Одоб ва ахлоқ

okahon.8800 11 Iyul 2018, 23:52:00

ОТА-ОНАГА ЭХТИРОМ
Муқаддас Ислом дини талимотларида инсонни вужудга келишига сабаб бўлган ота-оналарга ҳурмат - эҳтиром кўрсатиш, уларни иззат-икром қилиш буюк фазилатли амаллардан эканлиги баён қилинади. Шунингдек ота - онанинг хизматини адо қилиш ва уларни ҳурматини жойига қўйиш фарзанднинг ихтиёрига берилган хоҳласа қилиб, хоҳламаса қилмайдиган амал эмас, балки, бу шарафли бурч ва вазифадир.
Аллоҳ таоло Қурони каримда "Роббинг фақат Унинг Ўзигагина ибодат қилишингни ва ота-онага яхшилик қилишни амр этди..." ("Исро" сураси, 23-оят).
Мўмин мусулмон инсон доимо ота-онага яхшилик қилиш, ҳурматларини жойига қўйиш, уларнинг ҳузурларида қалблари азият чекиб, диллари вайрон бўладиган сўзни айтмаслик ва уларни ранжитадиган бирон - бир ишни қилмаслиги керак.
Бошқа бир ояти каримада Аллоҳ таоло талим бериб айтади: “Улардан бири ёки ҳар иккиси сенинг қўл остингда кексалик ёшига етсалар, уларга қараб “Уф, жонимга тегди” дема, уларнинг сўзларини қайтарма. Уларга доимо яхши гапир” (Исро сураси 23 – оят).
Халқимизда “Ота-она рози – Худо рози” - деган ибора бор. Демак, ота-она фарзанддан рози бўлмаса, Худо ундан рози бўлмас экан. Уларнинг хизматини қилиш, ҳурматини жойига қўйиш, кексайганларида боқиш, кийинтириш, уларнинг олдиларида овозини кўтармаслик, вафот этганларидан сўнг ҳақларига дуо қилиш ва ҳоказо фарзандларининг бурчидир.
Ҳазрати Луқмони Ҳаким ўғлига деди: “Эй ўғлим, ким ота-онасини рози қилса, Роҳманни рози қилган бўлади. Ким ота-онасининг ғазабига учраган бўлса, Роҳманнинг ғазабини чиқарган бўлади. Эй болам, албатта, ота-она жаннат эшикларидан бир эшикдир. Агар рози бўлсалар, Жабборга бориш бор. Агар аччиқлари чиқса, ёпилиб қолиши бор”
Ибн Аббос (р.а) дан ривоят қилинган ҳадиси шарифда Пайғамбаримиз Муҳаммад (с.а.в) шундай деганлар: “Бир мўмин-мусулмон кишининг мусулмон ота-онаси бўлса, уларга яхшилик қилиб, унинг савобини кутган ҳолда тонг оттирган бўлса, Аллоҳ таоло унга жаннатнинг икки эшигини очади. Агар фақат бири бўлса, битта эшикни очади. Агар фарзанд ота-онадан бирининг ғазабини чиқарган бўлса, ундан онаси ёки отаси рози бўлмагунча, Аллоҳ рози бўлмайди” дедилар. Бир киши: “Ота-онаси унга зулм қилган бўлса ҳамми?”, деб сўради. Расулулоҳ с.а.в.:“Агарчи ота-онаси унга зулм қилган бўлса ҳам, зулм қилган бўлса ҳам, зулм қилган бўлса ҳам”, деб уч маротаба такрорладилар”.
Шу ўринда шоир Отабек Бақонийнинг бир мисра шеърини келтириб ўтсак:
Ҳадис бор пайғамбар расул акрамдан,
“Оналар оёғин тагида жаннат”.
Онани шу қадар юксак қўйса ҳам,
Фарзандга хизматин қилмайди миннат.
Шоир бошқа бир шерида шундай ёзади
Эй фарзанд шуни бил, эсингда сақла,
Онангни ҳурматлаб рози қил уни.
Онасин норози қилган фарзандлар
Дўзахга ўтиндир қиёмат куни.
Ота-онага яхшилик қилиш фарздир. Бу иш Аллоҳ осон қилган кишига осондир. Уларга яхшилик қилиш дегани уларга нисбатан камтарлик қилиш, мулойим гапириш, уларга фақатгина муҳаббат ва ҳурмат назари билан боқиш, уларга овозини баландлатмаслик, улар фарзандларининг бирор неъматига қўл узатсалар, таом ва ичимликларда уларни ўзидан устун қўйишдир. Отаси билан бирга юрган киши асло ундан олдинда юрмасин, бирор мажлисда ўтирганда отасининг гапиришини маъқул топган ўринда асло отасидан сўзни олиб қўймасин, ота-онасининг ғазабидан сақлансин, тоқати етгунча уларни ҳурсанд ва шод қилишга интилсин. Чунки ота-онанинг кўнглига ҳурсандчилик киритиш яхши ишларнинг энг яхшисидир. Ота-она чақиришганда дарҳол ижобат қилсин. Киши агар нафл намозда бўлган чоғида отаси чақирганда намозни енгилроқ ўқиб, уларнинг чақириғига лаббай дейиш керак. Уларга фақат дунёдаги энг ширин сўзларни гапириш лозим.
Ибн Ваҳб ривоят қиладилар: “Имом Моликнинг шогирди Абдураҳмон ибн Қосим ал-Мисрий қўлида “Муватто” китобини ушлаб олган эди. Бирдан ўрнидан турди-да, шу ҳолда узоқ вақт туриб қолди. Ундан нега узоқ вақт тик тургани сўралганда, у: “Онам юқоридан пастга, менинг олдимга бир иш билан тушдилар-да, туриб қолдилар. Онамнинг турганларига мен ҳам туриб турдим. Юқорига чиқиб кетганларидан кейин ўтирдим” деб жавоб берди”.
“Муҳаммад Соли Хожи” жоме масжиди ноиби имоми Ж. Парпиев.

Qayd etilgan

okahon.8800 11 Iyul 2018, 23:54:01

ҲАЛОЛЛИК ИЛА ЯШАЙИК.
Дунёда мусумон инсонга зийнат бўладаиган амаллардан бири бу ҳалолликдир. Қадимдан мусулмонлар ҳалолликда барча инсониятга ўрнак ва намуна бўлганлар. Ўзларининг хар бир ишарида халолликни ўзлари учун дастурул амал ва мезон қилиб қўйганлар. Тижорат ишларида хам ростгуйлик, омонатдорлик, ўлчовда тўгриликга доимо амал қилганлар. Хатто бозорга бир дехқон инсон хамсулот олиб чиқса сотилганидан ортиб қолганини бир чеккага тартибга солиб кетар ва эртаси куни келиб савдосини давом эттирар, қолдириб кетган нарсасидан озгина хам камаймаган холда бўлар эди. Бу хам бўлса халқимизнинг дини диёнатидан ва иймон эътиқодидан нишона бўлади.
Бугунлик кунда бизлар хам ота боболаримиздан бизларга мерос бўлиб қолган ҳалолликга интилишимиз даркор. Зеро “ҳалоллик бор жойда барака бўлади” дейдилар доно халқимиз. Манашу халолликлардан бири савдодаги халолликдир. Аллоҳ таоло Қурони каримда “Эй имон келтирганлар! Мол-мулкларингизни ўртада ноҳақ (йўллар) билан емангиз! Ўзаро розилик асосидаги тижорат бўлса, у бундан мустасно. Шунингдек, ўзларингизни (бир-бирингизни ноҳақ) ўлдирмангиз. Албатта, Аллоҳ сизларга раҳм-шафқатлидир”. (Нисо сураси 29 - оят).
Ва бошқа бир оятда эса: (Савдо-сотиқда ўлчов ва тарозидан) уриб қолувчи кимсалар ҳолига вой! Улар одамлардан (бирор нарсани) ўлчаб олган вақтларида тўла қилиб оладиган, уларга ўлчаб ёки тортиб берган вақтларида эса уриб қоладиган кимсалардир. Улар (ўлгандан кейин) қайта тирилувчи эканларини ўйламайдиларми Улуғ кунда (қиёматда) – одамлар (бутун) оламлар Парвардигори ҳузурида (ҳисоб-китоб бериш учун) тик турадиган кунда!
Юқоридаги оятларда кишилар ҳаққидан уриб қолувчи фирибгарлар ҳақида сўз юритилган.Улар тарозими, литрми ёки бошқача ўлчовми, бари бир кишилардан нарса олаётганларида тўлиқ ва ортиқча оладилар, аммо харидорларга ўлчаб бераётганда, кам берадилар. Уларнинг бу иши қиёматдан қўрқмаслик белгисидир. Лекин, охиратда аниқ ҳисоб китоб бўлиши билан огоҳлантирилмоқда.
Минг афсуслар бўлсинки, бугунги кунда ёлғончилик, ваъдага вафосизлик, товламачилик, бировни алдаб пул ва нарсаларини олиш, қарз, омонатга нарса олиб, бермасдан юриш, оддий ҳолатларда ҳам ёлғон гапириш, ўз манфаатини ўзганинг манфаатидан, ҳаққидан устун қўйиш каби разил иллатлар, оғир гуноҳлар борки, баъзи инсонларга касб-корларида оддий ҳолга айланиб бормоқда. Бу иллатлар нафақат инсоннинг умри, ризқи, моли, оиласидан баракани кетказади, балки кишининг охирати учун ҳам аянчли оқибатлари учун ҳам сабаб бўлиб қолади.
Бошқа бир ҳадиси шарифда: “Кимики қаердан мол топаётганига эътибор қилмаса, Аллоҳ ҳам уни дўзахнинг қайси эшигидан киришига парво қилмайди”, дея, инсонларни ҳалол ризқни талаб қилишга, бировнинг ҳаққидан огоҳ бўлишга қаттиқ ундаганлар.
Ўтган солиҳ ота-боболаримиз тарозидан уриб қолувчилар ҳақида: "Бир дона донни фойда қиламан деб, кенглиги еру осмонларча бўлган жаннатни бой берганларнинг ҳолига вой бўлсин!" – дер эдилар.
Юқорида ўқиганларимиздан ўзимизга тегишли хулоса чиқариб олайлик. Аллоҳ таоло барчаларимизни ҳалолликда, ростгўйликда, тўғриликда собитқадам қилсин, хар бир ишимизда тўғриликни муваффақ айласин.
“Мухаммад Соли Хожи” жоме масжиди ноиби Ж. Парпиев

Qayd etilgan

MirzoMuhammad 12 Iyul 2018, 12:09:33

Ҳаё
Донишмандлар айтибдилар:
“Тўрт нарса чиройлидир, аммо тўрт нарса ундан ҳам чиройлидир – ҳаё эркакларда бўлса чиройли, аёлларда бўлса яна ҳам чиройли; адолат ҳар кимда ҳам чиройли, лекин раҳбарларда бўлса яна ҳам чиройли; тавба қилишлик кексалардан бўлса чиройли, ёшлардан бўлса яна ҳам чиройли; саҳоват бойларда бўлса чиройли, камбағалларда бўлса яна ҳам чиройли”.
Ҳадиси қудсийда шундай келади:
“Эй Одам фарзанди! Бирор кун йўқки, ҳузуримдан сенга ризқинг бориб турмаган бўлсин! Бирор кеча йўқки, фаришталар сен томондан бир бузуқ амални олиб келмаган бўлсин. Ризқимни еб, Менга осийлик қиласан. Ҳолбуки, сен Менга дуо қилиб(сўраганингда) дуоларингни ижобат этаман. Яхшилигим сенга тушгувчидир, ёмонлигинг Менга етгувчи.
Бас, Мен сенга қанчалар яхши Хожаман! Сен Менга қанчалар ёмон бандасан! Сенинг кетма-кет содир этган ёмон, шармандали ишларингни ёпаман. Мен сендан ҳаё қиламан, сен эса Мендан ҳаё қилмайсан. Мендан бошқасини эслайсан-у, Мени унутасан. Одамлардан қўрқасан-у, Мендан хотиржам юрасан. Одамларнинг нафратидан ҳайиқиб, Менинг ғазабимдан(гўё) омонлик топгансан”. (Қирқ ҳадиси қудсий. Имом Ғаззолий. www.ziyouz.com кутубхонаси)
Демишларки, ҳаё икки хил бўлади:
Биринчи туғма ҳаё бўлиб бу хислатни Аллоҳ таоло Ўзи хоҳлаган бандасига ато этади. Бу табиатан уятчанлик ҳиссидир. Бу ҳис кишини қабиҳ ва тубан амаллардан тўсиб туради. Шу боис, ҳаё эзгулик манбаи ва иймоннинг бир бутоғи дея эътироф этилади.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам чодрасида ўтирган бокиралардан ҳам ҳаёлироқ бўлганлар.
Умар разияллоҳу анҳу айтадилар:
“Ҳаёли инсон ўзини бир четда тутади. Ўзини четга олган банда тақводор бўлади. Тақво қилганлар омон қоладилар”.
Ҳаёнинг иккинчи хили ўзлаштирилган ҳаё саналади.
Аллоҳ таоло бандаларига ҳаммадан яқин ва барча нарсадан огоҳ Зот. Кўзлар хиёнати ҳам, қалблар разолати ҳам Ундан махфий қолмас! Ушбу ҳақиқатни англаб етган мусулмон ҳар бир ҳолатда Аллоҳдан ҳаё қилишга интилади. Бундай гўзал сифатга эришиш йўлида ҳаракат қилаётган мўмин бир пайтнинг ўзида имоннинг олий хислатларини ҳам қўлга киритади. Бундай ҳаё Аллоҳ таолонинг неъматларини ҳис этиш ва ўзининг ношукурлигини эътироф қилиш орқали ҳам ҳосил бўлади.
Аллоҳ Одамни (алайҳис салом) яратди, Жаброил (алайҳис салом) ақл, имон ва ҳаёни унга келтириб, шундай дедилар:
— Эй, Одам! Сизга Аллоҳдан салом. Келтирганим уч нарсадан бирини қабул қилишингни истайди. Одам (алайҳис салом) ақлни қабул қилдилар.
Жаброил (алайҳис салом) имон ва ҳаёга:
— Қани, сизлар айрилиб, кетинг, — дедилар. Шунда имон:
— Аллоҳ менга ақлдан ажрамаслигимни, у қайда бўлса, ўша ерда бўлишимни амр этди. Мен ақлдан айрилмайман, — деди.
Кейин ҳаё:
— Аллоҳ мени имонга омонат қилди. Имон қайда бўлса, мен ҳам ўша ердаман. Имон бўлган жойдан айрилмасман деди.
Шундан сўнг учови бир жойда қолиб, бир-биридан айрилмадилар. Бу ҳолга кўра Аллоҳ кимга ақл берган бўлса, имон ва ҳаё ҳам у билан биргадир. Кимга ақл берилмаган бўлса, унда имон ҳам, ҳаё ҳам бўлмайди.

Бахтиёржон Сайдалиев. Улуғнор тумани бош имом хатиби

Qayd etilgan

MirzoMuhammad 12 Iyul 2018, 12:25:25

Чақимчи жаннатга кирмайди
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Чақимчи жаннатга кирмайди”, дедилар (Имом Аҳмад ва Имом Муслим ривоятлари).
Изоҳ: Чақимчилик бу одамлар орасида гап ташиш демакдир. Чақимчи бир инсоннинг гапини бошқа кишига, унинг гапини бунга етказиб, одамлар ўртасида гина-кудурат, фитнаю фасод пайдо бўлишига сабаб бўлади. Чақимчиликка ундайдиган нарса ё бирор одамга зарар етказиш ёки уни ёмон кўрсатиб қўйиш ёки ким учун чақимчилик қилаётган бўлса, ўша кимсага ёқиш мақсадида амалга оширилади. Шунингдек, чақимчиликка сабаб, ўз нафсини бошқаролмаслик, руҳий тарбиянинг йўқлиги, қалб хасталиклари каби иллатлар бўлиши ҳам мумкин. Чақимчилик Қуръони каримда ҳам, Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг муборак ҳадисларида ҳам мазаммат қилинган, қораланган ўта тубан ва разил хулқлардан ҳисобланади. Чақимчиликни ўзига одат қилиб олган кимса қиёмат кунида жуда қаттиқ азобга дучор бўлади. (muxlis.uz)
Амр ибн Динордан ривоят қилинди: “Мадиналик бир кишининг синглиси Мадинанинг бир чeтида яшар эди. Ўша синглиси касал бўлиб қолди ва уни кўриб, қайтиб кeлди. Кeйин синглиси ўлди.
Уни кўмиш учун кeракли нарсаларни тайёрлаганларидан сўнг, қабрга олиб боришди. Кўмиб бўлиб, уйига қатгандан сўнг, ўзининг ҳамёнини ўша қабрда қолдиргани эсига тушди. Ўртоқларининг биридан ёрдам сўради, сўнгра иккаласи қабрга кeлиб, қабрни кавлашиб, ҳамённи топишди. Ўртоғига айтди:
“Сeн нарироққа кeтгин, мeн синглимнинг ҳолатини кўрайин”.
Сўнг қабрни устини ўраб турган нарсаларни олди ва синглисининг қабрида ўт шуълаланиб ёниб турганлигини кўрди, сўнг қабрни ёпиб уйига қайтди. Уйга кeлиб онасидан:
“Синглим нима ишлар қилишини айтинг!” дeб сўради. Онаси:
“Нима учун синглингнни сўрадинг, у ахир ўлган-ку?”, дeди. У яна сўради:
“Айтинг”. Онаси айтдики:
“Синглинг намозларни кeчиктирарди, намозларни тўлиқ, таҳорат билан ўқимасди, қўшниларнинг эшигига кeлиб қулоқ тутиб, уларнинг гапларини эшитарди, гапларини эшитиб, бировларга етказарди”.
Ўша чақимчилиги унинг қабр азобида қолишига сабаб бўлган. Қабр азобидан ким нажот топмоқликни хоҳласа, у чақимчиликдан ўзини озод қилиши кeракдир ва бошқа гуноҳлардан ҳам сақланиб, қабр азобидан қутулиши лозимдир. Унга Аллоҳ Мункар-Накир саволларини осон қилади. Аллоҳ таоло айтади:
“Аллоҳ таоло мўминларни, имон кeлтирган кишиларни ҳаёти дунёда ҳам,охиратда ҳам устивор Сўз билан собитқадам қилур” (Иброҳим, 27).
Ҳасан ривоят қилади: Расулуллоҳ (с.а.в.):
“Одамларнинг ёмони иккиюзламачидир. Бировларнинг олдига бир юзи билан, бошқаларнинг олдига бошқа юзи билан боради”, дeдилар.
Яна бошқа бир ҳадисда айтдиларки:
“Кимки иккиюзламачи бўлса, бу дунёда унинг икки тили бўлса, Аллоҳ таоло унга қиёмат куни оловдан иккита тил қилиб қўяди”.
Қатода айтади: “Аллоҳ бандалари ичида ёмони кўп таъначи, кўп лаънатловчи ва чақимчилар.
Ва яна айтиладики: “Қабр азоби учга бўлинади. Биринчиси ғийбатдан, иккинчиси – сийдикдан, учинчиси – чақимчиликдан”. (Танбeҳул ғофилин. Ал-Фақиҳ Абу Лайс ас-Самарқандий. зиёуз.cом кутубхонаси)

Шарофуддинов Қамариддин. Асака т. "Имом Абу Юсуф" жоме масжиди имом хатиби

Qayd etilgan

MirzoMuhammad 16 Iyul 2018, 16:58:58

Чин сўзга тўлиқ дунё
Бир шоир ёзган эди:
   Чин сўзга тўлиқ дунё
   Ёлғонга бало борми?!
Ҳақиқатан ҳам инсоф қилиб ўйлаб кўрсак дунёда шунча рост сўзлар туриб, нега ёлғонга ружуъ қўйишимизга ҳеч ақлимиз етмайди. Ҳолбуки, ёлғоннинг охири шармандалик. Ҳеч бўлмаса хижолатлик. Борди-ю у ҳам бўлмаса, лоақал ҳадикда юрамиз... дегим келади-ю, ўйлаб қоламан: ёлғондан хижолат бўлиш ўрнини яна битта ёлғон эгаллаб олганга ўхшайди. Чунки ёлғон гапираётган одам борди-ю ишкали чиқиб қолса, бундай деб қўяман, деган мақсадда яна бошқа ёлғонни захира қилиб қўяди.
Ҳа, ёлғон ёлғонни туғади!
Шариатимиз кўрсатмаларида ёлғон қаттиқ қораланади. Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам ёлғондан жуда ҳам қаттиқ қайтарганлар.
Имрон ибн Ҳусайн разияллоҳу анҳу айтдилар: "Расулуллоҳ саҳобийлардан:
"Зино қилиш, маст қиладиган ичимликларни ичиш ва ўғрилик қилиш ҳақида нима дейсизлар?" - деб сўрадилар.
Улар:
"Буларнинг ҳукмини Аллоҳ таоло ва унинг Расули биладилар", деб жавоб бердилар.
Шунда Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам:
"Булар ўта кетган қабоҳат ишлар бўлиб, охиратда ҳам, бу дунёнинг ўзида ҳам уларнинг уқубати, жазоси белгилангандир. Мен сизларга гуноҳларнинг энг катталарини айтиб берайми?" дедилар.
Улар:
“Ҳа” дейишди.
"Оламларнинг Раббиси Аллоҳга ширк келтириш ва ота-онага оқ бўлиш", дедиларда, суяниб ўтирган ҳолатларини ўзгартириб тиз чўкиб олдилар ва: "ҳамда ёлғон сўзлаш!" , деб қўшиб қўйдилар. (Ал-адаб ал-муфрад. Имом Исмоил ал-Бухорий. зиёуз.cом кутубхонаси)
   Абу Ҳурайра разияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам:
   “Мунофиқнинг белгиси учдир:
   - гапирса ёлғон гапиради;
   - ваъда берса хилоф қилади;
   - омонат қилинса хиёнат қилади” дедилар. (Имом Муслим ривояти)
Абдуллоҳ ибн Амр разияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади:
Пайғамбар саллаллоҳу алайҳи ва саллам:
“Кимдаки тўртта нарса бўлса ҳақиқий мунофиқ бўлади. Кимдаки улардан бир хислат бўлса, ўшани кетказмагунча унда мунофиқликдан бир хислат бўлади ‒ омонат қилинса хиёнат қилади; сўзласа ёлғон гапиради; аҳд қилса бузади; хусуматлашиб қолса фужур (ноҳақлик, ғирромлик) қилади”. (Имом Бухорий ривояти)
Ҳадиси қудсий:
«Эй Одам фарзанди! Яхшилик қил, чунки яхшилик жаннат калити ва жаннатга етакловчидир. Ёлғондан четлан, чунки у дўзах калити ва дўзахга етакловчидир”. (Қирқ ҳадиси қудсий. Имом Ғаззолий. www.ziyouz.com кутубхонаси)

Сардорбек Худоёров. Асака т. “Бобожон қори” масжиди имом хатиби

Qayd etilgan

MirzoMuhammad 16 Iyul 2018, 17:01:48

АРАЗЛАШИШ ҲАҚИДА
   Инсон экан, турли ҳолатларга дуч келаверади. Ҳаёт шундай паст-баландликлардан иборат. Лекин ҳар қандай ҳолатда ҳам ҳақиқий инсонийлик сифатларини тутиб туришга интлиш керак. Шулардан бири – инсонлар орасидаги можаролар.
   Баъзан шайтоннинг гапига кириб, баъзан нафсимизга эргашиб ёки бошқа сабабларга кўра яқин инсонлар билан низолашиб қолганимизда қандай йўл тутишимиз керак?
401 - حدثنا يحيى بن سليمان قال حدثني بن وهب قال أخبرني عمرو عن يزيد بن أبي حبيب عن سنان بن سعد عن أنس أن رسول الله صلى الله عليه و سلم قال : ما تواد اثنان في الله جل وعز أو في الإسلام فيفرق بينهما أول ذنب يحدثه أحدهما

   Анас ибн Молик разияллоҳу анҳудан ривоят қилинади - Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам:
   "Икки киши Аллоҳ азза ва жалла учун ёки Ислом йўлида бир-бири билан дўст бўлса, битталаридан бир гуноҳ ўтиб қолса, бу нарса дарҳол уларнинг ораларини ажратиб юбормасин", дедилар.
402 - حدثنا أبو معمر قال حدثنا عبد الوارث عن يزيد عن معاذة قالت سمعت هشام بن عامر الأنصاري بن عم أنس بن مالك وكان قتل أبوه يوم أحد أنه سمع رسول الله صلى الله عليه و سلم قال : لا يحل لمسلم أن يصارم مسلما فوق ثلاث فإنهما ناكبان عن الحق ما داما على صرامهما وان أولهما فيئا يكون كفارة عنه سبقه بالفيء وإن ماتا على صرامهما لم يدخلا الجنة جميعا ابدا وإن سلم عليه فأبى أن يقبل تسليمه وسلامه رد عليه الملك ورد على الآخر الشيطان
   Ҳишом ибн Омир разияллоҳу анҳудан ривоят қилинади - Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам:
   "Мусулмон мусулмон билан уч кeчадан ортиқ гаплашмай юриши ҳалол эмас. Шу иккаласи аразлашаган ҳолатларида ҳақ йўддан чeтлашган бўладилар. Улардан қайси бири аввал яхшилик, мeҳр-шафқат қилиш томонига ўтса, гуноҳида каффорат бўлади. Улар шундай гаплашмай юрган ҳолича дунёдан ўтсалар, иккаласи ҳам абадий жаннатга кирмайди. Агар улардан қайси бири салом бeрса, иккинчиси жавоб қайтармаса, салом бeрганига фаришта ва жавоб қайтармаганига эса, шайтон жавоб қайтаради", дeганлар.
   Абу Дардо разияллоҳу анҳу: "Сизларга садақа ва рўзадан ҳам хайрлироқ бир нарсани айтайми? Бир-бирига адовати қаттиқ бўлган ёки аразлашган икки кишини яраштирмоқдир", дедилар. (Адабул муфрад)
   وعن أَبي هريرة - رضي الله عنه - : أنَّ رسولَ اللهِ - صلى الله عليه وسلم - قَالَ : (( تُفْتَحُ أبْوابُ الجَنَّةِ يَوْمَ الإثْنَيْنِ ويَوْمَ الخَمْيِسِ ، فَيُغْفَرُ لِكُلِّ عَبْدٍ لا يُشْرِكُ بِاللهِ شَيْئاً ، إِلاَّ رَجُلاً كَانَتْ بينهُ وَبَيْنَ أخِيهِ شَحْناءُ فَيُقَالُ : أنْظِرُوا هَذَيْنِ حَتَّى يَصْطَلِحَا ! أَنْظِرُوا هَذَينِ حَتَّى يَصْطَلِحَا ! )) . رواه مسلم .
   Абу Ҳурайра разияллоҳу анҳудан ривоят қилинади – Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам:
    “Душанба ва пайшанба кунлари жаннат эшиклари очилади. Аллоҳга ширк келтирмаган ҳар бир банда мағфират қилинади. Илло биродари билан адовати бўлган кишиникидан бошқа. Шунда: “Бу иккови ярашгунча кутиб туринглар. Бу иккови ярашгунча кутиб туринглар”, дeб айтилади”, дeдилар. (Муслим ривояти)

   Улуғбек қори Йўлдошев. Асака т. "Холид ибн Валид" жоме масжиди ходими

Qayd etilgan

okahon.8800 08 Avgust 2018, 23:21:59

ИСТЕЪДОД - БУЮК ФАЗИЛАТ.
Истеъдод инсоннионг ўзига xос табий сифати бўлиб унинг фаолияти ижтимоий жамиятда намоён бўлади. Истеъдод Аллоҳ таолонинг инсонга берган инъоми. У шундай бўлишига қарамай кишилик жамияти билан бевосита боғлиқ инсонларга xос фазилатлардандир.
Манавиаяти, маданияти ривожланган жамиятда ҳар қандай истедод шаклланади камол топади.
Истеъдод – xалқ бойлиги уни асараб авайлаш, тўлиқ номоён бўлиши учун барча шатр ва шароитларни яратиш керак. Ўтмишда шарқ маданиятининг, манавиятининг юксалиши ва уни бутун дунёда танилишида истедодли инсонларни ҳиссалари беқиёсдир. Бетакрор инсоний заковат ва истедод эгалари бўлган Абу Наср Фародий, Муҳаммад Мусо ал Xоразмий, Аҳмад Фарғоний, Абу Алий инб Сино, Абу Райxон Беруний, Алишер Навоий, Мирзо Улуғбек, Заҳириддин Муҳаммад Бобур xазратлари каиби буюк инсонлар Мовороуннаҳрнинг довруғини бутун дунёга танитдилар.
Истедод жамиятнинг манавий омили ҳисобланганлиги сабаб, юртимнизда ёшларимиз орасида ёш истедод эгалари учун барча имкониятлар, шарт шароитлар муҳайё қилинмоқда. Анашундай шарт - шароитлар ва имкониятлардан унумли ва оқилона фойдаланган холда буюк истеъдод ва ноёб қобилият эгаларини тарбиялашлик зарур.
Шайx Садий Гулустон асаридаги ҳикояларининг бирида шундай келтиради. Бир подшоҳ ўғлини бир олим тарбиясига топшириб: “Бу сизга омонат, ўз фарзандларингизни қандай таълим тарбия берсангиз бунга ҳам шундай талим тарбия беринг” - дебди. Олим шаxзодага бир неча йиллар давомида заxмат чекиб талим тарбия берибди. Олимнинг барча шогиртлари салоҳиятли зеҳн заковатли бўлиб улғайган бўлсада, лекин барча меxнатлари зое кетиб шоҳнинг ўғлидан салоҳиятли одам чиқмади. Буни кўриб подишоҳ олимни койиб “сиз вадангизни бузиб, вадангизга вафо қилмадингиз” – дебди. Шунда олим “Ей подишоҳим тарбияни қоидаси бир ҳил бўлур ва лекин истедод эса турлича эрур” деган экан.
“Мирза Xолиқ ота” жоме масжиди имоми Муҳаммадийxон Xожийев.

Qayd etilgan

okahon.8800 09 Avgust 2018, 09:03:19

УМРНИ ҚАДРЛАНГ
Хар бир инсон дунёда умргузаронлик қилар екан, бу фоний дунёда узоқ умр кўришни хохлайди. Лекин инсонга берилган бу умрнинг поёни бор. Ҳеч бир инсон дунёда абадий яшаган емас.
Аллоҳ таолонинг каломи Қурони каримда: “Ҳар бир жон ўлим (аччиғи)ни тотгувчидир” – дея мархамат қилинади (Оли Имрон сураси, 185-оят)
Расулуллоҳ (с.а.в) маҳамат қиладилар: “Киши қариб қолса ҳам, қалби икки нарсага нисбатан ёш бўлади: доимо узоқ умр кўриш ва бойликни севишга”.
Шу тарзда бир ишга ўн иш уланиб кетаверади, дунё ташвиши тугамайди. Кунлар кетидан кунлар ўтаверади. Тавбани кечиктириш эса то сўнгги кунгача, кутилмаганда ўлим ёқадан оладиган нафасгача давом этади.
Пайғамбаримиз Муҳаммад (сав) ҳадиси шарифларида шундай деганлар: “Бу дунёда сен гўёки мусофирдай ёки йўлдан ўтувчидай бўл!”
Бошқа бир хадисда эса Пайғамбаримиз (с.а.в) дедилар: “Қалбларингизни дунё зикри билан машғул қилиб қўйманглар, тўлдириб қўйманглар”.
Хабарда келадики: “Ким дунёга катта аҳамият бериб тонг оттира, Аллоҳ унинг қалбига 3 нарсани боғлаб қўяди: Ғамдан ҳеч узилмайди, машғулликдан ажралмайди ва камбағаллиги тугамайди”.
Инсон бу дунёга нима учун келганлигини унутиб қўймаслиги керак, зеро банданинг вазифаси бу дунёда Аллоҳ берган умр давомида охирати учун керакли болган яхши амалларда бардавом бўлишликдир.
Ҳикоя қилишларича - Бир балиқчи бебахо олмос топиб олибди. Олмосни олиб хурсанд бўлиб, заргарни хузурига келибти. Заргар олмосга узооқ термулиб дебди:
- "Бу олмос бебаходир. Мен барча бойлигимни йиғиб сизга берсам хам, олмосни нархини ярмига хам етмас. Сизга маслахатим. сиз яхшиси одил подшох хузурига боринг. Фақат уларгина сизни олмосингизга лойиқ нарх ва бойлик беришлари мумкин"..
- Балиқчи қўлида олмос билан хурсандчиликда одил подшох хузурига жўнабди.
- Одил подшох ва уни хазинабони бақлиқчи келтирган олмосга узооқ термулиб, шундек одил қарорга келишипти..
- "Келтирган олмосинг бебаходир.. Биз бу олмосга шундек нарх қўйдик..
- Биз сени ихтиёрингга уч соат мухлатга хазинахонамизни топширамиз. Шу уч соат мухлатда хазинахонамиздан хохлаганча бойликни ташиб олиб кет. Биз розимиз.. Уч соатдан сўнг хазинахонамиздан чиқариласан"..
- Балиқчи одил подшох қароридан росса хурсанд бўлиб, унга рахматлар айтибди.. Хазинабон балиқчи ихтиёрига хазинахонани уч соатга топшириб, вақтни белгилаб чиқиб кетибди..
- Хазинахонадаги тилла - ю, бебахо дуру - гавхарларни кўрган балиқчи эсидан оғай депти..
- "Хали вақт бор.. Икки соатдаям қанча олтинларни ташиб кетаману... бир оз дам олай" - дептида... Бир уюм тиллалар устига ётиб олиб, хаёл сура бошлапти:..
- "Энди дунёдаги энг бой одамга айландим.. Атрофимда хизматкорлар гирди~капалак бўлишади... Бир нечта ёш хотинларга уйланаман... бир нечта ховли~жой ва уловларга эга бўламан" ~ каби орзулар қўйнида ғафлат уйкусига кетиб, ухлаб қолипти...
Бир пайт хазинабон балиқчини уйғотармиш:.
- "Уйғон... Тур ўрнингдан.... чиқ хазинахонадан...вақтинг тугади сени."..
Балиқчи шошилиб:.. "Вой, ғафлат уйкусида қолибман... хозир... хозир.... тиллаларимни олиб олай" дермиш...
- Хазинабон:... "қанақа тилла... сени вақтинг тугади... чиқ хазинахонадан.... Хеч қандек тилла олмайсан."..
- Балиқчи:.. "бир ховучгина тилла олволей"..
- Хазинабон кулиб дебди:.. "бир ховуч эмиш... бир дона хам олмайсан... Ўз мухлатинг ичида қоплаб олгин эди.. Энди йўқ... Чиқ хазинахонадан"..
Балиқчи бир олтинга хам эга бўлмасдан хазинахонадан чиқарилипти...
- Азиз диндошим.!.. Ким айбдор.??...
Ақл эгаларига мушохада....
Балиқчи - сиз ва биз.... бандалар...
Одил подшох - Аллохдир..
Хазинахона - биз яшаб турган фоний дунё..
Ундаги тиллаю, бойликлар - Аллох учун ибодат ва яхши амаллар..
уч соат мухлат - бизга берилган умр..
Балиқчини ғафлат уйқуси - бизни бу дунёни хою - хавасларига берилишимиз..
Хазинабон ўлим фариштаси..
Вақт тугаб, хазинахонадан чиқарилгани - умр тугаб, бу дунёдан қабрга хайдалишимиз...
- Бир ховуч олтин олишга ялиниш - ўлим фариштаси келганда.... бандани сажда қилиб, ибодат қилишига ялинишидир.
“Мухаммад Солеҳ хожи” жоме масжиди ноиби Ж. Парпиев.

Qayd etilgan

MirzoMuhammad 11 Avgust 2018, 10:27:18

   Поклик Исломнинг шиорларидандир. Салкам ўн беш асрлик тарихда мусулмонлар бутун башариятга покликни олиб келиши билан намоён бўлди. Айниқса, Исломнинг илк даврларида бу уммат ҳали ювиниш нималигини билмаган халқларнинг кўзини очиб қўйди. Бугунги кунда улар покликни кимлардан ўрганишганини унутиб қўйгандек, ўзларини осмонда кўрсалар-да, ҳақиқат тарих китобларида битилиб қолган.
   Абу Молик ал-Ашъарий розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам:
«Поклик иймоннинг ярмидир. «Алҳамдулиллаҳи» тарозуни тўлдирур. «Субҳаналлоҳи ва ал¬ҳамдулиллаҳи» осмонлару ернинг орасини тўлдирурлар ёки тўлдирур. Намоз нурдир. Садақа бурҳондир. Сабр зиёдир. Қуръон сенинг фойдангга ёки зарарингга ҳужжатдир. Барча одамлар ҳаракат қилиб ўз жонини савдога қўювчидир. Бас, улар уни озод қилувчи ёки уни ҳалок қилувчилардир», дедилар». (Муслим, Насаий ва Термизийлар ривоят қилишган).
   Пайғамбаримиз (саллаллоҳу алайҳи васаллам)дан ривоят қилинган яна бир ҳадиси шарифда қуйидагича марҳамат қилинади: “Бир киши йўлда кетаётиб, кўзи бир тиконли шох-шаббага тушди ва: “Аллоҳга қасам, агар шуни олмасам, бирорта мусулмонга зарар беради”, деб уни олиб ташлади ва Аллоҳ таоло шу иши сабаб унинг гуноҳини кечди”.
Саҳобаи киромлар бу борада бизга намуна бўлишган. Мўминларнинг амири Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳу Абу Мусо Ашъарий розияллоҳу анҳуни Басрага волий қилиб юборганида, Абу Мусо Басра аҳлини йиғиб, уларга шундай деган эди:
“Мўминларнинг амири Умар мени сизларга Раббингизнинг китоби ва пайғамбарингизнинг суннатини ўргатишга ҳамда йўлларингизни тозалашим учун юбордилар”.
Одамларнинг оғзи очилиб, лолу-ҳайрон қолдилар. Чунки улар одамларга таълим-тарбия бериш, уларга диннинг таълимотларини ўргатиш волийнинг зиммасидаги ишлардан эканини яхши билишарди. Аммо йўлларни тозалаб бериш ҳам унинг зиммасидаги ишлардан экани улар учун янги гап эди. Улар:
“Волий ўзини халқнинг хизматчиси деб биладими?” деб, ҳайрон қолишди.
Бутун жаҳонга ўз таълимоти билан маълум ва машҳур бўлган аждодимиз Баҳоуддин Нақшбанд ҳазратлари кечалари туриб, ўтган кетганга ҳалал берадиган нарсаларни йўлдан олиб ташлар эканлар. Мана шу эзгу ишлари сабабли ҳам Аллоҳ таоло у кишига ана шундай олий мақомларни насиб қилган.
   Пайғамбар саллаллоҳу алайҳи васаллам ўз ҳадисларида шундай марҳамат қиладилар:
“Пок бўлинглар, зеро ислом покликдир” – дейдилар. Бошқа бир ҳадисда эса:
“Поклик кишини иймонга чақиради. Иймон эса, ўз соҳиби билан жаннатда биргадир” деб марҳамат қилганлар.
Муқаддас динимиз ўзининг ҳар бир шиорларида кишиларни покликка ва тозаликка даъват этади. Масалан: намоз ўқиш учун албатта таҳорат қилмоқ, яъни жисмни поклаш керак, кийим-бош, намоз ўқиладиган жой ҳам пок бўлиши керакдир. Айни вақтда намоз ўқувчи киши маънавий жиҳатдан ҳам пок бўлади.

Азизбек Ҳолмирзаев. Асака т. "Ҳолмадодхоҳ" масжиди ходими

Qayd etilgan

okahon.8800 29 Avgust 2018, 16:02:46

Яхшилик ва ёмонлик
Ривоят қилинадики: Анушервон замонасида икки киши бўлиб, бу иккаласи Анушервон ташкил этган тадбирларда қатнашар эди. Бир куни улардан бири баланд овозда қуйидаги назмни ўқиди:
Яхшилигим қайтсин десанг сен,
Яхшилик қил, яхши ўй ўйла,
Иккинчиси эса қуйидаги байтни ўқиди:
Ёмонлигим қайтмасин десанг,
Ёмон бўлма, ёмон ўй қилма,
Бу байтлар Анешервонга ёқиб қолди. У биринси байтни ўқиган кишига минг дирҳам ва иккинчи байтни ўқиган кишига беш юз дирҳам бериб юборишни тайинлади. Даврада ўтирганлардан бири Анешервондан:
- Эй одил подишоҳ, “уларнинг байтлари битта маънога эга, нимага туҳфангиз икки ҳил” – дея сўради.
Анешервон унга “Сўзлашда катта тафовут бор. Биринчисининг сўзи бошидан охиригача яхшилик ҳақида бўлди, иккинчисиники эса фақат ёмонликни эслатади. Яхши гап ҳам ёмоннинг оғзидан ёмон бўлиб чиқади. Кимнинг юрагида яхшилик бўлса, доимо яхшиликни зикр қилади” – деган экан.
Ҳикмат: қолингдан яхшилик келмаса ёмонлик қилишдан хам қоч. Агар оғзингда яхши гапинг бўлмаса тилингни ёмон гап ила булғамагин.
Байт: Бировга яхши гап гапиролмасанг.
Заҳар хам қўшмагил ҳар бир сўзингда. .
Муҳаммадийхон Хожиев.

Qayd etilgan