forum.ziyouz.com
Ilm va ziyo => Darsxona => Chet tillari => Mavzu boshlandi: amir.temur 10 Fevral 2012, 04:51:49
-
Bilamizki, hozirgi kunda so'zlashuvimizda ko'p ruscha so'zlar ishlatiladi. Bu ruscha yoki boshqa tillardan kirib kelgan so'zlar ona tilimizga shu qadar singib ketyaptiki, undan voz kechishimiz qiyin bo'lib qolgan. Masalan, 99 foiz odam do'konga kirsa, biror narsa sotib olsa, qaytim pulingizni oling demaydi, zdachi deb gapiradilar. Bir e'tibor qiling, bunaqa holatlar hayotda rosa ko'p uchraydi. Kelinglar oldin o'zbek tilida chiroyli va to'g'ri gaplashaylik, o'zbek tilimizdagi so'zlarni so'zlashuvda ko'proq qo'llanaylik. Biror so'zlarning o'zbekchasini topolmayotgan bo'lsangiz, ushbu forumga savol qilib berishingiz mumkin. Bundan tashqari boshqa ishlatilmay ketgan o'zbek tilidagi so'zlar ham berib boriladi. :)
-
Kreativ so'zining tarjimasi nima bo'ladi?
-
create - hosil qilish, yaratish sözidan olib qarasak, yasalgan, yaratilgan ma'nosini beradi. Vallohi a'lam
-
''Kreativ'' so'zining o'rniga gapning mazmuniga qarab, ''faol'', ''ijodkor'', ''yaratuvchan'' so'zlarini qo'llasa bo'ladi.
-
Shunda kreativnoe reshenie nima deyiladi?
Gadjetning ham tarjimasi kerak edi, bir so'z bilan nima desa bo'ladi?
javoblar u-n raxmat.
-
Kreativnoye resheniye - ijodiy yechim;
Gadjet - uskuna, moslama;
-
Shunda kreativnoe reshenie nima deyiladi?
Gadjetning ham tarjimasi kerak edi, bir so'z bilan nima desa bo'ladi?
javoblar u-n raxmat.
kreativnoe reshenie- noananaviy ijodiy yechim
yechimning o'zi ijod hosili bo'lgani va o'zida ijod ma'nosini yashirib kelgani uchun, shunchaki noannaviy yechim, favqulodda kutilmagan yechim iboralarini qo'llasakham bo'ladi, mening nazarimda.
noananaviyning sinonimlariga qarab boshqa javob ham yozish mumkin, lekin hozir xayolimga kelmayapti.
-
O'rtoqlar, hayotimizda hozir texnologik so'zlar, shu kabi boshqa zamonaviy so'zlar kirib kelyapti. Ularning ko'pchiligi boshqa tillarda ham bir xil aytiladi. Ammo imkon qadar uning o'zbekchasi ishlatsak yanada ona tilimizning rivojiga hissa qo'shgan bo'lamiz.
Masalan, apelsin so'zining o'zbekchasi po'rtaxol, jirafa so'zining o'zbekchasi esa zarrofa ekan. Kim yana shu kabi so'zlarni biladi. Bilsalaringiz forumga yozib qoldiringlar :) Forumda qatnashyotgan do'stlarga katta rahmat :)
-
til qog]ozda o'zgarmas ekan.
Bundan yigirma yil oldin, Fransiyaga nisbattan Farangiston, Samalyotga nisbattan uchoq, ayraportga nisbattan - tayyoragoh va hokaza so'zlar chiqqan edi, lekin xalq hali ham o'sha eski halotda gapirmoqda hatto yozishmoqda. Olaylik o'sha apelsinni, hududimizda bo'lmagani uchun o'zashtirma so'z, po'rtaxal esa turk tilidagi (arablar ham portakal deydi) portakalni o'zbekcha talafuzi. Jirafa ham xuddi shunday zarrofa o'zbekcha so'z emas, uham yangi bir so'z. Kimningdir nazarida jirafining o'zbekcha talafuzi. Jirafa bizga qanchalik begona bo'lsa zarrofa ham shunchalik begonadir. Ikkinchisi birinchisiga nisbattan hozirgi zamonda yanada begonaroq, chunk u yangi so'z.
Bu fikrni yuqoridagi fikrga zid o'laroq emas, o'zbekchalashuv hammasi befoyda bari-bir deyish uchun emas, yillar davomida hosil bolgan mulohaza shaklida bayon ettim.
Ayni ruhda davom etishni tilayman.
-
Shokir63, gaplaringizda jon bor, ammo o'zbek tili aslida turkiy tildir. Bu turkiy til yillar davomida arab tili bilan birga shakllandi. Arab tili ham turkiy til bilan birga shakllandi. Bu tillarda bir-biriga o'xshash so'zlar juda ko'p. Xuddi, ingliz, nemis, fransuz tillarida bir-biriga o'xshash so'zlar ko'p bo'lgani bilan har bir millat o'z tiliga oid bo'lgan so'zlarga egalik qiladi. Man yuqorida oddiy bir misol keltirdim. U so'zlarni ishlatish majburiy emas.Istagan ishlatadi. Ammo bizning lyuboy, a tak, postayanniy, zdaniya, rayon, oblast, nalog, tamojnya, granitsa, va hkz xullas shunga o'xshash juda ko'p chetdan kelgan so'zlarni ishlatamiz. Shu so'zlarning ammo o'z tilimizda ham chiroyli qilib aytsa bo'ladi-ku. Samolyotga munosib eng chiroyli o'zbekcha so'z bu rostdan ham uchoq hisoblanadi. Biz ammo samolyotga o'rganib qolganimiz uchun o'zimizdagi so'zlarni ishlatish erish tuyuladi. Yana shuni aytmoqchiman, hamma so'zlashuvda o'zlari istagan so'zlarni qo'llanadi, hech kim uchun majburiy emas. Maqsad bu fikr almashish, ona tilimizda ishlatilmayotgan so'zlarni bir-bir eslash. (Afsuski, u so'zlarni ishlatish o'rniga eslab o'tiribmiz :( )
-
Bir qancha ruslashib ketgan o'simliklar ham bor.
Ukrop - Shivit
Selderey - Karafs
Romashka - Moychechak
Salat - Qohu
Barbaris - Qoraqand
Kardamon - Hil
Gorchitsa - Hardal
Shipovnik - Namatak
Malina - Yer tut
Soya - Boqila
Perlovka - Arpa yormasi
Chesnok - Sarimsoqpiyoz
Topinambur - Yernok
Pomidor - Bodinjon
Patisson - Kulchaqovoq
Sosna - Qarag'ay
-
Shokir63, gaplaringizda jon bor, ammo o'zbek tili aslida turkiy tildir. Bu turkiy til yillar davomida arab tili bilan birga shakllandi. Arab tili ham turkiy til bilan birga shakllandi. Bu tillarda bir-biriga o'xshash so'zlar juda ko'p. Xuddi, ingliz, nemis, fransuz tillarida bir-biriga o'xshash so'zlar ko'p bo'lgani bilan har bir millat o'z tiliga oid bo'lgan so'zlarga egalik qiladi. Man yuqorida oddiy bir misol keltirdim. U so'zlarni ishlatish majburiy emas.Istagan ishlatadi. Ammo bizning lyuboy, a tak, postayanniy, zdaniya, rayon, oblast, nalog, tamojnya, granitsa, va hkz xullas shunga o'xshash juda ko'p chetdan kelgan so'zlarni ishlatamiz. Shu so'zlarning ammo o'z tilimizda ham chiroyli qilib aytsa bo'ladi-ku. Samolyotga munosib eng chiroyli o'zbekcha so'z bu rostdan ham uchoq hisoblanadi. Biz ammo samolyotga o'rganib qolganimiz uchun o'zimizdagi so'zlarni ishlatish erish tuyuladi. Yana shuni aytmoqchiman, hamma so'zlashuvda o'zlari istagan so'zlarni qo'llanadi, hech kim uchun majburiy emas. Maqsad bu fikr almashish, ona tilimizda ishlatilmayotgan so'zlarni bir-bir eslash. (Afsuski, u so'zlarni ishlatish o'rniga eslab o'tiribmiz :( )
Buning eng yaxshi yo'llaridan biri, shu yangi so'zlarni ishlatadigan qahramonlar yaratish. Otabek, Kumushga o'xshagan. Masalan "siz o'shamu" so'z birikmasi qanchalar mashhur. Lekin afsus xalq sevgan qo'shiqchilar va ko'pla mashhurlar o'zbek tilini buzib gaplashishadi.
Shu yerda bir misol xayolimga keldi. Angliyada eski avlod tiniq angliya ingliz tilida gaplashishadi, biroq yoshlarning ichi amerikan ingliz tilisida gaplashadiganlar ham uchraydi. Buning saba Amerikada ishlab chiqarilgan filmlarning tasiri ekan. Yoshlar o'zlari yoqtirishgan qahramonlarga o'hshashga harakat qilishadi doim.
Til masalasi juda jiddiy va juda qiyin masala. Fransiya qanchadan-qancha mablag'ni o'z tilini yot millatlarga o'rgatish uchun harakat qildi, lekin bari-bir foyda bermadi, nemis tilini beliga Gitler urdi va hokazo.
-
Shokir63, gaplaringizda jon bor, ammo o'zbek tili aslida turkiy tildir. Bu turkiy til yillar davomida arab tili bilan birga shakllandi. Arab tili ham turkiy til bilan birga shakllandi. Bu tillarda bir-biriga o'xshash so'zlar juda ko'p. Xuddi, ingliz, nemis, fransuz tillarida bir-biriga o'xshash so'zlar ko'p bo'lgani bilan har bir millat o'z tiliga oid bo'lgan so'zlarga egalik qiladi. Man yuqorida oddiy bir misol keltirdim. U so'zlarni ishlatish majburiy emas.Istagan ishlatadi. Ammo bizning lyuboy, a tak, postayanniy, zdaniya, rayon, oblast, nalog, tamojnya, granitsa, va hkz xullas shunga o'xshash juda ko'p chetdan kelgan so'zlarni ishlatamiz. Shu so'zlarning ammo o'z tilimizda ham chiroyli qilib aytsa bo'ladi-ku. Samolyotga munosib eng chiroyli o'zbekcha so'z bu rostdan ham uchoq hisoblanadi. Biz ammo samolyotga o'rganib qolganimiz uchun o'zimizdagi so'zlarni ishlatish erish tuyuladi. Yana shuni aytmoqchiman, hamma so'zlashuvda o'zlari istagan so'zlarni qo'llanadi, hech kim uchun majburiy emas. Maqsad bu fikr almashish, ona tilimizda ishlatilmayotgan so'zlarni bir-bir eslash. (Afsuski, u so'zlarni ishlatish o'rniga eslab o'tiribmiz :( )
Buning eng yaxshi yo'llaridan biri, shu yangi so'zlarni ishlatadigan qahramonlar yaratish. Otabek, Kumushga o'xshagan. Masalan "siz o'shamu" so'z birikmasi qanchalar mashhur. Lekin afsus xalq sevgan qo'shiqchilar va ko'pla mashhurlar o'zbek tilini buzib gaplashishadi.
Shu yerda bir misol xayolimga keldi. Angliyada eski avlod tiniq angliya ingliz tilida gaplashishadi, biroq yoshlarning ichi amerikan ingliz tilisida gaplashadiganlar ham uchraydi. Buning saba Amerikada ishlab chiqarilgan filmlarning tasiri ekan. Yoshlar o'zlari yoqtirishgan qahramonlarga o'hshashga harakat qilishadi doim.
Til masalasi juda jiddiy va juda qiyin masala. Fransiya qanchadan-qancha mablag'ni o'z tilini yot millatlarga o'rgatish uchun harakat qildi, lekin bari-bir foyda bermadi, nemis tilini beliga Gitler urdi va hokazo.
To'ppa-to'g'ri gapirdingiz. Gaplaringizga qo'shilaman. Inshalloh bu muammoni hamma o'zbeklar asta-sekin tushunib yetadi. Ko'proq kitob o'qish, oddiy kundalikda ishlatayotgan so'zlarimizga e'tibor bermog'imiz lozim. Masalan, shaxsan o'zim imkon qadar, yot so'zlarni ishlatmasdan gapirishga harakat qilaman. Uydagilarga ham bu haqda tez-tez eslatib turaman. Natija yomon emas inshalloh. :)
-
:asl3:
Boshpud so'zini tahriri,
afisha so'zini uzbekchasi qanday buladi
-
:asl3:
Boshpud so'zini tahriri,
afisha so'zini uzbekchasi qanday buladi
Boshpud - so'zlashuv tilidagi boshpurt so'zining shakllaridan biri. Boshpurtning ma'nosi aynan pasportga to'g'ri keladi.
Afisha so'zi fransuz tilidan olingan bo'lib, konsert, tadbir, spektakl, kinolar haqida ko'rinarli joylarga yopishtiriladigan axborot, e'lon ma'nosida ishlatiladi. Buni o'zbekchada e'lon, bildirgi kabi so'zlar bilan muqobil qo'llash mumkin. Masalan, spektakl e'loni, konsert e'loni, tadbir bildirgisi.
-
21 fevral kuni,Doha, Al Arapda Uzbekiston va Irak ortasida kechkan oyini korishga tushgandim .Oyungohdaki muhlislarning 80 foyizi Uzbek bayroklarini kotargan va Uzbekiston futbolkalar kiyganlar edi (uzi oyin korgana AL Arabga kelgan odam hammasi bolup yuxdan kop emas edi,nazarimda...) 90 dakika ayokda turganim,koshnilarim yutkizgani...dan ham battar kayfiyatimni tushurgan narsa,yuziga Uzbek bayrogi rasmini chizgan odamlarning "davay ,peryot..." diya bakirishlari boldi.
usha oyun utgagach ,muhlislarga boshchilik kilayatkanday koringan odamni yonoga borib bu tugrida fikrimni aytgandim ham ( lekin u menga "buni esiga tushup yurgan narsani kara" deganday bir nazar tashlsh bilan kifoyalandi )...
ahir ARAP davlati,oynayatganlar ham UZBEK va IRARliklar,Muhlislar biz,UZBEK,TURKMEN,TOJIK... nega ruscha?
-
:asl3:
Boshpud so'zini tahriri,
afisha so'zini uzbekchasi qanday buladi
Boshpud - so'zlashuv tilidagi boshpurt so'zining shakllaridan biri. Boshpurtning ma'nosi aynan pasportga to'g'ri keladi.
Afisha so'zi fransuz tilidan olingan bo'lib, konsert, tadbir, spektakl, kinolar haqida ko'rinarli joylarga yopishtiriladigan axborot, e'lon ma'nosida ishlatiladi. Buni o'zbekchada e'lon, bildirgi kabi so'zlar bilan muqobil qo'llash mumkin. Masalan, spektakl e'loni, konsert e'loni, tadbir bildirgisi.
А ахматли Анам хам пасспортни "Бошпут" деб атардилар,
Горчичник сса сзбекчасига Хантал бсларкан
Қолаверса Венгриснинг хам соф сзбек тилидаги номи бор скан - Можаристон
-
Менинг раҳматлик бувим, Шлангни-Ичак, Кастрюлни-Сатил дердилар... Ва сна бир қанча ссзларни айтардилар. Асга тушганда ёзиб турамиз :)