Бор элға яхшилиқ қил
   Ҳазрат Бобурнинг бир байти бор:
      Бор элға яхшилиқ қилғилки, ондин яхши йўқ
      Ким, дегайлар даҳр аро қолди фалондин яхшилиқ.
   Дарҳақиқат, ким бировга яхшилик қилса унинг ажрини нафақат охиратда кўради, балки, иншоаллоҳ, шу дунёнинг ўзида ҳам мукофотини кўради. Унинг аксича бировга ёмонлик қилган одамнинг охиратдаги аҳволи жуда ҳам оғир бўлади. Зеро, банда билан банданинг ўртасидаги гуноҳни Аллоҳ таоло кечириб юбориши мумкин, агарчи тоғдек бўлса ҳам. Чунки Аллоҳнинг раҳмати ҳаммасидан буюк. Аммо банда билан банданинг ўртасидаги гуноҳларни то ўша банда кечмагунча, Аллоҳ таоло ҳам кечмаслигига далиллар бор.
   Яхшилик – яхши. Яхши нарса эса қанча кўп бўлса шунча яхши.
   Ёмонлик – ёмон. Ёмон нарсанинг ози ҳам ёмон.
   Шунинг учун ҳам имконимизда бор яхшиликни қилиб қолишга уриниш лозим. Ҳолбуки, баъзида биздан арзимас меҳнат эвазига  кимдир жуда ҳам катта манфаат топади. Бизнинг озгина эринчоқлигимиз ёки лоқайдлигимиз бошқаларга қанча қимматга тушишлигини баъзида тасаввур ҳам қила олмаймиз.
   Яқинда интернет саҳифаларида бир ҳикояни ўқиб қолдим. Уни сизларга ҳам илиндим. Унда ёзилишича, бир одам ишдан қайтарди. Кайфияти аъло даражада. Икки кунга дам олиш учун рухсат олган. Машинада кетар экан, тезроқ уйга етиб олишни ўйлаб, қандай қилиб тезликни ошириб юборганини ўзи ҳам пайқамай қолди. Чоррахага етганда тўсатдан олдидан бир ёшгина бола ўтаётганини кўриб қолдди. Шошилиб тормозни босди.... Лекин энди анча кеч бўлган эди.
   Машинадан тушиб ерда қонга бўялиб ётган ўн-ўн бир ёшлардаги болакайни кўтариб, дарҳол машинасига солиб шифохонага олиб борди. Шифохонага етиб борганида бола тирик эди. Беморни қабул қилган навбатчи боланинг ҳаётини сақлаб қолиш учун тезда жарроҳлик амалиётини ўтказиш зарурлигини айтди. Бунинг учун ўша соҳанинг катта шифокорига учраш керак экан.
   Ҳайдовчи ўша шифокорга учраб ундан ёрдам сўради. Шифокор совуққонлик билан унга жарроҳлик харажатлари учун анча пул сўради.
-   Хўп. Мен ҳозир тезда уйга бориб айтган пулингизни олиб келаман. Лекин Сиз тезроқ бошламасангиз бўлмас экан. Боланинг аҳволи оғир, - деди ҳайдовчи.
-   Сиз олиб келинг. Кейин бошлаймиз, - бамайлихотир жавоб берди врач.
-   Менга ишонаверинг. Уйда пул тайёр турибди. Фақат бировнинг фарзанди нобуд бўлмасин деяпман
-   Бизга Сизга ўхшаганлар кўп келади. Биз ҳаммага ҳам ишонаверсак, зарарни ким қоплайди.
Қараса, тортишувдан фойда йўқ. Вақтни қўлдан бой бермаслиги учун уйига шошилди. Пулни олиб келиб шифокорга берди. Шифокор пулни олганидан кейин шошилмай бола ётган хонага кирди. Навбатча унга бола ҳозиргина вафот этганини айтди. Ҳар қанча беписанд бўлса ҳам, ҳар ҳолда бир боланинг умри завол бўлганидан озроқ бўлас-да афсусланган бўлиб хижолатчилик билан боланинг мурдасига бир назар солди. Шунда у бирдан дод солиб юборди.....
Бола врачнинг ўғли эди.


Эркинжон Ҳусанов. Марқаюз жомеъ масжиди имом хатиби
Маҳмуджон Абдураҳимов. Пастки Қурама жомеъ масжиди имом хатиби
Асака

ОНАМНИНГ ШАРТИ
   Аллоҳ таоло ҳалол қилган барча неъматлар инсоннинг ўзи учун ҳам, бутун кишилик жамияти учун ҳам фойдали бўлгани каби шариатимиз кўрсатмаларида ҳаром ва маъсият саналган барча гуноҳ ишлар ҳам зарарлидур. Гуноҳларнинг зарари гуноҳнинг даражасига боғлиқ. Қанчалик катта гуноҳ бўлса, шахсият учун ҳм, жамият учун ҳам шунчалик зарари кўп бўлади.
   Ана шундай катта гуноҳлардан бири - зино. Зинонинг оқибатлари ҳақида кўплаб ёзилган. Биз эса бир йигитнинг ҳикоясини тақдим қилмоқчимиз.
   Унинг ҳикоя қилишига кўра бир қанча улфатлари билан бошқа шаҳарга сафарга чиқмоқчи бўлди. Сафардан мурод бегона шаҳарда хоҳлаганларича маишат қилишлик эди. Йигит отадан етим қолган бўлиб, онаси ҳаёт эди. Онасидан сафар учун рухсат сўради. Она сафардан нима мақсад эканлигини сўради.
-   Шунчаки, ҳаво алмаштириб, бошқа шаҳарни кўриб дам олиб келамиз, - жавоб берди ўғил. Она кўнмади. – Ҳамма ўртоқларимга уйидагилар рухсат берди, сиз ҳам рухсат бера қолинг. - Илтимос қила бошлади ўғил. Охири онаси шарт қўйди:
-   Бир шарт билан рухсат бераман. Борган жойингда гуноҳ иш қилмайман, деб ваъда берасан.
Йигит ночор рози бўлди. Онаси унга узоқ дуо қилиб сафарга кузатди. Йигит айтади:
“Ҳаммамиз меҳмонхонага  жойлашдик. Меҳмонхона ходимлари бизни яхши кутиб олишди. Ҳаммамиз алоҳидадан жой буюрдик. Бизга  чиройли қизларни кўрсатишди. Ҳар ким ўзига ёққан қиз билан хонасига кириб кетди. Мен ҳам битта қиз билан хонамга кирдим. Қизнинг қилиқларини кўриб тезроқ гуноҳ иш қилмоқчи бўлдим. Бироқ шу пайт онамга берган ваъдам ёдимга тушиб қолди. Қиз ҳам эркаланишини қўймас, мен эса бир томондан гуноҳ қилишга интилсам, иккинчи томондан онамга берган ваъдам гуноҳдан тўсар эди.
Ниҳоят бир сўзлигим ва онамни жуда ҳам қаттиқ ҳурмат қилишим устун келди. Гуноҳдагн воз кечдим. Қиз менинг ҳолатимдан ҳайрон бўлган эди, ўзимча унга ёлғон баҳона кўрсатишга мажбур бўлдим:
-   Узр, синглим. Сиз ҳали ёш қиз экансиз, келажангиз олдинда. Шунинг учун сизга ёмонликни раво кўргим келмади. Тўғрисини айтсам, мен СПИД касалига чалинганман. Қўйинг, ёш умрингиз ҳазон бўлмасин”.
Шу пайт қиз нима депти денг? Сира ҳам пинагини бузмасдан, бамайлихотир шундай депти:
-   Нима бўпти. Мен ҳам СПИДман, бу жойдаги қизлар ҳаммаси шу касалга чалинган..... 
Йигит шошилиб ўртоқларини огоҳлантиргани уларнинг хоналарига чиқди. Бироқ энди кеч бўлган эди.

   Исомиддин Сайфуллаев. Имом Муҳаммад жомеъ масжиди имом хатиби
   Қамариддин Шаробиддинов. Имом бу Юсуф жомеъ масжиди имом хатиби
   Асака

Ислом ва машҳурлар
   Илм ва фан қанчалик тараққиёт топган сари, қанчалик юқори чиққани сари, қанчалик янги-янги марраларга етгани сари бир ҳақиқатга дуч келаверади. У – Ислом неъмати. Дунёга машҳур инсонларнинг кўпчилиги чуқур тафаккурга борар экан, охирги ҳақиқий инсонпарвар йўл Ислом эканлигини тушуниб англайди. Жумладан бутун Оврупанинг тарих чархпалагини остин-устун қилиб юборган император Наполеон Бонапарт ҳам ўша тушунчалардан мосуво бўлмаган экан.
   Наполеон Бонапарт Исо алайҳис саломнинг устунга михлаб ўлдирилганига ишонувчилар доирасида катта бўлган. Онаси кўксида хос осиб юрарди. Шундай экан, Наполеон аввало насроний бўлган. Бироқ тарих манбаларига қараганда у Ислом динини ва мусулмонларни жуда қаттиқ ҳурмат қилган.
   Мисрга ҳужум қилиш арафасида қўмондонларига бундай дейди: “Биламанки, кўпчилигимиз иймонли кишилар эмасмиз. Лекин биз урушадиган ўлка мусулмонлар мамлакати. Биз уларнинг динини ҳурмат қилишимиз, урф-одатлари ва байрамларига аралашмаслигимиз керак”.
   У Миср халқига шундай мурожаат қилган: “Эй қозилар, шайхлар, имомлар! Халқингизга бизнинг ҳам мусулмонлигимизни айтинг. Гувоҳлик берамизки, Аллоҳдан бошқа илоҳ йўқ ва Муҳаммад саллаллоҳу алайҳи ва саллам Унинг элчисидир”.
   Наполеон Мисрдан Франсияга жўнаётиб фаранг адиби Хатю Брайэндга (1768-1848) ушбу сўзларни айтган: “Мен мисрликларни чўлда қиблага қараб тавозеъ ичра рукуъ ва сажда қилаётганларини сира унута олмайман. Уларнинг Парвардигори сурати ва тимсоли йўқ олий бир қудратдир”.
   Наполеоннинг дўсти Жоржнинг хотираномасида битилишича Наполеоннинг бўғиқ овозда Қуръон ўқиганини ва ҳазрати Муҳаммад саллаллоҳу алайҳи ва салламнинг дини барча динларнинг энг олийи деган. Жорж бошқа бир хотирасида эса Наполеоннинг: “Барча динлар мўъжизаларга ва биз кўра олмайдиган қудратга таянади, лекин, менимча энг олий дин Исломдир, чунки унда тотемчилик (ҳайвон ва ўсимликларга сиғиниш) ва бутпарастликка йўл қўйилмайди”, деган сўзларини келтиради. Бу далилларнинг ўзиёқ императорнинг Исломни бошқа барча динлардан устун кўрганини исботлайди.
   Наполеон Бонапарт динлар ҳақида шундай бир холисона фикр билдирган: “Аллоҳ таолонинг бирлигини ва борлигини Мусо алайҳиссалом ўз миллатига, Исо алайҳиссалом ўз умматига, Муҳаммад алайҳиссалом эса, бутун инсониятга маълум қилди”. Яна шундай деган: “Бир миллатнинг эркаклари мард ва жасур, аёллари иффатли ва ҳаёли бўлса, у миллатни ҳеч бир куч мағлуб этолмайди, бу миллат мусулмонлар миллатидир”.
   Наполеон император бўлишига қарамай, унинг адабиётга муносабати фавқулодда кучли эди. Унинг “Маскалий” номли театри ҳам бор эди. Бу театрнинг бир дастурида Наполеон билан мисрлик уч уламо ўртасида қуйидаги мунозара кечади: Наполеон уламолардан бири Сулаймонга: “Аллоҳу акбар, ла илаҳа иллаллоҳ, Муҳаммадар Расулуллоҳ, шаҳодат этаманки, мен иймонлиларданман”, дейди. Сулаймон унга жавобан: “Ассаламу ала Расулуллоҳ, сизга салом бўлсин, эй музаффар қўмондон”, дейди. Наполеон эса: “Эй навқирон олим, саломинг учун кўп раҳмат. Сенга шуни очиқ айтишим керакки, Қуръон қалбимни очди, кўзимни нурлантирди. Ҳазрати Муҳаммадга муҳаббатимнинг чеки-чегараси йўқ. Иншааллоҳ, яқинда Байтуллоҳни ҳаж қилурман, буни тезлатишга ҳаракат қиламан. Бироқ Аллоҳнинг иродаси ва истаги мени сипоҳиларни қўлга олиш учун Мисрга жўнатди”, дейди.
   Юқоридаги сўзлар аслида оддийгина саҳна асари бўлса-да, бу асар орқали саркарда ўз дил изҳорларини бутун оммага изҳор қилган дейиш мумкин.
   Наполеон умрининг охирларини Сайнт Хейлайн оролида сургунликда ўтказган. Умри поёнига етиб вафот этганида ёстиғининг остида Қуръон каримни кўришган.
   

   Шаробиддинов Қамариддин. Имом Абу Юсуф жомеъ масжиди имом хатиби
   Иминов Муҳаммадсобир. Ҳазрат Умар масжиди имом хатиби
   Асака

Хотам Той
   Хотам Той ўзининг саҳовати билан оламга машҳур ва маъруф бўлган. Халқлар орасида у ҳақда кўплаб ривоятлар тарқалган. Шулардан бирида айтилишича Хотам Тойнинг эгизак укаси бўлган экан. Акасининг эл-юрт орасида обрў-эътибори юқорилигини ҳавас қилиб у ҳам ўзича саҳоват қилган. Бироқ қанча ҳаракат қилмасин Хотам Той каби обрў ва шуҳратга эриша олмади. Шунда у хуноб бўлиб онасига нолиди:
-   Нега одамлар акамни мақтайверади, мен ҳам акамга ўхшаб саҳийлик қиламан-ку?
-   Сен аканг каби саҳийлик қила олмайсан. У сендан кўра анча саҳоватлироқ, - жавоб берди онаси.
-   Йўқ, мен ҳам у каби саҳийман. Ана – қирқ дарчалик қўрғонча қилиб қўйдим. Ҳар бир дарчадан эҳсон ва садақалар бераман.
Шундан сўнг онаси бошқа сўз айтмади.
   Эртасига ука ўз одатича қўрғончасига борди. Юзига рўмол тортган бир кекса кампир келиб садақа сўради. Садақани берди. Кейин нариги дарчани кимдир таққиллатди. Бориб қараса, яна ўша кампир. Ҳайрон бўлди-ю, лекин садақани берди. Ундан кейин учинчи дарча таққиллади. Қарса – яна ўша кампир! Қошларини чимриди-ю, лекин яна садақа берди. Ниҳоят тўртинчи дарчадан ҳам ўша кампир кўрингач, тоқати қолмади:
-   Сен ўзи қанақа одамсан?! Уч марта садақа сўрадинг, бердим. Яна сўрагани уялмайсанми?!
   Шунда кампир юзидаги рўмолни очди. Қараса – ўзининг онаси. Шунда она унинг саволига жавоб берди:
-   Кўрдингми, болам? Сен акангдек саҳий бўла олмайсан. Ваҳолонки аканг ҳам шундай қўрғончасидан садақа қилаётганида ҳамма дарчалардан келиб садақа сўраганман. Бироқ бирор марта ҳам юзини буриштирмасдан, очиқ чеҳралик билан илтифот қилган. У гўдаклигида ҳам фақат бир кўкрагимни эмар, иккинчисини тутсам сенга илиниб ҳаргиз эммас эди. Сен эса бир кўкрагимни эмсанг, иккинчисини қўлинг билан чангаллаб тўсиб олиб, қизғониб турар эдинг. Мен ўшандаёқ акангдек бўла олмаслигингни билган эдим, болам.

Ҳайитбоев Бахтиёржон.
Мамажонов Фозилжон.
Асака

Саройларга муносиб қиз
   Саид ибн Мусаййиб Абу Ҳурайра разияллоҳу анҳунинг куёви ва шогирди бўлган. Илмдан юқори чўққиларни эгаллаган. Унинг  илм ва чиройда таърифи кетган қизи бор эди. Қизни билганлар орасида”Бу қиз саройларга муносиб” деган сўз ҳам бор эди. Бу таърифларни эшитган халифа Абдулмалик ибн Марвон ўзининг ўғли Валидга шу қизни олиб бермоқчи бўлди.
Халифанинг чопарлари дабдаба ва асъасалар билан Мадинага совчи бўлиб келишди. Аммо Саид ибн Мусаййиб рад жавобини берди.
   Совчилар кетишгач устоз шогирдларига дарс бергани кирди. Абу Вадоа деган шогирди бир неча кундан бери дарсга келмаётган эди шу куни келган экан. Унинг нега кўринмай қолганининг сабабини сўради:
   – Аёлим вафот этиб қолди. Шунинг учун дарсларга кела олмадим, - жавоб берди шогирд.
   – Аллоҳ раҳматига олсин. Бизга хабар бермабсан-да? Бошқа аёл топдингми?
   – Уч дирҳами бор фақирга ким ҳам қизини берарди?
   Устоз унга қараб туриб:
   –Агар мен қизимни берсам, оласанми? – деди.
   Йигит кутилмаган жавобдан эсанкираб қолди, лекин дарҳол ўзини қўлга олиб:
   – Албатта, – деди.
   Саид ибн Мусаййиб шу ондаёқ никоҳ хутбасини ўқий бошлади. Аллоҳга ҳамду сано, Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва салламга салавот ва саломдан кейин: “Мен - Саид ибн Мусаййиб, қизим фалончини уч дирҳам маҳр ҳисобига фалончи ўғли Вадоага никоҳладим”, – деди.
   Вадоа шошиб қолди. Нима қилишини билмас эди. Кечагина қайғу, бугун эса қувонч. Тўғри уйга борди. Рўза эди, бир бурда нон ва зайтун ёғи билан ифтор қилди. Уч-тўртта одамни чақириб бўлса ҳам зиёфат қилиб берай деса, ҳеч қандай маблағи йўқ. Кимдан қарз олиш ҳақида ўйлай бошлади. Шу маҳал эшик тақиллаб қолди.
   – Ким у?
   – Мен – Саид, жавоб берди эшик ортидаги инсон.
   Қайси Саид экан деб эшикни очди. Қараса Саид ибн Мусаййиб турибди! Унинг хаёлимдан ҳамма Саидлар ўтган, бироқ устози, қайнота бўлмиш улуғ олим Саид ибн Мусаййиб келади деб ҳеч ўйламаган эди. Чунки у киши қирқ йилдан бери фақат масжид ва уйлари орасида қатнар эди. Зарурат бўлмаган жойга бормас эди.
   – марҳабо, устоз! Чақиртирганларида Сизни овора қилмай ўзим етиб борар эдим, - деди хижолатда. Буюринг устоз! Хизматингизга тайёрман!
   – Сиз энди уйланган кишисиз. Бир кеча бўлса ҳам аёлсиз қолишингизни хоҳламадим. Шунинг учун хотинингизни олиб келдим. Боя никоҳ ўқилган хотинингиз шу қиз.
   Шу сўзларни айтиб қизини куёвга топширди-да, тезда ортига қайтди. Қиз ўта ҳаёли эди. Отаси ва маҳрамларидан бошқа бегона эркакка кўзи тушмаган эди. Шунинг учун ҳаёдан ҳушидан кетиб ерга йиқилди. Уйда Вадоадан бошқа ҳеч ким йўқлигидан қўшниларни чақирди. Уларнинг хотинлари кўмакка чиқишди.
сўнг онасини чақириб келди. Онаси уч кунгача кирмай туришликни тайинлади. Ниҳоят уч кундан сўнг келинчакни кўриб, одамлар таъриф қилганича эканлигига иқрор бўлди.
   Бир ойдан сўнгдарсга борди. Дарс тугагач устоз:
   – Ҳалиги “одам” яхши юрибдими? – деб сўради.
   – Ҳа, жуда яхши.
   – Мабодо сизга ёқмайдиган иш қилса, уйда ҳасса бор, – деди кулиб.
–   Йўқ, ҳаммаси жойида, - деди куёв.
Вадоа айтади:
“Уйга етиб борганимда бир киши мени чақириб қолди:
– Мана буни олар экансиз, - деб бир тугунни узатди.
– Нима бу?
– Билмадим, Саид ибн Мусаййиб бериб юборди.
Тугунни очиб қарасам, йигирма минг дирҳам пул бор экан. Эртаси китобларни қўлтиқлаб дарсга кетаётсам, хотиним:
– Қаёққа? – деб қолди.
– Устознинг ҳузурига, дарсга кетяпман, - дедим.
– Дарсга бормай қўяверинг. Дадам ўргатадиган илмни ўзим бераман, – деди.
Қиз ҳусну жамолда қанчалик баркамол бўлса, илм ва тақвода, одобу ахлоқда ҳам шунчалик эди”.
Улар бирга жуда ҳам бахтли ҳаёт кечиришди. Қиз кейинчалик ўз шогирдларига шундай деган экан:
“Одамларлар подшоҳни қанчалар улуғлаб, иззат-ҳурмат билан муомала қилсаларингиз, биз ўз эрларимизни шунчалар улуғлаб, иззат-ҳурмат билан муомала қиламиз”. Қиз бу насиҳатни онасидан ўрганган эди. Онаси эса мўминларнинг онаси Оиша розияллоҳу анҳонинг шогирдларидан бўлган экан.


Ҳусанов Эркинжон. Марқаюз жомеъ масжиди имом хатиби
Асака
[/font]

Турмушга чиқмаган қиз
   Касалхонада бир шифокор қиз бор. Кўриниши, чиройи, қадду қомати ҳар қандай эркакнинг ҳавасини келтирадиган даражада. Одобу ахлоқи ҳам таҳсинларга сазовор. Бироқ ёши қирқдан ўтган бўлса ҳам турмушга чиқмаган. Вақти-вақти билан бунинг сабабини сўрашиб туради. Шунда бу қиз ўзига ярашган табассум ила:
-   Кўнглимга муносиби топилмаяпти, - деб қўя қолади. Аммо бир кун кўнглига ўтирган инсондан шу саволни эшитганидан кейин сабабини батафсил айтиб бермоқчи бўлди. Қиз шундай деди:
   “Шунча ёшга етсам ҳам турмушга чиқмаганимнинг сабаби – мен бир инсонни биламан. У бешта қиз фарзанд кўрган. Хотини олтинчисига ҳомиладор бўлганида буниси ҳам қиз туғилса, болани кўчага ташлаб келаман, деб қасам ичиб юборган. Лекин афсуски, олтинчиси ҳам қиз туғилди.
   Ота ўз қасамида қолиб кечқурун чақалоқни олиб чиқиб кетиб одамлар гавжум бўлиб ўтадиган йўллардан бирининг бўйига қўйиб келган. Эрталаб бориб қараса, қизчани ҳеч ким олиб кетмаган, ўша жойда йиғлаб ётибди. Уйига қайтариб олиб келган.
   Шу зайлда уч кунгача ҳар кеча кўчага ташлаб келган, эрталаб қайтариб олиб келган. Ниҳоят ҳеч ким олиб кетмагач, тақдирга тан бериб қизчани олиб қолишга мажбур бўлган.
   Шундан сўнг аёл яна ҳомиладор бўлди. Бу сафаргиси ўғил туғилди. Бироқ дунёнинг бир камлигини қарангки, ўғил туғилиши билан  биринчи туғилган тўнғич қиз оламдан ўтди. Орадан маълум вақт ўтиб аёл иккинчи ўғилини туғди. Иккинчи қиз вафот этди. Шу равишда бешта ўғил кўрди. Аммо ҳар бирига биттадан қиз қурбон бўлди. Фақат ўша охирги туғилган қизгина қолди.
   Йиллар ўтди. Фарзандлар катта бўлишди. Она оламдан ўтди. Ота бетоб бўлиб қолди. Уни парвариш қиламан деб қиз ўзи турмушга чиқмасдан укасини уйлади. Шоядки келин эсли-одобли бўлса отамга қарар деди. Айтганидек келин кўнгилдагидек ширинсухан, эпчил ва қўлигул эди. Бироқ ўғил вафо қилмади. Яхши лавозимга ўтиши муносабати билан шаҳарга кўчиб кетди.
   Кейин иккинчи укани уйлаб-жойлашди. Ундан кейин учинчи, тўртинчи, бешинчиси ҳам уйланди. Лекин ҳеч бири – на ўғил, на келин отани парвариш қилиб, иссиқ-совуғидан хабар олиб, кирини ювиб овқатини тайёрлашда қизнинг ўрнини боса олмади. Айниқса қизнинг меҳри ҳеч кимда топилмас эди.
   Шундай қилиб ота тилаб-тилаб топган ўғилларидан вафо кўрмади. Ташлаб юбормоқчи бўлган қизининг ўрнини ҳеч ким боса олмади.
   Биласизми ўша қиз ким?
   Ўша қиз – менман! Мен фақат отамнинг хизмати учунгина турмушга чиқмай қолиб кетдим. Отам ҳар куни йиғлаб ҳақимга дуо қилади. Ҳаётда қаттиқ адашганидан афсусланади. Ҳатто мендан кечирим сўраб йиғлайди”

   Сарварбек Йўлдошев. Мирзо Шариф масжиди имом хатиби
   Асака

Яхши амаллар шафоати
   Абдуллоҳ ибн Умар разияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади - Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва салламдан ушбу сўзларни эшитдим:
   «Сизлардан аввал ўтган одамлардан учтаси йўлга чиқишди. Юриб-юриб бир ғордан паноҳ топдилар. Улар ичкарига киришган эди, тоғдан бир харсанг тош кўчиб тушиб, ғорнинг оғзини тўсиб қўйди. Шунда улар:
-   Бу харсанг тошдан фақатгина солиҳ амалларимизни васила қилиб, Аллоҳ таолога дуо қилишимизгина нажот бeради, - дeйишди. Улардан бири:
-   Эй Аллоҳ, мeнинг кекса ота-онам бор эди. Улардан олдин хотиним ва болаларимга сут бeрмас эдим. Кунларнинг бирида гиёҳ излаб узоқроққа кeтиб қолдим. Қайтиб кeлсам, ота-онам ухлаб қолишибди. Уларни уйғотишни ҳам, улардан олдин хотиним ҳамда болаларимга сут бeришни ҳам маъқул кўрмадим. Идишни қўлимга ушлаб, ота-онамнинг уйғонишларини кутиб турдим, ҳаттоки тонг ўз нурини таратди. Болалар очликдан оёғимга ёпишиб бақиришарди. Охири ота-онам уйғониб, сутларини ичишди. Аллоҳим, агар буни Сeнинг розилигинг учун қилган бўлсам, бу ташвишни биздан кетказгин, - дeган эди харсанг тош бироз очилди, лeкин ундан чиқиб бўлмас эди. Иккинчиси:
-   Аллоҳим, биласан, бир амакимнинг қизи бор эди. У мeнга барча инсонлардан сeвимли эди. (Бошқа бир ривоятда: «Киши хотинини яхши кўргандан ҳам кўра уни қаттиқроқ яхши кўрар эдим», дeйилади.) Бир бор мeн уни ўзимга чақирдим. У қабул қилмади. Қаҳатчилик йилларининг бирида унинг ўзи ҳузуримга кeлиб қолди. Мeн ўзи билан мeнинг орамни холи қолдириш шарти билан бир юз йигирма тилло бeрдим. У бу шартга кўнди. Мeн ундан хоҳлаган нарсамни ҳосил қилишга қодир бўлган чоғимда (бошқа бир ривоятда: «Икки оёғи орасига ўтирганимда...» дeйилади), у мeнга: «Аллоҳдан қўрқ! Бокиралигимни ҳақ билан (яъни, никоҳ билан) буз!» дeганини эшитиб, у мeнга одамларнинг энг маҳбуби бўлишига қарамасдан, ўзимни ундан тортдим ва бeрган тиллоларимни унда қолдирдим. Эй Аллоҳ, агар буни Сeнинг розилигинг учун қилган бўлсам, бу кулфатни биздан кетказ, - дeди. Харсанг тош яна бироз очилди. Лeкин ундан чиқиб бўлмас эди. Учинчи одам:
-   Эй Аллоҳ, мeн бир қанча мардикорларни ёллаб ишлатдим. Уларнинг ҳаммаларига ҳақларини бeрдим. Фақатгина бир киши ҳаққини олмай, ташлаб кeтди. У қолдирган ҳақ самара бeриб, кўп мол-давлат кeлтирди. Бир қанча вақт ўтгандан кeйин у кeлиб: «Эй Аллоҳнинг бандаси, ҳаққимни бeр», дeди. Мeн: «Мана бу кўзинг олдида турган туя, сигир, қўй ва қуллар сeнинг ҳаққинг», дeдим. У: «Эй Аллоҳнинг бандаси, мeни масхара қилма!» дeди. Мeн: «Сeни масхара қилмаяпман», дeдим. У бирор нарсани қолдирмай, барчасини олди. Аллоҳим, агар буни Сeнинг розилигинг учун қилган бўлсам, бу балодан бизни қутқар! – дeган эди, харсанг тош бутунлай йўл очиб, ҳаммалари ғордан чиқишди». Имом Бухорий ва Муслим ривоятлари. (Риёзус-солиҳин)

   Муҳаммадсобир Иминов. Ҳазрат Умар масжиди имом хатиби. Асака

Kisro va keksa dexqon
Kunlardan birida Kisro ko’chat ekayotgan keksa mo’ysafid dexqonni oldidan o’tib qoldi. Uning qilayotgan ishidan xayratlanib aytdiki ey otahon siz bu daraxtni mevasidan yeyishni umid qilasizmi? Holbuki bu daraxt bir necha yildan keyin meva beradi ammo buning mevasini yeyishlikga sizni umringiz yetarmikin?
 Mo’ysafid aytdiki ey podishoxim bizdan oldingilar ekkandi biz yedik va biz ekayapmiz bizdan keyingilar yeyishsin. Mo’ysafitning so’zidan ajablangan podishox qoil tasanno dedida va unga ming dinor mukofot hadya qildi.
 Mo’ysafit hadyani oldida podishoxga qarata aytdi: Bu daraxtning mevasi qanday xam yaxshi, xali ekmasimdan turib meva berdi. Bu gap xam Kisroga yoqdida unga yana ming dinor hadya qildi.
 Mo’ysafid hadyani olar ekan podishoxga aytdi: Ey podishoxim bir narsaga xayronman daraxt bir yilda meva beradigan bo’lsa meni ekayotgan daraxtim bir yilda ikki marotaba meva berdi. Kisro mo’ysafitni donishmandligiga tasannolar aytib yana unga ming dinor hadya qildida o’z yo’lida davom etdi.
Muhammadiyhon Hojiyev Mirzoxoliqota jome masjidi imom xatibi.     M.Bahodirov va R.Bahodirovning arab tili darsligidan tarjima.

Балиқчилар
Пайғамбар саллаллоҳу алайҳи ва саллам айтадилар:
“Агар Оллоҳ таолонинг наздида дунёнинг пашша қанотича қадри бўлганида эди, кофир бу дунёдан бир хўплам сув ҳам ичмаган бўлар эди».
Ҳа, биз кечаю кундуз меҳнат ва машаққат билан тўплаган мол дунёмиз аслида шунчалик арзимас мато. Лекин гоҳида айнан шу ҳақир дунё учун охират ишидан воз кечамиз. Натижада дунёга ўралашиб қоламиз.
Тўғри, биз шу дунёда яшаяпмиз, шунинг учун дунёнинг ҳалол лаззатларидан манфаатдор бўлишимизга, инчунун керагича ҳалол мол дунё тўплашга ҳақлимиз. Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам айтганларидек:
“Яхши кишидаги яхши мол қандоқ ҳам яхши!”
Фават дунё ишига ортиқча қайғу қилмаслик, қўлдан кетган арзимас матога хуноб бўлмаслик керак. Зеро бизнинг олий мақсадимиз – абадий жаннат неъматлари!
Ривоят қилишларича бир мусулмон киши билан кофир киши балиқ овига чиқибдилар, кофир одам тўрини ўзини худосининг отини айтиб ташлабди, сўнгра тортган экан тўри тўла балиқ чиқибди. Хурсанд бўлибди. Мусулмон киши ҳам Роббисининг исмини айтиб, тўрини дарёга ташлабди, тортса ҳеч нарса чиқмабди. Кечгача кутибди, шомга бориб бир донагина балиқ чиқибди. Аллоҳга шукрона айтиб, тўрини тортаётган экан, ўша балиқ ҳам сувга тушиб кетибди.
Мусулмон киши уйига қуруқ қўл билан қайтибди, кофир киши эса тўри тўла балиқ билан уйига қайтибди. Шунда ўша мўминга бириктирилган муаккил фаришта Парвардигорга дебди:
“Эй Парвардигор, бу мўмин банданг эрта-ю кеч сени эсласа, сенинг ҳалол деб буюрган неъматингни ҳалол, ҳаромни ҳаром деб ажратса, уни нега шундай қийнайсанми? Кофир банданг эса Сендан бошқага ибодат қилса, Сенга ширк келтирса-ю, уни ризқинг билан ризқлантириб, тўлдириб қўядинг, нега бундай бўлди?”
Шунда Аллоҳ таоло мўмин кишининг сабр-қаноати учун охиратда унга тайёрлаб қўйган жойини кўрсатди. Фаришта айтди:
“Охиратда уни кутиб турган неъмати олдида бу дунёдаги машаққат ҳеч нарса эмас экан-ку?”
Кофирнинг жаҳаннамда унга тайёрлаб қўйилган жойини кўрсатибди. Уни кўриб фаришта:
“Парвардигор, дунёда унинг олгани ҳеч нарса эмас экан» дебди.

   Муҳаммадсобир Иминов. Асака туманидаги Ҳазрат умар масжиди имом хатиби

ОЧКЎЗЛИК
   Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам айтадилар:
«Саккиз нарса саккиз нарсадан тўймайди: кўз қарашдан; ер ёмғирдан; аёл эркак кишидан; олим илмдан; сўровчи сўрашликдан; очкўз киши мол тўплашдан денгиз сувдан; ўт ўтиндан ». (Мунаббиҳот)
Қаноатли инсон бой бўлса ҳам, камбағал бўлса ҳам хотиржам бўлади.  Айниқса фақир инсон қаноатли бўлса, мутлақо хотиржам бўлур. Унинг хотиржамлиги шунчалик улуғ мақом, унга очкўз кимсалар пул сарфлаб ҳам ета олмайди. Очкўз кимса пули қанча кўпайса, яна ҳам кўпайтиришни  хоҳлайди. Мол давлати кўпайган сари ороми ва тинчи йўқолади. Ҳолбуки, хотиржамликка мол-давлатнинг ўзи кифоя қилмайди.
Ҳомид Лифофий айтади:
«Тўрт нарсани изладик ва изланиш йўлида хато қилиб, бошқа тўрт нарсани топдик: бойликни молдан изладик, лекин уни қаноатдан топдик. Роҳатланишни серобчиликдан изладик, аммо уни молнинг озгинасидан топдик.  Лаззатланишни неъматдан изладик, лекин уни соғлом бадандан топдик. Ризқни ердан изладик, лекин уни осмондан топдик». (Мунаббиҳот)
Айтибдиларки, қадим замонда Эрон юртида бир Алоуддин исмли киши яшар эди. Унинг олдига сипо кийнган бир йигит келиб:
— Мeн йўл тўсар қароқчи эдим. Бир неча кун бўлди, барча гуноҳларимга тавба қилдим. Энди умримни ҳалол касб билан ўтказмоқчиман. Айтишларича Сиз ҳалоллик билан пул топар экансиз. Шунинг учун  ҳузурингизга келдим. ўтказмоқчиман. Бу сандиқ ичида эллик минг олтинга тенг қимматбаҳо буюмлар бор. Буларни олиб, ўз ҳалол пулингиздан минг олтин берсангиз, уни дастмоя қилиб ишлатаман,
Алоуддин қараса, сандиқ олтин идишлар, лаъл, ёқут, гавҳарлар билан лиқ тўла эди. Дарҳол у йигитга минг олтин берди. Йигит минг олтинни олгандап кeйии Алоуддин билан хайрлашиб, чиқиб кeтди. Эртаси кун эрталаб Алоуддин гавҳаршуносларни чақириб, уларга сандиқдаги нарсаларни кўрсатди. Қарасалар олтин, гавҳар идишлар, лаъл, ёқут деганлари аслида олтин ҳалли шиша экан. Алоуддин хизматчиларига уни топиб кeлтиришни буюрди. Хизматчилар у йигитни суриштирдилар, изладилар, лeкин унинг изини ҳам топиша олмади.

Асака туманидаги Пастки Қурама жомеъ масжиди имом хатиби Абдураҳимов Маҳмуджон