Sahifani chop etish - Qur'on qorilariga nasihatlar

Umumiy bo'lim => Islom => Islomiy kitoblar => Mavzu boshlandi: Hanafiy 14 Aprel 2009, 16:03:07

Nom: Qur'on qorilariga nasihatlar
Yuborildi: Hanafiy 14 Aprel 2009, 16:03:07

ҚУРЪОН ҚОРИЛАРИГА НАСИҲАТЛАР

Одам ўғли, гар ўзингга икки жаҳон
Дорул-амон бўлсин десанг, Қуръон ўқи.
Тирик жонинг нафас олган ҳар бир замон
Нурли замон бўлсин десанг, Қуръон ўқи...

Ҳалол-ҳаром, ҳақ ва ботил унда аён,
Ваъда-ваъид — хабарлардир яхши-ёмон,
Икки жаҳон фарқин равон этмиш баён,
Қалбим фурқон бўлсин десанг, Қуръон ўқи.

* * *

Улуғ саҳоба Абдуллоҳ ибн Масъуд (розияллоҳу анҳу) айтади: «Ким Аллоҳ азза ва жаллани яхши кўрса, нафсини Қуръон томонга бурсин. Чунки Қуръон Аллоҳнинг каломидир. Кимки Қуръонни севса, Аллоҳ азза ва жаллани севган бўлади».

* * *
Араб тилидан таржима қилувчи:
Бекназар Муҳаммад ШУКУР

Масъул муҳаррир:
Мирзо КЕНЖАБЕК

Муҳаррир:
Раҳматуллоҳ ДОНИЁР ўғли

Ношир:
Юсуфжон МАҲМУДОВ

Китоб http://www.uzbmaster.com/ дан олинди.

МУНДАРИЖА

Муқаддима (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3557.msg168568#msg168568)
Қуръони каримни ёд олиш ва уни ёдлатиш фазилатлари (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3557.msg168573#msg168573)
Биринчи баҳс: Қуръони каримни ёд олиш фазилати ҳақида (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3557.msg168573#msg168573)
Иккинчи баҳс: Қуръони каримни ёдлатиш фазилатлари ҳақида (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3557.msg168584#msg168584)
Учинчи баҳс: Қуръони каримни ёд олишдаги муайян воситалар (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3557.msg168589#msg168589)
Қуръон қорийларининг аҳлоқи (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3557.msg168595#msg168595)
Салафларнинг Қуръонга амал қилишлари (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3557.msg168609#msg168609)
Қуръон хофизларининг ахлоқлари (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3557.msg168619#msg168619)
Хотима (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3557.msg168631#msg168631)
Фойдаланилган адабиётлар (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3557.msg168633#msg168633)
Қуръон ўқи (М.Кенжабек) (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3557.msg168634#msg168634)

Nom: Re: ҚÐ£Ð ÐªÐžÐ ҚÐžÐ Ð˜Ð›ÐÐ Ð˜Ð“Ð ÐÐÐ¡Ð˜ҲÐÐ¢Ð›ÐÐ
Yuborildi: Hanafiy 14 Aprel 2009, 16:04:26

МУҚАДДИМА

:bsm:

Меҳрибон ва раҳмли Аллоҳ номи билан (бошлайман)

«(Барча) ҳамду сано Аллоҳ учундир. У зот (кофирларни) Ўз ҳузуридан келадиган қаттиқ азобдан қсрқитиш ва схши амаллар қиладиган мсъминларга сзлари абадий қоладиган гсзал мукофот - жаннат хушхабарини бериш учун - бандаси (Муҳаммад алайҳиссалом)га бирон сгрилиги бслмаган расо китоб - Қуръонни нозил қилгандир» («Каҳф», 1—3).

Аллоҳдан бошқа ҳеч бир илоҳ йсқлигига, Унинг скка-сгона, шериксиз Зот сканига гувоҳлик бераман. Аллоҳ таоло Қуръонни сргатиш неъматини Ўз неъматларининг сараси қилиб, у туфайли бандаларига фазилатлар ато стди. Аллоҳ таоло инсонга берган неъматларини сслатиш мақсадида бундай дейди:

«Беҳад меҳрибон (Аллоҳ А асули Муҳаммад алайҳиссалом ва унинг умматларига) Қуръонни таълим берди. У Зот инсонни сратиб, унга (дилидаги мақсадларини аён ста олиши учун) баённи (нутқни) таълим берди» («Ар-А аҳмон», 1—4).

Гувоҳлик бераманки, Муҳаммад Аллоҳнинг бандаси ва слчисидир. А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам Қуръонни таълим олиб, сснг бошқаларга сргатиш бандани Аллоҳга сқинлаштирадиган амалларнинг снг афзалларидан бири сканини баён сгиб, бундай дедилар: «Сизларнинг снг схшингиз Қуръонни срганиб, сснг уни бошқаларга сргатганингиздир» (Бухорий, Термизий, Абу Довуд ривостлари).

Nom: Re: ҚÐ£Ð ÐªÐžÐ ҚÐžÐ Ð˜Ð›ÐÐ Ð˜Ð“Ð ÐÐÐ¡Ð˜ҲÐÐ¢Ð›ÐÐ
Yuborildi: Hanafiy 14 Aprel 2009, 16:05:04

Аллоҳ таоло Қуръонни тушириш орқали мусулмон умматини улуғлаб, уни бошқа умматлар орасида Қуръон сабабли азиз қилди. Аллоҳ таоло айтади:

«Сснгра Биз бу Китобга бандаларимиздан Ўзимиз танлаган зотларни (съни, сизнинг умматингизни) ворис қилдик» (Фотир, 32).

Аллоҳ таоло мусулмонларга Қуръонни нозил қилиш билан бирга сна бошқа фазилатларни инъом қилдики, ҳар бир мусулмон Қуръондан сзи хоҳлаган насибага етишиши учун Аллоҳ таоло Қуръонни осон қилиб қсйди. Аллоҳ таоло бундай дейди:

«Қасамки, Биз Қуръонни зикр-сслатма олиш учун осон қилиб қсйдик. Бас, бирон сслатма-ибрат олувчи борми?» (Қамар, 17).

Лайғамбаримиз суннатлари бизга, умматнинг даражаси Қуръонга аҳамист қилиши миқдорига қараб олий бслиши ва юксалиши ҳамда Қуръонга сътиборсиз бслишига қараб зоеъ ва ҳалок бслиши ҳақида хабар беради. Ҳадисда келганки: «Аллоҳ таоло ушбу Китоб орқали баъзи қавмлар даражасини кстариб, баъзилариникини туширади» (Муслим ривости).

Бу баҳсни срганиш асносида Қуръонга аҳамист беришнинг ҳар хил турларига дуч келдим. Улардан бири Қуръонни ёдлаш ва ёдлатишга бслган иштиёқ. Модомики уммат ушбу Қуръон билан мустаҳкам алоқада бслар скан, Аллоҳ уларни улуғлайди, бахтли қилади ва хатоларини тсғрилайди.

Nom: Re: ҚÐ£Ð ÐªÐžÐ ҚÐžÐ Ð˜Ð›ÐÐ Ð˜Ð“Ð ÐÐÐ¡Ð˜ҲÐÐ¢Ð›ÐÐ
Yuborildi: Hanafiy 14 Aprel 2009, 16:06:10

Бу мавзу билан шуғулланишнинг муҳим жиҳатлари қуйидаги мулоҳазалар асносида зоҳир бслади:

1) Ислом душманлари Қуръони каримни бузиб ксрсатиш, унинг муқаддаслиги ва улуғлигини йсқотиш учун уринишларини асмайдилар, қслидан келган ҳамма имконистни ишга соладилар.

Мусулмонлар бу душманона ҳамлалардан огоҳ бслишлари, кофир ва атеистларнинг ҳийлаларига пистирма қсйиб туришлари, уларнинг режаларини очиб ташлашлари ва уринишларини пучга чиқаришлари лозим бслади. Бу сса, фақат Қуръони Каримни ёд олган ҳофизларнинг мавжуд бслиши билан юзага келади.

2) Инсонларнинг Қуръони каримни ёдлашга бслган бепарволиги оддий ҳолга айланди. Лоқайдлик касаллиги исломий мадраса, институт ва университет талабалари орасида ҳам тарқалди. Оддий халқ у ёқда турсин, талабалар сртасида Қуръонни ишончли ёдлаган ҳофизларнинг бслиши нодир ҳолатга айланди.

Аҳтимол, бу ҳолатлар Лайғамбар (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): «Инсонлар бошига шундай замон келадики, сзларига намоз сқиб берадиган имом топа олмайдилар», дес хабар берган қиёмат соатларининг аломатларидан биридир. Бошқа бир ривостда бундай дейилади: «Халқнинг ёмонлиги, съни масжид аҳли сзларига намоз сқиб берадиган имом топа олмасдан, бир-бирини олдинга итаришлари қиёмат шартларидандир» (Имом Аҳмад ривости).

Бу сгри ишни фақат уммат ҳожатини қондирадиган ва оғирини енгил қиладиган Қуръон ҳофизлари воситасидагина ислоҳ қилиш тузатиш мумкин.

Nom: Re: ҚÐ£Ð ÐªÐžÐ ҚÐžÐ Ð˜Ð›ÐÐ Ð˜Ð“Ð ÐÐÐ¡Ð˜ҲÐÐ¢Ð›ÐÐ
Yuborildi: Hanafiy 14 Aprel 2009, 16:06:51

3) Уламо ва фуқаҳоларнинг фикрича, толиби илм дунё ва охиратда нажот топишни ва бахт-саодатга сришишни истаса, биринчи навбатда Аллоҳ таолонинг китобини ёд олишга сзининг сътиборини қаратиши, сснгра бошқа илмларга стиши лозим.

Имом Аававий айтади: «Салафлар Қуръонни ёд олган кишигагина ҳадис ва фикҳ-дан дарс берардилар».

Имом Абу Умар Юсуф ибн Абдулбар бундай дейди: «Илм талаб қилишнинг сз дара-жа, мартаба ва босқичлари бор, улардан четга чиқиш жоиз смас. Кимки улардан бутун-лай четга чиқиб кетса, салафлар йслидан чиқиб кетади. Кимки қасдан уларнинг йслидан чиқса, адашибди ва сзича ижтиҳод қилса, хато қилибди. Илмнинг аввали Аллоҳ азза ва жалланинг китобини ёд олиш ва уни тушунишдир».

Гарчи Қуръони каримни ёд олиш мустақил ғос бслмаса-да, мусулмон одамнинг Қуръони каримни тушуниши сз мақсад ва ғосларига етишишида бир восита-василадир. Қуръонни кстарган киши сзи зийнатланиши лозим бслган ахлоқларни билиши муҳим ишлардан саналади. Чунки Қуръонга амал қилиш унинг аҳамистини ҳар қачон орттиради, балки остларни ёд олиш ва калималарни чиройли, тажвид билан сқишга бслган диқ-қатни ҳам оширади.

Шу боис «Қуръон ва уни ёдлаш фазилати ҳамда уни кстарганларнинг ахлоқлари» ҳақидаги изланишларни чоп қилиш ишларида Аллоҳ таолога суснаман. Олий ва қудрат-ли Аллоҳ таолодан бу амалимни схшиликларимнинг тарозиси - слчовида оғир қилишини ва мени, ота-онамни, устозларимни ва зиммамда бслган ҳақ сгаларини мағфират қилишини ссрайман. Аллоҳ таоло снг схши мавлоимиз, снг схши ёрдамчимиздир!

Мусанниф

Nom: Re: ҚÐ£Ð ÐªÐžÐ ҚÐžÐ Ð˜Ð›ÐÐ Ð˜Ð“Ð ÐÐÐ¡Ð˜ҲÐÐ¢Ð›ÐÐ
Yuborildi: Hanafiy 14 Aprel 2009, 16:07:26

ҚУА АªОАИ КАА ИМАИ АД ОЛИШ ВА УАИ АДЛАТИШ ФАЗИЛАТЛАА И

Биринчи баҳс:
Қуръони каримни ёд олиш фазилати ҳақида

Қуръони каримни ёд олиш, уни ёдда сақлашга рағбатлантирадиган ва ҳофизи Қуръон учун Аллоҳ таоло тайёрлаб қсйган буюк савоблар борлигини баён қилувчи ҳадислар жуда ксп.
Биз сизга бу борада баъзи ҳадисларни келтирамиз. Бу ҳадисларнинг манбаси ва зарур бслган сринларда уларга шарҳ ҳамда изоҳларни келтириб стамиз.

1) Қуръон аҳли Аллоҳнинг аҳли ва хос бандаларидир.
Анас розисллоҳу анҳудан ривост қилинади: А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: «Аллоҳнинг инсонлардан иборат бслган аҳли бор». Шунда саҳобалар: «А А асулуллоҳ, улар кимлар?» деб ссрадилар. «Улар Қуръон аҳли, Аллоҳнинг аҳли ва хос бандалари» деб жавоб бердилар (Ибн Можа ва Имом Аҳмад ривостлари).

Бу ҳадисдан Аллоҳ таоло севган бандаларни, хоссатан, Қуръон аҳлини улуғлаш Аллоҳ таолони улуғлаш василаси скани маълум бслади.

Абу Мусо ал-Ашъарий розисллоҳу анҳудан ривост қилинган ҳадисда А асулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Сочи оқарган мусулмонни, Қуръонга амал қилишда ҳаддан ошмаган Қуръон тиловатидан юз сгирмаган (ташлаб қсймаган), Қуръонни ёд олиб кстарган қорийни ва адолатли султонни ҳурмат қилиш Аллоҳни улуғлаш амалларидандир», дедилар (Абу Довуд ривости).

Қуръони каримни ёд олган ва ундаги ҳукмларга амал қилган киши сришадиган мана шундай буюк манзилат - даражадан ксра баландроқ шараф ёки юксак мартаба борми?!

Nom: Re: ҚÐ£Ð ÐªÐžÐ ҚÐžÐ Ð˜Ð›ÐÐ Ð˜Ð“Ð ÐÐÐ¡Ð˜ҲÐÐ¢Ð›ÐÐ
Yuborildi: Hanafiy 14 Aprel 2009, 16:08:30

2) Қуръони карим қиёмат куни Қуръонни ёд олиб кстарган қорийни шафоат қилиши.

Суннати Аабавис Қуръони карим киёмат куни соҳибини шафоат қилиб, қорийни «иллийюн» даражасига кстаришини таъкидлайди. Абу Умома ал-Боҳилийдан ривост қилинади: «Мен А асулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг: «Қуръон сқинглар, чунки у қиёмат куни соҳибига шафоатчи бслиб келади», деганларини сшитдим» (Муслим ривости). Ҳадисда Қуръон сқувчи ҳақида гапирилмоқда. Уни ёдлаган киши бундан авлодир, чунки ҳофиз ксп сқиш билангина ёд олади, шу сабабли қорий учун берилган ҳар қандай фазл ҳофизга ҳам берилади, бунинг акси бслмайди. Валлоҳу аълам.
Аллоҳ ҳузурида Қуръоннинг манзил-мартабаси буюк бслар скан, унинг шафоати ҳам Аллоҳ схши ксрган ҳолатда бслиши лозим. Зеро, Қуръоннинг шафоати ҳақдир. Демак, қорийларга Қуръон тарафидан бсладиган шафоат мартабаларнинг снг чсққиси ва дара-жаларнинг снг баландидир.

Қуйида биз Қуръоннинг сз аҳлига бслган шафоати ҳақида келган баъзи ривостларни келтирамиз.

Бурайда (розисллоҳу анҳу)дан; А асулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) бундай дедилар: Қиёмат куни қабр очилганда Қуръон сз соҳибига мадорсиз, юзи оқарган кишига схшаб йслиқади ва унга: «Мени танийсанми?» дейди. У: «Танимайман», дейди. Шунда Қуръон: «Мен сени чошгоҳ иссиғида чанқатган ва кечалари бедор қилган дсстинг Қуръон бсламан, албатта, ҳар бир тожир сз тижоратининг пайида бслса, сен бугун бутун тижоратларнинг кетидан бсласан», дейди ва мулк снг қслига ва боқийлик чап қслига берилади. Бошига «виқор» тожи кийгизилади, ота-онасига бу дунё қийматига тенг бслмайдиган олий қийматли кийим кийдирилади. Шунда улар: «Аима учун биз бу кийимларни кийдик?» дейишади. «Фарзандларингиз Қуръонни ёд олгани сабабли», дейилади. Сснг қорийга сқи ва жаннат даражалари ва хоналарига кстарил», деб айтилади. Ҳофиз Қуръонни тез ёки секин сқишидан қатъи назар, сқиган сайин кстарилиб бораверади» (Имом Аҳмад ривости).

Nom: Re: ҚÐ£Ð ÐªÐžÐ ҚÐžÐ Ð˜Ð›ÐÐ Ð˜Ð“Ð ÐÐÐ¡Ð˜ҲÐÐ¢Ð›ÐÐ
Yuborildi: Hanafiy 14 Aprel 2009, 16:08:50

Абу Умома (розисллоҳу анҳу) ривост қилади: А асулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): «Кимки Аллоҳнинг китобидан бир ост срганса, сша ост қиёмат кунида юзида табассум билан уни қарши олади», дедилар (Табароний ривости).

Абдуллоҳ ибн Амр (розисллоҳу анҳу) Лайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва сал-лам)дан ривост қилади: «Қуръон сз соҳибига: «Ўқи ва кстарилиб боравер. Дунёда тартийл билан сқиганинг каби сқи. Зеро, сенинг манзилинг сқиган охирги остингдир», дейилади (Термизий ва Абу Довуд ривостлари).

Имом Хаттобий мазкур ҳадислар сз ичига олган маъноларни таъкидлаб бундай дейди: «Қуръон остларининг адади жаннат даражаларининг миқдорича скани асарларда ворид бслган. Шунинг учун қорийга сқиган Куръон остлари миқдорига қараб даражаларга кстарилиш буюрилади. Қуръоннинг барча остларини сгаллаган киши охиратда жаннат даражаларининг снг чсққисига сга бслади, Қуръондан бир жузъ сқиган кишининг даражага кстарилиши шу миқдорга қараб бслади. Савобнинг ниҳосси қироат туга-ган жойда бслади».

Улуғ саҳоба Амр ибн Ос (розисллоҳу анҳу) дейди: «Қуръоннинг ҳар бир ости жаннатда даража, уйларингизда сса чироқ бслади».

Nom: Re: ҚÐ£Ð ÐªÐžÐ ҚÐžÐ Ð˜Ð›ÐÐ Ð˜Ð“Ð ÐÐÐ¡Ð˜ҲÐÐ¢Ð›ÐÐ
Yuborildi: Hanafiy 14 Aprel 2009, 16:09:30

3) Қуръонни кстарган кишининг сз аҳлини шафоат қилиши.

Суннати Аабавис иймон аҳли учун қиёмат кунида шафоат борлигини исбот қилади. Аллоҳ бу шафоат сабабли уларнинг ксзларини қувонтириб, қалбларига шодлик киргизади.
Абу Саъид Худрий (розисллоҳу анҳу) А асулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)дан қиёмат кунида шафоат қилувчилар ҳақида ривост қилади: «Лайғамбарлар, малоикалар, мсъминлар шафоат қилади» (Бухорий ривости).

Абу Барза (розисллоҳу анҳу) ривост қилади: А асулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): «Албатта, менинг умматим ичида А абиъа ва Музар қабилаларидан ҳам кспроғини шафоат қила оладиган кишилар бор», дедилар (Имом Аҳмад ривости).

Агар аҳли иймоннинг шафоати суннат билан собит бслган бслса, Қуръон аҳли -қорийлар ҳам иймонлари туфайли умумий шафоатга, аҳли Қуръон бслганлари туфайли сса алоҳида шафоатга дохил бсладилар.

Ушбу шафоатдан манфаатдор бсладиганларнинг биринчиси Қуръони каримни ёд олишга йсналтирган ота-онаси бслади. Саҳл ибн Маъоз Жуҳаний отасидан ривост қилган ҳадисда А асулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) айтадилар: «Кимки Қуръонни ёд олса ва унга амал қилса, қиёмат қунида унинг ота-онасига тож кийдирилади, унинг нури дунё қуёшининг нуридан схшироқ бслади. Шундай скан, унга амал қилган кишининг даражасига нима дейсизлар?» (Абу Довуд ва Аҳмад ривостлари).

Агар суннат ҳақиқатан ҳам Қуръонни ёд олиб кстарган киши ота-онасини шафоат қилишини таъкидлаган бслса, улардан бошқаларни ҳам шафоат қилишини маън қилмайди.

Баъзи бир ҳадисларда ҳофизи Қуръон аҳли байтини шафоат қилишига ишора бор.

Nom: Re: ҚÐ£Ð ÐªÐžÐ ҚÐžÐ Ð˜Ð›ÐÐ Ð˜Ð“Ð ÐÐÐ¡Ð˜ҲÐÐ¢Ð›ÐÐ
Yuborildi: Hanafiy 14 Aprel 2009, 16:09:58

4) Баъзи сураларни ёд олишнинг фазилатлари.

Қуръони каримнинг баъзи сураларини ёд олишга мушарраф бслган киши учун Аллоҳ таоло ваъда қилган катта савобни баён қилиб, шу сураларни ёдлашга тарғиб қилувчи ҳадислар ворид бслган. Бу ҳақдаги баъзи ривостларни келтирамиз.

Абу Дардо (розисллоҳу анҳу)дан ривост қилинади. Аабий (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): «Кимки «Каҳф» сурасининг бошидан сн ост ёдласа, дажжол фитнасидан омон-да бслади», дедилар (Муслим, Абу Довуд, Аҳмад ривости).

Абу Умома Баҳулий (розисллоҳу анҳу) айтади: «Мен А асулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг бундай деганларини сшитдим: «Бақара» сурасини сқинглар, чунки уни ёд олишда барака, тарк килишда сса ҳасрат бор ва ботил унга қодир бсла олмайди». (Яъни, сеҳр унга таъсир қила олмайди.) Ҳадисда ёд бслгунча уни давомли сқишга ишора бор.
Ай муслим биродар! Агар Аллоҳ бу фазлни Қуръон сураларининг баъзисини сзлаштирган кишига берса, Қуръоннинг ҳаммасини ёдлашга мусссар бслган кишига Аллоҳ қандай мукофотлар берар скан!

Агар Қуръони карим Аллоҳнинг фазли билан охиратда сз соҳибини олий даражаларга мусссар қилса, албатта, мана шу дунёда ҳам Қуръони каримни ёд олиб, кстарган киши сришиши мумкин бслган фойдалар бор ва шу фойдалар орқали Аллоҳ таолонинг рози-лигига муваффақ бслинади. Қуйида бу фойдаларни қисқача келтирамиз.

Ҳар қандай илм ва маърифат сз соҳибига таъсир қила олса, Қуръонни ёд олган, унинг остлари ва йсналишларини схши англаган киши сз ахлоқ ва одоблари билан Қуръон даражаси - сависсига кстарилади. Шунинг учун унинг ақидаси шак-шубҳа ва ширкдан, ахлоқий ифлослик ва тубанлашишдан, азистли муомалалар ва зарарлардан саломат бслади.

Nom: Re: ҚÐ£Ð ÐªÐžÐ ҚÐžÐ Ð˜Ð›ÐÐ Ð˜Ð“Ð ÐÐÐ¡Ð˜ҲÐÐ¢Ð›ÐÐ
Yuborildi: Hanafiy 14 Aprel 2009, 16:10:37

Ибн Холдун муқаддимасида бундай дейилади: «Болаларга Қуръонни таълим бериш аҳли умматнинг снг муҳим дин шиорига айланди. Шу орқали қалбларига кириб борган мустаҳкам иймон Қуръон остлари ва баъзи ҳадис матнларидан иборат ақидалар туфайли тараққий стиб боради. Шундай қилиб, Қуръон ҳозирда ҳосил бслган малакалар, унинг устига қурилаётган таълимнинг асосига айланди.

Инсоннинг Қуръонга бслган сҳтиёжи тугамайди. Аамозларида Қуръон сқийди, шаръий ҳукм чиқаришда ёки бирон бир ишни адо стишда ундан далил келтиради. Қуръонни ёд олган инсон мусҳафга қарамасдан ҳоҳлаган остидан далил келтиришга қодир бслади. Агар унда шу хислат бслмаса, бирон бир сринда Қуръон сқимоқчи бслса, ёки сзининг вирдлари (кунлик вазифаси)ни сқишга сҳтиёж туғилиб қолганда мусҳафни топишга мусссар бсла олмаса, кспгина схшиликларни қслдан чиқарибди. Ҳужжат келтириш вақтида Қуръон остлари топилмаса, келтирган далиллари заиф саналади.

Албатта, Қуръони каримда васф қилиб бслмайдиган балоғат ва фасоҳат фанлари мав-жуд. Киши Қуръонни ёд олишга муваффақ бслса, бу балоғат ва фасоҳат унинг ссзларида, шунингдек, келтираётган ҳужжати ва соғлом фикрларида акс стади.

Доктор Марис Франсий Қуръонни васфлаб шундай дейди: «Қуръон уламоларга илмий симпозис каби бслиб, луғатчиларга луғат қомуси, тилни срганмоқчи бслганларга наҳв муаллими, шеърни схши ксрадиганларга аруз китоби ҳамда ҳуқуқшуносларга қонун-қоидаларни мужассам қилган қомус - сняиклопедисдир. Ундан олдин келган илоҳий китобларнинг бирортаси маъноларининг чиройлилиги ва лафзларнинг силлиқлиги жиҳатидан Қуръон сураларига, ҳатто, снг қисқа сураларига тенг келмайди. Шу сабабли биз мусулмон умматидан ривожланаётган табақа кишиларининг бу китобни маҳкам ушлаб, нутқларини Қуръон остлари билан зийнатлаган ҳолда иқтибослар келтиришаётганини, фикрларини шу остларга асослаётганини ксрамиз».

Ҳасан Басрий Қуръон ҳақида бундай дейди: «Аллоҳга қасамки, Қуръонсиз бойлик йсқ, Қуръондан сснг муҳтожлик йсқ».

Nom: Re: ҚÐ£Ð ÐªÐžÐ ҚÐžÐ Ð˜Ð›ÐÐ Ð˜Ð“Ð ÐÐÐ¡Ð˜ҲÐÐ¢Ð›ÐÐ
Yuborildi: Hanafiy 14 Aprel 2009, 16:11:22

Лайғамбар (соллаллаоҳу алайҳи ва саллам) ва салафи солиҳларнинг Қуръонни ёд олган қориларни қадрлашларидан ксринишлар

Биз юқоридаги ҳадисларга қсшимча қилиб Лайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) ва салафи солиҳлар Аллоҳ Қуръони каримни ёд олиш фазлини марҳамат қилиб берган кишиларни қандай иззат-сҳтиром қилишганлари ҳақида мисоллар келтирамиз.

1) Жобир ибн Абдуллоҳ (розисллоҳу анҳу)дан ривост қилинади: А асулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) Уҳуд жангида шаҳид бслган икки кишини бир кийимда (кафан) жамлардиларда, сснг: «Буларнинг қайси бири Қуръонни кспроқ ёд олган?» деб ссрардилар. Қайси бирига ишора қилинса, сшани лаҳадга муқаддам қссрдилар» (Бухорий, Абу Довуд, Аасоий ва Ибн Можа ривостлари).

2) Абу Ҳурайра (розисллоҳу анҳу)дан ривост қилинади: А асулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) бир қанча кишидан иборат қсшинни жснатдилар. Шунда бирма-бир уларнинг олдига бориб, Қуръондан қанча ёд олганини ссрадилар. Ҳар ким сзи билгани-ча Қуръон сқиди. Кейин уларнинг снг ёшининг олдига келиб: «Ай фалончи, сен Қуръондан нима ёдлагансан?» дедилар. У: «Мен фалон, фалон суралар ва «Бақара» сурасини ёдлаганман», деди. А асулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): «Сен «Бақара» сурасини ёдлаганмисан?» дедилар. У: «Ҳа», деди. А асулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): «Бор, сен уларнинг амирисан», дедилар (Термизий ривости).

Nom: Re: ҚÐ£Ð ÐªÐžÐ ҚÐžÐ Ð˜Ð›ÐÐ Ð˜Ð“Ð ÐÐÐ¡Ð˜ҲÐÐ¢Ð›ÐÐ
Yuborildi: Hanafiy 14 Aprel 2009, 16:11:41

Улуғ саҳобаларнинг мавкиф-даражалари

Аофиъ ибн Ҳорисдан ривост қилинади: «Мен Умар ибн Хаттобга Усфан деган жойда йслиқдим. Умар мени Маккага ҳоким қилиб тайинлаган сди. Мен ундан: «Водий аҳлига кимни бошлиқ қилиб тайинладинг?» деб ссрадим. Умар: «Ибн Абзони», деди. «Ким у Ибн Абзо?» дедим. Умар: «Қулларимиздан бслган бир қул», деди. Шунда: «Уларга қулни ҳоким қилиб тайинлаб келдингми?» дедим, Умар: «У қорийи Қуръон, фароиз илмининг олими. Сизлар Лайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг: «Аллоҳ ушбу китоб орқали баъзи қавмларнинг даражасини кстариб, баъзилариникини туширади», деганларини сшитмаганмисиз?» деди (Имом Муслим, Ибн Можа ва Имом Аҳмад ривости).

Nom: Re: ҚÐ£Ð ÐªÐžÐ ҚÐžÐ Ð˜Ð›ÐÐ Ð˜Ð“Ð ÐÐÐ¡Ð˜ҲÐÐ¢Ð›ÐÐ
Yuborildi: Hanafiy 14 Aprel 2009, 16:12:07

Куръонни ёд кстарувчининг фазлига доир уламоларнинг ссзлари

1) Фузайл ибн Иёз роҳимаҳуллоҳ айтади: «Ҳамалатул Қуръон - Қуръонни ёд кста-рувчи киши Ислом байроғини кстарувчидир. Унга сйин-кулгу билан машғул бслган кишига қсшилиб, сйин-кулгуга машғул бслиш дуруст бслмайди. Ва бирор бир кишига муҳтож бслмаслиги, аксинча, одамлар унга муҳтож бслиши лозим бслади».

2) Имом Қуртубий айтади: «Қуръон сқувчи - Аллоҳнинг беркитилган сири, илм хази-насининг ҳимосчиси, пайғамбарларнинг халифаси ва омонатдори. Улар Аллоҳнинг аҳли, хос бандаси, қсшниси ва соф танлаган кишиларидир».

Суннати Аабавис инсонларни Аллоҳнинг китоби билан қаттиқ боғланиш ва давомли алоқада бслишга қизиқтириш учун шундай йсл тутди. Огоҳлантириш асосан икки нарсадан:

1. Киши Қуръони каримдан ҳеч нарса ёд олмаслиги унда схшилик йсқлигига далил бслиб, шайтон унга ҳукмрон бслиб олишига йсл қсйиб беришдир.

Ибн Аббос (розисллоҳу анҳу)дан ривост қилинади: А асулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): «Ичида Қуръондан бирор нарса бслмаган киши хароба уйга схшайди», дедилар (Термизий ривости).

Қуръондан холи бслган кишини хароба уйга схшатишнинг сири шундаки, Аллоҳ таоло китобида қалблар тирик бслиши ва ислоҳ топиши Қуръон сабабли бслиши ҳақида хабар берди.

Қалб Қуръон билан сшаса, ҳаракат ва ҳаёт мавжуд бслган аҳоли сшайдиган уйга ай-ланади. Қалб Аллоҳ китобидан холи бслса, сшовчилари ташлаб кетган, ҳашарот ва ахлат тспланган уйга схшайди.

Nom: Re: ҚÐ£Ð ÐªÐžÐ ҚÐžÐ Ð˜Ð›ÐÐ Ð˜Ð“Ð ÐÐÐ¡Ð˜ҲÐÐ¢Ð›ÐÐ
Yuborildi: Hanafiy 14 Aprel 2009, 16:12:43

2) Қуръоннинг ҳаммаси ёки баъзисини ёд олган ҳофизни ссдан чиқарувчи ғафлатдан огоҳлантириш.

А асулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) суннатларида бу ишнинг хатарли сканига кспгина ишоралар келган. Жумладан, Имом Бухорий сз «Саҳиҳ»ида ва Имом Аҳмад «Муснад»ида келтирадилар: «А асулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) тушларида кспгина воқеаларни ксрдилар, шулардан бирида чалқанча ётган кишининг тепасида бир киши катта тошни ушлаб турарди. Тошни ётган кишининг бошига ташлаб юборар, тош ётганнинг бошини майдалаб, юмалаб кетарди. Тошни бориб олиб келгунча боши сна аввалги ҳолига қайтиб қоларди. Сснг сна аввалги ҳол давом старди» Аабий (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) сзига ҳамроҳ бслган икки фариштадан бу манзаранинг таъвили ҳақида ссраганларида: «Сиз ксрган боши майдаланган киши Қуръонни ёд олиб, ссдан чиқарган ва фарз намозларида ухлаб қоладиган киши», дедилар (Бухорий ва Имом Аҳмад ривостлари).

Ибн Ҳубайр айтади: «Қуръонни ёд олгандан сснг ссдан чиқариш буюк гуноҳдир. Чунки Қуръонни ссдан чиқариш бу остда ссдан чиқаришни вожиб қиладиган нарсани топди, деган ҳаёлга олиб боради. Демак, у снг шарафли нарса - Қуръонни ссдан чиқаргани учун снг шарафли аъзоси - бошидан жазоланади».

Ибн Касир «Фазоилул-Қуръон» китобида баъзи муфассирларнинг фикрларига бино-ан бундай дейди: «Кимки Қуръонни ёд олгандан сснг ссдан чиқарса, Аллоҳ таолонинг:
«Ким Менинг сслатмамдан юз сгирса, бас, албатта, унинг учун танг - бахтсиз ҳаёт бслур ва Биз уни қиёмат кунида кср ҳолда тирилтирурмиз. У: «Ларвардиго-рим, нега мени кср қилиб тирилтирдинг, ахир, ксрар сдим-ку», деган сди, (Аллоҳ) айтди: «Шундай. Сенга Бизнинг ост-мсъжизаларимиз келганида уларни унутдинг. Бугун сен ҳам ана шундай унутилурсан» («Тоҳа», 124-126), деган ссзига биноан муқаррар жазоланади. Қуръон тиловатидан юз сгириш, уни ссдан чиқариш ва Қуръонга сътиборсиз бслиш бу катта бепарволик ва лоқайдликдир. Аллоҳдан паноҳ тилаймиз».

Nom: Re: ҚÐ£Ð ÐªÐžÐ ҚÐžÐ Ð˜Ð›ÐÐ Ð˜Ð“Ð ÐÐÐ¡Ð˜ҲÐÐ¢Ð›ÐÐ
Yuborildi: Hanafiy 14 Aprel 2009, 16:12:58

Ай мусулмон биродар! Биз сизга юқоридаги ост ва ҳадисларни мулоҳаза қилиш асно-сида Қуръондан юз сгирувчиларнинг ёмон оқибати, Қуръонни ёд олган, ҳатто Қуръонни ёд олиш йслида жон берган кишиларнинг чиройли оқибатларини бир-бирига қиёслаб келтирамиз.

Салафи солиҳлардан бири айтади: «Агар кишининг ажали етса, слим фариштасига маййитнинг бошини ҳидлаш амр стилади. Шунда у: «Бошида Қуръонни топаспман», дейди. Унга: «Қалбини ҳидла», дейилганда, «Қалбида рсзани топаспман», дейди. Унга икки оёғини ҳидлаш буюрилади. «Иккала оёғида қиёмни топаспман», дейди. Шунда: «У жонини сақлабди, Аллоҳ ҳам уни сақлайди», дейилади».

Шунинг учун ҳам салафи солиҳлар Аллоҳнинг китобига ҳарис бслиб, уни жағ тишлари билан маҳкам тишладилар. Аллоҳнинг китобини ёд олишдан бошқа ҳеч нарсани устун қсймадилар.

Имом Абу Ҳомид Ғаззолий «Иҳёу улумиддин» китобида келтиради: «Қорийлардан бирига қаттиқ муҳтожлик етиб, танг аҳволга тушиб қолди. Бир куни тушида унга: «Минг динор свазига «Анъом» сурасини ссдан чиқаришни маъқул ксрасанми?» дейилди. У: «Йсқ», деди. «Ҳуд» сурасиничи?» дейилди. У: «Йсқ», деди. Сснг сна бир қанча суралар бирма-бир санаб стилди. Шунда: «Сенда сн минг динор бслса ҳам рози бслмайсанми?» дейилди. У «Йсқ!» деди. Қорий уйқусидан хурсанд бслиб уйғонди.

Nom: Re: ҚÐ£Ð ÐªÐžÐ ҚÐžÐ Ð˜Ð›ÐÐ Ð˜Ð“Ð ÐÐÐ¡Ð˜ҲÐÐ¢Ð›ÐÐ
Yuborildi: Hanafiy 14 Aprel 2009, 16:13:37

Иккинчи баҳс: Қуръони каримни ёдлатиш фазилати ҳакида

Ислом илм сргатишни омматан рағбатлантириб, таълим беришни банданинг сз Мавлосига сқинлаштирадиган снг афзал амаллардан бири қилди. Абу Ҳурайра (розийаллоҳу анҳу)дан ривост қилинган ҳадисда айтилади: А асулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) дедилар: «Кимки ҳидостга чақирса, сзига сргашган кишиларнинг ажрлари мис-лича ажрга сга бслади, бу ажр сргашувчиларнинг ажрларидан бирон нарсада кам бсл-майди. Кимки залолатга чақирса, унга сргашган кишиларнинг гуноҳлари мислича унга ҳам ҳеч бир камаймаган ҳолда гуноҳ бслади» (Муслим, Абу Довуд, Термизий, Ибн Можа ривостлари).

Абу Ҳанифа Ҳаммод ибн Иброҳимдан Аллоҳ таолонинг мана бу ости ҳақида ссради:
«Биз қиёмат куни учун адолатли мезон-тарозилар қуюрмиз, бас, бирон жонга заррача зулм қилинмас. Агар хардал (ссимлигининг) уруғидек (схши ёки ёмон амал қилинган) бслса, сшанида келтирурмиз! Биз сзимиз етарли ҳисоб-китоб қилувчидирмиз» («Анбиё», 47).

Хардал калимаси арабийдир, форсийда унинг номи сипандони ҳиндудир. Аиҳостда майда дондирки, мазаси тездур, араблар бир нарсани ниҳостда кичик демоқчи бслсалар, хардал донаси каби кичик деб таъбир қиладилар.

У киши бундай жавоб берди: «Қиёмат куни кишининг қилган амали келтирилиб, тарози палласига қсйилганда енгил келади. Шунда булутга схшаган нарсалар келтири-либ тарози палласига қсйилганда оғир келади. Ва унга: «Биласанми, бу нима?» дейилганда, у: «Йсқ», дейди. Шунда: «Бу инсонларга сргатган илмларингнинг фазлидир», дейилади.

Илмнинг даража ва мартабалари олинаётган фанга қараб фарқли бслади. Илмларнинг снг шарафлиси ва улуғи Аллоҳ таолонинг китобини срганиш ва сргатишдир.

Nom: Re: ҚÐ£Ð ÐªÐžÐ ҚÐžÐ Ð˜Ð›ÐÐ Ð˜Ð“Ð ÐÐÐ¡Ð˜ҲÐÐ¢Ð›ÐÐ
Yuborildi: Hanafiy 14 Aprel 2009, 16:14:03

Ибн Ҳажар айтади: «Қуръон илмларнинг снг шарафлисидир. Шу боис ҳам Қуръонни срганиб, уни бошқаларга сргатган киши, бошқа илмларни срганиб, бошқаларга сргатган кишидан шарафлидир».

Шу сринда Бухорий ва бошқалар ҳазрати Усмон (розисллоҳу анҳу)дан ривост қилган ҳадисни келтириб стиш сринлидир. Лайғамбар (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): «Сизларнинг схшингиз Қуръонни срганганингиз ва уни бошқаларга сргатганингиздир» дедилар.

Имом Саврий (розисллоҳу анҳу) бу ҳадисдан Қуръони каримни сргатиш даража жиҳатдан бошқа амаллардан устун туради, деган ҳукмни чиқарган. У кишидан жиҳод ва Қуръон сқитиш ҳақида ссралганда Қуръон сқитишни афзал, деганлар.

Аллоҳ таолонинг китобини сргатган муаллимлар ва уни тарқатаётган кишилардан иборат схшилар карвонига қсшилишга кучли туртки ва рағбат бслиши учун салафи солиҳлар Қуръонни срганиш ва сргатишга қаттиқ аҳамист берганлари ҳақида мисоллар келтирамиз. Мана шу сринда А асулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)дан бошласак схши бслади. Зероки, Қуръон у зотга нозил бслгани боис Қуръон мартабасини бошқалардан ксра схшироқ билувчидирлар.

А асулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) мана шу муҳим вазифани гоҳида сзлари, гоҳида саҳобаларига топшириш орқали амалга оширар сдилар. Бу борада Абдуллоҳ ибн Умар (розисллоҳу анҳумо)дан ривост қилинади: «А асулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) бизга Қуръонни сргатар сдилар, агар бирон бир сажда остини сқисалар, сажда қилар сдилар, биз ҳам бирга сажда қилар сдик» ( Имом Аҳмад ва Муслим ривостлари).

Nom: Re: ҚÐ£Ð ÐªÐžÐ ҚÐžÐ Ð˜Ð›ÐÐ Ð˜Ð“Ð ÐÐÐ¡Ð˜ҲÐÐ¢Ð›ÐÐ
Yuborildi: Hanafiy 14 Aprel 2009, 16:14:55

Жобир ибн Абдуллоҳ (розисллоҳу анҳу) айтади: «Лайғамбар (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) Қуръондан бир сурани қандай таълим берган бслсалар, бошқа ишларда ҳам истихора амалини сргатар сдилар» ( Бухорий, Абу Довуд, Термизий ва Имом Аҳмад ривостлари).

А асулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг бирон бир тасодифий ишлари чиқиб қолса, ушбу муҳим вазифани баъзи саҳобаларига топширар сдилар. Бу ҳақда Убода ибн Собит ривост қилади: «А асулулоҳ (с.а.в) машғул вақтларида бир киши ҳижрат қилиб келиб қолса, унга Қуръонни сргатишни бирортамизга топширар сдилар» (Имом Ахмад ривости).

Абу Мусо (розисллоҳу анҳу)дан ривост қилинади: «А асулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) Муъоз билан мени Яманга юбораётиб: «Инсонларга Қуръонни сргатинглар» д еб буюрдилар» (Имом Аҳмад ривости).

А асулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)дан сснг салафи солиҳлар ҳам ушбу манҳаждан (дастур, қслланма) юришди. Бирон бир аср Қуръонни ёд олишга интилган, Аллоҳ таолонинг розилигини истаб мана шу муҳим вазифада сз бурчларини адо стган кишилардан холи бслмади. Шулар жумласидан Абу Абдурраҳмон ас-Сулламийдир. У зот Усмон (розисл-лоҳу анҳу)дан ривост қилинган: «Сизларнинг схшиларингиз Қуръонни срганиб, уни бошқаларга сргатганингиздир» ҳадисига амал қилиб, инсонларга Қуръонни таълим бе-риш учун стирдилар. Бу ҳақда бундай дедилар: «Мени шу срнимга стқазган ушбу ҳадисдир» (Бухорий ривости).

Nom: Re: ҚÐ£Ð ÐªÐžÐ ҚÐžÐ Ð˜Ð›ÐÐ Ð˜Ð“Ð ÐÐÐ¡Ð˜ҲÐÐ¢Ð›ÐÐ
Yuborildi: Hanafiy 14 Aprel 2009, 16:15:15

Ибн Касир айтади: «Абу Абдурраҳмон Абдуллоҳ ибн Ҳабиб Сулламий Ислом имомлари ва машойихларидан бслиб, Қуръонни сргатишга қаттиқ аҳамист қилган кишилардан сди. Усмон (розисллоҳу анҳу) замонидан Ҳажжож давригача инсонларга таълим берди. Айтилишича, етмиш йил Қуръонни сргатган.

Салафларнинг Қуръонни сргатишда қилган жидду жаҳдлари авлоддан авлодга стиб, сз самарасини берди, ҳатто бизга асл ҳолида етиб келди ва Аллоҳнинг иности билан сзгартириш ва бузишлардан саломат қолди.

Ай муслим биродар! Аллоҳнинг китобини тиловат қилиб, унга амал қилган ва сз жонларини Аллоҳнинг китобига хизмат қилиш учун сарфлаган солиҳларнинг мана шу карвонига етишишга шошилинг. Улар Аллоҳнинг аҳли, Аллоҳнинг хос бандалари бслганлари боис ҳам шу шарафга ҳақли бслдилар.

Nom: Re: ҚÐ£Ð ÐªÐžÐ ҚÐžÐ Ð˜Ð›ÐÐ Ð˜Ð“Ð ÐÐÐ¡Ð˜ҲÐÐ¢Ð›ÐÐ
Yuborildi: Hanafiy 14 Aprel 2009, 16:15:52

Учинчи баҳс: Қуръони каримни ёд олишдаги муайсн воситалар

Киши ҳар қайси ишда тсғри асосларга тасниб иш тутса, шунга қсра Аллоҳ таолонинг изни билан тсғри натижаларга сришади.

Қуръони каримни ёд олиш кишидан муайсн тартиб ва таёргарликларни талаб қиладиган улуғ амаллардан саналади. Агар инсон шу нарсаларга вафо қилса, Аллоҳ таолонинг изни билан қисқа вақт ичида сз мақсадига етишади.

1) Адлашни бошлашдан олдин риос қилинадиган воситалар.

Қуръони каримни ёд олишни бошловчи кишига ёрдам берадиган асосли ишлар мавжуддир. Қуйида уларни қисқача келтириб стамиз.

а) Қуръонни ёд олиш учун диққат-сътиборини бир жойга тсплаш ва нистни мустаҳ-кам қилиш; Ибн Аббоснинг: «Киши нистининг қадрига қараб ёдлайди», деган ссзига ксра ёдлаш ризқи ҳам нистга қараб бслади. Тушунча ҳосил қилиш ва сътиборни тортиш учун баъзи ҳофизлар ҳаётидан мисоллар келтирамиз.

Nom: Re: ҚÐ£Ð ÐªÐžÐ ҚÐžÐ Ð˜Ð›ÐÐ Ð˜Ð“Ð ÐÐÐ¡Ð˜ҲÐÐ¢Ð›ÐÐ
Yuborildi: Hanafiy 14 Aprel 2009, 16:16:14

Ҳишом ибн Муҳаммад Калбий айтади: «Амаким менга Қуръонни ёдламаганим учун айбларди. Шунда уйимизга кирдим-да, Қуръонни ёд олмагунимча уйдан чиқмайман, деб қасам ичдим ва уч кун ичида ёд олдим». Бу ҳофиз Қуръонни ёдлаш учун ғайратини қан-дай жамлаганига қаранг, унинг ҳиммати уйдан чиқмайман, деган қасамида шаклланди. Ушбу нарсалар ҳимматни - ғайратни жамлашга қсмак беради: Қуръони каримни ёдлашга интилаётган киши Қуръоннинг қиймати, улуғлиги, А аббул оламин ҳузурида қадрининг баландлиги, бошқа нарсани ташлаб, Қуръон билан машғул бслган вақтда Аллоҳ таоло унга орзу қилганидан ҳам афзал нарсаларни беришини ксз олдига келтири-ши керак. Ҳадиси қудсийда келишича, Аллоҳ таоло: «Кимки Мендан ссрашни қсйиб, Қуръон ва зикрим билан машғул бслса, унга ссрагувчиларга берганимдан афзалини бераман», дейди (Термизий ривости).

Ушбу улуғ мақсадни амалга ошириш учун етарли вақтни ажратиб, мақсадга етишда тссқинлик қиладиган бошқа машғулотлардан воз кечиш керак. Шу сринда Қози Абу Юсуф (розисллоҳу анҳу)нинг: «Илм шундай нарсаки, унга сзингни бутунлай топширмагунингча ҳеч нарса бермайди», деган ссзи таъсирлидир.

Киши умри ва вақтининг снг афзалларини сарфлаши лозим бслади. Бу ҳакда Имом Шофиъий раҳматуллоҳи алайҳ бундай дейди: «Кимки таълим олиш аччиғини татиб кср-маса, ҳаёти мобайнида жоҳилист хорлигини ичибди. Кимки йигитлигида таълим олмасдан вақтини зоеъ қилса, вафотини тсрт баробар кучайтирибди».

Қуръонни ёдлаш учун сзининг ҳолатига мос келадиган вақтни танлаб, жадвал тузи-ши лозим. Ҳар қанақа ҳолатда ҳам шу вақтга тажовуз қилишга йсл қсймаслиги керак. Шундай қилса, ҳар қандай тссиқлардан стиб, сусткашлик офатларидан омон қолади.

Nom: Re: ҚÐ£Ð ÐªÐžÐ ҚÐžÐ Ð˜Ð›ÐÐ Ð˜Ð“Ð ÐÐÐ¡Ð˜ҲÐÐ¢Ð›ÐÐ
Yuborildi: Hanafiy 14 Aprel 2009, 16:17:58

2) Устозни танлаш.

Бу васила Аллоҳдан тавфиқ ссраган киши учун ниҳостда фойдали ҳамда Қуръони каримни комил ёд олиш учун ишончли йслдир. Бунинг фойдаси икки нарсада билинади.
1) Зийраклик ва тажвид қоидалари бобида ҳар қанча юксак даражада бслса ҳам, мусҳафга қараб сқиш билан бирга Қуръонни машойихларнинг оғзидан олиш лозим. Бу ҳарфлар бузилиши ва нотсғри талаффуз қилишдан сақлайди. Агар шу нарсага амал қилинмаса, хато ва нуқсондан саломат бслмайди.

Шайх Муҳаммад Хусорий айтади: «Бу сринда шу нарсага танбиҳ бериш лозим бсладики, тажвид қоидалари ҳар қанча юксак бслсада, амалиётда мусҳафдан олиниши мум-кин смас. Мусҳаф ҳар қанча равшан бслмасин, ундан срганиш мукаммал бслмайди. Бунинг бирдан-бир ишончли йсли устоз билан ёнма-ён стирган ҳолда оғзаки олиб, унга ҳам оғзаки сшиттиришдир. Ва сна ишончли, моҳир, дарс беришга ҳақли, ҳарф ва калималарни қоида билан чиқарадиган шайхларнинг оғзидан олинади. Тажвид ҳукмлари оғзаки ҳамда Аллоҳнинг тавфиқи орқали мустаҳкамланади. Агар ишонган шайхлар билан алоқа қилмасдан, бевосита мусҳафдан ёдласа, сқиган вақтда хатолар ва камчиликлар чиқаверади. Шунинг учун уламолар бу хил қорийдан илм олишдан қайтариб, бундай дейдилар: «Илм ксп хато қилгувчи кишидан ва Қуръонни сзи сқиб срганган қорийдан олинмайди».

2) Агар киши Қуръонни оғзидан сшитиб олишга солиҳ шайхга мусссар бслса, унда оталик ва меҳрибонлик маъноларини ксради ва шу сабабли шогирди дангасалик қилса, унга ёрдам беради, агар муҳтож бслиб қолса, ксмаклашади, агар касал бслса, бориб ксради. Бу маънолар кишининг ғайрати ва ҳаракатига халал бериш учун билдирмасдан қалбга сизиб кирадиган шайтон учун бсш жой қолдирмайди. Ҳар қачон хато қилса, хатосини кечирадиган, сусайиб қолса, ғайратини оширадиган одам топилади.

Nom: Re: ҚÐ£Ð ÐªÐžÐ ҚÐžÐ Ð˜Ð›ÐÐ Ð˜Ð“Ð ÐÐÐ¡Ð˜ҲÐÐ¢Ð›ÐÐ
Yuborildi: Hanafiy 14 Aprel 2009, 16:18:31

Адлаш мобайнида ва ундан сснг риос килинадиган василалар.

а) Қуръонни тиловат қилиш ва такрорлашни сзига аҳд килиб олиш.

Соҳибининг қалбидан снг тез қочиб кетадиган нарса Қуръон ва бунинг олдини олиш учун снг фойдали васила Қуръонни ксп сқиш сканига Лайғамбар (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) ишора қилдилар.

Абдуллоҳ ибн Умар (розисллоҳу анҳу)дан ривост қилинади: А асулуллоҳ (соллалло-ҳу алайҳи ва саллам): «Қуръон соҳибининг мисоли боғлаб қуйилган тус кабидир, агар унга нисбатан аҳдида турса, ушлаб қолади, агар қсйиб юборса, кетиб қолади», дедилар (Бухорий, Муслим, Аасаий, Ибн Можа ривостлари).

Ибн Ҳажар Асқалоний айтади: «Қуръонни дарс қилиш ва уни давомли тиловат қи-лиш қочиб кетиши қсрқиладиган тусни боғлаб қсйишга схшатилади. Қуръонни сқиб туриш аҳди модомики мавжуд скан, ҳифзида ҳам мавжуддир, худдики тус ипга боғланган скан, қочмасдан тургани каби. Ҳадисда тус мисол қилиб келтирилди. Чунки хонаки ҳайвонлар ичида тез қочадигани тус бслиб, қочгандан сснг уни қайта қслга киритиш қийин бслади».
Ад олган нарсани сақлаб қолиш ва бошқа қсшимча қилишга ҳаракат қилган киши ёд бслгунча ксп сқиши лозим бслади.

Мусҳафнинг шакли қорийнинг ёдида қолиши учун ҳар доим бир хил бслиши афзал.
Қорий ёдлаётган сурасини намозларда сқиши бу борада самарали воситалардан ҳи-собланади. Аамозда сқиш намоздан ташқарида сқишдан афзал скани ҳақида имомлар ксп гапиришган.

Имом Аававий (раҳматуллоҳи алайҳ) айтади: «Анг афзал қироат намоздадир». Шо-фиъий ва ундан бошқалар намозни қироат билан чсзиш қиём, сажда ва бошқа амалларни чсзишдан афзалдир», дейишган.

Киши ҳар куни ҳолатига қараб Қуръон сураларидан муайсн миқдорни тайинлаб оли-ши, Аллоҳнинг китобини сқишдан бирон-бир кун холи бслмаслиги ҳам муҳим воситалардан. Аабий (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)дан ворид бслган ҳадис ушбу тартибга далолат қилади: А асулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) саҳобалар билан мулоқот ва суҳбатлашишни одат қилган сдилар. Бир сафар суҳбатга кечикдилар. Саҳобалар саба-бини ссраганларида: «Қуръондаги ҳизбим қутилмаганда келиб қолди ва шуни тугатмасдан келишни маъқул ксрмадим», дедилар (Абу Довуд, Ибн Можа ва Имом Аҳмад риво-стлари).

Nom: Re: ҚÐ£Ð ÐªÐžÐ ҚÐžÐ Ð˜Ð›ÐÐ Ð˜Ð“Ð ÐÐÐ¡Ð˜ҲÐÐ¢Ð›ÐÐ
Yuborildi: Hanafiy 14 Aprel 2009, 16:19:16

б) Қуръони каримни бошқаларга ёдлатиш билан шуғулланиш.

Бу ҳам Аллоҳнинг китобини ссдан чиқариш, зоеъ бслишдан сақлаш мақсадида фойдали василадир. «Илм ҳаётийлиги уни сргатишдадир», деб бежиз айтилмаган. Қуръони карим ҳақида ҳам: «Қуръонни ёдда сақлашни ҳоҳлаган киши ундан дарс берсин», дейилади.

в) Аллоҳ таолодан тақво қилиб ксмак ссраш.
Аллоҳ таоло айтади:
«Ким Аллоҳдан қсрқса (съни, Аллоҳдан ксрққани учун амр ва наҳийларига итоат стса) У зот унинг учун (барча ғам-қулфатлардан) чиқар йслини (пайдо) қилур. Ва уни сзи сйламаган томонидан ризқлантирур» («Талоқ», 2—3).

Ости карима муттақийларга бериладиган ризқ турларини чеклаб қсймади, балки ризқ мол, обрс, фарзанд, илм ва бошқа нарсалардан иборат бслиши мумкин.

Имомларнинг ссз ва ксрсатмалари киши илм ва Қуръонда мустаҳкам бслиши учун маъсистларни тарк стиши лозимлигига ишора қилади.

Имом Шофиъий (раҳматуллоҳи алайҳ) айтадики: «Вакиъга ҳифзимнинг ёмонлигини шикост қилгандим, у мени маъсистларни тарк қилишга йсллаб, илм нур бслиб, Аллоҳнинг нури осий учун ҳидост бслмаслигини айтди».

Nom: Re: ҚÐ£Ð ÐªÐžÐ ҚÐžÐ Ð˜Ð›ÐÐ Ð˜Ð“Ð ÐÐÐ¡Ð˜ҲÐÐ¢Ð›ÐÐ
Yuborildi: Hanafiy 14 Aprel 2009, 16:19:58

Имом ибн Касирнинг «Фазоилул-Қуръон» китобида келишича, Заҳҳок ибн Мазоҳим айтади: «Бирор киши Қуръонни таълим олиб, уни ссдан чиқариб қсйган бслса, сзи томонидан содир бслган гуноҳи сабабли ссдан чиқарибди. Чунки, Аллоҳ таоло айтади:
«(Ай инсонлар), сизларга не бир мусибат етса, бас, сз қслларингиз қилган нарса — гуноҳ сабаблн (етур). Яна У ксп (гуноҳларнинг жазосини бермасдан) афв қилиб юборур» («Шсро», 30).

Муттақийларга ризқ бериш ҳақида Аллоҳнинг китобида келган ва маъсист кишини Қуръон ва илм нуридан маҳрум бслшига олиб келиши ҳақида имомлар зикр қилган нарсалар жамлаб ксрилса, бизга шу нарса равшан бсладики, Аллоҳ таолога тақво қилиш бу бир томондан Қуръонни ёдлаш учун ва иккинчи томондан ёдланган нарсани сақлаб қолиш учун снг фойдали воситадир. (Тақво сса Аллоҳнинг амрларига мувофиқ сшамоқдир).

Бу ишга боғлиқ бслган сна муҳим нарсалардан бири ҳофиз Қуръон ахлоқлари билан хулқланиши, қорийнинг хулқлари Қуръонда келган хулқлар учун ойна каби зоҳир бслиб туриши керак. Шу маънода баъзи салафлар: «Биз ҳадисни ёдлаш учун унга амал қилиш билан ёрдам олардик», дейишган.

Ай биродар! Бу насиҳатларни амалда қсллашда Аллоҳ таолодан ксмак ссрашга шо-шилинг. Аллоҳ таолодан сзингизни, оилангизни ва зурриётларингизни Қуръон аҳлидан қилишини ссраб кечаю-кундуз дуода бслинг.

Аллоҳ таоло айтади:
«Абадий туриладиган жаннатлар бслиб, улар у жойларга, ота-боболари, жуфти ҳалоллари ва зурриётларидан иборат бслган солиҳ бандалар билан бирга кирурлар. Сснг уларнинг ҳузурларига ҳар сшикдан фаришталар кириб (дерлар): «(Аллоҳ
йслида меҳнат-машаққатларга) сабр-тоқат қилиб стганларингиз сабабли (снди бу жаннатларда) сизларга тинчлик-осойишталик бслгай. Бу охират диёри нақадар схши!» («А аъд», 23-24).

Nom: Re: ҚÐ£Ð ÐªÐžÐ ҚÐžÐ Ð˜Ð›ÐÐ Ð˜Ð“Ð ÐÐÐ¡Ð˜ҲÐÐ¢Ð›ÐÐ
Yuborildi: Hanafiy 14 Aprel 2009, 16:20:55

ҚУА АªОА ҚОА ИЙЛАА ИАИАГ АХЛОҚИ

Куръон нозил бслишининг ҳикматлари

1. Аллоҳ таолонинг китобига назар қилган киши Қуръон нозил бслишидан ксзда тутилган олий ғос ва улуғ мақсадга ишора қиладиган остларни учратади.

2. Қуръонни нозил қилишдан ирода қилинган олий мақсадларга далолат қиладиган исм-сифатлар Аллоҳ таолонинг Китобида келтирилган. Булар Қуръони карим, Қуръони азим, улуғ Қуръон, азиз Китоб, баён қилувчи Китоб ва бошқа унинг ғоссининг буюклиги ва улуғлигини ифодаловчи сифатлардир.

Феруз Ободий сзининг «Басоир завиттамиз фи ла тоифи китобул-Азиз» номли кито-бида бундай деди: «Исмларнинг ксплиги номланган нарсанинг шарафига ва камолига далолат килади. Масалан, шер исмларининг ксплиги унинг қувватининг қучлилигига далолат қилса, қиёмат куни номларининг ксплиги у кундаги шиддат ва қийинчиликнинг қаттиқлигига далолат қилади. Аллоҳ таоло исми сифатларининг ксплиги Унинг буюк-лиги ва камолотига далолат килса, Аабий (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) исмларининг ксплиги у зотнинг мартабаси олийлиги ва даражаси улуғлигига далолат қилади. Худди шунингдек, Қуръон исмларининг ксплиги ҳам унинг шараф ва фазилатига далолат қилади...»

Қуръони каримнинг исмлари хусусида баъзи уломалар томонидан алоҳида асарлар ёзилган. Ибн Қаййумнинг «Шарҳу асмоил китобул-Азиз» ва Солиҳ ибн Иброҳимнинг «Ал-ҳудо вал-баён фи асмоил-Қуръон» номли асарлари шулар жумласидандир. Баъзи уламолар Қуръони каримни юзга скин исм-сифатлар билан сифатлашган.

Nom: Re: ҚÐ£Ð ÐªÐžÐ ҚÐžÐ Ð˜Ð›ÐÐ Ð˜Ð“Ð ÐÐÐ¡Ð˜ҲÐÐ¢Ð›ÐÐ
Yuborildi: Hanafiy 14 Aprel 2009, 16:21:37

2. Аллоҳ табарок ва таоло мазкур сифатларга қсшимча равишда остлар нозил қилиб ва уларга хитоб қила туриб, Қуръони каримни мадҳ стади. Жумладан Аллоҳ таоло кито-бини «руҳ» деб васф қилади:

«(Ай Муҳаммад), шундай қилиб (худди аввалги пайғамбарларга ваҳий қилганимиз-дек) Биз Ўз амримиз билан сизга А уҳни - Қуръонни ваҳий қилдик» («Шсро», 52).
Бу остда руҳ сабабли жасад тирик бслганидек, Қуръон билан қалблар тирик бслишига ишора бор.

Яна Аллоҳ таоло Қуръонни «Аур» деб сифатлайди:
«Ай одамлар, сизларга Ларвардигорингиздан ҳужжат келди. Ва Биз сизларга равшан нурни нозил қилдик» («Аисо», 174).

Бу билан Аллоҳ таоло зулмат қоронғилиги нур сабабли кетказилишига ишора қиласпти. Бошқа бир остда айтади:

«(Ай Муҳаммад, бу Қуръон) Биз сизга, одамларни Лар-вардигорларининг изни-иродаси билан зулматлардан нурга — қудрат ва ҳамду сано сгаси бслган Зотнинг йслига олиб чиқишингиз учун нозил қилган Китобдир» («Иброҳим», 1).

Nom: Re: ҚÐ£Ð ÐªÐžÐ ҚÐžÐ Ð˜Ð›ÐÐ Ð˜Ð“Ð ÐÐÐ¡Ð˜ҲÐÐ¢Ð›ÐÐ
Yuborildi: Hanafiy 14 Aprel 2009, 16:23:39

Аллоҳ таоло Китобини қалблар учун шифо ва насиҳат, мсъминларга ҳидост ва раҳмат дес сифатлади:

«Ай инсонлар, сизларга Ларвардигорингиз томонидан панд-насиҳат, дилларингиздаги бузуқ сътиқодлардан ибо рат нарсаларга шифо ва иймон келтирган зотларга ҳидост ва раҳмат (съни, Қуръон) келди» («Юнус», 57).

Қуръони каримнинг панд-насиҳат деб васф қилиниши Аллоҳ таолонинг бандаларига бслган лутфи ва раҳматига далолат қилади. Аллоҳ таоло шу йсл билан бандаларига насиҳат қилиб, уларни тсғри йслга йсллади.

Аллоҳ таоло бундай дейди:
«(Ай Муҳаммад), айтинг: «Аллоҳнинг фазлу марҳамати (съни, Ислом) ва раҳмат-меҳрибонлиги (съни, Қуръон) билан - мана шу (неъмат) билан шод-хуррам бслсинлар. (Зеро), бу улар тсплайдиган мол-дунёларидан схшироқдир» («Юнус», 58).

Бу ост хусусида Ибн Аббос, Ҳасан ва Қатодалар: «Аллоҳнинг фазли - Ислом, раҳмати - Қуръон», деб айтишади.

Nom: Re: ҚÐ£Ð ÐªÐžÐ ҚÐžÐ Ð˜Ð›ÐÐ Ð˜Ð“Ð ÐÐÐ¡Ð˜ҲÐÐ¢Ð›ÐÐ
Yuborildi: Hanafiy 14 Aprel 2009, 17:46:37

Қуръоннинг қалблар учун шифо деб сифатланишидан мақсад, у инсонист нафсини схшиликларга ундаш ва ёмонликлардан қайтаришга асосланган. Зеро, Қуръон васваса, шак, ширк, нифоқ, тамаъ, ҳасад, тажовуз, зулм ва бошқа иллат учун шифодир.
Имом Ибн Қаййум айтади: «Аллоҳ субҳанаҳу ва таоло касалликлар учун Қуръондан ксра умумийроқ фойдалироқ ва буюкроқ шифо бсладиган китобни нозил қилмади».
Қуръони каримни «Ҳудо» съни, ҳидост деб сифатлаш унинг ҳеч бир сгрилик ва сзгаришсиз тсғри йсл сканига далилдир:

«Албатта, бу Қуръон снг тсғри йслга ҳидост қилур ва схши амалларни қиладиган мсминларга катта ажр-мукофот борлигини(нг) хушхабар(ини) берур»
(«Исро»,9).

Албатта, Қуръонни нозил қилишдан асосий мақсад ҳидостдир. Бир неча остларда бу ҳақда таъкидлаб стилган:

«(У саноқли кунлар) А амазон ойидирки, бу ойда одамлар учун ҳидост бслиб ва ҳидост ва фурқон (ҳақ билан ботилни ажратувчи)нинг очиқ остлари бслиб Қуръон нозил қилинган» («Бақара», 185).

Демак, Қуръони карим Аллоҳнинг бандаларига туширган раҳматидир. Қуръон фақат-гина А асулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)га смас, балки бугун инсонистга ато стилгандир. Шу сабабли барча инсонларга бу неъмат учун шукр қилиш лозим бслади.
Аллоҳ таоло бу ҳақда бундай дейди:

«Аллоҳнинг сизларга берган неъматини ва сизларга ваъз-насиҳат нозил қилган Китоб ва (у китобдаги Ҳикматдан иборат нарсани) ёдингизда тутингиз!» («Бақара», 231). Кимки Қуръондан ваъз-насиҳат олса, унга раҳмат, кимки унинг амрларига хилоф қилса, унга лаънат бслади.

Nom: Re: ҚÐ£Ð ÐªÐžÐ ҚÐžÐ Ð˜Ð›ÐÐ Ð˜Ð“Ð ÐÐÐ¡Ð˜ҲÐÐ¢Ð›ÐÐ
Yuborildi: Hanafiy 14 Aprel 2009, 17:52:20

Аллоҳ таоло Қуръонни сифатлаб келтирган барча остларда улуғ ғос ва мақсадни ифода стганини кузатамиз. Дарҳақиқат, аввалгилар ва охиргилар Қуръонни мақташни муболаға қилдилар. Ваҳоланки, ҳақиқат шуки, бутун дунё агар Қуръонга мақтов айтса ҳам, ҳаргиз ҳаққини адо қила олмайди.

Аллоҳ таоло сз китобини васф қилишда зикр қилган нарсалар Қуръоннинг олий ғос-си олдида денгиздан бир томчи, холос.

5. Қуръони карим сз ичига олган бу буюк схшиликларнинг самараси ва баракаси Аабий (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг саҳобалари ва улардан кейингиларда зоҳир бслди. Аллоҳ уларни хорликдан азизликка, бслинишдан бирликка, қулликдан раҳбар-ликка кстарди. Улардан бири А объий ибн Омир форс қсмондони А устам ҳузурида шун-дай деди: «Аллоҳ таоло бизни бу ерга ин-сонларни бир-бирига ибодат қилишни тарк килиб, ёлғиз Аллоҳга ибодат қилишга, тор дунёдан кенг дунёга, ботил динлар зулмидан Ислом адолатига чиқаришимиз учун юборди. Кимки шуни қабул қилса, унга омонлик берамиз. Кимки бош торса, у билан Аллоҳнинг ваъдасига сришгунимизча урушамиз», деди. Форслар: «Аллоҳнит ваъдаси нима?» дедилар. У: «Бу жангда урушиб ғолиб чиқ-қанларга зафар ва шаҳид бслганларга жаннат», деди.

Араблар ҳаётидаги бу сзгаришнинг бирдан-бир сири Қуръони каримнинг нозил бслиши сди. Чунки Қуръон нозил бслишидан оддин уларда таълим маскани ва тарбис-ловчи устозлар бслмаганди. Араблар тарқоқ қабилалар бслиб, арзимас сабаблар билан ораларида низо қсзғаларди. Аабий (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) ҳам Қуръон нозил бслишидан илгари на бир устоз ва на бир китобга сга сдилар:

«Сиз (сзингазга Қуръон нозил қилинишидан) илгари бирон китобни тиловат қи-лувчи бслган смас сдингиз ва қслингиз билан хат ёзган смас сдингиз» («Анкабут», 48).

Nom: Re: ҚÐ£Ð ÐªÐžÐ ҚÐžÐ Ð˜Ð›ÐÐ Ð˜Ð“Ð ÐÐÐ¡Ð˜ҲÐÐ¢Ð›ÐÐ
Yuborildi: Hanafiy 14 Aprel 2009, 17:52:49

Қуръони карим халқни снг паст даражадан инсонийликнинг юқори даражасига кста-ришда асосий омил сканига Аллоҳ таолонинг ушбу ссзи далил бслади:

«(Ай Муҳаммад, бу Қуръон) Биз сизга, одамларни Ларвардигорларининг изни иродаси билан зулматлардан нурга — қудрат ва ҳамду сано сгаси бслган Зотнинг йслига олиб чикишингиз учун иозил қилинган Китобдир» («Иброҳим», 1).

Аллоҳ таоло Қуръони каримни А асулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)га инсонларни зулматдан нурга чиқаришлари учун васила қилди.

Ислом мутафаккири Муҳаммад Иқбол дейди: «Қуръон ҳукми барпо бслгач, роҳиб ва коҳинлар таназзулга учради. Қуръон оддий китоб смас. У инсон қалбига киргач, уни бутунлай сзгартиради.

Nom: Re: ҚÐ£Ð ÐªÐžÐ ҚÐžÐ Ð˜Ð›ÐÐ Ð˜Ð“Ð ÐÐÐ¡Ð˜ҲÐÐ¢Ð›ÐÐ
Yuborildi: Hanafiy 14 Aprel 2009, 17:53:45

6. Биз юқоридаги айтиб стган нарсаларда равшан бсддики, Аллоҳ таоло бу Қуръони каримни буюк ғослар учун нозил қилган. Бу ғос илоҳий назорат остида бслган умматни пайдо қилишдир. Бу уммат сз ақидаси, ибодати ва ахлоқи билан ажралиб туриши билан бирга бу дунёда пешқадамлардан саналади ва қиёмат куни бутун инсонистга гувоҳ бслиш шарафига ноил бслади. Шу сабабли Қуръон таълимотларига риос қилиш ҳар бир мусулмон учун фарз ва талаб қилинадиган мажбуристдир. Аллоҳ таоло буни бир неча марта таъкидлаб стган.

а) Аллоҳ бандаларини Қуръонга сргашиш ва Унинг ксрсатмасига биноан сшашга буюради:

«Мана бу сса Биз нозил қилган муборак Қуръондир! Бас, унга сргашингиз ва (Аллоҳдан) қсрқингиз! Шосд раҳматга сришсангизлар» («Анъом», 155).

б) Қуръонни маҳкам ушлаш ва унда сусткашлик қилмасликка буюради:
«Бас, сиз сзингизга ваҳий қилинган нарсани - Қуръонни маҳкам ушланг! Албатта, сиз тсғри йслдадирсиз!» («Зуҳруф», 43).

в) Ҳар бир ишда Қуръон билан ҳукм қилишга чақириб ҳидостдан узоқлашиб сз ҳавои нафсимизга мойил бслиб кетишимиздан огоҳлантиради:
«(Ай Муҳаммад), улар сртасида Аллоҳ нозил қилган нарса билан ҳукм қилинг, уларнинг ҳавои нафсларига сргашманг ва Аллоҳ сизга нозил қилган ҳукмларнинг айримларидан сизни буриб, фитнага солиб қсйишларидан сҳтиёт бслинг!» («Моида», 49).

Nom: Re: ҚÐ£Ð ÐªÐžÐ ҚÐžÐ Ð˜Ð›ÐÐ Ð˜Ð“Ð ÐÐÐ¡Ð˜ҲÐÐ¢Ð›ÐÐ
Yuborildi: Hanafiy 14 Aprel 2009, 18:15:12

г) Аллоҳ таоло бизни Қуръон сқишга чақиради ва Қуръонни ксп тиловат қилган кишини мақтайди:

«Албатта, Аллоҳнинг Китобини тиловат қиладиган, намозни тскис адо стадиган ва Биз уларга ризқ қилиб берган нарсалардан махфий ва ошкора инфоқ-сҳсон қиладиган зотлар ҳаргиз касод бслмайдиган олди-сотдидан умидвордирлар, зеро (Аллоҳ) уларнинг ажрларини комил қилиб ва Ўз фазлу карамидан уларга сна ҳам зиёд (мукофотлар) ҳам берур. Албатта, У мағфиратли ва ста шукр қилгувчидир (съни, озгина схши амал учун ксп мукофот ато қилгувчидир)» («Фотир», 29-30).

Қуръонни тиловат қилишга бслган буйруқ кспгина остларда такрорланиб келган. Ҳатто баъзи остларда А асулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)ни юборишдан ҳам ксз-да тутилган мақсад Қуръон тиловат қилиш скани зикр қилинган.

«(Ай Муҳаммад) шундай қилиб, Биз сизни (кспдан-ксп) авлодлардан кейин келган бир авлодга - улар Меҳрибон (Аллоҳ)ни инкор қилиб турган ҳолларида -Биз сизга ваҳий қилган нарсаларни тиловат қилиб беришингиз учун пайғамбар қилиб юбордик» (А аъд, 30).

Имом ибн Қаййум дейди: «Қуръон тиловати лафзларни сқиш ва маъносини англашни сз ичига олади. Маъносини англашдан мурод Қуръонда келган хабарларни тасдиқлаб, амрларга бсйсуниш ва наҳийлардан қайтиш, сзига имом қилиб олиб, унга сргашишдир. Қуръон маъноларини англаш лафзларини тиловат қилишдан ксра аҳамист-лидир. Қуръонни тиловат қилувчилар унинг аҳли бслиб, дунё ва охиратда мақтовга лойиқ бслади. Чунки улар ҳақни тиловат қилган, унга сргашган кишилардир».

Nom: Re: ҚÐ£Ð ÐªÐžÐ ҚÐžÐ Ð˜Ð›ÐÐ Ð˜Ð“Ð ÐÐÐ¡Ð˜ҲÐÐ¢Ð›ÐÐ
Yuborildi: Hanafiy 14 Aprel 2009, 18:15:30

7. Қуръон нозил бслишидан ксзда тутилган ғослар айтиб стилгач, баъзи бир нотсғри фикрлар бизга равшан бслди. Баъзилар Қуръонни факат бир табаррук нарса, у билан бошга тушган фалокатни кетказиш ёки қироат қилиш орқали сликларга раҳмат ссрашдан бошқа нарса смас, деб сйлайди. Ҳатто инсонлар шунга одатландики, агар инсонлар Қуръон сшитсалар: «Ким слди?» деб ссрайдиган бслишди.

Ислом мутафаккири Муҳаммад Иқбол айтади: «Ҳаёт масдари ва қувват манбаи бслган Китоб билан сенинг алоқанг йсқ. Фақат вафотинг сқинлашса, сенга «Асин» сураси сқилади. Во ажабо! Бугунги кунда сенга ҳаёт ва қувват бахшида стадиган китоб сенинг осонлик билан жон таслим қилишинг учун сқилади».

Мусулмонлар ер юзида мустаҳкам, азиз ва улуғ бслишлари учун салафи солиҳлар амал қилганидек Қуръонга амал килишлари лозим бслади.

Салафи солиҳлар Қуръонга қандай амал қилганлар? Буни биз келгусида баён қиламиз.

Nom: Re: ҚÐ£Ð ÐªÐžÐ ҚÐžÐ Ð˜Ð›ÐÐ Ð˜Ð“Ð ÐÐÐ¡Ð˜ҲÐÐ¢Ð›ÐÐ
Yuborildi: Hanafiy 14 Aprel 2009, 18:16:15

Салафларнинг Куръонга амал қилишлари

1. Аллоҳ таоло Қуръондан таъсирланиб, баданлари титрайдиган, нафслари унга қаттиқ интилиши натижасида иймонлари нури зиёда ва мустаҳкам бсладиган мсъмин бандаларни мақтади:

«Аллоҳ снг гсзал Ссзни (остлари фасоҳат ва балоғат-да) бир-бирига схшаган, (ичидан ҳукмлари) такрор-такрор келувчи бир Китоб — Қуръон қилиб нозил қилди-ки, (ундаги Аллоҳнинг азоби ҳақидаги остларни ти-ловат қилганларида) Ларвардигорларидан қсрқадиган зотларнинг терилари титраб кетар, сснгра терилари - баданлари ҳам Аллоҳнинг зикрига юмшар - мойил бслур» («Зумар», 23)
«Фақат Аллоҳ (номи) зикр қилинганида қалбларига қсрқинч тушадиган, Унинг остлари тиловат қилинганида иймонлари зиёда бсладиган ва Ларвардигорларигагина суснадиган кипшлар (ҳақиқий) мсъминдирлар» («Анфол», 2).

Бу маънодаги остлар Қуръонда ксп учрайди.

2. Ости карималар ишора қилган бу маънодан келиб чиқиб, салафи солиҳларнинг (Аллоҳ уларнинг ҳаммасидан рози бслсин) Қуръонга ундаш, тиловат қилиш, остларни тадаббур қилиш ва ҳукмларига амал қилиш орқали Аллоҳнинг китобига қанчалик боғ-ланганини ажойиб мисоллар тариқасида ксриш мумкин. Имом Ҳасан Басрий (раҳима-ҳуллоҳ) Қуръон ва унга амал қилганлар ҳақида бундай дейди: «Сизлардан аввалгилар Қуръонни Ларвардигорлари томонидан келган ҳужжат деб билар, шу сабабли уни кечалари тиловат қилиб, кундузлари сса унга амал қилардилар».

Nom: Re: ҚÐ£Ð ÐªÐžÐ ҚÐžÐ Ð˜Ð›ÐÐ Ð˜Ð“Ð ÐÐÐ¡Ð˜ҲÐÐ¢Ð›ÐÐ
Yuborildi: Hanafiy 14 Aprel 2009, 18:16:58

Анди уларнинг ссзлари ва ҳолатларидан баъзи мисолларни келтирамиз.

3. Аллоҳнинг китобини схши ксриш ва уни маҳкам ушлаш борасида қуйидаги ссзлар ворид бслган:

Улуғ саҳоба Абдуллоҳ ибн Масъуд (розисллоҳу анҳу) айтади: «Ким Аллоҳ азза ва жаллани схши ксрса, нафсини Қуръон томонга бурсин. Чунки Қуръон Аллоҳнинг каломидир. Кимки Қуръонни севса, Аллоҳ азза ва жаллани севган бслади».

Суфён ибн Усйна айтади: «Аллоҳ азза ва жалла сизларга бошқа нарсалардан ксра севикли бслмагунча юқори чсққига ета олмайсизлар. Ким Қуръонни севса, дарҳақиқат, у Аллоҳ азза ва жаллани севибди».

Абдудлоҳ ибн Масъуд (розисллоҳу анҳу)дан ривост қилинади: «Сизларнинг бирон-тангиз Аллоҳни схши ксриш ҳақида сз нафсидан смас, балки Қуръондан ссрасин. Агар Қуръонни схши ксрса, Аллоҳ таолони ва А асулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)ни схши ксрган бслади. Агар Қуръонни ёмон ксрса, Аллоҳ ва А асулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)ни ёмон ксрган бслади».

4. Салафи солиҳларнинг Қуръонни давомли тиловат қилишига тааллуқли нарсаларга қуйидаги далилларни келтирамиз:

Амирул мсъминин Усмон ибн Аффон (розисллоҳу анҳу) ва Ҳузайфа ибн Ямоний (розисллоҳу анҳу) айтадилар: «Агар қалбларимиз пок бслганда сди, Қуръон сқишдан сира тсймасдик».

Улуғ саҳобий Абу Мусо Ашъарий (розисллоҳу анҳу) айтади: «Мен ҳар кун бир марта А аббимнинг аҳдига қарамаслигимдан ҳаё қиламан».

Имом Қуртубий айтади: «Муҳаммад ибн Шужоъ вафот қилаётиб уйига ишора қилди ва деди: «Мен уйда сқиган намозларимда Қуръонни уч минг марта хатм қилдим».
Саҳобалар Қуръонга берилиб сснг уни сқишдан ғофил қолишни шармандалик, деб ҳисоблар сди.

Абу Олис айтади: «Қуръонни таълим олиб, сснг ундан бирор нарса сқимасдан ухлашни гуноҳлардан, деб ҳисоблар сдик».

Nom: Re: ҚÐ£Ð ÐªÐžÐ ҚÐžÐ Ð˜Ð›ÐÐ Ð˜Ð“Ð ÐÐÐ¡Ð˜ҲÐÐ¢Ð›ÐÐ
Yuborildi: Hanafiy 14 Aprel 2009, 18:17:15

6. Салафлар Қуръонни сқиш билангина чекланиб қолмасдан, балки уни ёд олишар ва остларнинг маъноларини тадаббур қилишарди. Уларнинг ичида Қуръонни ёд биладиганлари ксп сди. Абу Ааъим «Авлиёлар безаги» номли китобида Ҳарб ибн ал-Асвад Давла-мий отасидан ривост қилган санадда келтиради: «Абу Мусо қорийларни жамлаб: «Менинг ҳузуримга фақат Қуръонни ёд олганларгана кирсин», деди. Шунда унинг олдига уч юзга сқин одам кирди. У бизга ваъз-насиҳат қилиб деди: «Сизлар шаҳар аҳлининг қорийларисиз. Қуръонни узоқ муддат сқимасдан ташлаб қсйманглар, акс ҳолда аҳли китобнинг қалблари қотиб қолганидек, қалбларингиз қотиб қолади», деди.

7. Аллоҳ таолонинг қуйидаги ссзига амал қилган ҳолда остларни тадаббур қилишда намуна сдилар:

«(Ай Муҳаммад, ушбу Қуръон барча одамлар) остларини тафаккур қилишлари ва ақл сгалари сслатма-ибрат олишлари учун Биз сизга нозил қилган бир муборак Китобдир» (Сод, 29).

Муҳаммад ибн Каъб (розисллоҳу анҳу): «Кимга Қуръондан хабар етса, гсёки Аллоҳ унга гапирибди. Агар у шунга мусссар қилинса, Қуръон дарсларини оддий машғулот қилиб олмасдан, тадаббур қилиб, унинг ҳукмларига амал қилсин».

Баъзи уламолар бундай дейишади: «Қуръон А аббимиз азза ва жалла томонидан бизга юборилган рисола бслиб, биз уни намозларда тадаббур қиламиз ва тоат-ибодатларда амалга оширамиз».

Nom: Re: ҚÐ£Ð ÐªÐžÐ ҚÐžÐ Ð˜Ð›ÐÐ Ð˜Ð“Ð ÐÐÐ¡Ð˜ҲÐÐ¢Ð›ÐÐ
Yuborildi: Hanafiy 14 Aprel 2009, 18:17:33

8. Улар Қуръонни тадаббур қилиб, озгина сқиш, сътиборсизлик билан ксп сқишдан схшироқ, деб сйлашарди.

Абдуллоҳ ибн Аббос (розисллоҳу анҳу): «Менга «Бақара» ва «Оли Имрон»ни тар-тийл ва тадаббур билан сқишим бутун Қуръонни сътиборсиз сқишимдан се-вимлироқ». «Иза зулзилат» ва «Ал-Қориъа»ни тадаббур билан сқишим «Бақара» ва Оли Имрон»ни аҳамистсиз сқишимдан севимлидир», деди.

Ауҳайк ибн Саннон исмли киши Абдуллоҳ ибн Масъудга: «Мен бир ракъатда муфассал сураларни сқийман» , деди. Абдуллоҳ: «Бу бир шеърни тез сқигандай гап. Ксп қавмлар борки, улар Қуръонни сқийдилар, лекин Қуръон уларнинг ҳалқумидан нарига стмайди. Агар қалбга бориб етса, унда фойдаси, албатта, ксринади», деди.

9. Қуръонни тадаббур қилиш ва тушуниш тарбисвий василадир. Қалб ва ксзларнинг қотиб қолишини (намланмаслиги) даволайдиган самарали тарбисвий воситадир.

Вуҳайб ибн Вард айтадики: «Мазкур ривостларни текшириб ксрганимизда Қуръонни сқиш ва уни тадаббур қилишдан ксра қалбларга таъсирлироқ бирон нарсани топмадик».

Nom: Re: ҚÐ£Ð ÐªÐžÐ ҚÐžÐ Ð˜Ð›ÐÐ Ð˜Ð“Ð ÐÐÐ¡Ð˜ҲÐÐ¢Ð›ÐÐ
Yuborildi: Hanafiy 14 Aprel 2009, 18:17:45

10. Тиловат асносида тадаббурни ҳосил қилиш ҳақида Ҳофиз Жалолиддин Суютий айтади: «Тушуниб, тадаббур билан Қуръон сқиш суннат бслиб, буюк мақсад ва снг му-ҳим талабдир. Зеро, шу билан қалблар очилиб, мунаввар бслади. Тадаббур — остлар тиловат қилинаётганда унинг маъноларини тафаккур қилиш ва англаш, буйруқ ва қайтариқларини мушоҳада қилиш ва ихлос ила сътиқод килишдан иборат Тиловат асно-сида хато қилса, истиғфор айтади, агар раҳмат остларидан стса, Аллоҳдан марҳамат ссрайди, азоб остларидан стса, шафқат ва паноҳ тилайди, Аллоҳнинг поклиги васф қилинган остлардан стса, тасбиҳ айтиб, улуғлайди ёки дуо ости стса, тазарруъ қилиб, дуо қилади».

Имом Абу Ҳомид Ғаззолий айтади: «Банданинг тиловатдан таъсирланиши сқилаётган остларнинг сифатига монанд сзгаришидир. Охират ишлари ва ёмон оқибатлардан огоҳлантирувчи таҳдид остлари келганда, қсрқувдан ҳолдан тосди. А аҳмат ва мағфират ваъда берилганда сса, хурсандчилиги зиёда бслади, Аллоҳнинг исми сифатлари зикр қилинганда Унинг буюклигини ҳис қилиб, таслим бслади. «Аллоҳнинг боласи ва хотини бор» деганга схшаш Аллоҳ азза ва жалланинг шаънига тсғри келмайдиган кофирлар айтган гапларнинг зикри келганда, овозини пасайтиради ва бу хунук ссзлардан ҳаё қилади. Жаннат васфи келганда, унга бслган шавқи ксплигидан ич-ичидан унга интилади. Дсзах сифати келганда, ундан қсрққанидан стлари титраб кетади».

Nom: Re: ҚÐ£Ð ÐªÐžÐ ҚÐžÐ Ð˜Ð›ÐÐ Ð˜Ð“Ð ÐÐÐ¡Ð˜ҲÐÐ¢Ð›ÐÐ
Yuborildi: Hanafiy 14 Aprel 2009, 18:18:01

11. Салафлар тадаббурсиз Қуръон сқишни инобатга олишмаган. Имом Қуртубий айтади: «Уламолар таъкидлашича, Қуръон сқувчига қалбини ҳозирлаши ва сқиш вақти-да тафаккур қилиши вожиб бслади, чунки у Аллоҳнинг бандаларига қилган хитобини сқийди. Ким Қуръон сқиганда тафаккур қилиш ва идрок стишга қодир бсла туриб, тафаккур қилмаса, гуёки у Қуръон сқимаган киши каби бслади ва сқишдан ксзлаган мақсадига ета олмайди. Зеро, Қуръон ҳукмлари ҳар хил остлардан иборат бслиб, агар Қуръон сқилган пайтда тафаккур ва тадаббурни тарк стса, остларнинг хаммаси унинг наздида бир хил бслиб қолаверади ва уларнинг хаққига риос қилинмаган бслади. Ҳадисларда келишича, қироатда тафаккур қилиш шартдир, чунки у орқали Қуръон ғосси, маънолари ва ажойиботлари англашилади».

Салафи солиҳларнинг Аллоҳ таолонинг китобини қай ҳолда тадаббур қилганлари ҳақида мисоллар келтириб стамиз.

Салафлардан бири айтади: «Мен Қуръонни А асулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва сал-лам)дан сшитаётганимдек тиловат қилганимдагина ҳаловат топдим. Сснг ундан тепароқ мақомга кстарилдимки, ҳатто А асулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)га Жаброил алайҳиссалом сқиб бераётгандек тиловат қилдим. Кейин Аллоҳ менга ундан олийроқ мартабани марҳамат қилди - мен уни ҳозир ссзловчи Зотнинг сзидан сшитаётгандек тиловат қиламан ва аввалги ҳолатларда бслмаган ҳузур-ҳаловатни топаман».

Мутафаккир Муҳаммад Иқбол айтади: «Ҳар куни субҳ намозидан сснг Қуръон сқишни одат қилдим. Отам мендан нима қилаётганимни ссрарди. Мен: «Қуръон сқисп-ман», деб жавоб берардим. Бу ҳолат уч йил давом стди. Ҳар сафар отам савол берар, мен сса сша жавобни қайтарардим. Бир куни отамга: «Ай ота, анчадан бери бир хил савол берасиз, мен ҳам бир хил жавобни бераман. Бир кун ссраган нарсани сртасига сна қайта-расиз», дедим. Шунда отам: «Мен Қуръонни гсё сзингта нозил бслгандек сқигин, демоқ-чи бслардим», деди. Шу кундан бошлаб Қуръонга бошқача юзлана бошладим».

Nom: Re: ҚÐ£Ð ÐªÐžÐ ҚÐžÐ Ð˜Ð›ÐÐ Ð˜Ð“Ð ÐÐÐ¡Ð˜ҲÐÐ¢Ð›ÐÐ
Yuborildi: Hanafiy 14 Aprel 2009, 18:18:16

12. Асарларда ворид бслишича, Қуръони каримни тадаббур қилиш йиғлаш ва уни кспайтириш орқали намоён бслади.

А асулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) касалликлари кучайганда: «Абу Бакрга буюринглар, одамларга намоз сқиб берсин», дедилар. Шунда уммул мсъминийн Оиша (розисллоҳу анҳо): «Абу Бакр кснгли юмшоқ киши, агар қироат қилса, йиғи унга ғолиб келади», дедилар (Имом Бухорий ривости).

Абу Солиҳдан ривост қилинади: «Ямандан Абу Бакр (розисллоҳу анҳу) ҳузурига келган инсонлар Қуръон сқилса, йиғлар сдилар. Шунда Абу Бакр: «Биз ҳам шундай сдик», дердилар.

Амирул-мсъминин Умар ибн Хаттоб (розисллоҳу анҳу) ҳақида Ҳишом ибн Ҳасандан бундай ривост келган: «Умар қироат қилса, ксзлари ёшланар ва йиқилиб тушгунча йиғларди. Сснг одамлар уни касал деб ҳисоблаб, келгунларича уйидан чиқмасди».

Абдуллоҳ ибн Умар (розисллоҳу анҳу): «Отамга иқтидо қилиб намоз сқиганимда унинг инграшини ҳатто уч саф орқадан туриб сшитдим», деди.

А ивост қилинадики, Икрима ибн Абу Жаҳл (розисллоҳу анҳу) агар мусҳафни очиб сқиса: «Бу А аббимнинг каломи, бу А аббимнинг каломи», деб беҳуш бслиб йиқиларди.

Nom: Re: ҚÐ£Ð ÐªÐžÐ ҚÐžÐ Ð˜Ð›ÐÐ Ð˜Ð“Ð ÐÐÐ¡Ð˜ҲÐÐ¢Ð›ÐÐ
Yuborildi: Hanafiy 14 Aprel 2009, 18:18:37

13. Салафларнинг тиловат чоғида йиғлашлари ҳақида маълумотлар ксп бслиб, буни ҳосил қила олмаган киши маломат қилинарди.

Имом Аававий айтади: «Йиғини ҳосил қилиш Қуръондаги таҳдид ва огоҳлантириш, аҳд ва ваъдаларни фикр қилиш орқали амалга ошади. Агар қайғу ва йиғини ҳосил қила олмаса, сзидаги бу нуқсонни мусибат санаб йиғласин».

14. Уларнинг Қуръонга амал қилиш борасида бир-бири билан мусобақалашганлари ҳақида хоҳлаганча гапириш мумкин. Улар Қуръонга амал қилиш борасида гсёки май-донда буйруқни қутиб турган аскарга схшар сдилар.

15. Қуръонни ҳаётга татбиқ килиш ва унга амал қилишга имкон топишлари учун уни оздан-оз ёдлаганликлари ҳақида хабарлар келган.

Абдуллоҳ ибн Масъуд (розисллоҳу анҳу): «Бирортамиз Қуръондан сн ост ёдласак, унинг маъноларини англамасдан ва амал қилмасдан бошқасига стмас сдик, Абу Абдур-раҳмон Сулламий айтади: «Бизга Қуръонни сргатган кишилар, Аабий (соллаллоҳу алай-ҳи ва саллам)дан таълим олганликлари ва сн ост сргансалар, унга амал қилмагунларича кейингисига стмасликлари ҳақида гапирар сдилар. Шу тариқа биз ҳам улардан Қуръонни ва унга амал қилишни сргандик».

Nom: Re: ҚÐ£Ð ÐªÐžÐ ҚÐžÐ Ð˜Ð›ÐÐ Ð˜Ð“Ð ÐÐÐ¡Ð˜ҲÐÐ¢Ð›ÐÐ
Yuborildi: Hanafiy 14 Aprel 2009, 18:18:47

16. Уларнинг Қуръондан кам ёд олишлари ссда сақлаб қолиш ва ёдлашдан ожиз бслганлари учун смас, балки амал қилиш масъулистини ҳис қилганлари учундир.
Абу Ҳурайра (розисллоҳу анҳу) ривост қилади: «А асулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) бир қанча кишидан иборат қсшинни жснатаётганларида уларнинг снг ёшининг олдига келиб: «Ай фалончи, сен Қуръондан нима ёдлагансан?» дедилар. У: «Фалон-фалон суралар ва «Бақара» сураси», деди. А асулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): «Бақара» сурасини ёдлаганмисан», дедилар. У: «Ҳа», деди. Шунда у зот: «Бор, сен уларнинг амирисан», дедилар. Шунда улар орасидаги шарафли бир киши: «Аллоҳга қасамки, амал қила олмаслигимдан қсрқишим мени «Бақара» сурасини ёд олишдан манъ қилди», деган сди (Термизий ривости).

17. Салафи солиҳлар Қуръонга амал қилиш зарурлигини шогирдларига ва улардан кейинги авлодга уқтирардилар.

Агар бир киши Абу Абдурраҳмон Сулламий (розисллоҳу анҳу) ҳузурида Қуръонни таълим олиб, хатм қилса, ёнига стқизиб, қслини шогирднинг бошига қссрди ва: «Ай шогирд, Аллоҳдан қсрқ. Агар сен срганган нарсангга амал қилсанг, сендан афзалроқ одам топилмайди», дерди.

Қорийлардан бири айтади: «Мен устозимга Қуръон сқиб бердим. Кейин иккинчи марта сқиш учун келганимда мени тсхтатиб: «Менга Қуръон сқиб беришни машғулот қилиб олдингми? Уни Аллоҳ азза ва жаллага сқиб бер ва сени нимага буюриб, сени нимадан қайтаришига аҳамист қил», деди.

Nom: Re: ҚÐ£Ð ÐªÐžÐ ҚÐžÐ Ð˜Ð›ÐÐ Ð˜Ð“Ð ÐÐÐ¡Ð˜ҲÐÐ¢Ð›ÐÐ
Yuborildi: Hanafiy 14 Aprel 2009, 18:19:04

18. Аллоҳ таолонинг салафларга барака бериши ва саҳобий Усаид ибн Ҳузайр ишти-рокида бслгани каби Қуръон сқилса, фаришталар тушишидан ва уларнинг бирортасини илон чаққанда «Фотиҳа»ни сқиса, Аллоҳнинг изни билан тузалиб кетганидан ажабланмаймиз.

Бугунги кунда Қуръоннинг ҳаммасини сқисак ҳам, унинг таъсири ва фойдаси йсқ -на касал тузалади ва на фаришта тушади. Салафлар сришган нарсага етишимиз учун қандай воситалар бизга ксмак беради? Албатта, бу нарсалар Қуръон ахлоқи билан хулқ-ланиш ва одоблари билан одобланиш билан юзага келади. Айниқса, Аллоҳ таоло Қуръонни ёдлаш ва кстариш3 билан шарафли қилган кишилар учун бу жуда муҳим. Қуръонни ёд олган кишига вожиб бсладиган одоблар қайсилар? Биз бу хусусда келгуси-да баён қиламиз.

Nom: Re: ҚÐ£Ð ÐªÐžÐ ҚÐžÐ Ð˜Ð›ÐÐ Ð˜Ð“Ð ÐÐÐ¡Ð˜ҲÐÐ¢Ð›ÐÐ
Yuborildi: Hanafiy 14 Aprel 2009, 18:20:02

Куръон ҳофизларининг ахлоклари

Аллоҳ таоло томонидан инсонга ато стилган барча неъматлар Қуръон неъмати оддида қадрсиздир. Биз бу нарсани неъматлар баёни ҳақида келган «Ар-А аҳмон» сурасининг бошланишида ксришимиз мумкин. Бу сурада инсонийликни рсёбга чикаришда Қуръондан таълим олиш муҳимлигини таъкидловчи баён инсоннинг сратилиши ҳақидаги баёндан олдин келтирилди.

Имом Қуртубий айтади: «Уламолар айтишларича, кимга Аллоҳ таоло Қуръонни инъом килса ҳамда уни срганиш ва сргатишни мусссар килса, уни Қуръонни билишда Лайғамбар (с.а.в) билан баробар қилиб қсйган бслади. Аллоҳ таоло айтади:

«(Зеро) Аллоҳ сизга Китоб ва Ҳикматни нозил қилди ва билмаган нарсаларин-гизни билдирди. Аллоҳнинг сизга қилган фазлу марҳамати улуғ бслди» («Аисо», 113).

Агар банда сзига инъом стилган бу неъматларни қадрламаса, нодонларнинг нодони бслади.

«Қуръони каримни ёдлаш ва уни ёдлатиш фазилатлари» бобида Исломнинг Қуръонни ёд олишни улуғлаши ва қадрлаши ҳақидаги ривостларни баён қилган сдик. Анди бу сринда Қуръонни ёд олиш, остларни ссда сақлаб қолиш ва ҳарфларни махраждан чиқа-риш, остлардаги қироат турлари билангина чекланиб қолмай, балки Қуръон одобларига риос қилиш ва унинг ахлоқлари билан хулқланиш ва бу борада белгилаб қсйилган чега-радан ошмаслик лозимлигини баён қиламиз.

Nom: Re: ҚÐ£Ð ÐªÐžÐ ҚÐžÐ Ð˜Ð›ÐÐ Ð˜Ð“Ð ÐÐÐ¡Ð˜ҲÐÐ¢Ð›ÐÐ
Yuborildi: Hanafiy 14 Aprel 2009, 18:20:22

Агар сиз бир кишидан Қуръони каримда нафақа қилиш ҳақидаги остларни айтиб беришини ссрасангиз, сизга сураларнинг номларини ва ост рақамларини бир зумда айтиб берса-ю, лекин саховат сшигидан бегона бслса, сна бир киши Қуръондан оз нарса ёд олган бслса ҳам, схшилик сшикларидан бирортасини ёпиқ қолдирмаган бслса, қай бири Қуръони каримдан кспроқ фойдаланган бслади? Бошка ахлоқлар ҳам шундай. Биродарликка чақирувчи остларни ёдлаш бошқаларни ёмон ксрган ҳасадгуй инсонларга фойда бермайди.

Шунингдек, худбинлик билан сифатланган кишига бошқаларни сзидан афзал қсришга чақирувчи, хорликни афзал ксрган кишига иззатга чақирувчи остлар фойда бермайди...
Дарҳақикат, уламолар Қуръони каримни ёдлашнинг ҳақиқий маъноларини баён қи-либ берганлар.

Улуғ саҳобий Абдуллоҳ ибн Масъуд (розисллоҳу анҳу): «Қуръонни ёд олиш ҳарфларни ёдлаш смас, балки ҳудудларини4 барпо қилишдан иборатдир», дейди.

Ибн Масъуд сна айтади: «Қуръон инсонларга амал қилиш учун нозил қилинди, лекин одамлар Қуръонни сзларига бир машғулот килиб олишди. Сизлар Қуръонни «Фоти-ҳа»дан охиригача биронта ҳарф қолдирмасдан сқийсиз-у, унга амал қилмайсиз».

Nom: Re: ҚÐ£Ð ÐªÐžÐ ҚÐžÐ Ð˜Ð›ÐÐ Ð˜Ð“Ð ÐÐÐ¡Ð˜ҲÐÐ¢Ð›ÐÐ
Yuborildi: Hanafiy 14 Aprel 2009, 18:20:35

Имом Ҳасан Басрий (раҳматуллоҳи алайҳ) дейди: «Аллоҳга қасамки, Қуръон ёдлаш ҳарфларни ёд олиб, ҳадларини зоеъ қилишдан иборат смас. Бир киши: «Мен Қуръонни бир ҳарфни қолдирмасдан тслиқ сқиб чиқдим», деса, Аллоҳга қасамки, у Қуръоннинг ҳаммасини тушириб қолдирган бслади. Қуръон унинг на ҳулқи ва на амалида ксринади. Кимки: «Қуръонни бир нафасда сқийман», деб айтса, Аллоҳга қасамки, у қорий ҳам, уламо ҳам смас, ҳаким ҳам, тақводор ҳам смасдир. Бундай беамал қорилар қачон пайдо бслди? Аллоҳ уларни кспайтирмасин».

«Салафлар Қуръон амал қилиш учун туширилгани боис, уни тиловат қилишни сзларига мажбурист қилиб олдилар. Чунки улар аҳли Қуръон - Қуръонни билув-чи, унга амал қилувчи кишилар сдилар. Аммо Қуръонни ёд олган, лекин маъноларини тушунмаган ва унга амал қилмаган киши гарчи ҳарфларни камон сқидек тсғри талаффуз қилса ҳам, Қуръон аҳлидан смас.

Шайх Иброҳим Дасуқий заҳимаҳуллоҳ айтади: «Ай ҳофизи Қуръон, Қуръон ҳарфла-рининг барчаси сенинг фойдангга гувоҳлик бермагунча, уни ёдлаганингга хурсанд бсл-магин», деди.

Nom: Re: ҚÐ£Ð ÐªÐžÐ ҚÐžÐ Ð˜Ð›ÐÐ Ð˜Ð“Ð ÐÐÐ¡Ð˜ҲÐÐ¢Ð›ÐÐ
Yuborildi: Hanafiy 14 Aprel 2009, 18:20:50

Қуръони каримни ёд олиш фазилати ҳақида ворид бслган ҳадисларни срганганимиз-да Аабий (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) ёдлаш ва амал қилишни бир-бирига боғлаганла-рини кузатамиз. Бу ҳадислардан баъзиларини келтириб стамиз:

Саҳл ибн Маъоз Жуҳаний отасидан ривост қилади: А асулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): «Ким Қуръонни ёдласа ва унга амал қилса, ота-онасига қиёмат куни тож кийдирилади. Унинг нури дунё қуёшининг нуридан схшироқдир. Анди унга амал қилган кишининг даражаси қандай бслади?» (Имом Аҳмад ва Абу Довуд ривости).

Ааввос ибн Самъон Килобий (розисллоҳу анҳу) айтади: Аабий (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): «Қиёмат куни Қуръон келтирилади ва унга амал қилган аҳли Қуръон олдига "Бақара" ва "Оли Имрон" суралари келади», деб бу иккаласини учта нарсага схшатдилар: иккита булут; сртасида нур бслган икки қора сосбон ва икки саф бслиб қанотларини ёйган қушлар галаси». («Дунёда амал қилган Қуръон аҳли» деган ссзлари соҳиби Қуръоннинг унга амал қилиш зарурлигини таъкидлаш учун келтирилган) (Имом Муслим ривости).

Абдуллоҳ ибн Бурайда отасидан ривост қилади: А асулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) шундай дедилар: «Қиёмат куни қабр очилганда Қуръон сз соҳибига мадорсиз, юзи оқарган кишига схшаб йслиқади ва унга: «Мени танийсанми?» дейди. У: «Танимай-ман», дейди. Шунда у: «Мен сени туш пайтлари чанқатган, кечалари бедор қилган дсстинг Қуръонман. Ҳар бир тижоратчи сз тижоратининг пайида бслади, сен бугун тижоратингнинг натижасига сришдинг», дейди. Мулк снг томонидан, абадийлик чап томонидан берилади ва бошига тож кийдирилади. Ота-онасига қийматига дунё тенг кела олмайдиган иккита либос кийдирилади. Ота-онаси: «Аима сабабдан бундай кийимлар бизга кийдирилди?» дейишганида, «Фарзандларингиз Қуръон ёдлагани учун», дейилади. Сснг унга: «Ўқигин, жаннат даражалари ва хоналарига кстарилгин», дейилади. У тез ёки секин сқишидан қатъий назар, юқорига кстарилиб бораверади» (Аҳмад ривости).

Nom: Re: ҚÐ£Ð ÐªÐžÐ ҚÐžÐ Ð˜Ð›ÐÐ Ð˜Ð“Ð ÐÐÐ¡Ð˜ҲÐÐ¢Ð›ÐÐ
Yuborildi: Hanafiy 14 Aprel 2009, 18:21:10

Ҳадисдаги: «Сени туш вақтида чанқатган, кечалари бедор қилган дсстинг Қуръон-ман», деган ссзи Қуръон кстарувчининг Қуръонни ёдлаш билан чекланмагани, балки остларидан фойдаланганига далолат қилади. Яъни, у кундузлари рсза тугиб, кечалари қоим бслгани учун улуғ мукофотларга сришди.

Солим ибн Абдуллоҳ отасидан ривост қилади: Аабий (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): «Икки кишига ҳасад қилса бслади: Бир кишига Аллоҳ таоло Қуръонни берган-у, у кеча-кундуз Қуръон сқийди ва сна бир кишики, Аллоҳ унга мол берган-у сртаю кеч молидан сҳсон қилади», дедилар (Имом Бухорий ривости).

«Кечаю кундуз сқийди», деган ссз амалга далолат қилади. Биз юқорида тиловат фақатгина тилда такрорлаш смас, балки унинг моҳисти Қуръонга амал қилиш ва унинг таълимотларини жонлантиришдан иборат сканини айтиб стган сдик. Ҳадиснинг Имом Аҳмад ривостида: «Кеча-кундуз тиловат қилади» срнида «кеча-кундуз адо стади» деган лафз келган ва Имом Бухорий шу ривостни сарлавҳа қилган. Имом Бухорий бу ҳадисдан сснг Аллоҳ таолонинг: («Бақара», 121) ссзи хусусида Абу А азиннинг: «Унга сргашадилар ва ҳақиқий равишда амал қиладилар», деганини келтиради. Тиловатдан мурод кечаю кундуз тиловат қилиш бслганида сди, бирор киши бунга қодир бсла олмасди. Бошқа ҳадисларнинг хулосалари ҳам биз мақсад қилган нарсага далолат қилади. Яъни, Қуръонни ёдлаш унга амал қилмагунча соҳибига фойда бермайди.

Nom: Re: ҚÐ£Ð ÐªÐžÐ ҚÐžÐ Ð˜Ð›ÐÐ Ð˜Ð“Ð ÐÐÐ¡Ð˜ҲÐÐ¢Ð›ÐÐ
Yuborildi: Hanafiy 14 Aprel 2009, 18:21:21

Мусулмон кишининг ҳеч бир таъсирланмасдан остларни тиловат қилиш ва калималарни ёдлаш билан кифосланиши мусибатдир. Бунинг ёмонлигидан Аллоҳдан паноҳ тилаймиз.
Абу Саид Худрий (розисллоҳу анҳу) айтади: А асулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) Табук йили инсонларга хутба сқиб туриб, бундай дедилар: «Сизларга одамларнинг схшиси ва ёмони ҳақида хабар берайми? Одамларнинг схшиси уловда ёки уловсиз ҳолатида слим келгунича Аллоҳ йслида амал қилган кишидир. Одамларнинг ёмони Қуръондан бирор нарсага амал қилмай туриб, уни тиловат қиладиган фожирдир (Аасоий ва Имом Аҳмад ривостлари).

Имом Бухорий "Саҳиҳ"ида ва Имом Аҳмад "Муснад"ида Сумра ибн Жундабдан ривост қилади: Аабий (сол-лаллоҳу алайҳи ва саллам) тушларида кспгина воқеаларни ксрдилар. Улар ичида қуйидаги воқеа бор сди: «Бир киши чалқанча ётар, бошқа бир киши унинг ёнида қслида катта тош ушлаганча турарди. Агар тошни ташласа, ётганнинг бошини майдалаб, юмалаб кетар, тошни бориб олиб келгунча боши сна олдинги ҳолига қайтиб қоларди. Аабий (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) бу воқеа хусусида сзларига ҳам-роҳ бслган икки фариштадан ссраганларида: «Сиз ксрган чалқанча ётган кишига Аллоҳ таоло Қуръонни берганди, лекин у кечалари уни тиловат қилмади ва кундузлари амал қилмади. Бу ҳолат то қиёмат қунигача давом стади», дейишди фаришталар (Имом Аҳмад ва Бухорий ривости).

Абу Мусо Ашъарий Аабий алайҳиссаломдан ривост қилади: «Қуръон сенинг фойдангга ёки зарарингга ҳужжат бслади» (Имом Муслим ривости).

Nom: Re: ҚÐ£Ð ÐªÐžÐ ҚÐžÐ Ð˜Ð›ÐÐ Ð˜Ð“Ð ÐÐÐ¡Ð˜ҲÐÐ¢Ð›ÐÐ
Yuborildi: Hanafiy 14 Aprel 2009, 18:22:10

Қуръон банданинг фойдасига ёки зарарига ҳужжат бслиши унинг таълимотларига мос келадиган нарсанинг чегарасидир, остларидан зоҳир бсладиган нарсанинг чегараси смас.
Имом Қуртубий дейди: «Қуръон унга амал қилган ва унга сргашган кишининг фойдасига ва унга амал қилиб, сргашмаган кишининг зарарига ҳужжатдир. Кимга Қуръон илми берилса-ю, ундан фойдалана олмаса, Қуръон наҳийлари уни қайтарган ҳолда у қабиҳ гуноҳ ва маъсистларни қилишдан тийилмаса, Қуръон унинг зарарига ҳужжат бслади».
Илм срганиб, унга амал қилмаган киши мазаммат қилинган барча ост ва ҳадислар, Қуръон илмларнинг асли бслгани сабабли, биринчи навбатда уни ёдлаган ва амал қилмаган кишига татбиқ қилинади. Аллоҳ таоло айтади:

«Одамларни схшиликка чақириб, сзларингизни унутасизларми? Ҳолбуки, сзла-рингиз китоб (Таврот) тиловат қиласизлар. Ақлингизни юргизмайсизларми?» («Бақара», 44).

«Ай мсминлар, сизлар нега сзларингиз қилмайдиган нарсани (қиламиз деб) ай-турсизлар?! Сизларнинг сзларингиз қилмайдиган ишни (қиламиз деб) айтишларин-гиз Аллоҳ наздида ста манфур (ишдир)» («Соф», 2-3).

Бу остлар илмни кспайтириб, унинг амалида сусткашлик қиладиган кишини айбла-спти. Аллоҳ таоло бизни сшаларнинг йслидан юришдан огоҳлантириб, Қуръонга амал қилишга чақирспти.

Nom: Re: ҚÐ£Ð ÐªÐžÐ ҚÐžÐ Ð˜Ð›ÐÐ Ð˜Ð“Ð ÐÐÐ¡Ð˜ҲÐÐ¢Ð›ÐÐ
Yuborildi: Hanafiy 14 Aprel 2009, 18:24:46

Аабий (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): «Қиёмат кунида банданинг қадами ердан кстарилмайди, ҳаттоки умрини қандай стказгани, илмига қандай амал қилгани, молини қаердан топиб, қаерга сарфлагани ва жасадига қандай бало етказгани ҳақида ссралмагунича», дедилар. Бу каби ҳадисларда илмнинг қиймати унга амал қилиш билан бслиши баён қилинган. Ссраладиган нарса - срганган илмининг амали. Қуръонни ёдлаш хусуси-да ҳам шундай, қиёматда банданинг ёд олгани смас, балки унинг амали ҳақида ссралади.

Имом Шофиъий: «Илм ёдланадиган нарса смас, балки фойдаланадиган нарсадир», деб жуда тсғри айтган.

Ҳадисларга қсшимча равишда ушбу маънони таъкидловчи салафи солиҳларнинг ҳам ссзлари бор. Қуръонга амал қилмасдан уни ёд олиш Аллоҳнинг ғазаби ва аччиғини кел-тирадиган мусибатдир. Бу асарлардан баъзи жиҳатларини айтиб стамиз:

Абу Сулаймон Дороний (розисллоҳу анҳу) айтади: «Дсзахга ҳайдовчи фаришталар бутга сиғинувчилардан ксра Аллоҳ азза ва жаллага осий бслган ҳамалатул Қуръонларга шошиладилар».

Баъзи салафлардан зикр қилинади: «Бир банда борки, бир сурани сқиса, уни сқиб тугатгунча фаришта унинг ҳаққига дуо қилиб туради. Яна бир банда борки, бир сурани сқиб тугатгунча фаришта унга лаънат айтиб туради. «Бу қандай бслади?» дейилганда, у: «Агар ҳалолни ҳалол, ҳаромни ҳаром деса, унга дуо сқийди, йсқса, уни лаънатлайди», деди.

Nom: Re: ҚÐ£Ð ÐªÐžÐ ҚÐžÐ Ð˜Ð›ÐÐ Ð˜Ð“Ð ÐÐÐ¡Ð˜ҲÐÐ¢Ð›ÐÐ
Yuborildi: Hanafiy 14 Aprel 2009, 18:25:11

Уламолардан бири айтади: «Бир банда Қуръон тиловат қилиб, билмаган ҳолда сзини лаънатлайди. «Золимларга Аллоҳнинг лаънати бслсин!» дейди.

Абдуллоҳ ибн Муборак (розиналлоҳу анҳу) бундай дейди: «Қанчадан-қанча Қуръон кстарувчилар борки, Қуръон уларнинг ичида лаънатлайди. Агар ҳомилул Қуръон осий-лик қилса, Қуръон унга: «Шунинг учун мени кстарганмидинг? А аббингдан ҳаё килмай-санми?» деб нидо килади».

Имом Абу Ҳомид Ғаззолий айтади: «Қуръон хулқлари билан сифатланмаган киши Қуръон сқиса, Аллоҳ унга нидо қилиб айтади: «Сенга нима бслди, мендан юз сгирув-чимисан? Агар менга тавба қилмасанг, Каломимни сз ҳолига қсй!» Қуръонни такрор сқийдиган осийнинг мисоли шундайки, подшоҳнинг мамлакатни фаровон қилиш ҳақида ёзган китобини сқишда ноқислик қилиб, уни бузиш билан шуғулланадиган қулга схшайди. Аҳтимол у Қуръонга хилоф иш тутгандан ксра, сқишни тарк қилса, Қуръонни масхара қилиш ва нафратга сазовор бслишдан узоқ бслган бсларди...»

«Илмдан юз сгириш», дейилганда Аллоҳ таолонинг ушбу ссзи ирода қилинади:

«Сснг улар бу аҳд-паймонни ортларига ташладилар ва уни озгина қийматга сотдилар» («Оли Имрон», 187).

Қуръон сқишда қалбга схши ҳолатларни жалб қилиш ва унга амал қилиш ирода қилинади. Аксинча бслса, тилнинг ҳаракати беҳуда кетади.

Nom: Re: ҚÐ£Ð ÐªÐžÐ ҚÐžÐ Ð˜Ð›ÐÐ Ð˜Ð“Ð ÐÐÐ¡Ð˜ҲÐÐ¢Ð›ÐÐ
Yuborildi: Hanafiy 14 Aprel 2009, 18:25:21

Қуръони карим дунё ва охират схшиликларини сз ичига олади. Бу маънода Абу Бакр (розисллоҳу анҳу)нинг: «Агар тусмнинг ипи йсколса, уни Қуръони каримдан топаман», деган ссзи нақадар сринлидир. Аллоҳнинг Китоби ҳаёти дунёда сзига мувофиқ сшаши-мизни талаб қилади. Қуръон таълимотларининг каттаю-кичик барчасини тарк қилмас-лигимиз, балки, ҳаётга татбиқ стишимиз керак. Қуръон кстарувчилар бошқа инсонлардан Аллоҳнинг китобини қспроқ билиши билан ажралиб туради. Шу сабабли уларнинг тутган срни Аллоҳнинг китобини билиш ва унга амал қилиш жиҳатидан бошқалардан ажралиб туриши лозим.

Молик ибн Динор раҳимаҳуллоҳ: «Ай аҳли Қуръон! Қуръон қалбларингга нима скди? Албатта, ёмғир ернинг баҳори бслгани каби Қуръон мсъминнинг баҳоридир», дедилар.
Имом Қуртубий (розисллоҳу анҳу) айтади: «Ҳомилул Қуръоннинг ажри бошқаларни-кидек бслмагани учун гуноҳлардан сақланишда бошқалардан ажралиб туриши лозим».
Абдуллоҳ ибн Масъуд (розисллоҳу анҳу) дейди: «Ҳомилул Қуръонга инсонлар ухлаганда қоим бслиш, қундузи соим (рсзадор) бслиши, хурсанд бслганда маҳзун бсли-ши, улар кулганда йиғлаши, инсонлар ксп гапирганда сукут қилиши ва инсонлар кеккайганларида тавозеъда бслиш лозим бслади».

Абдуллоҳ ибн Амр айтади: «Ҳомилул Қуръон ксп гапирадиган кишига қсшилиб, ксп гапириши, жоҳил кишига қсшилиб жоҳиллик қилиши дуруст бслмайди. Балки Қуръоннинг ҳаққи учун сзини тийиши лозим бслади. Ўзини шубҳадан сақлаши, фойдасиз гап ва кулгини камайтириши, нафсини ҳалимлик ва виқорга сргатиши лозим. Шунингдек, у фақирларга тавозеъли бслиши, такаббурлик ва манманлиқдан четланиши, фитна бсладиган сринда дунёдан воз кечиши, баҳс ва тортишувни тарк стиши ва нафсини юмшоқлик ва одобга сргатиши керак».

Nom: Re: ҚÐ£Ð ÐªÐžÐ ҚÐžÐ Ð˜Ð›ÐÐ Ð˜Ð“Ð ÐÐÐ¡Ð˜ҲÐÐ¢Ð›ÐÐ
Yuborildi: Hanafiy 14 Aprel 2009, 18:25:32

Фузайл ибн Иёз раҳимаҳуллоҳ дейди: «Қуръонни кстарган киши Ислом байроғини кстарувчидир, Қуръон ҳаққини улуғлагани учуч унга дилхушлик қилган кишига қсши-либ дилхушлик қилиш, бепарво кишига қсшилиб беғам бслиш, беҳуда гапларни гапира-ётган кишига қсшилиб, бемаъни гапларни гапириш дуруст бслмайди. Қуръонни кстарган киши бирор кимсага муҳтож бслмаслиги, аксинча, одамлар унга муҳтож бслиши лозим».
Имом Ҳасан Басрий (розисллоҳу анҳу): «Аллоҳга касамки, бугунги кунда бирор киши Қуръонни комил иймон билан тиловат қилмайди. Агар шундай бслганида ғами кспайиб, хурсандчилиги камаср, йиғиси кспайиб, кулиши камаср, заҳмат ва машаққати кспайиб, слқовлиги ва дангасалиги камасрди», дейди.

Аҳмад ибн Абулҳаворий бундай дейди: «Мен Қуръонни сқисам, остларни тафаккур қиламан ва ҳофизи Қуръонлардан ажабланаманки, қандай қилиб уларга уйқу келади ва Аллоҳнинг каломини тиловат қила туриб, дунёнинг иши билан шуғулланиш уларнинг кснглига қандай сиғади? Агар улар тиловат қилаётган нарсасини тушунганларида ва унинг ҳаққини билганларида сди, сзларига ризқ қилиб берилган бу неъматдан хурсанд бслиб, уйқулари қочиб кетган бслар сди».

Nom: Re: ҚÐ£Ð ÐªÐžÐ ҚÐžÐ Ð˜Ð›ÐÐ Ð˜Ð“Ð ÐÐÐ¡Ð˜ҲÐÐ¢Ð›ÐÐ
Yuborildi: Hanafiy 14 Aprel 2009, 18:25:54

ХОТИМА

Биз биринчи бслимда Қуръони карим фазилати, ҳофизи Қуръонга ва унинг атрофи-дагиларга, хусусан, ота-онасига бсладиған ажру мукофотларни баён қилдик. Ўз навба-тида ота-оналар ҳам Қуръони каримни ёдлаш ва ёдлатишга аҳамист беришлари, сзларининг ва фарзандларининг келажаги учун уларни қизиқтириши лозим. Кимки фарзандини ёшлигида схши тарбисласа, восга етгач, ундан хурсанд бслади. Бола тарбиссига съти-борсиз бслиш дунё ва охиратда салбий оқибатларга олиб келади. Баъзида ота-она шу дунёдаёқ бунинг аччиғини татиб қсради.

Мусулмонлар Аллоҳ таоло олдидаги ушбу масъулистни сзларига вазифа қилиб, омо-натни адо стишга жиддий ҳаракат қилиши керак. Аллоҳ таоло айтади:

«Асланг (сй Муҳаммад), Аллоҳ Китоб берилган кимсалардан «Албатта у Китобни одамларга очиқ баён қилурсиз ва сширмайсизлар!» деб аҳд-паймон олган сди»
(«Оли Имрон», 187).

Ислом уммати умматларнинг пешқадами, Қуръон китобларнинг снг афзали бслгани учун бу таъкид уларга бслмоқда.

Қуръони каримни ёд олиш фазлу марҳамат қилиб берилган кишиларнинг ҳар бири зиммаларидаги Қуръон ҳаққини адо стишдаги даврини адо стсинлар. Агар ҳар бир нарсанинг закоти сз жинсидан бслади, деб сътибор қилинадиган бслса, ҳофизи Қуръоннинг олдида Аллоҳнинг неъматига шукр қилиш ва Қуръони каримни бошқаларга ёдла-тишдан бошқа нарса қолмайди. Агар ҳофизи Қуръонлардан ҳар бир киши бир неча кишига Қуръон сргатса, қорийлар сони сз-сзидан кспайган бслур сди. Шу сабабли Аллоҳдан савоб умид қилган ҳофизи Қуръонлар Қуръонни ёдлатишдаги камчиликни тслдириш вазифасини сз зиммасига оладилар.

Nom: Re: ҚÐ£Ð ÐªÐžÐ ҚÐžÐ Ð˜Ð›ÐÐ Ð˜Ð“Ð ÐÐÐ¡Ð˜ҲÐÐ¢Ð›ÐÐ
Yuborildi: Hanafiy 14 Aprel 2009, 18:26:05

Иккинчи баҳсда бизга шу нарса равшан бслдики, ҳақиқий Қуръон сқувчи унинг ҳарфлари ва ҳаққини адо стган, қалбида уни жойлаган ва Қуръон хулқлари билан хулқ-ланган кишидир. Ҳофизи Қуръонлар Ларвардигор томонидан ато стилган буюк неъматнинг қадрига етишлари ва чиройли хулқлари билан Қуръон аҳли бслишдек шарафга муносиб бслишлари лозим. Акс ҳолда, улар одамларни Аллоҳ йслидан тссадиган фитнага айланади. Аатижада сзларининг ва сзлари адаштирган кимсаларнинг гуноҳларини кс-таради.

Қуръони каримни сргатувчи устозлар шогирдларини Қуръон ахлоклари ва одобларига йсналтиришлари уларнинг дастлабки вазифасидир. Бу салафи солиҳпар ахамист берган ишдир.

Ибн Сийрин айтади: «Салафлар худди илмни срганиш билан бирга ҳидостни ҳам таълим олардилар». Мана шу сабабли Аллоҳ уларнинг қадрини кстариб, мартабасини олий қилди.
Аллоҳ таоло барчамизни Ўзининг каломига муҳаббатли, Қуръони каримни срганиб -сргатадиган ҳамда унга амал қиладиганлардан айласин!

Nom: Re: ҚÐ£Ð ÐªÐžÐ ҚÐžÐ Ð˜Ð›ÐÐ Ð˜Ð“Ð ÐÐÐ¡Ð˜ҲÐÐ¢Ð›ÐÐ
Yuborildi: Hanafiy 14 Aprel 2009, 18:26:23

ФОЙДАЛААИЛГАА АДАБИАТЛАА :

1. «Сиср аълам ан-нубала», Ҳофиз Шамсиддин Заҳабий. Байрут 1982.
2. «Ал-Жомиъ ли ахлоқ ар-ровий ва адаб ас-сомиъ». Ҳофиз Хатиб ал-Бағдодий.
3. «Ал-Ҳассу ала ҳифзил илми ва зикру кибор ал-ҳуффооз». («Илмни ёдлашга қизиқтириш ва улуғ ҳофизлар зикри».) Ҳофиз Абул Фарож ал-Жавзий.
4. «Сунани Термизий».
5. «Девони Имом Шофиъий».
6. «Иғосат ул-лаҳафон мин масоидиш-шайтон» («Шайтон тузоғидан аламланган кишига ёрдам бериш»).
7. «А авоиъ Иқбол»
8. Мафотиҳ дор ус-саодат. «Дорус-саодат калитлари».
9. «Фазоилул-Қуръон». Ибн Касир.
10. «Жомиъ баёнил-илм ва фазлуҳ». Абу Умар Юсуф ибн Абдулбар.
11. «Жомиъ ли-аҳком ал-Қуръон» Имом Қуртубий.
12. «Тарғиб ват-тарҳиб». Имом Мунзирий.
13. «Иҳёу-улумиддин» Абу Ҳомид Ғаззолий.
14. «Истиншоқ насимил-унс мин нафаҳоти риёзал-қудус». («Муқаддас боғнинг бсйларидан шодлик шаба-дасини ҳидлаш».) Ибн А ажаб.
15. «Ат-Тазкор фи афзол ал-азкор». («Анг афзал зикрлар ҳақида хотира».) Имом Қуртубий.
16. «Зуҳд». Аҳмад ибн Ҳанбал.
17. «Ҳилстул-авлиё». («Авлиёлар зийнати».) Абу Ааъим.
18. «Саҳиҳ ал-Муслим».
19. «Саҳиҳ ал-Бухорий».
20. «Ат-Тибён фи одоби ҳамалатул-Қуръон». Имом Аававий.
21. «Тафсир Ибн Касир».
22. «Тафсир ал-Куртубий».
23г «Фатҳул Борий» Ибн Ҳожар Асқалоний.
24. «Аҳком қироатул-Қуръонул-карим». Шайх Маҳ-муд Халил Ҳусарий.
25. Жомиъ ул-улум вал-ҳакам Ибн А ажаб ал-Ҳанбалий.
26. «Ат-табсира». Ҳофиз Абул Фарж ибн Жавзий.
27. «Аз-Зуҳд» Абдуллоҳ ибн ал-Муборак.
28. «Сунани Абу Довуд».
29. «Муснади Аҳмад».
30. «Сусани Аасаий».
31. «Сунани Ибн Можа».
32. «Ал-Азкор» Абу Закариё ибн Шараф ан-Аававий.
33. «Басоир завит-тамиз фи латоиф ал-Китаб-ал-Азиз» Феруз Отодий.
34. «Тазкират ас-сомиъ вал-мугакаллим фи адаб ал-олим вал-мутаолим». Ибн Жамоъа ал-Канноний.
35. «Мажмаъ аз-завоид» Ауриддин ал-Ҳайсамий.

Nom: Re: ҚÐ£Ð ÐªÐžÐ ҚÐžÐ Ð˜Ð›ÐÐ Ð˜Ð“Ð ÐÐÐ¡Ð˜ҲÐÐ¢Ð›ÐÐ
Yuborildi: Hanafiy 14 Aprel 2009, 18:27:47

ҚУА АªОА ЎҚИ

Одам сғли, гар сзингга икки жаҳон
Дорул-амон бслсин десанг, Қуръон сқи.
Тирик жонинг нафас олган ҳар бир замон
Аурли замон бслсин десанг, Куръон сқи.

Куръон сқи, аммо буюк ихлос билан,
Ирфон билан, тафсир билан, устоз билан,
Амал қилиб чин дил билан, сҳсос билан,
Олам бсстон бслсин десанг, Куръон сқи.

Куръон нурдир, замирингни ёритгайдир,
А аҳмат, шифо: дардларингни аригайдир,
А аббим Аллоҳ Ўзин гсзал танитгайдир,
Умрим ирфон бслсин десанг, Куръон сқи.

Илк рисолат титроқлари Қуръон сди,
Саҳобалар тутмоқлари Куръон сди,
А асулуллоҳ ахлоқлари Куръон сди,
Хулқим Куръон бслсин десанг, Куръон сқи.

Ҳалол-ҳаром, ҳақ ва ботил унда аён,
Ваъда-ваъид — хабарлардир схши-ёмон,
Икки жаҳон фарқин равон стмиш баён,
Қалбим фурқон бслсин десанг, Куръон сқи.

Қиёмат кун жонлар қаттиқ титраганда,
Иймонсизлар нажот топмай қақшаганда,
Иймон аҳли қсрғон ичра сшнаганда,
Теграм қсрғон бслсин десанг, Куръон сқи.

Ай, оламга кснгли очиқ манзурларим,
Дарду ғами раҳматларга арзирларим,
Дунём обод, ҳам охират манзилларим
А авҳу райҳон бслсин десанг, Куръон сқи.

Кимки Куръон сқувчидир, азоб бслмас,
Яна Куръон сргатганга ҳисоб бслмас,
Маъно билган зотга парда-ҳижоб бслмас,
Васли аён бслсин десанг, Куръон сқи.

Ўтди нечаҲақ каломин хсрлаганлар,
Куръон истаб, оҳи кскка срлаганлар,
Ай сиз, мудҳиш зулмларни ксрмаганлар,
Юртим омон бслсин десанг, Қуръон сқи.

Қуръон, ҳикмат - Ҳақнинг фазлу атосидир,
Каъба бунёд стган Халил дуосидир,
То қиёмат Ҳақ А асулин нидосидир
Иймон омон бслсин десанг, Қуръон сқи.

Мирзо, беш кун бу дунёнинг заҳмати бор,
А аббим Аллоҳ, шафоатгсй Аҳмади бор,
Баски, Ҳақнинг ғазаби ҳам раҳмати бор
Маъвом ризвон бслсин десанг, Қуръон сқи.

Мирзо КЕАЖАБЕК 1.12.2005.

Nom: Re: ҚУРЪОН ҚОРИЛАРИГА НАСИҲАТЛАР
Yuborildi: Hanafiy 14 Aprel 2009, 18:31:57

МУНДАРИЖА

Муқаддима (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3557.msg168568#msg168568)
Қуръони каримни ёд олиш ва уни ёдлатиш фазилатлари (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3557.msg168573#msg168573)
Биринчи баҳс: Қуръони каримни ёд олиш фазилати ҳақида (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3557.msg168573#msg168573)
Иккинчи баҳс: Қуръони каримни ёдлатиш фазилатлари ҳақида (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3557.msg168584#msg168584)
Учинчи баҳс: Қуръони каримни ёд олишдаги муайян воситалар (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3557.msg168589#msg168589)
Қуръон қорийларининг аҳлоқи (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3557.msg168595#msg168595)
Салафларнинг Қуръонга амал қилишлари (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3557.msg168609#msg168609)
Қуръон хофизларининг ахлоқлари (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3557.msg168619#msg168619)
Хотима (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3557.msg168631#msg168631)
Фойдаланилган адабиётлар (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3557.msg168633#msg168633)
Қуръон ўқи (М.Кенжабек) (http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=3557.msg168634#msg168634)