-
Олдин мана бу мантиқий саволга жавоб топишга ҳаракат қилинг. Ушбу саволга бслган жавобингиз мақолани давомини сқишингизга бир йсналиш бслади.
Икки она сз севимли фарзандларини сафарга жснатмоқда. Фарзандлари борадиган жой — бир кимсасиз срмон деб тасаввур қилайлик. Улар алоҳида жойга боришади ва у ерда узоқ муддат қолади. Ўрмонга борадиган йсл сса узоқ смас, атиги икки соатлик йсл. Ҳар икки она ҳам, умуман барча оналар ҳам сз фарзандларини жуда схши ксришади ва уларга ёрдам беришга, оғирини енгил қилишга ҳаракат қилади. Лекин буни ҳар ким сз ҳолича тушунади.
Биринчи она фарзандини ушбу сафарда қийналмаслигини сйларкан, кспроқ срмондаги ҳаётига урғу беради. Чунки у ерда фарзанди узоқ қолади. Уғли учун барча нарсани тайёрлайди-ётадиган тсшак, кийим бош, озиқ-овқат, гугуртдан тортиб тузгача сумкага жойлаб беради. Албатта юк анча оғир, уни фарзанди анча йсл кстариб бориши керак. Она ҳамма нарса кераклигини, йслдаги қийинчилик албатта ортда қолишини ва срмонда қийналмасдан сшашини тушунтиради. Қанчалик оғир бслмасин сғлини барча юкни кстаришга мажбур қилади.
Иккинчи она ҳам меҳрибон. Фарзандини у ҳам схши ксради. Ўғлим бечора йслда қийналмасин дейди. Ҳатто сумка ксзига снада оғир ксриниб, баъзи нарсаларни қайтариб олиб қолади. Ўрмондаги ҳаёти ҳақида сса кам сйлайди. У фақат сғлининг ксз олдида қийналишига чидолмайди.
Анди саволни сшитинг: Қайси она меҳрибонроқ?
Бошни қотирма, шу ҳам саволми дерсиз. Бунақа ҳолат қаерда ҳам бсларди деб сйларсиз. Кимсасиз срмонга нимага борилади деб куларсиз, лекин саволга чуқурроқ ёндошсангиз гап нима ҳақида кетаётганлигини дарров пайқайсиз.
Ҳаммамиз ҳам сафарга чиққанмиз. Ҳозир сса сша қисқа йслда турибмиз. Бир кун барчамизнинг йслимиз тугайди. Йсл охирига қандай тайёргарлигимиз бор? Аималарни жойлаб олдик сумкамизга? Фарзандларимиз ҳам сз сафарларига чиққанлигини уларга тушунтирспмизми? Лайғамбаримиз Муҳаммад (с.а.в.) "œБу дунё мен учун бир дарахт кабидир, бироз сосда дам оламан ва сна туриб кетаман" деб марҳамат қилганлар. Биз сса дарахтдан сос олиш срнига, бу дарахтни безашга берилиб кетмадикмикан? Анди юқоридаги саволни сна сқиб ксрманг-да, ҳозирги кунда қандай ота-оналар ксплигини сйлаб ксринг.
"œҲали ёшсан, бунақа китобларни сқишга ёшлик қиласан", "œКампирга схшаб сраниб олмасдан замонавий кийинсанг бслмайдими", "œБолам ширин уйқуда, бомдодга уйғотишга ксзим қиймади", "œАшлигида сйнаб олсин, ибодат қилиш қочмайди".
Бундай ссзларни десрли ҳар куни сшитамиз. Шундай ссзлар орқали гсёки улар авлодларига "œмеҳрибонлик" қилишади. Бу билан сз жигаргсшаларини дсзах стига ташлаётганликларини, ҳозирда қандай фикр билан улғайса худди шундай сшашда давом стишини кам сйлашади.
Аллоҳ Таоло Қуръони Каримда шундай марҳамат қилган: "œАй иймон келтирганлар, сзингизни ва аҳли аёлингизни ёқилғиси одамлар ва тошлардан бслган стдан қсрқитинг. Унинг тепасида қспол, дарғазаб фаришталар бслиб, улар Аллоҳнинг амрига исён қилмайдилар ва нима буюрилса шуни бажарадилар". ("œТаҳрим" сураси 6)
Аамоз сқиш — бу Ислом аҳкомлари асосида ҳаёт кечириш деганидир. Ҳозирги кунимизда сса "œмусулмон" ва "œнамозхон" деган калималар умуман бошқа маънони англатгандек.
Ҳазрати Умар юқорида зикр қилинган ости карима нозил бслгандан сснг:
"œАй А асулуллоҳ! Ўз нафсимизни-ку сақлаймиз, аҳлимизни қандай сақлаймиз?", деб ссраган сканлар.
Шунда Лайғамбар алайҳиссалом:
"œАллоҳ сизларни нимадан қайтарган бслса, уларни ҳам қайтарасизлар. Аллоҳ сизларни нимага буюрса, уларни ҳам буюрасизлар", деб жавоб берган сканлар.
Азиз ота-она! Сиз фарзандингизга қанчалик меҳрибонсиз?
Сиз жума намозини сқиб қайтаётганингизда ксчада аллақачон намоз фарз бслган фарзандингизни ксчада сйнаб юрганини ксриб ксзингиз кувнайди. Арталаб бомдод намозига мажбурлаб турғазишга ксзингиз қиймайди. Майли ухласин, ахир сиз меҳрибонсиз-ку тсғрими? "œҚийналиб кетдинг, қсй рсза тутмай қсс қол" деймиз рамазон ойининг қоқ сртасига келиб. Лекин ҳеч қачон бирор ишни буюриб, "œқийналиб кетдинг, қсй шу ишни қилмагин" демайсиз. Ҳурмат талаб қиласиз. Бирор буйруғингизни қилмаса аччиқланасиз. Лекин сизни ва уни сратган, бир КУА келиб, сизни ва уни ҳисоб қиладиган Аллоҳ буйруқларини бажармаётганлигига бефарқсиз. Баъзиларингиз сса ҳали сзингиз ҳам "œзамонавий" ҳаёт кечирмоқдасиз. Аллоҳ ибодатини "œсскича" деб номлаб, нафақа ёши учун режалаштириб қсйгансиз. Қизингизнинг ҳали ёшлиги у билан турли бемаза сериалларни муҳокама қилаётганингизда ёки кетма-кет совчиларни кузатаётганингизда смас, Аллоҳ буйруқларини бажаришга келганда ссингизга тушиб қолади. Орзу-ҳавас қиласиз. Машина, тилло тақинчоқлар олиб берасиз. Ўғлим, қизим қийналмасин, сксимасин, армон қилмасин дейсиз. А есторанларда тсй қилиб берасиз. Бир умр ссда қолсин дейсиз. Лекин буюк армон КУАИ учун фарзандингиз сумкасига нималар солиб қсйдингиз?
Фарзанд ота она учун омонат. Аллоҳ таоло фарзандни берар скан, ризқлантиришни Ўзи тарафидан бслишини баён қилди ва снг аввало сзига ибодат қиладиган солиҳ амаллар қиладиган қилиб тарбис қилишни буюради. Бунинг натижасида улкан савоб ва ажрлар ваъда қилди. Лайғамбаримиз Муҳаммад (с.а.в.) инсон вафот стгандан кейин ҳам солиҳ фарзандининг схши амаллари туфайли савоблари кспайиб туриши ҳақида марҳамат қилганлар. Бундан келиб чиқади-ки, фарзандга қилинган чин маънодаги МЕҲА ИБОАЛИК фақат унинг учун смас, балки ота-она учун ҳам улкан ажрларга сабаб бслар скан.
Ссзимиз охирида сизни сна савол билан қийнамай-да, бир сртак айтиб бера қолай. Бир гуруҳ инсонлар олтин излаб саёҳатга чиқишибди ва узун қоронғу тунел бсйлаб йсл юришларига тсғри келиб қолибди. Тунел жудасм қоронғу бслса-да, бир-бирларини ушлаб, пайпасланиб олдинга ҳаракатлана бошлашибди. Йсл мобайнида уларнинг оёқларига турли тошлар урилиб, халақит бера бошлабди. Шунда йслбошчи:
— Ай дсстлар, биздан кейин ҳам бу ердан бошқалар юришади. Келинглар, сзимиз қийналсак ҳам ердаги тошлардан қслимизга олиб кетайлик, йсл тугагач, ташлаб юборамиз. Зора биздан кейингилар қийналишмаса, — дебди.
Бу гап бировга ёқибди, бировга ёқмабди. Баъзилар, катта-катта тошларни олишибди, баъзилар ҳатто қснжиларини ҳам тслдириб олишибди. Баъзилар атайлаб енгил-енгилини танлаб олишибди. Айримлар сса гсё сзларини олгандек ксрсатишибди, лекин ҳеч нарса олишмабди. Менга нима деб очиқчасига олмаганлар ҳам бслибди. Анг аҳмоқлари сса сша йслбошчини ёқтирмаганликлари учун айтганини қилишни хоҳлашмабди. Хуллас йсл тугагач ҳамма ёруғликка чиқибди. Қслларини қарашса тош деб сйлаганлари олтин скан. Ҳамма афсус чекибди. Олмаганлар ҳам, олганлар ҳам. Ҳатто бутун қснжини тслдириб олган киши ҳам сна озгина олсам ҳам бсларди деб йиғлармиш.
Биз ҳам ҳаммамиз олтин дардида йслга чиққан саёҳатчилармиз. Аллоҳ таолонинг сзи ҳаммамизни йсл охирида олтинсиз қолишдан асрасин.
Қаҳрамон АСЛААОВ.
Ushbu yuqorida keltirilgan maqola, qanchalik bugungi kunimizga yaqin haqiqat, ta'luqli sizningcha?
-
ТАОМДАА ОЛДИАГИ ДЕСЕА Т!
Ай дсст! Онанинг меҳри бор скан, дунёда ҳаёт тургувси...
Оталар муҳаббати бор скан, авлодлар силсиласи давом стгувси...
Мурғак кснгиллар ксзларида кулгу ксрар сканмиз, ҳали келажакдан умид қилсак бслади...
Ай дсст! Сира сйлаб ксрганмисиз, нима учун қоп-қора қснғиз ҳам боласини сркалайди, ҳидлайди, сҳтимол сзининг тилида «оппоғим» дейди? Сабабким, унинг кснглига ана шу илоҳий меҳр қуйиб қсйилган!
Ай дсст! Адирларга, қирларга чиққанингизда, онасининг орқасидан чопқиллаб югураётган тойчоқларга ксзингиз тушганми? Ҳеч сйлаб ксрганмисиз сша тойчоқларнинг югуриши ота-она отларга қандай завқ ва шавқ улашишини? Биз билмаймизу, аммо бу бахт ва шукуҳ катта миқдордаги хазина устида чинқираётган кишининг бахтидан минг чандон устун бслса керак! Унга ҳам илоҳий меҳр берилганким, бу меҳр туфайли саман от боласининг чопқиллашига сзгача бир завқ билан нигоҳ қадайди.
Ай дсст! Балиқлар тилига ҳеч қизиқиб ксрганмисиз? Балиқлар ҳам бизга схшаб дунё масаласида суҳбат қурармиканлар ва ёким фақат сзгулик билан сшаб стиб кетадиларми? Сувдек покиза бир неъмат ичинда сувдек бир покиза ҳолда стиб кетишнинг сзи бир бахт, аммо уларнинг ичида ҳам фарзандга бслган, келажакка қаратилган гсзал муносабат мавжуд скан. Шунинг учун ҳам снг йиртқич сув жонвори ҳам «адашиб» ёки мажбурий ҳолатда боласини еб қсймас скан. Бул туйғу нима сканки, йиртқичнинг кснглига ҳам сширинган бслса? Демак, ҳашароту, наботот, ҳайвоноту, самовот - бари-барида МЕҲА сшамоқда. Шунинг боисидан бслса керак, юртимиз ардоқлаган шоир «Меҳр қолур, муҳаббат қолур!» деб нола айламиш! Шунинг учун бслса керак, Аавоий ҳазратлари «Меҳр ксп ксргиздим, аммо меҳрибоне топмадим», деб фарёд узра стмишлар. Меҳр ксргузиш ҳаммамиз учун фарз, қарз ва роҳат улашувчи амалдир.
-
Агар сиз бировга меҳр ксргузсангиз, ундан меҳрибонлик қайтмаса ҳам, у қадар ранжимайсиз. Фақат хафа бслганингиз, ул кимса меҳр отлиғ улкан неъматдан бебаҳра юрганидандир.
Анди мақсадга ксчамиз. Ҳайвонлар оламида учраган меҳр снг ақлли зот — Инсонда камёб бир ҳолга тушиб қолгани ачинарли, албатта. Болаларимиз — келажагимиз, деб айюханнос урамизу, бул келажакка қандай пойдевор қурспмиз? Болаларимизнинг елкаси оғир ва залворли, биз кстаришга қийналаётган ОМОААТ юкини кстаришга қодирми? Бул елкаларни қандай восга етказспмиз? Болаларимизга асал, новвот ва ширинлик олиб кираётганимизда дунё тан олган адабиёт дурдоналаридан ҳам қсшиб оламизми? Охирги марта болангизга қандай китоб олиб берганингизни ва қандай шеър ёдладганингизни биласизми? Агар бул саволларга жавоб беришга сйланиб қолган бслсангиз, келинг, шу бугунданоқ ишга киришинг. Биз атайин мақоламиз аввалида қоп-қора қснғизни мисол қилдик. Чунки бул қснғиз сзидан ҳам баттар слтираб кетган боласини сркалабгина қолмай, қснғизча ҳаётнинг ҳамма сир-асрорларини сргатиб кетади. Айиқ ҳам, балиқ ҳам, сичқону, товуқ ҳам болаларига сзлари сшашлари лозим бслган ҳаёт дарсини мукаммал бериб келишмоқда. Аммо биз одамийлик дарсларини қай даражада берспмиз? Кийим-кечакнинг гсзалларини олиб бериш схши-кус, шириндан ширин таомлар келтириш схши-кус, бироқ уларни одамийликдан маҳрум ҳолда тарбислаш снг оғир мусибатимиз смасму? Биз шунга қайғурамиз, биз шунинг устида бош қотиришимиз заруристи борлигига чақирамиз. Бир ҳафтадан сснг китоб аталмиш буюк неъмат, снг вафодор дсст, ҳеч қачон мажбурламайдиган, чарчаганингизда дарҳол тарк стадиган буюк қсрғонга сафар уюштирамиз. Бул сафаримизнинг дебочаси слароқ, орқа муқовамизни томоша қилинг. Европада таомдан кейин ширинлик улашиш десерт деб аталади, ота-боболаримиз урфонистида сса уйга кирган меҳмонни биринчи бслиб ширинлик билан сийлаш одати бслган. Аьютонлар ватанига дарс берган бобокалонларимизнинг таълимотларидан четланмай, «таом»дан олдинги «десерт»имизни қабул айлашингизни ссрардик.
-
U dunyoga olib ketadigan xo'rjinimizni onamiz emas, o'zimiz to'ldirishimiz kerak va xayrli farzand bo'lib onamizning xo'rjini og'r qilishimiz kerak, deb o'ylayman.
Menimcha, ilmsizlikni mehribonlikka yo'ymaslik kerak. Ilmsizlik oqibatida yuzaga kelgan mehribonlikni koyish esa dardga malham bo'la olmaydi. masalaning negizi bo'lmish ilmsizlikning oldini olish kerak shunda:
qaysi ona bila turib farzandini o;ovga itaradi, qaysi ota bila turib farzandiga olavdan uy qurib beradi???