида ҳам учрайди.
-
123
Бу қандай гул? Бу гули меҳмонимнинг,
Доғиш рақиби шу слмаган жонимнинг.
Ҳар қайда оқар сув сегашг олдингдан чиқар,
Тсккан ёшидир у чашми гирёнимнинг.
-
123
Бу қандай гул? Бу гули меҳмонимнинг,
Доғиш рақиби шу слмаган жонимнинг.
Ҳар қайда оқар сув сенинг олдингдан чиқар,
Тсккан ёшидир у чашми гирёнимнинг.
-
124
Зулфинг сени тор-тор, сй дастаи гул,
Оғзингни дури катор, сй дастаи гул.
Гар лаъли лабинг бслса насибим менинг,
Ўпай уни бешумор*, сй дастаи гул!
_________
* Бешумор — сон-саноқсиз.
-
125
Бир жуфт баҳор булбулидир гулшанда,
Учратдим-у Мажнунни-да шу масканда,
Дардимга даво борми, дедим, сй банда?
Деди у: давони топасан слганда!
-
126
Дардинг сени банд стди тамом бошимни,
Қолдирмади бир заррача бардошимни.
Ксп бслди сени ксрмаганимга, сй ёр,
Йсқотдим тирик туриб қаламқошимни.
-
127
Гул ҳажрида булбул бу қадар нола қилар?
Гул суҳбати ҳар кимсани ҳам вола қилар.
Мен қушман-у, дона тераман том лабидан,
Қайғумни ксриб, дашту дала нола қилар.
-
128
Ошиқ туну кун сенинг учун мотамда,
Булбул кута гул очилшшши ғамда.
Кундуз-кеча ҳажрингда қилиб оҳ-нола,
Мажнун каби ксксим чок-у, ксзим намда.
-
129
Ошиқ кишининг кснгли тсла ғам бслгай,
Ксклам булутидек ксзида нам бслгай.
Зулмат каби хонамга қадам ранжида қил,
Бу хона менга қуёшли олам бслгай!
-
130
Сендан менга, сй ёри азиз, йсқ роҳат,
Сувдай стади ёнингда вақту соат.
Бу ғамзада кулбамга бошинг суқсанг, ёр,
Кулбам ёришиб, чироққа қолмас ҳожат.
-
131
Чеҳрангни ксриб, чаманда гул бемордир,
Ошиқ сени ёдингда мудом бедордир.
Биз ёққа нигоҳ ташламагайсан бир қур,
Ксзинг сени думли юлдуз каби бордир.
-
132
Ўлтирдим, с жонона, чироқ соссида,
Садбарг каби боғни бир жсссида.
Дедим: гул узиб азонда, тсйиб ҳидлай,
Шосд, сени бсйинг сширин гул исида.
-
133
Том бошида доим мени пойлоқчим бор,
Кулбамга киринг, сизга ниҳон гап бор, ёр.
Таскин сира топмайди бу дили афгор,
Ўлтирмаса девор соссида дилдор.
-
134
«Бир бсса олай лабингдан, сй нозик адо!»
«Ортгирма, — деди ғамза билан, — бошга бало».
«Қай ерда макону манзилинг, ссйла, аё?
Жоним сенга пайванду таним бслса жудо».
-
135
Ай лола, маконинг сени тоғ бирла камар,
Ҳайфоки, бу нозик қадинг нам ерда унар.
Дунёни тамошосига бордик дарё,
Ксрдик тамошосини — бир зумда стар...
-
136
Қоп-қора ксзинг масту хумор қилди мени,
Дил хоҳлар-у, шубҳа беқарор қилди мени.
Дедим: қилай ошиқлигидан минг тавба,
Ксз ксрди-ю, тавба синди — зор қилди мени.
-
137
Ксшлимни тамом олибсан-ей нозли қараб,
Сарварман-у юз кишига, қул сенга, ажаб?
Сув ичсанг агар қслдаги жоминг бслайин,
Коса лабига қссй лабинг ёдида лаб.
-
138
Ар бир куни кснглим ичра пайдо бслади,
Ул Боғи Арамда зср тамошо бслади.
Ар юзи қизил, ранги сариқ ошиқнинг,
Қар иккиси қсшилса, на зебо бслади!
-
139
Бодом гулидир ксзинг, лабинг — найшакар,
Гул баргига схшамас юзинг — пок шу қадар.
Дардингни олиб, чекай ғаминг жоним ила,
Сендан-да ғаминг вафолироқ, билсанг агар!
-
140
Бир каптари беқарор қилдинг бизни,
Бир сокини шу диёр қилдинг бизни.
Бир сокини шу диёрман-у, ёрим йсқ,
Шармандаю шармисор қилдинг бизни.
-
141
Қаддинг алифдир сени, қошинг сса дол,
Юз йил каби бир лаҳза жудолик бемалол.
Куйгум сени дардингда азалдан то абад,
Бир бор демадинг: шу ошиғим қилдим увол.
-
142
Ай ёри азиз, бало скансан — билдим,
Бир дилбари бевафо скансан — билдим.
Ўзимга азалдан сени дсст тутган сдим,
Сен сзгага мубтало скансан — билдим.
-
143
Ксзинг қораси сурмани бекор қилди,
Қаддинг неча девонани ҳушёр қилди.
Бу сарв каби қаддингу гулгун юзинг
Бечора ошиқтаринпш бемор қилди.
-
144
Ксрмай сени сй нигор, касалманд бслдим,
Тушдим-у ғаминг занжирига банд бслдим.
Қоронғу шу ҳужрамда ғазаллар сқиб,
Қаттоки слимимга ризоманд бслдим.
-
145
Ар, лаъли лабинг новвоту шаккар сотади,
Тундек қора сочинг мушку анбар сотади.
Ксзингни дскондорлигига ҳайронман:
Ай бирла сқу шамширу ханжар сотади.
-
146
Ай ёр, лабинг ҳамиша хандон бслгай,
Қанду асалу набот арзон бслгай.
Қар гал қадаминг етса агар биз ёққа,
Йслингдаги тошлар дуру маржон бслгай.
-
147
Кетдим — мени ишқ домидан озод айла,
Бир олма берай — озуқаи роҳ айла.
Дол қсйдирибон саллангни кетдинг, ёр,
Ул олмани еганда мени ёд айла.
-
148
Ҳисор тепасида бир туп бодом ксрдим,
Деҳқонбачани ёш, сна нодон қсрдим.
Деҳқонбача тсн стагини бар урган,
Уч юз ишқ гулини унда печон ксрдим.
-
149
Янтоқ гулидек заъфарон қилди мени,
Қам лола каби дилимни қон қилди мени,
Ғалвир мисол илма-тешикдир жигарим,
Ип ғалтагидек саргардон қилди мени.
-
150
Ул сарви хиромонига жоним садақа!
Ул хуршиди тобонига жоним садақа!
Ул лаблари хандонига жоним садақа!
Ул зулфи паришонига жоним садақа!
-
151
Зулфинг сенинг ҳамиша хам бслга-ю хам,
Кснглимда менинг ҳамиша ғам бслга-ю ғам.
Дунёни слакдан қайта стказсанг агар,
Менинг каби мотамзада кам бслга-ю кам.
-
152
Томинг тепасидаги хасу хорман сзим,
Ксгарма овозингни — срадорман сзим.
Мажруҳман сзим, юз бора беморман сзим,
Дил дарди туфайли хастаю зорман сзим.
-
153
Юксак бу тол соси рухсор бслгай,
Ҳар ким сени ксрса, зору бемор бслгай.
Ксрмай мени сен билан маломат қилишар,
Шосд рақибинг сенинг гирифтор бслгай.
-
154
Қиз — Қоратегинда, она манзили — Ҳисор,
Анжир гули бслса қиз, тикандек она хор.
Дедим: шу тикан гулин бориб ҳидлайлик,
Ксз ёши баҳор ёмғиридек шашқатор.
-
155
Том бошида слтирибдилар Одинаой,
Душманга юз-у, бизга қилиб орқани, вой.
Юзингни сгир бизга-да, сй Одинаой,
Ўрлар дилимиздан қора дуд, ҳойнаҳой.
-
156
Толор тагида гсзал санам слтиради,
Амғир суви кокилини чсмилтиради.
Дедим: «Санамо, битта юзингдан сптир!»
Аоз бирла кулиб деди: «Отам слдиради!»
-
157
Бир ёр топайинки, сзи деҳқон бслса,
Ҳайдаб ҳскизин, қслида гаврон бслса.
Кундуз менга ҳамроҳ, кечалар қсйнимда,
Мсйлови қора-ю, ёшу чаққон бслса.
-
158
Оппоғу бодомқовоғу нозикбадан,
«Бслсин сенга садқа, — дер сди, — шу жону тан!»
Бахш стмади сзни менга лекин у суман,
Қилдим шу сабабли бу фақир тарки ватан.
-
159
Кош стсам сди балиқ бслиб дарёни,
Сайр стсам сди лочин бслиб саҳрони.
Булбул каби нола чексам сз ҳолимдан,
Тслдирсам оҳу фиюнга бу дунёни!
-
160
Юлдузни санаб бслармикан ҳеч — қайда?
Кимнинг ёридир шу сочи майда-майда?
Бизнинг ёр срур шу сочи майда-майда,
Тунлар мени қсинимда-ю, кундуз қайда?
-
161
Мен чиқдим-у хонадан, шароб бермишлар,
Ишқ дафтаридан битта китоб бермишлар.
Мен сқимай ишқи дафтаридан бир бет,
Ксргил бу рақиблар не азоб бермишлар?..
-
162
«Зардолу гулидек очилибсан, ёр-е,
Минг дарди дилимга битта бссанг дори!»
«Оввоза қиларсан слма-сл юрганда,
Бермам бсса дарбадарга — бслма зоре».
-
163
Елгон ила рост — иккаласи ёр бслмиш,
Борган ерида суйгули ёр хор бслмиш,
Ҳақ ссзлагучи ҳаққа талабгор бслмиш,
Ссзи амалу иш ила пойдор бслмиш.
-
164
Фарёдки, бир умр гадомиз, афсус!
Кскламдаги қордек бебақомиз, афсус!
Гар умр вафо қилса-ю, юз йил сшасак,
Охир-оқибат сна гадомиз, афсус!
-
165
Дунё мени қсзимни мудом нам қилди,
А изқимни менинг асли азал кам қилди,
У хаммани гарчи шоду хуррам қилди,
Бу бандани қисматини мотам қилди.
-
166
Лешонани шсрини қаламданми дейин?
Бахтимни қаролиги-ю ғамданми дейин?
Ссрганда аросатда Худо қози бслиб,
Айтайми ситамдан ё аламданми дейин?
-
167
Юзи қизил олма каби ёр, зоринг сзим,
Умрим борича ташнаи дийдоринг сзим.
Юртингда фақир дарбадар-у, йсқ ватаним,
Бир бор шу тилинг ссйласа бас: «Аринг сзим!»
-
168
Қар кимсани гар мақсадидир кину фасод,
Бтказмади чарх муродига, стмади шод.
Ўз жонига охири бало етгусидир,
Қилган сса камбағалга ким зулм-бедод.
-
169
Амирлар зулмидан келдик фигонга,
Бу бойлар хсрлиги тегди-ку жонга.
Амирлар сз уйида ором олгай,
Топилмас чора халқи нотавонга.
-
170
Чиққан сдим уйдан сйнаб-сйноқлаб,
Қози итлари олиб кетишди боғлаб.
Қсш сқли камон ссаб, бу золимларни
Отсанг сди худди кскрапши чоғлаб!
-
172
Давронни жафою жабридан дилгирмиз,
Азуқ шу скан-да — бандаи тақдирмиз.
Оҳ, кошки туғилмаса сдик онадан,
Тушдик сзимиз домга, демак, маъзурмиз.
-
173
Ғаму ғусса мени қилди адо-да,
Ғаму ғусса сочимдан ҳам зиёда.
Қутулмасман қочиб ҳам ушбу ғамдан,
Сабаб: ғам отлиқ-у, мен-чи, пиёда.
-
174
Бир дсст қани — билгучи ҳамдам қадрин?
Дил борми куйиб, қилгучи ҳис ғам қадрин?
Тупроғи бу одамни олинган қайдан?
Одам сса билгай сди одам қадрин!
-
175
Дард аҳлини юзи сира хандон бслмас,
Дардига йиғидан сзга дармон бслмас.
Ул ксздан узоқ юрайки, гирён бслмас,
Тарк айлайин ул бошни — паришон бслмас.
-
176
Тун ёруғ-у, манзил менга саҳро ҳар тун,
Дил оҳи мисоли мавжи дарё ҳар тун.
Давлат сенга ёр-у, ишларинг авжидадир,
Мен мунтазиру ғарибу танҳо ҳар тун.
-
177
Жонона, баҳор бслди — қачон келгайсан?
Вақти гули хор бслди — қачон келгайсан?
Қор ёққанида — қишда қилувдинг ваъда,
Қор кетди, баҳор бслди — қачон келгайсан?
-
178
Мусулмонлар, бу злда мен ғарибман,
Касал бслдим-у, муҳтожи табибман.
Керак бслса, келар у мулки Қинддан,
Ватан тупроғи гар бслса насибам.
-
179
Мен чиқдим уйимдан ксчага ксз тсла нам,
Ксз тсла нам-у дилимда қайнайди алам.
Ал дер: нимадан дилингда бор мунча алам?
Бу доғи мусофирлик скан гирдоби ғам!
-
180
Мозор четида ссар бир туп дслона,
Хор қилди мени бу қавми ёт, бегона.
Бегона кишилар мени қайдан билгай?
Тслди бу ғариблик ғамидан паймона.
-
181
Юлдуз санаб, ксп интизорман бул тун,
Кел қошима, хаета, бемадорман бул тун.
Кел қопюма жон узар маҳалда, сй ёр,
Муштоқ-у, юзинг ксришга, зорман бул тун.
-
182
Боғ теграсини бошдан-оёқ хор тутмиш,
Келди хабари: ул бевафо ёр тутмиш.
Ер тутса-да ул менинг каби ёр тутмас,
Гулдан кечибон у домани хор тутмиш.
-
183
Каптармиз-у, маъвомиз срур ксҳу камар,
Бизлар кетамиз-у, дсстимиз бехабар.
Ай дсст, мени дсзах хавфидан қсрқитма,
Кснглимдаги хавф дсзах хавфидан баттар!
-
184
Дилим реш-у, дилим реш-у дилим реш,
Вафо қилди на бир бегона, на хеш.
Агар бегонани бошга кстарсам,
Илон бирлан чаёндек ниш урар, ниш.
-
185
Биз булбули мастмиз-у, чаман йсқ бизга,
Биз бунда ғарибмиз-у, ватан йсқ бизга.
Бу умри азиз беватан стмоқда,
Қилдик сафар олисга — кафан йсқ бизга.
-
186
Кетмоқдаман-у, бунда нигор қолмоқда,
Кснглимдаги бор сабру қарор қолмоқда.
Бойсғли келиб кулбамиз устига деди:
«Вайрона бу уй менга тайёр қолмоқда».
-
187
Ай қизгина, ишқинг мени бадном қилди,
Миршаб сшитиб, тутди-ю, зиндон қилди.
Бир қунжида зиндошш ётибман ғамгин,
Куйганман сзим-у, сна бирён қилди.
-
188
Юзинг даврида йсқ гулда малоҳат,
Лабинг қошида йсқдир лаълда қиммат.
Ларичеҳра, сенга ким ошиқ срмас,
У пайғамбар срур худди беуммат.
-
189
Қилиб нозу карашма, банда қилдинг,
Мени сл ичра хор, шарманда қилдинг.
Менга ёр бслмадинг сен чин кснгилдан,
Гуноҳим не сдики, ганда* қилдинг?
__________
* Ганда — ёмон.
-
190
Илоҳо, бслмасин шу сарв қадинг хам!
Яқин ҳам келмасин шод кснглигата ғам!
Умидим гулисан сен, нозаниним,
Қсниб шохингга булбул бслмасин кам!
-
191
Қадинг мисли гулу ксзинг хумордир,
Юзинг оппоғу шаффоф, беғубордир.
Дедим дилданки: шу пушту паноҳим,
Сенинг ишқингда дил беихтиёрдир.
-
192
Ашик ёнига борсам, банду баста,
Чиқай тоғларга снди зору хаста.
Деди: оч сшигингни, сй сшикбон,
Гсзал ёрим менинг келмоқда аста.
-
193
Бориб чашма бошига нола қилдим,
Аигоҳ сшал соҳибжамола қилдим.
Аигоҳим тушмади соҳибжамолга,
Ақамни чок, дилимни пора қилдим.
-
194
Алиф срдим, қсйингда дол бслибман,
Кигиз кийиб, қаландарвор бслибман.
Гсзал гуллар ичида бир гул срдим,
Ғарибликка тушиб, мен хор бслибман.
-
195
Жонона жудою мен жудо тушмишман,
Қсйнингдан узоққа, дилрабо, тушмишман.
Ар, ссга тушир сшал ширин кунларни,
Армон менга суҳбатинг — жудо тушмишман.
-
196
Ай суйгули ёр, дилингда не бор? — Ссйла!
Топдингми сзингга сзга бир ёр? — Ссйла!
Бор бслса-да, йсқ бслса-да, айт, ростини,
Мен сенга-ю сен кимга харидор? — Ссйла!
-
197
Уч ой тслди — ёнимда ёрим йсқдир,
Боғнинг гули-ю, менинг баҳорим йсқдир.
Айланса-да жаннатга бу кулбам снди,
Ақмас менга, чунки унда ёрим йсқдир.
-
198
Ай ёр, мени олмасанг, умидвор стма,
Илк севгинг сдим — андиша қил, хор стма.
Қошингда мени ёмонласа ҳар нокас,
Аокас ссзини деб менга озор стма.
-
199
Гул фаслида қслимга менинг гул тутдинг,
Гул срнига гсёки ёниқ дил тутдинг.
Мен сенга вафо билан кснгил берган сдим,
Сен-чи, бевафолик сари йсл тутдинг...
-
200
Уч ой зимистондир-у уч ой баҳор,
Амғирни кутар гул, биз сса ёрга хумор.
Майса ниш уриб, қсй-қсзи стга чопса,
Биз ошиқамиз сен сари, сй севгили ёр!
-
201
Сос солади бу толлар рухсорингга,
Ксрмай туриб ошиқ стар дийдорингга.
Ксрмай ҳали бизни бирга таъна қилишар,
Қсймас бу ҳасадгсй зоти сз ҳолингга.
-
202
Булбулман-у, орзуи чаман қилгайман,
Майли гулу лолаю суман қилгайман.
Опқочма нигоҳимдан сзингни, қора ксз,
Олисда ғариб ёди ватан қилгайман...
-
203
Кслобга келин бслди-ю, жонон кетди,
Куйдирди-ю ҳижронида, пинҳон кетди.
Дедим: борайин-у, қайтарайин йслидан,
Қимматли гулим, ҳайфки, арзон кетди.
-
204
Сендан бу дилим жудо қилайми ё йсқ?
Ксйишда бопшм фидо қилайми ё йсқ?
Оҳ, менга қилармисан вафо ёким йсқ?
А сзга сари ҳаво қилайми ё йсқ?
-
205
Садбарг сдим* — ёр ғамида юз пораман-ей,
Дилхастаю девонаю оввораман-ей.
Худди тамакидек юрагим куйди чунон,
Ишқ стида кул бслган бечораман-ей.
__________
Садбарг — хушбсй гул. Барги ксплиги учун садбарг — юз баргли гул дейишади. Шунга ишора стиб, бу ерда ссз сйини қилинган: юз баргли гул сдим — ёр ғамида юз пора бслдим.
-
206
Бу дил шу қадар елиб-югурди, басдир,
Бу бошга-да оқ иниб улгурди, басдир.
Ҳар қанча югурса-да гсзаллар изидан,
Ҳар лаҳза фақат жафони ксрди, басдир.
-
207
Ааврсз сна келди-ю, сна гулда қслим,
Тслди гулу лола ҳидига снгу сслим.
Ай ёр, срашиб олгали кел мен бирлан,
Ҳозирча саломатман-у, сенда кснглим.
-
208
Ай барно йигит, дилим ҳавойи қилдинг,
Дил сандиғини тсла рубойи қилдашг.
Дил сандиғи тслмади рубойи бирлан,
Аҳдингни бузиб, бахтимни зоеъ қилдинг.
-
209
Сув бсйида икки дсст хандон сдик,
Ишқ оламида ошиқи нодон сдик.
Аокас кишилар бизни маломат қилишар,
Биз бслса, бу таъналарга ҳайрон сдик.
-
210
Устингдаги ксйлагинг булутдек оппоқ,
Енгишта сширганинг не? Анжир ёки нок?
Оҳ, анжиру ноку сна юз мисли анор,
Бас, ссйла сзиш — сендан узай дил қандоқ?!
-
211
Какликни тутиб, каптар деб ном қиламан,
Ай бевафо, сен деб сзни бадном қиламан.
Бадномзада қилди мени сл ксйингда,
Шосд сени бир ишва билан ром қиламан.
-
212
Аримга бориб, ошиқи зордан ссйланг,
Васлига менингдек интизордан ссйланг.
Кснглимдаги доғ ададини ссрса агар,
Йсқ, денг, адади — хазор-хазордан ссйланг.
-
213
Оҳ, бу на кеча — никох. қилишди ёрни,
Мендан бир умр жудо қилишди ёрни.
Бордим ксча бошига — олов ёнгайдир,
Бир бевага мубтало қилишди ёрни.
-
214
Бу ёрни сира дилдорлик одати йсқ,
Тош пораси у — бир зарра шафқати йсқ.
Ҳажрида адо бслдим-у золим ёрнинг,
Ҳаргиз дилида ошиғига рағбати йсқ.
-
215
А аҳмим келади сенга-ю, сртоқмасман,
Севсанг-да мени, мен сенга хеч боқмасман.
Сен мисли тариқ илдиз отарсан хар ён,
Бслсам-да булут, устюпта мен ёғмасман.
-
216
Ар қадди мисоли сарв — қилганда назар,
Кснгли уни(нг) бегонада-ю, мен — бехабар.
Мен ишқида гсёки дили қон лола,
Қай ерда юрар у бехабар — куйди жигар.
-
217
Ай бола, қилиб кибру ҳаво юргайсан,
Ҳусништа сзингча махлиё юргайсан.
Биз бслдик адо ғамингда, сй тоза нихол,
Биздан нима стдики, жудо юргайсан.
-
218
Қаршимда турибсан, нигорим, шундай,
Билмайман сзим — ссзимни бошлай қандай?
Кснглимни тутиб ётган ажиб ссзларни
Билмайман сзим — айтмайми ё айтай?..
-
218
Қаршимда турибсан, нигорим, шундай,
Билмайман сзим — ссзимни бошлай қандай?
Кснглимни тутиб ётган ажиб ссзларни
Билмайман сзим — айтмайми ё айтай?..
-
219
Осмонни баланд, заминни паст ксргайман,
Мусичанинг уйида магас ксргайман.
Куйсин-да, илоё, азалий шср бахтим:
Аримни биров-ла ҳар нафас ксргайман.
-
220
Бу қирмизи олманинг холи бордир,
Қссй оёғим қайга — қадамда хордир.
Олам тсла хор-у, душманим бисёрдир,
Ер юзида снг ширин нарса ёрдир.
-
221
Боғишта келай, сайри гулу лола қилай,
Уйингга кела-ю, минг бир нола қилай.
Уйингга келиб, топмасам уйда ёлғиз,
Ханжар ола-ю, жигарни юз пора қилай...
-
222
Ошиқ смас сдим шу йили зор бслдим,
Ар, қадди нихрлишта гирифтор бслдим.
Ай, сув бсйида тоза ниҳол, ишқингда —
Охири маломатга сазовор бслдим.
-
223
Ай, сен тслин ой-у, осмон хона сенга,
Ай сарви равон, шу бола девона сенга,
Осмондаги қушлар гсё дона сенга,
Бизлар сса чин ошиғу мастона сенга.
-
224
Ай қизгина, кичкинапша, бир дона,
Бслдим-ку жамолингни ксриб девона.
Девоналигим сл ичида афсона,
Оҳ, бслса сдинг кошки менга жонона!
-
225
Оҳ, қизгина, кснглимни асир айладинг-ей,
Бир ксргали юзинг мунтазир айладинг-ей.
Бир ксргали юзинг мунтазирлар кспдир,
Сен кетдинг-у, бизни мисли ер айладинг-ей.
-
226
Турган сди олманг рсмолимда боғлиқ,
Сслибди-қолибди — шунга дилим доғлик.
«Бу олмани ташла снди», — дер одамлар,
Шу олма сгасига дилим боғлоқлик...
-
227
Ар ёнига бордиг-у, у бедор бслмас,
Юз чарх урибмиз-у, хабардор бслмас.
Юз чарх урибмиз сзгалар ёри учун,
Билдикки, улар бизга вафодор бслмас.
-
228
Келди-ю муҳаррам, мени(нг) ёрим кетди,
Боғдан ой-у, қсйнимдан нигорим кетди.
Бу ҳовли агар беҳишту жаннат бслса,
Безорман ундан, чунки ёрим кетди.
-
229
Биз икки дугона бирга слтирган сдик,
Дилни бсшатиб, ширин гурунг қурган сдик.
Ҳар қанча гапирса, битмади сирларимиз,
Сснг хотира дафтарига дил ёрган сдик.
-
230
Бошингдаги рсмолишта садқа бслайин!
Қоп-қора сшал холишта садқа бслайин!
Мен айтган сдим асли азал: дсст бслайик,
Шу ҳусни безаволишта садқа бслайин!
-
231
Булбулман-у, гулдан жудо юргайман,
Манзил менга дашти Карбало — юргайман.
Айбим не Худойим қошида — билмасман?
Ул севгили ёрдан жудо юргайман.
-
231
Булбулман-у, гулдан жудо юргайман,
Манзил менга дашти Карбало — юргайман.
Айбим не Худойим қошида — билмасман?
Ул севгили ёрдан жудо юргайман.
-
232
Қиз боғ ичида бошини сгиб юради,
А смоли боши устида қис туради.
А смолини каж бойлашидан маст бслдим,
Кснглим ичида бир ст аланга уради.
-
233
Ар ҳовлиси қаршисида бир зардоли,
Шу зардоли остидан стар ёр йсли.
Бер икки спич: ҳам туну х.ам кундуз учун,
Кетдим: сафарим қариди — сен хуш қол-е!
-
234
Ток новдасидай қомати ақлимни олар,
Лекин хабар олмайди — узоқдир йсллар.
Йсл аслида бир баҳона — ортмас сзидан,
Зср фожиадир тирик жудо бслсанг гар.
-
235
Бошимда рсмол — гуллари дона-дона,
Қошимда мудом онагинам парвона.
Дерлар менга: «Хола схшими ё она?»
Хола схши, бироқ она бир дона.
-
236
Оҳ, она, она, жонга баробар она,
Бслмас икки бор сира мусссар она.
Ўршши босар на опа, на хола унинг,
Ойина каби қизга муқаррар она.
-
237
Арим бслсанг, сзга-ла суҳбат қурма,
Ссзимни менинг унга сира еткурма.
Қслингда сенинг мен-ку ширин олма сдим,
Мен бор скан, аччиқ олмага тиш урма!
-
238
Ар олма узатди менга худди гавхар,
Лаъли лаби қанду тили шаҳду шаккар.
«Бор, бир спич ол ёр лабидан!» — дер дсстлар,
Гулдай очилиб, ой каби тслмиш дилбар.
-
239
Аринг бслайин мен сени(нг) кслоблик йигит,
Афғонча чиройли рсмол олиб туҳфа ст.
Афғонча рсмолини бирма-бир йиртилади,
Ҳар гал сна снгисидан стгайман умид.
-
240
Қай кунки, бошим оғриса, нола қиламан,
Бегонага ксз қиримни-да ҳайф биламан!
Бегона вафо қилса-да — бир лаҳза, холос,
Тузсиз бу таомдан нима ҳам оламан?
-
241
Аскар бола, ксп кибру ҳаволик қилма,
Аринг бсламан, бас, бевафолик қилма.
Аринг бсламан, қайғу-ғамингни оламан,
То тслмаса паймона жудолик қилма.
-
242
Мен айланайин ксзлари турконангдан,
Ҳеч икки ксзим узилмасин хонангдан.
Бир ссз демадингки, қолдириб кснглимни,
Узсам қадамимни токи остонангдан.
-
243
Биз тсрт оғайнимиз — ватан бизга А оғ,
Боғ ичра мисоли новдалармиз сшноқ.
Аодон киши қсрқади слимдан, чунки
Дарвоз* нима паймона тслар бслса, не А оғ?
__________
* Дарвоз ва А оғ — Тожикистоннинг Хатлон вилостидаги қишлоқлар номи.
-
244
Етди қарилик — ҳаёт йсли кам бслди,
Қслимда асо-ю, қоматим хам бслди.
Узилди қслим қалам, ксзим китобдан,
Билдимки, ссзларим адо ҳам бслди...
-
245
Кошки Ховалинг* гсзали, ёринг бслсам,
Боғнинг ичида мен интизоринг бслсам.
Орзу қиламан: қанийди боғ сртасида
Илон каби сралиб, нисоринг бслсам!
___________
* Ховалинг — Хатлон вилостидаги мавзелардан бири.
-
246
Зулфининг узун занжири Мажнун қилди,
Юзини ксриш орзуси дилхун қилди.
Аогоҳ назарим лабдаги холига тушиб,
Шунга бу шаҳардан мени қувғин қилди.
-
247
Ад стса сени, дилимда ст чоқилади,
Тарк стса, жигар лахталари ёғилади.
Гар мени билан боғласанг ҳаёт риштасини,
Умрим қадаҳи шаҳду шакарга тслади.
-
248
Ар ошиғининг қолидан олмайди хабар,
Лаъли лабисиз менга асал мисли заҳар.
Тошлар-да фигон чекди-ю фарёдимдан,
Кснглига унинг қилмади бир зарра асар.
-
249
Ар қадди ниҳрлдир, ниҳолдир, ниҳол,
Қош худди ҳилолдир, ҳилолдир, ҳилол.
Оппоқ юзи ҳасратида кетсак-да слиб,
Бир бор демади у: уволдир, увол...
-
250
Бизнинг Ховалингни хуш ҳавоси бордир,
Гул шохида булбул навоси бордир.
Дунёни(нг) жафосидан бслибман булбул,
Ҳар дардки юзланса, давоси бордир.
-
251
Шом кирса-да, биз ҳали-ҳануз дарбадар-ей,
Биз ксчада-ю уйқучи ёр бехабар-ей.
Тақдирга ксниб, биз-ку кетармиз бадар-ей,
Сен схши қол, сй ёр, биз — раҳгузар-ей...
-
252
Йсқ ҳеч нимадан ёр хабари — айланади,
Том чеккасида мисли пари айланади.
Том чеккасида мисли пари юрган ксп,
У худдики тонг кабутари айланади.
Аргаш Очилов таржималари