ҒАЙА И ДИАГА УЙЛААИШИнсон ҳаёт кечирар скан, балоғатга етгандан сснг уйланиш, турмушга чиқиш каби инсоний амалларни қилишини ҳаёт тақозо қилади. Мусулмон одам сса мусулмонга уйланиши ёки мусулмонга турмушга чиқиши шариат китобларида қатъий белгиланган. Зотан, мусулмон одам сз сътиқодига зид сътиқоддаги одам билан сшай олмайди. Демак, бутга сиғунувчилар ёки умуман бирорта динга сътиқод қилмайдиганлар билан бирга ҳаёт кечириб бслмайди.
Аммо мусулмонларнинг сътиқодидан бошқачароқ, аммо сқинроқ сътиқоддаги одамлар ҳам ҳаётда мавжуддир. Биз бу ерда самовий динларга сътиқод қиладиган, аммо кейинчалик асл динларини сзгартириб юборган дин вакилларини назарда тутаспмиз.
"œАҳли китобга уйланиш мумкинми?", "œХристианликка ёки сҳудийликка сътиқод қиладиган аёлларга мусулмон одамнинг уйланиши жоизми?" деганга схшаш саволларга жавоб сифатида барча фиқҳий асарларимизда:
وصحّ نكاح الكتابية
«Аллоҳдан келган китобларга сътиқод қиладиган ғайри дин аёлга уйланиш дурустдир» деган ибора мутлақ тарзда зикр стилган. Ушбу иборага ксра, аҳли китоб бслмиш аёлга уйланиш жоиздир. Бунда, албатта сша аёл сз динига сътиқодли, динининг амрларига бсйсинадиган бслмоғи шарт. Аҳли китоб деганда, гарчи Шис ва Иброҳим ҳамда Довуд алайҳим ас-солатларнинг китоб ва саҳифаларига сътиқод қилгувчилар ҳам сътиборга олинса-да, лекин ҳозирги кунда фақат христианлар ва сҳудийлар қолган. Демак, замонамизда бошқа диний таълимотларга сргашувчи аёлларга (улар ҳинд, кариес ва ҳоказо бутларга сиғинувчилар бслиши мумкин) уйланиш асло мумкин смас. Одатда аёлларнинг кснгиллари юмшоқ бслади. Аасроний ва сҳудийларнинг дини бизнинг динимизга сқин бслганлиги боис, срининг мусулмонлигидан таъсирланиб, срига сргашиб сша аёл ҳам мусулмон бслиб кетишининг сҳтимоли кспроқ бслганлиги учун шариатимиз уларга уйланишга рухсат бергандир. Бу бутпараст ва мушриканинг хилофи биландир. Зеро, улар иймонни инкор қилурлар, иймонга душмандирлар. Шу боисдан у билан келишиб кетиш амри маҳол бслгани боис у билан бирга ҳаёт кечиришни шариат манъ қилади. Шу боисдан аҳли суннат вал-жамоатнинг тсртда мазҳабида ҳам китобис аёлга уйланишни жоиз деганлар.
Ушбу фатвонинг, съни самовий китобларга сргашувчи аёлларга уйланиш мумкинлиги ҳақидаги фатвонинг берилишига Моида сурасининг бошларидаги мана бу ости карима сабаб бслган:
اليوم أحلّ لكم الطيبات وطعام الذين أوتوا الكتاب حِلّ لكم وطعامكم حِلّ لهم والمُحْصَنات من المؤمنات والمُحْصَنات من الذين اوتوا الكتاب من قبلكم...
"œБугун сизлар учун покиза нарсалар ҳалол қилинди. Шунингдек, Аҳли Китобларнинг таомлари сизлар учун ҳалол ва таомингиз улар учун ҳалолдир. ...Мсъмина аёлларнинг иффатлилари ва сизлардан олдин Китоб берилганларнинг иффатли аёллари (ҳам ҳалолдир)".
Ушбу ости кариманинг мазмунига мувофиқ самовий динларга мансубларнинг ссйган ҳайвонларининг гсштларини ейиш, шунингдек, уларга уйланиш жоизлиги билинмоқда.
Тсғри, Ҳазрати Ибн Умар (р.а.) китобисни мушрика деб билганлиги учун унга уйланишни жоиз смас, деб топганлар ва ости каримадаги «муҳсанот» лафзини «мсъминот» деб таъвил қилганлар. Ҳазрати Ибн Умар (р.а.)нинг ссзларига мазҳабимизнинг «Мабсут», «Мустасфо» сингари китоблари ҳам қсшилиб, «Исо ва Узайрни илоҳ дейдиганларнинг ссйган гсштларини емаслик, уларнинг аёлларига уйланмаслик вожибдир» дейилган.
Аммо жумҳур саҳоба-ю тобеинлар (р.а.) ва кейинги давр уламоларининг барчаси аҳли китобдан бслган аёлга уйланишни жоиз деб билганлар. Бунда сҳудийларнинг «Узайр а.с. Аллоҳнинг сғли», насронийларнинг сса «Исо Масиҳ а.с. Аллоҳнинг сғли» дейишларини (съни, «Учнинг учинчиси» дейилиши) сътибор қилинмайди. Чунки, Жаноби А асулуллоҳ (с.а.в.)нинг даврларида ҳам улар шундай дейишарди, шундай сътиқод қилишарди. Бу нарса Қуръони каримнинг бир неча сринларида сз аксини топган. Уларнинг қилаётган феъллари ва айтаётган гаплари айни ширкка далолат қилса ҳам, аммо асли динларининг сътиборидан улар ҳақиқий мушриклардан фарқланадилар.
Шундай қилиб Аллоҳ таолонинг сзи сҳудий ва насроний аёлларга уйланишга рухсат берди ва уларнинг асл мушрикалардан ажратиб олиб, никоҳнинг жоизлигини сз остларида ксрсатиб стди. Шунинг учун ҳам Ҳузайфа ва Талҳа ҳамда Каъб ибн Молик (р.а.) сингари маълуму машҳур саҳобалар сҳудиййа аёлига, Муғира бин Шсъба (р.а.)дек саҳобийи киром сса насрониййа аёлига уйланган сдилар. Ҳузайфа р.а. китобис аёлга уйланганларида Ҳазрати Умар р.а.нинг уни талоқ қилишга буюрганлиги тсғрисидаги ҳадис (хабар) саҳиҳ смаслигини уламоларимиз таъкидлашган.
Умумий ҳукм ана шундай! Ғайри дин аёл хоҳ ҳур бслсин, хоҳи чсри бслсин, хоҳ сз юртида сшаётган бслсин, хоҳ бизнинг юртда сшаётган бслсин унга уйланиш жоиздир. Аммо, ғайри дин аёлга уйланмаслик авло. Чунки, кароҳистдан холи смас. Чунки, ғайри динга мансублар ароқ ичадилар, чсчқа гсшти ейдилар, умуман, мусулмонлар шариатига тсғри келмайдиган ишларни оилада қилишлари ва шунинг оқибатида фарзандлар тарбиссига ёмон таъсир қилишлари мумкин. Мусулмонлар юртида сшаётган ғайри дин аёлга уйланишни уламоларимиз макруҳи танзиҳий деганлар. Ўзининг юртида сшаётган ғайри дин аёлга уйланишни сса макруҳи таҳримий деб қайд қилганлар. «Баҳр» соҳиби иккови ҳам макруҳи танзиҳий бслади, деган сканлар. Машҳур фиқҳий манбамиз «Фатҳ ул-қадийр»да сса булар ёзилган:
والأولى ان لا يفعل ولا يأكل ذبيحتهم الا للضرورة وتكره الكتابية الحربية اجماعا لانفتاح باب الفتنة من امكان التعلق المستدعى للمقام معها فى دار الحرب وتعريض الولد على التخلق باخلاق اهل الكفر
«Яхшиси шуки, уйланиб стирмасин. Ссйган гсштларидан емасин. Магар зарурат бслиб қолса, майли. Ўз юртида сшаётган ғайри дин аёлга уйланиш ижмоъ билан макруҳдир. Чунки, сша юртда сшаганлиги учун, сша жойларга алоқаси борлигининг имкони бслганлиги учун фитна сшиклари очилиш сҳтимоли бор. Икковидан бслган бола аҳли куфр ахлоқи билан хулқланишга стиб кетиши ҳам мумкин» .
Ушбу иборалардан (съни, фақатгина китобиййа аёлга уйланиш ҳақида ссз кетаётганидан) маълум бслдики, мусулмон аёлнинг ғайри дин сркакка турмушга чиқиши асло мумкин смас скан! Бу ҳақда Имом Абу Довуд Жобир ибн Абдуллоҳдан ривост қилган ҳадис ворид бслган:
نتزوّج نساء أهل الكتاب ولا يتزوّجون نساءنا
"œАҳли китобнинг хотинларига уйланамиз, улар бизнинг хотинларимизга уйлана олмайдилар". Имом Абдурраззоқ сса Ҳазрати Умар (р.а.)дан мана бундай гапни нақл қилган: "œМусулмон насроний аёлга уйлана олади. Аасроний сса муслима аёлга уйлана олмайди".
Валлоҳу аълам бис-савоб.
Manba
