Умр қайтмайди
Баъзан шошамиз, баъзан интиқликлик билан кутамиз. Умримиз шу зайлда ўтаверади. Телекўрсатув бошловчилари айтганларидек: “биз учун ажратилган вақт ҳам ниҳоясига етиб...” бораверади. Ҳаммаси омонат эканлигини биламизу, лекин ғанимат дамлардан иложи борича кўпроқ фойдаланиб қолишга доим ҳам ҳафсала қилавермаймиз.
Дунёга донғи кетган буюк шахсларнинг ҳаётини синчиклаб ўрганиб чиқсангиз биласизки, Улар ўша биз бепарво ўтказган дамларни ғанимат билганлар. Зеро омад шундоққина осмондан учиб тушавермайди, балки бандадан унинг талаб қилиниши талаб қилинади. Албатта, Худо ўзи юқтирмаса минг чиранганимиз билан ҳам натижага эриша олмаймиз, бироқ одатда Аллоҳ таоло ҳаракат қилганларга омад эшигини очиши бор гап.
Инсоннинг ҳаёти даврида бойлик ҳам, соғлик ҳам, обрў-мартаба ҳам, омад ҳам бир келиб кетса, кейин ҳам яна бир ёки бир неча бор муяссар бўлиши мумкин. Аммо умр шундай бетакрор неъматки, иккинчи марта ҳаргиз  қайтиб берилмайди. Шундоқ  экан умрни зоеъ қилмаслик, ҳар қандай беҳуда ва фойдасиз ишларга умрни исроф қилмаслик, балки элу юрт манфаъати учун, халқ манфаъати учун, Ватан ободлиги ва тараққиёти учун шариат кўрсатмалари асосида ҳар бир дамни ғанимат билмоқ керак.
Ибн Аббос разияллоҳу анҳумо Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва салламдан ривоят қилган ушбу ҳадиси шарифда ҳам инсонлар шундай улуғ неъматдан қанчалик ғафлатда эканлиги айтилган
 “Икки неъмат борки, инсонларнинг кўпи улардан бебаҳрадурлар ‒ соғлик ва бўш вақт” (Бухорий, Термизий, Насаий, ибн Можа ривоятлари)
Буюк олим ва воъиз имом Ҳасан Басрий раҳматуллоҳи алайҳи  айтадилар: “Ҳар кун тонг ёришганда Аллоҳ таоло томонидан бир жарчи: “Эй  Одам боласи! Мен янги кунман. Сенинг барча амалингга гувоҳман. Мендан бу кунда солиҳ амаллар қилиб, фойдаланиб қол, чунки мен то қиёматгача сенга қайтмайман”, ‒ деб жар солади”.
Улуғ пиру муршидлардан бири Баҳоуддин Нақшбанд ҳазратлари марҳамат қиладилар: “Ким вақтини зое кетказса, вақт унинг душманига айланади, нафаснинг зое бўлишига йўл қўйманг ва ундан эҳтиёт бўлинг”.
Гузардан ўтар эканмиз, беҳуда лаққиллаб турган “об-ҳаво директорлари”га кўзимиз тушамиз. Анчадан сўнг қайтиб ўтсак улар ҳамон ўша жойда бўладт. Ҳатто баъзида  суҳбатни давом эттиришга гап ҳам тугаб қолган бўлади. Улар эса мавзу қидириб дам у ёққа, дам бу ёққа аланлаб туришади.
Соатга қаранг – ҳар бир ўтаётган сониялар қайтмайди!

Жабборов Муҳаммаджон. Пастки Қурама жомеъ масжиди мутаваллиси
Қўчқаров Маърифжон. Мулла Райимжон масжиди мутаваллиси
Асака

Дунёнинг қадри

   Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва салламдан ривоят қилинишича дунёнинг пашша қанотичалик обрўси бўлганда эди, кофирга бир қултум сув берилмаган бўлур эди. Ҳақиқатан ҳам, агар дунёнинг заррача қадри бўлса эди, Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва салламдек дунёнинг яралишига сабаб бўлган зотга дунёни бериб қўймасмиди?
   Аммо афсуслар бўлсинки, вазифаси инсонлар ибодат қилишига қувват ва имконгина бўлган дунёга керилишади. Ҳолбуки, дунё банданинг хизматидаги матодур.
   Ривоят қилибдиларки, Ҳорун ар-Рашид Шақиқи Балхий ҳазратлари билан суҳбат қилиб ўтириб:
   - Менга насиҳат қилинг, - деди.
   Шақиқи Балхий ҳазратлари сўради:
   - Эй мўминларнинг амири, фараз қилингки, поёнсиз чўлда адашиб қолдингиз. Сувсизликдан ўлар ҳолатга етдингиз. Ногаҳон бир инсон қўлида бир идишда сув билан келди. Сиз ундан сувни сўрадингиз. У эса бу сув учун ярим бойлигингизни талаб қилди. Ростини айтинг, нима қилган бўлур эдингиз?
   Халифа узоқ ўйланиб қолди. Сўнг иқрор бўлди:
-   Рози бўлур эдим.
-   Ана энди Сизнинг чанқоғингиз босилди. Лекин бир қанча муддат ўтгач шу сувни бадандан чиқиш вақти келди. Бироқ Сиз нимадур бўлиб унинг имконини топа олмадингиз. Табиийки, оғриқдан ўлар ҳолатга етдингиз. Шунда бир табиб келди. У Сизни даволаш эвазига қолган ярим молингизни сўради. Нима қилган бўлур эдингиз?
-   Агар ҳақиқатан ҳам даволаб юборса қолган бойлигимни ҳам берур эдим, - иқрор бўлди халифа бир оз тафаккурдан сўнг.
-   Кўрдингизми, эй мўминларнинг амири. Бутун бойлигингиз бир марта сувни ичиб, чиқарганга арзимас экан, бойликдан кибрланиш нега?


Сайдуллоҳ Исмоилов. Аҳмадали махдум жомеъ масжиди имом хатиби
Абдураззоқ Фармонов. Муҳиддин саҳҳоф жомеъ масжиди имом хатиби
Асака

Ҳозиржавоблик
   Шўро даврида бир ёш муаллима бошланғич синф ўқувчиларига табиатшунослик дарси давомида даҳрийликдан тушунча берди. Ўзининг даҳрийлигига иқрор бўлди. Дунёқарашидан келиб чиқиб даҳрийликни кўкларга кўтариб мақтади.
   Ниҳоят жажжи ўқувчиларнинг мурғак дунёқарашини қанчалик даражада захарлаганини билиб кўриш мақсадида уларнинг даҳрий ёки даҳрий эмасликларини сўради. Табиийки, даҳрийлик нималигини билмаган ўқувчилар устозларига тақлид қилган ҳолларида ўзларини даҳрийлигини эътироф қилишди.
   Фақат биргина Зайнаб исмли қиз индамай ўтирар эди. Муаллима ундан сўради:
-   Нима, сен даҳрий эмасмисан?
-   Йўқ. Мен даҳрий эмасман.
-   Сен кимсан?
-   Мен мусулмонман.
-   Нима учун сен даҳрий эмас, мусулмонликни танладинг?
-   Чунки мени ота-онам шундай тарбия қилган. Улар ҳам мусулмонлар. Шунинг учун мен ҳам мусулмонман.
-   Хўп, унда ота-онанг аҳмоқ бўлганларида сен ҳам аҳмоқ бўлармидинг?
Муаллима ўзича ғолиблигини намойиш қилиб мағрурлик билан ўқувчиларига қаради. Хонада кудги кўтарилди. Зайнаб бир оз жим турди. Ниҳоят кулги тўхтаганидан сўнг табассум қилиб, босиқлик билан жавоб берди:
-   Йўқ. Агар ота-онам аҳмоқ бўлганларида мен даҳрий бўлар эдим...


А. Ҳолматов. Бобожонқори масжиди имом хатиби

ОНАМНИНГ ШАРТИ
   Бир йигитнинг ҳикоясини тақдим қилмоқчимиз.
   Унинг ҳикоя қилишига кўра бир қанча улфатлари билан бошқа шаҳарга сафарга чиқмоқчи бўлди. Сафардан мурод бегона шаҳарда хоҳлаганларича маишат қилишлик эди. Йигит отадан етим қолган бўлиб, онаси ҳаёт эди. Онасидан сафар учун рухсат сўради. Она сафардан нима мақсад эканлигини сўради.
-   Шунчаки, ҳаво алмаштириб, бошқа шаҳарни кўриб дам олиб келамиз, - жавоб берди ўғил. Она кўнмади. – Ҳамма ўртоқларимга уйидагилар рухсат берди, сиз ҳам рухсат бера қолинг. - Илтимос қила бошлади ўғил. Охири онаси шарт қўйди:
-   Бир шарт билан рухсат бераман. Борган жойингда гуноҳ иш қилмайман, деб ваъда берасан.
Йигит ночор рози бўлди. Онаси унга узоқ дуо қилиб сафарга кузатди. Йигит айтади:
“Ҳаммамиз меҳмонхонага  жойлашдик. Меҳмонхона ходимлари бизни яхши кутиб олишди. Ҳаммамиз алоҳидадан жой буюрдик. Бизга  чиройли қизларни кўрсатишди. Ҳар ким ўзига ёққан қиз билан хонасига кириб кетди. Мен ҳам битта қиз билан хонамга кирдим. Қизнинг қилиқларини кўриб тезроқ гуноҳ иш қилмоқчи бўлдим. Бироқ шу пайт онамга берган ваъдам ёдимга тушиб қолди. Қиз ҳам эркаланишини қўймас, мен эса бир томондан гуноҳ қилишга интилсам, иккинчи томондан онамга берган ваъдам гуноҳдан тўсар эди.
Ниҳоят бир сўзлигим ва онамни жуда ҳам қаттиқ ҳурмат қилишим устун келди. Гуноҳдагн воз кечдим. Қиз менинг ҳолатимдан ҳайрон бўлган эди, ўзимча унга ёлғон баҳона кўрсатишга мажбур бўлдим:
-   Узр, синглим. Сиз ҳали ёш қиз экансиз, келажангиз олдинда. Шунинг учун сизга ёмонликни раво кўргим келмади. Тўғрисини айтсам, мен СПИД касалига чалинганман. Қўйинг, ёш умрингиз ҳазон бўлмасин”.
Шу пайт қиз нима депти денг? Сира ҳам пинагини бузмасдан, бамайлихотир шундай депти:
-   Нима бўпти. Мен ҳам СПИДман, бу жойдаги қизлар ҳаммаси шу касалга чалинган..... 
Йигит шошилиб ўртоқларини огоҳлантиргани уларнинг хоналарига чиқди. Бироқ энди кеч бўлган эди.

   Исомиддин Сайфуллаев. Имом Муҳаммад жомеъ масжиди имом хатиби
   Қамариддин Шаробиддинов. Имом бу Юсуф жомеъ масжиди имом хатиби
   Асака

SUVGA AXLAT TASHLAMANG
Alloh taolo barcha narsalarni inson uchun yaratib, undan tejamkorlik bilan oqilana foydalanish yo’llarini ko’rsatdi. Ko’rsatmaga amal qilgan odam hidoyat yo’lidan adashmaydi, isrof qilgan esa horu  zorlikka uchraydi.
Olloh taolomnig bizga bergan eng buyuk nematlaridan biri  suv ne’matidir. Suv haqida qur’oni karimning bir necha oyatlarida zikr qilingan. Ushbu oyati karimalardan.
أَفَرَأَيْتُمُ الْمَاءَ الَّذِي تَشْرَبُونَ أَأَنْتُمْ أَنْزَلْتُمُوهُ مِنَ الْمُزْنِ أَمْ نَحْنُ الْمُنْزِلُونَ
Sizlar o'zlaringiz ichayotgan suvni (o'ylab) ko'rdingizmi? Uni bulutlardan sizlar yog'dirdingizmi yoki Biz yog'diruvchimizmi?  ( Voqea surasi 68-69).
Yana boshqa bir oyati karimada
وَنَزَّلْنَا مِنَ السَّمَاءِ مَاءً مُبَارَكًا
Biz osmondan barokotlik suvni tushirdik- deyiladi.
Suv haqida bundan boshqa yana bir qancha oyatlar mavjud. Bu oyatlardan ma’lum bo’ladiki har bor qatra suvnibg yerga tushishida va uning ariqlarda oqishligida Alloh taoloning buyuk qudratini bilishligimiz mumkin. Alloh taolo bizlarga osmondan barokotlik qilib tushurgan suvdan, bizlar oqilona foydalanishligimiz va uni ifloslantirmasdan toza musaffo holida isrof qilmay ishlatmog’imiz kerak.
Shaxrimizda ariqlarda suvlar to’la oqayapti , lekin hech kim egilib, bir hovuch suvolib ichmaydi, qo’lini, yuzini ham yuvmaydi.  Chunki suv ifloslangan. Avvallari sovchilar qizlarni hovli supirishini kuzatishar ekan. Agar hovlini ariq tomonga supirsa, ayb hisoblab aynib ketishar ekan. Shuning uchun onalar qizlarini tarbiya qilganda, supirishni ariq labidan tepaga qarab boshlashni o’rgatishgan.  Yoshi ulug’ bobolarimiz va momolarimiz yoshlik chog’larida suvda non oqizib yeganliklarini quvonch bilan esga oladilar. Bugun anashu musaffo suvga ko’cha supirib, bakalashka yelim halta va shu kabi chiqindilarni tashlab suvni chiqindixona qilib qo’ysak, ertaga robbimiz xuzurida nima degan inson bo’lamiz?
Oldindan oqqan suvni qadri yo’q deyishgan xalqimiz. Aslida suvni naqadar qimmatlik ne’mat ekanligini ushbu hikoyadan bilib olsak bo’ladi.
Bir podishoxdan so’rashibdi:
-Siz saxroda adashib suvsiz qoldingiz, tashnalikdan sillangiz quridi, birov sizga bir qultum suv bersa, evaziga nima berardingiz?
- Podishohligimni yarmini berardim dedi.
Ichingizdan bir qultum suv chiqib ketishi ham kerak. Bo’lmasa u zaxarga aylanadi. Chiqib ketishi uchun nima berardingiz?
Mulkimni qolgan yarmini berardim, - javob berdi podishox.
“Demak butun podishoxligingizni narxi bir qultum suv ekan-da” , deb hulosa qilishgan ekan.  Rivoyatdan ma’lum bo’ladiki inson tashnalikga chidamoqligi og’ir. Hayot manbai bo’lgan suvni qadriga yetmog’imiz va uni ifloslanishligiga yo’l qo’ymasligimiz kerak.

 Muhammadiyhon Hojiyev

Гўзал хислат
Абдуллоҳ ибн Амр разияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадиси шарифда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам шундай марҳамат қиладилар: “Мен аслида олийжаноб хулқларни камолига етказиш учун юборилганман” (Ибн Можа ривояти).
“Ахлоқ” бу – арабча “хулқ” сўзининг кўплик шакли бўлиб, “хулқлар” деган маънони англатади. “Хулқ” эса луғавий жиҳатдан сажия, табиат, дин, инсоннинг фитратига қўшиб яратилган табиат каби маъноларга далолат қилади. “Хулқ” билан “халқ” (яралиш, хилқат) сўзлари ўртасидаги боғлиқлик ҳам шундан. Баъзилар: “халқ” инсоннинг зоҳирий кўриниши бўлса, “хулқ” унинг ботиний кўринишидир, дейдилар. Шу боис ҳам Набий алайҳиссалом:
“Эй Аллоҳ, халқимни (хилқатимни) чиройли қилганинг каби, хулқимни ҳам гўзал қил!”,деб дуо қилардилар (Байҳақий ривояти).
Агар инсоннинг хилқати ҳам, хулқи ҳам гўзал бўлса, ундай инсонни “сурати ҳам, сийрати ҳам гўзал инсон” дейишади.
Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам:
“Аллоҳ таоло кимнинг халқини ва хулқини, яъни суратини ва сийратини гўзал қилган бўлса, уни дўзах оловида ёқмайди” деганлар
Абу Ҳурайра разияллоҳу анҳудан ривоят қилинади - Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам:
"Ислом жиҳатидан савияси баландларингиз хайрли бўлганидeк, ахлоқ жиҳатидан ҳам яхшиларингиз хайрлидир".
Абу Ҳурайра разияллоҳу анҳудан ривоят қилинади – Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам асҳобидан сўрадилар:
"Дўзахга тушишга кўпроқ сабаб бўладиган нарса нима?"
"Аллоҳ таоло ва унинг Расули яхшироқ билгувчироқдур", дeдилар.
"Икки ковак - аврат ва оғиздир", дедилар.
Яна сўрдилар:
"Жаннатга тушишга сабаб бўладиган нарса нима?"
Сўнг ўзлари жавоб бердилар:
"Аллоҳ таолодан қўрқиш ва яхши ахлоқли бўлишдир".
Умму Дардо разияллоҳу анҳо айтади: "Кeчаларнинг бирида Абу Дардо намоз ўқиш учун ўрнидан турди ва то тонггача:
“Эй, Аллоҳ! Мeни чиройлик қилиб яратганингдeк ахлоқимни ҳам чиройлик қил!" - дeб йиғлаб чиқди. Мeн ундан сўрадим:
“Эй, Абу Дардо! Нима учун тун бўйи қилган дуоингиз фақат ахлоқингизни чиройли қилиши ҳақида бўлди?" Абу Дардо жавоб берди:
"Бир мусулмон банда ўз ахлоқини яхши қилишга ҳаракат қилавeрса, охири яхши ахлоқи уни жаннатга киритади. Агар у ахлоқини ёмон қилавeрса, шу ёмон ахлоқи уни дўзахга киритади".
Усома ибн Шарик разияллоҳу анҳудан ривоят қилинишича аъробийлар Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва салламдан сўрадилар:
"Эй Аллоҳнинг расули! Инсонларга бeрилган фазилатларнинг энг яхшиси нима?" - дeб сўрашди. Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам:
"Инсонларга бeрилган фазилатларнинг энг яхшиси ахлоқдир", дедилар.
Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва салламдан яхшилик билан гуноҳ ҳақида сўрадилар. Жаноб саллаллоҳу алайҳи ва саллам:
"Яхшилик ахлоқнинг чиройлик бўлишидир. бирор ишни қилишда  кўнглингда ғашлик пайдо бўлиб уни кишилар билиб қолишини хоҳламайдиган бўлсанг, мана шу ишни қилмоғинг гуноҳдир", дедилар.
(Интернет сайтлари ва “Адабул муфрад” дан фойдаланилди)

Муҳаммадқудратбек Дадабоев.
 Асака туманидаги Ҳолмадодхоҳ масжиди имом хатиби 

Бахиллик ҳақида
Абу Ҳурайра разияллоҳу анҳудан ривоят қилинади – Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам:
"Ўтакетган бахиллик билан имон бир банданинг кўнглида жам бўла олмайди", дедилар".

Яна ўша зотдан ривоят қилинади:
“Сахий Аллоҳга яқиндир, одамларга яқиндир, жаннатга яқиндир, дўзахдан узоқдир. Бахил эса Аллоҳдан узоқдир, одамлардан узоқдир, жаннатдан узоқдир, дўзахга яқиндир. Аллоҳ таолога сахий жоҳил бахил обиддан суюклироқдир” (Имом Термизий).

Ибн Аббос разияллоҳу анҳумо Пайғамбар саллаллолҳу алайҳи васалламдан ривоят қилади:
“Аллоҳ таоло Адн жаннатини яратган вақтда кўз кўрмаган, қулоқ эшитмаган ва инсониятнинг кўнглига кeлмаган нарсаларни яратди. Сўнг Аллоҳ таоло унга, гапир дeди. Адн жаннати:
“Албатта, мўминлар нажот топди”, дeди уч бор. Сўнг яна айтди: “Мeн бахилга, мунофиққа, риёкорга ҳаромман”.

«Албатта, Аллоҳ таоло уч нафар кишиларга ғазаб қилади, лeкин уч кишини янада қаттиқроқ ёмон кўради:
Биринчиси, фосиқни ёмон кўради, фосиқ чолни ундан ҳам ёмон кўради.
Иккинчиси, мутакаббирни ёмон кўради ва фақир бўлган мутакаббирни яна ҳам ёмон кўради.
Учинчиси, бахилларни ёмон кўради, бой бўлиб бахиллик қилганни яна ҳам ёмон кўради.
Аллоҳ уч нафар кишини яхши кўради ва унинг яхши кўриши уч киши учун янада қаттиқроқдир.
Биринчиси, тақводорларни яхши кўради, тақволи ёшларни кўпроқ яхши кўради.
Иккинчиси, сахийларни яхши кўради, фақир сахийларни кўпроқ яхши кўради.
Учинчиси, тавозуъли бўлган кишиларни яхши кўради, Бой бўлиб тавозуъли бўлганларни ундан ҳам яхши кўради».

Аҳнаф ибн Қайс: "Ҳасадгўйда роҳат, ёлғончида мурувват, бахилда дўстлик, сўзни узун қилувчида вафо, хулқи ёмонда раҳбарлик, малоллик келтирувчида биродарлик бўлмайди", деган.

Бир кун Али разияллоҳу анҳу йиғлаб ўтирар эди. Кўрганлар нега йиғлаётганини сўрашди. Шундай жавоб берди:
— Етти кундирки, дастурхонимга битта ҳам меҳмон келмади. Аллоҳнинг назарида эътибордан қолганга ўхшайман. Шундан қўрқиб йиғлаяпман.

Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам айтадилар:
“Ким Аллоҳнинг розилиги учун бир очни тўйғазса, унинг учун жаннат вожибдир. Кимки бир очнинг тамадди қилишйга монелик қилса, Аллоҳ қиёмат куни ундан фазилатини олиб қўяди ва уни азоблайди”.

Асака туманидаги Ҳазрат умар масжиди имом хатиби Иминов Муҳаммадсобир
“Танбеҳул ғофилин”, “Бўстонул орифин” ва “Мукошафтул қулуб” китоблари асосида тайёрланди

OTANING FARZANDIGA NASIHATI
O’zbek xalqimiz qadimdan go’zal xulq va yuksak madaniyatda butun dunyoga o'rnak va namuna bo'lib kelgan. Sharqona odob - axloq va buyuk manaviyatning asrlar davomida musaffo holda bizlargacha yetib kelishligida ota bobolarimizning, ulug’ allomalarimizning xizmatlari beqiyosdir. Ota bobolarimiz bunday go’zal madaniyatni farzandlariga nasihat qilishlik yo’li bilan ta’lim berib kelganlaridan bilib olishimiz mumkin.
Ana shunday nasihatgoy, donishmandlardan birlari o’z farzandiga bunday nasihat qilgan ekan.
Ey ko’zimning qarosi, suyukli farzandim!. Oqil va donishmandlarning nasihatlarini quloq solgin va hargiz ularning pand u nasihatlarini tashlab qo’ymagin. Shuningdek har bir ishingni donishmandlarning maslahatlari bilan qil, zero hech bir inson maslahat sababli ziyon ko’rmagan.
Bayt:
Esang oqil, bu so'zni diydai joningg'a qil surma,
Ko'zung och, jahl elining saflarig'a o'zni sen surma.

   Ey nuri diydam, aziz farzandim!. Har bir ishni o'z qadr va martabangga loyiq qilgin. Biror bir insonga sovga yoki hadya ulashsang,uni qaytarin olmagin. Qo’lingdan kelgan yaxshilikni hech kimdan darig’ tutmagin. Zero ulug’lar “Karam ahlining ehsonidin o'zga qolmag'ak boqiy” – deganlar.
   Ey bolajonim!  Har so'zda zinhor tilingni va har ishda qo'lingni saqlag'il. Hargiz tilig bilan qo’lingdan hech kim ozorlanmasin. Hadislarda  “Komil musulmon. Insonlar uni qo’lidan va tilidan salomat bo’lgan insondir” deyiladi.
   Xulqi yomon insonlar bilan yurmagin va ularni hargiz o’zinga do’st tutmagin. Shuningdek nomaxram ayol bilan bir joyda yolg’iz qolmagin. Chunki kim nomaxram bilan bir joyda yolg’iz qolsa uchinchisi albatta shayton bo’lur.
Bayt:
Nojins suhbatidin jon boricha qochinglar,
Do'zax aro, chunonchi, ma'vo qilib bo'lurmu?!

   Ey aziz farzandim! Sen haqni topmoqchi bo’lsang, bu to’rt narsani ikkisini unut va ikkisini doimo dodda tut.
   Sen tomondan elga biror yaxshilik yetsa va hamda el tomonidan senga biror yomonlik yetsa unut. Doimo Alloh taoloni va o’limni kelishini yodda tutgin. Agar bu nasihatlarga amal qilsang, dunyoda va oxiaratda saoldatli insonlar qatorida bo’lasan Inshoolloh.
“Muhammadsolihoji” Jome masjidi noibi                           Jamoliddinqori Parpiyev.

УСТОЗ ҲУРМАТИ
Янги ўқув йили ҳам кириб келяпти. Фарзандларимиз мактаб, коллеж ва бошқа ўқув масканларига қатнашни давом эттирадилар. Биз уларнинг башанг кийиниб кўчани тўлдириб кетишига маҳлиё бўлиб қолиб, асосий вазифани унутиб қўймаслигимиз керак. Бу – устоз ҳурмати.
Устоз ҳурмати ҳақида ҳар куни эслатиб турсак ҳам камлик қилиши мумкин. Бу тўғрида баъзи манбаларни келтириб ўтмоқчимиз. Шу жумладан имом Ғаззолийнинг “Эй фарзанд!” китобида баён қилинишича устозга ҳурмат ислом одобларидандир. Уларга қўлдан келганича xизмат қилиб, дуоларини олиш лозим. Устоз ҳаққи ота-она ҳаққидан ҳам кўпроқ бўлади. Чунки, ота-она фарзанднинг дунёга келишига сабабчи бўлса, устоз эса оxират биносининг тикланишига асосий сабабчидир.
Устозга нисбатан чексиз ҳурмат билан муомалада бўлиб, амрини сўраш керак. Xизмати бўлса бажариш лозим. Устозга нисбатан беҳад тавозули, камтарин муносабатда бўлиш зарур. Устоз бор жойда, устоз изн бермагунча ўтирилмайди, туриб кетаётганда эҳтиром ила кузатиб қўйилади.
Ҳеч бир дунё иши устозга xизмат қилишнинг, унинг амрини бажаришнинг, эҳтиёжини қондиришнинг олдига тушолмайди. Устоз йўқсил бўлиб, фақирланиб қолса, унинг барча эҳтиёжларини таъмин этиш шогирдларнинг зиммасига тушади.
Ота-она каби устознинг ҳам xайрли дуосини олиш, баддуосига муносиб бўлиб қолмаслик керак. Устознинг xайрли дуосини олган одам юксалади. Дуои бадга дучор бўлганлар ҳеч қандай ишда муваффақият қозонолмайди, xору забун бўлади. Xудо сақласин!
Яна бошқа манбада (http://m.muxlis.uz/uz/article/ustoz-ulug-zot) бундай дейилади:
Устозу муаллимлар маънавият осмонида мусаффо зиё таратиб турган йўлчи юлдуздирлар, қайсики, улар туфайли одамлар тўғри йўлни топадилар, уларнинг шарофати билан жаҳолат зулматларидан омонлик қирғоғига етишадилар. Бинобарин, устозу муаллимларни рисоладагидек ҳурматламай туриб, ҳақларини муносиб равишда адо қилмай туриб, фарзандларимиздан эл-юрт, жамият, қолаверса, бутун дунё учун фойдаси тегадиган етук шахслар, олиму зиёли, шифокору муҳандис, ходиму тадбиркор каби кишилик жамиятига фойдаси тегадиган керакли ва фидойи инсонларни кутиш мумкин эмас. Бу – бамисоли уруғни ерга қадамасдан туриб ҳосил кутишдек гап.
Имоми аъзам Абу Ҳанифа раҳматуллоҳи алайҳдан шундай деганлари ривоят қилинади: "устозим Ҳаммоднинг ҳурмати учун унинг уйи томонга оёғимни узатмаганман. Ҳолбуки, унинг уйи билан менинг уйим орасида еттита кўча бор эди. Ҳаммод вафот этгандан сўнг қачон намоз ўқисам ҳар сафар албатта ота-онамга қўшиб, унга ҳам Аллоҳдан мағфират сўраганман. (Нафақат у) Балки, кимдан нимадир ўрганган бўлсам ёки кимдир менга нимадир ўргатган бўлса, албатта ўша кишилар учун ҳам доим Аллоҳдан мағфират сўрайман".
     Имом Абу Юсуф раҳматуллоҳи алайҳ: "мен дуода аввал Абу Ҳанифанинг ҳаққига дуо қилиб, кейин ота-онамни тилга оламан", дер эди.
     Имом Шофеийнинг шогирди Рабийъ айтади: "Аллоҳга қасамки, Шофеий қараб турган пайтда ҳатто сув ичишга ҳам журъат қилолмасдим".
     Имом Шофеийнинг ўзлари эса шундай хотирлайдилар: "Имом Моликнинг ҳузурида ўтирсам, шарақлаган товуши эшитилмасин деб, китобни ўта эҳтиёткорлик билан варақлардим".
     Имом Аҳмад ибн Ҳанбал раҳматуллоҳи алайҳ шундай ҳикоя қиладилар: "ўттиз йилдан бери бирон-бир кеча ўтмаганки, агар Шофеийнинг ҳаққига дуо қилмай ухлаган бўлсам".

Асака туманидаги Сиддиқ ҳожи жомеъ масжиди имом хатиби

Яхшиликка буюриш
Инсонлар бир жамиятда, бир юртда, бир она заминда бир замонда яшар экан, бир тананинг аъзолари каби бўлишлари керак. Ўзига раво кўрганни бошқа мўминларга раво кўрмагунича инсон комил мўмин бўла олмайди. Шунинг учун яхшиликни доимо бошқаларга етишининг илинжида бўлиши лозим.
Инчунун, энг боқий неъмат охират неъмати экан, охират азобларидан сақланиб, мангу неъматга муносиб бўлишлик ҳар бир мсулмоннинг пировард мақсади экан, ўзидан бошқа мусулмонларнинг ҳам ушбу неъматдан баҳраманд бўлишига интилиб яшашлиги шарт. Бу эса, албатта яхшиликка буюриб, ёмонликдан қайтаришлик билан бўлади. Аслида бу сифат охир замон умматининг энг асосий сифатларидан биридур.
Аллоҳ таоло марҳамат қилади:   
“Сиз одамлар учун чиқарилган энг яхши уммат бўлдингиз. Амри маъруф қиласиз, наҳйи мункар қиласиз ва Аллоҳга иймон келтирасиз. Агар аҳли китоблар иймон келтирганларида, ўзларига яхши бўлар эди. Улардан мўминлари бор. Кўплари фосиқдирлар”.  (Оли Имрон. 110)
Яхшиликка буюриб, ёмонликдан қайтариш бир томондан қараганда бошқаларга илинж бўлса, иккинчи томондан қарагандан бу иш фарз, тарк қилган киши қаттиқ гуноҳкор бўлиб, уқубатга қолиши турган гап.
Ҳузайфа разияллоҳу анҳудан ривоят қилинишича Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам:
“Жоним тасарруфида бўлган Зотга қасамки, яхшиликка буюриб, ёмонликдан қайтарасизлар, бўлмаса, Аллоҳ таоло тўсатдан сизларга бир уқубатни юборади. Сўнгра дуо қиласизлар, дуоларингиз ижобат бўлмайди”, дедилар. (Тeрмизий ривояти)
Ибн Масъуд разияллоҳу анҳудан ривоят қилинади - Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам:
“Бани Исроилга нуқсон етишининг биринчи сабаби бир одам бошқа бир кишига йўлиқиб:
-   Эй бу киши! Аллоҳдан қўрқ! Бу қилаётган ишингни ташла! Бу сенга ҳалол эмасдир!”, дeр эди. Кeйин эртасига унга йўлиқса, у ўша ҳолатида бўлади. Лeкин у билан емоқ, ичмоқ ва ўтирмоқдан ўзини ман қилмас эди Мана шундай қилиб юравeришганидан кeйин Аллоҳ таоло уларнинг қалбларини бир-бирига уриб қўйди. Бу ҳақда Аллоҳ таоло:
 “Бани Исроилдан куфр келтирганлари Довуд ва Ийсо ибн Марям тилида лаънатландилар. Бу эса, исён қилганлари ва тажовузкор бўлганлари учун бўлди. Улар қилинган ёмон ишдан бир-бирларини қайтармас эдилар. Бу қилмишлари қандай ҳам ёмон бўлди!” (Моида. 78-79)
Ундоқ бўлмасин! Аллоҳга қасамки, яхшиликка буюриб, ёмонликдан қайтарасизлар, золимнинг қўлидан тутиб, уни ҳаққа эгасизалр, бўлмаса Аллоҳ таоло уларнинг қалбларини бир-бирига уриб қўяди, кейин уларни лаънатланганидeк сизларни ҳам лаънатлайди”, дeдилар. (Абу Довуд ва Тeрмизийлар ривояти)

Асака туманидаги Имом Абу Юсуф жомеъ масжиди имом хатиби Қамариддинов Шаробиддин