forum.ziyouz.com
Jamiyat va inson => Oila va jamiyat => Mavzu boshlandi: Robiya 29 Avgust 2010, 14:11:17
-
1-қисм
Одамларда ислоҳ қиламиз, одамларни тузатамиз деб маърузалар қилдик. Китоблар ёздик. Гапиравериб тилларимиз чарчади, ёзавериб қаламларимиз. Биз одамларни тузатамиз десак, одамларнинг бузилиши кспайиб кетспти. Фасоднинг доираси кенгайиб бир шаҳардан иккинчи шаҳарга қараб чсзилиб кетспти. Худо манъ стган, ҳаром деб айтган иш бутун дунёга ёйилиб кетспти. Жаннатнинг сшиги турганда, сзларини дсзахнинг сшигига қараб урспти одамлар. Кскрак очиқлик, бош сланғочлик, беҳаёлик, сатри авратнинг йсқлиги аёлларнинг ичида бир шаҳардан иккинчи шаҳарга қараб чсзилиб кетспти. Ҳатто бошидан оёғигача, бутун баданини ёпиб юрадиган, паранжилилари бор ислом давлати — Сурис давлатининг аёллари ҳам ксчага кскраги очиқ ҳолатда, боши очиқ ҳолатда чиқиб кетспти. Шунча гапириб, муваффақистга сриша олмадик, нажот тополмадик ҳам. Муваффақистга сришамиз деб, умид ҳам қилолмайман. Аимага, биласанми?
Сабаби шуки, шунча насиҳатлар, шунча даъватлар қилибмиз-у, одамларни тузатамиз дебмиз-у, одамларни тузатадиган жойнинг сшиги қаердалигини билмаган сканмиз. Ашиги қолиб, биз деразадан кириб юраверган сканмиз. Одамларни тузатадиган йсл қаерда? Ҳалиги, айтилган сшиги қаерда? Ашикнинг калити кимнинг қслида? Биз билмас сканмиз буни. Охири билдикки, одамларни тузатадиган сшик у аёл киши скан. Одамларни тузатадиган сшикнинг калити аёлларнинг қслида скан. Шу нарсага снди иймоним комил бслди. Минг афсуски, бу нарсаларни умрим охирлаганда билдим.
Гуноҳ жуда ҳам катта йсл. Бу катта йслга биринчи қадамни сркак киши қссди. Аёл киши бу йслга қадамни биринчи бслиб қсймайди, съни сркак киши бслмаса аёл киши бузилмайди, бузила олмайди.
Илк қадамни сркак киши қсйиши рост, сй қизим, аммо сенинг розилигинг бслмаганда у бу қадамни қсс олмас сди, - дейди у. — Сени мулойимлигинг бслмаганда, сркак киши дағаллик қила олмас сди. Сен унга сшикни очиб, баайни сғри-қароқчига сшикни очиб, марҳабо, келсинлар, мана уйимиз, ташриф буюринг дегансан. Ўғри кириб, бутун борлигингни, уйингдаги бор ашё, асбоб-ускунани сғирлаб чиқиб кетганидан кейин ксчага чиқиб олиб «войдод, одамлар, уйимни сғри урди» деб бақирган одамсан. Уйингни сғирлаб кетган сғри чиқиб кетганидан кейин, агар ксчага чиқиб дод солсанг, сғрини топиш мумкин. Ўғирлаб кетган матоҳларингни, агар сотиб юбормаган бслса, топиш мумкин. Аммо сенинг ор-номусингни сғирлаганларидан кейин, сғрини отанг топиб келса ҳам, аммо сғирланган ор-номусингни топиб келиб бслмайди. Бсрига қаршисида турган қсйнинг чиройли териси ҳам, мароқли маъраб бериши ҳам керак смас. Ширингина бир-икки кило гсшти керак. Сенга рсбарс бслган бегона сркак учун ҳам сенинг чиройли хулқ-одобинг керак смас. Кийган чиройли ламбада ксйлагинг ҳам керак смас. У бутун ҳаётингда сенга шараф бериб турган, фахринг, зийнатинг бслиб турган ҳаётингни, ору номусингни талаб қилади. У кутилмаганда қсйга ёпирилган бсри олиб келаётган мусибатдан ксра ёмонроқ мусибатни талаб қилади. Сени номусинг қсйнинг бир-икки кило гсштидак нарса смас. Ор-номусингнинг қиймати шунақанги юқори нарсаки, агар поймол бсладиган бслса, қиёматгача наслингнинг ҳаммасига таъсир қилади. Ана шундай баҳодаги нарсани ссрайди.
Сен атрофингда айланишиб қолган бегона сркакларнинг «сизнинг чиройли гапиришингиз мени адо қилмоқда», «мен сизнинг хулқ-одобингиз гадосиман», «менга сизнинг ору номусингиз керак смас», деган гапларига ишонспсанми, шу гапларга алданспсанми? Аллоҳга қасамки, бегона сркак бегона аёлни ксрганда, хаёлан унинг кийимларини ечиб ташлаб, уни сланғоч тасаввур қилиб ксрмаса, келиб менинг юзимга туфлагин. Ҳар бир бегона сркакнинг «сизни дсстона схши ксрамиз» деган гапларига учдингми? Сен бу гапларга алданмагин. Бегона сркакларнинг хилват, қоронғу жойларда, аёл кишилар бслмаган давраларда аёллар тсғрисида гапирган беъмани, беҳаё гапларини сшитганингда, уларнинг бетларига туфлаган бслардинг. Улар аёлни қанча пулга гаплашганларини, қанча пулга обрссини, ору номусини поймол қилганликларини мақтаниб гапириб стирганларини сшитганингда сен ҳам уларга бор нафратингни изҳор қилган бслардинг.
Ай, қизим, - дейди, - бу жамист шунақанги жамистки, инсонист шунақанги инсонистки, зино, ҳаром иш, очиқ-сочиқлик олиб борувчи номуссизлик шунақанги доғ бслиб тушадики, сени гуноҳга, зинога даъват қилган, сенинг ору номусингга тегиб олдингдан чиқиб кетганидан кейин сркакнинг ҳалиги гуноҳлари ссидан чиқиб, ксчада хотиржам юрган вақтида, гуноҳнинг орқасидан келган расволиклар умр бсйи сенинг қаддингни букиб туради. Бу жамист, инсонист гуноҳга бошлаган сркакни сртага кечириб юборади, «ҳа, снди йигитчиликда бслган-да», - дейди. Лекин қиз боланикини кечирмайди. Ашинг бир жойга бориб, кексайиб, тавба-тазарру қилган ва, худо кечирган бслса ҳам булар сени бари-бир кечирмайди. Бузуқ аёл деган тамға бир умрга тушади пешонангга. Аёлники ёмонроқ бслади. Аёл кишининг ор-номусига бир нарса бслса, бутун авлоди, бутун насл-насабига доғ тушади. У доғни кейин ҳеч ким покиза столмайди.
Шунинг учун мен аёлларга насиҳат қилаётганимда, насиҳатнинг биринчисини Худодан қсрқинглар деб бошлардим. Ҳамма ишнинг аввали худодан қсрқишдир. Худодан қсрққани схши одамнинг. Қороғида, ҳеч ким бслмаса ҳам зино қилмаспти-ку. Ҳеч нарса монелик қилмаспти унга, ҳеч ким ксрмаспти ҳам, фақат худодан қсрқиш уни тсхтатиб турибди. Худодан қсрққанлиги учун у одам, буни тушунмаса ҳам, билмаса ҳам, ёлғон гапирмаспти-ку. Худодан қсрққанлиги учун бозорда қасам ичмаспти. Худодан қсрққанлиги учун ароқ ичмаспти, худодан қсрққанлиги учун, ҳеч ким ксрмасасм ота-отасини ҳурмат қилспти. Аимага? Чунки худода қсрққанлигидан қилспти шуни. Шу сабабли насиҳатимни, сй, қизларим, худодан қсрқинглар деб бошлар сдим. Инсон сзи шунақа, табиати қизиқ: охиратдан гапирсам, охиратнинг гапи таъсир қилмайди унга. Кспроқ сз ксзи билан ксрган нарсалардан таъсирланадилар.
Уларга иккинчи гапирадиган гапим — касаллик. Уларни касаллик билан қсрқитган бслардим. Бу ёмон ишнинг, зинонинг оқибатида ёмон дардлар бор, тузалмас касалликлар бор дердим. Агар буни ҳам тушунмасалар, уларга айтардимки, сй қизим, дунёда ҳеч бир нарса абадий, бардавом турмаганидек, сени бу гсзаллигинг ҳам бардавом смас. Одамларни сзига жалб қилиб турган бу гсзалликлар, юзингдаги чиройли терилар бир кун келиб ғадир-будур бслиб, ҳайдалган ерга схшаб кетишлари бор. Бир ҳовуч буғдойни ташласанг ҳаммаси унга жо бслиб, ерга тушмайдиган бслиб кетишлари бор. Ҳар хил рангга бссб юрилган бу сочларнинг сшак думига схшаб кетишлари бор ҳали. Ҳеч бир нарсада камолот бардавом турмайди. Қуёш ҳам чиқиб дастлаб камол топади, сснгра бари бир заволга қараб кетади. Ҳар бир нарсанинг заволи бор. Сенинг ҳуснинг ҳам абадий смас. Атрофингда юрган бу зотлар ҳозирча ҳусну жамолингга ишқивоз бслсалар, сендан ҳусн-жамол юз сгирганда, улар ҳам бошқа тарафга юз сгириб кетадилар, сен сртада, аросатда қолиб кетасан. Қариганингда ғам-ташвишингни ким ейди, ким қайғуради сенга? Ҳаром-хариш йслларга қадам ташлаганингда атрофимда парвона бслганлар дерсан, балки. Ҳеч ким ғам-ташвишингни қилмайди. Афсус ва надомат стида қовриласан ва ксрасанки, бошқа қариган кампир, аёлларнинг ғам-ташвишини фарзандлари, неваралари ейди. Ўша вақтда, ғам-ташвишини фарзанд ва неваралари еб турган вақтда улар катта бир саройда стирган маликадек, бошига бахт тожи кийдирилган подшоҳдек стирадилар.
-
2-қисм
Фарзандларнинг тарбисси.
Мен мана шу камтаргина насиҳатларимни оталар ва оналарга ҳавола қиламан. Бу аслида маълум ва машҳур нарса. Бу гапларни айтар сканман, бу билан Архимеднинг снги қонунини кашф қилдим деб даъво қилмайман. Кимлар буни ссидан чиқарган бслса, сслатиб қссман, ссида бслганларни сса унга амал қилишга даъват қиламан, холос.
Биринчидан, фарзанди учун отаси билан онаси амалий намуна бслиши керак, съни уларнинг сзи сз фарзандига срнак бслиши керак. Отанинг сзи астойдил намоз сқимаса, фарзандига астойдил намоз сқигин дес олмайди. Фарзанди онаси бир кунда йигирма марта ёлғон гапирганини ксриб тургач, онанинг фарзандига ёлғон гапирмагин дейишидан нима наф? Айтайлик, она синглимникига бориб келдим дейди, ваҳоланки боласи онасининг бозорга бориб келганидан хабардор.
Боласининг ксз снгида дскондан икки ссмга олган нарсасини беш ссмга олдим деб отасидан пулини ундириб турган бслса-чи?! Отаси фарзандининг олдида ёшлигимда фаришда бслганман деб даъво қилмасин, хулқим шунақанги чиройли бслганки, хулқим гсзалликда, қомат зеболигида, сқиган мактабимда, дарсларни ёдлашда, имтиҳонларда биринчиликни олишда сгона бслганман демасин. Чунки фарзанд отаси болалигида ғирт шайтон бслганлигини бувисидан ёки аммасидан сшитиб бслган. Мактабда дангасаликда унинг олдига тушадигани бслмаганлигини ҳам, сн йилда аранг еттинчи синфни тамомлаганини ҳам сшитган.
Воиз — гапиргувчи одам айтиб турган гапига кафил бслса, феъллари сса унинг айтиб турган гапларини тасдиқлаб турган бслса, хсп-хсп. Вақтики, унинг насиҳати фақатгина оғиздан чиқадиган гап бслса, фақатгина бошлиқ бслиб қолганлиги учун расмий тарзда гапираётган бслса, у бировга ҳеч ҳам фойда қилмайди, манфаат ҳам бермайди — хоҳ у насиҳат ота тарафидан бслсин, хоҳ она тарафидан бслсин ёинки мактабдаги мударрис тарафидан бслсин ёки минбарда турган хатибники бслсин!
Ҳазрати Али Тонтови айтадиларки, болани тарбис қилишдаги биринчи шарт уни саҳиҳ тарбис қилишда ота билан она аввал сзини ислоҳ қилсин-у, ундан кейин фарзандларини ислоҳ қилсин, съни аввал сзларини тузатиб олсин.
Болани тарбис қилишдаги иккинчи шарт шуки, бола билан ота-она жуда ксп гаплашсин, съни болани сзидан ажратиб қсйишмасин. Ота ишга барвақт, срта тонгда кетса, тонгда бола ухлаётган бслса, ота пешинда овқатлангани келганда бола мактабда бслса, ота кечқурун чойхонага, стириш-зиёфатларга кетса, қайтиб келганда бола сна ухлаб ётган бслса, айтингчи, бу алфозда фарзанд отасини қачон ксради? Ота фарзандининг тарбисси билан қачон машғул бслади? Аки она, у ҳам боласини тарбисчиларга бериб, қсни-қсшниникида қолдириб, бошқа жойларга кетаверса, ишга ёки бозорга борса ёинки ҳали у, ҳали бу дугонасиникига юриш топса, бу бола қаерда тарбис олади? Ахир у ота-онанинг меҳридан, хайрихоҳлигидан маҳрум бслиб қолмоқда-ку! Жоҳил, худони танимайдиган ходималар қслида қолиб кетаётир-ку. Улар боғча опа ёки ходималарнинг аъмолларига рспара бслиб, истаса-истамаса, уларнинг жоҳиллик, худо бехабарлик меваларидан баҳраманд бслади. Хулқи хунуклашиб, ёмонлик устига ёмонлик зиёда бслади.
Ота билан она фарзандининг ксчада тенгқур болалар билан сйнашига бепарво бслмаслиги ва ҳамиша ҳам бунга изн беравермаслиги керак. Бола биринчи дарсни, илк сабоқни ксчадан олади. Ўтган-кетган одамлардан гапиришга ор қилинадиган, хунук гапларни сшитади. Ўткинчиларга азист беради. Машиналар ҳалокатга учраган жойларда уймалашиб қолади. Аогаҳон бегона бир тош учиб келиб унинг бошини ёради. Хуллас сзининг ошиёнига жасадидасм, руҳидасм фақатгина зарар билан қайтиб келади.
Анди ёмон онанинг қслида катта бслган бола қаерда-ю, уйда стирган, сз ксксини тутиб уни сзи смизган, сз қсли билан унга хизмат қилган, кечалари билан бедор бслиб унга тарбис берган схши онанинг фарзанди қаерда? Қайси хотин уйини таниса, уйим-жойим деса, срини таниса, унинг иззат-ҳурматини жойига қсйса, боласининг тарбиссини бошқа нарсалардан устун қсйса, турмуши осойишта кечади.
Ота билан фарзанднинг муомаласи шундай бслиши керакки, срталаб бамдодга турган отанинг биринчи вазифаси сзи уйғонганидан кейин фарзандини уйғотсин, съни унга юзлансин. Ишидан қайтиб келганидан кейин ҳам у билан бирга бслсин. Унинг сайрини, юриш-туришини, сулҳини, музокарасини, мурожаатини, гапираётган ссзларини, гапларининг оҳангини муроқабат қилиб кузатсин, унинг хулқини тузатсин, дарс қилиши, таълимига сътибор берсин, агар ота ташқарига айлангани чиқадиган бслса уни ҳам сзи билан олиб чиқсин. Йсл-йслакай насиҳатини қилиб борсин. Ана шундай қилинганда сиз стирган, сшаб турган уйингиз дорил омон бслади. Муҳаббат билан скдиллик уйига айланади. Унда бир бутунликлар-у, иттифоқлар жамулжам бслади. Бундай гсшада ҳамма одамлар аввало сзидан, қолаверса бошқалардан рози бслади, худойи таоло ҳам рози бслади.
Яна иккинчи шарт шундан иборатки, ота сз тижоратини, сзининг сйин-кулгусини, фосиҳ сртоқлари билан гаплашишликни боласининг тарбиссидан устун қсймасин. Она ҳам ишлайдиган ишини, дугонасини зиёрат қилишни ёинки туғилган кун баҳонасидаги қандайдир зиёфатларга боришликни фарзандининг тарбиссидан устун қсймасин. Учинчи шартига келсак, ҳар бир ота билсинки, иймон билан куфр, солиҳ билан фасод — ҳамма-ҳаммаси уруғини боланинг ёшлигидан қссди. Иймон, фасод ёинки бошқа ҳаммаси уруғи боланинг ёшлигида скилади. Бола Аллоҳ таолога иймонни, схшиликка муҳаббатни, ҳаққа сргашишликни ёшлигида срганиб бслади. Ҳазрати Али Тонтови бу ижодимда қисқагина қилиб гапирган гапларимни кейинчалик муфассал гапирсам керак деган умидим бор дейди ишонч билан.
-
3-қисм
Лекин ана шу одамларнинг нафсидаги скилган дарахтларнинг томирини ксрсангиз, унинг уруғини дадаси сккан бслиб чиқади. Ашлигида олган тарбиссининг меваси бслади. Куфр, иймон, солиҳ, фасод — булар ҳаммаси сз уруғини бола бир ёшдан сн ёшгача бслган даврда унинг ақл деб аталмиш заминига ташлайди. Боланинг қалби аслида оппоқ бир қоғозга схшайди. Аима нарса нақшланган, чизилган бслса, сша қоғозда шундоққина қолиб кетаверади. Ундаги нақшларни чизадиган зот ота билан онадир. Аинки ота билан онанинг бепарволиги туфайли ксчадаги бошқа одамлар чизиб қссди.
Ота сз фарзандини иймонли бслиб улғайтириш учун нима қилиши керак? Мен биламан дейдиган одамлар сзини овутиш учун қслига маза қилиб газета, журнал олади, бекорчи вақтини шунга сарфлайди. Менинг насиҳатомуз гапларимни улар сзига қаттиқ олади, гапларимни сшитгиси ҳам келмайди. Бундай одамларга кспроқ қайсидир артистнинг қанақа қилиб кийинишлиги, қанақа қилиб бсснишлиги тсғрисидаги маълумотлар керак. Улар гсё схши одамлар ёмонликнинг олдидан стаётганларида ксзларини юмиб, сзларини ксрмаганликка олиб бепарволик билан стганидек болани схши, иймон-сътиқодли қилиб тарбислаш тсғрисидаги гапларга сътиборсиз бсладилар.
Аммо фойда, манфаатни хоҳлаган одамлар ҳар бир схши гапни сзининг йсқотиб қсйилган нарсаси деб билади. Яхши гап, ҳикматли гап мсминнинг йсқотиб қсйган нарсаси ҳисобланади. Қаердан топса ҳам, ким гапирса ҳам олаверади. Ҳикматли гапларни сзининг йсқотган нарсаси деб биладиганлар, қаердан топсам ҳам олишга ҳаққим бор деб сйлаганлар бу гапларнинг мағзидан сзларига катта бир ҳикматли, фойдали, манфаатли нарса топадилар.
Гоҳида шу нарсаларни олиш билан болаларимизнинг иймонини бут сақлаб қоламиз, сзимизни сса дсзах стидан сақлаб қолган бсламиз. Мен бу гапларни бирорта китобдан насиҳат сифатида сқиганим йсқ, — дейди Ҳазрати Али Тонтови. — Мен буни бировдан сшитиб нақл қилиб гапираётганим ҳам йсқ. Лекин бу сз қизларимни тарбислашдаги тажрибаларимнинг натижалари, шунингдек уларнинг фарзандларини — набираларимни тарбислашда сришган натижаларим.
Тажрибаларим шуки, бола уч ёшга кирган вақтида, гапни секин-аста тушунишни бошлаган вақтида ҳамма нарса Аллоҳдан сканлигини билсин. Ҳамма нарса Аллоҳдан деган тушунча унда пайдо бслсин. Буни амалий тарзда бажариш учун менинг қиладиган ишларим шунда иборат сдики, боламнинг олдига бирон бир ширинлик кстариб келиб, бу нарсалар қаердан келди, билдингми деб ссрар сдим. Уч ёшга кирган болам йсқ, билмадим деса, буни Аллоҳ берди дердим. Майли, бу гапларни у тушунмаса ҳам гапиргин. Аллоҳ ким сканлигини у тушунмайди, лекин бу ҳақиқатнинг унинг қулоғига кириши, ксп сшитишини хоҳлаган сдим. Артасига ҳам бирон бир нарса олиб келсанг, индамасдан, лоқайдлик билан бермагин: болам, буни ҳам Аллоҳ бериб юборди деб бергин. Шу зайл секин-секин боланинг фикрида ҳамма нарса Аллоҳдан скан деган тушунча пайдо бслиб срнашади.
Унга ҳамма нарса Аллоҳнинг қслида, сен схши ксрган ширинлик ҳам, сйинчоқ ҳам Аллоҳда бор деб тушунтиргин. Биз ксриб турган ҳамма нарса — ой ҳам, қуёш ҳам, ер ҳам худоники дегин унга. Шуларни даражама даража, ҳеч қандай фалсафасиз тушунтиргин, содда қилиб гапиргин. Мана бу остга ёки мана бу ҳадисга мувофиқ деб гапирмагин. Боланинг ёшига монанд тушунтиргин.
Болага дуо қилишни ҳам сргатгин. Масалан, сендан у қанд ссради дейлик. Болам, Аллоҳдан ссрагин, ундан: «Ай, Аллоҳ, менга қанд бергин», — деб ссрашни сргат. Бу гапларни сзимнинг тажрибамдан айтспман. Ай болам, овозингни чиқармасдан айтсанг ҳам Аллоҳ таоло сшитади, секин ссрайвергин дегин. Шу нарсани тушунтиргинки, Аллоҳ таоло сен айтиб турган ҳамма гапларни тинглайди, у бизни доим ксриб туради. Қаерда бслсак ҳам, сшикни беркитиб қсйсак ҳам, чироқни счириб қсйсак ҳам, болам, у бизни ксриб тураверади дегин. Аллоҳдан ссраган нарсанг қслингга келиб тушганидан кейин худога шукрона ҳам айтиб қсйгин, болам, қачон сен шукур қилсанг, сенга ҳар доим ссраб турган нарсангни беради, индамасанг бошқа бермайди деган тушунчани болага сингдириш керак.
Алҳамдулиллоҳ дейишни сргансин. Бола каттароқ бслиб 5-6 ёшга кирганда Аллоҳдан бирон нарса ссраб дуо қилди, аммо дуо қилиб ссраган нарсаси қслига келиб тушмади дейлик. Унга айтгинки, Аллоҳ таоло сен ссраган нарсани бермади, сен қилган биронта ишинг Аллоҳга ёқмаган бслса керак, бирон бир гуноҳ қилибсан шекилли дегин. Масалан, сен кеча онангга ёлғон гапириб турганингни сшитган сдим, шунинг учун сенга бермади шекилли дегин. Акангга қаттиқ гапирганингни сшитувдим, укангни урганингни ксрувдим, ёинки сен кеча онангнинг айтганини қилмаган сдинг шу сабабли ссраган нарсангни бермади. Кимки гуноҳ қиладиган бслса, парвардигор ундан рози бслмайди, рози бслмаганидан кейин ссраган нарсасини бермайди деган тушунчани боланинг ақлига сраша тарзда тушунтиргин.
Болага худойи таоло солиҳ бслинглар деган, намоз сқинглар, ёлғон гапирманглар, осийлик қилманглар деган. Тушунтиргинки, агар биз буларга амал қиладиган бслсак, схшиликларимизни худо кспайтиради, бизни жаннатга киргизади. Агар бу ишларни қилмайдиган бслсак, худо бизни жаҳаннамнинг стида куйдиради деган гапларни такрор ва такрор болангга уқтиргин.
Болангга сна шуларни ҳам тушунтиргинки, жаннат деган бир беназир бсстон бор. Унда ҳамма гсзаллик мужассам, мевали дарахтлари, чиройли қушлари бор. Унда ширин таомлар, ичимликлар бор. Аимаики ссрасанг, ҳаммаси олдингда ҳозир бслиб қолаверади дегин. Жаннатда совуқ бслмайди. Меҳнат бслмайди. Қсрқув бслмайди. У ерда ҳеч кимдан қсрқмайсан дегин. Жаҳаннамда сса, ёниб турган стлар бор. Ери ҳам, томи ҳам, деворлари ҳам стдан унинг. Унга кирган ҳар бир одам шиддатли алам билан ёнади, доим стда кусди. Чанқаса, ичгани сув тополмайди, илло бир ифлос сув топади, аммо ундан, топган суви қайнаб турганлиги учун ичолмайди деган гапларни ҳам унга тушунтиргин.
Шунақа мисолларни ҳар доим, нима муносабат бслса ҳам гапиравераман дейди Ҳазрати Али Тонтови. Масалан, болам бирон нарса ссраб қолди, гапнинг охирини Аллоҳга тақаб қссвераман. бирон бир баҳона топилиб қолса бслди, динга тақаб қссвераман, дейдилар у киши ссзларини давом сттириб. Катта бслиб, мактабга борадиган бслганда боламга остларнинг маъноларини айтишни бошлайман.
Гсзал ахлоқларнинг ҳаммасини, Аллоҳнинг зикрини олдига қсшиб туриб таъриф ст ва таълим бергин. Унга ёлғон гапирмагин, чунки Аллоҳ ёлғонни ёмон ксради дегин. Ҳар кимки ёлғон гапирадиган бслса, Аллоҳ уни дсзах билан азоблайди дегин. Ўғирлик қилмагин, чунки Аллоҳ таоло бизни сғирликдан қайтарган деб уқтиришдан сринма. Онангга ғазаб қилмагин, чунки онасига ғазаб қилганга Аллоҳ ғазаб қилади деган гапларни гапиравергин.
Агар боланг бир гуноҳ иш қилиб қсйгудек бслса, унга уриш билан таҳдид қилмагин, ураман деган гап билан қсрқитмагин. Шу иш сабаб сзингга етган жабр уқубат, азоб ҳақида унга оғиз очмагин. Лекин сен уни худонинг иқобидан, худонинг азобидан қсрқитгин. Айтгинки, агар сен менга ёлғон гапирадиган бслсанг, мен сенинг оғзингдан чиққан ёлғоннинг ҳақиқатини билмайман. Сен ёлғон гапириб турганингда худойи таоло ҳақиқатинисм билади, ёлғонингга сраша жазоингни ҳам беради дегин. Гуноҳ иш қилганингда ҳам шу. Ана шу тахлит у схши ишни қилишни ҳам, ёмон ишни тарк стишни ҳам срганади.
Болаларни тарбис қилишдаги енгилгина, саҳиҳ йсл мана шу. Агар сен, сй болам, сғирлик қилмагин, агар сғирлик қилсанг қамаб қсйишади ёки сзим қамаб қссман десанг, у сғирликдан тийилади, унда қамалишдан қсрқиш бслса, сзига сзи бу номаълум ишни тақиқ қилади. Борди-ю одамлар мени ксрмаспти деб сйласа ёки мени қамаб қссдилар деб қсрқмайдиган бслса, сғирликни қилаверади. Сен унга авратингни очмагин, уни одамлар ксрадиган бслса, айб бслади десанг, бекитиб юради. Одамлар ксрмайдиган бслса, сна очишга стади. Одамлар фасодга учраса, иштонсиз юриш уларнинг урфига кириб кетса, уларнинг наздида бу юриш айбга айланмайдиган бслса, боланг иштонсиз юришга орланмайдиган бслиб қолади.
Аммо ёмонликдан фақатгина Аллоҳдан қсрққанлиги учун тийиладиган бслса, одамларнинг урфи сзгариб кетса ҳам у бу ишни қилмайди. Чунки у ҳамма қилаётган ишидан Аллоҳ таоло хабардорлигини билади. Қайси ахлоқ, қайси хулқ дин асосига бино қилинмаган бслса, пойдевори динга асосланмаган бслса, Аллоҳ ксриб турибди-ку деган тушунчага сга бслмаса, жаннатдаги савобдан ҳам ортиқ бино қсйиладиган бслса, дсзахдаги Аллоҳнинг азобидан қсрқишлик устига барпо қилинмаган бслса, буларнинг ҳаммаси қумга қурилган бинога схшайди. Заиф бир иморатга схшаб қолади.
Сен болангга тоат-ибодатларни ёшлигидан сргатгин. Аамоз сқийдиган бслсанг, ёнингда турсин. Сен қилаётган ишни бирга қилсин. Сен билан бирга туриб, бирга стирсин, лекин сен унга тазйиқ стқазмагин. Совуққа олиб чиқиб, муздек сувда таҳорат қилдирмагин. Балки уни рағбатлантиргин. Аллоҳу акбар дейишни сргатгин. Фотиҳани сргатган бслсанг, снди унга мукаммал намозни ҳам сргатгин. Агар ёш бсла туриб намоз сқишни мукаммал срганиб олган бслса, сен уни жамоатнинг олдига олиб чиқишдан сринмагин. Жамоат билан бирга намоз сқишни сргансин. Аамозни тугатганидан кейин унга зикрларни ҳам сргатгин. Зикрларни у тушунадиган қилиб шарҳлаб бергин.
Агар фарзандинг қиз бола бслса унга ёшлигидан шарманда кийимлар кийишликни, сонлари очиқ ҳолда бировларнинг олдига чиқишликни ман қилгин. Мен бу гапни ёш қизчанинг ҳам аврати борлиги учун айтмаспман. Мусулмонча либосга уни ёшлидан одатлантиришни хоҳлайман, холос. Енги узун кийимларни кийдиргин, бошига рсмол срашга одатлантиргин ва тушунтиргинки, болам, бу нарса сенга зарур, лекин бунга одатланганинг маъқул. Сенга ҳали сраниб юриш вожиб бслмаган десанг ҳам майли. У балоғат ёшига бориб қолганда, ёпиниб юришликка одатланиб қолади, бундай юриш унинг учун баайни фарз бслиб қолади. Анди уни ҳаргиз тарк столмайди. Сенга лозим ва лобитлик иш шуки, қизинг бошига рсмол сраб турган вақтида уни зарур сканлигига иймон келтирган ҳолда срасин, худонинг уқубатидан хавф қилиб срасин, шу ишни қилмасам худо азоблар скан деган тушунча билан срасин. Сендан қсрққанлиги учун срамасин асло.
Ҳижоб сраган аёлларнинг жуда кспидан биз мушоҳада қиламиз. Айримлари ҳижобни отасидан қсрққанидан срайдилар. Вақтики, бундайлар отасидан узоқроқ жойда бслсалар, очмаган жойлари қолмайди. Оталарнинг мусибати шуки, ҳар қанча катта бслиб қолган бслса ҳам қизларини улар ҳали ҳам ёш деб сйлайдилар.
Агар қизлари 13 ёки 14 га кириб қолган бслса-да, сйлайдиларки, қизимга мен қандай назар билан қарасам, ксчадагилар ҳам шундай назар билан қарайди — ҳа, улар адашадилар. Ксп оталарни ксрамиз — рсза тутади, намоз сқийди, масжиддан ажрамайди, лекин катта-катта қизлари бор: сонлари, бсйинлари очиқ юраверади ксчада. Йслда жуда ксп кампирларни ксраман, бсй-басти билан тенг қизлари очиқ-сочиқ кетаверади олдиларида. Ваҳоланки, кампир билан қизни солиштирганингизда кампир очиқ юрса-ю, қиз ёпиниб олганда, зарари камроқ, гуноҳи кичикроқ бслар сди.
Қслингдан келганча болангни радио ва телевизордан йироқроқ тутгин. Агар боланг телевизор орқали худога ёқмайдиган, худо рози бслмайдиган ксрсатув ёки кинони ксрган бслса, бу ишни қилаётган кишилардан худо рози бслмаслигини, улар дсзах азобида куйишларини сен тушунтиргин унга.
Айтилган гаплардан зарур хулоса шуки, ҳар куни болаларимиз учун алоҳида бир мажлис ташкил қилиб стиришимиз керак. Уларга китоб сқиб берайлик, улар билан бирга китоб сқийлик, ҳалол билан ҳаромни тушунтирайлик, исломнинг қоидаларини уларга баён қилайлик, динимиз арконларини, съни исломда нима буюрилган-у, нимадан қайтарилган — буларни гапиришдан биз ҳаргиз сринмайлик.
Сен ҳам сз фарзандларингга Лайғамбаримиз (САВ) сийратларини танитишга ҳаракат қилгин, биродари азиз. Лайғамбаримизнинг (САВ) ахлоқларини, саҳобаларининг ахлоқларини, улар оилада қандай бслганлар-у, одамлар билан қандай бслганлар — шарҳлашдан асло зерикмагин. Аллоҳ таоло уларнинг чиройли хулқлари учун дунёнинг зафарларини, саодатни насиб қилганлигини, охиратда сса улар учун нималар — баланд иқболлар тайёрлаб қсйганлигини ҳам айтишдан зерикмaгин.
-
4-қисм
Шаҳватлар касаллигининг дастлаб намоён бслиши ҳижобни ташлашдан бошланади. Ўғил болалар билан қиз болаларнинг аралашуви замин бслади. Аш қизлар билан ёш йигитларга фаҳш ишлар сари йсл тайёрлаб беришдан илҳом олади.
Мана шу ишларни қилишликка, съни сркаклар билан аёлларнинг сртасида ёмон ишларни тарқатишлик учун саноғини айтиб бслмайдиган даражада қувват мусаххар бслган. Яъни бунга жуда катта пуллар ташланган, катта илмли одамлар, зср университетлар бунга ишлаган ва тинимсиз ишламоқда. Биз ҳаммамиз йиғилиб, бир жамист бслиб ҳаракат қилганимизда ҳам уни қувиб чиқара олмаймиз.Аёл киши билан сркак кишининг бузилишига сарфланаётган пулларга қарши мусулмон одам ҳеч нарса қила олмайди. Илло ота сзининг қизини сақласа, ср хотинини сақласа, ака синглисини сақлай олса бслди.
Мен Маккада сшайман — дейди Ҳазрати Али Тонтови. — Маккада иссиқ жуда ҳам қаттиқ бслади, ҳарорат гоҳида 50 даражага чиқади. Мен бу ҳолатда нима қила оламан? Менинг қслимдан Абу Қубайс тоғига бутун Маккаю Мукаррамани совутадиган катта бир кондияионер қсйиш келармиди? Ҳамонки, бу нарса қслимдан келмаса, ҳеч бслмаса, сзимнинг уйимга кичкинагина кондияионер қсйиб олиб, маза қилиб стирганим схши смасми? Модомики дунёнинг ҳаммасини тузата олмас сканман, ақалли сз уйимни тузатиб олсам ҳам бслди, қизимни сақлаб олсам ҳам бслди. Бизга лозими шуки, аввал сзимизни сақлайлик. Худои таоло бизни кимларга бошчи қилиб қсйган бслса, шу рутбада туриб аҳилларимиз, авлодимиз, фарзандларимизни сақлаб қолайлик.
Қизларим ҳижобда бслиши учун мен нима қилай деган савол туғилади. Хусусан мен қизимни бу борада мажбурлашликни хоҳламайман. Ўзи хоҳламаган тарзда ҳижобга киришини ҳам сира хоҳламайман. Мен у ҳижобни қаноатланиб кийсин, қалби хотиржам бслиб кийсин, схши ксриб кийсин дейман. Биринчи қизимнинг ёши тсққиздан стиб снга қараб кетаётган кезларда ёки ундан сал олдинроқмиди, ссимда йсқ, лекин ҳали балоғатга етмаган кезлар сди, мен фикр қилдим, Аллоҳдан ёрдам ссрадим. Онасига айтдимки, сй онаси, бозорга бориб қизимга жуда ҳам нафис, қимматбаҳо рсмол сотиб олиб кел. Ҳалигача ссимда, сшанда оддий рсмолни икки ссмга берарди. Агар нархи жуда ошиб кетган бслса ҳам уч ссмга берарди. Хотиним ахир қизимиз ҳали ёш, рсмол сраб борса, мактабдаги дугоналари устидан кулади, сочини ёпиб борадиган бслса, уни ҳамма масхара қилади деб қолди гапим тугар-тугамас. Мен айтдимки, сй хотин, мен бу нарсаларнинг ҳаммасининг ҳисобини қилиб бслдим. Унга шундай рсмол сотиб олгинки, бозорда снг қиммати бслсин, ҳеч кимнинг пули етмайдигани бслсин! Кейин хотиним бозорга кетди. Бозордан менга телефон қилиб айтдики, тақсир, мен бир жойдан рсмол топдим: сзи ипакдан скан, лекин нархи қирқ ссм смиш. Шуниси снг қиммати скан, деди. Бу сша пайтда топадиган ойлигимнинг нақ срми сди. Унга сотиб олавергин десам, хотиним ажабланди. Мени гапимдан қайтармоқчи бслди. Мен айтган гапимда туриб олдим. Алҳол хотиним рсмолни олиб келди.
Қизим шу рсмолни сраб мактабига борди. Мактабда қизимнинг рсмол сраб борганига ажабланишдан ксра рсмолнинг чиройлигига ажабланиб қарашлик зиёда бслибди. А смолнинг чиройлигига ҳамма ҳайрон қолибди. А смолини ҳамма мақтабди. Аксарист қизлар ҳасад ҳам қилишибди. Ҳаммаси уйга боргач, шундай рсмол бслмаса ҳам ҳар қалай шунга схшаш рсмол олиб беринг деб оталарининг ҳоли-жонига қсйишмабди. Мен олиб берган рсмолга схшаш рсмол олдиришибди.
Хуллас қизимнинг рсмол срашлиги шу зайл — фахр билан бошланган. Бинобарин биров мажбур қилмаган. Халқда қимматбаҳо нарсанинг нархи сзида деган гап бор. Ўша рсмол сзининг баҳоси билан, сзининг гсзаллиги билан, сзининг савлати, оҳорлиги билан аслича қолди. Ундан кейин сингиллари ҳам шу рсмолни срашди. Ҳалигача снгидай турибди бу ажиб рсмол. Қизларимнинг ҳаммаси ҳижоб сраниб катта бслди. Ҳамма қизларим иқтидо билан, схши ксриб, қаноатланиб, холислик билан сради уни.
Ўша қизим сзининг қизи билан ксп йил Европада сшади, лекин бирон марта юзини очмаган, кийинишини сзгартирмаган. Қизимнинг қизи — Ҳодис Германисда сқиди. Бир куни неварамнинг муаллимаси синфига кириб келса, неварам билан дугоналари тортишиб турган скан. Овозлари баландлаб кетган, ҳаммаси нимага рсмол срайсан деб неварамни юмма талагудек бслишаётган скан. Муаллими гап нимада сканлигини суриштириб билгач, неварамга сенга сн дақиқа вақт бераман, шу ерда стирган қизларнинг ҳаммасига нимага ҳижоб срайсан-у, унинг фойдаси нимада сканлиги тсғрисида гапириб берасан дебди. Аеварам туриб, олмон тилида ҳижобнинг фойдаси тсғрисида бийрон-бийрон гапириб берибди. Шундан кейин ҳеч ким унинг олдида ҳижоб тсғрисида гап очмайдиган бслибди.
Қизим бир маротаба, ижоза олган вақтида Оммонга келди (биз сша вақтда Оммонда турардик). Иттифоқо, қизимнинг тиши оғриб тиш докторига боришга тсғри келибди. Тиш даволаш муассасасида бир жамоат юзлари очиқ, сонлари очиқ мусулмон араб хотинлар, сзларини тараққиёт сгаларимиз деб сйлаган, кофирга сргашишликни сзларига фахр деб билган мусулмон хотинлар қизимнинг устидан кулмоқчи бслибдилар. Қизимга қараб туриб сиз қайси қишлоқдансиз дейишибди. Қизим ҳам мен Женева деган қишлоқданман дебди. Женевадаги сзининг ҳаёти тсғрисида, нечта тилни билишлиги, молу дунёда улардан нечи чандон бойлиги ҳақида гапиргандан кейин ҳаммалари ҳайрон қолиб сукут сақлабдилар.
Қизим олмонисда ксп вақтдан бери сшаганлиги учун немис, франяуз, инлиз тилларини схши билар сди. Хуллас мана шу нарсалар юзаки кофирликка сргашиб юрган сша мусулмон хотинларга жуда таъсирли бслди.
Менинг тушунчам бсйича — дейди Ҳазрати Али Тонтови, — гсзал ахлоқни, гсзал одатни скишликнинг отини тарбис дейди. Шу нарсани неча марта қилса одат бслади, биласизми дейди ва жавоб тариқасида бундай дейди: «фуқаҳоларнинг айтишига қараганда, бир марта билан одатга айланади. Фарзандингизга бир ишни қилдирдингизми, худо хоҳласа, мана шу нарса унга одат бслиб қолади. Одатнинг саноғи 50 ёки 60 та смас, битта. Ҳа, битта билан одатланиб қолади».
Ҳаётий тажрибаларимнинг биттаси шуки, қизларимнинг ёшлигидан уларнинг одатлари дурустлашишлигига ҳаракат қиламан. Гсдак, ҳали тсрт ёшга кирмаган қизчамга овқат чайнаётганда оғзингни очмагин деб сргатсам, аҳилларим ҳайрон бслишарди. Мен унга оғзимга овқат солмасдан, оғзимни очмасдан қандай қилиб қимирлатишни ксрсатиб берардим. Гоҳида оғзимга овқат солиб туриб мана шундай қилиб ейиш керак деб гапиришдан сринмасдим, — дейди Ҳазрати Али Тонтови.
Лайғамбар алайҳиссалом мусулмонларга номоз аҳкомларини сргатаётганларида, уларнинг олдида намоз сқиётганларида уларга «Менинг намозни қандай қилиб сқиётганимни ксриб, Сиз ҳам намозни шундай қилиб сқинглар» дер сдилар. Лайғамбар алайҳиссалом мусулмонлар билан ҳаж қилдилар. Аҳкоми ҳажни уларга талқин қилиб сргатаётганларида «Ҳаждаги қилинадиган ибодатларни мендан срганинглар» деганлар.
Муқосса қилиш жилла жоиз бслмаса-да, ростини айта қоламан: мен қизимга қслни совун билан қандай қилиб ювишни сргатишдан ҳам сринмаган одамман. Қизимнинг тиши чиқиши билан унга мисвоқ олиб келиб тишни қандай тозалашни сргатишдан ҳам сринмаган одамман. Мактабларда сргатишда гапиришдан нарига стишмайди, мен сса сринмасдан ювинишга мслжалланган жойга қизимни қслидан етаклаб кириб, қслимни, тишимни ювиб сргатардим. Қизим салгина катта бслганидан кейин санчқи (вилка) билан қошиқни қандай қилиб ишлатишни сргатдим. Мен франяузларнинг одатини схши ксрганим учун бундай қилмадим, балки кофирларнинг ичига кириб қолганда қизим ҳижолат бслиб қолмаслиги учун сргатдим.
Баъзи уқувсизлар гумон қилганидек, бу ишларнинг суннатга ҳилоф тарафи йсқ. Лайғамбар алайҳу вассаллам ҳам гсштни кесишликда пичоқ ишлатганлар. Динимиз ҳам маслаҳат билан бслган одатлардан ҳаргиз қайтармайди. Қизимнинг ейишига, одобига, озодалигига шу даражада сътибор бериш баробаринда мен бундан-да сътиборлироқ, юқорироқ нарсага ҳам аҳамист берардим. Бу нарса унинг қалбига иймон дарахтининг уруғларини скишлик сди. Қизларимнинг тарбисси билан боғлиқ гапларни радиода ҳам, телевизорда ҳам ксп гапирганман. Аллоҳ ҳақида қизчамнинг қулоғига қуйишни у уч ёшга тслар-тслмас бошлаганман.
Такрор бслса ҳам сна қайтараман, ҳолва олиб келсам ҳам, сйинчоқ олиб келсам ҳам Аллоҳ берди деб айтардим. Қизим сйинга берилиб кетган пайтда ҳам қслига Аллоҳ берди деб сйинчоғини тутқазар сдим. Ва бир куни у Аллоҳ қаерда деб ссради. Сен уни ксзинг билан ксролмайсан дедим. Лекин у ҳозир сенинг гапингни сшитиб турибди, бирон нарса ссрасанг сшитиб, сен ссраган нарсани юборади дедим. Агар қизчам сй Аллоҳ, менга шу нарсани бергин деб ссраса, мен сринмасдан шу нарсани олиб келиб берардим. Мана қизим, сен Аллоҳдан ссраган сдинг-а, сенга мендан бериб юборди дердим. Ай қизим, сенга Аллоҳ таоло бераспти, лекин у ҳам сзи ёқтирган болаларгагина беради.
Ота-онасининг айтганини қилдиган, ёлғон гапирмайдиган, таҳорат қилиб юрадиган қизларни схши ксради. Шунақа, схши қизларга Аллоҳ ссраганини беради. Агар ссраган нарсангни бермаса, сен Аллоҳга ёқмайдиган иш қилганинг учун бермаган бслади. Худога ёқадиган иш қилгин. Қилаётган ишингни менга айтгин. Дада, мана шу ишни қилсам бсладими, Аллоҳга ёқадими, мендан хафа бслиб қолмайдими — деб ссрасанг, мен қилаётган ишингни тсғри ёки нотсғрилигини айтаман. Шундай қилиб, мен қизимга тарбис беришликда қадам-бақадам силжиганман. Ақли зиёда бсла бошлагани кейин «Ай қизим, агар схши иш қилсанг сенга у ёки бу нарсани олиб келиб бераман» дейиш срнига «Аллоҳ бунинг учун сени жаннатга олиб киради» дейишни бошлаганман. Тоинки, мендан бирон нарсани умид қилиб қолмасин, мен шу ишни қилган сдим, дадам ҳеч нарса бермади деб айтмасин. Агар бирон бир ёмон иш қиладиган бслса, ҳаргиз уни ураман деб таҳдид қилмас сдим. Ҳар ким шу ишни қиладиган бслса, худо уни дсзах азобида қийнайди деб қссверардим.
Бир куни қизим мендан жаннат нима, дадажон деб ссраб қолди. Мен айтдимки, жаннат жудасм катта ҳовли, атрофида катта-катта ҳовлилари бор. Ичида ширинликлари ҳам, сйинчоқлари ҳам бор. Аима хоҳласанг, ҳаммаси бор. Ҳамма нарсаси бепул. Яхши болаларни худо жаннатга олиб киради. У кофирларни, намоз сқимаганларни, гапга кирмаганларни дсзахга олиб киради дердим.
Аслида қизим жаннат ҳақида ссради, лекин мен дсзах ҳақида ҳам гапираверардим. Қизларим билан мана шунақанги йсл тутардим. Уларга насиҳатларни, ваъзларни гоҳида кенг-кенг гаплар билан ҳам гапирардим. Қачонки қизларимга бир иш буюрсам, орқасидан Аллоҳнинг савобини, ваъдасини қилишдан ҳам сринмас сдим. Хуллас, менинг қизларим ёшлигидан худодан қсрқиш билан, худо ксриб турибди-ку деган ақида билан катта бслишган.
Масалан, қизим бирорта дугонасининг уйига борганида уларнинг оиласида бирон бир аёл очиқ юрганини ксрса, уйга келибоқ дада, аёл киши очиқ юриб бслмас сди-ку, фалончи очиқ юрибди деб айтарди. Қизим, сен унақа қилмагин асло. У худонинг гапига қулоқ солмас скан. Аллоҳ уни сратган, Аллоҳ унга хоҳлаган ҳамма нарсасини берган. Ўша хоҳлаган ҳамма нарсасини бериб туриб жисмингни бегона сркаклар олдида очмагин деган. Лекин у худонинг гапини қилмабди-да, қизим дердим. Аллоҳнинг айтганини қилмабди десам, у аёлга нисбатан қизимнинг қалбида ёмон ксришлик пайдо бслиб қолар сди. Бир куни келиб, дада, сиз «худо ёмонларнинг жазосини беради», — дердингиз, у аёл ҳали ҳам юрибди-ку, худо жазосини бермади-ку деб ссрайди. Анди мен унинг гапига муносиб жавоб топишим керак. Хсш, мен нима дейишим мумкин? Ундан «Қизим, сен биринчи синфдан иккинчи синфга қачон стасан?», — деб ссрадим. «Имтиҳондан кейин», — деди. «Ҳа, худди шундай, қизим, имтиҳондан кейин стилади, — дедим. — Имтиҳонда одам ё хор бслади ёки азиз бслади. Имтиҳонгача ҳамма "азиз" бслиб юраверади, аммо ҳақиқий азизлик имтиҳондан кейин бслади. Ўша мактабингдаги имтиҳон аслида жуда кичкина имтиҳон. Ана шу имтиҳондан «йиқилиб», биринчи синфдан иккинчи синфга столмаган одам озгина аламланади. Синфдошлари, дугоналари, қсни-қсшниларининг олдида юзи озгина шувут бслади. Лекин олдинда роса катта имтиҳон бор. У имтиҳонга ҳамма киради. Муаллиму, шогирду, катта-ю, кичкина-ю, ҳоким ҳам, маҳкум ҳам. Ҳамма слганлар — Одам алайҳиссаломдан тортиб сша кунгача дафн қилинганларнинг ҳаммасини Аллоҳ таоло битта жойга жамлаб, уларнинг амалларини торозига тортади. Яхшилик қилган бслса, иймон билан слган бслса, жаннатга боради. Кимки кофир бслган бслса, Аллоҳ уни дсзах билан азоб беради. Ана сша ердаги шармандалик ҳамма инсоннинг олдида, ҳамма инсоннинг ксз снгида бслади. Шунақанги имтиҳон бор. Ана сша имтиҳонгача Сизни ажаблантирган аёл ва унга схшаганлар юриб тураверади.
Қизларимга ақида усулларини, қалбларига иймон уруғларини шундай қилиб скар, сингдирар сдим. Ҳар бир гапимни ёш бола тушунадиган услуб билан гапирардим. Чунки баъзи гапларни ёш бола тушуниши қийинроқ, — дейди Ҳазрати Али Тантови. Ҳазрат Али Тантови раҳматуллоҳи-алайҳнинг ушбу китобларида ёритилган бу муаммолар бизнинг бугунги кунимиз учун ҳам жуда долзарбдир. Аллоҳ бу китобдаги солиҳ фарзанд тарбисси йслидаги бой тажрибадан бизнинг ҳам тскис фойдаланишимизга муваффақ айласин. Фарзандларимизнинг Аллоҳнинг иймонли, сътиқодли ва солиҳ бандаларидан бслишига етказсин. Амин.
Қсқонлик Арқинжон қори тарафидан таржима қилинган.
Ай қизчам. Ҳазрати Али Тантовий (http://www.muslima.uz/node/863)
-
:as:
Qadrli forumdoshlar, kechagina Yorqinjon qorining ushbu ma'ruzalaridan parcha eshitgan edim...
Alhamdulillah, mana bugun to'lig'ini o'qish sharafiga musharraf bo'ldim.
Bundan juda xursandman hamda ushbu quvonchimni Siz azizlar bilan baham ko'rishni xohladim...