forum.ziyouz.com
Jamiyat va inson => Salomatlik => Noan'anaviy tibbiyot => Mavzu boshlandi: Mahdiyah 12 Yanvar 2012, 16:17:21
-
(http://islambio.com/wp-content/uploads/2011/04/asafoetida1.gif)
Cассиқ коврак (асафе́тида; лот. Ferulaassa-foetida)
Биродарлар, қадим замонлардан бери кспгина касалликларни даволашда самарали восита сифатида фойдаланиб келинган даво воситасини сътиборигизга ҳавола стаман. Сеҳргарлар уни бошқа гиёҳлар қатори сеҳр ишларида ишлатиб келганлар. Шу сабабли Тавҳид аҳлидан кспчилик уни табобатда ишлатишни хуш ксришмаган ва "œунинг сеҳр билан алоқаси бор" деб барчани ундан огоҳлантирганлар.
Бу масала бсйича ихтилофлар давом старди: баъзилар сассиқ ковракнинг фойдаси ҳақида гапирса, баъзилар уни қоралаб, хавфи ҳақида огоҳлантирар сди. Бу огоҳлантиришлар шу даражага етдики, натижада улар сеҳргарлик аломатларидан бири — кишининг сассиқ ковракни ишлатиши, деб даъво қила бошлашди. Улар кимки ковракдан фойдаланса, демакки у сеҳргар, деб айтдилар, аммо бунга ҳеч қандай шаръий далил келтирмадилар.Сассиқ ковракни ишлатишни ман қилган уламолардан ҳеч бири уни ҳаром деб айтмаган. Биз фақат сассиқ ковракнинг нохуш ҳиди туфайли уни саримсоқпиёзга қиёслаб, ковракни истеъмол қилган кишининг масжиддда намоз сқиши макруҳ деб айтамиз.
Ушбу фойдали восита борасидаги шубҳаларни йсқ қилиш мақсадида мен сассиқ коврак мавзусини танладим. Ковракнинг улкан фойдали томонлари туфайли уни баъзан "œкасалхона" ёинки "œдорихона" деб ҳам аташ мумкин. Сеҳргарлар ковракни бадбсй ҳиди сабабли ишлатадилар деган фикрлар сса бу ссимликни ҳаром қилмайди. Ҳаром —бу Аллоҳ таоло ман қилган нарсадир. Сеҳргарлар ишлатадиган нарсалар сса ҳаммаси ҳам аслида ҳаром смас, шунинг учун биз бу нарсалардан сзимизни узоқда тутишимиз шарт смас. Аммо ҳақиқатдан ҳам ҳаром саналган ва ҳаромга олиб келадиган нарсалар булардан мустасно. Бундай нарсаларни албатта рад стиш лозим. Бундан ташқари, сеҳргарлар схши ва хушбсй нарсаларни ҳам сз сеҳр ишларида ишлатадилар. Масалан, мушки анбар, атиргул, сандал, бухср, хушбсй моддалар ва бошқалар. Бу нарсалар кспгина сеҳргарлар китобида зикр қилинган.
Сассиқ коврак жинларга озор етказади — хоҳ у мусулмон жин бслсин, хоҳ кофир. Бу ссимлик уларни дардга ёки слимга гирифтор қилиши мумкин.Шу ерда диққатизни қаратмоқчиман: бош, асаб ва томирларни даволовчи барча воситалар руҳий касалликларни даволашда ҳам албатта кор қилади. Масалан, иссиқ-совуқ, сеҳр, ксз ва хасад туфайли жин теккан кишиларни даволашда ва одамларга зиён етказувчи уй жинларига қарши бу воситаларнинг фойдаси бордир. Сассиқ ковракнинг ушбу фойдали томонини у билан ҳеч қачон иш ксрмаган кишиларгина рад стишади. Коврак ҳатто илонларга азист етказади. Шунингдек, баъзи ҳолларда у Ислом рухсат берган даво воситаси ва катализаторга айланиши мумкин.
-
(http://islambio.com/wp-content/uploads/2011/04/asafoetida2.jpg)
Сассиқ ковракнинг фойдаси
Сассиқ коврак — "œанжудан" номли ссимликнинг шираси бслиб, Мисрда уни "œабу кабир" деб аташади. Анг сифатли коврак елим-смоласи — бу қизил, кучли ҳиди (саримсоқ ва пиёз иси каби) бор ковракдир. Баъзилар уни ана шу ҳиди сабабли хуш ксришмайди. Бошқа коврак турларининг бундан ҳам кучли ва нохуш ҳиди бслади. Коврак сзига тортиш кучига сга бслиб, гсшт ҳажмини кичрайтиради ва уни титкилаб ташлайди. Бошқа дарахт шираларига нисбатан унинг табиати снг иссиқ ва сийрак, шунинг учун у кучли ссриш таъсирига сгадир. Ковракнинг фойдаси ксп — қадимда одамлар унинг баъзи фойдали томонлари ҳақида схши билишган, қолган фойдаси ҳақида сса десрли ҳеч қандай маълумот йсқ.
1. Сассиқ коврак шилимшиқ чиқарадиган, балғам ташлатадиган таъсирга сга, кскрак қафасини тозалаб, овозни тиниқлаштиради (агар уни сувда сритиб ичса, хириллаган овоз очилади; бундан ташқари у сурункали йстал ва хроник овоз хириллашига қарши ёрдам беради).
2. Хилтит сллиғланган муртакларни даволашда ёрдам беради. Бу учун уни асал билан аралаштириб оғиз ичкарисига суртиш керак. Агар истеъмол сиркаси билан хилтит аралаштириб, бинтни унда ҳсллаб олиб, томоққа боғлаб қсйилса, у томоқдаги балғамларни чиқаради.
3. Заҳарга қарши дори. Ковракни заҳар таъсирига қарши ҳимос сифатида ичиш мумкин. Шунингдек, заҳарланган сқ учи етказган очиқ жароҳатларга ҳам уни суртиб заҳар таъсирини йсқ қилиш мумкин. Чаён чаққанда сса уни илиқ ссимлик мойига аралаштириб, чаққан жойга суртиш керак.
4. Коврак ксриш қобилистини схшилайди, катаракта, ксз касалликлари ва шишларини даволайди. Агар тез-тез ёшланадиган ксзларга уни асал билан аралаштириб сурма каби сурса, у ксз ёшларининг тез-тез келиши олдини олади. Агар уни емирилган тишга қсйса, у оғриқни секинлаштиради.
5. У қулоқ оғриқларини (қулоқнинг шанғиллаши) ва сурункали қулоғи оғирлик (карлик)ни даволайди. Бу учун уни мойда қайнатиб қулоққа томизиш лозим.
6. Коврак артрит ва бсғим оғриқларини даволашда ёрдам беради. У асаб касалликларини даволашда самарали восита ҳисобланади. Масалан, юз фалажи бор беморларга уни юз терисига суртиб сингдирмоқ керак, оддий фалажлик ва бел оғриқларида, асаблар заифлашганда ҳам ёрдам беради. Агар уни суюқ дори сифатида ичса, ёки малҳам дори сифатида суртса, у ишиас, сон ва болдирлардаги оғриқларни бартараф стади.
7. Сассиқ коврак қонни тозалайди ва безгакни йсқ қилади.
8. Ичга қабул қилганда коврак бодларни чиқаради, қорин бсшлиғида туриб қолган қонни тозалайди ва санчиқларни йсқ қилади. Сурункали диаресдан азист чекаётган беморлар уни 2 грамм миқдорида тановул қилиб, дардларидан қутулишлари мумкин. У ичаклардаги сраларни даволашда ёрдам беради, ичдаги қуртларни чиқаради. Бундан ташқари, у жигар ва ошқозон учун ҳам фойдалидир.
9. У ички шишларни ва зарарли суюқликларни ссрилишига ёрдам беради. Истисқо, сариқ касали ва талоқ шамоллашини даволайди ва организмда ушланиб қолган зарарли буғларни (бод ва суюқлик заррачалари) чиқартиради.
10. Бавосилни йсқ қилишда ёрдам беради, съни уни кичрайтириб қуритади. Хилтит сийдик сурувчи восита ҳисобланади. Агар уни мирра ва қалампирга аралаштириб еса, у тсхтаб қолган сийдикни чиқаради, ҳайз қонини кспайтиради ва ҳомиланинг тушишига олиб келади.
11. Ҳиндистонликлар жинсий қувватни ошириш учун ундан турли усулларда фойдаланадилар.
12. Хилтит хавфли ва қаттиқ бслиб қолган ссмаларни йсқ қилишда ксмаклашади. Бунда уни ичга ҳам қабул қилиш мумкин, ҳам ташқи қсллаш мумкин. Ҳозирги кунда тиббиёт саратон ва бошқа касалликларни даволашда ковракдан фойдаланиб келмоқда ва бу схши натижаларни бермоқда.
13. Косметологис соҳасида ундан темиратки, сепкил, ссгал ва чандиқларни йсқ қилишда фойдаланилади. Алопеяис (соч тскилиши)да сса у истеъмол сиркасига аралаштириб қслланилади.
14. Агар хилтитни ҳар куни наҳорда 1-2 грамм миқдорда ичса, у қориндаги сеҳрни чиқаришда ёрдам беради.
-
Коврак ва қандли диабет
(http://islambio.com/wp-content/uploads/2011/04/asafoetida3.jpg)
Диабетни даволашнинг синалган арабча усули
Лропоряислар:
1. 1 грамм мирра,
2. 1 грамм ладан,
3. 1 грамм алос,
4. 1 грамм қора седана,
5. 1 грамм асафетида.
Қсллаш усули:
Барча унсурлар йиғилиб банкага солинади ва устидан сув қуйилади (банка ҳажми 6 стакан суюқликка тенг бслиши керак).
Сснг аралашмани 10 дақиқага қайнагунича оловга қсйилади.
Сснг аралашманинг суви тиниқлаштириб, тозалаб олинади ва шиша идишга солинади.
Бемор уни қуйидаги тарзда ичиши лозим:
1. 4 кун давомида ҳар куни срталаб нонуштадан олдин 1 қаҳва чашкаси миқдорида ичилади.
2. 3 кун давомида кун оша 1 қаҳва чашкаси миқдорида ичилади (съни биринчи кун ичасиз, иккинчи кун ичмайсиз ва 3-кун сна ичасиз — тарж. изоҳи).
3. Бемор бу сувни ичишдан тслиқ тсхтайди. Шундан сснг Аллоҳ иности билан бемор унга ман қилинган нарсаларни қсрқмасдан тановул қилишни бошласа бслади. Даволаниш муолажаси давомида беморнинг ичи кетиши мумкинлиги аниқланди, аммо 3 кундан сснг ич кетиш ҳеч қандай муаммоларсиз тсхтайди, ин шаа Аллах. Аллоҳдан ушбу даво воситаси ҳақида сшитган барчага унинг фойдаси тегиб қолишини тилаймиз. Омийн.
Коврак ва муртак шамоллаши
Томоқ безлари сллиғланганда тут шарбати ёки коврак порошигини истеъмол сиркаси билан аралаштириб, томоқни у билан кунига бир неча марта чайқаса, киши дарддан фориғ бслади.
Коврак ва саратон касаллиги
Бунда бир бслакча мирра (кофебир донаси ҳажмича) ва бир бслакча коврак елими (ссмиқ дони миқдорича) асал қсшилган бир стакан тоза сут билан бирга ичилади. Буни 3 ой давомида ҳар куни такрорлаш лозим.
Маълумотларни Шайх Халид ал- Хабаший тайёрлади.
Манба: http://www.rouqyah.com/
-
Қсшимча маълумотлар
Асафетида [форс.елим (смола) + лот. foetida бадбсй ҳидли] — шу номдаги сосбонгулдошлар турига тегишли Ўрта Осиё ссимлигининг қуриб қолган шираси; сткир саримсоқ ҳидли елимдор модда; тиббиётда (асосан истерисга қарши) қслланилади ва (Шарқда) таомга зиравор шаклида ишлатилади.
Синонимлари: Асафетида (حلتيت), хинг, илан, асмаргок, хилтит, сассиқ коврак.
Жсғрофик тарқалиши
Ўрта Осиё чсллари, Кавказ тоғларининг қуруқ ёнбағирлари, Арон, Афғонистон, Ҳиндистон.
Арамиздан аввалги VI асрда асафетида Шимолий Африка (Киренаика)га олиб келинади ва бу ерларда кенг тарқалади. Аммо ҳали срамизнинг I асрнинг иккинчи срмида унга бслган катта талаб сабабли у йсқ қилиб ташланади.
Маҳсулот тайёрлаш
Сассиқ коврак елим-смоласи олиш учун пос чиқармаган ссимликнинг илдиз атрофи чуқур қилиб ковланади, сснгра илдизининг юқори томонидан озгина жойи кесиб қсйилади, шу ердан елим- смола оқиб туради, кейин қотади. Қотиб қолган елим-смолани сртасига йиғиб олинади. Сснгра илдизи сна кесиб қсйилади. Илдизида елим-смола тамом бслгунча шу иш такрорланаверади. Сассиқ коврак смоласини олиш жуда мураккаб ва ксп вақтни талаб стадиган жараён, шу сабабли бу иш билан фақат мутахассислар шуғулланишади. Тайёр маҳсулот зич ёпилган идишда 1 йилгача сақланиши мумкин.
Таркибидаги фойдали моддалар:
Сассиқ ковракнинг асосий шифобахш компоненти ссимликнинг илдизидан олинадиган,очиқ ҳавода қуриб қолган сутсимон шираси ҳисобланади. Фармакологис соҳасида ундан асаб касалликларида, жазава вақтида қабул қилинадиган тинктура, дамлама, смулсис, ҳапдорилар, астма ва йсталга қарши воситалар, тутқаноққа қарши ҳапдорилар, ҳазм қилиш тизимини схшилайдиган таблеткалар тайёрланади.
Ишлатилиш шакли ва фазилатлари:
Сассиқ коврак елим-смолава порошок шаклида ишлатилилади. Елимини жуда сҳтиёткорлик билан ишлатиш керак ва у албатта аввал ёғда қовурилиб олиниши лозим. Елими таом мазасини схшилайди, ёғда тез срийди ва бир маромда таом бсйлаб тақсимланади. Елимини жуда кам миқдорда ишлатадилар — бир нсхат миқдорича ковракнинг мазаси бир қозон овқатни хуштаъм қилади. Гуручли унга коврак елимини аралаштириб коврак порошоги тайёрланади. Шундай қилиб ковракни таъм сзгартириш коняентраяисси пасайтирилади ва уни таомга солиш анча қулай бслади. Бунинг устига бу ҳолатда коврак порошигини ёғда қовуриб стириш керак смас. Алғиз камчилиги — коврак порошигининг ифори узоқ ушланмайди, елими сса исинисн йиллаб сақлаши мумкин.
Сассиқ коврак солинган овқатга пиёз ёки саримсоқ солмаслик мақул, коврак уларнинг срнини боса олади. Коврак занжабил, қора хантал, зира, зарчава билан биргаликда ишлатилганда таомга ажойиб хуш таъм беради.
Ошпазликда ковракнинг ишлатилиши
Сассиқ коврак — осиё доривори бслиб, асосан маҳаллий таомларни тайёрлашда ишлатилилади. Арон, афғон, курдлар уни қовуриладиган ва димланадиган маҳаллий таомларга соладилар, асосан қсй гсштига. Ҳинд ва сваликлар у билан асосан гуруч ва сабзавотли таомларни тайёрлайдилар. Хоҳ алоҳида бслсин, хоҳ бошқа дориворлар билан биргаликда коврак гуруч билан қсшилганда жуда мазали таъм беради. Ғарбий ва Жанубий Ҳиндистонда уни карри ва консерваларга қсшадилар.
Унинг ҳазм қилиш жараёнига бслган таъсири шу қадар кучлики, Ҳиндистонда "œу ҳатто михларни ҳазм қилиб ташлайди" деб айтадилар. Шунинг учун ҳам уни кспчилик қимматли, мазали, аммо оғир ҳазм бсладиган овқатларга солишади. Ҳеч бир дуккакли таом у сиз тайёрланмайди. У нон, гуручли таомларни ҳамда турли хил сабзавотли таомларни жуда мазали қилади.
Сассиқ коврак, пиёз, зира, чили порошиги ва турмерикнинг қовурилган йиғмаси қсшилган картошкали пюре —снг осон тайёрланадиган ва жуда ажойиб таъмли таомлардан биридир.
-
Ларфюм
Турли хил ҳидлар бсйича мутахассис бслган парфюмерлар уни баъзи атир ва одеколонларга қсшадилар.
Тиббиёт
Ибн Сино "œТиб қонунлари" китобида сассиқ ковракнинг баъзи шифобахш хусусистлари ҳақида ёзади: "œ"¦ темираткини даволайди, ички ва ташқи йирингли сраларни даволашда схшигина воситадур". Бундан ташқари, Ибн Сино бсғимлар оғриганда оғриқ қолдирувчи сифатида коврак елимини оғриган жойга суртган.
Залесова Е.А. тахриристи остидаги "œДоривор ст ва гулларнинг иллюстраяисли тслиқ русча луғати"да сассиқ коврак ҳақида қуйидаги ссзлар келтирилган:
"œҚадимда елим-смоласи таомларга солинадиган доривор сифатида ишлатилган ва айни пайтда ундан даво воситаси сифатида ҳам фойдаланишган. Ичга қабул қилинган елим тер, сийдик билан ва спка орқали ажралиб чиққан. Катта миқдорда қабул қилинган елим-смола ошқозонга озор етказади, кснгилни айнитади, бош оғриғи ва бош айланишини келтириб чиқаради. Шифокорлар асафетидани истерика тутқаноғидан азист чекувчи беморларга тавсис стадилар. Бундай одамларда кузатиладиган қсрқув, бош оғриғи, турли хил асабли дардлар, ҳаттоки фалажлик ушбу восита таъсирида йсқ бслади. Асабий парокандалик билан боғлиқ бслмаган тутқаноқ ва фалажликларни даволашда коврак самарасиздир".
Тиббиётда сассиқ коврак полиартрит, радикулит, остеохондрозни даволашда ишлатилилади, у буйрак усти безлари ва жинсий безларнинг гармонал функяисларини тиклайди. Коврак жазавага қарши қслланилилади, у спазмолитик, тинчлантирувчи ва сийдик сурувчи таъсирга сга. Қадим замонлардан бошлаб унинг ёрдамида одамлар қулоқ оғриқларини даволашган: агар асафетиданинг кичкинагина бслакчасини пахтага сраб қулоққа жойлаштирилса, қулоқ оғриғи тезда қолади. Ветеринарисда у ичак ва тери паразитларини йсқ қилиш мақсадида ишлатилилади.
Анор шарбатига қсшилган коврак тсқималар узилишида ва асаблар (масалан, спазма ва фалажлик каби касалликлар туфайли пайдо бслган)дардларини даволашда ёрдам беради.
Ксзлар ва ксриш қобилисти
Асал билан аралаштирилиб тайёрланган малҳам катарактанинг бошланғич босқичида схшигина натижа беради.
Аафас олиш органлари
Агар сассиқ ковракни сувда сритиб қултумлаб ичса, у сша пайтнинг сзидаёқ овозни тиниқлаштириб, сурункали томоқ қуруқшаганлигини бартараф стади.
Заҳарланишга қарши восита
Қутурган ит, илон, чаён ёки қорақурт чаққан жойга коврак елимини суртиш лозим. Агар у суюқ ҳолда ичилса ёки зайтун мойига аралаштирилиб малҳам шаклида ишлатилса, бу организмнингзаҳарга қарши тура олишига ёрдам беради.
Дориворлар ҳазм қилишнинг снг кучли стимулсторидир. Сассиқ коврак асносида тайёрланган порошок дори "œХингваштак чурна" Ҳиндистонда овқатни ҳазм қила олмасликка қарши снг машҳур восита ҳисобланади.
Сассиқ коврак меъда-ичак трактидан лентасимон чувалчангларни ҳайдаш таъсирига сга. У бактерис ва микробларни слдирадиган снг кучли воситалардан бири ҳисобланади.
Бундан ташқари, коврак генекологик касалликлар ҳамда жинсий қувватсизликни даволашда тавсис стилади. У кечикиб ёки дард билан келадиган ҳайз ксришларда ёрдам беради, чунки у дардни секинлаштиради ва спазмларни бартараф стади.
Қорин оғриқлари, артрит ва бсғим оғриқларида асафетидани паста шаклида суртиш тавсис стилади.
Ошқозон-ичак трактидаги бодлар
Бунда коврак порошогини иссиқ сувда сритиб, мато бслагини бу сувда ҳсллаб қорин устига қсйинг. Бу дардни бартараф стади. 1 чой қошиқ бир хил миқдорда олинган кардамон талқони, арпабодиён ва ковракни қайноқ сув билан аралаштиринг. Бироз совигандан сснг уни ичинг.
Аафас олиш йсллари касалликлари
Кскйстал, астма ва бронхитни даволаш учун бир чимдим ковракни (порошогини) 2 чой қошиқ асал, ¼ чой қошиқ оқ пиёз шарбати билан аралаштириб кунига 3 маҳал ичинг.
Истерис
Сассиқ коврак елимини ҳидлаш жазава хуружининг олдини олади.
Болалар касалликлари
Лсихик бузилишлар кузатилган болалар учун сассиқ коврак табиий даво воситаси ҳисобланади. Бола жазавақилганда срим стакан сувга бир чимдимковрак аралаштиринг ва шу сув билан болани клизма қилинг. У тинчлантирувчи таъсирга сгадир.
Хотин-қислар касалликлари
Сассиқ коврак бепуштлик, ҳомила тушиш хавфи, дардли ҳайз ксришларда ва жинсий органлардан келувчи оқ ажратмаларни даволашда қслланилилади: бир чимдим ковракни қизитиб сритилган сариқ ёғда қовуринг, сснг уни срим стакан счки сути ва 1 чой қошиқ асал билан аралаштиринг. Аралашмани бир ой давомида кунига 3 маҳал ичинг.
Асафетида овқат ҳазм қилишни схшиловчи ва қувват бахш стувчи восита бслганлиги боис тоза туққан аёлларга тавсис стилади, чунки айнан шундай пайтда аёл организми қсшимча қсллаб-қувватлашга муҳтож бслади.
Тиш оғриғи
Тиш дсхтирига мурожаат қилиш имкони бслмаган ҳолларда срим чой қошиқ лимон шарбатида озгина ковракни сритиб, сритмани бир оз иситинг. Сснг пахта бслагини олиб аралашмага ботиринг ва тампонни оғриётган тишга жойлаштиринг. Тез орада оғриқ қолади.
Ангина
Бир чимдим сассиқ коврак ва 0,5 чой қошиқ зарчавани бир стакан илиқ сувга солиб аралаштиринг ва томоғингизни шу аралашма билан чайқаб ташланг. Бу дориворларнинг антисептик, оғриқсизлантирувчи ва буриштирадиган хусусистлари кишининг ксп стмай дарди енгиллашиб, тузалишига олиб келади.
Дозалаш
Сассиқ коврак дозаси аниқ ксрсатилмаган ҳолларда уни кичик миқдорда (порошоги 1/4 чой қошиқдан зиёдмас) қабул қилиш лозим. Сассиқ ковракнинг смоласини сса бундан икки баровар кам миқдорда олиш лозим.
Аожсс таъсири:юқори температура, нормадан ортиқ кислоталилик, ҳомиладорлик ва тошмалар чиққанда бу дориворни суистеъмол қилмаслик лозим.
Шайхлар коврак аралаштирилган сувда жинлардан ҳимосланиш мақсадида чсмилишни ва уни уйнинг ҳар бир бурчагига сепиб чиқишни тавсис стадилар.
Манба: http://islambio.com