forum.ziyouz.com

Umumiy bo'lim => Islom => Islomiy kitoblar => Mavzu boshlandi: AbdulAziz 20 Yanvar 2009, 02:50:48

Nom: Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur. Ming bir fatvo (1-qism)
Yuborildi: AbdulAziz 20 Yanvar 2009, 02:50:48
MING BIR FATVO

1-qism

Musanniflar:
Shamsiddinxon BOBOXON
Shayx Abdulaziz MANSUR

«O’zbekiston milliy endiklopediyasi»
Davlat ilmiy nashriyoti
Toshkent - 2005

Bizga va minglab shogirdlariga fiqh va fatvo ilmidan saboq bergan ustozlarimiz muftiy Eshon Boboxon ibn Abdulmajidxon va Shayx Ziyovuddinxon ibn Eshon Boboxon hazratlarining ruhi poklari va porloq xotiralariga bag‘ishlanadi.
Musanniflar

MUNDARIJA

Muqaddima (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3227.msg155660#msg155660)
Tahoratga doir fatvolar (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3227.msg155663#msg155663)
Namozga doir fatvolar (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3227.msg155898#msg155898)
Ayrim so‘zlar izohi (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3227.msg156097#msg156097)
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 20 Yanvar 2009, 02:51:09
MUQADDIMA

Alloh taologa beadad hamdu sano va benihoya shukrlar aytamizki, yurtimiz musulmonlari muqaddas islom dini ta’limoti bilan mukammal tanisha borish baxtiga musharraf bo‘ldilar. Qur’oni karim ma’nolarining tarjima va tafsiri, hadisi shariflarning bir necha xil to‘plamlari, fiqhiy kitoblar, axloq-odobga doir asarlar, tasavvuf va uning tariqatlariga bag‘ishlangan buyuk ajdodlarimizning adabiy meroslari o‘zbek tiliga tarjima qilindi. Ixlosmand xalqimiz ulardan to‘la bahramand bo‘lib kelmoqda.
Lekin ularning ko‘pchiligi, ayniqsa ibodat va musulmonchilik talablarini bajarishga kechroq kirishgan kishilar tahorat, namoz, ro‘za, zakot, nikoh, taloq, tijorat, foiz, halol-harom, gunoh-savobga o‘xshash ko‘pgina shar’iy masalalar bo‘yicha hamon mukammal ma’lumotga ega emasliklarini bildirishda davom etmoqdalar. Ular qaerda ozmi-ko‘pmi, diniy ma’lumotga ega bo‘lgan zotlarni uchratsalar, albatta, ulardan mazkur mavzularga doir biror savol so‘ramasdan qo‘ymaydilar. Masala so‘ralgan zot ishonish, puxta javob bergan bo‘lsa-ku, yaxshi. Ammo ko‘p hollarda asossiz, noto‘g‘ri javob berishlar natijasida shariat ko‘rsatmalar xalqimiz tomonidan xato va nuqson bilan bajarishi, o‘rtalarida ixtilof va nizolar paydo bo‘lishi ham kuzatilmoqda.
Shularni nazarda tutib, eng so‘nggi ustozim — doktor Shamsiddinxon ibn Ziyovuddinxon hazratlari bilan birgalikda ushbu fatvolar to‘plamini tasnif etishga kirishgan edik. Lekin ming taassufki, to‘plamni yozishga qattiq kirishib, ijod qilayotgan qizg‘in bir pallada ustoz nogoh boqiy dunyoga rihlat qildilar (Alloh joylarini jannotun-naimdan qilsin!) Motamsaro kayfiyat ishning ancha to‘xtab qolishiga sabab bo‘ldi. Kutilmagan judolik ustozning barcha yaqinlari va qarindoshlarini karaxt holatga solgan edi. Lekin taqdiri azal va qazoyu qadarga taslim qilishdan o‘zga choramiz yo‘q. Bu foniy dunyoga hammamiz ham omonat.
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 20 Yanvar 2009, 02:51:20
Binobarin, yaxshi niyatlar bilan boshlagan xayrli ishimizni oxiriga yetkazishga kamina azmu qaror qildim. Shoyad, bundan ustoz ruhi ham shod bo‘lsa. Bu xususda ustozning ma’rifatparvar osha a’zolari menga yaqindan yordam berishdi va berishmoqda. Ustozning boy kutubxonasidagi diniy asarlardan o‘zlari bilan birgalikda oldin qanday foydalanib kelgan bo‘lsak, oila a’zolarining kaminaga nisbatan ishonch va ehtiromlari tufayli hozir ham kerakli manbalardan keragicha foydalanib kelmoqdaman. Buning uchun ularga behad minnatdorchilik bildiraman.
Ushbu fatvolar to‘plamidan to‘g‘ri foydalanish uchun ba’zi zarur ma’lumotlarni bilib qo‘yish foydadan xoli emas. Masalan "fatvo" so‘zining o‘zi nima? Tarixi qanday?
"Fatvo" arabcha so‘z bo‘lib, ma’nosi — shar’iy savolga berilgan javobdir. Demak, olim kishidan biror masala so‘ralganida, uning bergan javobi "fatvo"dir. Bunga misol qilib marhum muftiylar — Eshon Boboxon ibn Abdulmajidxon hamda Shayx Ziyovuddinxon ibn Eshon Boboxon hazratlarining 1943 yildan to 1982 yilgacha eng og‘ir sharoitlarda xapqimizga og‘zaki va yozma ravishda bergan ko‘p sonli fatvolarni keltirish mumkin.
Fatvo so‘rash va fatvo berish Janob Payg‘ambarimiz Muhammad (s.a.v.) davrlaridan boshlab joriy bo‘lgan. Keyinchalik bu ibora Qur’on, hadis va fiqhiy matnlarda uchramaydigan yoki kam uchraydigan shar’iy masalalarning javobi sifatida ishlatila boshlangan.
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 20 Yanvar 2009, 02:51:39
Abu Hanifa (Imom A’zam), Abu Yusuf, Muhammad ibn Hasan, Abu Hafsi Kabir, Imom Halvoniy, Abul Lays Samarqandiy, Imom Saraxsiy, Abu Mansur Moturidiy, Imom Pazdaviy, Imom Nasafiy, Burhoniddin Marg‘iloniy, Zahiriddin Marg‘inoniy, Sirojiddin O’shiy-Farg‘oniy, Alouddin Samarqandiy, Abu Bakr Kosoniy, Abdulhay Laknaviy kabi fatvo berish huquqiga ega bo‘lgan ko‘plab hanafiy mazhabining mujtahid va fuqaholari o‘zlaridan keyin fiqh va fatvoga doir asarlarni meros qoldirganlar.
Biz ushbu majmuani tasnif etishda ularning va boshqa mashhur ulamolarning fatvo kitoblaridan foydalandik.
Majmuaning birinchi qismida quyida nomlari keltirilgan kitoblardagi fatvolar arabchadan tarjima qilib keltirildi:
"Al-Hidoya", "Sharhul-Viqoya", "Muxtasarul-Viqoya", "Muhit", "Fatovoi Qozixon", "Fatovoi Olamgiriya", "Xulosatul-fatovo", "Zaxiratul-fatovo", "Fatovoi Zahiriya", "Mabsut", "Fatovoi Bazzoziya", "Fatovoi Zohidiy", "Tatarxoniya", "Sirojiya", "Tabyin", "Badoeus-sanoe", "Al-Javharatun-nayyira", "Muzmarot", "As-Sirojul-vahhoj", "Naf’ul-muftiy", "Az-Zaxoirul-ashrafiya", "Munyatul-musalliy", "Kunya", "Raddul-muhtor", "Al-Muntaqo", "Vajizi Kardariy", "Al-Kofiy", "Al-Bahrur-roiq", "Navodir", "Navozil", "Al-Fathur-Rahmoniy".
Keyingi qismlarda manbalar adadi yanada ortishi mumkin, Oxirgi qismda bu foydalanilgan asarlarning mualliflari to‘g‘risida ham kerakli ma’lumotlar ilova qilinadi, inshoallohu taolo.

Abdulaziz MANSUR
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 20 Yanvar 2009, 02:52:26
TAHORATGA DOIR FATVOLAR

1-FATVO
Tahorat qilayotganda ko‘zlar qattiq yumilmaydi. Aks holda ko‘z atroflariga suv yetmasligi natijasida tahorat chala bo‘lib qolishi mumkin. Ko‘zlar erkin yumib turiladi. Ochib ichiga suv yetkazish shart emas.
«Olamgiriya», «Sirojiya», «Qozixon», «Muhit»

2-FATVO
Taxrrat va g‘uslda osg‘i shol odam garchi kesganda ham sezmaydigan bo‘lsa-da, yuvishi vojibdir.
«Olamgiriya», «Tatarxoniya», «Yatima»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 20 Yanvar 2009, 02:53:10
3-FATVO
Oyoqlarini yog‘lagandan so‘ng yuvsa, yog‘ suvni ostiga o‘tishga to‘sqinlik qilsa ham tahorati durust hisoblanadi.
«Olamgiriya», «Zaxira»

4-FATVO
Bir a’zodagi suvni ikkinchi a’zoga ko‘chirib yuvish tahoratda mumkin emas, g‘uslda mumkin. Lekin boshqa a’zoga olib o‘tilayotgan suv mo‘l bo‘lib, tomchilab turadigan bo‘lishi shartdir.
«Olamgiriya», «Zahiriya»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 20 Yanvar 2009, 02:54:57
5-FATVO
Yomg‘ir ostida qolgan yoki oqin ariqqa tushib ketgan kishining hamma a’zosiga suv yetgan bo‘lsa tahoratga ham, g‘uslga ham o‘tadi. Faqat og‘zi bilan burnini chayib olishi kerak bo‘ladi.
«Olamgiriya», «Sirojiya»

6-FATVO
Boshiga mash tortish o‘rniga uni yuvsa ham mash o‘rniga o‘tadi, lekin bu ishi makruh sanaladi.
«Olamgiriya», «Muhish»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 20 Yanvar 2009, 02:55:10
7-FATVO
Suv bilan istinjo qilishdan oldin ham, undan keyin ham ikki qo‘lni uch marta yuvish kerak. «Bismilloh»ni avratni ochmay turib bir marta, istinjodan keyin avratni yopgandan keyin yana bir marta aytgani afzaldir.
«Olamgiriya», «Qozixon»

8-FATVO
Misvok ishlatish erkaklar uchun sunnat. Ayollarning saqich chaynashi misvok o‘rniga o‘tadi.
«Olamgiriya», «al-Bahrar-roiq»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 20 Yanvar 2009, 02:55:31
9-FATVO
Tahoratda har bir a’zoni uch martadan yuvish sunnat. Agar uch marta to‘liq yuvganiga shak-shubha qilsa yoki tahorat ustiga tahorat bo‘lsin deb niyat qilib uch martadan ko‘p yuvsa joizdir.
«Olamgiriya», «Nihoya», «as-Siroj al-vahhoj»

10-FATVO
Bo‘yinga mash tortish — mustahab. Lekin tomoqqa mash tortish — bid’at.
«Olamgiriya», «al-Bahr ar-roiq»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 20 Yanvar 2009, 02:56:35
11-FATVO
Masjidda muayyan bir joyni o‘zi uchun xoslab olish makruh bo‘lganidek, tahorat qilish uchun o‘ziga xos idish tutish ham makruhdir.
«Olamgiriya», «al-Vajiz»

12-FATVO
Qulog‘idan yiring oqsa, qaraladi — agar og‘riq bilan oqsa tahorat sinadi. Og‘riq bo‘lmasa sinmaydi. Zero, og‘riq quloq ichidagi jarohatdan dalolatdir.
«Olamgiriya», «Muhit», «Zaxira», «Sirojiya»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 20 Yanvar 2009, 03:01:18
13-FATVO
Egarsiz ulovga mingan odam uxlab qolsa, qaraladi — agar tekkislikda yoki balandlikka chiqib ketastgan bo‘lsa, tahorati sinmaydi. Bordi-yu, pastlikka tushayotgan bo‘lsa, tahorati sinady. Egarda uxlab qolsa tahorati sinmaydi.
«Olamgiriya», «Muhit»

14-FATVO
Cho‘zilib yotgan holda mudrash ikki xil bo‘ladi: Biri — qattiq mudrash bo‘dib, odamlarning gurungini eshitmay, anglamay qoladi. Bunda tahorat sinadi. Ikkinchisi — yengil mudrash bo‘lib, odamlarning gurungini eshitib yotadi. Bunda tahorat sinmaydi. Uxlagandan yoki yel chiqqandan keyin tahoratni yangilaganda suv bilan «istinjo» qilinmaydi.
«Olamgiriya», «Muhit», «Zaxira», «Qozixon»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 20 Yanvar 2009, 03:01:54
15-FATVO
G’uslda kindik ichiga barmoq bilan suv kiritib yuvish ham vojib amallardandir.
«Muhit»

16-FATVO
G’usl oldidan tahorat qilganda boshiga mash tortadi. Undan keyin boshiga suv quyib barcha a’zolarini uch bor yuvadi.
«Olamgiriya», «az-Zohidiy»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 20 Yanvar 2009, 03:02:45
17-FATVO
G’usl qilmoqchi bo‘lgan odam niyatni dilida qilib, tili bilan ham aytadi va qulini yuvish oldidan «Bismilloh»ni aytadi va istinjo qiladi.
«Olamgiriya», «al-Javhara an-Nashira»

18-FATVO
G’uslda suvni ortiqcha isrof qilmaslik, shuningdek, haddan ziyod tejab yubormaslik, qiblaga yuzlanmaslik sunnat darajasidagi amallardandir.
«Olamgiriya»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 20 Yanvar 2009, 03:04:27
19-FATVO
G’uslda har bir a’zoni uch martadan yuvish, birinchi martasida ishqalab yuvish, yuvinish asnosida imkoni boricha gapirmaslik, yuvinib bo‘lgach, sochiq bilan artinish sunnat amallardandir.
«Olamgiriya», «Munya»

20-FATVO
Junub kishi uxlashdan oldin g‘usl qilib olgani yaxshi. Lekin namoz vaqti yaqinlashgunga qadar uxlab olsa yoki ikki qo‘li va og‘zini yuvib ovqatlansa zarari yo‘q.
«Olamgiriya»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 20 Yanvar 2009, 03:06:50
21-FATVO
Janobatdagi odam namoz vaqti kirgunga qadar g‘usl qilmay tursa gunohkor bo‘lmaydi. Zero, tahoratsiz odamga tahorat qilish, janobatdagi va hayz yoki nifosdan chiqqan ayolga g‘usl qilish namoz o‘qish yoki boshqa tahoratsiz qilib bo‘lmaydigan amallarni bajarish oldidan vojib bo‘ladi.
«Olamgiriya», «al-Bahr», «Muhit»

22-FATVO
Ishlatilgan suv (obi musta’mal) Imom Muhammad (rh.) nazdida pok, tahoratli odamning qo‘l, oyoq yoki badaniga yopishgan loy, xamir yoki kirlarni ketkazish uchun ishlatgan suvi «obi musta’mal»ga aylanmaydi. Demak, uni tindirib, yana ishlatsa bo‘ladi. Salqinlash maqsadida cho‘milishga ishlatgan suvi ham musta’mal hisoblanmaydi, balki tahorat, g‘usl, najosatni ketkazish kabilar uchun ishlatilgan suv Imom Muhammad (rh.)dan boshqalar nazdida nopoklik sifatini oladi.
«Olamgiriya», «Qozixon»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 20 Yanvar 2009, 03:09:42
23-FATVO
Janobatdagi odam g‘usl qilayotganda sachragan suv idishdagi suvga tushsa zarari yo‘q. Ammo badanidan oqayotgan suv idishga quyilib tushsa uni nopok qiladi.
«Olamgiriya», «Xulosa»

24-FATVO
Agar inson qo‘lining kaftini mushuk yalagan bo‘lsa, qo‘lini yuvib namoz o‘qishi lozim bo‘ladi. Aks holda namozni makruhlik bilan ado etgan bo‘ladi.
«Olamgiriya», «Qozixon», «Tabyin»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 20 Yanvar 2009, 03:12:11
25-FATVO
Insonning sochi tig‘ bilan yoki qaychi bilan qirqib olinsa u toza hisoblanadi. Yulib olingan soch nopokdir.
«Olamgiriya», «Ixtiyor»

26-FATVO
Sichqon mushukdan qochib ketayotib, idish ustidan sakrab o‘tsa, idish ichidagi suv nopok bo‘ladi. Zero, u odatda mushukdan qo‘rqqanidan siyib goborgan bo‘ladi.
«Olamgiriya», «Muhit», «Xulosa»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 20 Yanvar 2009, 03:12:48
27-FATVO
Bir marta ishlatilgan suv (obi musta’mal) Imom Abu Hanifa va Abu Yusuf (rh.)lar nazdida najas, ya’ni nopok hisoblanadi. Imom Muhammad (rh.) nazdida esa lokdir. Lekin shunga qaramay, obi musta’mal bilan ho‘l qilingan sochiq yoki badandan tomchilab tushib ivitib yuborgan kiyim bilan namoz o‘qish har uch imom nazdida ham joizdir.
«Olamgiriya», «Badoe’»

28-FATVO
Tayammum qilishda "bismilloh"ni o‘qib, ikki qo‘l barmoqlarini ochiqtutgan holda panjalarining oldi va orqasi bilan tuproqqa urgandan keyin qo‘llarni bir-biriga ishqalab, yopishgan changlarni yengillatish, oldin yuzga, so‘ngra ikki qo‘lning tirsaklarigacha surtib chiqish sunnat hisoblanuvchi amallardandir.
«Olamgiriya», «Bahrur-roiq»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 20 Yanvar 2009, 03:14:21
29-FATVO
Ota bilan o‘g‘ilda faqat bir kishiga yetadigan suv bo‘lsa, u bilan ota tahorat qiladi, o‘g‘li esa, tayammum bilan kifoyalanadi.
«Olamgiriya»

30-FATVO
Oyoq kiyimiga mash tortishning shartlaridan biri — poyafzalning eng kami uch kunlik safarga yaraydigan bo‘lishidir. Yana bir sharti — poyafzal oyoqning oshiqdarini yopib turishidir. Oshiqdan ustki qismi yopilgan bo‘lishi shart emas.
«Olamgiriya», «Qozixon»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 20 Yanvar 2009, 03:22:08
31-FATVO
Bir oyog‘ida jarohat bo‘lib, uni yuvish va mash tortishning iloji yo‘q bo‘lsa, ikkinchi oyog‘iga mash tortishi mumkin. Shuningdek, oyog‘ining oshig‘idan pastki qismi kesib tashlangan kishi ham ikkinchi oyog‘ini yuvishi va poyafzal ustidan mash tortishi mumkin. Kesilgan joyda uch barmoq miqdori joy qolgan bo‘lsa, o‘sha joyga mash tortadi. Undan kam bo‘lsa tortmaydi.
«Olamgiriya», «Muhit»

32-FATVO
Janobatdan g‘usl qilganda badanida tangadek joy suv tegmay quruq qolgan bo‘lsa, o‘sha joyini poyafzal kiygandan keyin yuvsa, hadas yetgandan keyin tahorat qilgavda poyafzalga mash tortaveradi.
«Olamgiriya», «Xulosa»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 20 Yanvar 2009, 03:22:43
33-FATVO
Tahorat qilganda tangadek joy yuvilmay qolgan bo‘lsa, to o‘sha joy yuvilmaguncha oyoq kiyimini kiyib, mash tortishi joiz emas.
«Olamgiriya», «Tabyin»

34-FATVO
Yara ustidagi matohga (bintga) mash tortish uning ostini yuvish bilan barobardir. Shunga ko‘ra, bir oyog‘iga mash tortib, ikkinchi sog‘ oyog‘ini yuvgan odam har ikki oyog‘ini yuvgan bo‘ladi.
«Olamgiriya», «Tabyin»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 20 Yanvar 2009, 03:23:02
35-FATVO
Bir oyog‘idagi jarohat ustiga mash tortgach, ikkinchi oyog‘ini yuvib, shu sog‘ oyog‘iga poyafzal kiyib olsa, keyingi tahorat qilganda mash tortishi joiz emas. Ammo ikkala oyog‘iga poyafzal kiyib olsa, mash tortaveradi.
«Qozixon», «Olamgiriya», «Muhit»

36-FATVO
Oyoq kiyimlariga mash tortib qo‘yishni boshqa kishiga buyursa ham joizdir.
«Olamgiriya», «Xulosa»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 20 Yanvar 2009, 03:24:12
37-FATVO
Tug‘ilgan ikki chaqaloq egizak hisoblanishi uchun ikkinchi chaqaloq ikki oydan kam muddatda tug‘ilgan bo‘lishi shart. Agar ikkisining oralig‘idagi muddat olti oy yoki undan ko‘p bo‘lsa, ular ikki homila va ikki "nifos" bolalari hisoblanadi.
«Olamgiriya», "Tabyin"

38-FATVO
Hayzdagi ayol, shuningdek, junub kishiga Qur’on oyatlaridan o‘qish taqiqlanadi. Lekin turli xil duolar, azon javobi, "qunut duosi" kabilarni o‘qish mumkin.
«Olamgiriya», "Zahiriya", «Sirojiya»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 20 Yanvar 2009, 03:24:42
39-FATVO
Junub kishilar hayz va nifosdagi ayollar o‘qimasdan Qur’on oyatlariga qarashlari mumkin. Ularga oyatlarni yozish ham joiz emas.
«Olamgiriya», «Javhara», «Zaxir»

40-FATVO
Burnidan yoki yarasidan tinmay qon oqayotgag kishi namozni oxirgi vaqtigacha kutadi. Qon to‘xtas; xo‘b, yo‘qsa, vaqt chiqib ketmasidan oldin tahora qilib namozni o‘qiyveradi.
«Olamgiriya», «Zaxira»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 20 Yanvar 2009, 03:25:41
41-FATVO
Idishdagi moyga sichqon tushgan bo‘lsa, qaraladi - agar quyuq, qotgan moy bo‘lsa, atrofidagi tegib turgan moylari bilan qo‘shib sichqonni olib tashlansa, qolgan moy toza hisoblanadi. Bordi-yu, moy suyuq bo‘lsa, u nopok bo‘ladi va uni ovqatdan boshqa yeyilmaydigan narsalarga ishlatiladi.
«Olamgiriya», «Xulosa»

42-FATVO
Hojatxonadagi pashshalar kiyimga qo‘nsa, zarari yo‘q. Ammo ular ko‘p bo‘lsa kiyimni nopok qiladi.
«Olamgiriya», «Qozixon»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 20 Yanvar 2009, 03:29:20
43-FATVO
Nopok tuproqni suvga yoki nopok suvni tuproqqa aralashtirib loy qilinsa, u najas hukmidadir. Lekin shu loydan yasalgan idishlarda pishirilgan ovqat toza hisoblanadi.
«Olamgiriya», «Qozixon», «Xulosa»

44-FATVO
Sut sog‘ib turganda hayvonning qumalog‘i sutga tushsa, darhol olib tashlansa sut nopok bo‘lmaydi. Ammo u titilib ketsa idishdagi bor sut nopok bo‘ladi.
«Olamgiriya», «Qozixon»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 20 Yanvar 2009, 03:45:32
45-FATVO
Istinjoda adad belgilanmagan, balki bir martada toza bo‘lsa, shuning o‘zi kifoya. Ammo uch martada ham toza bo‘lmasa, istinjo chala qilingan bo‘ladi.
«Sirojiya», «Olamgiriya», «Muzmarot»

46-FATVO
Istinjoda faqat chap qo‘lidan foydalanadi. Uzrli holatlardagina o‘ng qo‘l ishlatiladi. Olatdan siydik chiqmay qolgunga qadar chap qo‘lda kesak kabi namlikni o‘ziga tortadigan narsani tutish vojibdir. Bu «istibro» deyiladi.
«Olamgiriya», «Zohidiy», «Zahiriya»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 02:15:34
47-FATVO
Har kim istibroni ko‘ngli qaror topgunga qadar davom ettiradi. So‘ngra shaytonning vasvasasiga parvo qilmaslikka harakat qiladi. Masalan, tahorat qilib namoz o‘qib turganida soniga sovuq narsa tekkandek bo‘ladi. Ko‘pincha bu siydik tomchisi bo‘lmay, shaytonning chalg‘itish uchun qilgan ishi bo‘ladi. Shuning uchun suv bilan istinjo qilgan paytda olati va sonlariga suv sepib qo‘yish tavsiya etiladi. Shunday qilganda shayton vasvasa qila olmay qoladi.
«Olamgiriya», «Qozixon», «Muzmarot», «Zahiriya»

48-FATVO
O’zi tahorat qilishga qodir bo‘lmagan bemorga o‘g‘li yoki birodari tahorat qildirib qo‘yadi. Lekin xotini bo‘lmasa, istinjo qildirilmaydi. Bu uning zimmasidan soqit bo‘ladi. Bemor ayol hukmi ham xuddi shunday. Unga qizi yoki opa-singlisi tahorat qildiradi. Lekin istinjo soqit bo‘ladi.
«Olamgiriya», «Muhit», «Qozixon»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 02:16:26
49-FATVO
Hojatxonaga chap oyoq bilan kirib o‘ng oyoq bilan chiqiladi. U yerda gapirilmaydi, salomga alik olinmaydi, azonga, aksirgan kishiga javob aytilmaydi, o‘zi aksirsa dilida «alhamdu lilloh» deydi, tilini qimirlatmaydi, avratiga, axlatiga qaramaydi, tupurmay, burnini qoqmay, yo‘talmay, ko‘zini osmonga qaratmay o‘tiradi. Hojatxonada iloji boricha uzoq o‘tirmaslikka harakat qiladi.
«Olamgiriya», «as-Siroj al-vahhoj»

50-FATVO
Quduqdan sichqon yoki qush o‘ligi topilsa, qaraladi — agar go‘shti aynib, hidlangan bo‘lsa, shu quduq suvi bilan tahorat qilib o‘qilgan uch kunlik namoz qayta o‘qiladi. Bordi-yu, aynimagan bo‘lsa, Abu Hanifa (rh.) so‘ziga ko‘ra, bir kecha kunduzgi namoz qayta o‘qiladi.
«Qozixon»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 02:17:22
51-FATVO
Tovuqning yangi tuqqan tuxumi suvga tushsa, suvni nopok qilmaydi.
«Qozixon»
Izoh:
Bu fatvoning ahamiyati shundaki, hech kim odatda tuxum tushgan suvni iste’mol qilmaydi. Lekin ayrim savodxonlar qozonga yoki idishga xom tuxumni chaqib oqizsa, u haromga aylanadi, chunki tuxum po‘chog‘ining ustki qismi nopok. Unga tegib tushgan suyuqlik ham nopok bo‘ladi, deb odamlarni shubhaga solayotganliklari ma’lum bo‘lgani uchun mazkur fatvoni topib yozishga to‘g‘ri keldi. Demak, tuxum po‘chog‘ining ustki qismi shar’an toza hisoblanar ekan.

52-FATVO
Daraxt tanasidan chiqqan va turli mevalardan siqib olingan suvlar bilan tahorat qilish mumkin emas.
«Qozixon»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 02:18:34
53-FATVO
Junub kishi og‘zini chaymay turib, suv ichsa, qaraladi — agar u faqih bo‘lsa ichgan suvi og‘izni chayish. o‘rniga o‘tmaydi. Zero, faqih kishi suvni og‘izning hamma joyiga tegadigan qilib ichmay, istihola bilan so‘rab ichadi. Ilmsiz kishi bo‘lsa, ichgan suvi og‘iz chayish o‘rniga o‘tadi. Zero, u so‘rib ichmay, og‘ziny to‘ldirib xo‘plab ichadi. Natijada suv og‘izning hamma joyiga tarqaladi.
«Qozixon»

54-FATVO
Go‘shti halol hayvonlarning siydigi Imom Abu Hanifa (rh.) nazdida — najas, Imom Abu Yusuf (rh.) nazdida — yengil najas, Imom Muhammad (rh.) nazdida — toza hisoblanadi.
«Qozixon»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 02:18:47
55-FATVO
Tovuq, o‘rdak, g‘ozdan boshqa go‘shti halol parrandalarning axlati toza hisoblanadi. Inson, it va yirtqich hayvonlarning axlati najasdir. Lochin, kalxat kabi yirtqich qushlarning axlati kiyimni benamoz qilmaydi. Pashsha, bit, burga qoni ham shunday.
«Qozixon»

56-FATVO
Bo‘ynida it yoki bo‘ri tishidan yasalgan taqinchoq osiqlik bo‘laturib namoz o‘qish mumkin.
«Qozixon»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 02:19:25
57-FATVO
Qo‘yni so‘yganda pichoqqa yopishgan qonni uning yungiga artib qon izi ketkazilsa pichoq toza bo‘lur. Shuningdek, metalldan yasalgan qilich kabi boshqa tig‘li narsalar ham najosatdan tozalash uchun tuproq yoki latta bilan artiladi.
«Sirojiya», «Qozixon»

58-FATVO
Qo‘yning kallasi qonga belangan bo‘lsa-da, uni kuydirib, so‘ngra qozonga solib, qaynatib ggashirilsa, sho‘rvasini ichish mumkin. Kalla uni palid qilmaydi.
«Qozixon»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 02:20:00
59-FATVO
Go‘shtning ustiga so‘yilganda oqqan qondan tekkan bo‘lsa, uni yuvmasdan ishlatib bo‘lmaydi. Ammo go‘shtning o‘zida yoki tomirlarida qolgan qon bo‘lsa zarari yo‘q.
«Qozixon»

60-FATVO
Qozon qaynab turganda osmondan qush uchib kelib tushsa qozondagi hamma narsa palid (nopok) bo‘ladi, hammasi to‘kib yuboryladi. Ammo qaynamay sokin turganda tushsa, sho‘rvaning suvi to‘kib tashlanib, go‘shti yuvib qayta ishlataveriladi.
«Qozixon»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 02:20:48
61-FATVO
Ikki qo‘yai shol bo‘lib qolg‘an odam tahorratga ham, tayammumga ham qodir bo‘lmasa, ikki bilagini tirsaklari bilan yerga, -yuzini devorga surtib tayammum qilib, namoz o‘qishi mumkin.
«Qozixon», «Naf’ul-muftiy»

62-FATVO
Tahorat qilgandan keyin mo‘ylabini, sochini qirsa yoki tirnog‘ini olsa, tahorat qaytadan qilinmaydi.
«Qozixon»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 02:21:02
63-FATVO
Tahorat yoki g‘usl qilganda badandagi mavjud kir ustidan yuvilsa, u suvni o‘z ostiga o‘tkazgani uchun tahorati ham, g‘usli ham joiz hisoblanadi. Ammo junub ayolning tirnoqlari ostidagi xamir yoki loysuvoq qilgan kishining tirnoqtari ostida qolgan loy qoldiqlari yoki bo‘yoq asoratlari suv o‘gkazishi to‘g‘risida ixtilof qilganlar. Ba’zi ulamolar suv o‘tkazadi deb fatvo berganlar. «Sirojiya» kitobida tirnoq ostida xamir qolgan bo‘lsa, g‘usl joiz emas, deyilgan.
«Qozixon», «Sirojiya»

64-FATVO
Junub kishiga g‘usl qilishdan oldin ovqatlanishga to‘tri kelib qolsa, qo‘llarini yuvib, og‘iz va burnini suv bilan chayib ovqatlanishi mumkin.
«Qozixon»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 02:21:35
65-FATVO
Junub kishi peshob qilmay turib g‘usl qilgan va namoz o‘qigan bo‘lsa namozi durust. Bordi-yu, shundan keyin maniy qoldig‘i chiqib qolgudek bo‘lsa, Abu Hanifa bilan Muhammad (rh.)lar nazdida u g‘uslni qayta qiladi, Abu Yusuf (rh) nazdida esa, bu bilan g‘uslni ham, namozni ham takrorlamaydi.
«Qozixon», «Sirojiya»

66-FATVO
Ishtonbog‘ (yoki kamar) it yungidan qilingan bo‘lsa kiyimni benamoz qilmaydi
«Olamgiriya»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 02:23:07
67-FATVO
Safarda junub, hayzdan pok bo‘lgan ayol va mayyit birga bo‘lib qolsa va ularda bir kishining g‘usliga yarasha suv bo‘lsa, qaraladi - agar suv ulardan biriga qarashli bo‘lsa, o‘sha ishlatadi. Bordi-yu, suv uchoviga qarashli bo‘lsa, hammasi tayammum qilib, suvni ichishlari mumkin. Agar suv egasiz bo‘lsa, junub g‘usl, ayol tayammum qiladi. Mayyit ham tayammum qildiriladi.
«Qozixon»

68-FATVO
Istinjoni tahoratdan keyin qilsa, tahorati buzilmaydi.
«Sirojiya»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 02:23:39
69-FATVO
Tahorat qilgach, ikki oyog‘ini nopok yerga qo‘ysa, qaraladi - agar yer qattiq va quruq bo‘lib, uzoq turmay, darhol oyoqlarini u yerdan olsa zarari yo‘q. Ammo oyoqtari qurigan, yer esa nam bo‘lib, oyoqlaryga o‘sha namlik o‘tsa, oyoqlarini yuvib olishi kerak bo‘ladi.
«Sirojiya»

70-FATVO
Gul, qovun, tarvuz suvlari, sut, sirka kabi suyuqliklar toza hisoblanadi va ular bilan qo‘l va kiyimlar yuvilsa toza bo‘ladi, lekin ular bilan tahorat yoki g‘usl qilinmaydi.
«Sirojiya»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 02:24:11
71-FATVO
Tayammumni barcha yer jinsidan bo‘lgan narsalar bilan qilish mumkin. Masalan, qum, chang, tosh, oxak, surma, ganch, zirnix (margimush) yoqut, marjon, zumrad, feruza, g‘isht va boshqalar. Ammo kul, qo‘rgoshin, oltin, kumush, shisha, tuz, loy kabi narsalar bilan tayammum qilinmaydi. Imom Saraxsiy va Hussomiddin (rh.)lar so‘ziga ko‘ra, tog‘ tuzlari bilan tayammum qilish joiz, suv tuzlari bilan mumkin emas. Oltin, kumush, temir, mis kabi metallar yerdan olinib, buyum yasalmay turgan holatida ular bilan tayammum qilish mumkin.
«Sirojiya», «Naf’ul-muftiy»

72-FATVO
Qiz boladan to‘qqiz yoshga yetmay turib hayz qoni kelsa, u shar’an hayz hisoblanmaydi.
«Sirojiya»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 02:24:37
73-FATVO
Ro‘zador kishi tahoratda og‘zini g‘arg‘ara qilmay chayadi. Suv tomoqqa ketib qolish xavfi bo‘lgani uchun g‘arg‘ara qilish makruh hisoblanadi.
«Naf’ul-muftiy», «Hoshiyatul Viqoya»

74-FATVO
Qalin soqolli odam tahoratda soqoli ostiga suv yetkazishi shart emas, balki ustki qismini yuvib qo‘yaveradi. Ammo soqoli siyrak kishi soqol ostiga suv yetkazishi farz amallardan hisoblanadi. Lekin g‘uslda qalin soqol ostiga suv yetkazish shart. Matnlarda kelgan soqolning to‘rtdan biriga mash tortish masalasidan yuvish farzligiga o‘tilgan.
«Naf’ul-muftiy», «Sharh Niqoya», «Vadoe»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 02:25:08
75-FATVO
Insonning badanidan chiqqan ter shar’an toza hisoblanadi. Ammo muttasil araq ichishga mubtalo bo‘lgan kishining teri najas hisoblanadi.
«Sirojiya», «Zaxoir»

76-FATVO
Og‘iz to‘lib qayt qilish tahoratni sindiradi. Ammo ovqat oshqozonga yetib bormay turib qayt qilsa tahorat sinmaydi.
«Sirojiya», «Xazonatur-rivoyot»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 02:25:29
77-FATVO
Baliqning ichidan chiqadigan qonga o‘xshash narsa qon hisoblanmaydi. U tozadir. Zero, qon oftobga tutilsa qorayishi kerak. Baliqdan chiqqan narsa oftobda oqaradi.
«Naf’ul-muftiy»

78-FATVO
It suvga belanib silkinganida sachragan suv kiyimga tegsa qaraladi — agar suv it yungining ostigacha ivitgan bo‘lsa, kiyimga teyukan nopok suv miqdori bir dirham miqdoricha bo‘lsa kiyim nopok bo‘ladi. Bordi-yu, it yungining ustki qismigina ivigan bo‘lsa, sachragan suv kiyimni nopok qilmaydi.
«Naf’ul -mufshiy», «Jomeul -muzmarot»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 02:25:54
79-FATVO
Kiyimning najosat tekkan joyi unutilib, uni topishning imkoni bo‘lmasa, kiyimning bir joyini qasd qilib yuvib qo‘yilaveradi. Shuningdek, donni yanchiyotgan eshaklar tezagini ajratib olib tashlash qiyin bo‘lgani tufayli bir qism donni olib yuvilsa yoki yuvmay ehson qilib yuborilsa yanchilgan doining hammasi poklangan bo‘ladi.
«Muxtasar», «Naf’ul-muftiy», «Xulosa»

80-FATVO
Gilam, palos kabi suvini siqib chiqarish mumkin bo‘lmagan narsalarga najas tekkan bo‘lsa, ularni bir kecha oqin suvga tashlab qo‘yish bilan poklanadi.
«Naf’ul-muftiy», «Fathul-Qadir», «Muxtasar»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 02:26:24
81-FATVO
Asalga najas tushsa, uni poklash uchun asalga suv qo‘shib qaynatiladi. Suv bug‘lanib tamom bo‘lishi bilan yana suv quyib, ushbu jarayon uch marta takrorlanadi. Suvning miqdori o‘nga ikki, ya’ni asalning beshdan biricha suv qo‘shiladi.
«Naf’ul-muftiy», «Kunya»

82-FATVO
Badan, kiyim, idish va boshqa narsalarni poklash uchun ishlatiladigan vositalarning turlari ko‘pdir. Masalan:
1. Suv. Toza suv poklovchi vosita hisoblanadi. Binobarin, bir marta ishlatilgan suv «musta’mal» bo‘lib qolishi sababli uning poklash vositasi bo‘lish va bo‘lmasligida ixtilof qilingan. Abu Hanifa va Abu Yusuf (rh.)lar nazdida «musta’mal» suv najas hisoblanib, boshqa narsani poklay olmaydi. Muhammad (rh.) nazdida esa, u toza hisoblangani sababli boshqa narsani ham poklashga yaraydi.
2. Suvdan boshqa sutoqlik turlari. Sirka, ishqor kabi suyuqliklarning suv o‘rniga o‘tish sharti - suyuq holatda bo‘lishi bilan birga najosatni ketkazuvchi, toza suyuqliklar sirasiga kiruvchi bo‘lishidir. Shunga ko‘ra, yog‘, sut, qon, siydik kabi narsalar hech narsani poklay olmaydi. O’zi najosat, bo‘lgach, narsadagi najosatni ketkazgan taqdirda ham, baribir yuvilgan narsani nopok qilib qo‘yaveradi. Masalan, siydik bilan kiyimdagi qonni ketkazish mumkin. Lekin qon ketib, siydik asorati qolishi natijasida kiyim nopokligicha qolaveradi.
3. Yerga surtish. Oyoq kiyimlari ostiga najosat tegsa, Abu Hanifa bilan Abu Yusuf (rh.)lar nazdida yerga ishqash bilan poklash mumkin. Imom Muhammad, Zufar, Shofiiy, Molik (rh.)lar nazdida faqat suv bilan yuvish bilan poklanadi. Qurigandan keyin belgisi qolmaydigan suyuq najosatlar faqat suv bilan yuvib poklanadi. Lekin qaysi vosita bilan bo‘lsa-da, najosatning hidi, rangi qolmaguncha tozalansa har qanday narsa toza bo‘laveradi, deb ittifoq etilgan.
4. Ishqalash. Kiyimda qurib qotib qolgan maniy ishqalab tashlash bilan ham pok bo‘ladi.
5. Tuproq. Shisha, pichoq va boshqa qattiq metatldan yasalgan silliq asboblar yerga, tuproqqa yoki boshqa matohlarta artish va ishqash bilan poklanadi.
6. Matoh bilan artish. Qon olingan a’zodagi qon yuqini latta, paxta, bint kabi narsalar bilan artib poklash mumkin.
7.    Olov. So‘yilgan hayvon katlasi qonga belangan bo‘lsa-da, olovda kuydirilsa u poklangan holda pishadi. Uning sho‘rvasi ham halol. Qizigan tandirga nopok suv sepib quritilgach, pishirilgan non toza hisoblanadi. Temirdan yasalgan asboblarga tekkan najosat ham olov bilan poklanadi.
8.   Bir jinsdan boshka jinsga aylanish. Aroq sirkaga aylantirilsa halol bo‘ladi. Tuz koniga singib ketgan eshak, cho‘chqa kabi hayvonlar bilan tuz nopok bo‘lib qolmaydi. Bu Abu Hanifa bilan Muhammad (rh.)lar nazdida shunday. Ammo Abu Yusuf (rh.) nazdida tuz nopok bo‘ladi. Fatvo oldingi hukmga berilgan.
9.   Kesish. Taxta, yog‘och kabi narsalarning najosat tekkan joyi kesib tashlansa qolgan qismi pok hisoblanadi.
10. Yerni haydash. Najosat tushgan yerni chopish, haydash, ag‘darish kabi ishlov bilan poklash mumkin.
11. O’yib olib tashlash. Masalan, qotib qolgan yog‘, moy, qaymoq kabi narsalarga sichqon yoki boshqa palid narsa tushsa, o‘sha narsani atrofi bilan o‘yib olib tashlansa, qolgani pok hisoblanadi.
12. Oqin xovuz. Kichik hajmdagi hovuzga suv bir tomondan kirib, ikkinchi tomondan chiqib ketayotgan bo‘lsa, unga najas tushsa nopok qilmaydi.
13. Oshlash. O’limtik va to‘shti harom hayvonlarning terisi oshlash bilan toza bo‘ladi. O’limtikning yungi, suyagi, payi ham toza hisoblanadi. Terisi oshlashni qabul qilmaydigan hayvonlar terisi poklanmaydi. Masalan, ilon, sichqon kabilarning terisi oshlashni qabul qilmaydi. Itning o‘zi toza yoki najas ekanida ixtilof qilingan. Ko‘pchilik ulamolar toza deganlar. Shuningdek, uning terisi najas, yungi esa toza deyilgan.
14. «Bismilloh» bilan so‘yish. Go‘shti yeyilmaydigan (cho‘chqadan boshqa) hayvonlarni musulmon odam «Bismilloh» bilan so‘ysa terisi, go‘shti toza bo‘lib qoladi. Ammo yeyish uchun halol bo‘lmaydi.
15.   Yerning qurishi. Yerga najosat tushgan bo‘lsa, qurib asorati ketishi bilan yer toza bo‘ladi. Imom Zufar, Ahmad va Shofiiy (rh.)lar nazdida yuvilmaguncha toza bo‘lmaydi. Yerga yopishgan, masalan devor, daraxt, giyoh, qamishga o‘xshagan narsalar ham xuddi shunday. Shagal hukmi ham tuproq kabidir.
Agar daraxt yoki qamishdan kesib yoki sindirib olinsa va unga najas tegsa faqat yuvish yoki kesib tashlash bilan toza bo‘ladi. Yerga yotqizib terilgan g‘ishtlar ham yer hukmidadir.
16. Suvini chiqarish. Quduq suviga najas tushsa belgilangan miqdorda suv olib tashlash bilan quduqdagi qolgan suv pok hisoblanadi.
17. Taqsimlash. Donni yanchiyotgan hayvonlar siydigi aralashib ketgan don taqsimlab olinsa yoki bir qismini olib yuvilsa yoxud birovga berib yuborilsa, qolgan qismi halol hisoblanadi.
18. Bir qismini yuvish. Agar kiyimning bir joyiga najas tegsa, keyin uning qaysi joy ekani ma’lum bo‘lmasa, bir joyni qasd qilib yuvilsa, qolgan qismi ham toza hisoblanadi.
«Naf’ul-muftiy»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 02:26:44
83-FATVO
Kiyimning yupqaligidan yirtilib ketmasin deb yuvganda siqmagan bo‘lsa ham zarurat yuzasidan joiz bo‘ladi.
«Naf’ul-muftiy», «ad-Durrul -muxtor»

84-FATVO
Zamzam suvi bilan g‘usl qilish joiz, lekin istinjo qilish makruhdir.
«Naf’ul -muftiy», «ad-Durrul -muxtor»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 02:27:27
85-FATVO
Dasht, sahro joylardagi toshlar ustiga siyish, ular bilan istinjo qilish joiz emas. Zero, toshli joylar jinlar maskani hisoblanadi. Shuningdek, suyak va tezaklar bilan ham istinjo qilinmaydi. Zero, suyaklar jinlar ozuqasi, tezaklar esa ulovlarining ozuqasidir.
«Naf’ul-muftiy»

86-FATVO
Qasddan betahorat namoz o‘qigan kishi kofir bo‘ladi. Imom Halvoniy so‘ziga ko‘ra, tahoratning farzligini bilib turib, betahorat namoz o‘qigan kishi zindiq bo‘ladi.
«Qozixon»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 02:27:57
87-FATVO
Hayz ko‘rgan ayol har bir namoz vaqti kirganda tahorat olib kelib har kuni o‘qiydigan joyiga o‘tirib, bir namoz o‘qiganchalik vaqt mobaynida tasbeh, tahlil o‘qib o‘tirishi mustahab amallardan hisoblanadi.
«Sirojiya»

88-FATVO
Yirtqich qushlarning og‘zidan qolgan suv yoki taom makruh. Lekin ular qafas yoki boshqa ihota qilingan joylarda toza yemish bilan boqilayotgan bo‘lsa, tumshuqlari nopok narsadan ifloslanmayotgan bo‘lsa, ularning og‘zidan qolgan yoki og‘zi tekkan narsa makruh emas. Bu Abu Yusuf (rh.)ning so‘zlari bo‘lib, shunday deb berilgan fatvoni mashoyixlar ma’qullaganlar.
«Zaxoir»

89-FATVO
Katta hovuz yoki oqin ariq suviga hayvon tezagi yoki boshqa najosat turlaridan biri tushgan bo‘lsa, uni biror idish bilan olib tashlaganda shu idish va uning ichidagi suv nopok bo‘ladi. Hovuz va ariq suvi esa pokligicha qolaveradi.
«Zaxoir»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 02:28:55
NAMOZGA DOIR FATVOLAR

90-FATVO
Namozning farzlaridan biri — bu qibla, ya’ni Makkai mukarrama shahridagi Ka’ba (Baytulloh) tomonga yuzlanish. Makka aholisi uchun qibla Ka’baning o‘ziga bevosita va bilvosita yuzlanish, deb ittifoq qilingan. Ammo Makkadan uzoqda yashovchi musulmonlar oldingi paytlarda yulduzlar va boshqa taxminlar asosida qiblani aniqlaganlar va masjidlar qiblasini ham shunga ko‘ra belgilaganlar. Masalan, bizning diyorimiz uchun Shayx Abu Mansur Moturidiy (q.s.)ning qibla to‘g‘risida bergan fatvosi asos qilib olingan. Ul zot shunday degan ekanlar: «Yozning eng uzun kunida Quyosh botgan joyni belgilab qo‘y! So‘ngra qishning eng qisqa kuni Quyosh botgan joyni ham aniqlab, belgilab qo‘y! Shu ikki alomat o‘rtasidagi oraliqni uchga bo‘lib, o‘ng tomoningga ikki hissasini, chap tomoningga bir qissasini taqsimlab, o‘rtasiga yuzlangsang, shu qibladir».
«Qozixon»
Izoh:
Hozirgi ilm-fan taraqqiy etgan davrda, falakiyot va jug‘rofiya ilmlari chuqur o‘rganilib kelinayotgan bizning asrimizda qadim zamondagi taxminiy ma’lumotlar bilan qanoatlanish ma’qul emasligini hisobga olib, hozirgi vaqtda faqat kompas va qiblanamo kabi asboblar yordamida qiblani aniqlash tavsiya etiladi.
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 02:29:44
91-FATVO
Dushman, yirtqich, o‘g‘ri kabilardan xavfi bor odam xohlagan tomoniga yuzlanib namoz o‘qishi mumkin. Ammo kemada xavfsiz paytda faqat Ka’ba tomonga yuzlaniladi.
«Olamgiriya»

92-FATVO
Begona joyda qiblani aniqlayolmay turganida ikki kishi qibla bu yoqda deb guvohlik bersa, qaraladi — agar u ikkisi shu joylik bo‘lsa, so‘zlariga amal qilish shart. Bordi-yu, ular bu yerlik bo‘lmasa, so‘zlariga parvo qilmay, o‘zining ijtihodi (qasdi) bilan bir tomonni qibla deb e’tiqod qilgan holda namozini o‘qiyveradi. Keyin qibla boshqa tarafda ekani ma’lum bo‘lsa ham, o‘qigan namozini qayta o‘qimaydi.
«Qozixon», «Olamgiriya», «Xulosa»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 02:30:00
93-FATVO
Chuqur yerto‘la, baland tog‘ va qirlarda ham Ka’ba tomonga yuzlanib o‘qish joiz. Zero, Ka’baning qibla hisoblanish hududi Yerning yettinchi qavatidan osmonning yettinchi qavatigachadir. Shuning uchun Ka’ba tomida o‘qilgan namoz ham joiz, deyilgan.
«Olamgiriya», «Musharot»

94-FATVO
Begona joydagi masjidga kirib, mehrobi bo‘lmagani uchun qiblani aniqlay olmasdan bir tomonni qibla deb qasd qilib o‘qigandan keyin qiblada adashgani ma’lum bo‘lsa, so‘ramagani uchun namozni qayta o‘qiydi. Adashmagan bo‘lsa, namozi durust.
«Olamgiriya», «Qozixon»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 02:30:32
95-FATVO
Bir kishi sahroda qiblani bir tomonga qasd qilib namoz o‘qib turganida boshqa bir odam kelib qiblani qasd qilmay shak bilan unga iqtido qilib namoz o‘qidi. Keyin qiblaga to‘g‘ri yuzlanganlari ma’lum bo‘lsa ikkisining namozi ham durust. Ammo qibla xato chiqsa, imomning namozi durust, qasdsiz iqtido qilgan kishining namozi nodurust.
«Olamgiriya», «Xulosa»

96-FATVO
Qaysi namozni o‘qishga kirishayotganini dilida niyat bilan idrok etib turishi shart. Masalan, birov bexos «Qaysi namozni o‘qiyapsan» — deb so‘rab qolsa, hech o‘ylanib o‘tirmasdan to‘g‘ri javob qila olsa, qilgan niyati hisobga o‘tadi. Necha rak’atligini ham niyat qilishi yaxshi, lekin shart emas. Farzdan boshqa namozlarda faqat namoz o‘qishni niyat qilishning o‘zi kifoyadir.
«Olamgiriya», «Sharhi Viqoya», «Qozixon»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 02:31:05
97-FATVO
Imom mabodo boshqa namozxonlarga imomlik qilishni emas, yakka namoz o‘qishni niyat qilsa ham unga iqtido qilganlarning namozi durust bo‘laveradi. Ayollarga imomlik qilganda esa, niyat shart.
«Olamgiriya», «Qozixon», «Muhit»

98-FATVO
Imomga iqtido qilish niyat qilinadi. Imom «takbiri tahrima»ni aytmay turib iqtidoni niyat qilsa ham joiz deyilgan. Lekin imom «Allohu akbar» degandan so‘ng iqtidoni niyat qilish afzaldir.
«Olamgiriya», «Qozixon», «Muhit»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 02:31:37
99-FATVO
Agar «shu turgan Abdulloh ismli imomga iqtido qildim», — deb niyat qilib namoz o‘qigandan keyin imom Abdulloh emas, Nasrulloh ekani ma’lum bo‘lib qolsa zarari yo‘q.
«Olamgiriya», «Tabyin»

100-FATVO
Namozni farz deb o‘qiyotgan bo‘lsa-yu, «Farz» so‘zining ma’nosini bilmasa yoki namozning farz ekanini bilmay o‘qib yurgan bo‘lsa o‘qigan namozi durust bo‘lmaydi.
«Olamgiriya», «Kunya», «Qozixon»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 02:32:01
101-FATVO
Namoz boshlanganda kelgan namozxon imomning farz yoki taroveh o‘qiyotganini bilmagani uchun «Agar xufton namozi bo‘lsa iqtido qildim. Taroveh namozi bo‘lsa iqtido qilmadim», — desa, namozi durust bo‘lmaydi, garchi xufton o‘qilayotgan bo‘lsa ham.
«Olamgiriya», «Xulosa»

102-FATVO
Abu Hanifa (rh.) so‘ziga ko‘ra, asr namozining qazosini peshin namozining qazosi deb niyat qilish durust emas. Shuningdek, zimmamdagi to‘rt rak’at qazosini o‘qiyman, deb niyat qilishi ham durust emas. Yana bir kecha-kunduz ichida bir vaqt namozni o‘qiyolmagan bo‘lsa, uning aniq qaysi namoz ekanini tayin qilib ksyin qazosini o‘qishi kerak. Agar eslay olmasa besh vaqt namozning hammasini qaytadan o‘qishi kerak.
«Qozixon», «al-Muntaqo»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 02:32:29
103-FATVO
Namozni boshida farz deb boshlab, keyin namoz davomida nafl o‘qiyapman, degan niyat bilan o‘qib tamomlasa yoki boshida nafl deb niyat qilib, namoz davomida farz o‘qiyapman, degan niyat bilan o‘qib tamomlasa namoz boshidagi niyati e’tiborga olinadi.
«Qozixon»

104-FATVO
Peshin vaqti chiqqanidan bexabar peshin namozini niyat qilib o‘qisa - namozi durustdir. Zero, vaqt chiqishi bilan psshin namozining qazosi zimmasiga tushadi. Qazo namozni ado namoz niyati bilan o‘qish esa joizdir.
«Qozixon»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 02:32:52
105-FATVO
Agar namozxon «takbiri tahrima»ni imomdan oldin aytib qo‘ysa, imomga iqtido qilgan bo‘lsa, namozi durust emas. Iqtido qilmagan bo‘lsa yakka o‘quvchi sifatida namozni boshlagan bo‘ladi.
«Olamgiriya», «Muhit»

106-FATVO
Namoz qiyomida uzrsiz bir oyoqda turib o‘qish makruhdir. Agar uzri bo‘lsa zarari yo‘q.
«Olamgiriya», «Javhara», «Sirojiya»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 02:33:11
107-FATVO
Namozda avrat hisoblanadigan a’zolarni o‘zgalardan berkitish farz. Ammo namozxonning o‘zidan berkitishi shart emas. Masalan, lozimsiz uzun kuylak kiyib o‘qiyotgan kishi engashib ruku’ qilganda yoqadan avratiga ko‘zi tushsa namozi buzilmaydi.
«Olamgiriya»

108-FATVO
Farz namozlarini zaruratsiz buzish joiz emas. Zarurat deganda biror kishi suvga g‘arq bo‘layotgan, yirtqich hayvon hamla qilayotgan, yordam so‘rab chaqirayotgani kabi holatlar nazarda tutilgan. Nafl namozlarda namozda ekanini bilmagan odam chaqirsagina namozni buzib javob qilinadi. Namoz o‘qiyotganini bilib turib ota-onasidan biri chaqirsa ham javob bermasligi mumkin.
«al-Fath ar-Rahmoniy»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 02:33:36
109-FATVO
Namozda avrati ochilib ketsa, darhol yopib olsa zarari yo‘q. Ammo bir rukn miqdorida ochiq qoldirsa namozi buziladi.
«Olamgiriya»

110-FATVO
Erkak kishi ko‘ylak, lozim, salla bilan namoz o‘qishi mustahab hisoblanadi. Ammo faqat bir uzun ko‘ylak bilan o‘qisa ham makruh emas. Lekin bir lozimning o‘zi bilan o‘qishi makruhdir.
«Olamgiriya»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 02:33:57
111-FATVO
Namoz uchun kiyim, badan, joynamoz pok bo‘lishi shart. Ularda bir dirham miqdorida najosat bo‘lsa namoz buziladi. Kiyimida bir dirham miqdoridan ortiq g‘aliz najosat borligini ko‘rib qoldi. Lekin qachondan beri shunday ekanini bilmaydi. Shu kiyim bilan o‘qigan biror namozini qaytadan o‘qimaydi.
«Olamgiriya»

112-FATVO
Kiyimdagi najosat bilan joynamozdagi najosatni qo‘shganda dirham miqdoricha bo‘ladigan bo‘lsa namozni buzmaydi.   
«Olamgiriya», «Xulosa»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 02:34:20
113-FATVO
Agar kalish yoki unga o‘xshash oson yechiladigan oyoq kiyimini yechib, ustiga oyoqlarini qo‘yib namoz o‘qisa zarari yo‘q. Bunda oyoq kiyimining osti pok yoki nopokligining daxli yo‘q.
«Olamgiriya»

114-FATVO
Qatnov yo‘l ustida, molxona, axlatxona, qassobxona (qushxona), g‘uslxona, hammom, qabriston kabi joylarda va Ka’ba tomida namoz o‘qish makruhdir. Yaylov, bo‘ryo, gilam kabi narsalar ustida namoz o‘qishning zarari yo‘q.
«Olamgiriya», «Qozixon»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 02:34:40
115-FATVO
To‘qqizta vaqt borki, o‘sha paytlarda qazo namozi, janoza, tilovat sajdasi joiz, lekin nafl namoz o‘qish joiz emas: Bomdod namozining — farzidan oldin (sunnati bundan mustasno), farzdan keyin to Quyosh chiqqunga qadar, asr namozidan keyin shomgacha, shom namozidan oldin, jum’a namozining (arabcha) xutbasi paytida, ikki hayit namozining (arabcha) xutbasi paytida, Quyosh, Oy tutilganda o‘qiladigan namoz xutbasi o‘qilayotganda.
«Qozixon»

116-FATVO
Makruh vaqtlarda nafl namozini boshlab qo‘ygan odam namozni buzishi va keyin qazosini o‘qishi kerak.
«Qozixon»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 07:19:40
117-FATVO
Ikki vaqt namozini qo‘shib bir vaqtda o‘qish bizning hanafiy mazhabimiz bo‘yicha faqat ikki joyda joiz: Birinchisi — arafa kuni Arafotda peshin bilan asrni peshin paytida, ikkinchisi — Muzdalifada shom bilan xufton namozlari xufton vaqtida ketma-ket o‘qiladi. Ammo shoifiiy mazhabida safar, kasallik, yomg‘ir kabi uzrlar bilan mazkur namozlarni jam qilib bir vaqtda o‘qilaveradi.
«Qozixon»

118-FATVO
Sajda qilishga peshonasi va burnida uzri bo‘lsa, yuzini yoki iyagini yerga tekkazib sajda qilishi joiz emas. Bunday odam o‘tirgan holda sajda niyati bilan boshi bilan imo-ishora qiladi.
«Olamgiriya», «Xizona»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 07:20:24
119-FATVO
Namozda qilgan jahriy qiroatni eng kami — o‘zidan boshqa kishiga eshittirib o‘qish, maxfiy o‘qishning eng kami - o‘ziga eshittirib o‘qishdir. Mabodo harflarni tili bilan o‘z joyidan chiqarib to‘g‘ri o‘qisa-yu, o‘ziga eshittirmasa qiroat qilgan hisoblanmaydi. Shunga ko‘ra, jonliq so‘yganda aytiladigan «basmala», taloq iboralari, qasamdagi istisno, savdolashuvdagi kelishuv so‘zlari ham loaqal gapiruvchining o‘ziga eshitilishi shart.
«Muxtasar», «Olamgiriya», «Muhit», «Sirojiya»

119-FATVO
Bomdod namozining birinchi rak’atida qiroat miqdorini ikinchi rak’atdagidan uzun qilish sunnatdir. Imom Muhammad (rh.) so‘ziga ko‘ra, barcha namozlarda ham birinchi rak’atda «Fotiha»dan keyin uzun, ikkinchisida qisqaroq sura zam qilish maqbuldir. Fatvo ham shunga berilgan.
«Olamgiriya», «Zohidiy», «Tatarxoniya»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 07:20:54
120-FATVO
Ikkinchi rak’at zamsurasining mikdori birinchi rak’atda o‘qilgan zamsuradan uch yoki undan ortiq bo‘lsa makruh hisoblanadi. Agar uch oyatdan kam bo‘lsa makruh emas.
«Olamgiriya», «Xulosa»

121-FATVO
Farz namozlarning har ikki rak’atida «Fotiha» surasi bilan birga butun bir surani o‘qishlik afzaldir. Agar birinchi rak’atda suraning ayrim oyatlarini, ikkinchi rak’atida boshqa oyatlarini o‘qisa, ba’zi ulamolar bu makruh desalar, boshqalari makruh emas, debdurlar.
«Olamgiriya»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 07:21:33
122-FATVO
Bir rak’atda bir necha suralarni o‘qib, ular orasidan bir yoki ko‘proq surani qoldirib o‘qisa, bu makruh. Ammo ikki rak’atda o‘qiganida esa, o‘rtada bir necha sura qoldirsa makruh emas, bir sura qoldirsa makruhdir. Ba’zi ulamolar o‘rtada qoldirilgan bir sura uzun bo‘lsa makruh emas debdurlar. Shuningdek, o‘rtada ikki kichik sura qoldirilsa ham makruh emas. Ba’zi ulamolar, o‘rtada sura qoldirib o‘qish mutlaqo makruh emas, ham deganlar. Ammo sunnat va nafl namozlarda suralar orasida sura qoldirib o‘qish mutlaqo makruh emasdir.
«Olamgiriya», «Muhit», «Xulosa»

123-FATVO
Namozda Qur’oni karimni xatm qilgan qori oxirgi rak’atda «Fotiha» surasi bilan yana xohlagan joyidan oyatlarni o‘qib tugatishi tavsiya etiladi.
«Olamgiriya», «Xulosa»

124-FATVO
Namozda «etti qiroat»ning qaysi biri asosida o‘qisa joiz, lekin odamlarni taajjubga soladigan g‘arib, shozz qiroatlarni o‘qimagani ma’qul.
«Olamgiriya», «Tatarxoniya»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 07:21:57
125-FATVO
Namozxonning tili ba’zi harflarni o‘z maxrajidan chiqara olmaydigan bo‘lsa, o‘sha harflar uchramaydigan oyatlarni o‘qishi kerak bo‘ladi. Agar shunday oyatlar uchramasa, noiloj o‘qiyveradi. Lekin tili kelmayditan harflar uchramaydigan oyatlar bo‘laturib, qiyin oyatlarni o‘qisa namozi durust bo‘lmaydi.
«Olamgiriya», «Qozixon»

126-FATVO
Namozda o‘qigan oyatlari orasidan biror harf yoki kalima (so‘z) tushib qolea, qaraladi — agar bu bilan ma’no o‘zgarib ketadigan bo‘lsa, namoz buziladi. Ma’no o‘zgarmaydigan bo‘lsa namoz ham buzilmaydi.
«Olamgiriya», «Muhit»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 07:22:24
127-FATVO
 O’qigan oyatlari orasiga biror harf qo‘shib o‘qisa ham qaraladi — agar bu bilan oyat ma’nosi o‘zgarib ketadigan bo‘lsa namoz buziladi. O’zgarmasa buzilmaydi.
«Olamgiriya», «Muhit», «Xulosa»

128-FATVO
Agar oyatdagi bir kalima o‘rniga boshqa kalimani o‘qib qo‘ysa, qaraladi — agar Qur’opda bor kalimalardan bo‘lib, ma’nosi ham qoldirilgan kalima ma’nosiga yaqin bo‘lsa namoz buzilmaydi. Masalan: «al-Hakim» o‘rniga «al-Alim» o‘qigani kabi. Bordi-yu, Qur’onda yo‘q kalimani o‘qib qo‘ysa, Abu Hanifa bilan Muhammad (rh.)lar nazdida agar ma’nosi qoldirilgan kalima ma’nosiga yaqin bo‘lsa namoz buzilmaydi. Abu Yusuf (rh.) nazdida esa namoz buziladi. Masalan: «Tavvobin» o‘rniga «tayyobin» o‘qigani kabi. Bordi-yu, mazkur kalima Qur’onda ham yo‘q, ma’nosi ham yaqin kelmasa bil-ittifoq namoz buziladi. Ma’nosi e’tiqod jihatidan kufr sanaladigan so‘zlarga almashtirib o‘qib qo‘ysa ham namoz buziladi.
«Olamgiriya», «Xulosa»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 07:22:49
129-FATVO
Agar qiroatda farzand nisbatini begona otaga berib o‘qib qo‘ysa va u nom Qur’onda yo‘q nom bo‘lsa bil-ittifoq namoz buziladi. Qur’onda kelgan nomlardan bo‘lsa, Imom Muhammad va barcha mashoyix ulamolar nazdida buzilmaydi. Ammo Iso (a.s.) bundan mustasno. Masalan: Qiroatda «Iso ibn Luqmon» deb o‘qib qo‘ysa namoz buziladi. Lekin «Muso ibn Iso» deb o‘qib qo‘ysa namoz buzilmaydi.
«Olamgiriya», «Vajizi Kardariy»

130-FATVO
Namozdagi qiroatda oyat kalimalaridagi harakat belgilarini (zer-zabarni) xato o‘qib qo‘ysa namoz buzilmaydi.
«Olamgiriya»

Izoh:
Magar ma’no buziladigan bo‘lsa namoz ham buziladi.
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 07:23:27
131-FATVO
Farz namozlarni jamoat bilan ado etish ta’kidlangan sunnatlar sirasiga kiradi. Uni beuzr tark etish gunoh hisoblanadi. Lekin bir necha uzr sanalgan ishlar borki, ular tufayli masjidga va jamoatga «iqmaslik joiz hisoblanadi. Masalan, bemor, oyoqlari shol bo‘lgan, keksalik tufayli bedarmonlikka uchragan, ko‘zi ojiz kishilar jamoatga chiqmasdan uylarida o‘qishlari mumkin. Shuningdek, yo.mg‘ir, yo‘lning loyligi. qattiq sovuq havo, qalin qorong‘ulik, tundagi shamol kabilar ham uzr hisoblanadi.
«Olamgiriya», «Sirojul-vahhoj»

132-FATVO
Burhoniddin Marg‘inoniy (rh.) so‘zlariga ko‘ra, «havoyi fikr va bid’at egalari» deb nomlanuvchi firqalarning ayrim ashaddiylariga iqtido qilib namoz o‘qish joiz emas. Masalan: ravofiz, jahmiy, qadariy, mushabbiha, Qur’on — maxluh deb e’tiqod qiluvchilarga iqtido qilinmaydi. Xulosa qilib aytish. mumkinki, imomlikka o‘tuvchi firqa vakili e’tiqodida kufrga sabab bo‘ladigan aqida bo‘lmasa karohiyati bo‘lsa-da, iqtido qilish joizdir. Masalan Payg‘ambarimiz Muhammad (a s.)ning Makkadan Masjidi Aqsoga qilgan sayrlari (isro)ni inkor etuvchi firqadan bo‘lsa, unga iqtido qilinmaydi. Zero u (isro) ma’nosi aniq oyat bilan sobit bo‘lgan. Ammo Aqso masjididan osmonlarga qilgan sayrlari (me’roj)ni inkor etadigan firqalardan bo‘lsa, unga iqtido qilish.joiz. Zero, me’roj «zanniy dalil» (aniq bo‘lmagan dalil) bilan sobit bo‘lgan.
«Olamgiriya», «Tabyin», «Xulosa»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 07:23:55
133-FATVO
Tahoratga doir uzrli kishilar bir-birlariga iqtido qilishlari joiz. Lekin uzrlari bir xil bo‘lishi shart. Masalan, doimiy ravishda yel chiqish kasaliga chalingan odam doimiy siydigi tomib turuvchi kishiga iqtido qilishi joiz emas.
«Olamgiriya», «Bahrul-roiq», «Tabyin»

134-FATVO
A’robiy, ko‘zi ojiz, qul, valadi zino va fosiq kishilardan biri imom bo‘lib namoz o‘qilsa, unga iqtido qilish joiz, lekin karohiyati bor.
«Olamgiriya», «Xulosa»

Izoh:
Valadi zinoga iqtido qilish karohiyatining sababi - odamlar o‘rtasida shov-shuv gaplarning paydo bo‘lish xavfidir.
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 07:24:37
135-FATVO
Erkak kishining ayollarga imom bo‘lib namoz o‘qishining shartlari — ularga imomlik qilishni niyat qilishi va xilvat joyda bo‘lmasligidir. Ammo ayollarning hammasi yoki ayrimlari imomga mahram bo‘lsa xilvatda o‘qishlari ham joiz. Lekin, faqat ayollar jamoatiga imom bo‘lib o‘qishning karohiyati bordir. Jum’a va hayit namozlarida imomga iqtido qilgan ayollarga imomlikni niyat qilmasa ham joizdir. Ammo erkak kishining ayolga iqtido qilishi mutlaqo joiz emas.
«Olamgiriya», «Nihoya», «Xulosa», «Hidoya»

136-FATVO
Ayollardan biri imomlik qilgan holda xoh farz, xoh boshqa namozlarni ado etishlari makruhdir. Janoza namozi bundan mustasno. Jamoat bilan namoz o‘qigan taqdirda ham imomlikka o‘tgan ayol oldinga chiqib olmay birinchi saf orasida turgani yaxshi, deyilgan. Aslida ayollar yakka holda namoz o‘qiganlari afzaldir.
«Olamgiriya», «Xulosa»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 07:24:57
137-FATVO
Namoz qiroatiga yarasha Qur’on suralaridan o‘rganib olish hammaga farzi ayn bo‘lganidek, savodsiz kishi ham namozda o‘qilishi farz bo‘lgan miqdorida qiroatni to‘g‘ri o‘qishga kechayu kunduz harakat kilishi kerak bo‘ladi. Agar harakat qilmasa Allohning huzurida uzrli sanalmaydi. Toqati boricha harakat qilsa ham to‘g‘ri talaffuz bilan o‘qiyolmasa, namozni o‘qiyveradi. Xato o‘qilgan qiroati uzrli hisoblanadi. Qiroati durust odam qiroati uzrli kishiga, qiroati uzrli odam soqovga, kiyimli odam kiyimsizga, masbuq masbuqqa, lohiq lohiqqa, yerdagi odam otliqqa iqtido qilishlari joiz emas.
«Olamgiriya», «Qozixon», «Xulosa»

138-FATVO
Imom bilan unga iqtido qiluvchi (muqtadiy) o‘rtasida yupqa devor bo‘lsa yoki qalin bo‘lsa ham ovoz o‘tkazadigan teshikchalar qo‘yilgan bo‘lsa, ular orqali imomning engashayotgan, turayotgan harakatlari ko‘rinib tursa yoki takbirlari eshitilib tursa namozi joizdir.
«Olamgiriya», «Muhit»

Izoh:
Shunga qaraganda hozirda masjid hududida, lekin imomdan olisda alohida xonalarda safdan ajralgan holda imomga iqtido qilib namoz o‘qishlar, ovoz kuchaytirgichlar orqali imomning holati bilinib turgani uchun joizdir.
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 07:25:54
139-FATVO
Hovlisi masjidga qo‘shni bo‘lgan odam o‘z uyida turib masjid imomiga iqtido qilishining sharti — o‘rtada qatnov yo‘lining bo‘lmasligi yoki bo‘lsa ham yo‘l uzra saf tortilib uni to‘ldirib turgan bo‘lishidir.
«Olamgiriya», «Tatarxoniya»

140-FATVO
Imomga iqgido qiluvchi bir erkak yoki namozni tushunadigan yoshga yetgan norasida (sag‘ir) bo‘lsa imomning o‘ng yonida turib namoz o‘qiydi. Agar chap tomonida turib o‘qisa, namozi joiz bo‘lsa-da, yomon ish qilgan bo‘ladi. Yakka odam imom ortida turib iqtido qilsa ham namozi durust bo‘ladi. Lekin karohiyati bo‘lish-bo‘lmasligida ulamolar ikki xil xulosaga kelganlar.
«Olamgiriya», «Muhit», «Badoe»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 07:26:19
141-FATVO
Iqtido qiluvchi ikki erkak bo‘lsa, imomning ortida turishlari lozim. Bordi-yu, imomning ikki yonida turib o‘qishsa ham namozlari joizdir.
«Olamgiriya»

142-FATVO
Agar turli jins va yoshdagi namozxonlar bir jamoatda bo‘lib qolsalar, imom orqasidagi saflarga katta yoshdagi erkaklar, ularning ortidagi saflarga norasida o‘g‘il bolalar, ularning ortidagi safga xunasalar turib, ular ortidan ayollar, ular ortidan norasida qizlar saf tortgaylar.
«Olamgiriya», «Sharhi Tahoviy»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 07:26:52
143-FATVO
Ayollarning masjidga qatnab erkaklar jamoatiga qo‘shilib namoz o‘qishlari makruxdir. Keksa yoshdagi ayollarning bomdod, shom, xufton namozlariga kelishlari bundan mustasno. Lekin «Kofiy» kitobida: «Buzg‘unchilik tufayli bugungi kunda ayollarning barcha namozlarga kelishi makruh, deb fatvo berildi» deyilgan.
«Olamgiriya», «Kofiy», «Tabyin»

144-FATVO
Erkaklar safiga kirib namoz o‘qigan bitta ayol uchta erkak kishining namozi buzilishiga sabab bo‘ladi: o‘ng, chap va orqa tomonidagi namozxonlar. Boshqalarning namozi buzilmaydi. Ikkita ayol to‘rtta kishining namozini buzadi: o‘ng, chap va orqadagi ikki kishi. Uchta ayol bo‘lsa ularning ikki yonidagi ikki kishi bilan birga ayollarning ortidagi uch kishi bilan yana saf oxirigacha uch nafardan kishilarning namozi buziladi.
«Olamgiriya», «Tabyin», «Tatarxoniya»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 07:27:37
145-FATVO
Iqtido qilgan odam «Attahiyyot»dan keyingi salavot yoki duoni o‘qib bo‘lmasdan turib imom salom berib yuborsa, u ham salom berib namozdan chiqaveradi. Ruku’ va sajdadagi tasbehlarni uch marta aytmay turib imom boshini ko‘tarsa, muqtadiy ham unga tobe bo‘lib boshini ko‘taraveradi.
«Olamgiriya», «Qozixon»

146-FATVO
Imomdan oldin ruku’dan yoki sajdadan boshini ko‘tarib yuborgan odam darhol ruku’ va sajda holatiga qaytishi lozim. Bu bilan ruku’ yoki sajdani ikki bor qilgan bo‘lmaydi.
«Olamgiriya», «Xulosa»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 07:28:13
147-FATVO
Namozda shunday beshta amal borki, ularni imom bajarmasa muqtadiy ham bajarmaydi — ikki hayit namozidagi qo‘shimcha takbirlar, uch, to‘rt rak’atli namozlardagi birinchi qa’da (o‘tirib «Attahiyyot» o‘qish), tilovat sajdasi, sajdai sahv, duoi qunut. Yana to‘rt amal borki, imom bajarsa ham muqtadiy bajarmaydi — biror sajdani ortiqcha qilsa, hayit namozidagi takbirlar soniga qo‘shsa, janoza namozida 5-takbir aytsa, beshinchi rak’atga sahvan turib ketsa. Agar imom esiga tushib, 5-rak’atga sajda qilmay turib qaytib salom bersa, muqtadiy ham birga salom beradi. Bordi-yu, imom sajda qilsa, muqtadiy unga qo‘shilmaydi, balki salom beradi. Imom beshinchi rak’at sajdasini qilmay turib muqtadiy salom berib qo‘ysa, har ikkisining namozi ham buziladi.
«Olamgiriya», «Vajizi Kardariy», «Xulosa»

148-FATVO
Namozga kech kelib qo‘shilgan kishi (masbuq), agar imom tovush chiqarib (jahriy) qiroat qilayotgan bo‘lsa «tahrima takbiri»ni aytib iqtido qiladi. Lekin «sano» o‘qimaydi. Namoz oxirida qolgan qismini o‘qish oldidan sano bilan «auzu»ni o‘qib qiroat qiladi. Imom tovushsiz qiroat qilayotganda iqtido qilgan odam «sano» o‘qiydi. Abu Yusuf (rh.) «Auzu»ni sanodan keyin ham, qiroatdan oldin ham o‘qiydi, degan ekanlar.
«Olamgiriya», «Vajiz», «Zahiriya», «Qozixon»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 07:29:16
149-FATVO
Masbuq imom salom berishi bilanoq qolgan qismini o‘qish uchun turib ketmay, imom boshqa sunnat yoki nafl namozga turib ketishini yoki mehrobdan yuz o‘girib ketishini kutib turadi. Zero, imom sajdai sahv qilib qolishi ehtimoli ham bo‘lishi mumkin.
«Olamgiriya», «Bahrur-roiq»

150-FATVO
Imom oxirgi qa’da (o‘tirish)da «Attahiyyot»dan keyingi salavot va duolarni o‘qiyotganida masbuq faqat «tashahhud»ni o‘qiydi. Vaqti ortib qolsa, «tashahhud»ni takroran o‘qiydi, ya’ni «ashhadu allo iloha illallohu va ashhadu anna Muhammadan abduhu va rasuluh»ni qayta-qayta o‘qib turadi. Masbuq «Attahiyyot»ni bir marta sekin-asta, cho‘zib o‘qib, imom bilan birga tugatishga harakat qiladi, degan ulamolar ham bor.
«Olamgiriya», «Vajiz», «Qozixon», «Xulosa»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 07:30:35
151-FATVO
To‘rt rak’atli namoz tugagach, qavm imomga: «Uch rak’at o‘qidingiz», — desa, imom: «to‘rt rak’gt o‘qidim» desa, qaraladi. Imom shubhasiz, ishonch bilan o‘z so‘zida turib olsa, namoz qayta o‘qilmaydi. Aks holda qavmning so‘zi e’tiborga olinib, namoz qayta o‘qiladi.
«Olamgiriya», «Qozixon»

152-FATVO
Agar necha rak’at namoz o‘qilgani to‘g‘risida namozxonlar o‘rtasida tortishuv paydo bo‘lsa, imom qaysi tomonga qo‘shilsa, o‘sha tomonning so‘zi e’tiborga olinadi, garchi imom qo‘shilgan tomonda faqat bir kishi bo‘lsa ham.
«Olamgiriya», «Qozixon»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 08:17:38
153-FATVO
Namozni tik turib o‘qiydigan kishi uzr bilan o‘tirib o‘qiydigan kishiga iqtido qilishi joiz bo‘lganidek qomati rost kishi bukri kishiga iqtido qilishi joizdir.
«Qozixon»

154-FATVO
Imom qavmdan o‘rta bo‘yli odam barobarida baland joyda namoz o‘qishi makruhdir. Aksincha, imom pastlikda, qavm tepalikda o‘qisalar makruh emas. Bu Imom Karxiydan naql qilingan.
«Qozixon», «Navodir»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 08:17:59
155-FATVO
Imomning ikki oyog‘i mehrobdan tashqarida bo‘lishi kerak. Ammo namozxon ko‘pligidan izdihom hosil bo‘lgan bo‘lsa, imom mehrob ichiga kirib o‘qishi ham joiz.
«Qozixon»

156-FATVO
Muqtadiyning bo‘yi imomga qaraganda uzunroq bo‘lib sajdada imomdan oldinroq joyga sajda qilsa ham namozi durust. Zero, muqtadiyning oyoklari imom oyoqlaridan oldinga o‘tib ketmasligi shart. Ammo boshi sajdada o‘tib ketsa, zarari yo‘q.
«Qozixon»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 08:18:32
157-FATVO
Namozga kechroq kelgan kishi imomni ruku’da turganda topsa, tik turgan holda «takbiri tahrima»ni aytib, so‘ngra ruku’ga engashishi kerak. Bordi-yu, engashgan holdatakbir aytsa namozi durust bo‘lmaydi.
«Qozixon»

Izoh:
Zero, takbiri tahrima tik holda aytilishi shart. Engashgan holda aytilgan takbir na tahrima va na ruku’ uchun o‘tmaydi.

158-FATVO
Imom ruku’da turganida iqtido qilgan kishi tik holda ruku’ uchun takbir aytsa ham «takbiri tahrima» uchun aytgan hisobiga o‘tadi. Ammo «tahrima» uchun bir takbir, ruku’ uchun yana bir takbir aytsa yanada yaxshi.
«Qozixon»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 08:19:00
159-FATVO
Birinchi «qa’da»da muqtadiy «Attahiyyot»ni o‘qib bo‘lmasdan imom uchinchi rak’atga turib ketsa, u bilan birga turib ketmasdan «abduhu va rasuluh»gacha o‘qib, so‘ngra turishi kerak. Ammo namoz oxirida «Attahiyyot»dan keyin salavot yoki duoni o‘qib bo‘lmasidan oldin imom salom berbib yuborsa, muqgadiy ham bilan birga salom beraveradi.
«Qozixon»

160-FATVO
Muqtadiy vitr namozida duoi qunutni o‘qib bo‘lmay turib imom ruku’ga ketsa, qunutni chala qoldirib, u bilan birga ruku’ qilaveradi. Bordi-yu, qunut duosini oxirigacha yetkazsa ruku’dan imom bosh ko‘tarib yuborish ehtimoli bo‘lmasa qunutni oxirigacha yeki ulgurgan joyigacha o‘qiydi.
«Qozixon»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 08:19:46
161-FATVO
Imom ruku’dan turgan paytda unga iqtido qilgan kishi «takbiri tahrima»ni aytib, ruku’ qilgach, imom bilan birga ikki sajda qilsa ham shu rak’atni topmagan bo‘ladi. Lekin imom bilan o‘qigan boshqa rak’atlari durust bo‘lib, imomdan so‘ng o‘sha qolgan rak’atni o‘qiydi.
«Qozixon»

Izoh:
Jamoatga kech kelgan kishi imomni qaysi holatda topsa, «takbiri tahrima»ni aytib o‘sha joyidan boshlab imom bilan namozni davom ettirishi lozim. Arkonlari but ado etilgan rak’atlar hisobga o‘tadi. Boshqalarining qazosi o‘qiladi.

162-FATVO
Imom birinchi sajdadan boshini ko‘tarmay turib muqtadiy boshini ko‘tarib imom sajdada ekanini bilgach, boshini sajdaga qo‘ysa, bu yerda ikki mas’ala bor. Birinchidan, muqtadiy imom birinchi sajdada deb bilgan holda boshini qayta qo‘yishda bu birinchi sajda deb niyat qilgan bo‘lsa, namozi durust. Bordi-yu, imomdan oldin bosh ko‘targanda, imom ikkinchi sajdaga bosh qo‘ygan ekan, deb bilib qo‘ygan bo‘lsa, ya’ni ikkinchi sajdaga bosh qo‘ydim, deb niyat qilgan bo‘lsa, shu paytda imom boshini ko‘tarib, ikkinchi sajdani qilganini ham anglamagan bo‘lsa, muqtadiyning namozi buziladi. Ammo anglab, ikkinchi sajdani qo‘shsa namozi durust bo‘ladi.
«Qozixon»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 08:20:22
163-FATVO
Hayit namoziga kech kelib, imomni ruku’da topsa, «takbiri tahrima»ni aytib, sano aytmay ruku’ qiladi va ruku’dagi tasbehlar o‘rniga uch takbirni aytadi. Zero, tasbeh aytish — sunnat, hayit namozining oltita takbiri — vojib. Ikkisi bir vaqtga to‘g‘ri kelib qolganda vojib ado etiladi.
«Qozixon»

164-FATVO
Imom jamoat namozi adosidan so‘ng sunnat yoki nafl namoz o‘qimoqchi bo‘lsa imomlik kilgan joyidan (mehrobdan) boshqa joyga o‘tib o‘qishi lozim. Agar jamoatga qarab o‘tirmoqchi bo‘lsa, qiblaning o‘ngi, o‘zining chapi bilan aylanishi mustahab amallardandir.
«Qozixon»

Izoh:
Muqtadiyga ishtiboh bo‘lmasligi uchun imom boshqa joyga o‘tib olishi yoki yoniga boshqa bir-ikki namozxonni chorlab olishi lozim.
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 08:22:18
165-FATVO
Namozga kech kelgan ikki masbuq imom salomidan keyin namozning qolgan qismini alohida mustaqil ravishda o‘qib olishlari kerak. Mabodo biri ikkinchisiga iqtido qilsa, iqtido qilganning namozi buziladi.
«Qozixon»

166-FATVO
Masbuq namoz oxirida imom bilan birga sahvan salom berib qo‘ysa, unga sajdai sahv lozim bo‘lmaydi. Bordi-yu, imomdan keyin salom bersa, sajdai sahv qiladi. Zero, imom salomidan keyin masbuq mustaqil namozxonga aylanadi.
«Qozixon»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 08:23:00
167-FATVO
Imom peshin namozini to‘rt rak’at o‘qib o‘tirib, so‘ngra sahvan beshinchi rak’atga tursa va shu paytda bir kishi kelib unga iqtido qilsa, iqtidosi durust. Lekin imom beshinchi rdk’atga sajda qilib qo‘ysa, imomning farz namozi buzilmaydi, chunki u «qa’dai axir»ga o‘tirgan. Keyingi rak’atlari naflga o‘tadi. Ammo masbuqning namozi buziladi. Zero, nafl o‘qiguvchiga farz o‘qiguvchi iqtido qilishi joiz emas. Qa’daga o‘tirmagan bo‘lsa, hammasining namozi buziladi.
«Qozixon»

168-FATVO
Imom shom namozida uchinchi rak’at oxirida o‘tirish o‘rniga to‘rtinchi rak’atga turib ketsa, muqtadiy imom sajda qilmay turib, «tashahhud»ni o‘qib, salom bersa namozi buziladi.
«Qozixon»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 08:23:17
169-FATVO
Masbuq ulgurmay kech qolgan joyini birinchi navbatda o‘qib olib, so‘ngra imom bilan qolgai qismini o‘qisa namozi buzilmaydi. Lekin sunnatga xilof ish qilgani uchun makruh hisoblanadi.
«Qozixon»

170-FATVO
Zimmasida sajdai sahv bo‘lgan imom ham, yakka o‘quvchi ham sajdai sahvdan oldingi o‘qiydigan «tashahhud»dan keyin salavot va duoni o‘qimaydi.
«Qozixon»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 08:24:15
171-FATVO
Imom ruku’da turganida safga bir noma’lum kishi kelib qo‘shilayotganini sezib, ruku’ga ulgursin deb, bir-ikki tasbeh qo‘shib o‘qisa zarari yo‘q. Ammo unga tanish odam uchun ruku’ yoki qiroatni cho‘zish mumkin emas.
«Qozixon»

172-FATVO
Jum’a kuni imom xutba o‘qib turganida bir namozxonning yodiga bomdod namozini o‘qimagani tushsa, darhol turib ikki rak’at bomdod farzini o‘qib oladi. Bunday paytda xutbani tinglash vojibligi soqit bo‘ladi. Zero, xutbadan keyin o‘qib ulgurmaydi.
«Qozixon»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 08:24:33
173-FATVO
Namozning ichida bir rak’at kam o‘qigandek tuyulib, shubha qilsa, ehtiyotan bir rak’at qo‘shib qo‘yadi. Ammo namozni o‘qib bo‘lganidan keyin biror rak’at kam o‘qidim deb shubha qilsa, namozni qayta o‘qimaydi.
«Qozixon»

174-FATVO
Imomga bir-ikki rak’at keyin kelib iqtido qilgan masbuq imom namozining oxirida salavot va duo o‘qib o‘tirishini kutsa, oldidan odamlar o‘tib gunohkor bo‘lishidan qo‘rqsa, «tashahhud»ni o‘qigach, kutmasdan qiyomga turib, qolgan joyini o‘qishi mumkin.
«Qozixon»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 08:25:10
175-FATVO
Namozda ovoz bilan yoki o‘zi eshitadigan darajada gapirib qo‘yish namozni buzadi. Bu xoh qasddan bo‘lsin, xoh unutish bilan, xoh xatolik yuzasidan bo‘lsin, xoh oz, xoh ko‘p so‘zlasin, baribir namoz buziladi. Ovozini chiqarmay, faqat tilini qimirlatib gapirsa namoz buzilmaydi.
«Olamgiriya», «Muhit»

176-FATVO
Namoz ichida uxlab qolgan paytida gapirsa ham namoz buziladi. Ba’zi ulamolar buning aksini aytgan bo‘lsalar-da, lekin namozning buzilishi amalga tatbiq uchun tanlangan.
«Olamgiriya», «Navozil»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 08:26:04
177-FATVO
Xufton namozining ikki rak’atini o‘qib bo‘lgach, bu taroveh namozi deb o‘ylab, salom berib qo‘ysa, shuningdek, peshinning ikki rak’atidan keyin bu jum’a deb o‘ylab, salom berib qo‘ysa yoki muqim to‘rt rak’atli namozning ikki rak’atidan keyin o‘zini safarda deb o‘ylab, salom berib qo‘ysa, namozini qaytadan o‘qiydi. Ammo mazkur holatlarda namozning oxiri deb o‘ylab salom berib qo‘ysa, namozi buzilmaydi, balki davomini o‘qib, oxirida «sajdai sahv» qiladi.
«Olamgiriya», «Qozixon»

178-FATVO
Namoz o‘qiyottan kishiga namozdan tashqaridaga odam qiroatda yordam bersa, ya’ni esiga kelmay qolgan joyini esiga solsa yoki xato o‘kigan joyini tuzatib qo‘ysa va bu yordamni namozxon qabul qilsa, namozi buziladi.
«Olamgiriya», «Munyatul-musalliy»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 08:26:39
179-FATVO
Imom qiroatda yordamga muhtoj bo‘lgan taqdirda muqtadiy darhol yordam berishga shoshilmasligi lozim, balki o‘ziga biroz qo‘yib berib, agar o‘zi uhdasidan chiqmasa yoki sukut saqlab qolsa, shundagina yordam berish lozim bo‘ladi. Lekin imom ham, agar namozga yarasha qiroat qilgan bo‘lsa, qavmni yordam berishga majbur qilmasligi, balki ruku’ga ketaverishi mumkin.
«Olamgiriya», «Muhit», «Kofiy»

180-FATVO
Namozda ingrasa, oh tortsa yoki ovoz bilan yig‘lasa, qaraladi — agar jannat, do‘zax kabi uxraviy narsalarni o‘ylab shunday qilgan bo‘lsa, namozn buzilmaydi. Bordi-yu, og‘riq, kasallik, biror musibat tufayli bo‘lsa namozi buziladi.
«Olamgiriya»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 08:29:11
181-FATVO
Sajdagohdagi chang yoki tuproqni namoz ichida puflab ketkazsa, qaraladi — agar ovozsiz va harflarsiz nafas chiqargan bo‘lsa namoz buzilmaydi. Aks holda namoz buziladi.
«Olamgiriya», «Xulosa»

182-FATVO
Namoz ichida it, mushuk, qo‘y, echki kabi hayvonlarni qo‘risa yoki o‘ziga chorlasa, qaraladi — agar harf hosil bo‘ladigan ovoz bilan bo‘lsa namoz buziladi, harfsiz bo‘lsa buzilmaydi.
«Olamgiriya», «Zaxira»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 08:31:34
183-FATVO
Yo‘talish, ingrash, oh tortish kabilar uzr bilan beixtiyor bo‘lsa, aksirganda yoki kekirganda garchi harf chiqsa ham buzilmaganidek namoz buzilmaydi.
«Olamgiriya», «Muhit»

184-FATVO
Namozda qiroatga ovozini sozlash uchun yo‘talsa yoki imom qiroatda adashganda uni ogohlantirish uchun yoxud o‘zini namozda ekanini bildirish uchun yo‘talsa namozi buzilmaydi.
«Olamgiriya», «Tabyin»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 08:32:21
185-FATVO
Namozda qiroatni Qur’oni karim kitobidan o‘qib qilsa, Abu Hanifa (rh.) nazdida namoz buziladi. Zero, Kitobni ko‘tarib turish, uni varaqlash, unga ko‘z tashlash ko‘p harakatni talab qiladi. Ko‘p amal va harakat esa, namozni buzuvchi omillardan. Shunga ko‘ra, agar Kitobni biror narsa ustiga qo‘yilsa, varaqlamasa yoki mehrob devoriga yozilgan bitikdan o‘qib qiroat qilsa namoz buzilmaydi. Lekin Abu Hanifa (rh.)ning namoz buzilishiga yana boshqa dalili ham bor. U ham bo‘lsa Kitobdan o‘qish — bu ta’lim olish, o‘rganish demakdir. Bu esa, namozning amallaridan emas. Demak, Kitobni ko‘tarib o‘qiydimi yoki qo‘yilgan holda o‘qiydimi barobardir. Qaysi holatda bo‘lsa ham namoz buziladi. Shu javob sahih deb topilgai. Ammo Abu Yusuf va Muhammad (rh.)lar nazdida namozda Qur’on kitobidan o‘qib qiroat qilish jtjz. Yana Qur’onni yod biluvchi kishi Kitobdan o‘qib qiroat qilsa namozi buzilmaydi, debdurlar.
«Olamgiriya», «Kofiy»

186-FATVO
Mehrob devoriga fiqh kabi Qur’ondan boshqa narsalar yozilgan bo‘lib, namozxon uni ma’nosini tushinib yoki tushunmagan holda o‘qisa Imom Muhammad (rh.)dan boshqa mujtahidlar namoz buzilmaydi, deganlar.
«Olamgiriya», «Tabyin», «Zaxira», «Hidoya»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 08:33:13
187-FATVO
Namozda keraksiz ish va harakat (amali kasir) qilib qo‘ysa namoz buziladi. Uning miqdori to‘g‘risida uch xil ta’rif bor. Birinchisi — ikki qo‘l bilan qilinadigan ishlar. Masalan: salla o‘rash, ko‘ylak kiyish, ishton bog‘ini bog‘lash, kamondan o‘q otish. Ammo ko‘ylak yoki shalvarni yechish, do‘ppi kiyish yoki uni yechish kabi bir qo‘l bilan qilinadigan ishlarni ikki qo‘l bilan bajarsa ham namoz buzilmaydi. Ikkinchisi — namozxon o‘zini ko‘p ish qilib yuborgandek sezsa, shuning o‘zi «amali kasir»dir, degan rivoyat bor bo‘lib, u Abu Hanifa (rh.) ra’ylariga ham yaqindir. Uchinchisi — namozxonning harakatlarini uzoqdan ko‘rgan kishi u namozdan tashqarida deb bilsa. Ammo shak qilsa hisob emas. Bu ta’rif ko‘pchilik ulamolar tomonidan ma’qullangan.
«Olamgiriya», «Tabyin», «Qozixon», «Xulosa»

188-FATVO
Namoz ichida bir saf miqdorida yursa namozi buzilmaydi. Agar ikki saf oldinga yurmoqchi bo‘lsa, oldin birinchi safgacha yurib borib, biroz to‘xtab, so‘ngra ikkinchi safga yurib borishi kerak. Birdaniga ikki saf mikdorida yursa namozi buziladi.
«Olamgiriya», «Qozixon»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 08:33:58
189-FATVO
Namozda yuzning o‘zini u yoq-bu yoqqa bursa, garchi makruh bo‘lsa-da, namoz buzilmaydi. Ammo ko‘kragi bilan birga burilsa, namoz buziladi.
«Olamgiriya», «Zohidiy»

190-FATVO
Namoz ichida ilon va chayon o‘ldirsa namoz buzilmaydi. Ammo hech kimga ziyon yetkazmaslik ehtimoli bo‘lsa, ularni o‘ldirishga harakat qilish makruhdir. Kimgadir aziyat yetkazish xavfi bo‘lganda esa, ularni masjid ichida quvib yurib, hatto imomning oldidan o‘tib bo‘lsa ham o‘ldirish joiz.
«Olamgiriya», «Navozil», «Xulosa», «Muhit»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 08:35:31
191-FATVO
Agar namozda bir vaqtning o‘zida uch marta tosh otsa yoki bit, burga, chivin kabilarni o‘ldirsa yoxud soqoli yo sochining uch tolasini bittadan yulsa namozi buziladi. Agar toshni qulochini keng ochib, kuchining boricha otsa bir martada ham namoz buziladi.
«Olamgiriya», «Zahiriya», «Tasharxoniya»

192-FATVO
Namozda turib uchta so‘z yozsa namoz buziladi. Undan kam bo‘lsa buzilmaydi. Agar havoga yoki o‘z badaniga barmog‘i bilan yozsa uch so‘zdan ko‘p bo‘lsa ham namoz buzilmaydi.
«Olamgiriya», «Xulosa», «Sirojiya»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 08:36:45
193-FATVO
Namozning bir ruknida uch marta qo‘lini ko‘tarib yuzi, bo‘yni kabi joylarni qashisa namozi buziladi. Ammo qo‘lini bir ko‘targanicha uch marta qashisa namozi buzilmaydi. Lekin namozda beuzr qashinish makruhdir.
«Olamgiriya», «Xulosa»

194-FATVO
Namozda imomning oyoqlaridan ko‘ra muqtadiyning oyoqlari oldinga o‘tib ketsa, muqtadiyning namozi buziladi.
«Qozixon»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 08:36:54
195-FATVO
Ayol kishi namozda bolasini emizsa, namozi buziladi. Agar bola o‘zi kelib, uch marta emsa, sut chiqsa yoki chiqmasa ham namoz buziladi. Bir-ikki marta emganida sut chiqmasa namoz buzilmaydi.
«Qozixon»

196-FATVO
Namozxondan tashqaridagi odam biror narsa so‘rasa yoki unga savol bersa, u boshi bilan «ha» yoki «yo‘q» ishorasini qilsa namozi buzilmaydi.
«Qozixon»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 08:40:26
197-FATVO
Namozda turib, chiroqning piligini ko‘tarsa (hozirgi paytda lampa o‘chirgichini bossa) namozi buzilmaydi.
«Qozixon»

198-FATVO
Namozda ayol kishining boshidagi sochidan to‘rtdan bir qismining ochilib qolishi bilan namoz buziyaadi. Lekin bu miqdor uning quloqlari ustidagi qismidan hisoblanadi. Quloqlaridan pastga osilib turgan qismining ochilib qolishi namozni buzmaydi. Ammo erkaklar nazari tushishining taqiqlanishida quloq ustidagi bilan ostidagi sochlar barobardir.
«Qozixon»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 08:40:44
199-FATVO
Imom Abu Yusuf (rh.) so‘ziga binoan ayol kishining oyoq boldirlari namozda avrat hisoblanmaydi. Bilaklari esa, qorni bilan barobardir. Abu Yusuf bilan Abu Hanifa (rh.)lardan yana shunday rivoyat borki, namozda ayol kishining bilaklari ham avrat sanalmaydi. Ya’ni, ikki bilaklari ochiq holda o‘qigan namozi durust hisoblanadi.
«Qozixon»

200-FATVO
Namoz ichida tahorati sinib qolgan kishi tahoratini yangilab kelib, namozining qolgan qismini davom ettirib o‘qishi mumkin. Lekin tahoratga doir ishlardan boshqa ish qilib qo‘ysa yoki istinjo qilayotganda avrati ochilib qolsa namozi buziladi. Shuning uchun namoz ichida tahorati singan kishi boshidan qayta o‘qigani afzaldir.
«Muxtasar», «Qozixon»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 08:42:07
201-FATVO
Qabristonda Qur’on tilovat qilish xususida mujtaxidlar ixtilof qilganlar. Abu Hanifa (rh.) buni makruh ish deb sanaganlar. Imom Muhammad (rh.) esa, makruh emas, deganlar. Mashoyixlarimiz Imom Muhammad (rh.)ning so‘zlarini olganlar va qabristonga qori o‘tqizib, Qur’oni karimdan ma’lum oyat va suralarni o‘qitab, buning mayyitlarga manfaati bor, deb umid qilganlar.
«Qozixon»

202-FATVO
Piyoda yurib ketayotib yoki biror kasb-hunar bilan mashg‘ul bo‘lgan holatda Qur’oni karimni tilovat qilish joiz. Lekin yurish va ish tilovat qilishga xalal bermasligi shart. Aks holda makruh bo‘ladi.
«Qozixon»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 08:42:18
203-FATVO
Fiqh ilmi bilan shug‘ullanib, biror narsa yozib turgan kishiga eshittirib qiroat qilgan qori gunohkor bo‘ladi. Zero, odamlar ish bilan mashgul bo‘lib turgan joyda qiroat qilish joiz emas. Qiroatni tinglash uchun ishini to‘xtatmagan mazkur kotib gunohkor bo‘lmaydi.
«Qozixon»

204-FATVO
G’ayridinlar Qur’on oyatlaridan saboq berishni yoki shariat ahkomlaridan o‘rgatishni talab qilsa, o‘rgatilaveradi. Lekin unga Qur’on kitobni ushlash mumkin emas. Agar g‘usl qilib ushlamoqchi bo‘lsa ruxsat beriladi.
«Qozixon»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 08:42:50
205-FATVO
Namozda kiyimi, soqoli yoki badanining biror joyini o‘ynash yoxud sajda qilayotab kiyimining old tomonini orqaga yoki orqa tomonini oldiga tortish makruhdir. Ruku’ qilayotganda badaniga yopishib qolmasligi uchun kiyimini qoqsa zarari yo‘q.
«Olamgiriya», «Me’roj»

Izoh:
Bundan hozirgi davrimizda ba’zi tor shim kiyuvchilar ruku’dan sajdaga ketayotganida oyoqlariga yopishib qolib, qiyinlik tug‘dirmasligi uchun shimni ikki qo‘li bilan ushlab, tortib qo‘yishlariga ruxsat bordek ko‘rinadi.

206-FATVO
Namoz ichida peshonasiga yopishgan tuproq yoki xas-cho‘plarni beuzr qo‘li bilan silab tozalash makruhdir. Ammo namozga zarar beradigan darajada xalaqit beradigan bo‘lsa, tozalashi mumkin. Tashahhud va salomdan oldin tozalashi ham makruh emas. Shuningdek, peshonasidagi terni qo‘li bilan artishi ham makruh emas. Lekin namoz ichida bu kabi ishlarni ham qilmaslik avlodir.
«Olamgiriya», «Qozixon», «Muhiyt»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 08:45:05
207-FATVO
Namoz ichida burni oqsa, uni yerga tushirgandan ko‘ra artgani avlodir.
«Olamgiriya», «Qunya»

208-FATVO
Farz namozlarda oyat va tasbehlarni qo‘l bilan sanab turish makruhdir. Ammo nafl namozlarda qo‘l bilan sanash ijmoan makruh emas. Faqat «Tabyin» kitobida bunga xilof gap bor. Zarurat holati bundan mustasno.
«Olamgiriya», «Tabyin», «Nihoya»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 08:45:30
209-FATVO
Namozda qo‘l barmoqlarini bir-biriga kirishtirish, barmoqlarini qirsillatish makruh ishlardandir. Ba’zi ulamolar barmoqlarni qirsillatish namozdan tashqarida ham (odamlar orasida bo‘lsa) makruhdir, deganlar.
«Qozixon», «Zohidiy»

210-FATVO
Namoz ichida u yoq-bu yoqqa yuzini burib qarash makruhdir. Yuzini burmasdan ko‘zining qiri bilan qarasa zarari yo‘q. Osmonga qarash ham makruhdir.
«Olamgiriya», «Qozixon», «Tabyin»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 08:47:13
211-FATVO
Salla bo‘la turib, uni kiyishga erinib, boshyalang namoz o‘qish makruhdir. Ammo kamtarlik yuzasidan boshyalang o‘qisa makruh emas, hatto avlodir.
«Olamgiriya», «Zaxira»

212-FATVO
Boshga salla o‘raganida boshining o‘rtasini ochiq qoldirish namozda ham, namozdan tashqarida ham makruhdir.
«Olamgiriya», «Tabyin»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 08:47:52
213-FATVO
Namozda esnashlik makruhdir. Agar uni qaytara olmasa, og‘zini qo‘li bilan to‘sadi. Ya’ni qiyomda bo‘lsa o‘ng qo‘lining, boshqa holatlarda chap qo‘li panjasining orqa tomoni bilan to‘sadi.
«Olamgiriya», «Zohidiy»

214-FATVO
Namozda kerishish, ko‘zlarini yumib olish, katta-kichik tahorati, yel qistab turganda namoz o‘qish makruhdir. Shunday holatlarda boshlagan namozini to‘xtatishi lozim. Agar to‘xtatmay namozni tugatsa, namozi hisobga o‘tsa-da, o‘zi gunohkor bo‘ladi. Lekin namozning vaqti ziq bo‘lsa, qazo qilgandan ko‘ra makruhlik bilan bo‘lsa-da, o‘qiyvergani afzaldir.
«Olamgiriya»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 08:48:02
215-FATVO
Yakka namoz o‘qimoqchi bo‘lgan odam jamoat bilan o‘qiyotganlar safida turib o‘qishi makruxdir. Zero, bunda namozxonlarning turib o‘tirishidagi mutanosiblikka futur yetkazadi.
«Olamgiriya»

216-FATVO
Safning ortida yakka qolgan kishi o‘ziga saf orasidan joy topishi mumkin bo‘la turib, yakka turishi makruhdir. Agar safda joy bo‘lmasa, Abu Hanifa (rh.) dan qilingan rivoyatga binoan karohiyati yo‘q. Ammo saf ortida yakka turgandan ko‘ra oldindagi safdan bir kishini yoniga tortib olsa yanada yaxshi.
«Olamgiriya», «Muhit»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 08:49:15
217-FATVO
Sajdaga borishda ikki tizzadan oldin yerga ikki qo‘lni qo‘yish va sajdadan turishda ikki qo‘ldan oldin ikki tizzani ko‘tarish uzrsiz bo‘lsa makruhdir.
«Olamgiriya», «Munya»

218-FATVO
Ruku’ va sajdaga engashishda va boshni ko‘tarishda imomdan oldin harakat qilib, undan ilgarilab ketish makruhdir.
«Olamgiriya», «Muhit»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 08:49:49
219-FATVO
Imomning qavmdan bir gaz va undan yuqori balandlikda yakka turib imomlikka o‘tishi makruhdir. Ammo yonida qavmning bir qismi bo‘lsa karohiyati ketadi.
«Olamgiriya», «Muhit»

220-FATVO
Ichida olov yonib turgan tandir yoki o‘choqqa yuzlangan holda namoz o‘qish makruhdir. Qandil yoki chiroqqa yuzlanib o‘qishning zarari yo‘q.
«Olamgiriya», «Muhit»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 08:51:23
221-FATVO
Namozga kech kelib iqtido qilayotgan odamni sezib, uning ulgurishiga yordam bo‘lishi uchun imom namozni biroz cho‘zmoqchi bo‘lsa, qaraladi — agar kelgan odamni imom tanib cho‘zgan bo‘lsa makruh, tanimagan bo‘lsa zarari yo‘q. Cho‘zganda ham bir ikki tasbeh miqdorida cho‘zishga ruxsat etiladi.
«Olamgiriya», «Muxtorul-fatovo»

222-FATVO
Masjid binosini turli naqshlar va tillo suvi ishlatib bezash mumkin. Lekin naqsh va bezash ishlariga masjidning vaqf pulidan ishlatilmaydi, balki biror homiyning xususiy mulkidan sarf qilinadi. Masjidning vaqf mulkidan unyng qurilish ishlariga ishlatish mumkin. Agar mutavalli undan bezak ishlariga ishlatib qo‘ysa, puliga zomin bo‘ladi.
«Olamgiriya», «Hidoya»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 08:51:44
223-FATVO
Masjidni qurib, Allohning yo‘liga atagan kishi shu masjidning barcha obodonchilik, ta’mir ishlari, palosni qanday solishdan tortib qandillarni qaerga qanday ilish ishlarigacha bosh-qosh bo‘lishga o‘zgalardan ko‘ra haqliroqdir.
«Olamgiriya», «Qozixon», «Xulosa»

224-FATVO
Vitr namozi xususida Abu Hanifa (Imom A’zam rh.)dan uch xil rivoyat naql qilingan. Birinchisi — uning farzligi. Ikkinchisi — uning sunnati muakkadaligi. Uchinchisi — uning vojib ibodat ekani. Shu uchinchi vojib ekani to‘g‘risidagi rivoyat ul zotning oxirgi so‘zlaridir.
«Olamgiriya», «Muhit»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 08:52:45
225-FATVO
Vitr namozi qasddan yoki unitilgan hodda tark etilgan bo‘lsa, oradan qancha ko‘p vaqt o‘tgan bo‘lsa ham qazosi o‘qilishi kerak. Qazoda "Qunut duosi" ham o‘qiladi.
«Olamgiriya», «Muhit», «Kifoya»

226-FATVO
Vitr namozidagi "Qunut duosi"ni o‘qishga tili yaxshi kelmaydigan yoki yod ololmayligan odam "Rabbano otino fiddunyo hasanatan va fil oxirati hasanatan vaqino azoban nor" oyatini bir marta yoki "Allohummag‘fir lano" jumlasini uch marta o‘qiydi. Bu Abul-Lays Samarqandiy (rh.) fatvosidir.
«Olamgiriya», «Muhit», «Sirojiya»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 08:54:17
227-FATVO
"Qunut duosi"ni o‘qimagani ruku’ga borganida esiga tushsa, uni ruku’da o‘qimaydi, qiyomga qaytib ham o‘qimaydi. Bordi-yu, qiyomga qaytib o‘qisa va ruku’ni ikkinchi marta qilmasa namozi buzilmaydi.
«Olamgiriya», «Tatarxoniya», «al-Bahr ar-roiq»

228-FATVO
Vitr namozining uchinchi rak’atida zamsura qilmasdan ruku’ga ketgan bo‘lsa, qiyomga qaytib zamsura bilan birga "Qunut duosi"ni ham qayta o‘qiydi va namoz oxirida "Sahv sajdasi"ni qiladi. "Fotiha" surasini o‘qimay ruku’ga ketgan bo‘lsa ham xuddi shunday qiladi. Ruku’ni qayta qilsa ham, qilmasa ham bo‘laveradi.
«Olamgiriya», «as-Siroj al-vahhoj»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 08:56:31
229-FATVO
Vitr namozini Ramazon oyida imomga iqtido qilib o‘qiyotgan odam "Qunut duosi"da ham unga ergashadi. Ya’ni duoni o‘qib ulgurmay turib imom ruku’ga ketsa, u ham duoni kelgan joyida to‘xtatib, imom ortidan ruku’ga ketaveradi Agar imom "Qunut"ni o‘qimay ruku’ga ketsa, qaraydi: agar imom ruku’dan bosh ko‘targunicha o‘qib ulgursa, "Qunut"ni o‘qib, so‘ngra ruku’ qiladi. Ammo ulgurmaydigan bo‘lsa, duoni o‘qimasdan ruku’ga ketaveradi.
«Olamgiriya», «Xulosa»

230-FATVO
Masbuq, ya’ni bir ikki rak’at kech kelib imomga iqtido qilgan kishi imom bilan birga "Qunut"ni o‘qiyveradi. Uchinchi rak’atda o‘qimaydi.
«Olamgiriya», «Munya», «Muzmarot»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 09:05:30
231-FATVO
Masbuq imomni vitr namozining uchinchi rak’atida topib iqtido qilsa-yu, "Qunut"ni o‘qiyolmagan bo‘lsa, keyin ham o‘qimaydi.
«Olamgiriya», «Muhiyt»

232-FATVO
Fiqhga doir kitoblarning matnlarida yozilishiga ko‘ra, sunnat sanaluvchi namozlar quyidagilardir:
Bomdod farzidan oddin 2 rak’at.
Peshin farzidan oddin 4, farzdan keyin 2 rak’at.
Shom farzidan keyin 2 rak’at.
Xufton farzidan keyin 2 rak’at.
Jum’a namozidan oldin 4, keyin yana 4 rak’at.
Eng kuchli sunnat namozi bomdodning 2 rak’at sunnati. Undan keyin shomning 2 rak’ati, so‘ngra peshindan keyingi 2 rak’at, so‘ngra xuftonning 2 rak’at sunnati, so‘ngra peshinning 4 rak’at sunnati.
«Olamgiriya», «Tabyin»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 09:06:58
233-FATVO
Dinimizning fuqaho va mashoyixlari aytibdurlarki, odamlarga doimiy ravishda fatvolar tayyorlab, savollariga javob berish bilan mashg‘ul bo‘lgan olim kishi bomdod namozining sunnatidan boshqa sunnat namozlarni o‘qimasligi joiz.
«Olamgiriya», «Nihoya»

234-FATVO
Peshinning 4 rak’at sunnatini o‘qishga ulgurmay imomga iqtido qilgan kishi farzdan keyin o‘qib oladi. Lekin 2 rak’at sunnatdan oldinmi yoki keyinmi ekanida ikki xil rivoyat bor: Abu Hanifa bilan Abu Yusuf (rh.)lar nazdida 2 rak’at sunnatdan keyin, Imom Muhammad (rh.) nazdida esa, undan oldin o‘qiladi. Fatvo shunisiga berilgan.
«Olamgiriya», «Muhit», «Haqoiq», «as-Siroj al-vahhoj»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 09:07:31
235-FATVO
Sunnat namozlarini haq deb e’tiqod qilgan holda o‘qimasa gunohkor bo‘ladi. Bordi-yu, ularni haq deb bilmay, inkor etgan holda tark etsa, kofir bo‘ladi.
«Olamgiriya», «Muhit»

236-FATVO
Asrdan oldin hamda xufton namozining farzidan oldin va keyin 4 rak’atdan nafl namozlari mavjuddir.
«Muxtasar», «Kanz», «Olamgiriya»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 09:08:59
237-FATVO
Yana shunday namozlar borki, ularni o‘qish farz ham, vojib ham, sunnat ham emas, balki mazhab shiz bo‘yicha ixtiyoriy nafl namozlaridir. Ularni vaqti bemalol kishilar o‘qisa savob, o‘qimasa gunohi yo‘q. Ular asosan quyadagi namozlardir:
1. "Choshgoh namozi". Uning eng kami 2 rak’at, ko‘pi 12 rak’at bo‘lib, vaqti Quyosh chiqib, biroz qo‘tarilgan paytidan to peshin vaqti kirgunga qadar davom etadi.
2. "Tahiyyai masjid". U 2 yoki 4 rak’atli namoz bo‘lib, biror masjidga kirganda masjid hurmati uchun o‘qiladigan salomlashish namozidir. Bomdod va asr namozlaridan keyin masjidga kirgan kishi uni o‘qimaydi, balki tasbeh, tahlil va salavot o‘qisa ham masjid haqqini ado etgan bo‘laveradi. Shuningdek, masjidga farz namozini o‘qish niyatida kirgan kishi ham "tahiyya" o‘qimaydi. Yana, bir kunda bir masjidga ko‘p marta kirsa ham bir marta "tahiyya" o‘qisa kifoyadir.
3. "Shukri vuzu". U tahorat qilgandan keyin o‘qiladigan shukrona namozidir.
4. "Istixora namozi". U biror muhim ishni qilish yoki qilmasliqda ikkilanib qolgan kishi o‘qiydigan namozdir. Buning uchun xuftan namozidan keyin uxlashdan oldin ikki rak’at istixora namfini niyat qilib o‘qiydi. Tushida Allohning izni bilan qaysi yo‘l uning uchun foydali ekani ayon bo‘ladi.
5. "Hojat namozi". U ham 2 rak’at bo‘lib, biror hojatni ravo qilishiki Allohdan umid qilgan holda o‘qiladi.
6. "Tahajjud", ya’ni tungi namoz. U tunda uyqudan bedor bo‘lgan holda o‘qiladigan namoz bo‘lib, eng kami 2, ko‘pi 8 rak’atdir.
7.   "Tasbeh namozi". U 4 rak’at bo‘lib, birinchi rak’atda "Subhonakallohumma..."dan keyin "Subhonallohi valhamdu lillohi valo iloha
illallohu vallohu akbar" jumlalarini 15 marta o‘qiydi. So‘ngra "Auzu..."dan keyin "Fotiha" surasi bilan "Takosur" surasini o‘qiydi. So‘ngra ruku’da mazkur jumlalarni 10 marta o‘qiydi. Qiyomga turganda ham ularni 10 marta, har sajdada 10 marta, ikki sajda orasida ham 10 marta o‘qiydi. Keyingi 3 rak’atni ham xuddi shu tariqa o‘qiydi. Faqat bu rak’atlarda "Asr", "Kofirun" va "Ixlos" suralarini "Fotiha"dan keyin zamsura sifatvda o‘qiydi. "Tasbeh namozi"ning vaqti peshindan oldindir.
8. "Tatavvu’ namozlari". Ular kecha va kunduzning xohlagan soatida xohlagan miqdorida bo‘sh vaqtlarda o‘qilishi mumkin bo‘lgan namozlardir.
«Olamgiriya», «Fathul Qadir», «al-Bahr ar-roiq»,
«Muhit», «Mujarot», «Muxtasar», «Jomeur-rumuz»,
«Temirtoshiy», «al-Fath ar-Rahmoniy»

238-FATVO
Nafl namozlarni imkoni boricha jamoat joylarida va masjidlarda o‘qimaslik, balki o‘z uyida yoki xilvat joylarda o‘qishga harakat qilish, riyokorlik aralashib qolishiga yo‘l qo‘ymaslik lozim bo‘ladi. Farz namozlaridan keyin o‘qiladigan sunnat namozlari esa, farz o‘qilgan masjidda o‘qilishi kerak. Lekin sunnat namozlar farz o‘qilgan joydan bir qadam bo‘lsa ham boshqa joyga o‘tib o‘qilishi lozim. Bu imomga ham tegishlidir. Nafl namozini safda turib o‘qish o‘ta makruh ishlardan sanaladi.
«Olamgiriya», «Kofiy», «Nihaya»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 09:10:45
239-FATVO
Bomdodning 2 rak’at sunnati va peshindan oldingi 4 rak’at sunnatni o‘qigandan keyin savdo-sotiq, yeyish-ichish kabi ishlarni qilsa, o‘qigan sunnat namozlari kuyib ketadi. Ularni qayta o‘qishi kerak bo‘ladi. Bir luqma ovqat yoki bir qultum suv iste’mol qilish afv etiladi.
«Olamgiriya», «Xulosa»

240-FATVO
Farz namozidan keyingi sunnatni o‘qimay turib gapirib qo‘ysa, ayrim fuqaholar nazdida sunnat namozi soqit bo‘ladi. Ya’ni, o‘qigani bilan farzdan keyin o‘qilgan sunnat o‘rniga o‘tmaydi. O’tgan taqdirda ham o‘rtada gapirib qo‘ygani uchun savobi kamayadi.
«Olamgiriya», «Nihoya»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 09:11:08
241-FATVO
Nafl namozlarida tik turishga qodir bo‘la turib, o‘tirib o‘qishlikning karohiyati yo‘q. Shuningdek, namozni tik turgan holda boshlab, so‘ngra beuzr o‘tirib olsa ham Abu Hanifa (rh.) nazdida zarari yo‘q. Yana, naflni o‘tirgan holda boshlab, so‘ngra tik turib olsa ham karohiyati yo‘q.
«Olamgiriya», «Majmaul-bahrayn», «Muhit»

242-FATVO
Nafl namozini tik turib o‘qishga charchaydigan bo‘lsa, hassaga yoki devorga suyanib o‘qisa ham zarari yo‘q. Nafl namozlarini uzrsiz imo-ishora bilan o‘qishga ruxsat yo‘q.
«Olamgiriya», Hussomiyning «al-Jome as-sag‘ir»i, «Tatarxoniya»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 09:11:55
243-FATVO
Nafl yoki farz namozida uzr sababli o‘tirib o‘qimoqchi bo‘lsa, qiroat paytida ikki tizzasini tikkalab, qo‘llari bilan oyoqlarini quchoqlab olgan holda yoki chordana qurib o‘tirgan holda o‘tirishi mumkin. Lekin imkoni boricha "tashahhud" o‘qiyotgan holatidek (cho‘kka tushib) o‘tirgani yaxshidir.
«Olamgiriya», «Tatarxoniya», «Hidoya»

244-FATVO
"Tatavvu’" namozini o‘tirgan holda boshlagach, qiroatdan so‘ng o‘rnidan turib qiyomdan ruku’ qilmoqchi bo‘lsa, qiyomda o‘qish uchun qiroatdan gogina qoldiradi. Lekin bunday qilishi shart emas. Utirib o‘quvchi odam qiyom savobiga qisman bo‘lsa-da eg‘a bo‘lishi uchun turganda qomatini rost tutishi shart.
«Olamgiriya», «Xulosa»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 09:12:20
245-FATVO
Bir masjidda ikki marta taroveh namozining o‘qilishi makruh hisoblanadi. Agar ikkinchi marta o‘qishni xohlasalar, jamoat holatida emas, balki yakka-yakka o‘qiladi.
«Olamgiriya», «Qozixon», «Tatarxoniya»

246-FATVO
Bir kishining ikki masjidda taroveh namoziga to‘liq holda imomlik qilishi joiz emas. Ammo oddiy namozxon ikki masjidga qatnab, tarovehni ikki joydagi imomlarga iqtido qilib o‘qishi mumkin. Bunda vitr namozini birida o‘qigan bo‘lsa, ikkinchisida o‘qimaydi.
«Olamgiriya», «Muhit», «Muzmarot»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 09:12:43
247-FATVO
Agar uyida xufton, taroveh va vitr namozlarini o‘kib olib, boshqa joydagi jamoatga imomlik niyati bilan taroveh o‘qib bersa, bu imom uchun makruh, qavm uchun makruh emas.
«Olamgiriya»

248-FATVO
Taroveh namoziga imomlik qilish ikki kishiga to‘g‘ri kelib qolsa, ikki rak’at salomidan keyin emas, balki 4 rak’at salomidan keyin o‘rin almashish mustahabdir,
«Olamgiriya»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 09:15:28
249-FATVO
Tarovehga kech kelgan kkshi qolgan tarovehining qazosini o‘qib olay desa, vitrga iqtido qilishdan ham qoladi. Bunday holatda oddin vitrni, so‘ngra ulgurmagan taroveh rak’atlarini o‘qiydi.
«Olamgiriya», «Qozixon»

250-FATVO
Xuftandak keyingi 2 rak’at sunnatni o‘qimay kelib, taroveh imomiga o‘sha sunnat niyati bilan iqtido qilsa, joiz hisoblanadi.
«Olamgiriya», «Qozixon»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 09:15:45
251-FATVO
Tarovehning birinchi rak’ati oldidan qilgan niyati 20 rak’atning oxirigacha kifoya qiladi; har 2 rak’at uchun niyatni yangilash shart emas.
«Olamgiriya», «Qozixon», «Sirojiya»

252-FATVO
Tarovehda "Attahiyyot"dan keyingi salavotlar ham o‘qiladi. Mabodo imom salavotdan keyingi duoni o‘qish qavmga malol kelayotganini sezsa, uni tark etishi mumkin.
«Olamgiriya», «Nihoya»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 09:16:15
253-FATVO
Taroveh va boshqa namozlarda imomning tez qiroat qilishi, arkonlarni shoshilinch bajarishi makruhdir. Qiroatni "tartil" bilan, ya’ni dona-dona qilib o‘qish tavsiya etiladi. Lekin qiroatni uzundan uzoq qilib, qavmni masjiddan bezdirib qo‘ymaslik kerak. Zero, uzun qiroatdan ko‘ra jamoatning ko‘p bo‘lgani afzaldir.
«Olamgiriya», «Sirojiya», «Muhit»

254-FATVO
Taroveh namozida Qur’oni karimni bir marta xatm qilish sunnatdir. Xatmni oyning 27-kechasida, ya’ni "Laylatul-qadr" kechasida tugatish lozim. 21-nchi yoki undan oldingi kechalarda tugatish makruhdir. Zero, mashoyixlarimiz Qur’oni karim oyatlarini 540 ruku’ga taqsimlab chiqqanlar va mushaf sahifalarining hoshiyalariga ruku’ga dalolat qiluvchi belgilarni yozib qo‘yishni joriy qilganlar. Har kecha 20 rak’atdan o‘qilganida 27-kechada 540 marta ruku’ qilingan bo‘ladi.
«Olamgiriya», «Qozixon», «Muhit»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 09:16:40
255-FATVO
Qur’oni karim xatmi "Laylatul-qadr" kechasida yoki undan oldin tugatilgan bo‘lsa ham, qolgan kechalarda taroveh o‘qish to‘xtatilmasligi lozim. Aks holda makruh ish qilingan bo‘ladi.
«Olamgiriya», «as-Sirojul-vahhoj»

256-FATVO
Bomdod yoki shom namozining farzini yakka holda o‘qiyotganida jamoat namozi barpo bo‘lib qolsa, qaraladi: agar endi bir rak’at o‘qigan bo‘lsa, darhol namozdan chiqib imomga iqtido qiladi. Bordi-yu, ikkinchi rak’atda bo‘lsa, qaraladi: agar sajda qilmagan bo‘lsa. namozini kesib, jamoatga qo‘shiladi. Bordi-yu, sajda qilgan bo‘lsa, namozini oxiriga yetkazaveradi. Lekin imomga nafl niyati bilan iqtido qilmaydi. Zero, bomdoddan keyin nafl o‘qish makruh bo‘lganidek, shomdan keyin ham uch rak’atli nafl o‘qish bid’at hisoblanadi. Mabodo iqtido qilsa, bir rak’at qo‘shib to‘rt rak’at qilib qo‘yadi. Zero, imomga muvofiq bo‘lishdan ko‘ra, sunnatga muvofiq ish qilish yaxshiroqdir.
«Olamgiriya», «Tabyin», «Muhit»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 09:22:11
257-FATVO
Agar peshinning farzini yakka holda boshlaganda jamoat barpo bo‘lib qolsa, qaraladi: agar birinchi rak’atda bo‘lib, hali sajda qilmagan bo‘lsa, namozni kelgan joyidan to‘xtatib, imomga iqtido qiladi. Agar sajda qilgan bo‘lsa, yana bir rak’at qo‘shib tugatib, so‘ngra jamoatga qo‘shiladi.
Shuni bilib qo‘yish kerakki, jamoatga takbir (iqomat) aytilgan paytda peshinning farzini endi boshlagan odam darrov namozini kesmasliga lozim. Balki, to imom kelib» tahrima takbirini aytgunga qadar ikki rak’atni tugatib qo‘yishi lozim.
«Olamgiriya», «Hidoya»

258-FATVO
Peshin farzidan uch rak’at yakka holda o‘qigandan keyin jamoat barpo bo‘lib qolsa, albatta, to‘rtinchi rak’atni ham o‘qib, so‘ngra imomga nafl niyati bilan iqtido qiladi. Faqat asr namozidan keyin bunday qilinmaydi. Ammo uchinchi rak’at sajdasini qilmagan bo‘lsa, xoh darhol o‘tirib salom berib tugatadi, xoh tik turgan joyida tahrima takbirini aytib, imomga iqtido qilaveradi. Tik turgan holda salom bermaydi. Lekin ba’zi fuqaholar bir tomoniga salom beradi, deb ta’kidlaganlari naql qilingan.
«Olamgiriya», «Tabyin», «Muhit»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 09:22:43
259-FATVO
Bomdodning ikki rak’at sunnatini o‘qimagan odam imomni farz namozida topsa, qaraydi: agar sunnatni o‘qisa, farzdan bir rak’atga ulguradigan bo‘lsa, safdan uzoqroq joyda sunnatni o‘qib olib, so‘ngra imomga iqtido qiladi. Chamasida bir rak’atga ham ulgurmaydigan bo‘lsa, sunnatni tark etib, farzni o‘qish bilan kifoyalanadi. Sunnatining qazosi o‘qilmaydi. Uning qazosi faqat farzi bilan birga tark etilgan taqdirdagina o‘qiladi. Bomdod sunnatidan boshqa sunnatlarning qazosi aslo o‘qilmaydi.
«Muxtasar», «Olamgiriya», «Hidoya»

260-FATVO
Ulamolar ijmo’ qilganlarki, imomga kech kelib iqtido qilgan kishi tahrim takbirini aytib bo‘lgunicha imom ruku’ga ketsa, u imomdan keyinroq ruku’ qilsa ham shu rak’atni topgan bo‘ladi. Ammo imom ruku’dan boshini ko‘targan paytda ("qavma"da) iqtido qilgan bo‘lsa, shu rak’atni topmagan bo‘ladi.
«Olamgiriya», «al-Bahr ar-roiq»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 09:24:42
261-FATVO
O’qilmay tark etilgan farz namozlarining qazosi farz, vojib namozlarining qazosi vojib, sunnat namozlarining qazosi sunnatdir, garchi ular qasddan yoki sahvan yoxud uxlab qolib ado etilmagan bo‘lsa ham, shuningdek, ular oz yoki ko‘p miqdorda bo‘lsa ham. Illo, sunnat namozlarining qazosi o‘qilmasa ham kechirilishi umid qilinadi.
«Olamgiriya»

262-FATVO
Majnun bo‘lgan kishi zimmasiga sog‘aygach, majnunligidagi va undan oddingi sog‘ paytidagi tark etgan namozlarining qazosi lozim emas. Shuningdek, murtadlik paytida o‘qimagan namozlari, imon keltirgan, lekin namoz farzligini bilmay o‘gkazgan kunlaridagi namozlar qazosi ham o‘qilmaydi. Yana, behushliqdagi va bir kecha va kunduzdan ortiq imo-ishora bilan ham o‘qiyolmagan namozlarining qazosi ham o‘qilmaydi.
«Olamgiriya»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 09:24:54
263-FATVO
Safarda o‘qilmay qolgan namozlarning qazosi safardan keyin ham qasr, ya’ni ikki rak’at o‘qiladi, O’z vatanida o‘qilmay qolgan namozlarning qazosi safarda bo‘lsa ham qasrsiz to‘liq o‘qiladi.
«Olamgiriya»

264-FATVO
Qazo namozlarini uch vaqtdan tashqari barcha qulay bo‘lgan paytlarda o‘qish mumkin. Uch vaqt — bu Quyoshning chiqish, uning qiyom (tush)ga kelgan va botish payti. Bu paytlarda hech qanday namoz o‘qilishi mumkin emas.
«Olamgiriya», «al-Bahr ar-roiq»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 09:25:09
265-FATVO
Qazo namozi jamoat bilan o‘qilsa, uchta jahriya namozlarida (bomdod, shom, xuftanda) imom qiroatni jahriy o‘qiydi. Yakka o‘qigan kishining qiroati xususida uch xil fatvo bor: ixtiyori o‘zida, jahriy o‘qish, maxfiy o‘qish.
«Olamgiriya», «Zahiriya», «Muxtasar»

266-FATVO
Vaqtiya namozlari bilan qazo namozlari o‘rtasida tartib rioyasi shartdir. Ya’ni qazo namozi o‘qilmagunicha vaqtiya namoz o‘qilishi mumkin emas. Shuningdek, 5 vaqt farzi bilan vitr o‘rtasida ham tartib shart. Masalan, vitr namozini o‘qimagani esida turib, bomdod o‘qisa, durust bo‘lmaydi. Unutish uzr hisoblanadi.
«Olamgiriya», «Muhit», «Sharhi Viqoya», «Qozixon»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 09:25:31
267-FATVO
Peshin namozini esida yo‘q tahoratsiz o‘qigach, asr namozini tahorat qilib o‘qigandan keyin esiga tushsa, peshinni o‘zini qayta o‘qiydi. Zero, peshin unutish uzridan hisoblanib, tartib soqit bo‘ladi. Lekin Arafotda arafa kuni shunday holat yuz bersa, peshinga qo‘shib asrni ham qayta o‘qiydi. Zero u yerda o‘sha kuni asr peshinga tobedir.
«Olamgiriya», «Muhit»

268-FATVO
O’qilmay qolgan namozlar sonining ko‘pligi ularning o‘rtasidagi tartibni soqit qiladi. Masalan, "bir oylik namoz qazosini o‘qishda dastlab 30 ta bomdod, so‘ngra 30 ta peshin va hokazo boshqalarini ham shu kabi o‘qisa joizdir. Kazo namozlar o‘qilib, oxiri 6 tadan kam qolgan taqairda ham tartib tiklanmay turadi. Bu Abu Hafsi Kabir (rh.)ning fatvosidir.
«Olamgiriya», «Muhit», «Xulosa»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 09:25:53
269-FATVO
Agar bir oylik namozlarni o‘qimagan bo‘lsa, so‘ngra ularning qazosini o‘qimasdan bir muddat vaqtiyya namozlarni o‘qib yuravergan bo‘lsa, ba’zi fuqaholar joiz emas, desalar, boshqalari joiz, deganlar. Fatvo joizligiga berilgan.
«Olamgiriya», «Kofiy»

270-FATVO
Asr namozini kech o‘qigan odamga Quyosh botgandan keyin biror kishi iqtido qilsa, qaraladi: agar imom muqim, muqtadiy musofir bo‘lmasa, iqtidosi durust bo‘ladi.
«Olamgiriya», "Yatima", «Tatarxoniya»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 09:26:25
271-FATVO
Shofiiy mazhabiga mansub odam hanafiy mazhabiga o‘tgandan keyin qazosi o‘qilmagan oldingi namozlarini hanafiy mazhabiga muvofiq ravishda o‘qiydi.
«Olamgiriya», «Xulosa»

272-FATVO
G’ayridin odam o‘z yurtida islomni qabul qilgan bo‘lsa-yu, lekin namoz, ro‘za kabi shariat ko‘rsatmalarini bilmagani uchun bajarmagan holda o‘lib ketsa yoki musulmonlar yashaydigan yurtga ko‘chib kelsa, uning zimmasiga mazkur ibodatlarning qazosi yuklatilmagan bo‘ladi.
Hasan ibn Ziyod (rh.)ning Abu Hanifa (rh.)dan qilgan rivoyatiga ko‘ra, islomni qabul etgan g‘ayridinga musulmonlardan ikki erkak yoki bir erkak bilan ikki ayol kishi shariat ko‘rsatmalaridan xabar bermagunicha uning zimmasiga hech narsa lozim bo‘lmaydi.
«Olamgiriya», «Qozixon», «Muhit»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 09:28:37
273-FATVO
Umr bo‘yi o‘qigan farz namozlarini ehtiyot yuzasidan qayta o‘qimoqchi bo‘lsa, ularda kamchilik va makruh amallar bo‘lgani uchun deb niyat qilishi va bomdod bilan asr namozlaridan keyin o‘qimasligi lozim. Zero, mabodo oldingi namozi qabul bo‘lgan bo‘lsa, keyingi o‘qigan namozi nafl hisoblanadi. Mazqur ikki vaqtda esa, nafl namozining o‘qilishi makruh sanaladi. Mazkur niyat bilan ikkinchi marta o‘qilgan namoz naflga aylanib qolish ehtimoli bo‘lgani uchun uning barcha rak’atlarida zamsura o‘qiladi.
«Olamgiriya», «Muzmarot», «Zaxiriya»

274-FATVO
Zimmasida qazo namozlari bo‘lgan kishi nafl namozlari bilan mashg‘ul bo‘lish o‘rniga o‘sha namozlarni o‘qishga harakat qilgani yaxshidir. Lekin sunnat namozlar, choshgoh namozi, tasbih namozi va hadislarda targ‘ib etilgan, ma’lum sura va zikrlarni o‘qish tavsiya qilingan nafl namozlar bundan mustasnodir. Qazo namozlarni masjidda, jamoat joylarida emas, balki o‘z uyida o‘qishga harakat qilishi kerak.
«Olamgiriya», «Muzmarot», «Vajiz»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 09:29:29
275-FATVO
Zimmasida qazo namozlari bor kishi o‘limi oldidan namozlari badaliga kafforat (jarima, fidya) berishni merosxo‘rlariga vasiyat qilib ketgan bo‘lsa, har bir namoz uchun yarim so’, ya’ni 2 kg. bug‘doy, bir kunlik ro‘za uchun ham shu mikdorda bug‘doy marhumning qoldirgan merosining uchdan biridan ajratib beriladi. Agar meros qoldirmagan bo‘lsa, hiylai shar’iy yo‘li bilan kafforat ado etilishi mumkin. Bunda merosxo‘rlar bug‘doyni qarz olib, miskinga berishadi. Miskin uni yana ularga qaytarib hadya qiladi. Ular bu ishni yana takrorlaydilar. Shunday qilib, to qazo namoz va ro‘zalarining kafforati to‘la "ado" etilgunicha mazkur "davra"ni davom etdiradilar.
«Olamgiriya», «Xulosa»

276-FATVO
Zimmasida qazo namozlari bor kishi vasiyat qilmagan bo‘lsa ham merosxo‘rlari o‘z ixtiyorlari bilan fidyani ado etishlari mumkin.
Kafforatning hammasini bitta faqir yoki miskinga berish mumkin. Qasam, zihor (ayolini o‘z onasining a’zolaridan biriga tenglashtirish yo‘li bilan nikohga futur yetkazish) va ro‘za kafforati bir kishiga emas, balki belgilangan adadning hammasiga taqsimlanishi kerak.
«Olamgiriya», «Hujja»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 09:29:46
277-FATVO
Namozdagi vojib sanalgan amallardan birortasi sahvan, ya’ni unutilib tark etilsa, namoz oxirida bir "tashahhud", bir salom va ikki sajda qilish bilan nuqson yopiladi. Bu sajda "sajdai sahv" deb ataladi.
Masalan, "Fotiha" surasidan keyin zamsura o‘qishni unutib, ruku’ga ketgan bo‘lsa, darhol qiyomga qaytib, surani o‘qiydi va qayta ruku’ qilish bilan davom etadi hamda namoz oxirida sajdai sahv qiladi.
«Olamgiriya», «Tatarxoniya»

278-FATVO
"Fotiha" surasidan oldin "Attahiyyot"ni o‘qib qo‘ysa, sajdai sahv qilmaydi. "Fotiha"dan keyin o‘qib qo‘ysa qiladi. Zero, zamsura o‘qish o‘rniga boshqa narsa o‘qish bilan vojib amalni kechiktirgan bo‘ladi. "Fotiha"dan oldin esa, sano o‘qiladigan mahaldir. Farz namozining uchinchi, to‘rtinchi rak’atlarida "Attahiyyot" o‘qib qo‘ysa, sajdai sahv qilmaydi.
«Olamgiriya», «Tabyin», «Muhit»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 09:30:04
279-FATVO
"Attahiyot"dan keyin "Fotiha" surasini o‘qib qo‘ysa, sajdai sahv qilmaydi. "Attahiyyot" o‘rniga "Fotiha"ni o‘qib qo‘ysa sajda qiladi. "Fotiha"dan keyin "Attahiyyot"ni o‘qisa ham baribir sajdai sahv qiladi. Bu Abu Hanifa (rh.)dan qilingan rivoyatdir.
«Olamgiriya», «Voqeot an-Notifiy»

280-FATVO
Birinchi qa’dada "Attahiyyot"ni takroran o‘qib qo‘ysa, sajdai sahv qiladi. Zero, bunda rukn, ya’ni qiyom ta’xir bo‘ldi. Oxirgi qa’dada takroran o‘qib qo‘ysa, sajdai sahv qilmaydi. Zero, bu maqom namozning oxiri bo‘lib, namozxon xohishiga qarab har qancha salavot va duolarni o‘qib, so‘ngra o‘z ixtiyori bilan namozdan chiqadigan mahaddir.
«Olamgiriya», «Tabyin», «Muzmarot»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 09:30:20
281-FATVO
"Attahiyyot"ni o‘qishni unugib, salom bergandan keyin esiga kelsa, darhol uni o‘qib, sajdai sahv qiladi. Bu Abu Hanifa bilan Abu Yusuf (rh.)larning so‘zlaridir.
«Olamgiriya», «Muhit»

282-FATVO
Qiyomga turish kerak paytida o‘tirib olsa yoki aksincha, o‘tirish kerak paytida turib ketsa, sajdai sahv qilish vojib bo‘ladi. Bunda esiga tushgan paytda yerga yoki qiyomga yaqin ekani e’tiborga olinadi. Masalan, qa’daga o‘tirishni unutib, turib ketayotganda esiga tushsa, qaraydi: agar yerga yaqin bo‘lsa, o‘tirib oladi va oxirida sajdai sahv qiladi. Bordi-yu, qiyomga yaqin bo‘lsa, turib ketib, bunda ham sajdai yeahv qiladi.
Yerga yaqin yoki uzoq bo‘lshyani insonning belidan pastki qismiga nisbatan belgilaganlar. Masalan, pastki qismi oyoqlari bilan tik holatda turgan bo‘lsa, qiemga, tik holatda bo‘lmasa yerga yaqin deb hisoblaganlar.
Bir rivoyatda aytilishicha, ikki tizzasi uzra turganda esiga kelsa, qaytib o‘tiradi va oxirida sajdai sahv qiladi. Bunda har ikki qa’da barobardir. Abu Yusuf (rh.)dan qilingan rivoyatga ko‘ra, ikki tizza yerdan ko‘tarilmagan bo‘lsa, qaytib o‘tirib olaveradi, sajdai sahv qilmaydi.
«Olamgiriya», «Qozixon», «Tabyin», «Kofiy»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 09:30:42
283-FATVO
Sajdai sahv jum’a, ikki hayit namozlari, farz va nafllarning hammasida qilinishi kerak. Lekin mashoyixlarimiz fitnaga sabab bo‘lmasin degan maqsadda jum’a bilan ikki hayit namozlarida sajdai sahv qilinmasligini lozim topganlar.
«Olamgiriya», «Muzmarot», «Muhit»

284-FATVO
Agar namozda "Auvzu..." yoki "Bismilloh..." yoxud "Omin"ni jahriy aytib qo‘ysa, sajdai sahv vojib oo‘lmaydi.
«Olamgiriya», «Qozixon»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 09:31:05
285-FATVO
Bomdod farzining oxiridagi qa’daga o‘tirgach, esida yo‘q uchinchi rak’atga turib ketib sajda qilgandan keyin esiga kelsa, to‘rtinchi rak’atni qo‘shib qo‘ymaydi. Zero, bomdoddan keyin nafl yo‘q. Ammo, ikki rak’atdan keyin o‘tirmay uchinchi rak’at sajdasini qilib qo‘ygan bo‘lsa, namozni qayta o‘qiydi.
«Olamgiriya», «Tabyin», «al Baxr ar-roiq»

286-FATVO
Bomdod farzidan oldin ikki rak’at sunnatdan boshqa nafllar makruh. Lekin asr namozidan oldin nafl o‘qish makruh bo‘lmagani uchun asrning oxirgi qa’dasida o‘tirmay turib ketib, beshinchi rak’atga sajda qilib qo‘ysa, yana bir rak’at qo‘shib olti rak’atli naflga aylantirib qo‘yib, so‘ngra asrni qayta o‘qib oladi.
«Olamgiriya», «Tabyin»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 09:31:26
287-FATVO
Ramazon oyida vitrni jamoat bilan o‘qilayotganda imom qiroatni maxfiy o‘qib qo‘ysa, sajdai sahv qilish vojib bo‘ladi.
«Olamgiriya», «Tatarxoniya»

288-FATVO
Qur’oni karimda bizning hanafiy mazhabimiz bo‘yicha 14 ta sajda oyati bo‘lib, ulardan qaysi biri tilovat qilinsa, o‘qiganga.ham, eshitganga ham bitta sajda qilib qo‘yish vojib bo‘ladi. O’qiganda o‘zi yoki yakin turgan kishi eshitgan bo‘lishi shart. Lablari qimirlagani bilan ovoz chiqmasa sajda vojib bo‘lmaydi. Shuningdek, musulmon bo‘lmagan odam, majnun, norasidalar, hayz va nifosdagi ayollar o‘qisa ham sajda qilinmaydi.
«Olamgiriya», «Xulosa», «Zohidiy»

Izoh:
Sajda oyatini ado etish uchun tahorat bilan qiblaga yuzlangan holda "Allohu akbar" deb qiyomdan sajdaga borshadi. Takbirni qo‘llarini ko‘tarmasdan aytadi. Sajdada uch marta tasbih aytgach, "A’yuhu akbar"deb boshini sajdadan ko‘taradi.
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 09:33:21
289-FATVO
Sajda oyatini o‘qimay yozgan kishiga sajda qilish vojib bo‘lmaydi.
«Olamgiriya», «Qozixon»

290-FATVO
Sajda oyatining fors tilidagi garjimasini o‘qiganga ham, eshitganga ham sajda vojib bo‘ladi.
«Olamgiriya», «Xulosa»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 09:33:51
291-FATVO
Qulog‘i kar odam sajda oyatini o‘qisa, o‘zi eshitmasa ham sajda vojib bo‘laveradi. Harfma-harf hij o‘qigan odamga sajda vojib bo‘lmaydi.
«Olamgiriya», «Xulosa», «Sirojiya»

292-FATVO
Imom sajda oyatini o‘qisa, o‘zi ham, eshitganu eshitmaganlar ham sajda qiladilar. Lekin imom maxfiy qiroat qilinadigan namozlarda sajda oyatini qiroat qilmasligi mustahabdir.
«Olamgiriya»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 09:34:07
293-FATVO
Namozda o‘qilgan sajda oyati uchun namoz ichida sajda qilinmagan bo‘lsa, namoz tashqarisida uning qazosi yo‘qdir. Tarki vojib qilgani uchun gunohkor bo‘ladi. Buning uchun istig‘for aytishdan o‘zga chora yo‘qdir.
«Olamgiriya», «Sirojiya», «Kofiy»

294-FATVO
Namoz ichida sajda oyatini o‘qib, sajda qilgandan keyin namozni salom bilan tugatib, turgan joyida o‘sha oyatni qayta o‘qisa, yana bir marta sajda qilishi kerak bo‘ladi. Ba’zi ulamolar salomdan keyin gapirib qo‘ygan bo‘lsa deb shart qo‘ygan ekanlar. Bordi-yu, namoz ichida oyati sajdani o‘qib, sajda qilmay salom bergandan keyin yana o‘sha oyatni o‘qisa, bitta sajda kifoya qiladi.
«Olamgiriya», «Qozixon»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 09:34:31
295-FATVO
Sajda oyatini ado etish uchun o‘rnidan turib, qiyomdan sajdaga borish, sajdadan keyin ham o‘rnidan tik turib, so‘ngra o‘tirish mustahab amallardandir. Sajda niyatini dilida qiladi, tilida "Allohga tilovat sajdasini qilyapman" deb qo‘ysa kifoya.
«Olamgiriya», «Zahiriya», «as-Siroj al-vahhoj»

296-FATVO
Namozdan tashqarida sajda oyatini o‘qisa, darhol sajda qilish shart emas, balki qachon sajda qilsa ham qazo emas, ado hisoblanaveradi, Ammo, namoz ichida sajda oyatini o‘qisa, darhol sajda qilishi kerak bo‘ladi. Sajda qilmay qiroatni cho‘zib yuborib, so‘ngra sajda qilsa, qazosini bajargan bo‘ladi. Ayrim fuqaholar nazdida uch oyat yoki undan ortig‘i qiroatni cho‘zganidir.
«Olamgiriya», «G’iyosiya», «Tatarxoniya», «al-Bahr ar-roiq»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 09:34:56
297-FATVO
Qiroat qilganda sajda oyatini qoldirib o‘qish makruhdir. Agar sajda oyatidan oldinroq joyda to‘xtatsa yoki faqat sajda oyatini o‘qish bilan kifoyalansa makruh emas. Lekin boshqa oyatlardan ham qo‘shib o‘qishlik mustahabdir.
«Olamgiriya». «Muxtasar», «Qozixon»

298-FATVO
Sajda oyatini odamlar eshitadigan joyda o‘qishga to‘g‘ri kelib qolsa, qaraydi: agar ular sajda qilishga tayyor bo‘lib, ularga mashaqqat tug‘dirib qo‘ymasligini bilsa, ovozini chiqarib o‘qisa bo‘laveradi. Ammo, ular tahoratsiz bo‘lishsa yoki eshitsalar-da, sajda qilmasliklari mumkin ekanini bilsa yoxud tahoratli bo‘lsalar ham sajda qilish o‘sha paytda ularga malollik paydo qilishini bilsa, maxfiy o‘qishi lozim bo‘ladi.
«Olamgiriya», «Xulosa»
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 09:35:24
299-FATVO
Bir joyda bitta sajda oyatini ko‘p marta takroran o‘qisa ham bir marta sajda qilish vojib bo‘ladi. Bir joyda 14 ta sajda oyatidan nechtasini o‘qisa, o‘sha miqdorda sajda qilish vojib bo‘ladi. Eshituvchi nechta joyda eshitganiga va necha xil sajda oyatini eshittaniga qarab sajda qiladi.
«Muxtasar al-Viqoya»

300-FATVO[/b]
Shukr sajdasi xususida mujtahidlarimiz ixtilof qilganlar. Ya’ni biror ne’matga erishganda, farzand yoki nabira ko‘rganda, yo‘qolgan narsasi topilganda, dardidan shifo topganda, kutgan kishisi safardan sog‘-salomat kelganda, biror tashvishidan forig‘ bo‘lganda va hokazo xursandchilik soatlarida Allohga shukrona qilish maqsadida bitta sajda qilib qo‘yishni Abu Hanifa (rh.) keragi yo‘qdeb sanaganlar. Ammo Abu Yusuf bilan Imom Muhammad (rh.)lar uni savobli ishlardan deb hisoblaganlar. Ulamolar shunga fatvo berganlar.
«Olamgiriya», «Tatarxoniya», «as-Siroj al-vahxoj»


***
Kitobning keyingi qismlarida namozga doir fatvolarning davomi, zakot, ro‘za, haj, emikdoshlik, nikoh, taloq, qasam, savdo-sotiq, foiz, omonat saqlash, talon-taroj qilish, garovga qo‘yish, kafillik, havola, vakolat, shirkat, qo‘shma tijorat, dehqonchilik, suvdan foydalanish, qo‘riq yer ochish, vaqf, karohiyat, ichkiliklar, hayvon bo‘g‘izlash, qurbonlik, ov, topib olingan narsalar, bedarak ketgan odam, qozilik, guvohlik berish, iqror bo‘lish, da’vogarlik, sulh tuzish, oliy jazolar, o‘g‘rilik, jihod, jinoiy ishlar, xun to‘lash, zo‘rlash, vasiyat va boshda turli mavzularga doir fatvolar yozilajak, inshoallohu taolo.
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 09:36:01
AYRIM SO’ZLAR IZOHI

Avlo — yaxshiroq; loyiqroq; afzalroq.
Avrat — ko‘zdan maxfiy tutilishi va namozda yopiq turishi farz qilingan a’zo. Erkak kishining avrati — kindigi ostidan tizzasining ostigacha. Ayol kishining avrati yuzi, ikki qo‘li, ikxi oyoqto‘piqlari ostidan boshqa hamma a’zolari shar’an avrat hisoblanadi. Avrat g‘aliza va xafifa bo‘ladi. G’aliza — bu insonning jinsiy a’zolari. Xafifa — bu avrat sanaluvchi boshqa a’zolar.
Valadi zino — nikohsiz tug‘ilgan bola.
Dirham — vazni 3,12 g tanga.
Janobat — g‘usl qilish farz bo‘lib qolgan holat, nopoklik.
Joiz — mumkin; ruxsat etilgan; hisobga o‘tadigan.
Junub — g‘usl qilish farz bo‘lib qolgan kishi.
Zamsura — namozda «Fotiha» surasidan keyin o‘qiladigan sura.
Zindiq — haqiqiy islomiy e’tiqoddan qaytgan kishi; murtad; dahriy.
Zirnix — margimush.
Izdihom — odamlarning gavjum bo‘lib, bir-birlariga xalaqit berib turishi.
Istibro — peshobdan keyin kesak, tualet qog‘ozi kabi namlikni o‘ziga tortadigan narsalar bilan peshob qrldig‘ini quritish (46-fatvoga qarang).
Istinjo — katta va kichik tahorat ushatgandan keyin kesak yoki boshqa narsalar bilan tozalanish. Shundan keyin suv bilan yuvish ham istinjo deyiladi.
Iqtido — ergashish; namozda imomga ergashib o‘qish.
Ixtilof — qarama-qarshilik; bir-biriga zid fikrda bo‘lish; nizo.
Karohat — xunuk ko‘rinish; nuqson; noma’qullik.
Madiy — ba’zi kishilarda siygandan keyin chiqadigan yopishqoq suyuqlik.
Maziy — er-xotin bir-biri bilan surkalishganda olat va farjdan chiqadigan suyuqlik. U bilan g‘usl farz bo‘lmaydi. Lekin tahorat ketadi. Ammo uyqudan uyg‘ongan kishi avratida yoki o‘rindig‘ida maziy ko‘rsa ham g‘usl vojib bo‘ladi.
Maniy — odatda jinsiy aloqa qilinganda va ba’zan boshqa sabablar bilan olat va farjdan shahvat (lazzat) bilan tez chiqadigan quyuq modda (spermatazoid). U bilan g‘usl qiliig farz bo‘ladi.
Makruh — xunuk sanalgan, noma’qul ish. Tahorat, namoz, ro‘za kabi ibodatlarda makruh ish qilinsa ibodat buzilmaydi, lekin u nuqsonli va savobi kamaygan bo‘lib qoladi. Yeyiladigan va ichiladigan narsalarda makruh — harom bilan halol o‘rtasidagi hukm.
Masbuq — namozga kech kelib imomga iqtido qilgan kishi.
Mash — silash; tahoratda qo‘llarni suv bilan namlab boshni va poyafzalni silash. Ba’zan jarohat va unga o‘ralgan matoh ustidan ham mash tortiladi.
Maxraj — insondagi axlat va siydik chiqadigan ikki yo‘l.
Mahram — o‘rtalarida nikoh mumkin bo‘lmagan kishi. Masalan ayol kishining o‘z otasi, aka-ukasi, amaki va tog‘asi, o‘g‘li, o‘g‘il nabirasi va hokazo.
Muallif — ta’lif etuvchi; asar yozuchi.
Musannif — o‘zgalarning asarlaridagi ma’lumotlardan to‘plab ijod qiluvchi.
Mujtahid — Qur’on, Hadis, Ijmo’, Qiyos va boshqa qo‘shimcha islom manbalaridan mustaqil ravishda shar’iy hukm chiqarib olishga ilmi yetadigan diniy olim.
Musofir — o‘z asliy vatanidan 90 km uzoqlikni niyat qilib safarga chiqqan kishi. Unga shariat bir necha imtiyoz va yengilliklar beradi. Masalan to‘rt rak’atli farz namozlarni ikki rak’at o‘qiydi, ro‘zani tutmay, keyin qazosini tutadi va hokazo.
Muqim — safarga chiqmay, o‘z vatanida yashayotgan kishi; musofirning ziddi.
Muqtadiy — imomga iqtido qilib namoz o‘quvchi kishi.
Najas, najosat — nopok narsa; inson va hayvonlarning axlat va siydigi; qon; yiring kabi narsalar.
Nafl — farzlardan tashqari ixtiyoriy ravishda bajariladigan namoz, ro‘za, haj kabi ibodatlar. Ularni bajarsa savob, bajarmasa gunoh bo‘lmaydi.
Nifas — ayollarda tuqqandan keyin keladigan qon. U uzog‘i bilan qirq kungacha kelib turishi mumkin, deb belgilangan.
Nufaso — tuqqandan keyin keladigan qoni to‘xtamagan (chilladagi) ayol.
Palid — nopok narsa.
Rukn — namoz va boshqa ibodatlarda bajarilishi farz qilingan amal. Masalan, namozda qiyom (tik turish), ruku’, sajda va hokazo.
Sajdai sahv — namozda biror vojib amalni sahvan tark etganida, o‘sha nuqsonni yuvish uchun namoz oxirida qilinadigan ikki sajda.
Salavot — namoz oxirida «Attahiyot»dan keyin o‘qiladigan durud. U «Allohumma solli alo Muhammad...» deb boshlanadi.
Sano - namozda qo‘llarkni ko‘tarib birinchi takbirni («Allohu akbar»ni) aytgandan keyin o‘qiladigan tasbeh — «Subhanakallohumma vabihamdika...» deb boshlanadi.
Sahvan — esdan chiqarish, qasddan qilinmagan xatolik.
Tasnif — o‘zga mualliflarning asarlaridan foydalanib kitob yozish.
Tashahhud — «Attahiyot» duosining nomi.
Tayammum — suvning yo‘qligi yoki uni ishlatishning imkoni bo‘lmagan hollarda tuproq, chang yoki yer jinsidan bo‘lgan narsalarga ikki qo‘lini urib, yuzi va qo‘llarining tirsaklarigacha surtib chiqish. U tahorat va g‘usl o‘rniga o‘tadi.
Farz — bajarilishi Alloh tomonidan buyurilgan amallar. Masalan, namoz va uning ichidagi qiyom, qiroat, ruku’, sajda kabi amallar, zakot, ro‘za, haj va boshqa ma’lum amallar.
Faqih — fiqh (islom huquqi) bilan shug‘ullanuvchi olim. Ko‘pligi fuqaho.
Xafifa — yengil. Masalan, Abu Yusuf (rh.) nazdida go‘shti yeyiladigan hayvonlar siydigi, ot va sigir axlati yengil najosatlar sirasiga kiradi.
Shozz — nodir; kam uchraydigan; e’tibordan chetda qrlgan so‘z yoki rivoyat. Uni «g‘arib» ham deyiladi.
Qa’da — namozda ikki rak’at o‘qigandan keyin «Attahiyot» o‘qish uchun va namoz oxirida o‘tirish.
Qiyom — namozda tik turish. U farz amallardan. Uzrli hollarda o‘garib o‘qishga ruxsat berilgan.
G’aliza — quyuq; ashaddiy. Masalan, g‘aliza najosat deganda inson va hayvon axlati, qon, aroq kabi narsalar tushuniladi.
G’arg‘ara — suvni og‘izga olib, osmonga qaragan holda harakatga keltirish. Bu amal tomoqni obdon chayish maqsadida tahorat va g‘uslda bajariladi.
G’usl — junub, ya’ni obdon yuvinishi farz bo‘lib qolgan kishining og‘iz-burun va jami badaniga suv yetkazib cho‘milishi.
Ehtilom — tushida jinsiy aloqa qilib maniysining oqib qolishi. Shunday holatga tushgan kishining g‘usl qilishi farzdir.
Hadas — tahoratning sinishi.
Hayz — ayollarning odatda har oy ko‘radigan qoni. Hayz uch kundan o‘n kungacha davom etishi belgilangan. Uch kundan kam yoki o‘n kundan ortiq keluvchi qon hayz emas.
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 09:36:21
Shartli qisqartma so‘zlar izohi

(as.) — "alayhis-salom" ("u zotga salom bo‘lsin. Ya’ni, Allohning rahmati yog‘ilsin").
(rz.) — "raziyallohu anh" ("u zotdan Alloh rozi bo‘lsin").
(rh.) — "rahimahulloh" ("u zotni Alloh rahmat qilsin").
(qs.) — "quddisa sirruh" ("ruhi muqaddas bo‘lsin").
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 09:38:18
MUNDARIJA

Muqaddima (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3227.msg155660#msg155660)
Tahoratga doir fatvolar (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3227.msg155663#msg155663)
Namozga doir fatvolar (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3227.msg155898#msg155898)
Ayrim so‘zlar izohi (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3227.msg156097#msg156097)
Nom: Re: MING BIR FATVO (1-qism). Shamsiddinxon Boboxon, Abdulaziz Mansur
Yuborildi: AbdulAziz 22 Yanvar 2009, 09:41:54
Ming bir fatvo - 1-qism

(http://ziyouz.com/images/books/fatvo1.jpg) (http://www.ziyouz.com/index.php?option=com_remository&Itemid=57&func=fileinfo&id=316)

Muallif: Shamsiddin Boboxon, Abdulaziz Mansur
Hajmi: 370 Kb
Fayl tipi: pdf, zip
(http://www.ziyouz.com/components/com_remository/images/download_trans.gif) Saqlab olish (http://www.ziyouz.com/index.php?option=com_remository&Itemid=57&func=fileinfo&id=316)
Online o'qish (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3227.0)