forum.ziyouz.com

Maxsus bo'lim => Xorijiy bo'lim/Foreign board => Uyg'ur tili va adabiyoti => Mavzu boshlandi: yoruq 13 Fevral 2011, 11:02:40

Nom: Ruqiye abdulla:Muhebbet(dastan)
Yuborildi: yoruq 13 Fevral 2011, 11:02:40
Muhebbet

(dastan)

Ruqiye abdulla

 

Yaghmaqta baghrimgha lepildep aq qar ,

Aramim chéhrini söyüp yéqimliq .

Sükütler shiwirlap kötürdi ghelyan ,

Tuyghumdin taridi bir küy yéqimliq .

 

Kélimen ademler ara sighdilip ,

Qismetning muz tutqan chighir yolida .

Dikabir quyashi mungluq bek mungluq

Barmikin muhebbet xéti qolida.

 

Tupraqning  jimliqi chaqnighan demde ,

Bir issiq hékayet taraldi heryan .

Zéminning wujudi keldi lerzige,

Söygüning qudriti bolghanda ayan.

 

*        *

Muhebbet heqqide tökülse qetre ,

Kétidu oy—xiyal yiraq-yiraqqa .

Perhadning qismiti, shirin söygüsi ,

Qalidu berhem bop hijran-piraqqa.

 

Beziler der shundaq: zaman oxshimas,

U chaghlar yoq idi erkin muhebbet .

Tawlighach hijranning deshti-sehrasi ,

Bolghanken söygüsi üzülmes ebet .

 

Yashisa ger perhad uchur dewride,

Shirinchün qazalmas idi bir ériq.

Tahir hem zöhresi üchün özini.

Qurban qip yürelmes idi bu éniq.

 

Men deymen, heqqimiz yoqtur ularni ,

Bügün'ge tartqushlap qara chaplashqa.

Hayatning yiltizi néme? Bilelmey,

Muhebbet öldi dep quruq batnashqa.

 

Qérindash eslide haya, chin söygü ,

U yashnar pakliqning qénida herdem.

Sadaqet, wapadin nurlinar dunya,

Ümidning qoynida turiwer berdem.

 

Cheksiz reng dolquni ichre bu zaman,

Upuqning léwige chéker hékayet.

Unda bar qan-hesret, unda bar hékmet,

Yürekte anglighin bolmay bitaqet

 

*          *

Mehelle gugumgha bash qoyghan mehel,

Bir ensiz jimliqtin siqildi yürek.

Söygüdin yélinjap turghan jüp bahar,

Ah néchün qilmidi hayatni kérek?!

 

Bir jüp yash tam qoshna iken eslide ,

Gödeklik, baliliq ketken chirmiship .

Qelbide muhebbet bixlan'ghan demde ,

Shum qismet ezweylep qaptu qériship .

 

Yigitning dadisi iken bu yurtta,

Gépi chong, yéni chong, zowulisi chong.

Namrattin qacharken, qacharken yiraq,

Ezeldin bop kelgech yolliri tüz, ong.

 

Heshemet yaltirap turghan qoroda,

Jaranglap turarken toqluqning üni.

Hesettin tolghinp turalmay sheytan,

Ghapilliq tilerken yighlap her küni.

 

Namratliq ilkide yashar iken qiz,

Wayim yep késelge patqan dadidin.

Ténimsiz öterken öyning ghémide,

Mung—hesret tamarken yürek taridin.

 

Haya we edebtin bolunsa gep—söz,

U haman tillarda bolarken dastan.

Hösnidin hettaki tolun'ay xijil,

Yultuzni mengzige xal qilip asqan.

 

Qiz rayi bolmighach talay yigitler,

Léwini hesrette qalarken chishlep .

Bilelmey qizining armini néme ?

Anisi teshwishte yürerken künlep .

 

Muhebbet yélinjap tursimu dilda,

Qiz rayi boyiche yigit kütüptu.

Pighanda ay tolghan talay kéchiler,

Ashiqlar derdidin elem yütüptu.

 

Sewrisi toluptu yigitning bir kün ,

Chillaptu gügümda yarini baghqa .

Deptu hem: möküshmek bolar emdi bes

Söygümiz ashkare bolsun jahan'gha.

 

Qiz deptu: namratliq emesqu guna,

Ah, shu dem basmaqta qelbimni qiyan.

 Közige ilmisa dadingiz bizni ,

Muhebbet qan yütüp chekmemdu pighan .

 

Men sizni söyimen, söyimen pewes,

Qelbimde siz üchün yanar ot—gülxan .

Razimen her qetre sözingiz üchün ,

Ming jénim bolsimu eylisem qurban .

 

Ah, lékin sedpare ata—anamni ,

Xorluqta, nomusta qoyghum yoq peqet .

Untulsun eslime,  güzel xatire ,

Siz üchün dua qip ötimen ebet .

 

Iztirap ilkide tolghinip yigit ,

Yarini baghrigha bésiptu mehkem .

Shiwirlap deptu hem qulaqlirigha :

Sen méning perishtem, sen méning erkem .

 

Ölümdur bir tamche yéshing men üchün ,

Ming ölüp tirilip, yürdüm her küni .

Yashaymiz ayrilmay ikki alemde .

Yer asman örülüp ketsimu sini .

 

Keldi peyt anamgha deymen sirimni ,

Atamgha yélinip tileymen shepqet .

Bolsila zerriche ümid ulardin ,

Tenglikte qoymaymen silerni peqet .

 

Mal-dunya oghlidin ulugh bolsa ger ,

Yéninggha kélimen kéchip hemmidin .

Köz yashtin héchnime pütmes ezizim ,

Bes emdi, öteymen süküt-sewridin.

 

Söyünüp shamallar, söyünüp yultuz,

Söygüning qudritidin lal boluptu .

Tolun'ay ghunchidek échip chéhrini,

Shirin chüsh quchiqigha bash qoyuptu .

 

*          *

 Béretti erkeklik heqqide udum,

Perzentke tagh bolup atining baghri.

  Musheqqet deshtide bolup til tumar,

Tesedduq idighu anining bari.

 

Waderix! Bichare ashiq yigitning ,

Tash bolup kétiptu ata—anisi .

Törilip kelsimu u qiz qaytidin ,

Kélinim démeske köpmish banisi .

 

Ghezeptin gürkirep deptu dadisi:

Özüng kim ? Sen kimning pushti ewladi.

Köz tikip dost—düshmen tursa bir manga ,

Könglümni ténch—aman qoymiding zadi.

 

Layiqing bar séning ornimiz oxshash ,

Yolimiz, oyimiz, qurbimiz oxshash.

Qilimiz toyungni hepte ichide ,

Bolmisun bu öyde emdi de talash .

 

Muhebbet dégen'ge toyamdu qosaq.

Muhebbet béremdu sanga yüz ataq.

Alqining ichide turmamdu u qiz,

Sen üchün u peqet bir qacha tamaq...

 

 Qandaqche dadam bop qalghansen isit,

Bes emdi anglashqa taqet mende yoq,

Mal—dunya ömürlük emes héchkimge,

Amanet bu janmu belkim ete yoq."

 

Muhemmet péshini qéqip kétiptu,

Yarining baghrigha özin étiptu.

Dadining sözini déyelmey qizgha.

Nomustin örtinip oygha pétiptu.

 

Kechürgin xushalliq bérelmey sanga,

Közüngni yashlidim azabqa sélip.

Men tighdek yigane qaldim alemde,

 Peqet sen turisen rohimda yénip.

 

Ikki yol kütmekte bizni bitaqet,

Ya ölüsh ya qéchish tallighin tizraq.

Xahishing bu yolgha kirelmise ger,

Xijalet bolmighin kétey men yiraq.

 

Deptu qiz yapraqtek titrep, boghulup:

Méni dep riyazet chekmigin jénim.

Bextingni körsemla razi men anga,

Söyimen bir tamche qalghuche qénim.

 

Haqaret, nomustur ata — anamgha,

Bextimni tapay dep sen bilen qéchish.

Söygüde yashidim ming yilgha tewe,

Bextimdur sen bilen hemmidin kéchish.

 

*          *

 

Baharning pighani tashqan bir küni,

Yigitning anisi kiriptu towlap,

Ghezeblik neshtirin sanjip yürekke,

Cheyleptu hemmining rohini owlap:

 

"emestur baharxan oghlumning xili,

Er chiqmas qizingni erge ber tizraq.

Muhemmet toy qilar kéler shenbide,

Halinggha béqishqin, turushqin yiraq"¦"

 

Daghlandi atining, anining dili,

Sanjildi yürekke tümenming pichaq.

"jan qizim toyungnng qilayli" dédi,

Anisi sel bolup achqanche quchaq.

 

Haqaret patqachqa söngekke qattiq,

Baharning öyide jabdundi toygha.

Pütüldi toy waqti kéler shenbe dep ,

 Qismetmu ganggirap yiqildi oygha.

 

Köygendek tuyghuning shaxliri tütep,

Tumanlar ichide téner ashiqlar.

Mehelle munglinip qaptu röjektek,

Tomurda qatqandek jimi shatliqlar.

 

Shenbide toy qildi bahar birsige,

Shenbide öylendi muhemmetmu hem.

Titildi yürekler aqti su bolup,

Rishtiler baghlinip turghachqa mehkem.

 

Shepeqning julasi yoqalghan demde,

Muhemmet bahargha berdi bir xewer:

Kütimen ezizim séni bügün kech,

Chillidi qoynigha axirqi seper.

 

Qapqara chéchini yayghanda kéche,

Qiz chiqti hojridin asta shipirlap.

Zariqip yoligha telmürgen yigit,

Baharim keldingmu dédi shiwirlap.

 

Ötmekte ghuyuldap axirqi demler ,

Qénish yoq yürekler turar telpünüp .

Déyishti öteyli u alemdimu

Méhmandek ezizlep, kütüp, telmürüp .

 

Saqighan yultuzdek köchimiz bügün ,

Ghéripliq , tenhaliq qalar bu yerde .

"gunah"dep gunahni qilduq ixtiyar ,

Pak süygü tallashqa düch kelgen demde .

 

Éhtimal hamaqet, sarang atilip ,

Yürermiz ademler aghzida uchup .

Waqitning ténimsiz ayaqlirida ,

Kétermiz bir küni asta untulup .

 

Kéchining yüriki soqidu dük — dük ,

Yultuzlar tolghinip yanar pilildap .

Kona jay — muqeddes söygü buliqi ,

Chidalmay héjran'gha ketti zingildap .

 

Taridi mehelle baghrini söyüp ,

Bamdatqa chillighan ezan awazi .

Ashiqlar qiblige yüzlendi shu dem ,

Yetkendek tengrige yürek azawi .

 

Elwida anijan, elwida ata,

Armining tozudi nazuk qolumda.

Rohimdin, jismimdin yaltirar pakliq.

Söygü bar peqetla mangghan yolumda.

 

Elwida, gül zimin , elwida, hayat ,

Elwida , mihirlik , mihirsiz yürek .

Elwida , qaynighan bulaqtek arzu,

Elwida, armanda ketken jüp bilek ...

 

*          *

Mamatning shéghida bir jüp kök kepter ,

Aq shayi léntigha turar ésilip .

Qizardi alemning yüzi bimehel ,

Ah , tünning lébasi ketti yirtilip .

 

Aq lébas ichide bir top perishte,

Yüridu sübhining chéchini tarap.

Merike barmikin bügün ajayip,

Kélidu ettirgül puriqi tarap.

 

Jüp kepter közide chaqnidi quyash ,

Heyrettin téngirqap qaldi yer—zémin .

Alqishlap közini yashlidi sama ,

Qiz—yigit eslige qaytqanda birdin .

 

Otqashtek qipqizil libas ichide ,

Köymekte gürüldep ashiq yürekler .

Yol bashlap samawi nurlar ichide ,

Perishte chachmaqta otluq tilekler .

 

Bir katta sorunda qizimaqta toy ,

Unda bar muqeddes atimiz adem .

Zuleyxa, shirin hem rabiye üchün ,

 Ashiqlar qurghanken yépyéngi alem .

 

Tushmu—tush ghulghula qiliship hemme ,

Töküptu ziminda ötken kechmishni .

Birliri munglinip , birliri xoshal ,

Esliship ötüptu buyan kelmishni .

 

Ademler hélimu béghemken shundaq ,

Yasharmish ajayip renglerde mahir .

Muhebbet öldi dep yürgechke jöylüp ,

Köpiyip barghanmish " tash adem " hazir .

 

Erkekler ölermish chong kochidila ,

Qayghu hem shatliqmu yalghanmish hetta .

Heshemet ichide peqet ghéripliq ,

Bextiyar yürermish yürekler ara ...

 

Bes, parang qilmanglar, jan — jigerlirim !

Dep adem hemmige tashlaptu nezer :

Bendining xuy — peyli oxshash ezeldin ,

Biz ötken zamandin hazirgha qeder .

 

Beziler yultuz bop yashar nur chéchip ,

Beziler tap bolup ötidu sésip .

Beziler tapalmay ademlikini

Ni müshkül yollarni ötidu bésip.

 

Beziler sheytanni qatar harwigha ,

Beziler sheytan'gha bolur at harwa .

We bezen özini aqlaydu shundaq:

"sheytan'gha aldinip ketken'ghu hewwa "

 

Bar shundaq ademler perishte süpet,

Söyüner tengrimu ulardin cheksiz.

Beziler tapalmas özini ebed,

Ülümmu ulardin qachidu sheksiz.

 

Muhebbet, étiqad, erkinlik néme ?

Untuldi ademler asta we asta.

Bazarda yalingach yürgechke hemme ,

Alemning  yüriki bolmaqta yara .

 

Ih, eziz ballirim , qedirdanlirim ,

Bu alem söygüdin yaralghan esli .

Sélermu söygüdin törelgen, ün'gen ,

Söygüdur tengrining wisali , wesli .

 

Bolsimu hayatta tümen xil müshkül,

Yashaydu ademler söygüni izdep .

Bizmu hem bolghachqa adem neslidin ,

Jem bolghan bu yerge wisalni közlep .

 

Biz heryan tarqilip muhebbet bolup ,

Ewladlar qelbige kéteyli singip .

Bir zerre söygüde chaqnar ming bahar ,

Kételmes ademler söygüdin ténip .

 

Pürkinip shepeq reng libas ichige ,

Lal bolup anglaptu muhemmet ,bahar .

Qutluqlap ularni söyüp mengzige ,

Ügütler töküptu ashiqlar qatar :

 

Sen ashiq we lékin körmiding müshkül,

Bir kések quymiding meshuqung üchün.

Söygüde bar bedel, söygüde qudret,

Éytqina, baqini talliding nichün?!

 

Muhebbet xushalliq, muhebbet azab,

U chaqmaq chéqilghan kéche baghrida.

Hayatta muhebbet ulugh hemmidin,

U tatliq külidu bowaq rohida,

 

Muhebbet quyashtur minnietsiz köyüsh,

Muhebbet zimindur sükütte söyüs.

Muhebbet yanar tagh hemmidin kécher,

Muhebbet riyazet deshtide külüsh...

 

Tilikim bar idi deptu muhemmet :

Kepter bop yashisaq hayatni küylep .

Teliping ijabet deptu hemmisi:

Söygü bop yashighin buquldap, ünlep .

Appaq nur sholisi söyüp zéminni ,

Taraptu hemmisi yürekler taman .

Gügümgha kirsimu bügün kainat ,

Tughular quyashtin yéngi tang haman .

 

Kelmekte perwaz qip bir jüp kök kepter ,

 Aghzida zeytunning shéxi nur chachar.

Beheywet bir kéme yürmekte leylep ,

Bar unda noh bilen hayatliq qatar ...

 

Xatime

 

Charaqlap nur chachar söygü qolida,

Qipqizil tawlinip alem yüriki.

Muz okyan üstide yanar wilildap,

Pakliktin törelgen adem qimmiti.

 

Jüp kepter aylinip kéler her küni,

Bir qiysiq kepige méhrini élip.

Undiki aq bashliq momayning üni,

Etining qelbide yanar ot sélip:

 

Jan oghlum, muhemmet kechürgin bizni,

Pushayman örtidi yürekni qat-qat.

Aynishtin mamkaptek toziduq, isit!

Ibretni rohingda alemge tarat.

 

Emestur bu dunya héchkimge baqi,

Ayningmu onbeshi bolar qarangghu.

Söyginsen muhebbet bilen hayatni,

Chünki u ademge peqet qonalghu...

 

 

2009-yil 10- féwral

 

 menbe :shinjong uyghur optunum royuni oqsu weloyiti ''oqsu edibiyati''zhornildin elindi.

Nom: Re: Ruqiye abdulla:Muhebbet(dastan)
Yuborildi: ilale 12 Mart 2011, 00:23:37
Oxudum biraz başa düşdüm ella