Malika so’radi: Musulmonlik qaysidur?
Donishmand aytdi: Allohni birligiga guvohlik bermoq, Muhammad SAVni barhaqligiga iqror qilmoq.
Malika so’radi: Shariat nechtadur?
Donishmand aytdi: Birdur! On Hazratni shariatlari.
Malika so’radi: Iymonsizlar bu dunyoda yaxshi ish qilsa oxiratda savob toparmu?
Donishmand aytdi: Azobi qabr bo’lmas, Qiyomat kuni Do’zaxga ketar.
Malika so’radi: Har kishiga nechta farishta muakkildur?
Donishmand aytdi: Ko’p farishta muakkildur. Biri o’ng yelkasida biri chap bozusida. Biri savobni bitar, biri gunohni bitar! Ammo savobni ko’ngliga olgan zamon bitar, gunohni uch kungacha tavba qilmasa bitar!
Malika so’radi: Xudoyi Taolo necha martaba rahmat nazari bilan boqar?
Donishmand aytdi: Uch yuz oltmish marataba. Bir hissani aziz, bir hissasini xor qilur!
Malika so’radi: Ko’hi Qof nechuk nimarsadur?
Donishmand aytdi: Ko’k zumraddan, yetti tabaqa yerni atrofidadir.
Malika so’radi: Oftob nechuk yerga borur?
Donishmand aytdi: Ko’hi Qofda bir buloq bor, anga borur.
Malika so’radi: Uch qism shamolni nechasi nofe’dur?
Donishmand aytdi: Ikkisi xor, biri qavmi Odni halok qildi, biri giyohlarni undirdi.
Malika so’radi: Dunyo degani nima?
Donishmand aytdi: Dunyoni do’st tutarlar, ani uchun dunyo derlar.
Malika so’radi: Qiyomat degani nima?
Donishmand aytdi: O’lgan tirilib qopar, ani uchun Qiyomat derlar.
Malika so’radi: Necha kishini Bihishtdin chiqardi?
Donishmand aytdi: Olti kishini: avval Hazrat Odam ASni 2. Momo Havo ASni 3. Shayton Alayhi la’nani 4. Tovus 5. Ilon 6. Bug’doyni 7. Hazrat Odam Sarandib tog’iga tushdi, Momo Havo Jiddaga. Shayton — Salqon tog’iga, Ilon — Isfihonga, Tovus — Hindistonga, Bug’doy — Shomga tushdi.
Malika so’radi: Bu oltisini Bihishtdan chiqarmoqqa sabab ne?
Donishmand aytdi: Alloh Taolo Odamga amr qildiki, Bihisht ne’matlaridan yegin, ammo bug’doyni yemagin? Agar yesang, zolimlardan bo’lursan. Hazrat Odam birla Momo Havo amrni faromush qildilar. Bug’doyni yedilar. Ani uchun Bihishtdan chiqardi. Shayton Bihishtga kiraman, Odamni vasvasa qilaman deb, Bihishtni eshigiga keldi. Yasovullar: Ey mal’un, Bihisht sani joying emas, kirmagil!
 Dedilar. Shayton qaytib ilonni qoshiga keldi. Aytdi: Ey ilon, Odamzod seni ko’p o’ldirur, mani Bihishtga kirgizgil, man sani qutqarurman, mani omonimda bo’lursan?  Dedi. Ilon fikr    qilib turur edi Tovus keldi, Ilonga: Nimani fikr qilursan? Dedi. Ilon aytdi: Shayton mani Bihishtga olib kirgil deydur! Shuni fikr qilurman! Tovus aytdi: Xo’b bo’libdur, men ham yordam berurman. Ilon Shaytonni og’ziga olib, Bihishtga kirdi. Yasovullar bilmadi. Odamni vasvasa qilib bug’doyni yedirdi. Ani uchun Bihishtdan chiqardi.

Malika so’radi: Necha odamni suvrati mubaddal bo’ldi(o’zgardi)?
Donishmand aytdi: O’n jonni suvrati mubaddal bo’ldi: avvali — tulki, 2. Maymun 3. Mushuk 4. To’ng’iz 5. It 6.Bo’ri 7.Xachir 8.Ayiq 9.Fil 10.Parasat
Malika so’radi: O’n jonni suvrati nima uchun mubaddal bo’ldi?
Donishmand aytdi: Tulki odam edi, onasi namoz o’;qib turganda qo’lini andomiga suqdi, suvrati mubaddal bo’ldi. Mushuk dukchi edi, Hazrat Momoga duk beray deb oltin oldi, duk bermadi, suvrati mubaddal bo’ldi. Maymun xotin edi, hayzi nifosni bilmadi, suvrati mubaddal bo’ldi. To’ng’iz odam edi, onhazrat Muhammad SAVni davrida bir nimarsani ziyoda olib, bahosini kam berdi. Ziyoda olmadim deb ont ichdi, suvrati mubaddal bo’ldi. Bo’ri odam edi, Bani Isroyilni haromzoda dedi, suvrati mubaddal bo’ldi. It odam edi, tarozini kam tutdi, suvrati mubaddal bo’ldi. Xachir vofurush edi (gazlama sotuvchi) Uzun gazdan olib, kalta-qisqa gazda sotdi. Suvrati mubaddal bo’ldi. Fil odam edi, chohar poyda turib namoz o’qidi, suvrati mubaddal bo’ldi.
Malika so’;radi: Kambag’alni it ko’rsa qopar, boyni qopmas, sababi nima?
Donishmand aytdi: It harom yeydur, sudxo’r boy ham pulni sudga berib harom yeydir. Faqirlar halol yeydur, ani uchun boyni it qopmas! Bu hadis mazmuni bilakim: "œQolan nabiyu alayhis salomu ad dunyo jonfatun va taolib buha kilobun", ya’ni dunyo najosdur, ani talab qilguvchi itdur, aning uchun it boyni qopmaydur.
Malika so’radi: Farishtalar erkakmi, yoki urg’ochi?
Donishmand aytdi: Erkak yo urg’ochi deyish kofirlikdur!
Malika so’radi: Sen kimni avlodidin erursan/
Donishmand aytdi: Hazrati Umarni o’n birinchi (avlodi erurman) nabirasi erurman.
Donishmand so’radi: Ey Malika, kimni avlodidin erursan?
Malika aytdi: Hazrat Iskandarni avlodidin erurman.
Malika darhol turib-qo’pib: Barokalloh Donishmand, seni ustozingni va avlodingni Xudo rahmat qilsin! Senga o’zimni bag’ishladim deb taxtdin tushib, podshohlik tojini kiygizdi va yaxshi sarpolar kiygizib, taxtga chiqarib o’lturguzdi.
  Andin keyin Rum shahrini amiru umaro, fuzalo, ashraf va ulamo oqsoqollarini jam’i qilib, hammalariga sarpo kiygizib, o’zini Donishmandga aqd qildirdi. Andin keyin naqaro karnay qilib, olti oygacha Rum ahliga osh berdi. Bular murodiga yetib, ayshu ishratga mashg’ul bo’ldilar. Xolo xalifayi Rum bularni avlodidandur.
Vallohu a’lam bissavob!

Mana, bu asar ham o'z nihoyasiga yetdi. Agar ushbuni o'qib biror bir foyda olgan bo'lsangizlar, bizga shuning o'zi yetarli. Alloh hammamizni o'z panohida asrasin!!!

wow savoli rosa ko'p qiziqarli ekan rahmat sizga.Ancha foydali narsalar ekan.

Assalomu alaykum! Foydasi tekkan bo'lsa xursandmiz.