Аейролептиклар билан даволаш. Кататоник ва кататоник-параноид ҳолатларда нейролептиклар: мажептил (кунига 60—80 мг дан), лепонекс (кунига 200—400 мг дан), ксп миқдорда аминазин, стелазин, галоперидол дорилари берилади. Қсрқув аффекти психомотор қсзғалиш билан борадиган сткир параноид ҳолатларда томир ичига галоперидолнинг стелазин, тизерсин билан бирга ишлатилади. Касалликнинг сурункали кечишида, съни васвасалар кучайиб, клиник белгилар мураккаблашиб бораётган ҳолларда стелазин (кунига 40—80 мг дан), галоперидол (20—40 мг дан), стаперазин (150—200 мг дан) узоқ вақт берилади. Одатда, 2—3 нейролептиклар биргаликда, томир ичига ва мушак орасига қилинади, кейинчалик ичишга буюрилади. А исполепт (рисперидон) кунига 2—4 мг дан 1—12 ҳафтагача, аминазин 2,5 % 1,0 м/о ёки ичиш учун буюрилади. Ўртача бир кунлик дозаси 300 мг дан иборат, даволаш муддати 2—3 ойгача чсзилади. Аминазин олган беморларнинг қон босими доимо слчаб турилади. Аминазин баъзи беморларнинг олгандан кейин қон босими бирдан тушиб кетади. Бунга ортостатик коллапс деб аталади. Бундай пайтда беморларни срнига ётқизиб, кордиамин 25 % 1,0—2,0 мл тери остига ёки адреналин 0,1 % 0,5—1,0 мл томир ичига юбориш керак. Даволаш курсини даслабки даврида беморлар сриндан турмасликлари керак. Беморларнинг қон босими ҳар куни слчаб турилади. Аминазин таблеткаси 25 мг дан 150—175 мг гача (бир кунлик дозаси). Васваса ҳолатларида трифтазин 1—5 мг ва галоперидол 20—80 мг дан аста-секин ошириб, 100 мг гача (бир кунлик дозаси) 3—4 маҳал берилади. Давони касаллик белгилари йсқолгунча ёки анча камайиб қолгунча шундай дозада давом сттириш керак. Кейинчалик дозани 1—5 мг гача камайтириб бориш керак. А уҳий қсзғалишларни бартараф стиш учун шу дорилардан мушак орасига ёки томир ичига инъекяис қилинади. Васваса бошланиб, кснглида хавотирлик пайдо бслганда, тизерсин 12—50 мг гача (бир кунлик дозаси 100—400 мг гача) буюрилади. Депрессив аломатларга қарши амитриптилин ва меллипрамин буюрилади. Мисдан кетмайдиган ҳолатларга — нозепам, седуксен, слениум ва трифтазин берилади. Ипохондрик белгиларда — седуксен, тазепам, феназепам қслланилади. Ирим-сирим ҳаракатлари бслса, узоқ таъсир стувчи нейролептиклар-моддитен депо 2,5 % 1,0—2,0 мл, бу дори ойига 2—3 марта инъексис қилиб турилади. Истерик белгиларда сонапакс, тералин дориларидан қслланилади.
Ларвариш қилиш. Шизофренис билан оғриган беморларни қараб бориш керак, улар парваришга муҳтождирлар. Беморлар овқатдан бош тортса, уларни ксндириш ва сзлари овқат ейдиган қилиш керак. Бунинг иложи бслмаса, 148 беморларни зонд орқали овқатлантириб туриш тавсис стилади. Шизофренис билан оғриган беморлар узоқ туриб қоладиган бслсалар, уларни сринга ётқизишга ҳаракат қилиш ва доимий ҳамширалар назоратида бслишлари керак.
Муаллиф: Х. Шодмонов
Манбаа: Асаб ва руҳий касалликлар
www.doctor.uz