Abu Homid G’azzoliy
IHYOU ULUMID-DIN
TAFAKKUR KITOBI
«Toshkent islom universiteti»
nashriyot-matbaa birlashmasi
Toshkent – 2007
Tarjimon:
Bobomurod Erali
Abu Homid G’azzoliy qalamiga mansub «Ihyo ulumid-din» («Din ilmlarini jonlantirish») asarining «Tafakkur kitobi»da asosan inson tafakkuri orqali Alloh taoloning zoti va sifatlari, behudud qudratini anglash, U yaratgan olamlar, ashyolar; jonzotlar, alalxusus, insonning o‘z-o‘zini mushohada qilib bilishi hamda o‘z burchi va mas’uliyatini anglashi ochib berilgan. Asarning yirik qismi dunyoni anglash masalasiga bag‘ishlangan.
MUNDARIJA
Muqaddima (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3266.msg157831#msg157831)
BIRINCHI QISM
Tafakkur fazilati (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3266.msg157833#msg157833)
Fikr haqiqati va samarasi (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3266.msg157839#msg157839)
Fikr paydo bo‘lishi (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3266.msg157844#msg157844)
IKKINCHI QISM
Allohning ulug‘ligi, qudrati va kibriyosi to‘g‘risida tafakkur qilish (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3266.msg157865#msg157865)
Alloh taoloning maxluqlari to‘g‘risida tafakkur qilish (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3266.msg157870#msg157870)
So‘ng: «Bu oyatni o‘qib, u haqda o‘ylab ko‘rmagan kishiga vayl bo‘lsin», deb qo‘shib qo‘ydilar».
Bir rivoyatda Avzoiy’dan oyatlarni tafakkur qilishdan maqsad nima, deb so‘ralganda, u: «Oyatlarni o‘qib, ma’nosini anglamoq», dedi. Muhammad Ibn Vosi’dan keltirilgan rivoyatda basralik bir kishi Abu Zarr vafotidan keyin Ummu Zarrga uylandi. U kishi Ummu Zarrdan Abu Zarrning ibodati xususida so‘raydi. Ummu Zarr: «U kun bo‘yi uyning bir burchagida tafakkur qilib o‘tirardi», dedi. Hasan: «Bir soatlik tafakkur bir kechani ibodat bilan uxlamay o‘tkazgandan xayrliroq», degan. Fuzayl aytadiki: «Fikr senga yaxshi va yomon amallaringni ko‘rsatib turadigan ko‘zgudir». Bir rivoyatda kelishicha: Ibrohimga buncha uzoq tafakkur qilib o‘tirasan, deyishdi. U: «Fikr aqlning iligidir», deb javob berdi. Sufyon ibn Uyayna ko‘pincha mana bu she’riy parchani o‘qishni yoqtirardi:
«Yigit kishida bo‘lsa gar fikr,
Har narsada unga ibrat bor».