"œYo, rab, duoimni qabul ayla!"
Rivoyat qilishlaricha, Mansuri Ummor (r.a.) minbarda turib va’z aytayotganlarida bir tilanchi kelib:
— Yo, shayx, menga to‘rt dirham topib bering, juda muhtojman, — deb so‘radi.
Mansur (r.a.) xaloyiqqa qarab:
— Kimki shu gadoyga to‘rt dirham bersa, uning haqiga to‘rtta duo qilurman, — dedilar.
Odamlar orasida bir qora tanli qul ham bor edi. U o‘rnidan turib:
— Yo, shayx, men bir g‘ayridinning quliman. Bisotimda to‘rt dirham pulim bor, agar va’dangizga vafo qilib, mening haqimga to‘rtta duo qilsangiz, shu pulni sizga beraman, — dedi.
Ul zot qulga qarata:
— Pulingni gadoyga ber, men va’damga vafo qilaman va sening haqingga to‘rtta duoni aytaman, — deb javob qildilar.
Qul pullarini tilanchiga berib:
— Yo, shayx, men qulman. Avval duo qilingki, men ozod bo‘lay, keyin, mening xojam g‘ayridindur, duo qilingki, u islomga kirsin, yana duo qilingki, Alloh subhonahu va taolo menga boylik bersin va so‘ng yana duo qilingki, Alloh taolo mening gunohlarimni mag‘firat qilsin, — deya qo‘lini duoga ochdi. Shayx uning haqiga to‘rtta duo qildilar. Qul borib voqeani xojasiga aytib berdi. Nasroniy xoja darhol qulni ozod qildi va shahodat kalimasini aytib islomga kirdi: "œBarcha molu dunyomga seni sherik qildim. Shayxning uchta duosi qabul bo‘ldi. Alloh taolo sening gunohlaringni kechirishi mening qo‘limda emas". Shu payt g‘oyibdan ovoz eshitildi: "œAlloh taolo ikkingizning va shayx Mansurning gunohlarini mag‘firat etib, sizlarni do‘zax otashidan xalos qildi".
HAJ QILDINGIZMI, BIRODAR?
Shayx Junayd Bag‘dodiy safarga otlangan bir odamdan so‘radilar:
— Qaerga ketayapsiz?
— Hajga.
Junayd hazratlari duoga qo‘l ochib uni kuzatdilar.
O‘sha odam hajdan qaytgach, ul zot bilan yana uchrashdi. Shayx Junayd so‘radilar:
— Haj qildingizmi?
— Qildim.
— Kiyimingizni yechdingizmi?
— Ha.
— Qilgan har bir yomon amallaringizdan ham forig‘ bo‘ldingizmi?
— Yo‘q.
— Siz kiyimingizni yechmabsiz. Poklandingizmi?
— Ha.
— Bu poklanishdan so‘ng o‘zingizdagi barcha illatlarni ketkazdingizmi?
— Yo‘q.
— Siz poklanmabsiz. Haramga kirdingizmi?
— Kirdim.
— Haramga kirganingizda har qanday haromni tark etishga qaror qildingizmi?
— Yo‘q.
— Yo‘q, siz haramga kirmabsiz. Masjidi haramga kirdingizmi?
— Kirdim.
— Allohga yaqinlashishga erishdingizmi?
— Yo‘q.
— Siz masjidga kirmabsiz. Ka’bani ko‘rdingizmi?
— Ha.
— Alloh uchun intilgan g‘oyangizga erishdingizmi?
— Yo‘q.
— Siz Ka’bani ko‘rmabsiz. Safoga chiqdingizmi?
— Ha.
— U yerda nima qildingiz?
— Takbir aytdim.
— Safoga chiqish bilan siringiz soflashdimi? Parvardigoringizni takbir aytib ulug‘lash bilan koinot ko‘z o‘ngingizda kichraydimi?
— Yo‘q.
— Siz safoga chiqmabsiz, takbir ham aytmabsiz. Marvada turdingizmi?
— Ha.
— Marvada ekanligingizda ko‘nglingizni botiniy xotirjamlik tutganini sezdingizmi?
— Yo‘q.
— Siz Marvada turmabsiz. U yerdan Minoraga bordingizmi?
— Ha.
— Tilaganingiz sizga berildimi?
— Yo‘q.
— Siz Minoraga bormabsiz. Hayfa masjidiga kirdingizmi?
— Ha.
— Bu masjidga kirmoqlik ila qo‘rquvlaringiz ketdimi?
— Yo‘q.
— Unda siz hayfa masjidiga kirmabsiz. Arafotga ham chiqdingizmi?
— Ha.
— O‘zingizning yaratilganingizu va borib yetadigan holingizni fikrladingizmi? Parvordigoringizni tanidingizmi? Alloh sizga xos bandalarigagina bildiradigan holni ko‘rsatdimi?
— Yo‘q.
— Siz Arafotga chiqmabsiz. Mash’arga yugurdingizmi?
— Ha.
— U yerga mosuvoni unuttiradigan darajada Allohni zikr qildingizmi?
— Yo‘q.
— Siz Mash’arga chiqmabsiz. Qurbonlik qildingizmi?
— Ha.
— Shahvatlaringizni va o‘z irodangizni Haq rizosi yo‘lida yo‘q qildingizmi?
— Yo‘q.
— Siz qurbonlik qilmabsiz. Shaytonga tosh otdingizmi?
— Otdim.
— O‘zingizdagi jaholatni otdingizmi? Shu tufayli sizda ilm nishonasi ko‘rindimi?
— Yo‘q.
— Siz shaytonga tosh otmabsiz. Ihlol qildingizmi?
— Ha.
— Halol taomga azm etdingizmi?
— Yo‘q.
— Siz ihlol qilmabsiz. Vido etdingizmi?
— Ha.
— Nafsingizdan va ruhingizdan butunlay forig‘ bo‘loldingizmi?
— Yo‘q.
— Siz vido ham qilmabsiz, hajni ham ado qilmabsiz. Istasangiz, qaytadan haj qiling. Agar takroran hajga borsangiz, shu aytganlarimdek ibodat etishga harakat qiling.
Nargiza Murodova tayyorladi.