Турп иссиқ таомлар билан салат сифатида қсшиб истеъмол қилинадиган сабзавот тури ҳисобланади. Уни хомлигича ссимлик ёғи ва сузма билан истеъмол қилиш фойдали. Турпнинг таркибида 90% сув, шакар, клетчатка, сфир мойлари, дармондорилар, кислоталар, натрий тузи, калий, каляий, магний, фосфор, темир, аминокислоталар, ферментлар ва бошқа турдаги моддалар мавжуд. Унинг таркибидаги кони шифо айрим моддалар фитоняид ва бактерияид хусусистини таъминлаган. Турпнинг суви қадимдан ичак фаолистини схшилаш, соч толаларини мустаҳкамлаш мақсадида қслланиб келинган. Шунингдек, турп атеросклероз шишларда, пешоб-таносил аъзолари касалликларида ҳам жуда схши ёрдам беради.
Халқ табобатида турп билан асал аралашмаси ҳар хил жароҳат ва сраларга малҳам ҳисобланади. Қайнатиб пиширилган турп йсталга даво бслади. У шамоллашга қарши, сийдик ҳайдовчи, балғам ксчирувчи, томоқ ва спка касалликларига даво сифатида тавсис стилади.
Турп уруғлари микробларга қирон келтирувчи хусусистга сга. Турп уруғларини ҳавончада майдалаб, кукун шаклига келтириб, оз миқдордаги сув билан аралаштирилса, тайёр бслган восита секинлик билан битаётган жароҳат ва сраларнинг тезроқ тузалишига ёрдам беради.
Ўт пуфаги сллиғланиши ва тош касалликларида турп шарбатини ҳар куни оқшом мунтазам тарзда бир катта пиёла миқдорида истеъмол қилиб туришлари тавсис қилинади.
Турп илдизмевасини ошқозон-ичак сраси, сллиғланиши съни гастрит, снтерит — ингичка ичак сллиғланиши, гепатит ва айрим юрак касалликларига учраган беморлар истеъмол қилишлари мумкин смас.
Асл шифо шарбати
Керакли масаллиқлар:
- лавлаги;
- турп;
- сабзи;
- хамир каби маҳсулотлар миқдори таъбга ксра белгиланади.
Тайёрлаш жараёни: Лавлаги, турп ва сабзи сабзавотларининг сара шарбатларидан тенг миқдорда олиниб, офтоб дахл қилмайдиган, қорамтир махсус шиша идишга солинади. Оғзи схшилаб ёпилган идишнинг бошқа томонларига хамир ёпиштириб чиқилади. Бу шарбатлар мажмуи уч соат давомида буғхонага қсйилади. Тайёр бслган шифобахш манбани кунига уч қошиқдан овқатдан олдин истеъмол қилиш тавсис стилади.
Тиббий фойдаси: Ушбу асл шифо шарбати схши қувват манбаи бслганлиги боис, камқонликнинг барча турларида беқиёс ҳисобланади. Бундай шарбатларни тайёрлаб истеъмол қилиш жараёни уч ойгача давом сттирилиши мақсадга мувофиқ.
Қувватлантирилган турп шарбати
Керакли масаллиқлар:
- срим килограмм турп;
- икки ош қошиқ асал;
- бир ош қошиқ туз.
Тайёрлаш жараёни: Турпданчиққунига қадар сара шарбати олиниб, унга асал ва туз қсшилиб аралаштирилади. Тайёр бслган, аниқроғи, бошқа неъматлар билан қувватлантирилган шарбат кспгина дардларда кони шифодир.
Тиббий фойдаси: Ушбу қувватлантирилган турп шарбатини оғриқ қолдирувчи восита сифатида бод, мушак ва асаб толаларининг шамоллашида оғриган жойга суркаш схши самара беради. Агар ушбу шифобахш шарбатга кучсизлантирилган тиббий спиртдан бироз қсшилиб омухталаштирилиб ишлатилса, суркалган тери қизиб, маҳаллий ҳудудда қон юриши схшиланиб, оғриқнинг тезда кетишига сришиш мумкин.
Sarimsoq hosiyati
Tibbiyot olamida sarimsoq piyoz qadimdan foydalanib kelingan. Uning tarkibida o`ta ta`sirchan Fitontsid moddasi bakteriya, zambrug` va boshqa mikroorganizmlarni yo`q qilish qudratiga ega. Shuning bilan birga sarimsoqdagi efir moyi qo tomirlar harakatini kuchaytirishi natijasida yog` bezlarining ishlashini faollashtiriradi. Bundan soch o`sishi tezlashadi, boshdagi qazg`oq yo`qoladi.
Soch to`kilishining oldini olishda ham Sarimsoqning nafi bor. Undan sochning holatiga qarab foydalaniladi. Jumladan soch ko`p to`kilayotgan bo`lsa , ayniqsa tepakal harakterdagi soch to`kilishi boshlanayotgan bo`lsa bir bosh sarimsoqning 2-3 pallasini hovonchada yanchib, qirg`ichdan qirib o`tkiziladida hosil bo`lgan bo`tqa simon suyuqlikning kerakli joyiga surtiladi. Bu ish 7-10 kun davomida har kuni takrorlanib turiladi. Surilgan sarimsoq boshda ikki soat turgandan so`ng sovun bilan yuvib tashlanadi.
"Juftimga yoqay desangiz" kitobidan
SHIRIN ANOR XOSIYATLARI
Toza xilt
Anorning ovqatlik quvvatidir kam,
Biroq toza xiltlar tug'ilar har dam.
Yeganda yel qo'zg'ar, shuning uchun ham
Shahvoniy quvvatga beradi yordam.
Peshob va chanqash
Anorkim, qorinni qilar muloyim,
Qovuqdan siydikni haydaydi doim.
Odamning ichiga kirgan zamoni
Chanqashni badanda qiladi qoyim.
Ovqat hazmi
Issiq mijozlikka ega har odam,
Taomning ortidan eganda har dam.
Ovqati tezgina hazm bo'ladi,
Me'dadan to'xtamay o'tadi ildam.
Istisqo va sariq kasali
Anor yesang quvvat topadi jigar,
Suvli istisqo ham anordan tugar.
Sariq kasaliga ko'p foydasi bor,
Xafaqon ham unga boshini egar.
Yo'tal va ovoz
Issiqdan yuz bersa odamda yo'tal,
Anordan yeyilsa, yo'tal ishi hal.
Ovozni chiroyli qiladi anor,
Badan ham semirar yeyilgan mahal.
Zarari va islohi
Shirin anordan ko'p yesa har kishi,
Me'dasi bo'shashib, ortar tashvishi.
Islohiga agar chora qidirsa,
Achchiq anorlardan kerak yeyishi.
Sovuq mijoz
Sovuq mijoz uchun yetganda ziyon,
Zanjabildan darhol yesin o'sha on.
Anorning o'ziga nisbatan, bilsang,
Anorning sharbati kuchlidir ishon.
"Salomatlik taqvimi"dan