forum.ziyouz.com

Umumiy bo'lim => Islom => Islomiy kitoblar => Mavzu boshlandi: AbdulAziz 03 Fevral 2009, 08:18:25

Nom: Muhammad Zohid Qo'tqu. Mo'minning sifatlari
Yuborildi: AbdulAziz 03 Fevral 2009, 08:18:25

MUHAMMAD ZOHID QO’TQU
IBN IBROHIM AL-BURSAVIY           
   
MO’MINNING
SIFATLARI

Nashrga tayyorlovchilar:
NODIRXON HASAN,
ABDULAZIZ MUBORAK

Mas’ul muharrir:
Sayfiddin  SAYFULLOH

Toshkent - 2004

MUNDARIJA

So‘z boshi  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158757#msg158757)
Mo‘min hammaning ishonchli kishisi  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158758#msg158758)
Mol va jon omonati  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158759#msg158759)
Oz yeyish  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158760#msg158760)
Mo‘min mo‘minning ko‘zgusi  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158761#msg158761)
Mo‘minlarning hamjihatligi  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158762#msg158762)
O’lim vaqtida mo‘minning holati  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158763#msg158763)
Mo‘min barcha bilan ulfatdir  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158764#msg158764)
Rashk – mo‘minning sifati  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158765#msg158765)
Mo‘min aldangandek ko‘rinar  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158767#msg158767)
Mo‘min hamisha yaxshilik ustida  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158768#msg158768)
Mo‘min tanadagi bosh kabidir  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158770#msg158770)
Mo‘minning og‘irligi birovga tushmaydi  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158771#msg158771)
Mo‘min xalq orasida Haq bilan birgadir  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158773#msg158773)
Komil mo‘min ba’zi farishtalardan afzal  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158774#msg158774)
Mo‘min nasihatga quloq tutadi (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158775#msg158775)
Eng zaif mo‘min ham kofirdan afzal  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158776#msg158776)
Omi mo‘min ham aqli salim egasidir  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158777#msg158777)
Mo‘min sodda va muloyimdir  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158778#msg158778)
Mo‘minning tavbasi ko‘p  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158779#msg158779)
Mo‘minning har qanday holi foydadir  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158780#msg158780)
Mo‘min shiddatli va hiddatli emas  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158781#msg158781)
Mo‘min vazifasini bekamu ko‘st bajaradi  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158783#msg158783)
Kuchli mo‘min zaif mo‘mindan yaxshiroq  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158786#msg158786)
Mo‘min o‘tmish va kelajakdan qo‘rquvdadir  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158788#msg158788)
Mo‘minda yolg‘on va xiyonat bo‘lmaydi  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158789#msg158789)
Mo‘minning mo‘minga bag‘ri keng  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158790#msg158790)
Mo‘min qachon farishtalardan afzal bo‘ladi? (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158791#msg158791)
Mo‘min dunyoda g‘aribday  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158793#msg158793)
Mo‘min Allohning suyuklisi  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158796#msg158796)
Mo‘min do‘stini o‘zidan afzal ko‘radi  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158797#msg158797)
Mo‘min oilaparvardir  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158798#msg158798)
Mo‘min Allohning nuri bilan qaraydi  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158799#msg158799)
Mo‘min va jamiyat  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158801#msg158801)
Mo‘min mo‘minlarga ozorsiz (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158802#msg158802)
Mo‘minning iltijosi maqbuldir  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158804#msg158804)
Mo‘min mo‘minning birodari  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158806#msg158806)
Mo‘minlarga yordam bergan kishi  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158809#msg158809)
Mo‘min mo‘mindan ibrat oladi  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158810#msg158810)
Mo‘min murosago‘ydir (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158811#msg158811)
Afzallik Allohdan qo‘rqishda (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158814#msg158814)

Nom: Re: MO’MINNING SIFATLARI. Muhammad Zohid Qo'tqu
Yuborildi: AbdulAziz 03 Fevral 2009, 08:19:20

MUQADDIMA

   Bugungi kunda Imom Buxoriy, Imom Termiziy va boshqa muhaddislar tartib bergan hadis kitoblari tarjima qilinib, xalqimiz qo‘liga yetib bordi va ularni ma’naviy bahramand etmoqda. 

Ma’lumki, hadisi shariflar kishilarni dunyoda va oxirat hayotida baxtli-saodatli bo‘lishlari uchun yo‘l ko‘rsatuvchi chiroq hukmidadir.

O’tmish tariximizga nazar tashlasak, Qur’on oyatlari va hadisi shariflar ma’naviy hayotimizning barcha qatlamlariga — madaniyat, san’at va adabiyotga chuqur ta’sir ko‘rsatganligini ko‘ramiz. Zero, Ahmad Yugnakiy, Yusuf Xos Hojib, Mahmud Koshg‘ariy kabi qadimgi davr adabiyoti vakillari ham, Ahmad Yassaviy, Alisher Navoiy, Zahiriddin Muhammad Bobur, Boborahim Mashrab, Ogahiy, Furqat singari tasavvuf va mumtoz adabiyot namoyandalari ham o‘z ijodlarida hadisi shariflarning talqini, izoh va sharhlariga keng o‘rin ajratganlar.

Demak, ma’naviyatimiz sarchashmalaridan xabardor bo‘lish ma’nosida ham hadisi shariflarni o‘qib-o‘rganmoq, unda darj etilgan mavzu va masalalarni anglab, idrok aylamoq hamda ularni hayotga tadbiq etmoq bir ehtiyojdir.

Xuddi shuning uchun ham hadisi shariflarni turli shakllarda bayon qilish, xususan qirqta hadisni sharhlash va she’riy yo‘l bilan xalqqa yetkazish Sharqda an’ana bo‘lib kelgan. Hazrati Abdurahmon Jomiy va hazrati Alisher Navoiylar ham bu an’anaga sodiq qolganlar.

Imom A’zam mazhabining zukko bilimdoni, naqshbandiya tariqatining murshidi komili, shayx Muhammad Zohid Qo‘tqu hazratlari ham bu yo‘ldan borib, mo‘min-musulmonning dinu diyonati, axloq-atvori, halol-pokizaligi bilan bog‘liq qirqta hadisni sharhlab, "œMo‘minning sifatlari" nomi ostida kitob chop ettirganlar.

Bu asar mo‘min-musulmonlarni halollikka, poklikka da’vat etishi bilan alohida e’tiborga molik. Unda har bir iymon sohibining ega bo‘lmog‘i lozim bo‘lgan sifatlar, xislat va fazilatlar xususida atroflicha fikr-qarashlar bayon etilgan.

Bugungi kun ehtiyojidan kelib chiqib nashrga tayyorlangan bu kitob xalqimiz va vatanimiz farovonligi yo‘lida qo‘shilgan bir ulush deyish mumkin. Uni o‘qib, baholash esa o‘quvchilar hukmiga havola.

Nom: Re: MO’MINNING SIFATLARI. Muhammad Zohid Qo'tqu
Yuborildi: AbdulAziz 03 Fevral 2009, 08:20:26

-1-
MO’MIN HAMMANING ISHONCHLI KISHISI

"Mo‘min barcha insonlarning ishonchli kishisidir. Tilidan va qo‘lidan musulmonlarga zarari yetmaydigan kishi haqiqiy musulmondir. Yomonliklarni tark etgan kishi asl muhojirdir. Nafsim qudrati qo‘lida bo‘lgan Zotga qasamki, qo‘shnisiga zulm qiladigan kishi jannatga kirmaydi". ("œRamuz al-ahodis" hadislar kitobi, 230\3.)

Hadisning bosh qismida mo‘minning ishonchli kishi ekanligi, undan boshqalarga ham moddiy, ham ma’naviy zarar etishi gunoh ekanligi uqdirilmoqda. Anas ibn Molik raziyallohu anhu rivoyat qilgan yuqoridagi hadisga binoan  o‘zimizni taftish qilsak, iymonimizning darajasi ma’lum bo‘ladi.

Hadisning ikkinchi qismida aytilishicha, muhojir faqat vatanini tashlab, dushmandan qochgan odam emas, balki yomonliklarini tark etgan kishidir. Chunki insonning yashash joyi o‘zgargani bilan axloqi, tabiati o‘zgarmaydi. Shuning uchun bir joyda yashab turib, yomon xulqlarni tark etishlik muhojirlik bilan tenglashtirilmoqda.

Hadisning so‘nggi qismida esa Payg‘ambarimiz qasam ichib: "œNafsim qudrati qo‘lida bo‘lgan Zotga qasamki, qo‘shnisiga zulm qiladigan kishi jannatga kirmaydi" deb ta’kidlayotirlar. Demak, jannatga noil bo‘lmoq shartlaridan biri qo‘shniga biror jihatdan zarar yetkazmaslikdir. Zarar etkazadigan kishi esa  jannatga — Allohning buyuk ehsoniga musharraf bo‘lmaydi. Alloh barchamizni bunday baxtsizlikdan asrasin.

Nom: Re: MO’MINNING SIFATLARI. Muhammad Zohid Qo'tqu
Yuborildi: AbdulAziz 03 Fevral 2009, 08:21:04

-2-
MOL VA JON OMONATI

Rasululloh sallallohu alayhi vasallam marhamat qiladilarki, "œInsonlar mollari va jonlarini ishonib topshiradigan kishi haqiqiy mo‘mindir. Muhojir xato va gunohlardan yiroq bo‘lgan kishidir". ("œJomi as-sag‘ir" hadislar to‘plami, 2\157, hazrati Fazola ibn Ubayd al-Ansoriy raziyallohu anhu rivoyat qilganlar.)

Mo‘min kishida shunday sifat bo‘lishi kerakki, insonlar unga mollari-yu jonlarini bemalol ishonib topshirsinlar. Zero, Payg‘ambarimiz sallallohu alayhi vasallamni "Muhammad al-amin" ¬- "Ishonchli, omonatga xiyonat qilmaydigan Muhammad" deb atashgan. Demak, bizlarni ham atrofdagilar ishonchli kishi deb bilishlari kerak ekan.

Nom: Re: MO’MINNING SIFATLARI. Muhammad Zohid Qo'tqu
Yuborildi: AbdulAziz 03 Fevral 2009, 08:22:20

-3-
OZ YEYISH

"Mo‘min kishi bir ichagi to‘lguncha ovqat yeydi, kofir yetti ichagi to‘lguncha yeydi". (“Ramuz al-ahodis” 4\230, Hazrati Ibn Umar va Anas ibn Molik raziyallohu anhumo rivoyat qilganlar.)

Bu hadisi sharif hasan hadis bo‘lib, uning yuzaga kelishiga ko‘p ovqat yeyishi bilan shuhrat qozongan bir kishi sabab bo‘lgan deb rivoyat qiladilar. U vaqti kelib musulmon bo‘lgach, oz yemak bilan kifoyalanadigan bo‘lgan ekan.

Mo‘min kishining sifatlaridan yana biri uning qanoatkorligi va oz yemak bilan to‘yishidir. Chunki u ovqat yeyishni “Bismilloh” bilan ¬– Alloh taoloning ismini aytish bilan boshlaydi. Iymon sohiblari me’dalarini to‘ldirmaydilar, ko‘p yeyishga hirs ham qo‘ymaydilar. Faqatgina toat-ibodatlarini bajarishga quvvat oladigan darajada ovqatlanadilar, xolos. Turfa xil yemishlar va sharbatlarga iltifot etmaydilar. Zotan, mo‘min kishiga yarashadigan ish ham shudir. Kofir esa, hirsining shiddatidan yeb to‘ymaydi, to‘ysa-da qo‘ymaydi. Chunki u nafsiga asir.

Hadisdagi yetti raqami ko‘plikni bildiradi. Mo‘min kishi ehtiyoj yuzasidan, toat-ibodatga quvvat bo‘lishi uchun yeb-ichadi. Munkir esa shahvatining asiri bo‘lib yeydi-yu to‘ymaydi. Mo‘min kishi yemakka hirsi yo‘qligidan va tanavvulni ‘’Bismilloh’’ bilan boshlaganidan, taom barokatli bo‘ladi, unga baraka kiradi va u oz luqma bilan qanoatlanadi. Hadisdagi yetti raqami orqali tama’korlik, tab’i bad, hasad, semirish, ovqatdan lazzatlanish, nafs, ko‘z, og‘iz hirslari va shahvat kabi hayvoniy sifatlar nazarda tutilganligi ehtimoldir.

Islomdan boshqa e’tiqod yoki tuzumlarda ham ko‘p ovqat yeyishlik qoralanadi. Chunki ko‘p ovqat yeyishlik insonga xos fazilat emas, balki hayvonga xos xususiyatdir. Sayyidimiz bo‘lmish hazrati Muhammad Mustafo sallallohu alayhi vasallam oz ovqat bilan qanoatlanish borasida bunday o‘git berganlar: "Me’daning uchdan birini ovqat, uchdan birini suv, qolgan uchdan birini nafas olish uchun bo‘sh qoldir".

Mo‘minlardan ba’zan ko‘p yeydiganlar topilgani kabi, kofirlar orasida ham oz yeyishga harakat qiladiganlar uchrab turadi. Ammo kufr ahli hech vaqt e’tiqod uchun kam yemaydilar, ularning bu ishlari kasallik tufayli yo semirib ketishdan saqlanish, go‘zalliklarini saqlash yoki shunchaki bashariy miqyosdagi madaniy o‘lchovlarga rioya qilish uchundir. Qalbida iymoning halovatini topaman, degan kishi esa har bir masalada andozani kitob va sunnatdan olib, Allohning rizosi uchun amal qiladi. Alloh hammamizga hazrati Payg‘ambarimiz sallallohu alayhi vasallam ko‘rsatgan yo‘ldan yurishni nasib etsin. Omin.

Nom: Re: MO’MINNING SIFATLARI. Muhammad Zohid Qo'tqu
Yuborildi: AbdulAziz 03 Fevral 2009, 08:24:05

-4-
MO’MIN MO’MINNING KO’ZGUSI

 "œMo‘min mo‘minning ko‘zgusidir". ( "œRamuz al-ahodis" 230\7; Buxoriy, Adab-ul mufrad, 1\252, 253\238)

   Inson o‘z aybini, noqisligini oynada qanday ko‘rsa, mo‘min mo‘min birodari uchun ham shunday. Oynaga qaramasdan kishi yuzidagi aybini ko‘rolmaganidek, mo‘minlar ham o‘zaro munosabatlar qurmasalar, bir-birlaridan xabardor bo‘lolmaydilar. Islomiyat jamiyat hayoti bilan barhayot, shuning uchun "œdin nasihatdir" hukmi barqarordir.

Mo‘min ishi g‘oyat sof va jozibali bir ko‘zgu kabi bo‘lishi kerakki, shoyad unga qaragan boshqa mo‘minlar o‘z aybu qusurlarini ko‘rib, o‘zlarini tuzatsinlar. Bu ham mo‘min kishining kamolotiga bog‘liqdir. Ma’nan barkamol bo‘lmagan johil, xulqi buzuq kimsalar bunday sof ko‘zgu bo‘lolmaydilar. Mo‘minar ulardan ham saboq olib, kamolot kasb etishlari lozim. Luqmoni Hakimdan: "œAdabni qaerdan o‘rganding?" deb so‘raganlarida: "œAdabsizdan" deb javob bergan ekan.

Bayt:       
Bu olam bir ko‘zgudir, har narsa Haq-la qoim,
Muhammad ko‘zgusidin Alloh ko‘rinur doim.

Mir’oti Muhammad - nuri Muhammad alayhissalom demakdir. Demak, ul zotning izdoshlari Payg‘ambarimizning xulqlari bilan axloqlanishi kerak. Axloqi Muhammadiyga erishmagan qabih tabiatli, hirsga berilgan, hasadgo‘y, jahldor, mutakabbir, xudbin, dunyoparast kimsalarning Rasulullohning noiblari bo‘lishga hech qanday haqlari yo‘q. Bu muborak maqomni nohaq suiiste’mol qilganlar o‘zlarini uning xalifasi deb e’lon qilib, o‘zlarini ham, boshqalarni ham aldaydilar. Mavlo taolo jumlamizning mu’inimiz — ne’mat ato etuvchi madadkorimiz bo‘lsin va bunday soxta hollardan o‘z panohida asrasin.

 "œMo‘min mo‘minning ko‘zgusidir. Va mo‘min mo‘minni orqasidan ham himoya qiladigan va uni qo‘llab quvvatlaydigan birodaridir" . ("œRamuz al-ahodis" 230\8, roviy hazrati Abu Hurayra raziyallohu anhu.)

Sen birodaring uchun bir oyna ekaningni unutma! U ham sen uchun oynadir. Sen o‘zingni unda ko‘rasan. Birodarining siymosida ko‘rgan narsasi (yaxshilik va yomonlik) mo‘minga kifoyadir. Birodaringda xayr-yaxshilik ko‘rsang, u xayr senikidir. Agar yaxshilikdan boshqa bir narsa ko‘rsang, u ham senikidir.

Mo‘min mo‘minning birodari ekanligi muborak Qur’oni karim oyati bilan sobit bo‘lgan. Islomiy birodarlik tug‘ishgan aka-uka bo‘lishdan ham qiymatliroqdir. Zinhor birodaring sha’niga yomon so‘z aytma. Xato-yu kamchiliklari tufayli unga qora chaplama. O’z aka-ukangni qanday himoya qilsang, dindosh birodaring sha’nini ham shunday asra, hurmat qil. Doim qo‘lidan tut. Yordamga muhtoj bo‘lganida holini senga arz qilishini kutib turmasdan yordam ber. Yo‘qsa katta xato qilgan bo‘lasan.

Mo‘min kishi birodariga qaerda duch kelsa, uning holini so‘raydi. Kezi kelganda, uning yaqinlarini himoya qiladi. Shu zaylda birodarining dunyosini himoya qilar ekan, ma’naviyatini ham muhofaza qiladi. Uning yomon joylarga borishiga yo‘l qo‘ymaydi, gunoh ishlar qilishiga aslo rozi bo‘lmaydi. Uni hech vaqt o‘z holiga tashlab qo‘ymaydi. Doim uning saodati va omonligi uchun jon kuydiradi. U yo‘qligida uning bola-chaqasini himoya qiladi, ta’minlaydi.

Ana shu yuksak fazilatlarga ega bo‘lgan kishigina haqiqiy va komil mo‘min bo‘la oladi. Ushbu xususlar orqali mo‘min kishining iymoni nechog‘li mustahkam ekani bilinadi. Har birimiz mazkur sifatlar bilan sifatlansak, komil mo‘min darajasiga yetgan bo‘lamiz.

Nom: Re: MO’MINNING SIFATLARI. Muhammad Zohid Qo'tqu
Yuborildi: AbdulAziz 03 Fevral 2009, 08:25:28

-5-
MO’MINLARNING  HAMJIHATLIGI

"Mo‘minlar bir-biriga yopishgan imorat kabidir"  . (Ramuz al-ahodis 230\10; Buxoriy, "œKitobi salot", (88) 1\123; Adab (36).

Qara, hazrati Abu Muso raziyallohu anhu rivoyat qilgan bu hadisda bino devorlari bir-biriga mustahkam yopishgani kabi, mo‘minlar ham bir-birlariga mahkam bog‘lanmoqlari lozim ekanligi uqdirilmoqda. Binoni tashkil etgan unsurlar orasida tosh, temir kabi narsalar bo‘lganidek, qum va shisha kabi nozik narsalar ham mavjud. Lekin barchasi birgalikda binoni mahkam tutib turibdi. Insonlar, ana shu bino kabi jipslashgan, bir-birini suyagan bo‘lishlari kerak. Kuchlilari doim zaiflarni suyab turmog‘i, ular bilan yelkadosh, hamnafas bo‘lmog‘i lozim. Chunki mustahkam bo‘lmagan binoning yiqilishi muqarrar, bundan Allohning o‘zi asrasin.

Ushbu hadis mo‘minlarni jamoa bo‘lib yashashga, o‘zaro hamjihatlikda umr kechirishga tashviq etmoqda. Zero, inson yolg‘iz hayot kechirishi imkonsiz. Masalan, bir burda nonni tayyorlash, pishirish uchun naqadar ko‘p asbob-uskuna va mehnatga ehtiyoj sezilishi barchaga ayon. Demak, insonlar zarar emas, foyda keltiruvchi, xom emas, pishgan bo‘lishi, noqis emas, komil bo‘lishi lozimdirki, Islom jamiyati kundan-kunga rivojlansin va yuksalsin. Aksincha, har kim o‘zi bilan o‘zi ovora bo‘lib, zaifu miskinlarga nisbatan mehr-muhabbat bo‘lmasa, Haq taolo undan aslo rozi bo‘lmaydi. Ana shu vaqtda qiyomat qo‘padi, faryodu fig‘onlar boshlanadi. Isyonlar, norozilik chiqishlari, qo‘zg‘olonlar va boshqa falokatlar ro‘y berishining sababchilari musulmonlikni da’vo qiluvchi, aslida Islomdan bexabar bo‘lgan sho‘rlik guruhlardirki, ular ahli Islomning boshiga balo bo‘lurlar. Musulmonlarning tanazzuliga eng katta sabab - musulmonlarning haqiqiy musulmon bo‘lmay, ilm va davlatlariga mag‘rurlanib, faqirlaru zaiflarning haqlariga rioya qilmasdan, ularga islomiy va insoniy muomalada bo‘lmasliklaridir. Shu boisdan ham ular oxirat saodatlaridan mahrum bo‘lgaylar. Agar ular molu dunyolariga bu qadar hirs qo‘ymasdan, boy-kambag‘alligiga e’tibor bermay, hammalari qo‘lni qo‘lga berib, birlashsalar edi, bugun musulmonlarning qo‘lini bukishga hech kim botinolmas edi. Parvardigor hammamizni haqiqiy musulmonlardan qilsin, omin!

Nom: Re: MO’MINNING SIFATLARI. Muhammad Zohid Qo'tqu
Yuborildi: AbdulAziz 03 Fevral 2009, 08:25:52

-6-
O’LIM VAQTIDA MO‘MINNING HOLATI

"O’lim oldidan mo‘minning peshonasi terlaydi". ("œJomi as-sag‘ir" 6\9145; Termiziy, "œKitobi janoiz" (10) 3\301\982.)

Abdulloh ibn Buraydo otalaridan rivoyat qilgan bu hadisi sharifda aytilishicha, mo‘min kishining o‘lar vaqtida peshonasi terlasa, bu iymonining nishonasidir. Zero, qilgan gunoh va xatolari bo‘la turib, unga jannatning xushxabari kelsa, uyalganidan xijolat tortib, peshonasi terlaydi. Bu uning komil e’tiqod sohibi ekaniga dalolatdir. O’sha onda ko‘zlarining yoshlanishi va peshonasining terlashi unga xushxabar va rahmat belgisidir. Aksincha, cho‘kayotgan odamga o‘xshab bo‘g‘ilishi durust emas, deydilar.

Nom: Re: MO’MINNING SIFATLARI. Muhammad Zohid Qo'tqu
Yuborildi: AbdulAziz 03 Fevral 2009, 08:26:12

- 7 -
MO’MIN BARCHA BILAN ULFATDIR

"œMo‘min kishi do‘st bo‘ladi va do‘st tutiladi. Do‘stlasha olmaydigan va do‘st tutilmaydigan kishida xayr-yaxshilik yo‘qdir. Insonlarning xayrlisi insonlarga foydasi tegadiganidir" . ("œRamuz al-ahodis" 230\9.)

Mo‘min kishi do‘st bo‘ladi va do‘st tutiladi. Yomon odam do‘st bo‘lmaydi va do‘st ham tutilmaydi. Odamlarning yaxshisi odamlarga foydasi ko‘proq tegadiganidir.

Hazrati Sahl ibn Ra’d raziyallohu anhu rivoyat qilgan mazkur hadisi sharifda, mo‘min kishi hamma bilan suhbatdosh bo‘lishi, har toifaning vakillari bilan yaxshi muomala qilishi, boshqalarning ham u bilan do‘stlik qilishiga imkon yaratishi zarurligi uqtiriladi. Chunki mo‘min tabiatan kirishimli va go‘zal axloq egasi bo‘lib, halimdir, yaxshilar bilan ulfatdir. Iymoni tufayli boshqalar ham u bilan yaqin-ulfat bo‘ladi. Mashaqqatlarga, jafolarga sabr etadi, darrov qarshilik qilmaydi, avf etadi, kechiradi. Shuning uchun u bilan chiqishish juda osondir. Iymonining zaifligi, axloqining yomonligi, tabiatining ham og‘irligi tufayli chiqishish-kelishish imkoni bo‘lmagan, o‘zi ham boshqalar bilan chiqisha olmaydigan insonlarda xayr, yaxshilik yo‘q, deb aytilgan. Chunki musulmonlik do‘stlik-yaqinlik dinidir. Ehson hasadsiz bo‘lmaydi. Har ne’mat egasining hasadchilari bo‘lganidek, jamiyatda o‘ziga ozor bergan kishilarga chiday olmaydigan janjalkash, shovqin-suronni xush ko‘radigan kishilar ham borki, ularda yaxshilik yo‘qdir; insonga xos kamolotga erishmoq uchun ma’naviyatni qattiq tutib, janobi payg‘ambarimiz sallallohi alayhi vasallamning yo‘lidan yurmoq lozim.

Bu yo‘lda hasadgo‘ylar ham, dushmanlar ham tez orada do‘stlashib qoladi, mashaqqatli onlari g‘oyat latif huzur-halovatga aylanib, insonlarning dunyosi ham, oxirati ham jannat bo‘ladi.

Nom: Re: MO’MINNING SIFATLARI. Muhammad Zohid Qo'tqu
Yuborildi: AbdulAziz 03 Fevral 2009, 08:27:39

-8-
RASHK - MO’MINNING SIFATI

"œMo‘min kishi g‘ayratli-rashkli bo‘ladi. Alloh taolo esa eng g‘ayratli-rashklidir". ("œRamuz al-ahodis" 230-12, rivoyat hiluvchi hazrati Abu Hurayra, Jobir ibn Abdulloh, Sahl ibn Sa’d, Ibn Mas’ud raziyallohu anhumo.)

Mo‘min kishi, insonlarning eng sharaflisi va eng a’losidir. Himmat va g‘ayrati, hamiyat va rashki ham shu nisbatda kuchlidir.

Mo‘min kishi g‘ayrat mahalida g‘ayratlidir. G’ayrati Haqning g‘ayrat sifatiga muvofiqligi tufayli mo‘minning bu sifati Allohga va uning rahmatiga yaqinlashtirur. Bu yaqinlikka ilm (varosat) maqomi deyiladi. Bu g‘ayratga erishgan ulug‘lar orasida mazkur maqom bilan bog‘liq ko‘plab voqealar sodir bo‘lgan. Shu sababdan, erkaklarning ayollariga va mahramlariga bo‘lgan rashki, Islom qoidalariga muvofiqdir.

Islomning har bir amri, behisob hikmatlarga asoslangan. Ushbu hikmatlarni bilmasligimiz sababli, dinimizning ko‘pgina amrlariga rioya qila olmayapmiz. Holbuki, ularning har biri, bizning foydamiz uchundir. Ko‘rmaysizmi, boshqalarning dalalariga ekin ekkanlar bilan mol egalari orasida qanday katta janjallar, to‘polonlar bo‘ladi, mahkama-qamoqqacha boradilar, bir qancha jinoyatlarga ham sabab bo‘ladilar. Iffat, albatta, bu bilan qiyoslanmaydi. Zino sodir etilganda ulug‘lardan biri qattiq darg‘azab bo‘lib, zinokorlarning darhol jazolanishini talab qilgan ekan. Bu g‘ayratning darajasini ko‘rsatadi. Zero, g‘ayrat din va iymondandir.

Hazrati Umar-ul Foruq raziyallohu anhu davrlarida Iskandariya qamal qilinganida, hech g‘alaba muyassar bo‘lmadi, natijada ahvolni hazrati Umarga arz qilishadi, ul hazrat tekshirib, taftish qilib, lashkarning misvok ishlatmayotganligini aniqlaydilar va darhol tuyalarga misvok yuklatib, ularga yuboradilar. Askarlar misvok ishlatgach, darhol hujumga o‘tishadi, misrliklar ham qarshilik ko‘rsatmay taslim bo‘lishadi. Sunnati saniyyani tark etish g‘alabani kechiktirgan bo‘lsa, sunnati saniyyaga mahkam amal qilish natijasida Islom lashkari tezda zafar qozongan. Janobi Haq butun ummati Muhammadni ilohiy amrlarga qat’iy amal qiladigan va Rasululloh sallallohu alayhi vasallam sunnatlarini mahkam tutadigan bandalaridan qilsin!

Nom: Re: MO’MINNING SIFATLARI. Muhammad Zohid Qo'tqu
Yuborildi: AbdulAziz 03 Fevral 2009, 08:28:35

-9-
MO’MIN ALDANGANDEK KO’RINAR

"œMo‘min kishi sodda-aldanuvchan, karamli-marhamatli bo‘ladi. Fojir kishi esa hiylakor, past, xasis va nokas bo‘ladi". ("œRamuz al-ahodis" 230-13, Hazrati Abu Hurayra raziyallohu anhu qilganlar.)

Mo‘min kishi aldanuvchi, go‘zal xulqli-karamli, ezgulik va ehson sohibidir. Fojir esa hiylakor, pastkash, xasisdir. Mo‘min kishining yana bir sifati aldanuvchan ekanligi va aldanganini bilsa ham, bilmagandek ko‘rinmog‘idir. Mo‘min kishi farosatsiz emas,  aslida u aldanmaydi, lekin zohiran shunday ko‘rinadi. Atrofdagilar doim uni aldashadi. U ham barchaga aldanadi. Chunki, yomonlikni bilmaydi, makkor va ayyor emas. Chunki pokiza, sog‘lom qalbi, iymoni uni bunday qabohatga qo‘l urishga yo‘l qo‘ymaydi.

Ammo hiyla va fasod qiluvchilarga, ularning nayranglariga qarshi munosib javob berish joiz bo‘lsa-da, hazrati Umar raziyallohu anhu kabi bo‘lmoq, uning hiylasini anglamagandek ko‘rinmoq yanada afzaldir. Hazrati Umar roziyallohu anhu ba’zi musulmon ko‘rinib, hiyla qilganlarga, makrlarini bilgan holda, bildirmasligi tufayli aldanar, qilayotgan hiylalari uchun ularni uyaltirmas edilar. Ularning haqlariga duo qilib, solih inson bo‘lishlarini Haq taolodan tilamoq eng to‘g‘ri ishdir.

Iymoniy birodarlikning xususiyatidan yana biri shuki, mo‘min kishi qarshisidagi insonlarning hollariga, dunyoqarashlariga sifatlariga qarab muomala qiladi. Masalan, bir dehqonga, hunarmandga, ishchiga, ma’murga yoki ayollarga ularning holatlariga qarab muomala qilmoq, hammaning iste’dod va qobiliyatlariga qarab so‘zlashmoq ham ahli kamolning holu harakatlaridandir. Jumladan, bir johilga, bir dehqonga ilmu mantiqdan, me’morchilikdan, kimyo va boshqa fanlardan so‘z ochmoq o‘rinsiz bo‘lgani kabi, ilmi bayon, fasohat va balog‘atdan ham gapirmoq nodonlikdir. Demak, har bir insonning holiga qarab muloqotda bo‘lmoq, bo‘yog‘iga qarab bo‘yoq, suviga qarab suv bermoq eng go‘zal amaldir.

Mo‘min kishi ayni vaqtda karimdir-karamlidir. Ya’ni axloqi juda go‘zaldir. Ezgulik va ehson sohibidir. Go‘zal xulqlarga ega bo‘lgan kishiga karim-karamli deyiladi. Fojir (gunohkor) esa aksincha fosiqdir. Ya’ni u yer yuzida fasod ishlar bilan mashg‘uldir. Mo‘min kishi esa fasoddan og‘iz ochishni ham istamaydi. Chunki iymoni bunga yo‘l qo‘ymaydi. Fojir esa xiyonatkor, yomon ishlar bilan shug‘ullanishni o‘ziga kasb qilib olgan. Zero, komil aqli bo‘lmasa ham o‘zini aqlli sanaydi.

Hadisdagi "hab" kalimasi hiylakor va insonlar orasida fitna-fasod chiqarib, yomonlik qiladigan kishiga nisbatan ishlatiladi. Ba’zi lug‘at ahlining fikricha, aqlu zakovatini faqat dunyo ishlariga sarflagan kishi oxirat ishlaridan g‘ofil kishidir. Alloh hammamizni bunday hiylakorlarning yomonliklaridan saqlasin, hech kimga ozori tegmaydigan haqiqiy mo‘min bandalaridan aylasin, omin.

Nom: Re: MO’MINNING SIFATLARI. Muhammad Zohid Qo'tqu
Yuborildi: AbdulAziz 03 Fevral 2009, 08:29:09

-10-
MO’MIN HAMISHA YAXSHILIK USTIDADIR

"œMo‘min kishi har qanday holatda yaxshilik ustidadir, hatto o‘lim ko‘z oldida turgan so‘nggi nafasida ham. Va u har qanday holatda Allohga hamd aytguvchidir". ("œRamuz al-ahodis" 230\14, Roviy hazrati Ibn Abbos raziyallohu anhumo.)

Mo‘min kishi so‘nggi nafasiga qadar hamisha yaxshilikka intiladi. U har qanday holatda Allohga hamd aytadi.

Mo‘min va muvahhid, komil bir mo‘min doim xayr-yaxshilik payida bo‘ladi. Chunki mo‘min kishi yaxshilikni sevadi, doim xayrli ishlar qiladi, yomonlikni qat’iyan yoqtirmaydi. Ishlarida ham, niyatlarida ham doim yaxshilikni murod qiladi. O’ziga ham, boshqalarga ham faqat yaxshilik sog‘inadi. So‘nggi nafasida ham, jonini Mavloga taslim etishda ham, Alloh taologa hamd aytib omonatini topshiradi.

Umr bo‘yi solih amallar qilishining mukofoti o‘laroq, Haq taolo ham unga, so‘nggi nafasida hamd aytishni nasib etgay. Chunki o‘lim mo‘min kishiga bir hadyadir, ne’matdir. Mo‘min kishining zindoni bo‘lmish bu o‘tkinchi dunyodan ayrilib, abadiy saodat makoni bo‘lmish Jannatga erishuvi va Rabbiga zavqu shavq, hayajon birla ro‘baro‘ kelishi uchun hech bir vaqt tilidan hamdu sanoni qo‘ymaydi. Natijada Haqning jalolu jamoliga muvaffaq bo‘ladi.

Ulug‘lardan bir zot o‘lim oldidan: "Marhabo, ey do‘stim, menga g‘animat (fursat) bo‘lib kelding, kelishingdan nadomat qilganlar, abadiy najot topmaslar" degan va hamd aytib Haqqa qovushgan.

Nom: Re: MO’MINNING SIFATLARI. Muhammad Zohid Qo'tqu
Yuborildi: AbdulAziz 03 Fevral 2009, 08:32:34

-11-
MO’’MIN TANADAGI BOSH KABIDIR

"œIymon ahlidan bo‘lgan mo‘min kishi xuddi jasaddagi bosh kabidir. Boshdagi og‘riqni jasad bilgani kabi, butun ahli iymonning dardini ham mo‘min kishi bilib turadi". (Ramuz al-ahodis 231\1, hazrati Sahl ibn Sa’d raziyallohu anhu rivoyat etganlar.)

Ahli iymondan bo‘lgan komil bir mo‘min kishi xuddi vujuddagi bosh kabidir. Jasad boshdagi og‘riq uchun aziyat chekkanidek, mo‘min kishi ham mo‘min birodarlari uchun aziyat chekadi.

Insonning boshida ko‘z, quloq, og‘iz, burun kabi qimmatli a’zolar joylashgan. Lekin insoniylik mohiyati ko‘z yoki quloq bilan emas, balki aqlu zakovat, ma’naviyat va xofiza bilan yuzaga chiqadi. Bu esa miyadan o‘rin olgan bir javhar bo‘lib, Allohning insonga taqdim etgan buyuk ne’matidir. Insoniyat hanuz buning haqiqatiga yetolgani yo‘q.

Miyadagi kichkinagina bir illat tufayli inson telbaga aylanadi, hayvonlar qilmagan ishlarni qiladi. Bunday telbalarning borar joylari jinnixonadir.

Ey inson! Yaxshilab o‘yla! Seni yo‘qdan bor qilgan Xoliqi zuljalol hamma narsani g‘oyat go‘zal intizom bilan yaratgan. Buning qadru qiymatini angla! Alloh taoloning kuch-qudratini tani va belgilab bergan hududlaridan chetga chiqmaslikka harakat qil!

Ahli iymondan bo‘lgan mo‘min, boshqa bir mo‘min birodari uchun qayg‘uradi, uning g‘amiga sherik bo‘ladi, dardiga davo topishga urinadi. Tunlarni uyqusiz o‘tkazadi, to birodari qayg‘udan xalos bo‘lgunga qadar bir tanu bir jon bo‘lib, bir oila a’zosi kabi yonida charx uradi. Uni har qanday moddiy va ma’naviy mashaqqatlardan qutqarishga harakat qiladi. Vujuddagi bir xastalik tufayli insonning uyqusi-oromi qochadi, butun jasad kasallik va alam ichida azoblanadi. Mo‘minlar bir tanadagi a’zolar kabidir. Shuning uchun ham mo‘minga biror ozor yetganda boshqalari hamdardlik bildirishlari, yordam berishlari lozim.

Mo‘min birodari uchun aziyat chekmaydigan, qayg‘urmaydigan, o‘zini o‘ylab, qorni uchun mehnat qiladigan va atrofidagilarga loqaydlik bilan qaraydigan kishi dunyoqarashi, saviyasi haminqadar darajadagi mo‘mindir.

Nom: Re: MO’MINNING SIFATLARI. Muhammad Zohid Qo'tqu
Yuborildi: AbdulAziz 03 Fevral 2009, 08:35:50

- 12 -
MO’MINNING OG’IRLIGI BIROVGA TUSHMAYDI

"œHaqiqiy mo‘min birovga og‘irligi tushmaydigan kishidir". ("œRamuz al-ahodis" 231\4, hazrati Abu Hurayra raziyallohu anhu rivoyat qilganlar)

Haqiqiy mo‘min birodarlariga og‘irligi tushmaydigan, zahmatu aziyati va ehtiyoji oz bo‘lgan kishidir.

Insonlar doim bir-birlariga muhtojdirlar. Ammo boshqalarning hojatlari uchun chopib, o‘z ehtiyojini unutmoq va ularga og‘irligini tushirmaslik amallarning afzalidir. Mo‘min birodarlariga doim ko‘p yordam beradi. Jo‘mardligi tufayli charchash va ranjish nimaligini bilmaydi. Komil mo‘min halim va mushohada maqomi tufayli g‘ayb nurini ko‘rishga, jannatning jamoli-yu go‘zalliklarini ko‘rib turgandek mushohada etishga qodirdir. Buning barobarida dunyoning foniyligini, butun chirkinliklarning nima ekanini yaxshi bilgani uchun dunyoviy ehtiyojlarini iloji boricha kamaytiradi. Birovga og‘irini tushirmaslikka intiladi. Zero, dunyo rohatiga erishmoqchi bo‘lsa, harom va shubhali narsalarga o‘ralashib qolish ehtimoli bor. Shuning uchun oldi-sotdilarda hiyla, yolg‘on, qasamxo‘rlik, ahdga vafosizlik, omonatga xiyonat singari musulmonlarga yarashmaydigan nopok xislatlardan xalos bo‘ladi. Oxirat uchun toat-ibodatga, zikru fikrga vaqt ham topadi, nafl namozlarini o‘qiydi, ro‘za tutadi, alal-oqibat, borgan sari muboh ishlardan uzoqlashib, Allohga qurbati-yaqinligi oshib boraveradi...

Nom: Re: MO’MINNING SIFATLARI. Muhammad Zohid Qo'tqu
Yuborildi: AbdulAziz 03 Fevral 2009, 08:37:46

- 13-
MO’MIN XALQ ORASIDA HAQ BILAN BIRGADIR

"œInsonlarga aralashib yuradigan va ularning aziyatlariga sabr qiladigan mo‘min kishi, odamlarga aralashmaydigan va ularning aziyatlariga sabr qilmaydigan mo‘min kishidan afzalroqdir". ("œRamuz al-ahodis" 231\3, hazrati Ibn Umar raziyallohu anhumo rivoyat etganlar)

Insonlar orasida yurib, ularning jabru jafolariga sabr qilgan mo‘min kishi, jamiyatdan chetlashib, uzlatda qolgan va qiyinchiliklarga sabrsizlik qilib, dod-voy soladigan mo‘min kishidan afzaldir.

Insonlar tomonidan kelgan musibatlarga sabr etmoq ulug‘ amallardan hisoblanadi. Chunki bu musibatlar bilib-bilmay qilingan gunohlarga Alloh taolo tomonidan mana shu dunyoning o‘zida berilgan bir jazo, tanbeh, xatolarga kafforat, tavba qilishga imkoniyat, gunoh va xatolardan tiyilishga bir vosita va saboqdir. Bu - qalbi hidoyatga moyil bandalari uchun Allohning ulug‘ bir inoyati. Bu inoyatni boy berma. Ertayu kech hamd va istig‘forni kanda qila. Insonlar orasida yurganingda esa chiroyli xulqlar namoyon qil, barchaga ibrat bo‘l. Go‘zalliklarga qara, yaxshi va Haq so‘zlarni tingla, yomon va botil gap-so‘zlardan yiroq bo‘l. Doim ezgu so‘zni de, botil xatti-harakatlarni aslo xayolingga keltirma.

Zamonning olimi sanalsa-da, axloqan buzuq, Alloh taoloning amrlariga bo‘ysunmaydigan, sunnati saniyyani mahkam tutmagan, jamoatga, jamiyatga qo‘shilmaydigan insonlardan har doim uzoq yurish va saqlanish kerak. Zero, bunday kishilardan ko‘p zararlar kelishi mumkin. Har qanday salbiy illat kabi yomon axloq ham yuqumlidir. Uning xunuk fe’l-atvoridan ba’zilari yaxshi insonlarga ham o‘tib qoladi. Masalan, mayxo‘r bilan ulfat odam, hayotida ichmagan sharobni bir kun ichib qo‘yishi mumkin. Qimorbozlar, o‘g‘rilar ham shunday. Bular birlan do‘stlik qilish qanchalik yomon ish bo‘lsa, har qanday badxulq egasi bilan do‘stlik qilish ham shundaydir.

Bir insonning kim ekanini bilmoq uchun uning do‘stlariga boqmoq kifoya. Komil, fozil, olim kishilar bilan birga bo‘lganlar ulardan o‘rnak oladi, aksincha, aroqxo‘r, qimorboz, yolg‘onchi, o‘g‘ri, johil kishilar bilan ulfatchilik qilganlarga esa tabiiyki, "œqozonning qorasi yuqadi". Shu jihatdan bo‘lsa kerak, nafl haj nafl sadaqadan afzal deyilgan. Chunki haj vaqtida notanish kishilar bilan sherik bo‘ladi. Ular bilan bo‘ladigan turli muomalalarda uning qanchalik sabru toqatga egaligi ayon bo‘ladi.

Mutasavvif olimlar uzlat xususida turli xil fikr-mulohazalar bildirishgan. Jumladan, hujjatul-islom Imom G’azzoliy hazratlari uzlatning ham foydalari, ham zararlarini batafsil tushuntirganlar. Imom Shofi’iy va Imom Ahmadlar esa uzlatni yoqlamaganlar... Aslida, bu narsa insonlarning ahvoliga qarab belgilanadi. Yolg‘izlikda, Alloh bilan mustag‘raq holda bo‘lganlarga uzlat foydalidir. Xalqqa halol va haromni bildirib turadiganlar uchun esa xalq bilan aralashish, birga bo‘lish afzaldir. Chunki payg‘ambarimiz sallallohu alayhi va sallam hazrati Xolid ibn Valid, hazrati Amr ibn Os raziyallohu anhumo kabi ko‘plab sahobalarga xalqqa xizmat bilan shug‘ullanishni vazifa etib tayinlagan bo‘lsalar, hazrati Abu Zarr G’iforiy raziyallohu anhu kabi ba’zi sahobalarga buning aksini tavsiya etganlar:

 "œEy Abo Zarr! Men seni bir zaif kishi sifatida ko‘rmoqdaman. Va o‘zim uchun xush ko‘rgan narsani, albatta, sen uchun ham xush ko‘raman. Sen aslo ikki kishi o‘rtasida amr qiluvchi bo‘lmagin va yetilar haqqiga aslo ko‘z olaytirmagin". (Muslim, "œKitobi Imora", (4), 3\1457-1458\17, Hazrati Abu Zarr G’iforiy raziyallohu anhu rivoyat qilganlar.) Demak, kishining holatiga ko‘ra harakat qilish kerak bo‘ladi...

Haq subhanahu va taolo hammamizni avfu mag‘firat aylasin, Rasuli akram sallallohu alayhi vasallam hazratlarining shafoatlariga noil qilsin.

Nom: Re: MO’MINNING SIFATLARI. Muhammad Zohid Qo'tqu
Yuborildi: AbdulAziz 03 Fevral 2009, 08:40:22

- 14 -
KOMIL MO’MIN BA’ZI FARISHTALARDAN AFZAL

"œMo‘min kishi Alloh taolo uchun ba’zi farishtalardan ko‘ra afzalroqdir. Mo‘min kishi Alloh taolo uchun muqarrabiyn farishtalardan ham ko‘ra mukarramroqdir". ("œRamuz al-ahodis" 231\2.)

Mo‘min kishi Alloh taologa ba’zi farishtalaridan ham ko‘ra hurmatliroqdir. Mo‘min banda Alloh taologa muqarrabiyn-yaqin farishtalardan ham ko‘ra azizroqdir.

Hazrati Abu Hurayra va Anas ibn Molik raziyallohu anhu rivoyat qilgan bu hadisi sharif Alloh taolo komil iymon sohiblarini ba’zi farishtalardan-da mukarram qilganini anglatib turibdi.

Zero, farishtalarda nafs va shahvat bo‘lmaganidek, hirs, hasad kabi xislatlar ham yo‘q. Shaytoni la’in ham ularni yo‘ldan ozdirolmaydi. Chunki ular nurdan yaratilgan. Holbuki, inson unday emas. Insonni bir tarafdan nafsi, ikkinchi tarafdan shahvati, hirsi, uchinchi tarafdan haq yo‘ldan adashtirishga, jahannamga yetaklashga, Allohdan uzoqlashtirishga urinadigan shaytonlar, munofiqlar, hasadgo‘ylar, kofirlar qamrab olgandir. Ular bilan bo‘lgan kurashlarda g‘olib chiqqan bandaning mukofoti, hech shubhasiz, farishtalarning ba’zilaridan ham mukarram va afzal bo‘lishlikdir. Shuning uchun Allohning xos mo‘min bandalari farishtalarning avomidan afzaldir, deyiladi.

Hasan Basriy  quddisallohu sirruhu hazratlari aytadilar: "Agar mo‘minlar gunoh qilmasalar edi, samo mulkidagi maloikalar kabi uchgan bo‘lardilar". Lekin Haq taolo gunohlari tufayli ularni bundan man’ qildi.

Muhyiddin ibn Arabiy rahmatullohi alayh deydilar: "Haqoyiqi olam insonga oiddir. Inson olamdan faqat kichikligi bilan ajralib turadi. Bu olam asli ikki qismdan iborat bo‘lib, biri kamolotni qabul etmagani uchun yaratilgani bo‘yicha qolgan, biri esa kamolotni qabul qildi va bunda Haqning Jalol va Jamol sifatlari tajalliy etadi, shu bois u Alloh uchun har holatda mukarram va afzaldir".

Nom: Re: MO’MINNING SIFATLARI. Muhammad Zohid Qo'tqu
Yuborildi: AbdulAziz 03 Fevral 2009, 08:40:54

- 15 -
MO’MIN NASIHATGA QULOQ TUTADI

"Mo‘min mo‘minning birodaridir, hech bir holatda uning nasihatini yerda qoldirmaydi". ("œJomi as-sag‘ir" 2\157, Hazrati Jobir ibn Abdulloh raziyallohu anhu rivoyat qilganlar.)

Islomda mo‘minlar bir-birlari bilan aka-uka kabidirlar. Shunday ekan, mo‘minlar o‘rtasidagi haqiqiy munosabat tug‘ishgan birodarlari bilan qiladigan munosabati kabi bo‘lishi kerak. Hatto ziyodaroq bo‘lishi lozim. Shu sababdan birodarini sevmoq, unga go‘zal muomala qilmoq, uning oldida kamtar bo‘lmoq, o‘zining va aka-ukasining obro‘sini himoya qilgani kabi uning ham sharafini himoya qilmoq mo‘minlik, birodarlik shartlaridandir.

Bunday birodarlik Rasululloh sallallohu alayhi vasallam hazratlari Madinaga borgan vaqtlarida sahobai kirom o‘rtasida tadbiq etilgan. Bunday samimiy birodarlikni dunyo bir marotaba ko‘rdi. Yana bir bor ko‘rishi, balki, faqat jannatda nasib etar. Chunki bu birodarlik Makkada bor-yo‘g‘ini qoldirib, faqat Allohning roziligi uchun hijrat qilgan makkalik muhojirlar bilan ularni quchoq ochib kutib olgan Madina xalqi — ansorlar orasida yuzaga keldi. Islomga yordam berganlari uchun madinalik musulmonlar ansor — yordamchi deyildi. Madinalik ansor makkalik muhojir birodariga bor-yo‘g‘ini topshirib, haqiqiy birodarlik muomalasi qilgan bo‘lsalar ham, ahli Makka — muhojirlar o‘zlariga ko‘rsatilgan bu insoniy birodarlikka minnatdorlik bildirish bilan birga, birodarlariga ortiqcha yuk bo‘lmaslik uchun darrov savdo-sotiq bilan shug‘ullana boshladilar. Biroz vaqtdan so‘ng esa ularning o‘zlari boshqa muhtojlarga yordam bera boshladilar. Muhojirlardan hazrati Abdurrahmon ibn Avf (Alloh undan rozi bo‘lsin) Shom safaridan kelgan savdo mollarini tuyalari bilan birga Madina kambag‘allariga ehson qilganlar.

Ma’lumki, inson nuqsondan xoli emas. Ammo musulmon o‘z birodaridagi ba’zi kamchiliklarni shartta yuziga solmaydi. Balki munosib bir vaqtda munosib bir zabon bilan hamda tanho bir joyda aytadi va nasihat qiladi. Birodarining xatoyu kamchiliklarini oshkor-ommaviy aytish johillarning harakatidir. Zero, buning foydadan ko‘ra zarari ko‘proq bo‘ladi. Chunki o‘rtada hasad, kin-adovat, janjallar kelib chiqishi mumkin. Shuning uchun nasihat qiluvchilar, mutlaq tanho bir joyda, shirin til bilan o‘zining kamchiliklarini ham biroz misol keltirib, uni o‘zidan sovutib, uzoqlashtirmaydigan darajada o‘git berishlari lozim. Har holda, barchamiz nasihatga muhtojmiz.

Bir-birimizni to‘g‘ri kuzatgan holda to‘g‘ri yo‘lga chaqirishimiz ham dinimiz amri, ham dunyoyu oxiratimizning saodati uchun zarurdir. Fayyozi Mutlaq hazratlari hammamizga shunday go‘zal xulq egasi bo‘lmog‘imizni nasib aylasin.

Nom: Re: MO’MINNING SIFATLARI. Muhammad Zohid Qo'tqu
Yuborildi: AbdulAziz 03 Fevral 2009, 08:41:34

- 16 -
ENG ZAIF MO’MIN HAM KOFIRDAN AFZAL

"Mo‘min kishi dunyo amallaridagi xato-kamchiliklari uchun kamsitilmaydi,  kamsitilishga loyiq bo‘lganlar ahli kufrdir". ("œRamuz al-ahodis" 231\5, Hazrati Abdulloh ibn Mas’ud raziyallohu anhu rivoyat qilganlar.)

Iymonning fazilati shu qadar buyukki, uning ta’rifiga til ojiz. Quyosh chiqqanda yulduzlar g‘oyib bo‘lganidek, iymon nuri yetgan joyda ham nur taraladi. Mo‘min kishi katta-kichik gunoh va nuqsonlar sodir etsa-da, iymoni tufayli baribir jannatga kiradi va Haqning cheksiz lutfiga muyassar bo‘ladi.

Kufr ahli esa qanchalik yaxshi inson bo‘lmasin, bashariyatga elektr, radio, telefon, tayyora va shunga o‘xshash qanchadan-qancha fan-texnika yutuqlarini taqdim etmasin, iymoni bo‘lmas ekan, bu xizmatlari qadrsizdir. Chunki Allohning nazdidagi eng asosiy masala iymondir. Yaratilishimizning ham birlamchi sababi Robbimizni tanimoq, unga hech narsani sherik qilmaslik. Kofir asosiy ne’mat — mo‘minlikdan mahrum ekan, boshqa har qanday sohadagi xizmatlari Allohning dargohida maqbul emas. Janobi Haq ularga bergan yetuk aqlu zakovatni U zotni bilishga, tanishga va iymon keltirishga ishlatmas ekan, do‘zaxda chekadigan azoblari ikki hissa ortiq bo‘ladi, vallohi a’lam.

Shuning uchun ba’zi kufr ahlining xayru ehsonlariga aldanib, ularni maqtash, ko‘klarga ko‘tarish kechirilmas gunohi azimdir. Kofir bizning nazarimizda yaxshi ko‘ringani bilan kufrining o‘zi yomonligiga yetarli dalil bo‘ladi. Abadiy jahannamda qolishiga shuning o‘zi kifoya. Bunga alohida e’tibor ber va zinhor kofir yurgan yo‘lga mayl etma! Ularning ortidan ergashma. Ular bergan bir tomchi asalda minglab og‘u zaharlar borki, ta’siri keyinchalik yuzaga chiqadi. Hayhot, sen Payg‘ambarimiz sallallohu alayhi vasallamni yaxshi tanib ol, u zotni har narsadan ortiqroq sev, yo‘llaridan aslo ayrilma, chunki dunyo va oxirat saodati u zotga ergashishdadir.

Ushbu jihatlarga ko‘ra, mo‘min kishi dunyo amallaridagi xato-kamchiliklari uchun aslo kamsitilmaydi. Kamsitilishga loyiq bo‘lganlar ahli kufrdir. Mana senga insof darsidan bir saboq. Allohning haqlariga hamda insonlarning haqlariga rioya qilish nima ekanligini endi tushungandirsan. Barcha yaxshi xulqlar mo‘min-musulmonlarning xatti-harakatlarida zohir bo‘lib, bularning aksi yomon va gunoh amallar ekanligi tobora ma’lum bo‘lmoqda. Parvardigori olam barchamizni ilmiga amal qiluvchi iymoni komil musulmonlar qatoriga qo‘shsin.

Nom: Re: MO’MINNING SIFATLARI. Muhammad Zohid Qo'tqu
Yuborildi: AbdulAziz 03 Fevral 2009, 08:44:09

- 17 -
OMI MO’MIN HAM AQLI SALIM EGASIDIR

"Mo‘min kishi juda zakovatli, qobiliyatli, ziyrak va hushyordir". ("œRamuz al-ahodis" 231\14, Hazrati Anas ibn Molik raziyallohu anhu  rivoyat etganlar.)

Mo‘min kishi juda aqllidir, zukkodir, ziyrakdir. Maktab-madrasa ko‘rmasa ham, uning aqli iymon nuri ila har narsaga qodirdir. Ayni vaqtda qobiliyatli, tadbirli, o‘z ishining ustasidir. Ba’zi doktorlarni mahoratli, o‘z ishining mutaxassisi deb maqtaganimizdek, mo‘min ham shundaydir. Fatonat - Qur’oniy va ma’naviy sirlardan voqif bo‘lish orqali yaxshi-yomonni, iymonsizlarning aqllari yetmagan narsalarni tez fahmlaydigan qobiliyat demakdir. Bu xislat faqat iymon ahliga xos. Masalan, kufr ahli va dinsizlar aql bovar qilmaydigan turli xil ilm, san’at va mahoratga ega. Ammo, afsuski, haq bilan botilni farqlay oladigan qobiliyatlari bo‘lmaganidan, ko‘ra-bila turib o‘z qo‘llari bilan yasaganlari but-sanamlarga sig‘inib, urf-odat deya qilgan botil qilmishlarini anglamaydilar. Ular rohiblarning so‘zlariga aldanib, Allohga ibodat qilish o‘rniga, butlarga sig‘inadilar. Bundan ham og‘irroq ahmoqona ish bo‘ladimi? Shu boisdan mo‘min kishi, o‘tkinchi dunyosi uchun emas, balki abadiy bo‘lgan oxirati uchun mehnat qiladi. Oxiratini vayron qilish evaziga dunyosini obod qilishni xohlamaydi. Binobarin, mo‘min dunyo ne’matlaridan ham mahrum emas. Kofir dunyo uchun qulday mehnat qiladi, yelib-yuguradi. Buning ustiga oxirat saodatidan benasib qoladi. Mo‘minlar oxiratlarini xarob qilmagan holda dunyo uchun ham ter to‘kib, uni ham obod etadilar.

Mo‘min har vaqt hazir va hushyordir. Muammoli, yechimi qiyin bo‘lgan masala va ishlarni go‘zal ravishda hal qiladi. Doim sergak va tetikdir. Oqibati xunuk ishlardan o‘zini saqlaydi va uzoq yuradi. Aqlli, zakovatli, zehni o‘tkir, hozirjavob, teran fikrlilik kabi xislatlarga egalik haqiqiy mo‘minlarga xosdir. Sahobai kirom va tobe’in davrlarida musulmonlar na sanoatda, na savdoda, na harb-askarlikda mahoratlari baland edi. Ammo u davrning eng mukammal olimlariga, sanoatiga, savdo-sotig‘iga va harbiy kuchlarga ega bo‘lgan Rum imperatorligi bilan ulkan Eron davlati ushbu mo‘min-musulmonlar qarshisida qanday ojizu notavon ahvolda qolganlari, taslim bo‘lganlari, yurtlarini tashlab qochganlari ayni haqiqatdir.

Mo‘minlar basirat ko‘zi bilan boqib, ishlarini sog‘lom boshqarib, aql bilan harakat qiluvchi fahm-farosatli kishilardurki, g‘aflat va tuzoqqa tushmaydilar. Xuddi qush singari bir donni og‘ziga olish uchun atrofida dushmanim yo‘qmi deb bir necha marta boshini ko‘tarib qaraydi. Nabiyyi muhtaram (Alloh ul zotga salotu salom  yog‘dirsin) hazratlari ummatlarini ogohlantirib: "Mo‘min kishi oqibatning yomonligidan doimo sergak turmog‘i lozimdir" deganlar.

Daylamiy hazratlari "Musnadi Firdavsiy" asarida bunday hadisi sharifni keltiradilar:
"œMo‘min kishilar shubhali narsalardan qochadilar, sabr qiladilar, shoshilmaydilar, chunki shoshilish shaytondandir. Ilmli mo‘minlar ham shubhalardan juda uzoq yuradilar, qo‘rqadilar. Munofiq esa, tamoman buning aksidir, insonlarga doimo ziyon yetkazuvchi, o‘ylab-netmay, davomli haromlarga qo‘l uruvchi, tunda o‘tin tashiydiganlar kabi, qaerdan foyda qilib, qaerga sarflayotganini hisob-kitob qilmaydigan va ahamiyat bermaydigan kimsadir. Zinhor sizlar bundaylardan bo‘lib qolmanglar!" ("œRamuz al-ahodis" 231\14, Hazrati Anas ibn Molik raziyallohu anhu rivoyat qilganlar).

Haq jalla jaloluhu bizlarni o‘ziga xizmat qildirib, botildan uzoq yuruvchi bandalaridan qilsin.

Nom: Re: MO’MINNING SIFATLARI. Muhammad Zohid Qo'tqu
Yuborildi: AbdulAziz 03 Fevral 2009, 08:45:02

- 18 -
MO’MIN SODDA VA MULOYIMDIR

"Mo‘min kishi yumshoq, muloyim, soddadir. Hatto soddaligi tufayli uni ahmoq deb hisoblaydilar". ("œRamuz al-ahodis" 231\8, Hazrati Abu Hurayra raziyallohu anhu rivoyat qilganlar.)

Mo‘min kishi sodda, halim, har narsani oson hal qiladigan, ayni vaqtda viqor va sokinlik sohibi bo‘lib, qiladigan ishlarida shoshqaloq emas, yetti o‘lchab, bir kesadigan, yumshoq tabiatli, muloyim, johil va qaysarlikdan esa yiroq kishi. Darg‘azablik va qo‘pollikning dushmanidir. Yumshoqligi va muloyimligi uchun uni ahmoq deb hisoblaydilar. Vaholanki, maqomi takvinda solih bir bandaga rang barang tajalliylar yetadi va holati ham shunga ko‘ra o‘zgarib turadi. Mo‘min jazba va suluk holatlarida voqe’ bo‘lgan tajalliylarga sabot ila Parvardigoriga ko‘rsatgan qulligi tufayli, ilohiy ma’rifatga moyil va shunga ko‘ra harakat qiluvchi kishidir. Shuning uchun bir kunda yetmish rangga kiradi. Voqe’ bo‘lgan tajalliylarga bo‘ysunadi.

Munofiqda bunday iste’dod bo‘lmaganidan, to‘qson yil bo‘lsa ham, o‘sha bir xil holda o‘zgarmay, qaysarligicha qolaveradi. Chunki unga tajalliylar to‘silgan, tajalliyni qabul etmaydi. Bu tajalliylardan bexabar, bechora insonlar esa bularni bilmaganlari va ko‘rmaganlari uchun mo‘minning turli vaqtda turli darajada bo‘lishini kamchilik deb hisoblaydilar. Holbuki, ular qanchalar adashmoqdalar. "Har kuni u (yangi bir) ijoddadir" (Rahmon surasi 29-oyat) oyati karimasidan har  on Haq tajalliysining o‘zgacha bo‘lishini bilmoq kerakligi ma’lum bo‘lmoqda.

Biz Haqning ismi shariflaridan faqat to‘qson to‘qqiztasini bilamiz xolos. Haddi zotini esa hech kim tugal bilmaydi. Masalan, ulug‘lar, valiylar mingtasini biladilar. Har bir osmondagi farishtalar esa besh mingtasini biladilar. Qolganini faqat Alloh taoloning o‘zi bilguvchidir. Har asmoi husna — muborak ismlarning tajalliylari, G’affor va Qahhor, Qobiz va Bosit ismlarining tajalliylari, Hofiz, Rofi’, Muiz ismlari bilan Mubdiy va Muid ismlarining tajalliylari, shubhasiz, boshqa-boshqadir. Robbimiz barchamizni avf etib, G’affor, Sattor, Rahmon, Latif va Muhsin sifatlari bilan tajalliy topgan bandalaridan qilsin.

Nom: Re: MO’MINNING SIFATLARI. Muhammad Zohid Qo'tqu
Yuborildi: AbdulAziz 03 Fevral 2009, 08:45:39

- 19 -
MO’MINNING TAVBASI KO‘P

"Mo‘min gunohiga tavba qilguvchidir. Baxtli kishi shunday kishiki, tavba qilib, afsus-nadomat chekib, vafot etadi". ("œJomi as-sag‘ir" 2\158, roviy hazrati Jobir ibn Abdulloh raziyallohu anhu.)

Mo‘min kishi sodir qilgan har bir xatosiga darhol afsus chekib, pushaymon bo‘lib, pokizalanib, tavba qilguvchidir. Ushbu xatolarning ko‘pligi, doimiy tavba natijasida gunohlarning to‘kilishiga to‘sqin bo‘lolmaydi.

Dinida ma’siyatlar tufayli sodir bo‘lgan yara va yirtiqlarni yirtilgan libosni tikkandek darhol tavbasi bilan tikib, tuzatib, yamog‘ini soladi. Yamoqsiz, yirtiqsiz, toza va dazmollangan libos albatta go‘zal, ammo kiyimlar ba’zi sabablar tufayli yirtilib, so‘kiladi. "œYirtildi, so‘kildi" deb darrov u kiyimni tashlab yubormaymiz, iloji boricha ta’mirlaymiz, kerak bo‘lsa, yamoq solamiz yoki tikuvchiga beramiz. Shunga o‘xshab, gunohlar, xato va kamchiliklar ham tavbayu tazarru’lar bilan bartaraf etiladi.

Insonning qilgan ishlarini yuziga solmoq to‘g‘ri emasligi, avvalgi hadisi shariflarda zikr etildi. Komil zotlar bunday kishilarni umidsizlikka tushirmaydilar, baxtu saodat darajalaridan mahrum etmaydilar. Shuning uchun baxtli kishi tavba qilib, nadomat chekib, vafot etgan insondir, deyilmoqda. Haq subhanahu va taolo bizlarni ham haqiqiy tavba va nadomat bilan, zikru tasbih, qiroati Qur’on, namozu niyoz, iymon va Islom birla oxiratga rihlat etguvchi bandalardan qilsin.

Bir inson qanchalik kirlansa ham, kirligi tufayli  inson qatoridan chiqib qolmaydi. Uni kir-chir inson deyishadi, xolos. Ammo qachonki hammomda yaxshilab yuvinib taransa, pokiza liboslar kiysa, eski holatiga qaytadi va chiroyli bir inson bo‘ladi. Kufr ish qilmagan bo‘lsa, halolni harom, haromni halol demagan bo‘lsa, mo‘min kishi gunohlari tufayli darhol kofir bo‘lib qolmaydi. Hatto kufrdan qaytib, tavba qilsa, ahli jannat bo‘lishi ham mumkin. Bu sababdan, tajalliylarga e’tibor ber, birovga yomon ko‘z bilan qarama! Inson o‘zining qay bir tajalliyda jon berishini bilolmaydi. Oqibati noma’lum. Bandalarning qalblari yo Jalol, yo Jamol tajalliylari orasida bo‘lib, bu har vaqt o‘zgarishi mumkin. Ba’zan Jalol Jamolga, Jamol ersa Jalolga o‘zgaradi. Shuning uchun hammaga yaxshi ko‘z bilan qaragil!

Nom: Re: MO’MINNING SIFATLARI. Muhammad Zohid Qo'tqu
Yuborildi: AbdulAziz 03 Fevral 2009, 08:47:09

- 20 -
MO’MINNING HAR QANDAY HOLI FOYDADIR

"Mo‘min kishi manfaatli kishidir. Uning har bir ishi senga naf keltiradi. Agar u bilan maslahatlashsang, senga nafi tegadi. Agar u bilan hamkorlik-sherikchilik qilsang, bu ham senga foyda keltiradi. Mo‘min kishining har bir ishi va xatti-harakati manfaatdir". ("œJomi as-sag‘ir" 2\158, hazrati Abdulloh ibn Umar raziyallohu anhumo rivoyat qilganlar.)

Mo‘min kishi qanchalik faqir va zaif bo‘lmasin, u har qanday holda manfaat ustidadir. Ya’ni boshqalarga har tomonlama foydasi tegadigan, lekin hech kimga ziyoni yetmaydigan kishidir. U boshqalarning foydasini ko‘zlaydi, boshqalarning manfaati uchun xizmat qiladi. Haqiqiy mo‘min ana shunday bo‘lishi kerak. Bunday kishilar bilan safarga chiqsang, undan faqat foyda ko‘rasan. Senga aslo yuk bo‘lmaydi. Haqlarining poymol etilishiga yo‘l qo‘ymaydi. Agar u bilan maslahatlashmoqchi bo‘lsang, senga foydali bo‘lgan fikr aytadi. O’zi qaysi ishni to‘g‘ri deb bilsa, senga o‘sha ishni o‘rgatadi, senga foydali bo‘lishni xohlaydi.

Shuningdek, u bilan biror ishda hamkorlik qilsang, tamoman foyda-manfaatga ega bo‘lasan. O’z haqqi bilan sening manfaating uchun ham harakat qiladi. Hamkori yosh bo‘lsa, "Uning pulga ehtiyoji bor" deb o‘z haqidan ortiqroq beradi. Agar keksa bo‘lsa, "Bundan buyon bu odam ishlay olmaydi, unga yordam berish kerak", deb uning uchun ham himmatini ayamaydi.

Mo‘min kishi har jihatdan, har narsada, har sohada foyda-manfaatdan xoli emas. Mana shunday mo‘min bo‘la olmoq davlatini Haq barchamizga nasib etsin.

"Insonlarning yaxshisi boshqalarga foydalirog‘idir",  Jobir ibn Abdulloh raziyallohu anhu rivoyat qilgan hadisi sharifdagi insonlarning xayrlisi degani, yetuk va komil bir mo‘min deganidir. Shunday bo‘lgach, albatta foydali bir inson bo‘ladi. Aksincha, insonlarning yomoni esa, boshqalarga zarari tegadiganidir

Hazrat Vojibul vujudning shu qadar ko‘p tajalliyoti borki, sanab yetish imkonsizdir. Shuning uchun har bir inson Haq  taoloning boshqa-boshqa tajalliysiga muvaffaqdir. Agar mo‘minlar har doim bir tajalliyning muyassari bo‘lsalar, dunyoning mazasi qolmas edi. Alloh bandalarining har biriga alohida-alohida kasb-hunarlarni, savdolarni, bilimlarni, muhitlarni, shaharlarni sevdirish orqali tajalliyni lutf qilgan.

Haqiqiy musulmonlar yaxshi-yomon, oson-qiyin, pullik-pulsiz ishlarda ham birday o‘z ishlarini sevib-sevib bajaradilar va istiqomat qilayotgan joylari-yu ishlaridan mamnun bo‘laveradilar. Hatto issiq-sovuq muhitlar, tog‘-adir bo‘lsin, shu turgan joylariga ham rozi bo‘lib, qilayotgan ishlarida sabotli bo‘ladilar. Agar hamma bir hunar, bir tijorat, bir ilmga berilganda edi, doim bir xil ish yoki maslak bilan shug‘ullanganlari uchun ko‘plari bekor qolib, dunyoning taraqqiyoti va madaniyati bugungidek har sohada rivojlangan bo‘lmas edi. Demak, barchasida Allohning boshqa-boshqa hikmatlari, tajalliylari mavjud, bandasining vazifasi: har qanday holga rozi bo‘lib, shukr qilishdir. Yaratgan Alloh barchamizni O’zi rozi bo‘lgan amallarni bajarish chog‘ida jon beradigan bandalaridan qilsin!

Nom: Re: MO’MINNING SIFATLARI. Muhammad Zohid Qo'tqu
Yuborildi: AbdulAziz 03 Fevral 2009, 08:52:14

- 21 -
MO’MIN SHIDDATLI VA HIDDATLI EMAS

"Mo‘minlar yumshoq tabiatli bo‘ladilar. Xuddi tuyaning bo‘yniga o‘xshaydilar. Yetaklasang, ergashaveradi, toshning ustiga cho‘ktirsang ham, cho‘kaveradi". ("œJomi as-sag‘ir" 2\158, hazrati Ibn Umar raziyallohu anhumo rivoyat qilganlar).

Yuqorida ham zikr etilgan "Mo‘min kishi yumshoq, muloyim, soddadir. Hatto soddaligi tufayli uni ahmoq deb hisoblaydilar" hadisi sharifida tilga olingan mo‘minning "hayyin" va "layyin" sifatlari bu hadisda jam’ qilib aytilgan. Mo‘min kishilar ega bo‘lmog‘i lozim bo‘lgan bu ikki sifat: hayyin — viqorli, sokin, keng fikrli; layyin — yumshoq, muloyim, chaqqon, sifatlari juda muhimdir. Balki, qattiqlik, shiddat, hiddat, g‘azab insonni ba’zi bir orzu-maqsadlariga erishtirar, lekin oqibati yomondir. Chunki barcha maxluqotlarda bo‘lganidek, xususan insonlarda ham  bunday yomon fe’llarga qarshi nafrat, adovat bor. Hech kim shiddatga, hiddatga dosh berolmaydi, doimo unga qarshi chiqadi. Bu sifatlarga ega bo‘lgan odamlar tufayli boshqalarga tafriqa, xafagarchilik, janjallar, ba’zan o‘lim ham yetib turadi. Holbuki, Islomdan, iymondan kutilgan narsa bu emas.

Islom insonlarning baxtu saodatini ko‘zlagan adolatli bir dindir. U  jamiyatda go‘zal hayot kechirish uchun lozim bo‘lgan sifatlarni tavsiya etadi. O’sha fazilatlar bilan xulqlanib, jannatga kirishni taklif etadi. Tabiiyki, u jannatda ko‘zlar ko‘rmagan, quloqlar eshitmagan, xayollarga kelmagan, behisob, bitmas-tuganmas, eskirmas, buzilmas, har luqmasi, har yutumi o‘zgacha lazzatlarga boy bo‘lgan turfa xil ne’matlar bor. Ular ana shu go‘zal axloq egalariga va’da qilingan. Ular jannatda abadiy, ham-tashvishsiz hayotga erishgaylar, eng muhimi Haq subhanahu va taoloning jamolini ko‘rishga muyassar bo‘lgaylar.

Turli balo-yu ofatlardan, ham tashvishlardan iborat bu qisqa va o‘tkinchi dunyoning aldoqchi zavqlariga berilmay, borliq podshosi va Uning mahbubi Rasuli akram sallallohu alayhi vasallam ko‘rsatgan eng go‘zal va ma’qul yo‘ldan adashmay, sabru toqat, matonat ila go‘zal sifatlarni egallab, jannat va jamoli ilohiyani mushohada etishga umid qilish va intilish lozimdir.

Nom: Re: MO’MINNING SIFATLARI. Muhammad Zohid Qo'tqu
Yuborildi: AbdulAziz 03 Fevral 2009, 08:52:43

Yumshoqlik, muloyimlik dunyo va dunyo ishlariga oid, lekin din va diniy xususlarga munosib emas. Inson dunyosi uchun yumshoq bo‘lib, lekin dini uchun tog‘ misoli mustahkam, cho‘yandek metin, marmar kabi qattiq bo‘lishi lozim. Shuning uchun ham hazrati Umar roziyallohu anhu aytibdilarki: "Men dinda toshdan ham qattiqman". Ba’zi buyuklarimiz aytganlar: "Tog‘larni o‘ymoq, teshmoq, qo‘pormoq mumkin, lekin mo‘min kishini dinidan zarracha ajratib bo‘lmaydi". Bir mo‘min fidokorlik uchun molini, hatto jonini ham berar, lekin dinidan hech narsa bermaydi.

Yumshoqlik, soddalik, musomaha asosan dunyoviy ishlarga muvofiqligini tuyaning misolida ko‘rish mumkin. Arablarning mashhur hayvoni, jonivorlar sarasi bo‘lgan tuya - fitratan juda ajoyib yaratilgan bo‘lib, insonga doimo itoatda. Ko‘rsatilgan joyga cho‘kadi. Nimaga undasangiz, bajaradi. Holbuki, bir aravani taxta ko‘prikdan, loydan, so‘qmoqlardan o‘tkazish naqadar qiyin ish. Tuya esa boshqacha jonzot. Shuning uchun mo‘min kishining holi tuyaga o‘xshatilgan. Qarang, tuyaning oyoqlari yumshoqligidan yerga bosilgan sayin yoyiladi, ayniqsa qumda qiynalmay yuradi. Boshqa hayvonlar bunday emas. Buning ustiga  tuya suvsizlikka chidamli. Og‘ir yuklar tashiydi. Sabru qanoat qiladi, shunga qaramay, bahaybat vujudi ozgina yemish bilan to‘yadi. U juda aqlli hayvon, bir marta yurgan yo‘lini eslab qoladi. Ma’lumki, arab cho‘llarida hali ham yo‘llar qurilmagan. Bugun hatto haydovchilarimiz yo‘llarini yo‘qotib qo‘ymoqdalar. Lekin tuyalar u bepoyon cho‘llarda yo‘llarini yo‘qotmay, manzil sari to‘g‘ri yetib boradilar. Shu sababli Qur’oni karimda "Tuyaga qaramaysizmi? "deya uning xilqatidagi zakovat, sabr-bardosh, qanoat va boshqa ajoyib sifatlari zarbulmasal qilingan.

Alloh mo‘minlarni yengillik, yumshoqlik sifatlari bilan eslaydi. Bu ikki xislat axloqi hasana - go‘zal xulqlardandir. Qur’oni karimda ham bu ikki axloq madh etilgan. Habibi adib payg‘ambarimizning go‘zal, yumshoq muomalalari soyasida zamonasining johil va razil qalbli insonlari, u zotning atrofida jam bo‘lishib, iymonu Islomga musharraf bo‘lishdi. Bu din yo‘lida hatto jonlarini fido etishdan qaytmadilar. Holbuki, agar payg‘ambar qattiq qalbli bo‘lsa edi, mazkur yaxshiliklarning hech biri sodir bo‘lmagan bo‘lardi. Chunonchi, fir’avnlar boshqalarga nisbatan shiddatli bo‘lganlari sababli muvaffaqiyat qozonolmaganlar, ulardan bir necha ehromlar va la’natga sazovor bo‘lgan qisqa tarixlaridan bo‘lak hech qanday meros qolmagan.

"Nam bo‘lmaki, qisilgaysan, quruq bo‘lmaki, singaysan" misoli kabi Luqmoni Hakimning o‘g‘liga qilgan nasihatidagi "Lazzatli bo‘lma, yutilgaysan, achchiq bo‘lma, otilgaysan" maqolida ham hikmat bor. Ya’ni o‘ta yumshoqlik ham, o‘ta qattiqlik ham maqbul emas, vaziyatga qarab ish ko‘rish, munosabat bildirish eng to‘g‘risidir.

 "Amallarning eng xayrlisi o‘rtachasidir" hadisidagi qoidaga ko‘ra, sog‘lom aql egasiga ifrot (haddan oshish) va tafrit (loqaydlik, e’tiborsizlik) hech bir holatda, hech bir so‘zda va amalda munosib emas. Har ishning o‘rtachasi maqbul va maqtovga loyiqdir. Mo‘mindagi yumshoqlikdan murod — g‘aflatga qarshi o‘laroq, yaxshilikka moyi qalb maylidir. Shuning uchun "tobe bo‘lish istalganda darhol bo‘ysunadi" deyilgan. Tuyaga qaerni ko‘rsatsangiz, o‘sha yerga cho‘kadi, bu o‘xshatishdan murod — mo‘minning yengillik va yumshoqlik sifatlari nazarda tutilmoqdaki, Rasululloh sallallohi alayhi vasallamning yo‘llariga, amr va qaytariqlariga itoat etishda bu xislatning naqadar ahamiyatli ekanligiga e’tibor bersinlar. Parvardigori olam barchamizni o‘ziga taslim va itoat etuvchi, o‘rtacha yo‘l tutuvchi bandalaridan qilsin, omin.

Nom: Re: MO’MINNING SIFATLARI. Muhammad Zohid Qo'tqu
Yuborildi: AbdulAziz 03 Fevral 2009, 08:54:28

- 22 -
MO’MIN VAZIFASINI BEKAMU KO’ST BAJARADI

"Musulmonlar bir jonu bir tan kabidirlar. Agar a’zolaridan birortasi dard cheksa, qolgan butun jasadi unga bedorlik bilan hamdard bo‘ladi. Mo‘min kishilar ham bitta vujud kabidirlar. Agar uning boshi og‘risa, hamma yog‘i og‘riydi va agar ko‘zi og‘risa ham uning hamma yog‘i dard chekadi". ("œRamuz al-ahodis" 236\2; roviy hazrati No‘mon ibn Bashir raziyallohu anhu.)

Musulmon kishi tanasining haqqi va ehtiyojlarini ado etgani kabi birodarlarining ham haq-huquqlariga rioya qilishi kerak.

Mo‘min-musulmonlar bir-birlariga rahmu shafqat, marhamat qilishlari, yordam berishlari, ularning mushtarak vazifalaridan bo‘lib, bu yordam gunoh ishlarda emas, balki haq va iymon yo‘lida bo‘lishi lozim, albatta. Kasallarni ziyorat qilish, mo‘minlarning janozalarida qatnashish, muhtoj mo‘minlarga imkon qadar himmat qo‘lini uzatish, xizmatchisidan tortib qo‘ni-qo‘shni, qavmu qarindosh, yoru birodarlar, hatto hayvon va parrandalarning ham haqlariga rioya qilish - mo‘min kishi to‘la-to‘kis bajarishi zarur bo‘lgan amallardandir. Chunonchi, tanamizdagi har bir a’zoning o‘z vazifasi bor. Agar bir a’zo ishdan chiqsa, vujud salkam yaroqsiz holga keladi. Bir nechtasi ishdan chiqsa-chi? Masalan, ko‘z ko‘rmasa, quloq eshitmasa, qo‘l-oyoq ishlamay qolsa, bu vujudning ne qiymati bor?

Har bir a’zoning o‘ziga yarasha vazifasi bo‘lganligidan bir-birining o‘rnini bosolmaydi. Biz bu a’zolarning qadriga yetib, haqlarini ado etmog‘imiz, shukrini keltirmog‘imiz lozim. Musulmon kishining ko‘z og‘riganda malham qo‘yish zarurati tug‘ilgani kabi, boshqa odamlarning ham haqqini ado etish vazifasi bor. Har bir inson o‘zi mas’ul bo‘lgan vazifasini bekamu ko‘st bajarishi bilan jamiyatda uyg‘unlik paydo bo‘ladi. Aks holda birgina a’zoning shikastlanishi bilan tana zaiflashgani kabi jamiyat ham mutanosiblikni yo‘qotadi, zaiflashadi.

Insonlar ustida vazifani to‘g‘ri bajarishga harakat qilish iymon va Islomning talabidir. Keksalarni, ayniqsa ota-onani alohida e’tibor bilan hurmat qilish, kichiklarga shafqat, marhamatini ayamaslik, muboh va gunoh bo‘lmagan xususlarda oqsoqollarga bo‘ysunib, o‘zaro birlikni saqlash, ushbu hadisning talablaridir. Agar jamiyatning o‘zagini tashkil etuvchi a’zolarning ittifoqi mustahkam bo‘lsa, hamma bir-biriga insoniy va birodarlik yordam qo‘lini cho‘zadi, bir-biridan hol-ahvol so‘raydi.

Nom: Re: MO’MINNING SIFATLARI. Muhammad Zohid Qo'tqu
Yuborildi: AbdulAziz 03 Fevral 2009, 08:57:09

Islomning ilk davrlarida farzandlar ota yoki ona vafot etishini musibat deb bilmas edilar. Chunki atrofidagi musulmonlar ularga yordam qo‘lini cho‘zganlar, lutf-ehsonlar qilganlar. Ular bu yaxshiliklarning ayrimlarini hayot davrlarida, hatto ota-onalaridan ham ko‘rmagan edilar. Mana shu narsa ham musulmonlikdagi o‘zaro hamjihatlikning yorqin namunasidir.

O’zaro mehru muhabbat, marhamat, lutfu ehson va yordamlashuvning noqisligi Islom hamjihatligining zaifligi yoki umuman mavjud emasligining belgisidir. Chunonchi, bir binodagi tosh, temir, taxta, qum, tsement va boshqa moddalar bir-biri bilan mahkam chirmashib turar ekan, bino ham mustahkam demakdir. Qachonki ularning o‘zaro bog‘liqligiga putur yetguday bo‘lsa, tosh, temir, qum bir-biridan ajrala boshlasa, u mustahkam bino yemirilishga yuz tutadi. Shunga o‘xshab, mo‘min kishilar ham bir-birlaridan uzoqlashsalar, parokanda bo‘lsalar, hamma o‘zi bilan o‘zi ovora bo‘lsa, o‘sha bino singari vayron bo‘ladi.

Sevimli Payg‘ambarimiz sallallohu alayhi va sallamning "Iymon ahli bir tan, bir jondir"  hadisi shariflari ham bunga yorqin dalildir. Bizlar o‘zaro jipslashsak, ittifoq bo‘lsak, ana shundagina hurriyatga, shonu sharafimizga erishamiz. Aksincha, iymon va Islom birdamligi zoe bo‘lsa, hamma o‘z nafsini o‘ylayversa, o‘zgalarga qul-asir bo‘lib, ozodlik ne’matidan mahrumligimizcha qolaveramiz. Zolimlar bizni insoniy hududlardan chiqib ketishga majbur qiladi.

Rasululloh sallallohu alayhi vasallam aytadilarki:
 "Insonlarga shunday bir zamon (oxirzamon) keladiki, mo‘min kishi qo‘ydan ham tubanlashadi". ("œJomi as-sag‘ir" 2\178, Hazrati Anas ibn Molik raziyallohu anhu rivoyat qilganlar). Qo‘y cho‘ponning qo‘lida qanchalik zabun, mahkum va nochor bo‘lsa, mo‘min kishi ham iymon va Islomning haqiqatini yo‘qotdimi, bas, ongsiz jonivor-qo‘yga aylanadi. Do‘stini so‘ysalar ham, parvoyi palak, o‘tlab yuraveradi.

Nom: Re: MO’MINNING SIFATLARI. Muhammad Zohid Qo'tqu
Yuborildi: AbdulAziz 03 Fevral 2009, 09:06:02

Aziz birodar! Insonning bir a’zosini biron sababdan kesmoqchi yoki jarrohlik qilmoqchi bo‘lsalar, xastalangan a’zoga og‘riqni sezdirmaydigan igna uriladi. Shundan keyin u a’zo tanadagi boshqa a’zolardan butunlay ajraladi, hech bir a’zo unga hamdardlik bildirmaydi va nihoyat kesiladi. Ushbu a’zolardagi asab tolalarini o‘ldirish bilan badan og‘riq sezmaydi. Sezgi hissining o‘ldirilishi bilan ma’naviyatning o‘ldirilishi orasida hech farq yo‘q. Biri modda bilan o‘ldiriladi, ikkinchisi ruhiy tuyg‘ular orqali.

Alloh taoloning borligi va birligiga, kitoblariga, payg‘ambarlariga, oxirat kuniga, qayta tirilishga, jannat va jahannamga, mezonga, sirotga ishonmaslik, Qur’oni karimning buyruqlari va Rasululloh sallallohu alayhi vasallamning sunnati saniyyasiga ergashmaslik yoki inkor etish tufayli bandaning ruhi butkul sinadi. Iymon va Islom tushunchalarini idrok etish shuuridan ham mahrum bo‘ladi. Ruhiy-ma’naviy hissi tamoman o‘ladi. Ana shunda qo‘li yoki oyog‘i kesilganda og‘riq sezmaydigan bemorga aylanadi. Alloh saqlasin!  Ma’lum vaqtdan so‘ng bemor o‘ziga keladi. Og‘riqlarni his eta boshlaydi. Ammo asl ruhiyatini yo‘qotgan bechoraning o‘ziga kelishi, g‘aflatni tark etib iymonga yopishishi, hayotda kam uchraydigan o‘limdan qutulib qolgan ba’zi bemorlar kabidir.

Qur’oni karimda dinsiz, iymonsiz kimsalar eng tuban kimsalar deb sifatlangan: "œ...Kofir kimsalar jahannam o‘tida bo‘lib, o‘sha joyda mangu qolurlar! Ana o‘shalar eng yomon maxluqdirlar". Endi bunday bedin, beiymonlarning orqasidan ergashganlarga nima deyish kerakligini o‘zingiz ayting?

Mo‘min-musulmonlar qanchalik tarqoq, bir-birlaridan qay daraja uzoq bo‘lmasin, ular baribir yakvujuddirlar. Bir-birlarining yordamiga shoshish, bir-birlarini har taraflama muhofaza qilish barcha musulmonlarning bo‘ynidagi vazifadir. Bir insonning qo‘li yoki boshqa joyi kesilsa, qattiq og‘riydi. Bu og‘riq, kesilgan a’zodagi birlikning buzilishidan kelib chiqadi. Chunki kesilgan a’zo ikkiga bo‘linadi. Yara bitgunga qadar davom etgan og‘riq yaraning bitishi va yangidan birlashuvi natijasida yo‘qoladi. Darhaqiqat, quvvat birlikdadir. Chunki Islomning asosi yakka e’tiqod - tavhiddir: La ilaha illalloh, Muhammadur rasululloh. Alloh taolo barchamizni bu yo‘ldan adashtirmasin!

Nom: Re: MO’MINNING SIFATLARI. Muhammad Zohid Qo'tqu
Yuborildi: AbdulAziz 03 Fevral 2009, 09:08:18

- 23 -
KUCHLI MO’MIN ZAIF  MO’MINDAN YAXSHIROQ

"œShubhasiz, kuchli-quvvatli bir mo‘min yaxshidir. U Allohga zaif bir mo‘mindan ko‘ra sevikliroqdir. Ammo har bir mo‘minda ham xayr-yaxshilik bor. Sen o‘zingga foyda beradigan narsani mahkam tut, Allohdan madad so‘ra. Agar boshingga biror musibat yetsa, ojizlik, zaiflik qilma. Zinhor: "œAgar bunday qilganimda edi, unday bo‘lardi, bunday bo‘lardi" dema. "œAlloh shuni taqdir qilibdi, U nimani istasa, shuni qiladi" deb ayt. Agar shunday qilmasang, shaytonning vasvasasiga eshiklarni ochib bergan bo‘lasan". ("œRamuz al-ahodis" 230\11.)

Hazrati Abu Hurayra raziyallohu anhu rivoyat qilgan bu hadis xayr-yaxshilik faqatgina kuchli mo‘minda mavjud, degan tushunchani bartaraf etadi. Chunki hadisda ta’kidlanganidek, kuchli yoki kuchsiz iymon egasi bo‘lsin, ikkovi ham yaxshi. Sementga qum qo‘shilganda jipslashuv, birdamlik hosil bo‘lgani kabi.

Shu sababli, sen o‘zingga foyda beradigan xususlarga mahkam yopish. Chin dildan Alloh taologa mehr qo‘y va bu e’tiqodingni hech susaytirma. Agar boshingga yaxshilik yoki musibat kelsa, sevinsang ham, qayg‘ursang ham zinhor "Agar unday qilganimda, shunday bo‘lardi, bunday qilganimda edi boshimga shu balo kelmasdi... " kabi so‘zlarni tilga olma. Eng yaxshisi "Alloh taoloning taqdiri shunday ekan, Alloh shuni xohlabdi", desang bo‘lgani. Chunki hayotda yaxshilik ham, yomonlik ham Allohdan. Har qanday holda uning taqdiriga rozi bo‘lish — bandaning vazifasi. Shu yo‘l orqali har xil vasvasalardan qutulgan bo‘lasan. Chunki "agar" kalimasi ishlatilsa, shaytoni lainning barcha vasvasa eshiklari ochiladi. Shu bois mo‘min kishilar doimiy huzur - halovat paytida, taqdirga rozi bo‘lgan holda afsuslanib, "œshunday qilsaydik", deya savobli ishlar qilolmaganlarini izhor etsalar, makruh emas, deyiladi.

Mo‘minlarning iymoni kuchli yo kuchsiz bo‘lishidan qat’i nazar, xayr-yaxshilik doim ular bilan birgadir. Mo‘min kishi doim dunyo va oxiratga foydali bo‘lgan narsalarni izlab topib, uni bajarishi lozim. Ammo bu harakatni yolg‘iz o‘zi uddalay olmaydi. Albatta, Allohning hidoyati, inoyati, tavfiqi shart. Buning uchun har joyda, har vaqtda Allohga sig‘inmoq, unga iltijo qilmoq bandaning bosh vazifalaridandir. Agar buni bajarmasa, oqibatda muvaffaqiyatga erishmoqning hech imkoni yo‘q. Hayotingda ojizlik sezsang, u sening xatoingdir. Sen Allohni qidir, top va undan hech qachon umidingni uzma! Iloji boricha, Unga astoydil suyan, qolganidan qo‘rqma! U o‘ziga ixlos bilan tavakkul qilganlarni aslo yolg‘iz tashlab qo‘ymaydi. U Shafiq va Rahiymdir. Lutfu ehsoni bitmas-tuganmasdir. Muvaffaqiyatsizlikka uchrab: "Oh, koshki shunday qilganimda edi, bunday bo‘lardi..." deb afsuslanma, o‘tgan ishga salovat, vassalom.

Nom: Re: MO’MINNING SIFATLARI. Muhammad Zohid Qo'tqu
Yuborildi: AbdulAziz 03 Fevral 2009, 09:11:25

-24-
MO’MIN O’TMISH VA KELAJAKDAN QO’RQUVDADIR

"Mo‘min banda ikki xavf o‘rtasidadir. Birinchisi: o‘tgan gunohlaridan qo‘rqadiki, ularni Alloh nima qilganini bilmaydi. Ikkinchisi: umrining qolgan qismida boshiga nima halokatlar kelishini bilmaydi". ("œRamuz al-ahodis" 230\15, roviy  hazrati Ibn Muborak raziyallohu anhu.)

Bunday ikki xavf orasida turgan mo‘min, shubhasiz, dunyo hayotiga iltifot etmaydi. Iymoni salomat bo‘lishi uchun qayg‘uradigan mo‘min, faqat Haqqa yolvorish va sig‘inishgina saodat ekanini anglab, jahannam azobi va Allohning g‘azabiga uchramaslik uchun zo‘r berib harakat qiladi. Ertadan kechgacha kayfu safo surish bilan umrini o‘tkazadigan, oxirat haqida o‘ylamaydigan kishi hech qachon komil va yetuk musulmon bo‘lolmaydi.

Hukm va taqdiriga rozi bo‘lmaganlarga buyuk Alloh: "Kim mening taqdirimga rozi bo‘lmasa, yuborgn baloimga sabr qilmasa, o‘ziga mendan boshqa ma’bud qidirsin", deb o‘z hukmini e’lon qilganki, bu  banda uchun juda katta tahdid, qo‘rqinchli va ayni paytda buyuk haqiqatdir.

Nom: Re: MO’MINNING SIFATLARI. Muhammad Zohid Qo'tqu
Yuborildi: AbdulAziz 03 Fevral 2009, 09:19:36

-25-
MO’MINDA YOLG’ON VA XIYONAT BO’LMAYDI

"Mo‘min kishi yolg‘on va xiyonatdan boshqa barcha xulqqa tobe bo‘lishi mumkin.". ("œRamuz al-ahodis" 231\9, hazrati Abdulloh ibn Abi Avfa raziyallohu anhu rivoyat qilganlar.)

Fitriy-yaratilish jihatidan olib qarasak, mo‘minda axloqning barcha turlari, jumladan, har xil yomon xulqlarga ham ega bo‘lishi mumkin. Ammo uning tabiatida yolg‘on bilan xiyonat bo‘lishi mumkin emas. Bu ikki axloq har bir inson uchun katta qusur va qabohatdir. Har qanday kishi uchun bu ikki axloq kabohat ekan, demak mo‘min kishiga aslo yarashmaydi. Chunki iymon kirgan qalbga yolg‘on va xiyonat sig‘maydi. Biri kelsa boshqasi chiqib ketadi. Shuning uchun ham mo‘min to‘g‘rilik va vafodorlikni sevadi, boshqalarni ham shunga chaqiradi. Shak-shubhasiz, mo‘min kishi Janobi Haq huzurida ham to‘g‘riligi va aminligi bois yuksak darajalarga erishadi.

Har namozda Haq taolodan Siroti mustaqimni - to‘g‘ri yo‘lni so‘raymiz. To‘g‘ri yo‘lda bo‘lgan kishini Alloh hech qachon xor qilmas. To‘g‘rilik jannatdagi bir daraxtga o‘xshatiladi. Kimda-kim yer yuziga yoyilgan bu to‘g‘rilik daraxti shoxlaridan birini mahkam tutsa, u shox uni to‘g‘ri jannatga eltadi. Aksincha, yolg‘on - ildizi jahannamda joylashgan bir daraxtdir. Kim yolg‘onchilik qilsa, qilgan yolg‘oni uni do‘zaxga eltadi. Xiyonat va yolg‘onchilik faqatgina ba’zi adashgan qavmlarning fe’lidir.

Shu bois bolalarimizni to‘g‘ri tarbiyalashga e’tibor beraylik. Bu yo‘l — Siroti mustaqim payg‘ambarlarning yo‘lidir. Muhammad Mustafo sallallohu alayhi vasallamning yo‘lidir. Bu yo‘l g‘azabga duchor bo‘lgan, adashgan bandalarning yo‘lidan boshqacha yo‘l. Biz ham Alloh taolodan barchamizni mana shu yo‘lga yo‘llashini va to‘g‘rilikni tutib, undan ayrilmaydigan bandalari qatorida qilishini so‘raymiz.

Nom: Re: MO’MINNING SIFATLARI. Muhammad Zohid Qo'tqu
Yuborildi: AbdulAziz 03 Fevral 2009, 09:20:17

- 26 -
MO’MINNING MO‘MINGA BAG’RI KENG

"Mo‘minning yelkasi yumshoq bo‘ladi, birodariga kenglik qiladi, munofiq esa to‘ngdir, birodariga tanglik qiladi. Mo‘min avval salom beradi, munofiq esa menga salom bersin deb turaveradi". ("œRamuz al-ahodis" 231\10.)

Hazrati Anas ibn Molik raziyallohu anhu rivoyat qilgan bu hadisi sharifdagi "layyinul mankabi" lafzi bilan mo‘minning yelkalari yumshoq bo‘lishi aytilmoqda, ya’ni juz’iy  (bo‘lak) zikri bilan kulliy (butun) murod hosil qilinmoqda. Chunki insonning biron-bir jihatini, bitta xususiyatini zikr qilish bilan uning butun xislati ko‘zda tutiladi. Mo‘min doimo yumshoq tabiatli, kirishimli, keng kishidir. Biron majlisda o‘tirar ekan, yangi kelgan odamga joy berish uchun harakatga tushadi, unga joy beradi. O’zi bezovta bo‘lsa-da, birodari tik turmasligi uchun harakat qiladi.

Bu sifatning go‘zalligi, ayniqsa, hajda yaqqol seziladi. Ba’zi hojilar joy topolmayotganini ko‘rgach, uni darhol yoniga chaqiradilar, qiyinchiliklarini bartaraf etishga ko‘maklashadilar. Aksincha, ba’zilar imkoni bo‘lsa ham, bezovta bo‘lmaslik uchun har xil bahona ko‘rsatib, oyoqda tik turib qolgan birodarlari o‘z yonlariga o‘tirishini istamaydilar. Mo‘min bilan munofiq shu zaylda ma’lum bo‘ladi. Chunki, mo‘min birodariga doimo kenglik qiladi, joy beradi. Munofiq esa, aksincha, o‘zidan uzoqlashtiradi, mashaqqatda qoldiradi. Zero, siz yonidan joy bergan birodaringizni yaxshi ko‘rishga majbursiz, sizning tashvishingiz bilan ishi yo‘qlarga esa hech qachon mehr qo‘yolmaysiz. Mana bu hol mo‘min kim-u munofiq kimligini ko‘rsatadi.

Mo‘min birodarini ko‘rsa birinchi bo‘lib salom beradi va tabassum qiladi. Munofiq esa salom berishda taraddudlanadi, kibru havosi yo‘l bermay, ro‘parasidagidan salom kutadi. Unga salom berilmagunicha salom bermaydi. Bu odat orqali mo‘min va munofiq osongina ma’lum bo‘ladi. Haq taolo barchamizga mo‘minlarga yarashadigan go‘zal fe’l-atvor va tabiatlardan nasib etsin va yomon, yaramas xulqlardan muhofaza qilsin.

"Bukrini go‘r tuzatadi" maqolining naqadar hikmatli ekanini ta’riflashga zarurat bo‘lmasa kerak. Uzoq vaqtlar mobaynida ko‘nikilgan yomon odatlar va tarbiyalarni isloh etish uchun solih insonlar bo‘lish kerak.

Bir odam ulug‘lardan bir zotni uyiga dasturxonga taklif qilibdi, birgalashib yo‘lga tushishibdi. Uyiga yaqinlashgach, taklif qilgan kishi bir bahona bilan u zotni qaytarib yuboribdi. Keyin yana borib, uzr so‘rab, yana taklif etibdi. Bechora yumshoq ko‘ngilli zot uning orqasidan uyigacha kelibdi. Taklif qilgan odam yana bir bahona ro‘kach qilib, hazratni qaytaribdi. Bu o‘yin besh daf’a takrorlanibdi, u muhtaram zot hech birisida: "Nima qilyapsan o‘zi, men bilan o‘ynashyapsanmi?" demabdi.

Nihoyat, taklif qiluvchi odam hazratning qo‘lini o‘pib, unga murid bo‘lmoqni so‘rabdi: "Taqsir, men buni sizning kim ekanligingizni bilish uchun qildim va tushundimki, siz haqiqiy murshid ekansiz" debdi. U zot esa: "Noto‘g‘ri fahmlabsan, mening yumshoqligim yaxshi  insonligimga dalolat qilmaydi. Ko‘rmaysanmi, bir itni necha marta quvsang ham, keyin yana chaqirsang, kelaveradi. Bu bir itning tabiatidir", deb favqulodda kamtarlik ko‘rsatgan ekan. Mana, ulug‘larimiz o‘zlaridagi yaxshi fe’llardan aslo g‘ururlanmaganlar. Va mana shu kamtarliklari bilan yanada yuksak oliyjanoblik namoyon etib, qabohatli qalblarning isloh topishiga sabab bo‘lganlar.

Nom: Re: MO’MINNING SIFATLARI. Muhammad Zohid Qo'tqu
Yuborildi: AbdulAziz 03 Fevral 2009, 09:20:53

-27-
MO’MIN QACHON FARISHTALARDAN AFZAL BO‘LADI?

"Mo‘min kishi besh yomonlik o‘rtasidadir: mo‘min birodari unga hasad qiladi, munofiq uni yomon ko‘radi, kofir uni o‘ldirish payida bo‘ladi, nafs unga qarshi turadi, shayton uni yo‘ldan ozdiradi". ("œRamuz al-ahodis" 231\11, roviy  hazrati Anas ibn Molik raziyallohu anhu.)

Mo‘min kishining farishtalardan afzalligining sabablaridan biri uning besh dushman o‘rtasida g‘olib turib, iymonini muhofaza etishidir. Birinchisi, iymoni zaif bir mo‘min Haqning taqsimiga rozi bo‘lmay, boshqa bir mo‘min birodari erishgan ne’matlarga hasad qiladi va uni ranjitadi. Holbuki, hasad hasadgo‘yga hech narsa berolmaydi, aksincha, undagi savobu yaxshiliklarni ketkazadi. Olov o‘tinni yondirib tugatgani kabi, hasad solih amallarning savoblarini mahv etadi, oxiratda qo‘liga bir narsa kirmaydi. Mo‘min esa bularga sabr bilan javob beradi.

Mo‘minning ikkinchi dushmani - munofiqdir. U ham mo‘min uchun bir balo, so‘zini tinglamaydi, nasihatini qabul qilmaydi; mo‘minga nisbatan nafrat va g‘azabi har doim oshib boraveradi. Mo‘min ham unga qarshi kurashaveradi.

Bularning ustiga, uchinchi dushman kofir bo‘lib, mo‘minning asosiy raqibidir. Kofir doimo mo‘minga qarshi kurashadi. Urushlar insoniyatga katta falokatlar yog‘dirishi ma’lum. Ayniqsa, bugungi urushlar. Shuning uchun tinimsiz o‘qimoq, shijoat ko‘rsatib, boshqalarning asiri bo‘lmaslik uchun kecha-kunduz harakat qilmoq va ularga bas kela oladigan darajada ustivorlikka erishmoq ham iymonimiz taqozosi, ham Kitobimiz hukmidir. Musulmonlar bu xususda mas’uldirlar. Shu mas’uliyatni his qilib, diniy ilmlarni o‘rganish barobarida dunyoviy ilmlarni ham kasb etib, zamonaviy harb jihozlarini ishlab chiqarish, askarlarni shijoatli, matonatli qilib tarbiyalash, sabr bilan g‘alaba qozongunga qadar kurashish mo‘minning vazifasidir.

Nom: Re: MO’MINNING SIFATLARI. Muhammad Zohid Qo'tqu
Yuborildi: AbdulAziz 03 Fevral 2009, 09:21:36

Mo‘minning yuqoridagilardan ham xavfliroq bo‘lgan yana bir dushmani bor. U o‘z NAFSIdir. Turli-tuman o‘yin, hiylalar bilan mo‘minni yo‘ldan adashtirishga va gunohlar tomon yetaklashga, imkoni boricha iymonini ham olishga harakat qiluvchi yashirin, ko‘rinmaydigan, lekin isloh etish mumkin bo‘lgan nafs bor. Boshqa dushmanlar bilan sulh tuzib, tinch yashash mumkin, ammo bunisi bilan hech qanday sulh tuzib bo‘lmaydi. U yetti boshli ajdahodan ham battar. Nafsini tarbiya qilgan muhtaram zotlar bilan do‘stlik qurilsa, nafsni birmuncha isloh etish mumkin bo‘ladi. Turfa navli daraxtlar payvand qilinib, yaxshi bir nav hosil bo‘lganida, inson tabiatidagi yaxshiliklarni yuzaga chiqarishning nega imkoni bo‘lmasin? Insonning bir murshidi komilga bog‘lanishi, unga itoat qilishi nafsiga qarshi bir quroldir. Buni unutmaslik kerak.

Binobarin, payg‘ambarimiz Muhammad Mustafo sallallohu alayhi vasallamga payrav, izdosh bo‘lgan insonlar qisqa vaqt mobaynida buyuk bir qudrat va salohiyat kasb etib, dunyoga ilm-ma’rifat tarqatdilar va bundan keyin ham shunday bo‘lishiga zarracha shubhamiz yo‘q. Ma’lumki, nafsning yetti bosqichi bor, dastlabki uchtasi juda tahlikali va ayanchlidir. Alloh saqlasin, inson nafsning birinchi va ikkinchi, hatto uchinchi bosqichida bo‘lgan paytida joni uzilgudek bo‘lsa, keyingi hayoti og‘irdir. Chunki bu bosqichlarda nafs faqatgina yomonlikka mayl etadi va islohi ham mushkuldir.

Birinchi bosqich "ammora" deyiladi. Uning ishi faqat yomonlikka buyurishdir. Bu maqomda tavbayu istig‘for bilan toat-ibodatda mahkam turgan inson keyingi maqom - "lavvoma" bosqichiga o‘tadi va bunda bir daraja yuksaladi. Ammo nafsning istagi "ammora"da bo‘ladi, fursat topdim deguncha "ammora"ga qaytadi. Inson bu bosqichda ham nafsni yengsa, "mulhima"ga o‘tadi. Bu maqomda nafs bir daraja ko‘tarilsa-da, hali ishonch yo‘q. Chunki bunda ham u eski holiga intiladi. Biroz tizginni bo‘sh qo‘ysangiz, darhol "lavvoma"ga, undan esa "ammora"ga o‘tib ketaveradi. Agar "mulhima"dagi kurashda inson nafsining jilovini tuta bilsa, nafsi "mutmainna"ga o‘tadi va unda halovat topadi. Ammo baribir uni tinch qo‘yishmaydi. Inson umri davomida bular bilan kurashishga majbur. Nafsi buzuqlar, haq-huquqni bilmaganlar nafs asorati ostida jon beradilar. Holbuki, nafsning asoratida qolish kofirlar asoratida qolishdan ko‘ra xavfliroqdir. Ovro‘po o‘lkalarida millionlab mo‘min-musulmonlar bor. U yerlarda har kim ibodatini xohlaganicha qilaveradi. Holbuki, inson nafsining asiri bo‘lib qolsa, xoh Ka’bada bo‘lsin, xoh Madinai munavvarada bo‘lsin, kofir holida qolaveradi, Alloh asrasin!

Beshinchi dushman esa ko‘z bilan ko‘rilmas, qo‘l bilan tutilmas shaytoni laindir. Haq taolo uning bizga dushmanligini Qur’oni Karimda "œAlbatta, shayton sizning ochiq dushmaningizdir" deb bildirgan. Shaytonni faqat Alloh taoloning zikri qo‘rqitadi. Banda Allohning zikri bilan mashg‘ul ekan, shayton uning yoniga yaqinlasha olmaydi. Uni haq yo‘lidan ham ozdira olmaydi. Allohning zikridan  g‘ofil bo‘lgan bandalarni shayton o‘z tuzog‘iga tezda ilintiradi. Shunday ekan, har bir mo‘min doimo Allohning zikrida bo‘lmoqligi naqadar buyuk saodat!

Nom: Re: MO’MINNING SIFATLARI. Muhammad Zohid Qo'tqu
Yuborildi: AbdulAziz 03 Fevral 2009, 09:22:22

-28-
MO’MIN DUNYODA G’ARIBDAY
 
"œMo‘minning uyi — qamish, yemagi — ushoq, usti-boshi parishon, sochi to‘zg‘igan, qalbi esa Allohdan qo‘rquvdadir. Fikru zikri bu dunyo ko‘prigidan yaxshilik bilan salomat o‘tmoqdir". ("œRamuz al-ahodis" 231\12, roviy hazrati Anas ibn Molik raziyallohu anhu.)

Mazkur hadisi sharifdagi "œSalomatligini hech narsaga almashtirmaydi" degan jumlani hazrati Abdulaziz Bekkina al-Qozoniy quddisallohu sirruhu "œFikru zikri bu dunyo ko‘prigidan yaxshilik bilan salomat o‘tmoqdir" deb tarjima qilganlar. Ya’ni mo‘min kishi oxirat uchun bo‘lgan salomatligini dunyo matohlaridan hech narsaga almashtirmaydi: o‘z iymoni, taqvosi, ibodatini salomat saqlashga urinadi.

"œZeb-ziynatga ahamiyat bermaslik iymondandir. Zeb-ziynatga ahamiyat bermaslik iymondandir. Zeb-ziynatga ahamiyat bermaslik iymondandir". ("œRamuz al-ahodis" 194\8, hazrati Abdulloh ibn Abu Umoma raziyallohu anhu otasidan rivoyat qilganlar.)

Bu hadisi shariflarda komil va yetuk mo‘minlarning holi yanada oshkora tilga olingan. Mo‘min kishi dunyo va dunyoviy lazzatlarning o‘tkinchi ekanini biladi va hayotning biror lazzatiga ahamiyat bermaydi. Mo‘minning butun dardi va fikru zikri Parvardigoridir. U Allohga oshiq va Uning oxiratdagi lazzatli, boqiy ne’matlarini, jamoli ilohiysini mushohada etadi. Mushohada etiladigan joy esa jannatdir. Banda qaerda bu mushohadaga erishsa, o‘sha yer uning jannatidir. Shu bois, dunyoda ekan bu mushohadalarning dunyoviy tajalliylariga erishgach, uning nazarida uy-joy, mol-mulk, zavqu safo, lazzatli taomlarning qiymati qolmaydi. Hatto usti-boshini tuzatishga, soch-soqolini tarashga ham vaqt topolmay qoladi. Fikri zikri, dardu iztirobi faqat Parvardigorida bo‘ladi. Doim Uning roziligini o‘ylaydigan bo‘lib qoladi. Boshqa zavq-safolar uning nazaridan qoladi. Qalbi xavf va qo‘rquv bilan to‘ladi. Mo‘min qanchalik zohid bo‘lishiga qaramay, ibodatda farishtalardan ham ustun bo‘lib, taqvodor bo‘lishiga qaramay, Rabbisidan qo‘rquv uzra bo‘ladi. Uning xavf va rajo (qo‘rquv va umid) orasida turishi eng katta fazilatdir. Bunga hech qanday xusus teng kelolmaydi.

Nom: Re: MO’MINNING SIFATLARI. Muhammad Zohid Qo'tqu
Yuborildi: AbdulAziz 03 Fevral 2009, 09:22:56

Shu qadar bebaho va mislsiz bir ne’matni qo‘yib, dunyoning o‘tkinchi lazzatlarini tanlash aqldanmi? Bularga aldanganlar ummatning ma’nan ko‘r va basiratdan mahrum zaifu notavonlaridir. Iymonlari kuchli va komil bo‘lganlar, bolalar aldanadigan bunday foniy narsalarga iltifot etib, aziz va qimmatli umrlarini zoe etishni istamaydilar. Shu tufyi umrlarini faqat ulug‘ Mavlomizga itoat, ibodat va rizoyi ilohiyga erishmoq bilan o‘tkazadilar. Ular bunday iymon quvvati bilan o‘limdan ham qo‘rqmaydilar. Shahodat uchun doim tayyor turadilar. Musulmonlar ana shunday iymon sababli har doim dushmanlari ustidan g‘olib kelganlar. Chunki ular yordam faqat Allohdan kelishiga qat’iy ishonganlar. Shuning uchun moddaga katta ahamiyat bermaganlar va har qanday imkon, quvvat va ustunliklarga ega bo‘lgan dushmanlariga ham bo‘yin egmaganlar.

Mo‘min o‘zini sovuqdan, issiqdan, qor va yomg‘irdan, yovning yomon ko‘zidan saqlaydigan bir uyga ega bo‘lsa, kifoya. Qornini to‘yg‘azish uchun u turli-tuman lazzatli taomlar izlab yurmaydi. Umrining aksar qismini ro‘za tutish bilan o‘tkazadi, shu bilan birga, bir burda non yeyish bilan qornini to‘yg‘azadi. Chunki me’dasi u qadar katta emas. Qanoatkor bo‘lish bilan birga hirsi va ochko‘zligi ham yo‘q. Shuhratli, namoyishkorona liboslardan hech zavqlanmaydi. Chunki ular ayni vaqtda insonga ujb va kibr singari chirkin va yomon fe’llarni olib keladi. Insonning o‘zi buning farqiga bormay qoladi. Shu bois sochini tarash va bezanish uning odati emas. Buning uchun vaqtini ketkazishni istamaydi ham.

Bular biz uchun juda muhim ko‘rinib, uylarimiz haddan ziyod zamonaviy qulayliklarga mos, aslida hech narsaga yaramaydigan, faqatgina egasini kibrli va mag‘rur qiladigan zeb-ziynatlar bo‘lib, huzuri ilohiyda va Rasululloh nazdida ham maqbul va marg‘ub emas, shuningdek, bir qancha keraksiz, ortiqcha xarajatlarga sabab bo‘lishi barchaga ma’lum. Yetuk mo‘min har doim mo‘min birodarini o‘zidan ko‘ra ko‘proq o‘ylaydi, uning muhtojlikda qolishidan aslo rozi bo‘lmaydi. Shuning uchun o‘zi ne’matdan har tomonlama foydalanib, qanoat hosil qilgach, ortganini mo‘min birodarining uy-joyi va bola-chaqasining baxti uchun sarflaydi, o‘zidan ko‘ra birodarini afzal ko‘rib, unga yordam beradi. O’zi muhtoj bo‘lsa ham ahamiyati yo‘q, dastlab birodarini o‘ylaydi, unga yordam berish uchun chopadi. Shuning uchun o‘zi turli xil bezakli ashyolarga ehtiyoj sezmaydi. Ehtiyoji yo‘q deb ham bo‘lmaydi, ehtiyoji bor, ammo birodarlarini o‘zidan ustun ko‘rgani bois o‘z haqi va orzularini ular uchun tark etib, mag‘firati ilohiyaga, ulug‘vor darajalarga erishishga harakat qiladi. Hadisi sharifda:

"œHar qanday kishining g‘ayri shar’iy shahvati ortsa, lekin u shahvatini tark etib, nafsiga hokim bo‘lsa, Alloh u bandasini mag‘firat etadi" ("œRamuz al-ahodis" 183\1, hazrati Ibn Umar raziyallohu anhumo rivoyat qilganlar.) deyiladi. Shunday bo‘lgach, barcha mo‘minlar yiqilmas bir qal’a kabi bir-birlariga yopishgan minoradek bo‘ladilar...

Nom: Re: MO’MINNING SIFATLARI. Muhammad Zohid Qo'tqu
Yuborildi: AbdulAziz 03 Fevral 2009, 09:25:14

-29-
MO’MIN ALLOHNING SUYUKLISI

"Mo‘minning tilidan farishta so‘zlaydi. Kofirning tilidan  shayton so‘zlaydi. Mo‘min Allohning suyuklisidir. Mo‘minning ishini Alloh hal etadi". ("œRamuz al-ahodis" 231\13, roviy hazrati Anas ibn Molik raziyallohu anhu.)

Allohning huzurida mo‘min ba’zi farishtalardan ham afzal ekaniga asos shuki, Haq taolo uni doimo qo‘riqlash uchun uning har bir a’zosiga bittadan farishtani muvakkil qilgan. Masalan, ko‘zining muhofazasi uchun, quloqlarining qo‘riqlanishi uchun, og‘zimiz, oshqozon, ichak, buyrak, yurak va xususan tilimizda ham bir malak bo‘lib, bu malakning ilhomi bilan turli xizmatlar qilinishi, aytilishi va bildirilishi mumkin bo‘ladi.

Banda shu asnoda Haqning turli ne’matlariga shukr qiladi, qachonki, o‘sha malak mo‘minga yaqinlashsa, shukri va ma’rifati ziyodalashib, Allohga yaqinligi ortadi. Xato va gunohlariga darhol pushaymon bo‘ladi, nadomat cheka boshlaydi, shu orqali yanglish yo‘llardan uzoqlashib, Haq visoli tomon yo‘l izlaydi. Bu malaklar vositasida bandaning qalbi rohatlanadi, huzur-halovatda yashaydi. Natijada, komil mo‘min dunyoda ham jannat timsoli hayotini davom ettiradi, o‘ziga berilgan ne’matlarga shukr qiladi, o‘tgan gunohlari uchun tili doim istig‘fordan bo‘shamaydi. Shu asnoda gunohlari o‘chiriladi, solih amallari to‘lib-toshib ketadi.

Kofirlar esa, aksincha, tilida malak emas, Haqqa irshod ham emas, balki pastkashligi tufayli butlarga, Allohning butsifat qullariga sig‘inganlari uchun Haqning nafratiga sazovor bo‘ladilar. Chunki ularning tillarida o‘tirgan shaytonlar ularga kufr va zalolat yo‘llarini bildirib, Alloh taoloning ne’matlarini, kuch-qudratini inkor etishga intiladilar. Qachonki, shayton kofirlarga yaqinlashsa, ularning qaysarligi, kufru isyonlari ortib boraveradi. La’nati shaytonga mubtalo bo‘lmaslik uchun mo‘minlar Allohning zikridan hargiz g‘ofil bo‘lmasliklari zarur. Zero, iymon va zikrullohning nuriga shaytonning bardoshi yetmaydi, darhol u yerdan qochadi. Azoni Muhammadiy o‘qilganida, takbir keltirilganida ham zikrning nuriga chidolmay, yonib kul bo‘lmaslik uchun qochishdan boshqa chorasi qolmaydi.

Mo‘min Allohning do‘stidir. Alloh o‘z do‘stiga dunyo va oxiratda ko‘zlari ko‘rmagan ne’matlar ehson qiladi.

Nom: Re: MO’MINNING SIFATLARI. Muhammad Zohid Qo'tqu
Yuborildi: AbdulAziz 03 Fevral 2009, 09:27:00

-30-
MO’MIN DO’STINI O’ZIDAN USTUN KO’RADI
 
   "œMo‘min kishi dunyoda g‘arib kabidir. Dunyoning lazzatlariga u iltifot etmaydi. Dunyoda o‘zini xor tutadi. Insonlar maqbul ko‘radigan hol, tavozu’ sababi bilan, unda ko‘rinmaydi. Uning shunday bir holi bordirki, bu hol boshqa insonlarni rohatlantiradi. Ammo shu sababdan uning o‘z vujudi mashaqqatdadir". ("œRamuz al-ahodis" 231\15, Bahr bobosidan, u kishi ham otasidan raziyallohu anhumo rivoyat qilganlar.)

Komil va yetuk mo‘minlar dunyoda g‘arib kabidirlar. Vatandan yiroqdagi kishini g‘arib deydilar. G’arib inson garchand ko‘zlari bo‘lsa-da, xuddi ko‘r kishiga o‘xshatilgan. Mo‘min g‘arib kabi bo‘lgach, ko‘zi ko‘r kabidir. Dunyoga nazar tashlab, unga aldanadigan holda emas. U doim botin olamidadir. Shu bois zehni kuchli. Eshitganlarini unutmaydi. Hatto bir marta gaplashgan kishilarini ancha vaqt o‘tgandan keyin ham ovozlaridan taniydi. Shu kabi mo‘minning ichki dunyosi, basirati juda kuchli, zehni o‘tkir, farosati quvvatli bo‘ladi. Fikr-mulohazalari ko‘pincha to‘g‘ri chiqadi. Vatanini tark etib, borgan joyida ham muqim bo‘la olmagan g‘arib inson u joyni ham vatan qila olmaydi. Shunga o‘xshab mo‘min ham qaerda bo‘lishidan qat’i nazar, bu dunyo ne’matlariga e’tibor bermaydi.

Mo‘min ham ko‘nikkan odatlarini tark etib, zuhdga berilib, dunyoda o‘zini Mavlosidan uzoqlashtiruvchi hamma narsadan voz kechib, asl vatani bo‘lgan oxiratga yuz burganidan, bu dunyoning zavqu safolariga iltifot etmaydi. Zero, oxirat saltanatining dunyoviy lazzatlarga aslo o‘xshamasligini yaxshi biladi. Foniydan ko‘ra boqiyni tanlaganidan u g‘arib kabidir. Masalan, hajga yoki boshqa bir ziyorat maqsadid yo‘lga chiqqan inson, vaqtini yo‘llarda behuda o‘tkazishni istaydimi? Yo‘q, aslo! U faqat manziliga tezroq yetib borishni o‘ylaydi. Shuning uchun mo‘min dunyoning biror izzati bilan oshnolik qilmaydi va qila olmaydi. Chunki izzatparastlikning oxiri voydir. Bu esa har doim ko‘zimiz o‘ngida namoyon bo‘lib turibdi. Mana, sultonlar, hukmdorlar, vaziru vuzarolarning oqibatlari barchamizga ma’lum. Bularning har biri ibrat lavhasidir. Haqiqiy mo‘min dunyoda boshiga kelgan zillatlar tufayli faryodu fihon chekmaydi. Dod-faryod solishga zarurat sezmaydi.

   Insonlarning shunday hollari borki, uni iqbol deydilar. U esa dunyoda aziz bo‘lmoq va nafsini izzatga loyiq deb da’vo qilmoqdir. Mo‘min kishining o‘z holi borki, uning ko‘zi o‘ngida dunyoning sariq chaqalik qiymati yo‘q. Shu bois mo‘min hech kimni xafa qilmaydi. Insonlar undan farohat ko‘radilar. Unga nisbatan hech qanday andishalari bo‘lmaydi. Har qanday holda undan xotirjam bo‘ladilar.

Holbuki, insonlar dunyoda mo‘minlarga xos bu soddalikni ixtiyor etmaganlari bois, har qancha izzat-ikromda ko‘rinsalar-da, xorlikdan aslo qutula olmaydilar. Shuning uchun komil mo‘minlar faqatgina dunyoning zillatini va oxiratning izzatini ixtiyor etganlari uchun vujudlari zohiran mashaqqat chekayotgandek ko‘rinadi, aslida esa botin olamida rohat, zavq va surur ichida bo‘ladilar. Janobi Fayyozi Mutlaq barchamizni ahli kamolga oshno va o‘zimizni ham komil mo‘minlardan bo‘lishimizni nasib aylasin.

Nom: Re: MO’MINNING SIFATLARI. Muhammad Zohid Qo'tqu
Yuborildi: AbdulAziz 03 Fevral 2009, 09:27:41

-31-
MO’MIN OILAPARVARDIR

"Mo‘min kishi oilasining xohish-ra’yiga qarab yeb-ichadi, munofiq esa shahvatining ixtiyoriga qarab yeb-ichadi". ("œRamuz al-ahodis" 231\16, roviy hazrati Abu Umoma raziyallohu anhu.)

Komil va yetuk mo‘min - nafsi ammorasini yenggan, mutmainnalik maqomiga erishgan, nafsining orzulari tamoman so‘nib-bitgan mo‘min bo‘lib, oila a’zolari orasida mukammal turmush kechiradi. U o‘z xonadonida ichki ishlar vaziri kabidir. Uy ishlarida va yeb-ichish masalasida doim ayolining istaklariga muvofiq harakat qiladi. Ishtahasi bo‘lmasa-da, ayoli tayyorlagan taomni maqtab yeydi.

Aksincha, munofiq nafsi xohlagan narsani olib keladi, nafsiga ko‘ra ovqat pishirtiradi, o‘z jonining huzurini o‘ylaydi. Ayolining xohishiga, ra’yiga qaramaydi. Faqat nafsi va shahvatining qoniqishini o‘ylaydi. Bu munofiqlarga xos sifatdir. Shu bois, biroz insof bilan harakat qilinadigan bo‘lsa, eng to‘g‘ri tutilgan yo‘l ayolining istak-mayliga qarashdir. Chunki u xohlagan taomlarning tayyorlanishiga ruxsat berish ham mo‘minlik,  ham komillik belgisidir. Shu yo‘l bilan oilada tinchlik-totuvlik, huzur-halovat saqlangan bo‘ladi. Farzandlarimiz ham bizlardan o‘rnak oladilar, yaxshi inson bo‘lib etishadilar. Musulmonman deganlar qanday baxtli, saodatli insonlardir!

Nom: Re: MO’MINNING SIFATLARI. Muhammad Zohid Qo'tqu
Yuborildi: AbdulAziz 03 Fevral 2009, 09:28:44

-32-
MO’MIN ALLOHNING NURI BILAN QARAYDI

"œMo‘min kishi o‘z yaratuvchisi bo‘lmish Allohning nuri bilan qaraydi". ("œRamuz al-ahodis" 231\17, hazrati Ibn Abbos va Abu Umoma raziyallohu anhumo rivoyat qilganlar.)

Haqiqiy mo‘min - ruhoniyati nafsidan holib kelgan kishidir. U har nimaga boqsa, o‘sha ashyoning botiniy jihatlarini ko‘radi, ya’ni ma’no-mohiyatiga yetadi. Ashyoning nima uchun yaratilgani va nimaga yaroqliligini yaxshi biladi. Alloh taolo Odam alayhissalomga bu ne’matni berarkan:  "œVa U zot Odamga barcha narsalarning ismlarini o‘rgatdi"  sirriga noil qilgandi.

Uning avlodi bo‘lgan mo‘minlar bu ne’matdan foydalanib kelmoqdalar. Yuqorida tilga olingan hadisi sharifda ta’kidlanganidek, mo‘minlar bir narsaga boqar ekanlar, yagona yaratuvchi Allohning nuri bilan nazar soladilar. Ya’ni ilohiy nur-la porlagan qalb ko‘zlari ila boqadilarki, biz buni basirat deymiz. Shu bois ko‘pincha ularning fikr-mulohazalari to‘g‘ri chiqadi. Ular o‘z qarashlarida adashmaganlari-dek, ularning fikr-qarashlari boshqalarni ham adashtirmaydi. Chunki ularning ko‘ngillari munavvar bo‘lgani uchun oynadek tiniqlashib, musaffolashgan.

Payg‘ambarimiz sallallohu alayhi vasallam va boshqa payg‘ambarlar alayhimussalomning, qolaversa, ummati Muhammad orasidagi mumtoz zotlarning kashfu karomatlari hamda qimmatli fikr-qarashlaridan bunga ko‘plab misollar keltirish mumkin. Chunonchi, Payg‘ambarimiz sallallohu alayhi vasallamning barcha g‘azotlardagi shahidlarning ismlarini nomma-nom va soatlarigacha aytishlari, Madinadagi jome’ minbaridan turib hazrati Umar raziyallohu anhuning ajamlar bilan jang qilayotgan qo‘mondonga toqqa chekinishini tayinlaganlari haqiqatdir.

Nom: Re: MO’MINNING SIFATLARI. Muhammad Zohid Qo'tqu
Yuborildi: AbdulAziz 03 Fevral 2009, 09:30:00

Biz Alloh lutf etgan bu ilohiy nurni nafsimizga asir bo‘lganimiz tufayli zang bostirdik, foydalanib bo‘lmaydigan holatga keltirib qo‘ydik. Kema, tayyora kabi zirhli transportlar, radar, uyali aloqa, radio, televizion singari kundalik ehtiyojlarni ijod etishni insonga nasib qilgan qodir Alloh solih bandasiga bunday ilohiy ne’mat ato etolmaydimi? o‘zligimizda bunday ilohiy ehsonlar mavjud bo‘lsa-yu, lekin nafsimizga qul bo‘lib, dunyoning o‘tkinchi lazzatiga aldanib, bu ne’matlardan bebahra qolib, hayotdan ko‘z yumsak, naqadar badbaxt kimsalar bo‘lmaymizmi?!

Aziz va muhtaram birodarim! Zinhor sen dinsiz va g‘ofillarning so‘ziga quloq solib, Haqning rizosidan tashqariga chiqma va o‘zingdagi mavjud bu nurdan foydalanib, dunyo va oxirat saodatini qo‘lga kiritishga harakat qil! Payg‘ambarimiz sallallohu alayhi vasallamning yo‘lidan qat’iyan chiqma! Chunki bu nurlar sunnatga rioya qilingan taqdirdagina kashf bo‘lib, undan foydalanishing mumkin. Aks holda, Alloh va rasulining yo‘lidan chiqsang, bu nur so‘nadi va sen bu ne’matni zoe qilganing uchun oxiratda jazosini ko‘rasan.

Ulug‘larimiz bu nurlarni shunday ta’riflaydilar: insondagi qalb, ruh, sir, xafiy va axfo latoifalarida bu nurlar sariq, qizil, oq, qora va yashil ranglarda jilolanadi. Banda axloqi zamima -- yomon xulqdan batamom xalos bo‘lmagunicha ko‘rinmaydigan bu nurlar, faqatgina axloqi hamida -- go‘zal xulqqa erishgan komil insonda zohir bo‘ladi. Insondagi besh moddaga muqobil ravishda yaratilgan bu besh ruhoniy tuyg‘ular besh maqom ham deyiladi. Bu haqda tasavvuf kitoblarida batafsil ma’lumot olishingiz mumkin.

Nom: Re: MO’MINNING SIFATLARI. Muhammad Zohid Qo'tqu
Yuborildi: AbdulAziz 03 Fevral 2009, 09:32:38

- 33 -
MO’MIN VA JAMIYAT

"Odamlarga aralashib yuradigan va ularning aziyatlariga sabr qiladigan musulmon kishi odamlarga aralashmaydigan va ularning aziyatlariga sabr qilmaydigan musulmon kishidan yaxshiroqdir". ("œRamuz al-ahodis" 235\2.)

Hazrati Umarning o‘g‘li Abdulloh roziyallohu anhu rivoyat qilgan bu hadisi sharif hazrati Imom Tabariy, Ahmad ibn Hanbal, Imom Termiziy va Ibn Moja rahmatullohi alayhlarning "œKutubi sitta" hisoblanmish sahih hadislar to‘plamlarida zikr etilgan.

Musulmonlar ikki toifadan iborat bo‘ladi: bir qismi tasavvuf va zuhd yo‘lini tanlab, uzlatga chekinib, vaqtinchalik jamiyat ishlariga aralashmaydilar, o‘z nafslarini isloh etish bilan Mashg‘ul bo‘ladilar. Ularning maqsadga muvaffaq bo‘lish-bo‘lmasliklari, bu alohida masala. Buning ham o‘ziga xos fazilati va mukofoti bor. Balki jannatning eng go‘zal mavqelariga erisharlar. Chunki ular nafsga qarshi mujodala natijasida o‘zlarini dunyoning fitna-fasodlaridan saqlaydilar. Ammo hadisi sharifda ijtimoiy hayotga aralashib, turli fitnalarga ro‘baro‘ kelgan, lekin Haq yo‘ldan toymay, mashaqqatlarga sabr qilgan holda insonlarni hidoyatga chorlovchi musulmonlar toifasi avvalgisidan afzal sanalmoqda.

Demak, jamiyat ishlaridan chetda turish qobiliyatli mo‘min uchun hech bir fazilat emas. Chunki musulmonlar turli bahonalar bilan o‘zlarini jamiyat ishlaridan chetga olsalar, diniy tarbiyadan yiroq kimsalar ahli islomga bilib-bilmay dushmanlik qilishlari mumkin. "œSo‘nggi pushaymon o‘zingga dushman", degan maqol bor. Pushaymon bo‘lib qolmaslik uchun har bir mo‘min sog‘lom aqli ila fikrlasin. Jamiyatning islohiga foydasi tegadigan ishlarni muhim deb bilsin. Moddiy zararlari ko‘p bo‘lsa-da, ma’naviy foydalarining behisob va davomiyligiga zarracha shubhamiz yo‘q.

Nom: Re: MO’MINNING SIFATLARI. Muhammad Zohid Qo'tqu
Yuborildi: AbdulAziz 03 Fevral 2009, 09:33:19

-34-
MO’MIN MO‘MINLARGA OZORSIZ

 "œQo‘lidan va tilidan musulmonlarga zarar yetmaydigan kishi haqiqiy musulmondir. Insonlarning mol va jonlarini ishonib topshiradigan kishi haqiqiy mo‘mindir". ("œRamuz al-ahodis" 235\6, hazrati Abu Hurayra va Vasila ibn Asho raziyallohu anhumo rivoyat qilganlar.)

Bu hadisi sharifda Islom asoslarining ba’zi bir haqiqatlariga ishora qilinmoqda. Aniqrohi, mo‘min-musulmonga xos yana bir sifat bildirilmoqda. Zero, bugungi tasavvurimizga ko‘ra namoz o‘qiydigan, ro‘za tutadigan, zakot beradigan va hajga ham borib kelgan kishini mukammal musulmon deb bilamiz. Holbuki, musulmon kishi mazkur amallarni bajarish bilangina komillik kasb etib qolmaydi. Balki Qur’oni karimda juda ko‘p takrorlangan "œAmanu va a’milus solihat — Iymon keltirganlar va yaxshi amallar qiluvchilar" oyati karimasi va payg‘ambarimiz sallallohu alayhi vasallamning o‘gitlarini chinakam anglab, ularga amal qilish bilan komillik kasb etishi mumkin. Yuqoridagi hadisda esa mo‘minni kamolot sari yetaklovchi sifatlaridan yana bittasi bayon etilmoqda. Demak, bir inson haqida uning namoziga, ro‘zasiga qarabgina xulosa chiqarilmas ekan.

Haqiqiy mo‘min-musulmon o‘z birodarigagina emas, hatto o‘zga dindagi shaxslarga ham jabr va xiyonat qilmaydi, kezi kelganda, ularga izzat-ikrom ko‘rsatadi. Tabiiyki, bu amallar har kimning ham qo‘lidan kelavermaydi. Lekin, inson o‘zini imkon qadar go‘zal xulqlarga ko‘niktira borishi lozim. Vaqti kelib, bu odatlar uning uchun tabiiy holatga aylanib qoladi. Ana shunda u musulmonlarning eng mumtoz va baxtiyorlaridan sanalib, jannatdagiday hayot kechiradi. Yunus alayhissalom aytganlariday, baliq qorni ham unga saroy bo‘ladi.

Mo‘min-musulmonlarning kimgadir aziyat berishdan saqlanishlari asli Islomiyatdandir. Islom, musulmonlik - ulug‘ maqom va sharafli holdir. Chunki Islom bilan sharaflangan kishi oxiratdagi ahli jannatning holiga erishadi. Ya’ni Allohning buyruqlariga bo‘yinsunib, isyonlarni tark etib, boshqalarga ziyon-zahmat yetkazishdan tiyiladi. Musulmonlarga biror kishidan aziyat yetmasa, albatta komillar qatoridan joy olishi muqarrardir. Holbuki, tilning jabri qo‘lning jabridan qattiqdir.

Nom: Re: MO’MINNING SIFATLARI. Muhammad Zohid Qo'tqu
Yuborildi: AbdulAziz 03 Fevral 2009, 09:33:50

Tilni tiymoq, bu — xoinlik, tuhmat, yolg‘on, g‘iybat, chaqimchilik, istehzo, birovni masxara qilish, yolg‘on qasam ichishdan tiyilish, azon aytilayotganda, masjidlarda, Qur’oni karim o‘qilayotganda, iqomat va xutba vaqtida, hojatxonada, jimo’ paytida so‘zlashmoq va suhbatlashmoqdan tiyilish, Qur’oni karimni o‘z ra’yiga ko‘ra tafsir qilmoq, omonat so‘z va sirlarni fosh qilmoq, gunohkorlarni himoya qilmoq, birodarining uzrini qabul etmaslik, mo‘minlarni qo‘rqitmoq va shunga o‘xshash til vositasida bajariladigan behuda va yomon amallardan o‘zini saqlashdir.

Qur’on tafsirlarida til va qo‘l bilan jafo yetkazish u yoqda tursin, ko‘z va qosh bilan insonga yetkaziladigan aziyatning ham til va qo‘l jafosidan qolishmasligi bayon etilgan.

Insonning tabiati uch joyda ma’lum bo‘ladi: safarda, ovqatlanish paytida, pul va molga tegishli oldi-berdilarda. Chunonchi, haj safarida inson mashaqqatlarga, yo‘l qiyinchiliklariga yo‘liqadi. Og‘ir paytlarda inson hamrohiga qanday muomala qiladi? Faqat o‘zining g‘amini yeydimi yoki boshqalarga ham yordam beradimi? Ana shu masalalarda haqiqiy mo‘minning kamoloti namoyon bo‘ladi. Agar bir chekkada o‘tirib, qodir bo‘lsa-da, hech kimga yordam bermasa, aksincha, o‘zgalardan yordam so‘rasa, unday odamga afsuslar bo‘lsin. Bu hol ham tanballik, ham iymon zaifligiga dalolatdir.

Tanavvul paytida ham faqat qornini o‘ylashlik iymondagi nuqsonning alomatidir. Savdo-sotiqda ham shunday. Birinchi navbatda o‘z manfaatini o‘ylaydigan insonlar hech qachon komil musulmon bo‘lolmaydilar. Dunyoga hirs qo‘ygan, xudbin, muxolif, mag‘rur, mutakabbir, ziqna, darg‘azab, riyokor, shuhratparast insonlar ham shu jumladandirlar.

Tasavvufda mazkur illatlardan xalos bo‘lishga va go‘zal xulqlarni egallashga yo‘llanmalar bor. Masalan, riyozat chekib Allohni doimiy zikr etish orqali eng qabih insonlar ham eng solih mo‘minlarga aylanganliklari ayni haqiqatdir. Keraksiz yotgan bir temirni olib, olovga qo‘ysangiz, cho‘g‘day qizarib, yumshaydi, keyin uni muayyan shaklga solib, o‘zingizga kerakli asbob yasab olishingiz mumkin.

Shuningdek, komil musulmonlarning qatoriga qo‘shilgan badxulq odamlarga ham beixtiyor fozillarning fazilati yuqadi. Shuning uchun ulug‘larimiz avlodlariga doimo ulamo, hukamo va faqihlar majlislarida qatnashishni, ulardan fayz olishni va hech qachon ulardan ayri bo‘lmaslikni nasihat qilganlar. Zero, ular taomni xushta’m qiladigan ziravorga  yoki o‘z vaqtida yoqqan barakotli yomg‘irga o‘xshaydilar. Quruq, jonsiz yerlarga yomg‘ir yoqqach, u yerlar ko‘karib, yashnaganiday, o‘lgan, jonsiz qalblar ham olimu fozillar davrasida qayta jonlanadi. Parvardigor barchamizni hidoyat va kamolotga sabab bo‘luvchi olim va hakimlar majlislaridan ayirmasin!

Nom: Re: MO’MINNING SIFATLARI. Muhammad Zohid Qo'tqu
Yuborildi: AbdulAziz 03 Fevral 2009, 09:34:28

-35-
MO’MINNING ILTIJOSI MAQBUL

"Tili va qo‘lidan musulmonlar salomat bo‘lgan kishi haqiqiy musulmondir. Alloh qaytargan narsalardan qaytgan kishi haqiqiy muhojirdir". ("œRamuz al-ahodis" 235\7, hazrati Abdulloh ibn Amr raziyallohu anhu rivoyat qilganlar.)

"Sahih Buxoriy"dan  ham o‘rin olgan ushbu hadisi sharif haqiqiy muhojir kim ekanini bildirmoqda. Biz aslida muhojir deganda dini uchun yurtini tark etib, musulmon diyoriga ko‘chib o‘tganlarni tushunamiz. Albatta, buning o‘ziga yarasha sabablari bo‘ladi. Ona yurtni, yoru birodarlarni tark etish oson emas. Lekin dinu diyonatini saqlash maqsadida qilingan bu hijratlardan, albatta, buyuk mukofotlar oladilar. Samarasini bu dunyoning o‘zida ham ko‘radilar. Alloh ularga kenglik va rohatlik beradi, ne’matlar ato etadi, ayriliq alamini unuttiradi. Ammo inson hayotini bulg‘ashi mumkin bo‘lgan yomon amallar borki, agar ular tabiatga o‘rnashib qolsa, Alloh saqlasin, kishi qaerga hijrat qilmasin badfe’lligi o‘zi bilan birga bo‘ladi. Hatto Makka, Madinaga hijrat qilsa ham, u inson shundayligicha qolaveradi. Joy o‘zgartirish bilan tabiat, fe’l o‘zgarmaydi, balki, biroz mashaqqat ko‘rgach, yanada yomonlashishi mumkin.

Shuning uchun haqiqiy muhojir, qaerda bo‘lishidan qat’i nazar Alloh ta’qiqlagan narsalarni tark eta olgan kishidir. Kufr diyoridan qutulish har vaqt mumkin. Nafsini toat-ibodatga yo‘naltirmoq, uni yomon, gunoh amallardan qutqarmoq esa oson ish emas. Boz ustiga nafs dushmanligi kofir dushmanligidan ham shiddatliroq, chunki u insondan hech ayrilmaydi. Nafs bir narsaga ko‘nikdimi, osongina tashlay olmaydi. Masalan, eng oddiysi — sigaret chekish, hatto shuni tashlash qanchalik og‘ir, holbuki, uning moddiy va ma’naviy zararlari behisob.

Nom: Re: MO’MINNING SIFATLARI. Muhammad Zohid Qo'tqu
Yuborildi: AbdulAziz 03 Fevral 2009, 09:34:54

Ichkilik, yolg‘on, qimor, hiyla, o‘g‘rilik, tarozidan urish ham behad qabih amal, gunohi kabiradir. Bu xususda hazrat Imom Birgiviy rahmatullohi alayhdan naql etilgan bir rivoyatda: "Alloh taoloning ta’qiqlaridan zarra miqdorichalik bo‘lsa-da, birortasini tark etmoq yeru osmon ahlining nafl ibodatlaridan xayrliroqdir" deyiladi. Naqadar sermazmun va hikmatli so‘z. Masalan, bir uchqundan paydo bo‘lgan yong‘inlarning juda katta  falokatlarga sabab bo‘lgani barchaga ayon. Kemada paydo bo‘lgan bir teshikcha tufayli haybatli bir kema suvda g‘arq bo‘lishi mumkin. Shunga o‘xshab kichik  gunohlar ham bir kishida to‘planib qoladigan bo‘lsa, uni halok qilishi muqarrar. Chunki bu gunohlar iymonni xarob  qiladi. Avvalo iymonni mikroblar kabi yemirib zaiflashtiradi, oxir-oqibat esa o‘ldiradi. Darvoqe, iymon bir zaiflashdimi, uni yo‘ldan toydirish oson bo‘lib qoladi. Mana shu jihatdan nafsning dushmanligi boshqa dushmanlarga qaraganda qo‘rqinchliroqdir.

Dunyodagi turli ofatu balolar ham Rabbil olaminning lutfu ehsonidir, bandasini o‘ziga qaratmoq va iltijo ettirmoq uchun bir vasiladir. Balo kelmasa, banda  yo‘ldan ozadi. Fir’avnlar, namrudlarning yo‘ldan ozishiga asosiy sabab ham baloga giriftor bo‘lmaganliklaridir. Shuning uchun  mashaqqatlar, balolar bandaning Haqqa yuzlanishiga, unga yolvorib iltijo qilishiga bir vositadir.

Gunohkorlarning ohu fig‘onlari obidlarning nafl ibodatlaridan ko‘ra Allohga maqbulroq, degan gaplar bor. Buni faqat ibodatning o‘ziga ishonib qolish to‘g‘ri emas, deb tushunish kerak. Chunki barchasi Allohning lutfu ehsoni bo‘lib, faqatgina bandasida tajalliy etgan, xolos.

Mo‘minning qalbi doim sergak bo‘lmog‘i lozim. Ojizlikni his etib, Haqqa yolvorish, tavba qilib, ko‘z yoshi to‘kish bebaho xususiyatdir. "Jahannam olovini hech narsa so‘ndirolmas, daryo-dengizlarning suvi quyilsa ham o‘chirolmas, ammo Allohdan qo‘rqqan holda ko‘zlardan to‘kilgan haqiqiy ko‘z yoshlari uni so‘ndirar".

Namoz arkonlarini shoshilib bajaradiganlar, ruku’ va sujudlarni to‘g‘ri qilmaydiganlar namoz o‘g‘rilaridir. Tovuq don cho‘qiganidek shosha-pisha namoz o‘qiydilar. Ayniqsa, Ramazoni sharifda tarovihlardagi shoshma-shosharlik iymonnnig zaifligidandir. Holbuki, barcha taqvodor zotlar xatm bilan namoz o‘qishni ixtiyor etganlar. Haqning huzurida tik turish neligini bilganlar, uning zavqiga to‘ymay, uzoq turadilar. Allohni yaxshi tanimagan g‘ofillar esa namozni apil-tapil bajarib, tezroq qochishga harakat qiladilar. Hushyor mo‘minlar esa ayrilmoqni istamaydilar.

Nom: Re: MO’MINNING SIFATLARI. Muhammad Zohid Qo'tqu
Yuborildi: AbdulAziz 03 Fevral 2009, 09:35:38

-36-
MO’MIN MO’MINGA BIRODAR

"Musulmon musulmonning birodaridir". ("œRamuz al-ahodis" 235\9, Hazrati Abu Hurayra va Abdulloh ibn Umar raziyallohu anhumo rivoyat qilganlar.)

Mo‘minlar bir-birlariga birodardirlar. Ularning ozod, qul, kambag‘al, boy, keksa yoki yosh bo‘lganliklarida aslo farq yo‘q. "Faqat mo‘minlargina bir-birlari bilan birodardirlar" oyati karimasining sharofati ila bu birodarlik bir ota-ona naslidan bo‘lgan aka-ukalikdan ustun qo‘yilgan. Zero, aka-uka qarindoshligi dunyoviydir. Iymon va Islom birodarligi esa ham dunyoga, ham oxiratga taalluqlidir.

Ushbu hadisi sharifning naql qilinishiga quyidagi voqea sabab bo‘lgan ekan. Roviy hazrati Hanzala raziyallohu anhu Rasululloh sallallohu alayhi vasallamni ziyorat qilmoqchi bo‘libdilar. Voil ibn Hojar degan zotni ham yonlariga olibdilar. Yo‘lda Voil ibn Hojarning dushmanlari uchrab, uni qo‘lga olmoqchi bo‘libdilar. Shunda Hanzala: "U mening birodarim" deb qasam ichibdi. Dushmanlar uning so‘ziga ishonib, Voilga tegmabdilar. Rasululloh huzurlariga kelgach, Hanzala hodisani bayon etibdi. Rasululloh sallallohu alayhi vasallam: "To‘g‘ri aytibsizlar, musulmon-musulmonga aka-ukadir", debdilar.

Hadisning to‘liq matni esa bunday: "Musulmon musulmon uchun aka-ukadir. Unga zulm qilmaydi, molini nohaq tortib olmaydi, Haqqini ham kamaytirmay beradi"... ("œAt-tarhib vat-tarxib", 3-jild, 610-bet.)

Nom: Re: MO’MINNING SIFATLARI. Muhammad Zohid Qo'tqu
Yuborildi: AbdulAziz 03 Fevral 2009, 09:36:10

Musulmon kishi dindosh birodarlariga yordamini ayamaydi. Uning qiyinchiligini bartaraf etishga, unga boshqa taraflardan keladigan jabru zulmni qaytarishga harakat qiladi. Birodarlarining orasini isloh etadi, unga suyanilganida ishonchni oqlaydi. Chunki musulmonlikning rusumi shunday. Birodarini tahqirlamaydi, uning ustidan kulmaydi, istehzo etmaydi. Zero, u ham Allohning bandasi. Uni ham Alloh yaratgan. Ammo bir jihatdan zaifroq, faqirroq.

Rasululloh sallallohu alayhi vasallam qalblarini ko‘rsatib: "Taqvo shu yerda" deganlar. Allohdan qo‘rqish kufr, shirk va gunohlardan saqlanib, solih amallar qilishga vositadir. Ul zot yana ko‘ksilarini ko‘rsatib: "Kishining yomonligiga musulmon birodarini tahqirlashi yetarli dalildir", deganlar.

Islomda insonni kambag‘al, miskin, kuchsiz bo‘lganligi uchun haqoratlash, haqir ko‘rish juda yomon odat hisoblanadi. Chunki hamma ham Allohning bandasi. Faqat birisini chiroyliroq, boyroq, ikkinchisini kuchsizroq, kambag‘alroq yaratgan. Insonning vazifasi birodarini tahqirlash emas, balki unga yordam berib, duosini olishdir. Zero, ko‘ngillar nozik bo‘ladi. Faqir mo‘minlar o‘z taqdirlariga rozi bo‘lganlaridan Haq nazdida ularning qadr-qiymatlari baland. Duolari ham mustajobdir. Sevimli Payg‘ambarimiz sallallohu alayhi vasallam Vido xutbasida bunday deganlar:

"Ey insonlar! Shubhasiz Rabbingiz yagonadir. Otangiz ham bir. Ya’ni barchangiz Odam alayhissalomning avlodlarisiz. Ogoh bo‘lingizkim, hech bir arabning ajamdan, ajamning arabdan ustunligi yo‘q. Qizil tanlining qora tanlidan, hora tanlining qizil tanlidan afzalligi yo‘q. Ustunlik faqat taqvodadir. Chunki Allohning nazdida eng mukarramingiz taqvodorrog‘iningizdir"¦ (Xutba oxiriga qadar mo‘min-musulmonlarga nasihat va tavsiyalar bilan davom etgan)". ("œAt-tarhib vat-tarxib" 3\612-613\9, hazrati Jobir ibn Abdulloh raziyallohu anhu rivoyat qilganlar.)

Nom: Re: MO’MINNING SIFATLARI. Muhammad Zohid Qo'tqu
Yuborildi: AbdulAziz 03 Fevral 2009, 09:36:29

Agar musulmonlar mazkur hadislarga binoan harakat qilsalar, nomlari, shonu shavkatlari dunyo va oxiratda mangu qoladi. Dunyoda ham jannatdagi kabi yashash mumkin bo‘ladi. Bu faqatgina musulmonlar uchun emas, butun insoniyatga dastur bo‘la oladigan qoidadir. Bu qoidaga amal qilinganda birov-birovning haqqiga xiyonat qilmagan bo‘lardi. Bir-birining moliga, joniga ko‘z olaytirmagan bo‘lardi. "Uning shuncha mol-dunyosi: imoratlari, ulovlari, yozgi va qishki dala hovlilari bo‘lsa, bu nima degan gap?! Bizda esa hech narsa yo‘q. Uraylik, sindiraylik, tortib olaylik, biz ham rohat-farohatda yashaylik", degan vasvasalar xayolga kelmagan bo‘lardi. Chunki qalbiga iymon o‘rnashgan inson, hamma narsani beruvchi Alloh taolo ekanini anglab, taqdiriga tamomila rozi bo‘ladi.

Ulug‘larimiz taqvoni ta’riflab bunday deganlar: "Allohdan qo‘rqmoq, bu — sidqidildan, tavozu’ bilan amal qilmoq, ozga qanoat va oxiratga tayyor turmoqlikdir".

Ayni vaqtda, musulmonlar mol dunyoning ko‘pligiga qarab insonlarga baho bermaydilar. Chunki oxirat saodati dunyoda manmanlik qilmaydigan, fasod ishlardan saqlanadigan zotlar uchundir. "œOqibat-natija taqvodorlarnikidir" oyati karimasi buning yorqin dalilidir.

Aziz birodarim! Bu mulk Alloh taolodan boshqasiniki emas. U o‘z mulkida istaganicha tasarruf etaveradi. Uning izni-irodasi bo‘lmasa, hech narsa o‘zgarmasligini har bir sog‘lom aql egasi biladi. Bizlarni bu dunyoga maxluqotlarning eng karamlisi va mavjudotlarning eng sharaflisi qilib keltirdi. Bizga bu mulkdagi vazifalarimizni bildirish uchun huzuridan bir ilohiy kitob, ilohiy qonunlar majmuasi, bir dastur nozil qildi. Bizlarga bu kitoblardagi buyruq va ta’qiqlarni bildirish uchun payg‘ambarlar ham jo‘natdi.

Oxirgi payg‘ambar Muhammad alayhissalomga tushirilgan Qur’oni karim azimush-sha’nning hukmlari qiyomatgacha boqiydir. Kim bu kitobni sidqu sadoqat bilan o‘qib-o‘rgansa, uning amru nahiylariga amal qilsa dunyo va oxiratning abadiy saodatiga erishadi... Alloh taoloning so‘zlari jamlangan bu mo‘‘tabar kitobdagi suralarni yod olgan kishining fazilati, sharafi ortadi. Qur’onni to‘g‘ri o‘qiyolmaydigan, biron oyat yoki sura yod olmagan kishilar xaroba bir uy kabidirlar. Ularning oxiratlari ham shunga yarasha bo‘ladi. Bu gap bilib turib amal qilmaganlarga ham taalluqli...

Qodir Alloh barchamizni Qur’on o‘qib, unga amal qiladigan bandalaridan aylasin. Bizlarni nafs, shayton, shahvat va o‘zi yomon ko‘rgan bandalarining yomonligidan saqlasin. Bizlarni o‘zi rozi bo‘ladigan amallarni bajarib, oxiratga ham o‘zi rozi bo‘lgan holda boruvchi bandalari qatoriga qo‘shsin!

Nom: Re: MO’MINNING SIFATLARI. Muhammad Zohid Qo'tqu
Yuborildi: AbdulAziz 03 Fevral 2009, 09:36:53

-37-
MO’MINLARGA YORDAM BERGAN KISHI

"Musulmon musulmonga birodardir. Musulmon o‘z birodariga zulm qilmaydi, boshiga musibat tushganida uni tark etmaydi, uni yolg‘iz tashlab qo‘ymaydi. Kimki o‘z birodarining hojatini ravo qilsa, Alloh uning hojatini ravo qilgaydir. Kimki musulmon kishidan bir ham-tashvishni ketkazsa, Alloh buning sababi bilan Qiyomat kuni uning ham-tashvishini ketkazgay. Kimki musulmon kishining aybini yopsa, Alloh taolo Qiyomat kuni uning aybini yopgay". ("œRamuz al-ahodis" 235\8, Hazrati Ibn Umar raziyallohu anhumo rivoyat qilganlar.)

"œZubdat ul-Buxoriy" asarida o‘rin olgan (â„– 1083) mazkur hadisi sharifni o‘qigan har bir muslim dunyodagi barcha musulmonlar bilan birodar ekanini yaxshi anglab oladi. Agar bu birodarlikni anglamasa, jiddiy xatodir. Bilsa-da, loqaydlik, sustlik qilayotgan bo‘lsa, bu undan ham katta xatodir. Bilib turib qilmaslik, bilmaslikdan ham yomon. Holbuki, bu birodarlik diniy bo‘lgani uchun tug‘ishgan birodarlikdan ham muhimroq, ustunroqdir. Zero, bunday birodarlik abadiy bo‘lib, Allohning roziligini qozonmoq uchun qilingan fidokorlikdir. Tug‘ishgan birodarlik oilaviy manfaatlarga, naslga suyanadi. Ammo islomiy birodarlik faqatgina xolis Alloh uchundir. Bir-biridan manfaat kutmaydi. Natijani oxiratda Allohdan kutishadi. Shu bois, islomiy birodarlik e’tiborli va afzaldir.

Nom: Re: MO’MINNING SIFATLARI. Muhammad Zohid Qo'tqu
Yuborildi: AbdulAziz 03 Fevral 2009, 09:37:25

-38-
MO’MIN MO’MINDAN IBRAT OLADI

"Musulmon musulmonning ko‘zgusidir. Agar unga qarasa, undan ibrat oladi". ("œJomi as-sag‘ir" 2\159, Hazrati Abu Hurayra raziyallohu anhu rivoyat etganlar.)

Musulmon musulmon uchun ko‘zgudir. Ko‘zguning vazifasi barchaga ma’lum: insonning tashqi ko‘rinishidagi butun go‘zalligi-yu xato kamchiliklarini to‘la aks ettiradi. Ko‘zgu yordamida inson o‘zidagi dog‘ va qusurlardan voqif bo‘lib, ularni ketkazishga harakat qiladi. Chunonchi, shu holatda insonlar orasiga kirishdan uyaladi. Payg‘ambarimiz sallallohu alayhi vasallam safarga chiqsalar, yonlarida ko‘zgu olib yurar edilar. Ba’zida esa suvga qarab ham qiyofalariga bir razm solib qo‘yar edilar. Ul zot shul amallari ila bizlarga ham doimo usti boshimizni toza va chiroyli tutmoqni tavsiya etmoqdalar. Usti boshi iflos, soch-soqoli iflos, to‘zg‘igan kishilarni ul hazrat yoqtirmas edilar.

Bu hol albatta zohiriy bo‘lishi bilan birga, botinga ham taalluqlidir. Mo‘min-musulmon kishi nafaqat birodarlari uchun, balki butun insoniyat uchun ham ko‘zgu va namunadir.

O’tmishda Xitoy, Indoneziya va boshqa mamlakatlardagi insonlarning Islomga kirishlariga sabab bo‘lgan muhtaram zotlar haqiqiy ko‘zgulik sifatini namoyon etganlar. Ular nuroniy, qalbi va amali bir, to‘g‘ri, halol, taqvodor bo‘lib, Alloh taolo roziligi yo‘lida chekadigan ham-tashvishlarni hech narsaga almashmaydigan insonlar edi. Ularning go‘zal xulq va xizmatlarini ko‘rgan zamondoshlari ularga havas qilib musulmon bo‘lishardi. Hatto Xitoyda ham shunday hodisa ro‘y bergan: ikki sahoba u yerlarga savdo uchun borishganda Xitoy ahli ulardagi to‘g‘rilik, halollik va boshqa fazilatlarni ko‘rib, Islomga shaydo bo‘lib, mehrlari tushib, musulmon bo‘lishgan.

Holbuki, missionerlar qilayotgan har xil aldamchi yordamlarga, targ‘ib va tashviqlarga aldanmasdan, yuzlarida ilohiy nur porlaydigan, xulqlarida go‘zallik sababli millionlab kishilar iymonga kelganlar. Bu o‘sha kungi musulmon ota-bobolarimizning naqadar sof, shaffof bir ko‘zgu va haqiqiy birodar bo‘lganliklarini ko‘rsatadi. Lekin bugungi kunda bir oyog‘imiz qoldirgan iz ikkinchi oyog‘imizga to‘g‘ri kelmaydigan darajada teskari harakat qilayotganimiz ma’lum.

Namozlarimizga, ro‘zayu haj ibodatlarimizga  qarab, musulmon demoqdalar. Ammo muomala qismiga kelganda, turli yolg‘on, hiyla, va’daga vafosizlik, omonatga xiyonat, hasad, g‘iybat va hokazo amallar sodir etilayotganini ko‘rib, musulmonlardan, Islomdan yuz o‘girmoqdalar. Shunday ekan, har bir musulmon o‘zi sodir etayotgan nuqsonlarni tuzatmog‘i lozim. Azizlik Alloh va musulmonlarga xosdir. Musulmon kishi esa o‘zining ko‘zgu ekanini unutmagan holda ana shu azizlikka munosib amallar qilishi kerak.

Nom: Re: MO’MINNING SIFATLARI. Muhammad Zohid Qo'tqu
Yuborildi: AbdulAziz 03 Fevral 2009, 09:37:58

- 39 -
MO’MIN MUROSAGO’YDIR

"œAlbatta, Alloh azza va jalla menga farz amallarni bajarishni buyurgani kabi, insonlar bilan murosayu madora qilmoqni ham buyurgandir". ("œRamuz al-ahodis" 87\2, hazrati Oisha onamiz raziyallohu anho rivoyat qilganlar.)

Bugun bir imonsizga: "œKel, sen ham musulmon bo‘l!" — deb faxr bilan dadil ayta olmaymiz. Chunki musulmonlikning cho‘qqisiga, mag‘zi-mohiyatiga hanuz o‘zimiz yetolmaganimizdan, boshqalarga so‘z ayta olishga jasoratimiz bo‘lmayapti. Albatta, biz harakat qilmasak ham, musulmonlikning nurlari atrofga yoyilaveradi. Ko‘ryapsizki, guruh-guruh odamlar musulmonlikka to‘g‘ri, beixtiyor yurmoqdalar. Buni hech kimsa to‘sa olmas.

Ammo bugun ko‘rayapmizki, iymonimizning zaifligi tufayli dinimizni boy beryapmiz. Bu holni bir qo‘ziday tilsiz, churq etmay tomosha qilayapmiz-u, og‘zimizni ochib: "œBu ne hol?" deydigan bir mard musulmon chiqmayapti. Qiyin ahvolda qolgan musulmonlarning yordamiga nechta musulmon intildi? E voh! Bugun gap-so‘zdagina musulmonmiz, xolos. Qilayotgn amallarimizga bir qarab ko‘raylikchi, qay biri musulmonlikka muvofiq kelayotgan ekan. Ana ayollardagi yalang‘och holat! Agar u sening yaqining bo‘lsa, sen qanday qilib bu holga rozi bo‘lmoqdasan! Yaqining bo‘lmasa, "Bu mening opam yo singlim emas" desang, chin musulmon emassan... Ana maorif sohasini olaylik: bolangga diniy tarbiya berdingmi? Allohni tanitdingmi, payg‘ambarni sevdirdingmi, ibodatlarini o‘rgatdingmi? Yo‘q, faqat ularning dunyoda kelajaklarini ta’minlash uchun qilgan fidokorliklar bilan o‘zingni ma’naviy mas’uliyatdan qutqara olarmikansan?

Nom: Re: MO’MINNING SIFATLARI. Muhammad Zohid Qo'tqu
Yuborildi: AbdulAziz 03 Fevral 2009, 09:39:49

Bu hadisi sharifning davomida yana shunday bir ibora borki, hammamiz uchun diqqatga sazovor. Inson o‘z ishi, tijorati, kasb-kori uchun qanday himoyachi bo‘lsa, birodarining ishlariga ham, xoh u savdo-sotiq, xoh ziroat, nima kasb bo‘lishidan qat’i nazar, xuddi o‘z ishiga bo‘lganidek va hatto yana ham diqqatli, ziyrak bo‘lib kuzatish, uni  zarar va ziyondan, xato yo‘ldan himoya qilish, diniy birodarligining ilk vazifasi hisoblanadi. Mo‘min kishi qancha befarq bo‘lsa, dinu diyonatga, musulmonlikka shuncha zarar yetadi. Bir kishi musulmon bo‘lsa-yu, o‘z birodariga befarq bo‘lsa, bu naqadar yomon illat. Axir, bunday bo‘lishi mumkin emas. Bundaylarning yo iymoni yo‘q yo boshqalarning yordamiga muhtoj bir bemorday. Boshqacha bo‘lishi haqiqatdan uzoq narsa.

Aziz birodar! Bu hadisi shariflar bizga chiroyli saboqlar, o‘gitlar bermoqda, anglatmoqdaki, musulmonlarning hammasi bir tan, bir jon ekan. Shu boisdan ham juda samimiy, qonunlarga muvofiq bir shaklda musuloonlarga yordam sandig‘i — jamg‘armalarini barpo etish kerak. Xristianlarda yuzlab bunday jamg‘armalar, yordam tashkilotlari bor. Bir musulmon faqir bo‘lgan aka-ukasiga, oshna-og‘aynisiga yordam bergisi keladi, lekin o‘zi faqir, kambag‘al. Ich-ichidan iztirob chekadi, qattiq qayg‘uradi. Ammo bechoraning qo‘lidan nima ham kelardi? Biroq musulmonlar, jamiyat o‘laroq ko‘p narsalar qilishlari mumkin. G’ayratlari va himmatlariga muvofiq huzur-halovat va saodatga ega bo‘ladilar.

Qarang, boshqa qavmlarni, g‘ayridinlarni ko‘rmayapsizmi? Ulardan birontasini ko‘chada qo‘l cho‘zib tilanib turganini ko‘rdingizmi? Yo‘q, chunki ularning jamiyati, o‘zaro hamjihatlik tashkilotlari mavjud bo‘lib, ular eng avvalo o‘z qavmdoshlariga loyiq, qobiliyatiga yarasha bir ish bilan ta’minlashga harakat qilishadi. Bunga muvaffaq bo‘lmasa, holbuki bu ular uchun juda ham kam uchraydigan holat, u holda tashkilotning yordam sandig‘i uning tirikchiligiga kerakli, yetarli miqdorni beradi. Tilanishligiga yo‘l qo‘yishmaydi.

Nom: Re: MO’MINNING SIFATLARI. Muhammad Zohid Qo'tqu
Yuborildi: AbdulAziz 03 Fevral 2009, 09:40:52

Biz uchun ayb emasmi, shunday muhtoj bir din birodarimizni o‘z holiga tashlab qo‘yamiz, mehr-muruvvat ko‘rsatmaymiz. Xohlasa, tilanchilik qilsin, xohlasa o‘lsin, nima ishim bor, deymiz... Mana shu befarqligimiz, loqaydligimiz sababidan har kuni, aqlu fikrga, xayolga ham kelmaydigan turli hodisalar ro‘y bermoqda. Bu hodisalarning chorasi oson emas. Juda mushkul. Holbuki, bu hodisalarning nima uchun, nima sababdan yuzaga kelganini aniqlaydigan bo‘lsak, bu haqda o‘ylab ko‘rsak, qabohat, ayb va qusurning ularda emasligi, bu holga musulmonlarning hammalari sabab bo‘lgani ma’lum bo‘ladi-qoladi. Chunki musulmonlikda:

 "Birodarining, qo‘shnisining och ekanligini bilib turib, o‘zi esa to‘q holda yotib tong orttirgan odam haqiqiy musulmon emas" ("œJomi as-sag‘ir" 2\120; "œRamuz al-ahodis" 369\2, hazrati Anas ibn Molik raziyallohu anhu rivoyat qilganlar.) deyilgan. Biroz fikr yuritaylik. Bu nima degani? Ochlik so‘fiylikni buzadi, deyishadi. Bugun och bo‘lib, dardini kimsaga aytolmagan va hech kimga zarari tegmay o‘ladigan nechta kishi bo‘lishi mumkin? To‘g‘ri, sabrli bo‘lish kerak, qanoatkor bo‘lish lozim, ammo boy va o‘ziga to‘qlar ham insof qilib, isrofdan tiyilishi lozim. Musulmonning gunoh ishlarga behisob pullar sarflaguncha, zaifu bechoralarga, faqiru miksinlarga yordamga shoshilishi yaxshi emasmi? Shubhasiz, insonlarning ko‘zlari boy kishining to‘kin-sochin, isrof qilayotgan xatti-harakatlarida bo‘ladi. Faqirlarning nazaridan bu narsa maxfiy qolmaydi. Ana o‘shanda hasad, kin, o‘g‘rilik kabi yaramas hollar ro‘y beradi. Bularni jazolash bilan bu ishlarning oldini olib bo‘lmasligini necha yillardan buyon qilingan tajribalar yaqqol ko‘rsatib turibdi.

Haq taolo o‘g‘rining qo‘lini kesishlikka buyurgan. Bu, tabiiyki, juda ham adolatli va sharmandali jazo — ham qo‘lsiz qoladi, ham to o‘lgunicha jamiyat ichida o‘g‘ri degan dashnom ostida yashaydi. To‘g‘ri, bu bilan o‘g‘rilikning oldi olinadi, ammo u odamni gunoh qilishga majbur etgan va bu holga keltirgan musulmon jamiyatining bu borada biror aybi yo‘qmi? U bechoraning qo‘li nima uchun kesilgan? Och qolgan bo‘lsa, ayb faqat undami? Yoki uning shu holga kelishiga sabab bo‘lgan musulmonlardami?

Albatta, musulmonlar  ham aybdor. O’g‘rilik qilganida uning qo‘li kesiladi. Ammo uning qo‘lini kesiladigan holatga keltirgan musulmonlarni nima qilamiz? U bu o‘g‘rilikni ishsiz qolganidan va yo och qolganidan qilgandir. Shu taxlit, o‘g‘rilikni bir kasb-hunar qilib olgandir.

Bundaylarni qidirib topish va ilm, odob, kasb-kor o‘rgatish, biror ish bilan ta’minlash kerak ekan, sen bularni xayolingga ham keltirmay, zavqu safodan, kayf qilib yurishdan, isrofgarchilik ko‘chalarida tentirashdan to‘xtamaysan. Yozda yozloq dalahovli, kurort, plyaj va hokazoda, qishda esa boshqa dabdabali, qulay uy-joyingda yashab, xilma-xil avtomobillarda sayru sayohat qilib, bechora faqir-fuqarolarning qo‘li kesilar ekan, battar bo‘lsin desang, shu ishing musulmonlikmi?

Birodar, axir sen musulmonlik vazifangni bajarganingda, uning qo‘li ehtimol kesilmas edi! Burchingni ado qilmaganingdan keyin u jinoyatga qo‘l ursa, "œUning qo‘lini ham kes, oyog‘ini ham kes, olamga ibrat bo‘lsin", deya rozi bo‘lasan. Biroq sen o‘z vazifangni ado etmaganing uchun senga qanday jazo berilishini ham bir o‘ylab ko‘r. O’zingga o‘zing hukm qil...

Nom: Re: MO’MINNING SIFATLARI. Muhammad Zohid Qo'tqu
Yuborildi: AbdulAziz 03 Fevral 2009, 09:41:29

- 40 -
AFZALLIK - ALLOHDAN QO’RQISHDA

   "œMusulmonlar birodardirlar, lekin bir-birlaridan faqat taqvo bilangina afzaldirlar". ("œRamuz al-ahodis" 236\1, Muhammad ibn Habib al-Xarrosh otasidan raziyallohu anhumo rivoyat qilganlar.)

Bu hadisi sharif ham biz uchun juda qiymatlidir. Barcha mo‘minlarni birodar qilgan musulmonlikdir. Zero, Islom jamiyati va Payg‘ambarimiz sallallohu alayhi vasallam hazratlarining sulh bayrog‘i ostida birodorona, ittifoq bo‘lib, birlashgan bu islomiy jamoaga - iymon yo‘lida hamjihat bo‘lganlari uchun — birodar degan nomni Haq subhanahu va taoloning o‘zi bergan. Bu lutf va ehsonning qiymatini baholash mumkinmi?

Bir-birlariga o‘xshagan ikki narsa orasida birodar nomi ishlatiladi. Bir-birlariga qanchalik o‘xshayaptilar, xuddi aka-ukaday birodardirlar, deyilgani kabi... Shuning uchun haqiqiy birodar tabiatda, ra’yda, fikrda, zavqda va shu kabi jihatlarda senga qo‘shilgan, hamfikr bo‘lgan insondir. Aksincha, bir onadan tug‘ilgan aka-ukalar, bir oila farzandlari bo‘lsalar ham tutgan yo‘llari, fikrlari va maqsadlari turlicha bo‘lgani sababli haqiqiy birodar bo‘lishdan uzoqdirlar. Ba’zan bir oz manfaatlariga xalal yetsa, darhol ayriladilar, to‘s-to‘polon ko‘taradilar. Balki yuz ko‘rmas bo‘lib, bu dunyodan ko‘z yumib ketadilar. Shu birodarlikmi?!

Musulmonlikda birodarlik deyilganda, to‘g‘ridan-to‘g‘ri din birodarligi, oxirat birodarligi ko‘z oldimizga keladi. Imom G’azzoliyning "Ihyou ulumid-din" asaridagi birodarlik bo‘limi boshdan oyoq alohida bir dars, butun insoniyatga saboq, ibratdir. Insonlar agar mana shunday bir birodarlik qila olsalar edi, dunyodagi saodatlariga to‘yib bo‘lmasdi. Shunda insonlar dunyodan oxiratga ko‘chsalar ham nomlari qiyomatgacha boqiy qolur edi. Mana shunday bo‘la olganlarga dunyodagi barcha jonzotlar, hatto farishtalar ham hayron bo‘lar va suqlanib havas qilgan bo‘lardi.

Nom: Re: MO’MINNING SIFATLARI. Muhammad Zohid Qo'tqu
Yuborildi: AbdulAziz 03 Fevral 2009, 09:41:57

Musulmon birodarligida bilimli, boy bo‘lgan bir inson ustunman deb da’vo qilishga, o‘zini katta tutishga hech haqqi yo‘q. Zero, u holda, musulmonlar orasida bo‘linish boshlanadi, birlik, birodarlik iplari uziladi va Islomiyatdagi birodarlik hikmatlari yo‘qoladi. Masalan, qo‘mondon har qancha mohir bo‘lsa ham, uning rejasini amalda tadbiq qiluvchi qo‘l ostidagi askarlardir. Birining bilimi, zakovati bor bo‘lsa, qolganlarining g‘ayratu shijoati, mardligi bor. Agar qo‘mondon: "Shunchalik bilim va quvvat egasimanki, mening yuz ming kishilik qudratim bor" desa, hech kim uning gapiga quloq solmaydi. So‘zi e’tiborsiz qoladi. Unga: "Siz ham boshqalar kabi bir inson quvvatiga egasiz"- deyishadi, xolos.

Bu esa Haq taoloning Qur’oni karimida marhamat qilgani kabi: "Albatta sizlarning Olloh nazdidagi eng hurmatlirog‘ingiz taqvodorrog‘ingizdir" oyatida ifodasini topgandir. Payg‘ambarimiz sallallohu alayhi vasallam hazratlari ham shu bois: "Ustunlik faqat taqvodadir" deganlar. Bu juda ham muhim. Chunki taqvo bizga ma’lum emas. Uning joyi qalbdir. Binobarin, hech bir muttaqiy uchun bir musulmonni xor-haqir ko‘rish joiz bo‘lmaydi. Qanday qilib tahqir qila oladiki, axir, oxirgi nafasda o‘zining holi nima kechishini bilmaydi! O’z holini bilmagani kabi, o‘zganing ham oxirgi nafasi qanday bo‘lishi ma’lum emas.

Shunday ekan, boshqa kimsani haqorat qila ko‘rmang. Oqibatimizning qanday bo‘lishi hammamizga qorong‘u, noma’lum. Dunyoviy boylik yoki bilimga aldanib, boshqa faqir va avom insonlarni mensimaslikday nodonlarcha bir xatti-harakat Islomda yo‘q. Chunki butun maxluqotu mavjudotni yaratgan Allohdir. Qay birini boy, qay birini faqir, qay birini olim, qay birini esa johil qilib yaratgan. Bularning barchalarining alohida-alohida xizmatlari bor. Dunyoga bir qarasak: ko‘p qismi suv, oz qismi quruqlik; bir qismi tog‘u tosh, bir qismi jarlik, chuqurlik, o‘pqon; boshqa bir qismi esa taqir cho‘l — hech narsa bitmas, ko‘karmas, qaqroq joy. Yerning osti esa alohida olam. Ba’zi yerida ko‘mir, ba’zi yerida gaz, ba’zisida oltin, platina, kumush va hokazo. Bularning hammasi bir xil narsa bo‘lganida qandoq bo‘lardi? Yo‘q. Chunki bizlarning bilganimiz va hatto biz bilmaganimiz bir qancha ma’danlarning hammasi ham dunyo hayoti uchun zarur ehtiyojdir. Bu haqiqatni inkor qilish mumkinmi?

Mana shuning uchun ham sog‘lom aqlli bir musulmon bu haqiqatlarni obdon o‘ylab, yaratgan Allohga shaksiz-shubhasiz taslim bo‘lishi zarur. Mo‘minlikning, musulmonlikning shukrini keltirib, qadriga yetishi kerak. Mo‘min-musulmon birodarlariga har qanday vaziyatda o‘z burchi sifatida moddiy va ma’naviy yordam berishi lozim.

Alloh mo‘minlarni ilmli, axloqli, ixlosli, himmatli, yaxshiliklarga intiluvchi, yomonliklardan saqlanuvchi, birodarlariga yordam beruvchilardan aylasin. Omin. Valhamdu lillahi rabbil olamin.

Nom: Re: MO’MINNING SIFATLARI. Muhammad Zohid Qo'tqu
Yuborildi: AbdulAziz 03 Fevral 2009, 09:55:11

MUNDARIJA

So‘z boshi  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158757#msg158757)
Mo‘min hammaning ishonchli kishisi  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158758#msg158758)
Mol va jon omonati  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158759#msg158759)
Oz yeyish  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158760#msg158760)
Mo‘min mo‘minning ko‘zgusi  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158761#msg158761)
Mo‘minlarning hamjihatligi  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158762#msg158762)
O’lim vaqtida mo‘minning holati  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158763#msg158763)
Mo‘min barcha bilan ulfatdir  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158764#msg158764)
Rashk — mo‘minning sifati  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158765#msg158765)
Mo‘min aldangandek ko‘rinar  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158767#msg158767)
Mo‘min hamisha yaxshilik ustida  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158768#msg158768)
Mo‘min tanadagi bosh kabidir  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158770#msg158770)
Mo‘minning og‘irligi birovga tushmaydi  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158771#msg158771)
Mo‘min xalq orasida Haq bilan birgadir  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158773#msg158773)
Komil mo‘min ba’zi farishtalardan afzal  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158774#msg158774)
Mo‘min nasihatga quloq tutadi (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158775#msg158775)
Eng zaif mo‘min ham kofirdan afzal  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158776#msg158776)
Omi mo‘min ham aqli salim egasidir  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158777#msg158777)
Mo‘min sodda va muloyimdir  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158778#msg158778)
Mo‘minning tavbasi ko‘p  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158779#msg158779)
Mo‘minning har qanday holi foydadir  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158780#msg158780)
Mo‘min shiddatli va hiddatli emas  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158781#msg158781)
Mo‘min vazifasini bekamu ko‘st bajaradi  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158783#msg158783)
Kuchli mo‘min zaif mo‘mindan yaxshiroq  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158786#msg158786)
Mo‘min o‘tmish va kelajakdan qo‘rquvdadir  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158788#msg158788)
Mo‘minda yolg‘on va xiyonat bo‘lmaydi  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158789#msg158789)
Mo‘minning mo‘minga bag‘ri keng  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158790#msg158790)
Mo‘min qachon farishtalardan afzal bo‘ladi? (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158791#msg158791)
Mo‘min dunyoda g‘aribday  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158793#msg158793)
Mo‘min Allohning suyuklisi  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158796#msg158796)
Mo‘min do‘stini o‘zidan afzal ko‘radi  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158797#msg158797)
Mo‘min oilaparvardir  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158798#msg158798)
Mo‘min Allohning nuri bilan qaraydi  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158799#msg158799)
Mo‘min va jamiyat  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158801#msg158801)
Mo‘min mo‘minlarga ozorsiz (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158802#msg158802)
Mo‘minning iltijosi maqbuldir  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158804#msg158804)
Mo‘min mo‘minning birodari  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158806#msg158806)
Mo‘minlarga yordam bergan kishi  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158809#msg158809)
Mo‘min mo‘mindan ibrat oladi  (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158810#msg158810)
Mo‘min murosago‘ydir (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158811#msg158811)
Afzallik Allohdan qo‘rqishda (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.msg158814#msg158814)

Nom: Re: MO’MINNING SIFATLARI. Muhammad Zohid Qo'tqu
Yuborildi: AbdulAziz 04 Fevral 2009, 10:06:16

Mo'minning sifatlari

(http://www.ziyouz.com/images/books/mumin_sifatlari.jpg) (http://www.ziyouz.com/index.php?option=com_remository&Itemid=57&func=fileinfo&id=334)

Muallif: Muhammad Zohid Qo'tqu
Hajmi: 371 Kb
Fayl tipi: pdf, zip

(http://www.ziyouz.com/components/com_remository/images/download_trans.gif) Saqlab olish (http://www.ziyouz.com/index.php?option=com_remository&Itemid=57&func=fileinfo&id=334)

Online o'qish (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3285.0)