Хўроз ва Кўппак
Ҳайвонларнинг тилини тушанган Ҳазрати Сулаймон алайҳиÑÑалом ҳузурларига келган киши ёлвориб:
- Ðй Ðллоҳнинг ÐабийÑи, менга ҳайвонлар тилини ўргатинг. Мен уларни нималар ҳақида Ñўзлашишларини билишни иÑтайман, - деди.
- Йўқ, Ñен уларнинг Ñўзларига Ñабр қила олмайÑан, ҳикматини тушунмайÑан, дедилар. Ðммо киши Ð¸Ð»Ñ‚Ð¸Ð¼Ð¾Ñ қилиб Ñўрайвергач Сулаймон алайхиÑÑалом унга ҳайвонлар тилини ўргатдилар. Мамнун ҳолда уйига келган киши хўроз билан кўппакнинг Ñўзлашишига қулоқ тутди. Кучук ёнидаги хўрозга дерди:
- Хўроз, дўÑтим, Ñен арпа ва буғдойга қорнинг туÑди. Ер титÑанг Ñенга емиш кўп, менинг ÑÑа қорним жуда очиб кетади. Шу овқат қолдиқларини қолдирÑанг бўларди. Хўроз ÑÑа:
- Сабр қил, Ñртага бу ерга хўжайиннинг ўлган Ñшагини олиб келадилар. Туйганингча гўшт ейÑан.
Киши бу гапларни Ñшитгач, шошганича Ñшакни олиб бозорга олиб бориб Ñотади. Ўз ўзигадан хурÑанд бўлиб:
- Яхшики ҳайвонлар тилини тушунаман, бир балодан омонда қолдим, - деган ҳаёллар билан уйга қайтди.
ÐртаÑи куни Ñна хўроз билан кучукнинг Ñўзлашувига қулоқ Ñолди. Кучук хўрозга таъна қиларди:
- Қани хўжайиннинг Ñшаги ўлади туйиб гўшт ейÑан дегандинг?
Хўроз жавоб берди:
- Хўжайиннинг Ñшаги уни Ñотиб олган бечора кишининг қўлида ўлди. Хўжайин очкўзлик қилиб уни Ñотганди. Ðммо хафа бўлма, бу Ñафар хўжайиннинг оти ўлади. Шунда кўп гўшт ейÑан, қорнингни туйдираÑан.
Киши Ñна шошганича отини етаклаб бозорга йўл олди. Уни Ñотиб қайтар Ñкан Ñна шу фикрлар ҳаёлидан ўтарди:
“ЯхшиÑмки ҳайвонлар тилини биламан...â€. ÑртаÑи куни Ñна мароқли Ñўзлашувнинг гувоҳи бўлади. Бу Ñафар кучук хўрозга қаттиқроқ овоз билан таъна қиларди.
- Хўроз, Ñен мени Ñна алдадинг. Қани ҳўжайиннинг оти ўлади дегандинг?
- Хўжайиннинг оти уни Ñотиб олган бечоранинг қўлида ўлди. Хафа бўлма, бу Ñафар ундан ҳам каттароқ зиёфат меҳмони бўламиз.
Бу Ñўзларга кучук ишонқирамай:
- Яна менга ёлғон гапираÑпÑан.
Ðммо хўроз:
- Йўқ, бу галл ёлғон йўқ. Бу галгиÑи қатъий. Чунки, бу Ñафар хўжайиннинг ўзи вафот топади. Молига келиши керак бўлган бу бало Ñнди ўзининг бошига келади. Унинг ортидан маъракалар қилиниб, ошлар пиширилади, ортганини бизга тўкишади.
Бу Ñўзларни Ñшитган одам ўзини қÑžÑрга жой топа олмай қолади. Ўнгга Ñўлга ўзини урар Ñкан, бу балони олдини ола олмаÑлигини тушунади. Шу кеча у хаÑталаниб тонгга қадар қазо қилади. Унинг ортидан пиширилган овқатлар даÑтурхонга тортилади. Қолдиқлари ÑÑа ҳайвонларга тўкилади. Бу орада хўроз:
- ИнÑонлар, молларига келган балога афÑÑƒÑ Ñ‡ÐµÐºÐ¸Ð± оҳ урадилар. ÐÑ„ÑуÑки, бундан ҳам мен учун бир ҳайр бордир, деб ўйламайдилар ҳам. Ðллоҳнинг берган тақдирига шукр Ñтмай, ношудлик қиладилар. Сўнгра молларига келган бало жонларига ҳам келади, аммо пушаймондикдан Ñнди фойда йўқ...