SO’NGGI O’G’RILIK
Ixlos — Xalqning rioyasini qilishdan saqlanish.
Rostgo’ylik esa nafsga itoat etishdan omonda bo’lishdir.
Ixlosli kishida riyo bo’lmaydi, rostgo’yda mag’rurlanish.
Abu Ali Daxqoq
Mirolim bilan tanishuvim juda qiziq bo’lgan. Qanday tanishganimizni ikkimizdan boshqa hech kim bilmasdi. Lekin endi men hamma bilishini istayman. Garchi bu bilan o’zimning gunoh ishlarim ochilsa-da, uyalmayman. Chunki hozir hammasi ortda qoldi"¦
***
Navbatdagi mo’ljalim — Mirobod tumanidagi "œbankovskiy dom"lardan biri edi. Boshqalardan farqim — men "œov"ga kunduzi chiqaman. Qulay tomoni ko’p. Birinchidan, kunduz kuni odatda shaharliklarning hammasi ishda bo’ladi. Ayni peshin paytlari "œdom"larning oldida odam tugul pashsha ham bo’lmaydi. Keyin aksariyat kasbdoshlarim kechqurun "œishlagani" uchun kunduzi odamlar hushyorligini yo’qotadi. Shuning uchun men hamkasblarimga zid ravishda kunduzi "œishlayman". Hali biror marta ishkal qilganim yo’q. Balki mana shu voqeani sabab qilib, Alloh meni omon saqlab kelgandir"¦
Xullas, o’sha kuni hamma havas bilan boqadigan "œdom"ga keldim. Qaysi uyda kim yashashi, shart-sharoiti, foyda-zarari"¦ hammasini o’rganganman. O’zim ko’zlagan uyga yaqinlashdim. Eshikni ochishim qiyin bo’lmadi. Tashqaridan o’rnatilgan temir eshikning faqat bitta "œzamog"i qulflangan ekan. Ichkaridagi naqshinkor taxta eshik ochiq. Ajablanmadim. Chunki ko’pchilik ishga shoshayotib eshigining hamma qulfini yopib o’tirmaydi. Bemalol ichkariladim. Keng, hashamatli yo’lakdan o’tib, to’g’ridagi xonaga kirdim. Kirdim-u"¦
To’g’risi, o’g’rilikka kirgan odamni hamma narsa kutishi mumkin. Ammo bunaqasi"¦ Ko’z oldimga besh yil oldin, o’lim to’shagida yotgan dadam keldi. Xona to’ridagi karavotda rangi sap-sariq, ozg’in, ammo qorni do’mbiraday shishib ketgan yoshgina yigit yotardi. U yonidagi xontaxtaga cho’zilar, qorni xalaqit berib, piyolani olomasdi. Yuragim orqaga tortib ketdi"¦
Dadam jigar sirrozi bilan og’rib, bir oyda o’lib qolgandi. O’shanda u kishining ham ko’rinishi shunday edi. Oilada to’ng’ich farzand bo’lganim uchun hamma yuk mening zimmamda, onam sho’rlik o’zini yo’qotib qo’ygandi. Shular yodimga tushib, xayolim qochdimi yoki o’ta rahimdilligim sababmi, yugurib borib, piyolani yigitning qo’liga tutqazdim. U yuzimga ajablanib qaradi. Shundan so’ng o’zim ham taxtadek qotdim. Nima deyman, axir? Biror tashkilotdan keldim, desam, eshikni o’zimning kalitim bilan ochdim. Eshik ochiq ekan, desam, qo’limda rezina qo’lqop! Bir lahzada hamma ko’chaga kirib chiqdim: "œyigitni o’ldirib gunohga botdim, qo’lga tushib, qamaldim, onam o’g’riligimni bilib, hushini yo’qotdi"¦"
Yaxshisi, tan olaman, deb turgandim, yigit meni hayron qoldirdi.
- rahmat, o’tiring! Rosa chanqab ketdim"¦ - u shunday deya piyoladagi suvni og’ziga olib, yonidagi idishga qaytarib tufladi.
- Suv ichish mumkinmasmi? — o’zim bilmagan holda savol berdim.
- Ro’zadorman"¦ Chanqoqqa chidolmay, og’zimni chaydim. Qurib ketyapti"¦
Battar hayratga tushdim. Men gumroh Ramazon oyi kirib kelganini ham unutib yuborgan ekanman.
- shu holingda ro’za tutishga balo bormi? — tilimdan beixtiyor shu so’z uchdi.
- Shifo toparman, degan umidda tutayapman. Uydagilar qarshi"¦ Ammo men oyoq tirab turib oldim. Dori-ukollarni ham kechqurun, iftordan keyin olyapman. Jigarni yuvadigan, tozalaydigan, baquvvat qiladigan o’t-o’lan-u, meva-sabzavotlarni yeyapman"¦
- Sen parhez qilib, tez hazm bo’ladigan ovqat yeyishing kerak, - negadir uni "œsen"lab gapirdim. —Menimcha, och o’tirish senga mumkin emas"¦
- Do’xtirmisiz, desam"¦
- Uning ovozi ohangida "œo’g’riligingiz ma’lum-u, buni qayerdan bilasiz", degan ma’no zohir edi.
- Ko’rmayapsanmi? — qo’llarimdagi rezina qo’lqopga ishora qildim. —Xirurgman. Bir "œoperasiya"ni amalgam oshirgani kelgandim"¦
- Ha-a-a, men xalaqit berdim, to’g’rimi? "œOperasiya"ngizni davom ettiravering, indamayman. Sizni ko’rganim yo’q. uxlayotganimda kirib-chiqqansiz"¦ -u endi jiddiy gapirayotgandi.
- Qo’ysang-chi! Hammasini rasvo qilding-ku! — dedim kulib. Keyin piyolaga ishora qildim. — Yaxshisi, suvdan ich! O’zingni qiynab nima qilasan? Joning shundoq ham azobda-ku!
- Hech qayerim og’riyotgani yo’q"¦
- Jigaringmi?
- Ha, sirroz! Uch kun bo’ldi, uyga javob berib yuborishdi. Menimcha, ota-onamga umid yo’q, deyishgan, - uning ko’zlariga yosh to’ldi. — Ammo men yengilmoqchi emasman! Yashagim kelyapti"¦ O’sha kuni keliboq internet titkiladim. Qiziq ma’lumotlar to’pdim. Amerikalik Pol Bregg o’zining ellik yillik shaxsiy tajribasidan kelib chiqib, "œMo’jizakor ochlik" degan kitob yozibdi. Unda yozilishicha, inson sog’-salomat bo’lay desa, ro’za tutishi zarur ekan. Yana payg’ambarimiz ham "œRo’za tutinglar, salomat bo’lasizlar", degan ekanlar. Eng ajablanarlisi, mutaxasislarning aytishicha, kishi sog’-salomat yurishi uchun yiliga 28-32 kun ixtiyoriy och qolishi lozim ekan. Alloh taolo esa bu muddatning o’rtachasi 30 kun — Ramazonni biz musulmonlarga bundan XV asr ilgari farz ibodati qilib qo’ygan.
- Uka, bularni kasal bo’lmasdan oldin qilish kerakdir-da! — dedim achinib.
- Yo’q. Ibn Sino ham kasallarni ochlik bilan davolagan. Yana Suriya bosh muftiysi Shayx Ahmad Kuftaru ham ro’za bilan davolab dong taratgan. Mashhur bokschi Muhammad Ali ham shu kishining qo’lida shifo topibdi. U o’zini davolatish uchun 30 million dollar sarflagan, ammo biror natijaga erishmagan. Yigirma kunlik ochlikdan so’ng shifo topgan. Shuning uchun ham kechadan buyon ro’za tutyapman.
- Mening dadam ham shu kasal bilan og’rigandi"¦
- Davomini aytmay qo’ya qoling"¦ Yaxshisi, menga yordamlashing, vannaga kirishim kerak
Uni suyab, zo’rg’a turg’azdim. Vannaga yetguncha toliqib, tik turgancha menga osilib qoldi. Og’irligidan yerga kirib ketsam kerak, deb o’yladim. Nazarimda qornida qat-qat tosh yig’ilgandek"¦
- bu azobga chidagandan ko’ra, o’lib qo’ya qolgani yaxshi"¦ - dedi u hars-hars nafas olarkan. — lekin odamzotning o’lgisi kelmas ekan-da! Mening ham o’lgim kelmayapti. Axir endigina yigirmaga kirdim. Hali birorta qizning qo’lini ham ushlaganim yo’q. darding qiz bo’lmay o’l, deng! Hazil-da"¦
Unga rahmim keldi. Dast ko’tarib, vannaga olib kirdim peshanasidagi qatra-qatra ter qoshi bo’ylab, ko’ziga tusha boshlagandi. O’sha yerdagi sochiqni olib artdim.
- Rahmat! Suvni "œnormalniy" qilib ochib bering. Ketib qolmang. Shu yerda turing"¦
- Shu holingda cho’milmoqchimisan? Men seni cho’miltirishga kelganim yo’q! — o’zimcha ko’nglini ko’tarmoqchi bo’lib hazil qildim.
- Zato, sizni menga Xudo yuborgan. Peshin namozini o’qishni niyat qilib o’tirgan edim. Biror kimning yordamisiz o’qiy olmayman. Shunday ekan, qolishga majbursiz"¦
- Ja-a-a, qiziq ekansan-ku! Zo’rg’a yuribsan-u, namoz o’qiganingga o’laymi?
- E-e-e, aka"¦ mening o’rnimda bo’lganingizda, o’limingiz naqd bo’lganda qay holga tushardingiz? Odamzotga umid degan bir tuyg’u berilganki, joningiz bo’g’zingizda tursa ham sizni tark etmaydi. Tuzalin ketarman, deb umid qilasiz. Ko’p emas, Alloh menga uch-to’rt yil umr bersin, uylanay, bola-chaqa ko’ray"¦ Umr bermasa ham mayli, dinsiz ketmasam bo’ldi"¦
Gaplaridan larzaga tushdim. Tahorat olishida yordamlashi, yana karavotiga olib keldim.
- Joynamozimiz ham yo’q. O’zi namozni ham shifoxonada bir chol o’rgatdi. Savobga qoldi, lekin"¦ Shu paytgacha qunt qilmadim. Bugun negadir o’qisammi, deb o’tirgandim. Mana bu uyga kiring, choyshablar bor. Birortasini olib chiqsangiz joynamoz qilamiz"¦
Men so’zsiz unga itoat etayotgandim. Indamay u ko’rsatgan xonaga yo’naldim. U ortimdan baqirdi:
- Atrofga yaxshilab qarang, balki siz "œoperasiya" qilishga arzigulik narsa chiqib qolar"¦ Men namoz o’qiyotganimda bekor o’tirmaysiz"¦
- Bugungi "œoperasiya"m sen ekansan, - dedim men ham bo’sh kelmay.
- Birinchi namoz o’qishim. Adashsam, kulmang yana"¦ - dedi u choyshabni erga to’shayotganimda. — Harakatlarini yaxshi bilaman. Siz yonimda turing, ruku, sajda qilayotganimda yordamlashasiz"¦
Uni tirsagidan ushlab endi turg’azayotgandim, eshik ochilib, o’rta yoshli chiroyli ayol kirib keldi. Shoshib qoldim. Erga qarab salom berdim. Ayol alik olgach, o’g’liga yuzlandi:
- Doring bu o’rtadagi "œapteka"larda yo’q ekan. Izlab-izlab ikki bekat nariga ketib qolibman, - ayol shunday deya qo’lidagi kalitga ishora qildi. — Eshik ochiq qolgan ekanmi?
Yuragim "œshuv" etdi. Yaxshiyam boya qo’lqopimni yechib qo’ygan ekanman.
- O’rtog’imning kelganini sezgan ekansiz-da, oyi. Siz ketdingiz, u keldi, - u bor og’irligini menga tashlab, onasiga qaradi. — Kasalligimni eshitib kelibdi.
- Voy, o’zim aylanay sizdan. Ilgari ko’rmagan ekanman-da, tanimadim. O’g’limni siylab kelibsiz, rahmat! Ismingiz nima, o’g’lim?
Nima deyishni bilmay qoldim. U o’rnimga javob berdi:
- Ismi — o’g’ri!
Dahshatga tushdim. Yuragim dukullab ura boshladi. Ablah! Kasal bo’lsa ham pishiq ekan. Yaramas! Ana, endi qo’lga tushdim. Igna olmay turib, qamalaman! Kallasini ishlaganini qarang! Mening rahmimni keltirib, onasi kelguncha ushlab turdi-ya, ayyor! Boya o’zi oladiganimni olib, ketishim kerak edi"¦ Shu o’yda uni itara solib qochmoqchi bo’ldim. Ammo"¦
- Hazillashdim, oyi"¦ Laqabi — O’g’ri! Ismingizni ayting, oyim siz bilan tanishmoqchi, - meni turtdi.
***
O’sha kuni ularnikida kechgacha qolib ketdim. Mirolim oilada katta farzand ekan. Biznes bilan shug’ullanib, kasalini o’tkazib yuboribdi. Otasining yordami bilan beshta do’konni yurg’izayotgan ekan.
- Vaqtingiz bo’lsa ertaga ham keling. Oyim to’yga ketadi. Ikkalamiz o’tiribmizda! — dedi u ketayotganimda.
Qaytib qadamimni ham bosmoqchi emasdim. Lekin uning iltijoli nigohi ko’z oldimdan ketmadi. Onasi menga ishonib to’yga ketgan bo’lsa, qiynalib yotgandir? Shuni o’ylab yana uyiga bordim. To’g’rirog’i, Ramazon oyi o’tguncha borib turdim. Chunki, meni bu yerga hayrat va qiziqish boshlab kelardi. U ko’z o’ngimda sog’ayib borardi. Rost! Ro’za oxirida uning qornidagi shish ancha qaytdi. O’zi turib-o’tiradigan bo’ldi"¦ Xursandchiligidan o’zini qo’yarga joy topolmasdim.
- Qara-ya, qizlarning qo’lini ushlaydigan bo’lding, - dedim hazillashib.
- XXXudoga shukr! Alloh ikkalamizni bir-birimizga sababchi qildi, - dedi u quvonchini yashirolmay. — Nega "œoperasiya" bilan shug’ullanishingizni, qanday qilib bu yo’lga kirib qolganingizni surishtirmayman. Buni ikkalamiz ham unutamiz. Yotib qolishimdan oldin bitta do’konimizni "œremont" qilishga topshirgandim. O’shani sizga beraman. Birga ishlaymiz. Nima dedingiz?
Men jon-jon deb rozi bo’ldim"¦
Yaxshi narsa haqida tafakkur etish unga amal qilishga undaydi,
narsa haqida o’ylash undan qochishga undaydi. /i]
Abdulloh ibn Abu Tolib
Oisha IYMON yozdi.
"œDarakchi" gazetasidan.
Buxoriyning qabri
[/size]
As Salaamu ‘alaikum.
Afsuski, Shariatda masjid ichida qabr bo’lishligi qat’iy taaqiqlangan bo’lsa ham, yurtimizda Imom Buxoriy rahimahulloh qabrlari atrofida bir masjid qurishdi. Odamlar bu yerni ziyorat qilib Imom Buxoriy qabriga sig’inishni boshladilar.
Sufizm ta’limotlaridan biri bu mana shu kabi narsalarni qo’llashlik va uning to’g'riligini qat’iy isbotlashga urunishlik. InshaAlloh kelgusida, sufiylarning mana shu masalagi shubhalariga birma bir raddiyalar beriladi.
"O’z payg’ambarlarining qabrlarini ibodat joyi qilib olgan Yahudiy va Nasroniylarga Allohning la’nati bo’lsin" Buxoriy va Muslim rivoyatlari.
(http://s40.radikal.ru/i088/0909/a9/2a3731c64b51.jpg) (http://www.radikal.ru)
Necha yillar muqaddam yashab o’tgan Buhoriy,
Koplab sahih hadisga bo’lgan edi u roviy.
Buhoroda tug’ilib, nom olgan "œImom Buhoriy,
Erta yodlab Furqonni, ham bo’lgandi u qoriy.
Zamon otdi ul zot rihlat qildi baqoga,
Ey, Voh johil vatandoshlar sajda qilmish qabriga.
Biri kelib farzand so’rar, sog’liq so’rar taniga,
Yana biri qo’y so’yadi qasam ichib qoniga.
Odamlar oqib kelar shirk urchigan makonga,
Shoshilishar masjidgamas Buhoriyning qabriga.
Har tarafdan bidat qilar tavba qilmay Allohga,
Sanab o’tsam dosh berolmam tushib telba holiga.
To’htanglar ey odamlar, so’zimga quloq tutib,
Namoz vaqti bo’lganda ketmanglar yuzni burib.
Egamning g’azabiga duchor bo’lmasdan turib,
Baloning boshlanishi orolning suvi qurib.
Yana sizga qandayin balo ofatlar kerak?
Tavhid yo’lin tanlash uchun bular bizga bir darak.
BAS! Buhoriyning qabrini qo’yinglar o’z holiga,
Shod qilay deb ruhin, qo’ymanglar azoblarga.
Qo’rqaman Allohimning g’azabi azobidan,
Duo qilib so’rayman halqimga nusratidan.
MOZORIM TEPASIDA QUR’ON O’QI, BOLAM
(Alloma Helliyning farzandiga qilgan vasiyatidan olingan)
Bismillohir rohmanir rohim
Aziz farzandim. Allohi Taolo seni o’z toatiga bo’yinsuyushingga yordam bersin, O’zi rozi boladigan ishlariga seni muvaffaq qilsin. Umring uzun va barakotli bo’lsin. Bilib qo’yki, men o’zimning bu “Qavoidul ahkom” kitobimda ahkomlarni sodda til bilan tushunarli qilib yozishga harakat qildim. Kitobni yozib tugatganmda men ellikdan oshib oltmish yoshni qarshillashga yuzlandim. Hazrat rasululloh (saov) aytganlaridek: Bu yoshda o’lim odamga hamla qila boshlaydi, men ham agar bu yoshda shu hujumga uchrab, umrim tugashi mumkin. Shuni hisobga olib, senga quyidagi ishlarni vasiyat qilaman:
- Allohdan taqvoda bo’l. taqvogina odamning joniga oro kiradi.
- Allohning farmonlariga itoat qil. Buyurganini bajar, qaytargan narsalaridan esa o’zingni tiygin. Nodon odamlar bilan birga o’tirishdan saqlan, chunki ulardan also naf tegmaydi. Olimlar va ahli fazilat odamlar bilan yaqin aloqada bo’lishga harakat qil, chunki ularga yaqin bo’lsang, bilmaganlaringni o’rganasan, ertangi kun ing bugungisidan yaxshiroq bo’ladi.