forum.ziyouz.com

Umumiy bo'lim => Islom => Rasululloh SAV va sahobalar => Mavzu boshlandi: ibnUyayna 07 Fevral 2009, 02:13:45

Nom: Bilol ibn Raboh (r.a)
Yuborildi: ibnUyayna 07 Fevral 2009, 02:13:45
Умар ибн Хаттоб р.а. уни сслаганда "Абу Бакр бизнинг саййидимиз, саййидимизни озод қилган.." дер сдилар..
Кимсан ҳазрати Умардек киши "саййидимиз" деб турган зот жуда улуғ бслишида шубҳа йсқ..
Лекин, ровийлар сифатлагандек "қоп-қора, ориқ, ста узун бсйли, майиздек сочлари бошига ёпишиб ётган, сийраксоқол бу киши сзларига қаратилган мақтов, олқишларни сшитишлари билан юзларини хам қилиб, ксзларини ерга қадар, ёноқларидан ёшлар думалаб: "Кечагина қул бслган ҳабашман, холос", дейишдан бошқа гап айтмасди..
Кечагина қул бслган бу ҳабаш ким бслди скан? Лайқагандирсиз, гап ҳазрати Билол ибн А абоҳ ҳақида кетмоқда.. Бутларга қирон келтирган Ислом муаззини ҳақида кетмоқда"¦ Бу одам иймон ва садоқат, фидойилик мсъжизаларидан бири.. Улуғ Ислом мсъжизаларидан биридир.. Ислом тетапос бслиб бошлагандан ҳозирга довур, балки қиёматгача мусулмон болалардан хоҳлаганингизни чақириб ссранг, сша заҳоти жавоб беришади, худди Исломдаги улуғ икки халифа Абу Бакр ва Умарни билганидек..
Хоҳ Мисрда бслсин, хоҳ Локистон, хоҳ Малайзис, хоҳ Хитой..
Аки Америкада бслсин, ёки Европа, ёки А оссис..
Ироқ, Сурис, Туркис, А­рон, Судан.. Тунис, Жазоир, Мағриб"¦ Африка чангалзорлари ичида бслсин, ё Осиё тепаликлари устида"¦ Хуллас мусулмонлар сшаётган қайси диёрга бориб, хоҳлаган болани чақириб сша юқоридаги саволни берсангиз: "Болакай, менга қара, Билол ким? Биласанми?" десангиз, "Ҳа, пайғамбаримиз муаззини, динингдан қайтасан, деб сгаси қайноқ тош билан азоблаганда "Аҳад, Аҳад" деб турган қора кишида", деб жавоб беради..
Ислом ато стган бу инъомнинг ксрсангиз, номининг тилларда достон, асрлар узра тарқалиб, азон исми билан унинг исми қоришиб кетганини ксрсангиз, билингки, худди шу Билол Исломдан илгари бир ҳовуч хурмо свазига сгасининг туссини боқиб юрадиган қулдан бошқа ҳеч ким смасди..! Ислом бслмаганида шу зайлда беқадр ҳаёт кечириб, гумномлигича слиб кетган, номидан асар қолмаган бошқа миллионлаб қуллар сингари бунданда ному нишон қолмаган бслур сди..
Лекин Иймон туфайли унда жсш урган фидойилиги, иймон келтирган улуғ Дини туфайли Ислом улуғлари, улкан, покиза зотлари ичида баланд мартабага сга бслди.. Дунёда қанчадан қанча мартаба, бойлик, мансаб сгаси бслганлар сша ҳабаш қул сришган улуғ, счмас номнинг сндан бирига, балки юздан бирига ҳам сришолмадилар"¦! Оддий кишиларни қсстурайлик, тарих қаҳрамонларидан аталмиш кспчилик машҳурлари Билол сришган шуҳратни қслга киритолгани йсқ..
Одамлар сша вақтларда, ҳозирги жоҳилист тарқалган ксп ерларда ҳам, Африканинг қаеригадир мансуб бслган, Билолга схшаган, ҳатто сзининг ҳаётига сзи ҳукмрон бсла олмайдиган, сотиб олган сгасининг бир моли ҳисобланмиш бир қул, сгасининг мол-қсй, чорвалари ичида кун кечирадиган бир қарол бирор нарсага қодир смас, ҳеч нарса қила олмайди, деган сйда сдилар..
Бу киши сса сша сй-хаёлларни тсзғитиб юбориб шундай иймонга сришдики, бошқалар бундай иймонга сришиши амри маҳол сди.. Устига устак мусулмон бслиб, пайғамбарга сргашган барча қурайш зодагонлари орзу қиладиган "пайғамбар ва Исломнинг илк муаззини" деган шарафли номга сга бслди..
Билол"¦ ибн"¦ А абоҳ"¦
Келинг, бу учтагина калима сзида жамлаган улуғ саҳобанинг ҳаётига бирров назар ташлаб стайлик..

* * *
У қоралар уммати ҳисобланмиш ҳабаш диёридан.. Фалакнинг гардиши билан Маккадаги Қурайш зодагонларидан ҳисобланмиш Бани Жумаҳ қабиласидаги чсрилардан биридан дунёга келди..
Кунлари бошқа қуллар куни каби ксримсиз, бесамара стар, на бугунида бир нарса қила олар, на сртасига умид билан қарарди..
Одамлар Маккада "Муҳаммад хабари"ни қслма-қсл қилиб, оғиздан оғизга ксча бошлаган пайтда унинг ҳам қулоғига бу снги хабар чалинган, сгаларининг, уларникига келадиган меҳмонларнинг гаплари орқали, айниқса, унинг ва сша қабиланинг бошқа қулларининг хожаларидан бири бслган Бани Жумаҳ саййидларидан бири бслмиш Умайс ибн Халаф оғзидан анчагина нарса сшитган сди.. Умайснинг бу снги пайғамбар ҳақида ғазаб, нафрат билан дсстларига, қабиладошларига гапираётганлигининг кспинча гувоҳи бслар, бир йссин, бир ритмда кетаётган ҳаётига бу хабарни
нг снгилик бслаётганини қалби сезиб турар, уларнинг ғазаб, таҳдид, адоватга тсла гаплари орасида Муҳаммаднинг ростгсй, покиза, амонатлилигини гапиришиб, ҳайрон бслган ҳолда: "Муҳаммад бирор ёлғон ҳам ссйламаган киши сди, сеҳргар десак, сеҳргар смас, жинни дейлик десак, жиннига схшамайди, нима бслганда ҳам бу олиб келган нарсасига ҳеч ҳам йсл қсйиб бслмайди, одамларни бу динга киришдан қайтариш керак", дейишаётганини ксриб юраги ҳаприқиб қссрди..
Ҳа.. Мушриклар у зот ҳақида, амонат, вафоси, мардлиги, ахлоқи, покизалиги, ақлли киши сканлиги ҳақида ссзлашар, нега бу даражада адоват қилишаётганини сширмас ҳам сдилар.. Ота-боболарининг динлари, шунча асрлар бсйи бу орқали тспланган, ибодат, расм-русумлар маркази бслган диний пешволик мартабаси кетиб қолишидан қсрқишар, устига устак, "нега айнан Бани Ҳошимдан пайғамбар чиқаркан" деган ҳасад уларни қамраб олган сди..

* * *
Бу воқеалар, ҳолатларни сқиндан ксриб юрган Билолга бир куни Оллоҳ нури етиб, покиза қалби, беғубор руҳига тараладида, А осулуллоҳ га бориб сзининг иймонини сълон қилиб, мусулмон бслади..
Унинг мусулмон бслгани бир пасда барча ерга тарқаб, сгаларининг, хожаларининг ҳам қулоқларига етмай қолмайди..
Бу хабардан уларнинг кибру ҳаво билан шишган бошлари гир айланиб, ғуруру менсимаслик ила осмонга кстарилган бурун катаклари кенгайиб кетади! Кимсан Бани Умайс қабиласининг арзимас, бир пулга қиммат қоравой қулларидан бирининг мусулмон бслиши уларнинг оппоқ юзларига қоп-қора оёғини қсйиш билан тенг бслиб, шармандаю шармисорлик сди!!
Чексиз ғазабга минган Умайс ёрилиб кетмаслик учун тишини тишига босганча: "Майли"¦ Бугун кун ботиши билан бу нонкср қулнинг исломи ҳам ботади.." деб хириллар сди..
Лекин ҳеч қачон Билолнинг ислом қуёши ботмади, балки бир кун келиб, барча Қурайш бутлари ботиб кетди, бутпарастлар ҳомийлари ботиб кетди.!

* * *
Билол сса, фақат Исломгагина смас, бутун башарист учун шараф бсладиган ишни қилди..
Буюк киши сифатида, улуғлар қаторида снг қаттиқ, мудҳиш азобларга дош берди.
Бу билан гсё Оллоҳ таоло "башаранинг қора бслиши тананинг қул бслиши сз иймонини топган, А аббига маҳкам боғланган, сз ҳақини ҳимос қилган А уҳ иродасини ҳеч ҳам бука олмайди, унинг азаматини йиқа олмайди" деётгандек сди..
Билол бу матонати билан замонасидаги, балки барча замондаги кишиларга "виждон сркинлиги, қалб ҳокимистини олтин тсла ерга ҳам, азоб тсла ерга ҳам алишиб бслмайди" деган дарсни стаётган сди..
Динидан қайтиш учун, қаноатини сзгартириш учун қайноқ чсғ устига қсйилсада, бош тортди"¦
Дарҳақиқат, тенги йсқ тарбисчи бслмиш Муҳаммад а.с. ҳамда улуғ Ислом - сгасига қул бслган бу нотавон ҳабашдан қалб дахлсизлиги, виждон сркинлигини ҳимос қилиш борасида бутун башаристга узтоз бслса арзийдиган бир кишини етиштирдилар..
Саҳро темирдек, ҳаво мисдек қизиб, жаҳаннамга айланган вақтда Билолни олиб чиқиб, кийимларини ечган ҳолда чсғдай қизиб турган қайноқ тошлар устига ётқизишар, кейин бир неча киши бир бслишиб ёниб турган бир харсангни кстариб келишиб, кскрагига босиб қсйишар сди..
Бу азоб ҳар куни такрорланар, узоқдан гувоҳ бслганларнинг раҳмлари келиб юраклари сувдек оқиб турар, лекин қслларидан ҳеч нарса келмас сди.. Азобнинг қаттиқлигидан уни азоблаб турганларнинг баъзи бирлари ҳам таъсирланиб кетган сди.. Охирда улар олиҳаларини бир мартагина схши ссзлар билан тилга олса қсйиб юборишларини айтиб, слинишга тушишди.. Улар шундайича қсйиб юборишса, Қурайш зодагонларидан "сс сла, қулидан енгилипти" деган иснодга қолишдан қсрқар сдилар..
Лекин шу биргина, оғиз четидан чиқиб кетадиган ссзни ҳам Билол айтишдан бош тортар, срнига сзининг кейинчалик мангуликка айланган машҳур ссзини такрорлар сди:
Аҳад"¦ Аҳад..
Жаллодлари бир сдағайлашар, бир слинишар, "Лот билан Уззонисм айт" дейишар, у: "Аҳад.. Аҳад"¦" дейишдан нарига стмас сди..
Улар тағин зуғум била: "Биз айтгандек айт" дейишса, ажойиб кинос билан, чақиб олувчи истеҳзо ила: Тилим айланмайди, дер сди!!

Билол сша қаттиқ азобда тегирмон орасида қолган дондек пастидану устидан қайноқ тошлар исканжасида кеч киргунча қолар, кун қайтгач, уни турғизишиб, бсйнига арқон боғлаб шаҳарга олиб қайтишар, ҳолдан бутунлай толган Билолни ёш болаларига топширишиб, Макка ксчалари бсйлаб судраб юришга буюрар сдилар.. Билол сса, сзининг покиза хиргойиси бслмиш "Аҳад, Аҳад"ни тилидан қсймас сди..
Тун сз қоронғилик пардаси билан барча томонни сраб олгандан кейин ҳам гсё улар сзларининг Билол билан "савдоларини пиширмоқ" учун унга:
- А­ртага олиҳаларимиз ҳақида бир схши ссз айтгин, раббим Лот Уззо дегин, тинч қссйлик сени, қайтиб сенга бир ссз демайлик. Ахир биз ҳам азоблашдан чарчаб кетдик! Азобни гсё биз ксраётгандек!, деётгандек бсларди..
У сса бош чайқар, "Аҳад, Аҳад" ссзини такрор ва такрор айтар сди..
Бундан ёрилиб, ёниб кетган Умайс ибн Халаф унга мушт туширар, қичқириб:
- А­й бахтиқаро қул! Ае ксргилик бслдинг бизга! Лот билан Уззога қасамки, сени қулларга ҳам, саййидларга ҳам баб баравар ибрат қилмасамми!! дер сди.
У сса иймонли мсъмин сифатида, улуғвор бир покизалик билан тағин:
"Аҳад... Аҳад.. " дер сди..
Шунда унга ачинган киши ролини бажарувчи киши қабила ичидан чиқиб, юзларида қайғу аломати ксриниб, сна сша "савдо"га қайтар, Умайсга қараб:
- Қсйсангчи, Умайс, мана мен ҳам Лот билан Уззога қасам ичиб айтаманки, бугундан бошлаб Билолни азобламайсан.. Аима, Билол бегонами? Ўзимиздан бслса, онаси жорисларимиздан, чсриларимиздан бслса.. Билол ҳам сзининг мусулмон бслиши билан Қурайш олдида бизнинг гапга қолиб, масхара бслишимизни истамайдику, тсғрими? дерди.
Билол маккор, алдоқчи юзларга боқар скан, юзига табассум югуриб, оппоқ тишлари тонг нуридек срқираб кетар, уларни жунбушга келдирадиган ста хотиржамлик билан сна:
"Аҳад.. Аҳад" дер сди..
Тағин чошгоҳ вақти келиб, тағин туш пайти сқинлашар, Билол сна сша қайноқ тошлар томон судраб олиб кетилар, ундан ҳеч бир садо чиқмай, улкан сабот ва тенгсиз матонат, сабр ила сна азобни қаршилар сди..
Бир кун улар олдига Абу Бакр бориб:
- Ааҳотки "А аббим Оллоҳ" деган кишини слдирсаларингиз! дейдида, Умайсга сгрилиб:
- Ма, нархидан ортиғини олиб, қсйиб юбор буни, кишанларини еч! дейди.
Умайс гсё чскиб кетаётган кишига қутқарув кемаси келса қанчалик қувонса, шунчалик хурсанд бслиб кетади.
Абу Бакрнинг бу таклифини сшитар скан ростдан ҳам юқоридаги ҳолатга тушган сди. Чунки, уларнинг Билолни бсйсундиришга умидлари заррача қолмаган, тижоратчи кишилар бслганликларидан слиб қолгандан ксра бировга сотганимиз маъқул сди, деган фикрга бориб қолган сдилар.
Улар Абу Бакрга сотган заҳотиёқ уни озод қилди, Билол ҳам снди сркин, озод кишилар қаторидан срин олди.
У Билолнинг қслтиғидан тутиб озодлик томон етаклар скан, Умайс унга қараб:
- Ол, ол, Лот билан Уззога қасамки, савдолашиб-савдолашиб, охири бир тангага оламан, деганингда ҳам сотиб юборардиме! деди.
Абу Бакр бу ссзлар замирида нималар сширинганини англаб етди, бу алам билан айтилган пичингга жавоб қайтармаса ҳам бслар сди. Лекин сз биродари бслган, ҳозиргина қулликдан озодлик томон қадам қсйган кишининг ҳурмати қай даражада сканлигини билдириш учун Умайсга қарата шундай деди:
- Оллоҳга қасамки, юз тиллога бераман, деб турганингда ҳам иккиланмай тслаган бслар сдим!!
Шу гапларни айтар скан, дсстини етаклаб А осулуллоҳ томон унга ушбу севинчли хабарни етказиш учун ошиқди. Ушбу кун мусулмонлар учун байрамдек бир кун бслди.

* * *
А осулуллоҳ ва мусулмонлар Мадинага ҳижрат қилишиб, у ерда жойлашганларидан сснг, пайғамбар намозга азон айтишга буюрадилар..
Ҳар куни беш маҳал намозга чақириб, уфқлар оша такбирларию таҳлиллари тарқаладиган бахтли киши ким бслса скан...?
Бу киши ҳазрати Билол бсладилар.. Ҳа.. Ўн уч йил илгари қийноқда қолиб қайноқ тошда азоб тортар скан: "Аҳад.. Аҳад.. Аллоҳ сккадир.." деб нола қилган зот бугун сша Аллоҳ сккадир деб айтган ноласини "Аллоҳу акбар", "Аллоҳ Буюкдир" ҳайқириғига улайдиган киши бсладилар..
Унга пайғамбар назари тушиб, ушбу муҳим вазифага лойиқ деб топилган сди..
У сзининг соф, жарангдор, ёқимли, ширали овози билан юракларни иймонга тслдириб, қулоқларга ажиб бир оҳанг инъом бағишлар сди:
Аллоҳу Акбар.. Аллоҳу Акбар.. (Аллоҳ барчадан буюк)
Аллоҳу Акбар.. Аллоҳу Акбар.. (Аллоҳ барчадан буюк)
Ашҳаду ал лаа илааҳа иллаллоҳ.. (Аллоҳдан сзга ҳақ илоҳ йсқ деб гувоҳлик бераман)
Ашҳаду ал лаа илааҳа иллаллоҳ.. (Аллоҳдан сзга ҳақ илоҳ йсқ деб гувоҳлик бераман)
Ашҳаду анна Муҳаммадар А осулуллоҳ.. (Муҳаммад унинг пайғамбари деб гувоҳлик бераман)
Ашҳаду анна Муҳаммадар А осулуллоҳ.. (Муҳаммад унинг пайғамбари деб гувоҳлик бераман)
Ҳайс алас солааҳ.. (Аамозга келинглар)
Ҳайс алас солааҳ.. (Аамозга келинглар)
Ҳайс алал фалааҳ.. (Аажотга келинглар)
Ҳайс алал фалааҳ.. (Аажотга келинглар)
Аллоҳу Акбар.. Аллоҳу Акбар.. (Аллоҳ барчадан буюк)
Ла илааҳа иллаллоҳ.. (Аллоҳдан сзга ҳақ илоҳ йсқ)

Nom: Re: Bilol ibn Raboh (r.a)
Yuborildi: ibnUyayna 07 Fevral 2009, 02:14:11
* * *
Мусулмонлар билан Қурайш сртасида уруш оёққа туради... Бслиб ҳам анча кескин, сша давр урушларига мос, бошлар сапчадек узиладиган, қсллар кесилиб, оёқлар қирқиладиган аёвсиз жанг бошланади.. Ўша жангда, Исломнинг аввалги ғазоти бслмиш бадр жангида Билол ҳам қатнашиб, қаҳрамонларча жанг қилади..
Ушбу урушда Қурайш сзининг снг аслзодаларини, жигарбандаларини урушга ташлаган, барча зодагонлар сз ҳалокатли чоҳларига сзлари қадам қсйган, сз қабрлари томон сзлари қадам босиб келган сдилар.
Билол хожаси бслган, уни ваҳшийларча азоблаган Умайс ибн Халаф урушдан қолмоқчи бслган, лекин уни бир воқеа урушга чор-ночор чиқишга мажбур қилган сди:
Яқин дссти бслган Уқба ибн Абу Муъайт унинг уришдан қолмоқчи бслаётганини сшитиб қолиб қслига атир-упалардан бири (аёллар ишлатадиган пардозлардан бири) ни олиб келиб, уни ва атрофида стирган қавмини ҳайрон қолдирганича Умайс олдига тап стиб ташладида:
- Ўсв Абу Али, мана шуни ишлатавер, снди сени сркак смас, хотин десак ҳам бславеради, деди!!!
Умайснинг сз қавми олдида қандай аҳволга тушганини ссрамай қссверинг.. У аччиқ ва устдан бир оқарган, бир кскарган, бир қизарган, охирда қорайиб қулоғи шанғиллаб, тили ҳам калимага айланмай қолган сди.. Ва ниҳост, бироз сзига келиб:
- Олиб келган нарсанг ҳам қуриб кетсин... Ўзинг ҳам қуриб кет..!! дес олган сди..
Шундай қилиб оёғи тортмасада андиша ва устнинг зсридан ночор урушга чиқди..
Тақдирнинг ажиб сйинлари, сир-асрорлари, баланд-пастликлари борда...
Уқба ибн Абу Муъайтнинг сзи Умайсни Билол ва Билол сингари бечораларни азоблашга ундар сди..
Бугун сса айнан шу Уқба Умайснинг ҳалокати бсладиган, сзининг ҳаб қабристони ҳисобланмиш Бадрга чиқишга ундаб стирибди..
Уни юқоридагидек тезламаганда Умайс урушга бормаслиги турган гап сди.. Лекин.. Ҳикматли зот Аллоҳ амрини қилиб бслган... Умайс чиқсин.. Зеро, у билан Оллоҳ бандаларидан бири орасида ҳали тугалланмаган бир масала бор.. Орани очиқ қилиш вақти етди.. Жазо бергувчи ҳаргиз слмагай.. Қандай нарса қилган бслсанг сшандай жавоб оласан.. А­кканингни срасан..!!
Кечагина бегуноҳ бандаларни, ҳимосчиси йсқ бечораларни аёвсиз калтаклаб, қамчи сйнатган Умайс бугун сша бечоралардан бири қслида, одам срнида ксрмайдиган бир киши зарбаси остида жон беради... Билол қслида слим топади.. Яқиндагина сша қслларни занжирда тутиб, суғурилиб кетгунча судраган, қсл соҳибини мисли ксрилмаган азоблар билан қийноққа солган сди..
Уруш бошланиб қиличлар, камонлар, найзалар ишга кирган, атрофни қичқириқлару чанг тсзон тутиб кетган, кимлар слиб, кимлар срадор бслган сди.. Умайс ҳам қолган мушриклардан қолишмай мусулмонларга иложи борича кспроқ талафот етказишга интилар, ҳаёт ширинлигини ҳар лаҳзада ёдлаб жон ҳолда қилич сермар сди.. Шу зайлда урушнинг ниҳоссини кута бошлади.. Уруш дами пасайиб бошлаган вақтда пайғамбар издошларидан бири, Умайсни схши танийдиган, Умайс ҳам схши биладиган Абдураҳмон ибн Авфни ксриб қолдию қувониб кетди.. Урушнинг мусулмонлар фойдÐ
�сига ҳал бслаётганини сз ксзи билан ксриб турган Умайс жонини сақлаб қолиш умидида Абдураҳмоннинг қслига асир бслиб тушишни таклиф қилиб ундан илтимос қилди..
Абдураҳмон ҳам унинг бу ҳийласидан хабари йсқ "майли" деб кснди.. Уруш ҳали давом стар, аввалги шиддатида бслмаса ҳам, қиличлар срқираши, камон сқлари визиллаши, найзалар шувиллаши сшитилиб турар сди.. Йслда кетишар скан, Умайсни Билол илғаб қолдида:
- Куфр боши Умайс ибн Халафми?!! Шу қутуладиган бслса мен сшамай.. деганча қичқириб келиб, қилич сермаб доим кибр ва мақтанчоқлик ила бурни осмонда бслган бошни сапчадек узиб ташламоқчи бслди..
Шунда уни Абдураҳмон тсхтатар скан:
- Билол, ахир бу менинг асирим, деди.
Асир? Қанақасига асир бслсин? Уруш ҳали тугагани йсқку.. Қанақасига асир бслсин ахир.. Ҳозиргина мусулмонлар жасадларини тилка қилган қиличидан қон томиб турибдику..
Йсқ.. Бу Билол назарида мусулмонлар устидан, уларнинг ақллари устидан безбетларча кулиш сди.. Умайс Маккада етарлича кулиб, етарлича масхара қилиб олди..

Йсқ.. Бу Билол назарида мусулмонлар устидан, уларнинг ақллари устидан безбетларча кулиш сди.. Умайс Маккада етарлича кулиб, етарлича масхара қилиб олди.. Шунчалик кулдики, бугунги кун учун, ҳозирги аснчли ҳоли учун кулиш қолмади, кулиш планини бажариб бслди..!
Билол дссти Абдурраҳмон ибн Авф ҳимоссини бир сзи ёриб столмаслигини ксриб бор овозида бақирди:
- А­й Оллоҳ ансорлари!! Куфр боши Умайс ибн Халаф!! Шу қутуладиган бслса мен сшамай..!!
Шунда бир гуруҳ мусулмонлар қилич сланғочлаб, Умайс ва унинг сғлини — сғли ҳам қурайш кофирлари сафида сди — сраб олдилар, слим гирдоби уларни сз оғушига олган сди.. Абдураҳмон ҳеч нарса қила олмай қолди..

* * *
Ушбу мақомда Билолдаги раҳмдиллик, шафқат сифатларини излашга ҳақимиз йсқ бслса керак деб сйлайман.. Бордию Билол билан Умайс сртасидаги учрашув сзгача шароит, сзгача ҳолатда рсй берганида балки Билолдан раҳм-шафқатни ссрашимиз дуруст бслар сди.. Иймонида, тақвосида бунчалик бслган киши бахиллик қилмаган бслар сди.. Лекин улар уруш ичида ксришдилар, бир-бирларини йсқ қилиш учун келган майдонда учрашдилар.. Қиличлар сйнаётган, сликлар тутдек тскилаётган, одамлар бошида слим шарпаси айланиб юрган вақт сди.. Шунда шундоққина рспарасида
бир маҳаллар баданида бир снлик ҳам жой қолдирмасдан азоб берган Умайс чиқиб қолади..
Ўзисм қаерда ва қай ҳолда учратиб қолади?
Уруш майдонида, қаршисида учраган мусулмон бошини сапчадек узиб турган ерда учратди, бордию Билол ҳам учраганда унинг ҳам бошини танасидан жудо қилишга киришган бслар сди..
Ана шундай пайтда учрашиб қолган Билолдан: кечириб қссверсангиз бслармиди, деб ссрашимиз адолатдан, мантиқдан бслмаса керак..

* * *

Кунлар стиб, Макка фатҳ қилинадиган пайт ҳам етиб келади..
А осулуллоҳ 10 000 мусулмон ичида Оллоҳга шукроналар қилиб, такбир айтган ҳолда кириб келадилар, тсғри Каъба томон йсл оладилар... Қурайш йил кунлари сонича бутларни тиқиб ташлаган ушбу покиза маконга етиб келадилар..
Ҳа... Ҳақ келиб, ботил гум бсладиган вақт етиб келган сди..
Бугундан бошлаб снди Уззо ҳам, Лот ҳам, Ҳубал ҳам бслмайди.. Бугундан бошлаб инсон сзининг мағрур бошини тошга ҳам, ҳайкалга ҳам сгмайди.. А­нди инсонлар бутун қалблари билан фақат Оллоҳга, схшаши йсқ бслган, сккаю сгона, снг буюк, снг олий зотгагина ибодат қиладилар...
Лайғамбар Каъбага сзлари билан бирга Билолни ҳам бошлаб кирадилар.. Киришлари билан чсплар орқали фол очиб турган шаклдаги араблар Иброҳим алайҳиссалом рамзи деб атайдиган бутга рспара келиб, ғазабга миндиларда: "Ўлиб кетишсин.. Бобомиз фол очмас сдилар.. Иброҳим сҳудий ҳам, насроний ҳам смас, балки ҳаққа мойил мусулмон сди, мушриклардан смасди" дейдилар..
Билолга масжид томига чиқиб азон айтишни буюрадилар..
Билол азон айта бошлайди.. Бу ширин азон снг муқаддас макон, улуғ бир пайтда, ажойиб бир муносабатда айтилмоқда сди..
Азонни сшитиб Маккада ҳаёт гсё ҳаракатдан тсхтаган сди.. Минглаб мусулмонлар азонни Билол кетидан хушуъ билан пичирлаганча тин олган сдилар..
Мушриклар сса уйларида ишонгилари келмас:
Кечагина бу ерлардан ҳайдаб юборилган Муҳаммад ва унинг қашшоқ издошлари шулармис..??
Ўн минг кишини сргаштириб келгани ростмис...
Қувиб, ҳайдаб, уруш қилиб, снг азиз ва қадрдон кишисини слдирганимиз Муҳаммад шуми..

Ўша вақтда Каъба ҳовлисига сқин ерда қурайш зодагонларидан учтаси стирар, булар сндигина мусулмон бслган Абу Суфён, ҳали мусулмон бслмаган Аттоб ибн Усайд ҳамда Ҳорис ибн Ҳишом сди...
Аттоб азон айтаётган Билолдан ксзини узмай:
- Бу ксргуликларни ксрмай кетган Усайднинг (слиб кетган отасини назарда тутмоқда) омади бор скан... деди..
Ҳорис сса:
- Мен сса, Худо ҳақи, Муҳаммаднинг ҳақлигини билганимда сргашган бслардим, деб қсйди..
Абу Суфён бслса:
Мен ҳеч нарса демайман, гапирсам мана шу майда тош еткизса керак!! деди.
Лайғамбар Каъбадан келар скан уларни ксриб, юзларига бирров назар ташлаб, ксзлари Оллоҳ нури ҳамда ғалаба нашидаси ила порлар скан:
- Айтган нарсаларингизни билдим.. дедилар, ораларида бслган суҳбатни айтиб бердилар.
Шунда Ҳорис билан Аттоб йиғию зори қилганича:
- Оллоҳнинг пайғамбари сканлигингизга гувоҳлик берамиз, Худо ҳақи, атрофимизда бирор киши йсқ сдики, сизга хабар берди, деб сйласак!! дейишди..
А­нди улар Билолни бошқача, снги қалблар ила қаршилар сканлар, салгина илгарироқ, пайғамбар Маккага кирган вақтда айтган муборак ссзлар акс-садоси қулоқларида снграр сди:
- А­й Қурайш жамоаси... Оллоҳ таоло сизлардан жоҳилист кибрини, ота-боболар билан гердайишни кеткизди... Инсонлар барчаси Одам (а.с)дан... Одам сса тупроқдан сди...

* * *

Билол А осулуллоҳ билан барча ғазавотларда қатнашиб, намозларда азон айтиб, уни зулматдан нурга олиб чиққан, қулликдан озодлик сари слтган ушбу буюк динга ҳар томондан ёрдам бериб, ҳимос қилиб сшади..
Яшар скан, Ислом шаъни улуғланиб, мусулмонлар шони ссиб борди.. Ўз амаллари ила А осулуллоҳ қалбига қанчалик сқин бслиб, у зотдан олқиш, "жаннат аҳлларидан бири" деган улуғ ссзни сшитишига қарамай, сша сша Билол бслиб, кишилар учун ҳеч нарсани асмайдиган, камсуқум Билол бслиб қолаверди, сзини "кечагина қул бслиб юрган одам" дейишдан нарига стмади..

* * *

А осулуллоҳ Оллоҳ ҳузурига барча нарсадан кснгиллари тсқ, хурсанд ҳолда йсл олдилар, омонатларини топширдилар.. Ортидан мусулмонлар ишини халифалари — сринбосарлари Абу Бакр бошқара бошлади..
Бир куни Билол пайғамбар халифаси олдига кириб:
- А­й пайғамбар халифаси, мен А осулуллоҳнинг "Мсмин амалининг снг афзали жиҳоддир" деётганларини сшитдим, деди.
- Аима истайсиз, сй Билол?
- Ўлгунимга қадар Оллоҳ йслида рибот* қилмоқни хоҳладим..
- Бизга ким азон айтиб туради?
Шунда Билол ксзи жикка ёшга тслиб, юзига оқар скан, деди:
- А осулуллоҳдан кейин ҳеч кимга азон айтиб бермоқчи смасман..
- Қолинг, биз учун ҳам айтиб туринг..
- Сизники бслишим учун мени озод қилган бслсангиз, майли, сиз айтгандай бслсин... Лекин Оллоҳ учун озод қилган бслсангиз, менинг сзимга қсйиб беринг...
- Балки, Оллоҳ учун озод қилганман, сй Билол...
Шу ерда ровийлардан икки хил ривост келган... Баъзилар Билол Шомга сафар қилиб, сша ерда жиҳодда, риботда қолган дейишса, баъзилар Абу Бакр илтимосига ксра охири Мадинада қолишга рози бслган, Абу Бакр вафотидан кейин Умар халифаликка стирганда рухсат ссраб, Шомга жснаб кетган, дейишади...
Аима бслганда ҳам, Билол қолган умрини Ислом ҳудудларидан бирида жанговар ҳимосда туриш учун стказишга азм қилган, Оллоҳ ва А асулига улар хуш ксрадиган снг схши амал билан рспара бслишга қатъий қарор қилган сди..
А­нди у сзининг ширин, ширали, салобатли овозини кстариб азон айтишдан тсхтаган сди.. Чунки азонида "ашҳаду анна Муҳаммадар А осулуллоҳ" — "Муҳаммад Оллоҳ пайғамбари, деб гувоҳлик бераман" ни айта бошлаши билан томоғига бир нарса келиб тиқилар, бурунги хотиралар қсзғалиб кетиб, ич-ичидан келган ҳиқиллаш олдида овози қирқилиб қолар, ссзлар давомини ксзидан селдек оқаётган ксз ёшлари айтар сди...
Унинг охирги азони амирул муъминин Умар Шом диёрига борганида бслган сди.. Ўшанда Умарга слинишиб, Билолнинг бир мартагина азон айтиб беришини ссраб беришини илтимос қилишган сди..
Аамоз вақти етиб келгач, амирул муъминин Билолни чақириб ундан азон айтиб беришни илтимос қилди..
Билол чиқиб азон айтди... Ўзи ҳам йиғлади, саҳобаларни ҳам, А осулуллоҳ вақтида Билол азонини сшитиб юрган саҳобаларни ҳам йиғлатди.. Тслиб-тошиб, сел бслиб йиғладилар... Умар ҳаммадан ксра кспроқ йиғлар сди..

* * *

Билол сзи хоҳлаганидек, Шомда, Оллоҳ йслида риботда турган ҳолда вафот стди..
Ҳозирда, Дамашқ тупроғи тагида сътиқод ва виждон сркинлигини ҳимос қилган, башарист улуғларидан бирининг жасади ётибди..
=================
* Ribot - Ислом ва мусулмонларни ҳимос қилиш учун жанговор ҳолда қсриқчиликда туриш.

Nom: Javob: Bilol ibn Raboh (r.a)
Yuborildi: MirzoMuhammad 24 Iyul 2018, 12:19:21
Билол ибн Рабоҳ
Билол ибн Рабоҳ қурайшлик Умайя ибн Халафил Жўмаҳининг қули эди. Умайя ўз қули ислом динига кирганини эшитгач, унинг бўйнига арқон солиб, болаларига жонли ўйинчоқ сифатида бeриб қўйди. Худди буюмдeк, ҳайвондeк хўрланган Билол Аллоҳнинг бирлигига сира шак кeлтирмади. Бу азоблар кор қилмаганини кўрган Умайя ёзнинг энг жазирама кунлари уни қоқ пeшинда ҳовур уфуриб турган чўлга олиб борарди.
Ерга оёқ босиб бўлмас, қумга тухум қўйса пишар, товондан ўтган иссиқ миядан тутун чиқарарди. Умайя Билолни иссиқ қумгача лқанча ётқизиб, устига баҳайбат тош бостирар ва Муҳаммаддан юз ўгириб, Лот, Уззо дeган бутларга чўқинмасанг, мана шундай азобда қийнаб ўлдираман дeр, Билол эса оғишмай:
"Аллоҳ бир, Аллоҳ бир", дeя жавоб қайтарарди.
Кунларнинг бирида худди шундай даҳшатли азобнинг устига Абубакр разияллоҳу анҳу  кeлиб қолди.
«Эй Умайя, бир бeчорага шунча азоб бeргани Аллоҳдан қўрқмайсанми? Уни токай қийнайсан?" дeди у.
"Уни сeн йўлдан оздирдинг. Қани қўлингдан кeлса, уни қутқариб олмайсанми?" — дeди Умайя заҳрини сочиб.
Абубакр шу заҳоти Билолни сотиб олиб, озод қилди. Аллоҳ Абубакр ва Умайя ҳақида Валлайли сурасининг 14-21-оятларида бундай дeйди:
Яъни: "Сизларни ланғиллаб турган дўзахдан огоҳлантирдим. Унга бадбахт одамлар тушади. (Умайя) бадбахтки, ҳақни инкор этди ва ҳақиқатдан юз ўгирди. энг муттақий (Абубакр) ундан йироқ қилинди. У покланиш учун мол-мулкини сарфлайди. У бировнинг яхшилигини қайтариш учун яхшилик қилмайди. Фақат улуғ парвардигорининг розилигига эришишга интилади. Тездирким, у рози бўлур".
 Абубакр молларини сотиб, Билолни озод қилгани худонинг розилиги учун бўлган иш экани юқоридаги оятларда таъкидлаб ўтилди. Аллоҳнинг розилиги Абубакр разияллоҳу анҳу учун бeадад шараф эди. У Билолдан бошқа исломга ўтиб, хўжайинларининг зулмига учраган бир талай қулни озод қилди.
Уларнинг орасида Билолнинг онаси Ҳамома, Омир ибн Фуҳайра, Абу Фукайҳа оғир қийноқлардан икки кўзи кўр бўлиб қолган Зиннира исмли аёл бор эди.
"Буларга эргашаётганларга қараб ёқамни ушлайман. Муҳаммад даъват этаётган дин ростдан ҳам ҳақ дин бўлса, ҳаммадан олдин уни биз қабул қилишимиз кeрак эди. Биздан аввал қандай қилиб Зиннирадeк қул ҳақ йўлни топиши мумкин?" дeр эди Абу Жаҳл ҳайратга тушиб. Бунга жавобан Аллоҳ Аҳқоф сурасининг 11-оятини нозил қилди:
"Кофирлар мўминларга агар исломда бирор хайрият бўлса эди, улар бунга биздан олдин ишониши мумкин эмас. Улар ҳидоят топмаганлиги учун бу нарсани кўҳна уйдирма, дeйишади". (Нурул яқин. Муҳаммад Хузарий. зиёуз.cом кутубхонаси)

Муроджон Ҳасанов. Асака т. "Пастки Қурама" жоме масжиди мутаваллиси