КАМПИРНИНГ ГАПИГА КИРГАН ЧОЛ ҲИКОЯСИ
   Ривоят қилишларича бир чол бозордан қўзичоқ сотиб олибди. Кейин шу қўзи катта бўлса қурбонликка сўяман деб ният қилибди. Иттифоқо қўзи шунчалик тез ривожланибдики, Қурбон ойи келгунча каттагина, кўрган одамнинг суқи кирадиган қўчқор бўлиб етилибди. Буни кўриб кампир чолига айтибди:
-   Бунинг ўрнига бозордан бошқа қўй олиб сўяйлик.
-   Йўқ, мен шуни ният қилганман, – депти чол.
-   Қўй бўлса бўлди-да, барибир сўямизу, – депти кампир ва жаврай-жаврай охири чолни кўндирибди.
Ана энди чол бозорга борди. Ўртача катталикдаги қўйни танлаб анча савдолашди. Охири баҳосини келишгандан сўнг пулни санаб бермоқчи бўлиб чўнтагига қарса – пул йўқ! Ўғрилар “шилиб” кетишипти. Жаҳли чиққан чол ўзига ўзи: “Шу мияси айниган кампирнинг гапига кириб адашибман. Ҳозироқ тўғри уйга бориб кампир билан маслаҳатлашиб ўтирмай ўша қўчқорни сўяман!” деб уйга равона бўлди.
Келиб шошилиб қўйхонага кириб қараса, нима бўпти денг? Қўчқор ҳаром ўлиб ётган экан.
Қўшимча. Ўтган йили рамазонда бир маҳалладошим ифторлик қилишни ният қилган, бироқ бир одамга аччиқ қилиб ифторликни бермади. Мен унга юқоридаги ҳикояни айтсам, ўзи иқрор бўлдики, бу киши ҳам ўша куни (ёки эртасига) пулини йўқотиб қўйибди. Бу ҳақиқатан бўлган гап.
Улуғбек қори ЙЎЛДОШЕВ

БИРОВНИНГ АЙБИНИ БЕРКИТИШ
   
   Ривоят қилишларича Мусо алайҳис салом даврида Бани Исроил қавмига қаҳатчилик етибди. Одамлар тўпланиб, Мусо алайҳис салом ҳузурларига келиб:    - Эй Аллоҳнинг пайғамбари, Раббингга дуо қил, бизга ёмғир ёғдирсин, - дейишди.
   Мусо алайҳис салом улар билан бирга бир саҳрога чиқдилар, улар етмиш минг ёки ундан зиёда эдилар. Мусо алайҳис салом дуо қилиб:
   “Илоҳим, бизга ёмғирингни ёғдир ва раҳматингни тушир, эмадиган гўдаклар, ўтлайдиган ҳайвонлар ва қарияларнинг сабабидан бизга раҳм қил” - дедилар.
   Дуодан сўнг осмон янада очилиб, қуёшнинг ҳарорати зиёдалашди. Мусо алайҳис салом таажжубга тушиб, Аллоҳ таолодан бунинг сабабини сўраган эди, Аллоҳ таоло ваҳий қилиб:
   “Ичингизда қирқ йилдан бери гуноҳ қилиб, Менга осий бўлиб келаётган банда бор. Айт, шу банда орангиздан чиқсин, мен унинг сабабидан ёмғирни тўхтатиб турибман” - деди.
   Мусо алайҳис салом:
   “Илоҳим, мен бир заиф банда бўлсам, овозим ҳам кучсиз бўлса, қаерга ҳам етарди, ахир, улар етмиш мингдан зиёддир” - деди. Аллоҳ таоло:
   “Сендан нидо, етказиш эса биздан”, - деб ваҳий қилди. Шунда Мусо алайҳис салом туриб:
   “Эй қирқ йилдан бери гуноҳ қилиб, Аллоҳга осий бўлиб келаётган банда, ичимиздан чиқ, сенинг сабабингдан ёмғир тўхтаб турибди” - деб нидо қилди.
    Гуноҳкор банда ўнг ва чап ёнларига қаради лекин ҳеч кимнинг чиққанини кўрмади, билдики, талаб қилинаётган киши ўзи экан.
   Ночор қолган гуноҳкор киши, агар жамоатдан чиқсам, шарманда бўламан, чиқмасам, менинг сабабимдан ёмғир ёғмайди, деб ўйлади ва гуноҳларига қаттиқ пушаймон бўлиб, Аллоҳга илтижо қила бошлади:
   “Парвардигоро, қирқ йил гуноҳ қилдим, муҳлат бердинг. Энди эса сенга итоат қилиб сўрайман, тавбамни қабул қилгин”, - деди.
   Ҳали гапини тугатмасидан осмонга булут келиб, мешнинг оғзидан сув тўкилгандай ёмғир ёға бошлади. Мусо алайҳис салом:
   “Илоҳо, уноҳкор банданг ичимиздан чиқмади-ку, нима учун ёмғир ёғдиряпсан?”, - деди. Аллоҳ таоло:
   “Эй Мусо мен ана шу банда сабабидан ёмғир ёғдиряпман”, - деди. Мусо алайҳис салом:
   “Илоҳо, менга ўша бандангни кўрсат”, - деди. Аллоҳ таоло:
   “Мен уни гуноҳ қилиб юрган вақтида шарманда қилмадим, энди итоатгўй бўлганида шарманда қиламанми?” - деди.

   Абдуқосим Ҳолматов. Асака

ТАШҚИ КЎРИНИШ
Исоннинг гавҳари қалбда бўлади. Ташқи кўриниши доим ҳам қалбини изҳор қилавермайди. Бироқ негадир инсоннинг ташқи кўринишига қараб муомала қилишга одатланганмиз. Бу эса баъзида бизларни хижолатга ҳам солиб қўяди.
Нафақат бугунги кунда, балки қадимдан бери кишининг ташқи кўринишига қараб баҳо бериш бор. Валийлик мақомига етган машҳурлар кийимга қараб ҳурмат қилинганларида тўнини ушлаб: “Ол, тўним! Е, тўним!” деганларини ўқиганмиз ёки эшитганмиз. Бундай ҳолат ҳозир ҳам давом этиб келмоқда. Ҳатто, ташқи кўриниш бизнесининг шартларидан бирига айлангани ҳам маълум.
Нима ҳам дердик, бу ҳам замон талаби десак, аждодлар давидан қолган анъана экан. Шароитга қараб муроса қилишга тўғри келади. Умуман олганда маданиятга қараб кийиниш одоб меъёрларидан эканлигини инкор қилмаймиз, лекин унутмаслик керакки, оддий кийимнинг ичида ҳам олийжаноб қалб соҳиблари бўлиши мумкин.
Шайх Али Тонтовийни Ироқдаги бир университетга адабиёт ўқитувчиси этиб тайинлашди. У дарсга киришдан олдин Бағдод кўчаларида анча вақт пиёда айланиб сайр қилди. Дарсга кириб келганида уст-боши чанг бўлиб кетган, хонада эса бошқа бир ўқитувчи талабаларга дарс ўтаётган эди. У анча қўпол муомалалик инсон эди. Инчунун шайхни ҳам талабалардан бири деб ўйлаб дўқ қилди:
- Эй эшак! Нега дарсга кеч қолдинг?
Шайх Али камоли одоби ила ундан узр сўраб, биринчи қатордаги талабалар ёнига бориб ўтирди. Ўқитувчи гапини келган жойида давом этдирди:
- Тез орада сизларга дарс бериш учун йирик адиб, машҳур шоир Али Тонтовий келади. Унинг олдида юзимни ерга қаратиб қўйманглар.
Кейин улардан баъзи нарсалар ҳақида сўрай бошлади. Шайх Али ҳам бошқаларга каби оддий талабадек жавоб берар эди. Ўқитувчи унинг зукколигидан ажабланди ва:
- Аббосийлар ҳукмронлиги давридаги энг машҳур шоирлардан
Ал-Буҳтурий ва Абу Тамом ижодини қиёслаб бера оласанми? - деб савол берди.
Шайх жуда чиройли тарзда, муфассал жавоб берди.
Ўқитувчи ҳайратга тушиб:
- Сен янги талабага ўхшайсан, исминг нима? – деб сўради.
- Исмим Али Тонтовий, - жавоб берди шайх. Ўқитувчи бу жавобдан ҳушидан кетаёзди.
   
   Эркинжон Ҳусанов. Марқаюз жомеъ масжиди имом хатиби
   Алишер Эргашев. Мулла Абдулазиз ота жомеъ масжиди мутаваллиси

Ўз оёғи билан келган табиб
(Интернет ҳикояларидан)
   Аллоҳ таоло бизларга дуодек нодир неъматни ато қилганки, вақти келиб чорасиз қолиб нажот йўли топилмаганда бизларга тасалли бўлади. Вақти келса ҳар қандай чора билан ҳал бўлмаган ишларимиз ҳал бўлади. Фақат унинг учун дуони чин дилдан, Аллоҳ бизни кўриб тургандек илтижо билан қилишимиз лозим. Шундагина дуоларимиз ижобат бўлиши мумкин.
Аммо биз кўпроқ ғафлат билан дуо қиламиз ёки бошқа пайтларда бизни йўқдан бор қилган Худони эсламай, бошимизга мушкул тушгандагина дуога киришамиз. Ўзимиз Худонинг ҳақини адо қилмаймиз, шунинг учун дуолар кўпинча ижобат бўлмаганини кўрамиз. Ҳа, биз Аллоҳ таолонинг буйруқларини ўз вақтида адо қилсак, шубҳасизки, Аллоҳ таоло ҳам бизга ўз вақтида ёрдам беражак.
Атишларича покистонлик Доктор Ишон Ҳусайний кўрсатган хизматлари учун халқаро тақдирлаш маросимига кетаётган эди. Самолётга чиқди. Об-ҳавонинг ёмонлиги туфайли самолётни яқин орадаги аэропортга қўндиришга мажбур бўлдилар. Кейинги самолёт эса 16 соатдан кейин учиши керак эди. Бундан жаҳли чиқиб, “Мажлисга албатта етиб боришим лозим, 16 соат кута олмайман”, дея бақира бошлади.
Аэропорт ходимлари унга кетаётган шаҳри бу ердан 6 соат узоқликда эканини, хоҳласа ижарага машина олиб, у ерга кетавериши мумкинлигини айтдилар.
   Доктор шоша-пиша йўлга чиқди-ю. Бироқ аксига олиб йўлда ҳам шиддатли ёмғир қуя бошлади. Селнинг қаттиқлигидан йўлда ҳеч нарса кўринмас ва машина ҳам қимирлай олмайдиган ҳолга келди. Доктор йўл юзидаги эски бир уйнинг эшигини тақиллатиб, ўзини ичкарига отди. Уйнинг ичида бир кекса аёл ўтирарди. Доктор ҳовлиқиб:
-    Менга телефон беринг, бир жойга зудлик билан қўнғироқ қилишим лозим, -  деди. Аёл кулимсираб:
-   Кўрмаяпсанми ҳолимизни болам, бу ёқларда на телефон, на электр токи бор. Кир ичкарига, бир оз дамингни ол, овқатлан, чой ич. Ундан кейин ишларингни ҳал қиларсан, - деди.
   Доктор чорасизликдан аёлнинг айтганларини қилди, бир оз исиниб, овқатланди. У чойини ичиб бўлгунича кекса аёл намозини ўқиб, узун-узун дуолар қилди. Буларни диққат билан кузатиб турган доктор, аёлнинг бир бешикни тебратаётганини ва бешикда бир гўдак ҳаракатсиз ётганини кўриб:
-   Онажон, бу кимнинг боласи, тинчликми, нима сабабдан кўз-ёшлар билан дуо қилдингиз?, - деб сўради. Кекса аёл эса:
-   Бу менинг ҳам отасидан, ҳам онасидан етим қолган неварам. Оғир ҳасталикка чалинди, бу атрофларда ҳеч қайси шифокор чора топа олмади. Ишон Ҳусайний деган бир доктор бормиш, фақатгина ўшагина буни муолажа қила олади деб айтишди. Бироқ, у жуда ҳам узоқда бўлгани учун унинг олдига боргани чора топа олмай, жигарбандимнинг ишини осон қилсин дея бир неча кундан бери Аллоҳга илтижолар қиляпман, - деди.
   Доктор Ҳусайний кўз ёшларини тўхтата олмас эди. Сўнг айтди:
-   Ўрнингиздан туринг онажон, Аллоҳ дуоларингизни қабул қилди. Сизнинг дуоларингиз осмондан чақмоқ чақтириб учоқни ҳам ерга қўндирди, селлар оқизди ва ниҳоят мени сизга йўллади, доктор Ҳусайний менман онажон. Аллоҳ Ўз бандаларининг истакларини шундай ҳолда бажариб қўйишига иймоним комил бўлди. Бутун йўлларингиз тўсилиб қолган тақдирда ҳам, осмонлар-у ерни яратган Зотга сиғининг. Унинг марҳамати дуо биландир, - деди.

   Сиддиқ ҳожи жомеъ масжиди ноиб имоми Ҳусанбой Солихонов
   Ҳолмадодхоҳ масжиди имом хатиби Муҳаммадқудратбек Дадабоев
   Асака тумани

HAZRATI UMARNING KAMTARLIKLARI
Bir kecha yana Umar (r.a.) odatlariga binoan kechalari odamlarni ko’zdan kechirib, holidan xabar olib yurardilar. Madinaga yalangliklaridan o’tayotgan edilar, bir uydan ayol kishining ingrayotgani eshitildi. Uy eshigida bir kishi o’ltirib olgandi. Umar (r.a.) unga salom berdilar va kimligini so’radilar. U badaviy kishi ekanini, amirul mo’mininning fazli-marhamatidan bahramand bo’lish uchun kelganini aytdi. Umar (r.a.) yana: “Uydan eshitilayotgan ovoz kimniki?”, deb so’radilar. Haligi odam u kishi amirul mo’minin Umar ekanliklarini bilmay: “Alloh marhamat qilgur, bor ishingni qil, senga foydasi bo‘lmagan narsa haqida savol berma”, dedi. Umar (r.a.) buning tagiga yetishni xohlaganlaridan qayta-qayta so’rayverdilar. Oxiri u kishi: “Bu yerda tug’ishi yaqinlashib qolgan bir ayol bor, uning oldida hech kim yo’q”, deb javob qildi. Umar (r.a.) uylariga qaytdilar. Xotinlari, hazrati Alining qizlari Ummu Kulsumga (r.a.): “Alloh senga tomon haydagan ajrga ega bo’lmoqni xohlaysanmi?” dedilar.
 Ummu Kulsum: «U – nima?» deb so’radilar. Umar (r.a.) unga voqeani tushuntirib berdilar va o’zi bilan birga yangi chaqaloqqa kerakli kiyimlardan, xotin kishining ehtiyoji bor yog’lardan, yana qozon, uning ichiga bug’doy va yog’ olvolishni buyurdilar. Xotinlari aytgan narsalarini hozir qildi. U kishi qozonni ko’tarib yo’lga tushdilar. Xotinlari orqalaridan yurdi. Haligi uyga yetib kelgach, xotinlariga: “Sen ayolning oldiga kir”, dedilar va o’zlari uning eri bilan qoldilar.
O’t yoqib, o’zlari bilan keltirgan narsalarni pishirdilar. U odam bo’lsa, Umarning kim ekanligini bilmay уsohibingizga o’g’il bilan sevinch xabarini bering”, dedi.
   A’robiy bu so’zni eshitib, u kishining amirul mo’minin ekanliklarini bildi. Go’yo u dahshatga tushgandek, orqaga tisarila boshladi. Umar (r.a.) unga: “Joyingdan qo’zg’alma”, dedilar, so’ng qozonni ko’tarib, xotinlariga ayolni ovqatlantirish uchun qo’llaridan qozonni olmoqqa buyurdilar. Xotin ovqatlanib bo’lgach, qozonni u odamga uzatdilar-da: “Ye, baraka topgur, chunki tunning hammasini uyqusiz o’tkazding”, dedilar. So’ng xotinlari chiqdi. Ketar chog’larida, u odamga: “Ertaga bizning oldimizga bor, senga kerakli narsalar berishni amr qilamiz”, dedilar. Ertasiga u odam keldi va uning farzandiga nafaqa ajratib berildi.
.
“MIRZAXOLIQOTA”  JOME MASJIDI IMOMI HOJIYEV MUHAMMADIYHON.
 

HAZRATI UMARNING KAMTARLIKLARI
U odam bo’lsa, Umarning kim ekanligini bilmay уsohibingizga o’g’il bilan sevinch xabarini bering”, dedi.
   A’robiy bu so’zni eshitib, u kishining amirul mo’minin ekanliklarini bildi.

Керакли жойи тушиб қолибдими, қори ака?

Амр ибн Ос масжиди
Ривоят қилибдиларки, Анушервони одил ўз даврида қаср қурмоқчи бўлди. Меъморларнинг лойиҳаларига кўра қаср тўғри тўрт бурчак шаклда чиқиши учун қасрга қўшни ҳовли халақит берар эди. Ҳовли бир кекса кампирга тегишли бўлганидан кампирдан ҳовлини сотишини илтимос қилишди. Лекин у таклифни қабул қилмади. Келган вакилларга:
-   Мен подшоҳга қўшни бўлувчи ҳовлини олтин баробарига ҳам сотмагайман. Агар менинг сўзимдан ғазаби келса, ихтиёр ўзида. Нима чора кўрса кўраверсин!
Ходимлар Анушервонга кампирнинг сўзларини етказишганида, у ҳеч иккиланмасдан:
-   Майли, ҳовлиси ўзида қолаверсин. Бино қинғио чиқса ҳам қурилишни давом эттираверинглар, - деди.
   Қурлишни охиригача етказишди. Кампирнинг уйи ҳам ўз жойида қоли. Лекин қасрнинг кўриниши қинғир бўлиб қолди. Буни кўрганлар бинонинг шу жойи текис бўлганида чиройли чиқар эди, дейишса, Анушервон:
-   Ана шу кинғирлиги билан яна-да чиройли туради, - деди.
Ҳазрат Умар разияллоҳу анҳу халифалик даврида Миср волийси Амр ибн Ос разияллоҳу анҳу масжид қурдирди. Бу қурилишда ҳам бинога қўшни бўлган аёлнинг уйи масжид тўғри бурчак чиқишига тўсқинлик қилар эди. Натижада волий унинг уйини масжид ихтиёрига олиб қўйди. Аёл унинг устидан шикоят қилиб Умар разияллоҳу анҳунинг ҳузурига келди. Халифа бир сополга ушбу мазмунда мактуб ёзиб Амр ибн Осга юборди: “Биз Анушервондан кўра адолат қилишга муносиброқмиз”.
Аёл Мисрга келиб Амр ибн Осга салом берди. Халифанинг ҳурматини бажо қилиб мактубни боши узра кўтариб, унга тақдим қилди. Амр ибн Ос разияллоҳу анҳу хатни олиб ўқигач, фармонга итоат қилиб аёлдан олинган ерни  қайтариб берди. Натижада масжид биноси нотекис чиқди. Кейинчалик, анча даврлардан сўнг муроса йўли ила бино тўғриланган. Свчжидга Амр ибн Ос номи қўйилган

Ҳусанов Эркинжон. Марқаюз жомеъ масжиди имом хатиби
Абдураҳимов Маҳмуджон. Пастки Қурама жомеъ масжиди имом хатиби
Асака

124 ёшлик онахон
1888 йилда туғилган фаластинлик Марям Ҳамдан Аммаш 124 ёшга етиб, франциялик 122 ярим йил умр кўрган Жанна Луиза Калман деган аёлнинг рекордидан ўтиб кетди.
Айтишларича, Марям буви тўрт босқич авлодини кўрган. Ҳатто унинг набиралари ҳам набира кўрган бобо бўлганлар. бироқ шундай катта ёшига қарамай невара, эвара ва чевараларининг ҳар бирини яхши танир, уларнинг ҳаёти билан қизиқар эди.
Кекса онахон оқила ва доно бўлиб, бу катта оиланинг етакчиси эди. Ҳамма у билан маслаҳатлашар эди. Кампир беш маротаба ҳаж ва ўн марта умра қилган. Ёши катта бўлишига қарамай жуда ҳаракатчан эди. Бу муслима қария қишлоқда муҳтарам энага ва доя ҳам эди.
Марям бувининг набираси Маҳдий Ҳамдан Аммашнинг Gulf News рўзномасига айтишича, Гиннес гуруҳи Марям бувинининг олдига ўтган йил март ойида зиёрат қилгани келган ва Марям бувини рекордлар китобига ёзишни билдирган. Унинг айтишича, Гиннес гуруҳи намояндаси уни рекордлар китобига ёзиб бутун Ер юзида машҳур қилишини айтганида, онахон ундан сўради:
-   Мен шу билан бахтли бўламанми?
Рекордлар китоби вакили бу кутилмаган саволдан довдираб қолди ва бу нарса
уни ва унинг оила аъзоларини бахтли қилиши мумкинлигини айтди. Онахон яна сўради:
-   Ёшингиз нечада?
-   Қирқ учга кирдим...
-   Мусулмонмисиз?
Ходим мусулмон эмаслигини эътироф этди.
-   Демак Сиз ёшингиз катта бўлгани билан ҳақни ботилдан ажрата
олмас экансиз. Ё ҳалиям ёшлик қиласиз ёки ақлингиз заифдир. Чунки “ўзи каби ўлажак инсонлар орасида машҳур бўлишдан бахтли бўласан” деган сўзга фақат ёш бола ёки ақли заиф кимсагина ишонади. Ваҳоланки бунинг орқасида ўз Холиқи ҳузурида шарманда бўлишлик ҳам бордир. Хўш мен қайси бирини танлай – бахти қаро, шарафсиз кимсалар орасида машҳур бўлишликними ёки Оламлар Роббиси ҳузуридаги бахтиёр инсонлар орасида машҳур бўлишликними?
Гиннес ташкилоти намояндаси нима дейишни билмай қолди. Марям буви унга:
- Агар айтишга жавобингиз бўлмаса, боринг катта бўлиб ақл юрита бошлаганингизда ёнимга келарсиз. Мен эса сиз қайтиб келгунча ўлмай туришга ваъда бераман, - деб ҳазиллашиб ҳам қўйди.
Шундай қилиб унинг ўғиллари ва набиралари Гиннес гуруҳи билан учрашишдан бош тортишди, чунки ойнаи жаҳонда кўрсатиш учун тасвирга тушириш чоғида бу аёл бошидан рўмолини ечиб қўйиши шарт қилинган эди.
Қизиғи шундаки, орадан етти ой ўтгач рекордлар китоби ходими Исломни қабул қилди. Бундан тўрт ойдан кейин эса Марям Ҳамдан вафот этди. Унга қадар эса кекса онахон билан бир неча маротаба учрашиб, анча вақт суҳбатлашишган.

Сайфуллаев Исомиддин. Имом Муҳаммад жомеъ масжиди имом хатиби
Шаробиддинов Қамариддин. Имом Абу Юсуф жомеъ масжиди имом хатиби
Асака

Бир туш таъбири
Ҳозирги кунда беҳуда ёмон гумонга боришлик кенг тарқаб кетди. Аниқ кўз билан кўрмаган, ўзимиз устида гувоҳи бўмаган ишларга бўлар-бўлмас гап-сўзлар тарқатишдан қачон тийилар эканмиз, ҳайронман. Иш шунчаликка бориб етдики, ҳатто бугунги куннинг энг кенг тарқаган ахборот воситаси бўлмиш интернет орқали ҳам бу фикрларни кўпчиликка тарқатиш оддий ҳолат бўлиб қолган. Европаликларга ўхшаб машҳур кишилар ҳақида беҳуда гаплар тарқатиш пайдо бўлиб қолди. Бундан сақланиш керак.
Аслида биз ёмон гумонга борган ишларнинг замирида кўпинча биз кутмаган натижалар борки, уни кўрмасдан туриб бир бегуноҳ инсонни бадном қилиб қўйишимиз мумкин.
Атибдиларки, қадим замонларда бир подшоҳ сал ғалатироқ туш кўрибди. Тушининг таъбирини топа олмабди. Ўйлаб-ўйлаб, охири вазирини чақирибди. Унга оддий кийимларни кийиб, юрт айланишини айтибди. Шу ҳолатда иккаласи юриб-юриб, бир қишлоққа боришса, кўпчилик бир жойда тўпланиб, ниманидир муҳокама қилишаётган экан. Бориб қарашса, бир одам ўлиб ётган экан. Подшоҳ одамлардан сўради:
— Бу кимнинг жасади? Уни танийдиганлар борми?
Бир киши марҳум ҳақида берилиб гапира бошлади:
— Э, сўраманг, меҳмон! Бу уятсиз бир ароқхўр киши эди. У менинг қўшним эди. Моҳир тақачи эди. Эртадан кечгача тиним билмай ишлар, аммо қаерда ароқ бўлса, сотиб оларди. Уйига фоҳишаларни бошлаб келишдан ҳам тоймасди, бугун биттасини, эртасига бошқасини олиб кетар эди. Масжидга умуман чиқмас, демак намоз ҳам ўқимас эди.
Бу сўзларни эшитган одамлар аста-секин тарқаб кетишди. Вазир ҳам подшоҳга қайтиб кетишни таклиф қилди. Подшоҳ эса:
— Мен ҳали тушимнинг ҳикматини тушунганим йўқ. Жасадни олиб кетамиз. Уни ювиб, кафанлаб кўмишимиз керак. Ахир мен юртдаги ҳар бир инсон учун жавобгарман-ку!
Жасадни кўтариб, нариги қишлоқдаги масжид сари йўл олдилар. Уни кафанлашаётиб юзидаги нурни, лабларидаги маъноли табассумни кўриб ҳайратланишди. Барча ишлар битгач, вазир:
— Шоҳим, ҳалиги одам марҳум тўғрисида тўғри айтдимикин? Уни бир суриштириш керак шекилли, — деди.
— Тўғри айтасан, — деди подшоҳ. — Сен шу ерда тур, мен унинг уйига бориб келаман.
Подшоҳ сўраб-суриштириб, марҳум яшаган уйни топди. Эшикни таққиллатган эди, бир мастура аёл чиқди. У подшоҳнинг сўзларини эшитгач кўзидан оққан ёшларини тия олмай қолди. Сўнг эри ҳақида айтиб берди:
— Менинг эрим ўзи бир олам эди. Эртадан кечгача тиним билмай ишлаб, топган пулига ароқ олиб келарди. Кейин буларни ҳамқишлоқларим ичмасин, дея ҳожатхонага тўкарди. Баъзида уйимизга ахлоқи бузуқ аёлларни ҳам етаклаб келарди ва “Мен сизларнинг вақтингизни сотиб олдим-а?” деб сўрарди. Улардан тасдиқ жавобини олгач, “Энди мана бу ерда ўтириб, тингланглар”, дерди. Мен эса уларга имон-эътиқод ҳақида Аллоҳ қодир қилганича ўргатардим. Эрим қишлоғимиздаги масжидга бормас, ибодат учун қўшни қишлоқдаги масжидга қатнарди. Сабабини сўрасам, “Шундай имомнинг ортида туриб ибодат қилиш керакки, қулоқ қоққанингда қаршингда Каъбани кўринсин”, дер эди. Одамлар эримнинг ишларини нотўғри тушунишарди. Бу ҳақда унга кўп айтганман.
Бир куни:
— Одамлар сиз ҳақингизда ёмон ўйлашяпти, ишқилиб жанозангиз кўчада қолмаса эди, — дедим. Шундан кейин эрим ўзи учун қабр ковлаб қўйди. Мен яна эътироз билдирдим:
— Қабр кавлаш билан иш битмайди, ахир сизни ким ювиб, ким кафанлаб, ким кўмади? — десам: “Одамлар кўммаса, Худо бор-ку”, деб кулиб қўйди-да, кейин ўйланиб қолди. Мен гапларим таъсир қилди шекилли деб турган эдим, ҳайратланиб: “Лекин ҳайронман подшоҳга нима борикин?...” деб қўйди.

   Турсунов Каримжон. Олтинкўл туманидаги Кўтармачек масжиди ноиб имоми
   Улуғбек қори Йўлдошев

Ғафлат
Дўстлик инсоний фазилатлар ичра алоҳида аҳамиятга молик туйғудир. Бу юксак туйғу азалдан инсониятга ва жамиятга ҳамроҳ. Барча замон, макон, миллат ва элат, ҳар қандай жамиятда ҳам бу хислат эътибордан қолмаган. Исдлм динида яна ҳам эътиборга олинган. Бу ҳақда нафақат ҳадиси шариф, балки оятлар ҳам бор. Аллоҳ субҳонаҳу ва таоло Қурони каримда марҳамат қилади:
Яъни: “Мўмин эркаклар ва мўмина аёллар бир-бирларига дўстдирлар. Улар яхшиликка буюрарлар, ёмонликдан қайтарарлар, намозни тўкис адо этарлар, закотни берарлар ҳамда Аллоҳга ва Унинг Расулига итоат қиларлар”. (Тавба. 71)
Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам:
“Мўминларнинг бир-бирларига бўлган дўстликлари, раҳмли бўлишлари ва мeҳрибонликлари худди жасадга ўхшайди. Агар ундан бирор аъзо оғриса, жасаднинг бошқа (аъзолари) бeдор бўлиб, иситмага мубтало бўлади”, дeганлар. (Бухорий ва Муслим ривоятлари)
Айтибдиларки, бир киши пулга муҳтож бўлиб қолиб, нажот умидида дўстининг уйига бориб, эшигини тақиллатди. Дўсти чиқиб, у билан кўришди. Уйга таклиф қилди, лекин у таклифни қабул қилмади. Анча ҳижолатчилик билан, кўзларни ерга қадаган кўйи тиллари тутила-тутила мақсадини айтди:
-   Дўстим, шу десанг, озроқ маслаҳатли иш чиқиб қолди... Бир кишидан юз минг сўм қарз олган эдим, шуни қистаб қўймаяпти. Ишлар бир оз юрмагани учун ҳеч имкон бўлмаяпти. Шунинг учун ёнингга келувдим, шароитинг қанақа? Озроқ ёрдам қилишнинг иложи борми?
Дўст бир оғиз ҳам сўз айтмай, уйга кириб юз минг сўм олиб чиқиб, унинг қўлига берди. Сўнг қўшиб қўйди:
-   Дўстим, бирор нарсага мухтож бўлиб қолсанг, тортинмай келавер. Қўлимдан келганча ёрдам қилишга тайёрман.
Дўсти хурсанд бўлиб, у билан хайрлашиб, уйга қайтди.
Уй эгаси дўсти қайтиб кетгандан кейин уйига кириб йиғлаб юборди. Хотини ҳайрон бўлди:
-   Нимага диққат бўласиз? Унинг ўрнига бирор нарсани баҳона қилиб, пул бермасдан қайтариб юборсангиз бўлмасмиди?
-   Э, йўқ. Мен унга пул берганимга йиғлаётганим йўқ. Балки дўстим пулга муҳтож бўлиб қолганини билмаганимдан йиғлаяпман. У келиб сўрамасдан олдин ўзим бориб ундан ҳол-аҳвол сўрашим керак эди. Дўстимнинг муҳтожлигидан ғафлатда қолганимга йиғлаяпман, - жавоб берди дўст.

Жумабоев Яҳёбек. Олтинкўл туман Миробод масжиди имом хатиби
Улуғбек қори Йўлдошев