Bir yili Makkada qurg‘oqchilik bo‘ldi. Odamlar yomg‘ir so‘rab uch kun istisqo namozini o‘qidilar, ammo yomg‘ir yog‘madi. Abdulloh ibn Muborak aytadilar: Menda odamlar orasidan chiqib, yolg‘iz holda Allohga duo qilish fikri tug‘ildi. Shoyad, Parvardigorning rahmi kelib, duoimni ijobat qilsa, deb o‘yladim. Bas, odamlardan chetlanib, g‘orlardan biriga kirdim. Ko‘p o‘tmay, bir qora g‘ulom ham kirib keldi. Ikki rak’at namoz o‘qib, boshini sajdaga qo‘ydi va Allohga duo qila boshladi. Men uni eshitib turardim, u shunday iltijo qildi: «Ilohim! Albatta, bu bandalaring uch kun yomg‘ir so‘radilar, sen ularga bermading. Izzating haqqi, hatto yomg‘ir yubormaguningcha boshimni ko‘tarmayman». U boshini ko‘tarmasdanoq yomg‘ir yog‘a boshladi. U turib ketgach, men unga ergashib bordim. Shaharga yetib kelgach, u bir hovliga kirib ketdi. Hovlidan biror odam chiqqunicha kutishni niyat qilib, eshikning oldiga o‘tirdim. Bir odam chiqqach: «Bu hovli kimniki?» deb so‘radim. U: «Falonchiniki», dedi. Men kirdim va qul sotib olish niyatida ekanimni aytdim. Uyning egasi menga bir g‘ulomni ko‘rsatdi. Men: «Bundan boshqasini xohlayman. Yana bormi?» deb so‘radim. U esa: «Mening yana bitta g‘ulomim bor, lekin u senga to‘g‘ri kelmaydi», dedi. «Nima uchun?» deb so‘radim. «Chunki u dangasa», dedi. Men qulni ko‘rsatishini iltimos qildim. Uni ko‘rganimda: «Shuni sotib olaman, qanchaga sotasan?» dedim. «Men buni yigirma dinorga sotib olganman, lekin o‘n dinorga ham arzimaydi. Agar xohlasang, o‘n dinorga sotaman», dedi. Men yigirma dinorga sotib oldim. G’ulom esa menga: «Ey Ibn Muborak, nima uchun meni sotib olding, men senga xizmat qilmayman», dedi. Men uning ismini so‘raganimda: «Ahbo», deb javob berdi. Uni uyimga olib keldim. U tahorat qilishni xohladi. Men unga suv keltirdim. U tahorat qilib namoz o‘qidi va sajda qildi. Men nima deyayotganini eshitish uchun unga yaqinlashdim, u esa: «Ey sirlarning sohibi, albatta, sir zohir bo‘ldi. Men esa mashhur bo‘lganimdan keyin yashashni xohlamayman», der edi. So‘ng bir muddat jim bo‘lib qoldi. Uni turtib ko‘rsam, vafot etan ekan».

Jobir raziyallohu anhu aytadilar: «Zulm qilishdan ehtiyot bo‘linglar. Albatta, zulmat qiyomat kuni zulumot bo‘ladi».

Ibn Abbos raziyallohu anhu aytadilar: «Olti kishi olti narsa sababli do‘zaxga kiradi: Hokimlar zulm, a’robiylar mutaassiblik, nodon­ilmsizlar jaholat, boshliqlar kibr, tujjorlar xiyonat, ulamolar hasad sababli».

Odam alayhissalom aytardilar: «Albatta, Alloh Muhammadning ummatiga menga bermagan afzalliklarni berdi. Birinchisi, mening tavbam Makkada qabul qilindi. Muhammadning ummati qaerda tavba qilsa, Alloh ularning tavbasini qabul qiladi. Ikkinchisi — men kiyimda edim, osiy bo‘lganimda yalang‘och qoldim. Muhammadning ummati esa yalang‘och holda osiy bo‘lsalar ham, ularni liboslantiradi. Men osiy bo‘lganimda men bilan ayolimning orasi ajratildi. Ammo Muhammadning ummati Allohga osiy bo‘lsalar ham, ayollari bilan oralari ajratilmaydi. To‘rtinchisi — men jannatda osiy bo‘ldim, natijada u yerdan chiqarildim, ammo Muhammadning ummati jannatdan tashqarida osiy bo‘lsalar-da, agar tavba qilsalar, Alloh ularni jannatga kiritadi».

Qirq to‘rtinchi majlis
Zikr va tavhid bayoni

Alloh aytadi: «Ey mo‘minlar! Allohni ko‘p zikr qilinglar! Va ertayu kech U zotni poklab tasbeh aytinglar! U sizlarni (kufr) zulmatlaridan (iymon) nuriga chiqarish uchun sizlarga marhamat ko‘rsatadigan Zotdir. Uning farishtalari ham (haqlaringizga duo qilurlar). U mo‘minlarga mehribon bo‘lgan zotdir» (Ahzob surasi, 41—43-oyatlar).

Rasululloh sollallohu alayhi va sallam shunday dedilar: «Kim menga bir kunda besh yuz marta salovot aytsa, aslo faqir bo‘lmaydi».

Rasululloh sollallohu alayhi va sallam: «Allohning zikridan boshqa gaplarni ko‘paytirmanglar! Chunki zikrdan o‘zga gaplarni ko‘paytirish qalbni qattiqlashtiradi. Odamlar ichida Allohdan eng uzoqrog‘i qalbi qattiqlaridir», deganlar.

Hikoya qilinishicha, Allohning solih bandalaridan biri vafot etdi. Uni odamlardan biri tushida ko‘rib, ahvol so‘radi. U aytdi: «Mening oldimga yuzlari go‘zal, hidlari judayam xushbo‘y bo‘lgan ikkita farishta keldi va mendan «Rabbing kim?» deb so‘rashdi. Men: «Agar imtihon-sinash uchun so‘rayotgan bo‘lsalaring, bu haromdir, agar sizlar bilish uchun so‘rayotgan bo‘lsalaring: «Rabbim Alloh», deb aytdim. Ular keta boshladi. Men esa: «Menga sayyidimdan xabar keltirmagunlaringcha ketmanglar», dedim. Shu payt «Bu mening bandamdir», degan nido eshitildi va ular ketishdi».

Abu Hurayra raziyallohu anhu rivoyat qilgan hadisda Rasululloh sollallohu alayhi va sallam aytadilar: «Me’roj kechasida bir dengizni ko‘rdim, uning miqdorini Allohdan boshqa hech kim bilmaydi. Uning qirg‘og‘ida qush suratidagi bir farishta o‘tirardi. Uning yetmish mingta qanoti bor. Agar banda: «Subhonalloh», desa, joyidan qo‘zg‘aladi, agar: «Alhamdulillah», desa, qanotini yozadi va: «La-a ilaha illalloh», desa, uchadi, «Allohu akbar» deganda, o‘zini dengizga tashlaydi, agar: «La-a havla va la-a quvvata illa billahil aliyyil ‘aziym», desa, dengizdan chiqadi-da, qanotlarini silkitadi, har bir qanotidan yetmish mingta tomchi tushadi. ¥ar bir tomchidan Alloh bittadan farishta yaratadi. Bu farishtalar qiyomatgacha yuqorida aytilgan zikrlarni aytguvchi mo‘min uchun tasbeh, tahlil va istig‘for aytadi».

Rasululloh sollallohu alayhi va sallam aytadilar: «Alloh arshning qarshisida bir ustun yaratgan. Agar banda «La-a ilaha illallohu Muhammadur Rasululloh», desa, ustun tebrana boshlaydi. Alloh: «Ey ustun, to‘xta!» deganda, ustun: «Qanday to‘xtayin, haligacha bu so‘zni aytuvchini mag‘firat qilmading?!» deb aytadi. Alloh: «Uni mag‘firat qildim», degach, ustun to‘xtaydi».

Hikoya qilinadiki, Muso alayhissalom ketayotgan vaqtlarida judayam qari bir cholning olov yoqib, unga sig‘inayotganini ko‘rdilar. Shunda Muso alayhissalom: «Ey qariya! Necha yildan buyon bu olovga sig‘inyapsan?» deb so‘radilar. U: «To‘rt yuz to‘qson yildan beri», deb javob berdi. Muso alayhissalom: «Ey qariya! Olovga sig‘inishdan tavba qilish va Allohga qaytish vaqti kelmadimi?!» deganlarida, qariya: «Ey Muso! Agar Allohga qaytsam, meni kechiradimi?!» deb so‘radilar. Muso alayhissalom: «Nega kechirmaydi?! Vaholanki, U arhamur-rohimiyn bo‘lsa», dedilar. Shunda u: «Ey Muso! Agar Alloh o‘ziga qaytuvchilarning tavbasini lutfi-karami bilan qabul qilarkan, menga Islomning xabarini ber», dedi. Muso alayhissalom Islomni xabarini bergan vaqtlarida, u Islomga kirdi va «La-a ilaha illallohu Muso Rasululloh» dedi hamda islomga kirganidan xursand bo‘lib, bir qichqirdi-da, yiqildi. Muso alayhissalom uni qimirlatib ko‘rsalar, vafot etgan ekan. So‘ng uni kafanlab, dafn qilib, qabrining ustida: «Ey Rabbim, faqatgina bitta tavhid kalimasinigina aytgan bu bandangga qanday muomala qilganingni bilmoqchi edim», dedilar. Shunda Jabroil alayhissalom kelib: «Ey Muso! Rabbing senga salom aytdi va: «Kimki: «La-a ilaha illalloh Muso Rasululloh», desa biz uni o‘zimizga yaqinlashtirishimizni va jannat liboslari bilan kiyintirishimizni bilmaysizmi?» dedi», dedilar. Muso alayhissalom qavmlarining oldiga qaytib bordilar va qissani aytib berdilar. Ular tavhid kalimasining harflarini sanashsa, yigirma to‘rtta chiqibdi. Alloh bu kalimaning har bir harfi uchun yigirma yillik gunohni kechiribdi.

Xabarlarda kelishicha, bir banda qiyomat kuni Allohning huzuriga keltirilib, hisob-kitob qilinadi. Gunohining ko‘pligi va savobining ozligi sababli do‘zaxga haqli bo‘ladi. Do‘zaxga yaqinlashtirilgach, u qaltiray boshlaydi. Shunda Alloh: «Ey Maloikalar! Uning nomai a’moliga qaranglar-chi, biror savobi bormikan?» deydi. Ular: «O’ Parvardigor, biror narsa topmadik», deydilar. Shunda Alloh: «Mening huzurimda uning uchun bir amal bordir. Kechalarning birida u uyqusidan uyg‘ondi va meni zikr qilmoqni xohladi, lekin uyqu g‘olib kelib, meni zikr qilolmay uxlab qoldi. Shu sababli Men uni mag‘firat qildim», deydi.

Said raziyallohu anhu rivoyat qiladilar: «Rasululloh alayhissalom aytdilar: «Shayton alayhi la’na Allohga aytdiki: «Ey Rabbim! Izzating va jalolingga qasam, modomiki bandalaringning ruhlari jasadlarida ekan, men ularni adashtirish, kufr va masiyatga boshlash harak’atida bo‘laman». Alloh shunday javob berdi: «Ey mal’un! Izzatim va jalolimga qasam, modomiki bandalarim Meni zikr qilishda va Mendan istig‘for so‘rashda davomiy bo‘lar ekanlar, Men ham ularni kechirishda davomli bo‘laman».

Rasululloh sollallohu alayhi va sallam marhamat qiladilar: «Qiyomat kuni bir bandani tarozining oldiga keltiradilar. Uning to‘qson to‘qqiz daftari bo‘lib har bir daftar ko‘zining nuri yetadigan darajada uzunlikda bo‘ladi. Bu daftarlar uni xato va gunohlari bilan to‘lgan bo‘ladi. Ular tarozining bir pallasiga qo‘yiladi. So‘ng chumolidek keladigan varaq keltiriladi. Unda «La-a ilaha illallohu Muhammadur Rasululloh», deb yozilgan bo‘ladi. U tarozining ikkinchi pallasiga qo‘yiladi. Tavhid kalimasi barcha xatolardan og‘ir keladi. Alloh uni do‘zaxdan qutqarib, jannatga kirgizadi».

Faqih Abu Lays aytadilar: «Kim, yettita kalimani yodlab, muhofaza qilsa, u Alloh huzurida ham, farishtalar huzurida ham sharaflidir. Agar-chi gunohlari dengiz ko‘pigichalik ko‘p bo‘lsa ham, Alloh uni mag‘firat qiladi va u ibodatning halovatini topadi. Birinchisi — har bir ishni boshlashdan avval «Bismillah» demoq. Ikkinchisi — har bir ishdan forig‘ bo‘lgach, «Alhamdulillah», demoq. Agar bekorchi, foydasiz gaplarni gapirib qo‘ysa, «Astag‘firulloh», demoq. To‘rtinchisi — agar ertaga bir ishni qilishni xohlasa, «Inshaalloh» demoq. Beshinchisi — yomon amalga ro‘baro‘ bo‘lsa, «La-a havla va la-a quvvata illa billahil aliyyil ‘aziym» demoq. Oltinchisi — agar musibat yetsa, «Inna lillahi va inna ilayhi roji’un» demoq. Yettinchisi — «La-a ilaha illallohu Muhammadur Rasululloh» deyishda davomli bo‘lmoq».

Yettita narsa qabrni nurafshon qiladi. Ulardan har biri Qur’oni karimda mavjuddir. Birinchisi — ibodatda ixlos qilmoq. Zero, Qur’oni karimda: «Holbuki, ular faqat yagona Allohga, U zot uchun dinni xolis qilgan, to‘g‘ri yo‘ldan og‘magan hollarida ibodat qilishga va namozni to‘kis ado etishga, hamda zakotni (haqdorlarga) ato etishga buyurilgan edilar», deyilgan. Ikkinchisi — ota­onaga yaxshilik qilish. Zero, Qur’oni karimda: «Allohga ibodat qilinglar, unga biron narsani sherik qilmanglar va ota­onaga yaxshilik qilinglar», deyilgan. Uchinchisi, silai rahm, ya’ni qardoshlik aloqalarini bog‘lash. Qur’oni karimda: «Qarindoshlarning haqqini ado eting», deyilgan. To‘rtinchisi — umrni ma’siyatda zoe qilmaslik. Qur’oni karimda bu haqda shunday deyilgan: «Sizlar Allohga qaytadigan kundan qo‘rqinglar». Beshinchisi — Nafsu havoga ergashmaslik, zero, Qur’oni karimda: «Ey iymon keltirganlar, o‘zlaringizni va ahllaringizni do‘zaxdan saqlanglar»; «Endi kim (hayoti dunyodalik paytida qiyomat kuni mahshargohda) Parvardigorining (huzurida) turishi (va U zotga hisob­kitob berishi)dan qo‘rqqan va nafsini havoyi xohishlardan qaytargan bo‘lsa, u holda faqat jannatgina (uning uchun) joy bo‘lur», deyilgan. Oltinchisi — Allohga toat-ibodat qilishga sa’y-harak’at qilish. Qur’oni karimda: «Rabbingiz tarafidan bo‘lgan mag‘firatga va kengligi osmonlaru yercha bo‘lgan, taqvodorlar uchun hozirlab qo‘yilgan jannatga shoshilinglar», deyilgan. Yettinchisi — Allohni ko‘p zikr qilish. Zero, Qur’oni karimda: «Ey mo‘minlar! Allohni ko‘p zikr qilinglar va ertayu kech U zotni poklab tasbeh aytinglar», deyilgan.

Rasululloh sollallohu alayhi va sallam aytdilar: «Zikrning afzali «La-a ilaha illalloh»dir. Bu hadisni Jobir raziyallohu anhu rivoyat qilganlar. Nabiy sollallohu alayhi va sallam: «Alhamdulillah» duoning afzali», deganlar. Chunki duo banda Rabbini zikr qilish va Undan fazlini so‘rashdan iboratdir. «Alhamdulillah» kalimasida shu ma’no mavjud. Shukrning boshi ham «Alhamdulillah»dir. Rasululloh sollallohu alayhi va sallam: «Alhamdulillah shukrning boshidir. Allohga hamd aytmagan banda Allohga shukr qilmabdi», deganlar. Shukr esa, ne’matning ziyoda bo‘lishiga sabab. Zero, Alloh: «Agar shukr qilsalaring, batahqiq, ziyoda qilaman», degan. Bas, shunday ekan, kim «Alhamdulillah» desa, Allohga hamdu sano aytish bilan birga fazlu rahmatini ham so‘ragan bo‘ladi.

Qirq beshinchi majlis
Zikrning fazilati

Alloh taolo aytadi: «Albatta, Alloh ham, Uning farishtalari ham payg‘ambarga duo-salovot ayturlar. Ey mo‘minlar! Sizlar ham u zotga salovot va salom aytinglar» (Ahzob surasi, 56­oyat).

Rasululloh sollallohu alayhi va sallam dedilar: «Kimning oldida zikr qilinsamu, u menga salovot aytmasa, burni yerga ishqalsin».

Abu Hurayradan rivoyat qilinishicha, Rasululloh sollallohu alayhi va sallam marhamat qiladilar: «Alloh bir farishtani yaratib, unga butun xaloyiqning ovozini eshitish imkonini bergan. U qiyomat kunigacha mening qabrim tepasida qoyim turadi. Ummatimdan kim menga salovot aytsa, bu farishta menga «Ey Muhammad! Falonchi o‘g‘li falonchi sizga salovot aytdi», deb xabar beradi». Sahobalar: «O’ Rasululloh! «Albatta, Alloh ham, uning farishtalari ham payg‘ambarga duo-salovot ayturlar», degan oyat haqida bizga habar bering», deyishdi. Shunda u zot: «Bu berkitilgan ilmdandir. Agar sizlar so‘ramaganingizda edi, u haqda xabar bermasdim. Alloh menga ikkita farishtani vakil qilgan. Biror bir musulmon kishi huzurida zikr qilinsam-u, u menga salovot aytsa, u ikki farishta unga: «Seni Alloh mag‘firat qilsin», deydi va boshqa farishtalar: «Omin», deyishadi. Bir musulmonning oldida zikr qilinsam-u, u menga salovot aytmasa, u ikki farishta: «Seni Alloh mag‘firat qilmasin» deydi, qolgan farishtalar ham: «Omin», deydi», dedilar.

Anasdan raziyallohu anhu rivoyat qilingan hadisda Rasululloh sollallohu alayhi va sallam aytadilar: «Biror bir duo yo‘qki, u duo bilan osmon o‘rtasida parda bo‘lib, to‘xtab turadi, hattoki payg‘ambarga salovot aytilmaganicha, agar salovot aytilsa, u parda yirtiladi», dedilar.

Hikoya qilinishicha, solihlardan biri tashahhudda o‘tirib, Rasululloh sollallohu alayhi va sallamga salovot aytishni esdan chiqardi. So‘ngra Rasululloh sollallohu alayhi va sallamni tushida ko‘rdi. Payg‘ambar alayhissalom undan: «Nima uchun menga salovot aytishni unutding?» deb so‘radilar. U esa: «Allohga hamdu sano aytish va Unga ibodat qilish bilan mashg‘ul bo‘lib, salovot aytishni unutibman», dedi. Rasululloh sollallohu alayhi va sallam: «Albatta, amallar va duolar toki menga salovot aytilmagungacha ushlanib qoladi. Agar banda qiyomat kuni butun dunyo ahlining amali bilan kelsa-yu, menga salovot aytmagan bo‘lsa, uning amallari rad qilinadi», dedilar.

Boshqa bir hadisda: «Qiyomat kuni menga nisbatan insonlarning eng haqlirog‘i menga ko‘p salovot aytganidir», deyilgan.

Zohidlardan biri tushida Rasululloh sollallohu alayhi va sallamni ko‘ribdi. Zohid Payg‘ambar sollallohu alayhi va sallamga yuzlansa, u kishi unga qaramabdilar. «O’ Rasululloh! Siz mendan g‘azablanganmisiz?» deb so‘rabdi. Rasululloh sollallohu alayhi va sallam: «Yo‘q», debdilar. Zohid: «Meni tanimayapsizmi? Men falonchi zohid bo‘laman», deganida, «Seni tanimadim», debdilar. U: «O’ Rasululloh! Men ulamolarning: «Payg‘ambarimiz ummatlarini xuddi ota­ona bolasini tanigandek taniydi», deganlarini eshitganman», deganida, u zoti bobarokat: «Ulamolar to‘g‘ri aytibdi, payg‘ambar ummatini ota­ona bolasini tanigandan ham yaxshiroq taniydi. Ya’ni, payg‘ambariga ko‘p salovot aytgan ummatini», deb javob beribdilar.

Abdurahmon ibn Avfdan rivoyat qilindi: «Rasululloh sollallohu alayhi va sallam aytadilar: «Mening oldimga Jabroil keldi va aytdiki: «Ey Muhammad! Sizga kim salovot aytsa, unga yetmish ming farishta salovot aytadi. Kimga farishtalar salovot aytsa, u jannati bo‘ladi».

Hasan Basriydan rivoyat qilinadi: U kishi tushlarida Abu Asmoni ko‘ribdi. So‘rabdiki: «Ey Abu Asmo, Alloh senga qanday muomalada bo‘ldi?» «Meni mag‘firat qildi», debdi. «Nima sababli?» deb so‘rabdi. U: «Har qachon hadis aytsam, Rasululloh sollallohu alayhi va sallamga salovot aytardim», deb javob beribdi.

Rasululloh sollallohu alayhi va sallam dedilar: «Mening oldimga Jabroil, Mikoil, Isrofil va O’lim farishtasi keldi. Jabroil alayhissalom: «O’ Rasululloh! Kim sizga bir kunda o‘n marta salovot aytsa, qiyomat kuni men uning qo‘lidan ushlab, sirot ko‘prigidan yashin tezligida o‘tkazib qo‘yaman», dedi. Mikoil alayhissalom: «Men uni sizning Havzi Kavsaringizdan sug‘oraman», Isrofil alayhissalom: «Men esa boshimni sajdaga qo‘yaman, toki Alloh uni mag‘firat qilmaguncha ko‘tarmayman», dedi. O’lim farishtasi: «Men uning jonini payg‘ambarning jonini olgandek yengillik bilan olaman», dedi». Nabiy alayhissalom: «Alloh bir toifa farishtalarni yaratganki, ularning qo‘llarida oltindan qalam, kumushdan daftarlari bordir. Ular faqatgina menga va ahli baytimga aytilgan salovotlarnigina yozadilar», dedilar.

Hikoya qilinadiki, bir yahudiy musulmon kishi uning tuyasini o‘g‘irlaganini da’vo qildi. Bunga munofiqlardan to‘rttasi yolg‘on guvohlik berdi. Rasululloh sollallohu alayhi va sallam tuyani yahudiyga qaytarishga va muslimning qo‘lini kesishga buyurdilar. Musulmon kishi hayratda qoldi va boshini osmonga ko‘tarib: «Ey Rabbim! Ey Mavlom! Albatta, men bu tuyani o‘g‘irlamaganimni bilasan!» dedi va aytdiki: «O’ Rasululloh! Albatta, sizning hukmingiz haqdir. Lekin bu tuyadan men haqimda so‘rang». Rasululloh sollallohu alayhi va sallam: «Ey tuya! Sen kimnikisan?» dedilar. Tuya fasohatli til bilan: «O’ Rasululloh! Albatta, men bu muslimnikiman. Bu guvohlar yolg‘onchidirlar», dedi. Shunda Nabiy alayhissalom: «Ey muslim! Sen nima amal qilgan edingki, Alloh sening haqligingni isbotlash uchun tuyani gapirtirdi?» deb so‘radilar. U: «O’ Rasululloh sollallohu alayhi va sallam! Men har kecha uxlashdan avval sizga o‘n marta salovot aytaman», deb javob berdi. «Menga aytgan salovoting tufayli bu dunyoda qo‘ling kesilishidan najot topding, oxiratda esa azobdan najot topasan», deya marhamat qildilar Nabiy sollallohu alayhi va sallam.

Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi va sallam dedilar: «Kim ertalab o‘n marta va kech kirgach o‘n marta menga salovot aytsa, qiyomat kuni Alloh uni o‘lkan dahshatdan omonda saqlaydi va payg‘ambarlar, siddiqlar bilan birga bo‘ladi», dedilar.

Sufyon Savriy aytadilar: «Hajga borgan vaqtimda haramda bir kimsani ko‘rdim, haram Makkaning qaysi tarafida bo‘lmasin, tavofdami, Arofotdami, Minodami faqat Rasululloh sollallohu alayhi va sallamga salovot aytardi. Men unga: «Ey kimsa, har bir maqomning zikr va duosi bor. Senga nima bo‘ldiki, duo ham, zikr ham qilmasdan, faqat salovot aytyapsan?» dedim. U: «Buning qissasi bor», dedi. «Menga uning xabarini ber», dedim. U: «Xurosondan Makkaga haj uchun chiqdim. Men bilan birga otam ham bor edi. Kufaga kelganimizda otam kasal bo‘lib, vafot etdi. Men otamning kiyimi bilan yuzini yopdim. So‘ng yuzini ochsam eshakning suratiga o‘xshab qolganini ko‘rdim. Bundan qattiq qayg‘urdim. Bir payt uxlab qolibman. Tushimda bir kishi bizlarning oldimizga keldi, uning yuzida niqob bor edi. U kishi niqobini yuzidan oldi va menga: «Nega bunchalik g‘amginsan?» dedi. «Bu balo sababli nega g‘amgin bo‘lmayin», dedim. U otamning oldiga bordi va yuzini siladi, natijada otam balolangan narsasidan qutildi. Borib yuziga qarasam, yuzi to‘lin oydek porlab turibdi. Shunda men u kimsaga: «Kimsiz?» dedim. U kishi: «Mustafoman», dedi. Shunda men u kishining ridolaridan ushlab, Xudo haqqi, menga bu qissani xabarini bering deb, so‘raganimda aytdilarki: «Sening otang hayotlik vaqtida har kecha uxlashdan avval menga yuzta marta salovot aytardi. Lekin otang sudxo‘r bo‘lib, Allohning hukmida sudxo‘rni bu dunyoda yoki oxiratda eshak suratida qilish bordir. U menga salovot aytgani sababli, ummatimning amallarini arz qiladigan farishta kelib, otangning holatini bildirdi». Shundan keyin men Alloh otamni shafoat qilmog‘ini so‘rab, har kecha Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi va sallam yuz marta salovot aytishni odat qildim».

Rasululloh sollallohu alayhi va sallam: «Haqiqiy baxil uning oldida zikr qilinsamu, menga salovot aytmagan kimsadir», dedilar.

Rasululloh sollallohu alayhi va sallam marhamat qiladilar: «Kim menga bir marta salovot aytsa, gunohi qolmaydi».

Anasdan raziyallohu anhu rivoyat qilinishicha, Rasululloh sollallohu alayhi va sallam: «Kim menga bitta salovot aytsa, Alloh unga o‘nta salovot aytadi. Uning o‘nta gunohini o‘chirib, martabasini o‘n daraja ko‘taradi», dedilar.

Podshohlar ularni yaxshi ko‘rgan va hurmatlagan kimsani yaxshi ko‘radi. Alloh esa Malikul mulk (ya’ni, podshohlarning podshohi) va U bu karamga loyiqdir. Bas, shunday ekan, kim Uning habibi Nabiyiga salovot aytib, sharaflasa, Alloh tarafidan izzat-ikromga, rahmatga, gunohlarining kechirishiga va darajasining ko‘tarilishiga haqli bo‘ladi.

«Sollallohu ala Muhammad» degan so‘zning ma’nosi — Alloh u kishining shariatini g‘olib etish va zikrini oliy qilish bilan bu dunyoda ulug‘lasin va oxiratda ummatini shafoat qilishlariga izn bersin, deganidir. Salovot aytishdan maqsad Allohga qurbat hosil qilish, amriga taslim bo‘lish va payg‘ambarimizning haqlarini o‘tashdir. Salovotning eng ehtiyotlisi har safar Rasulullohning nomlarini eshitganda aytishdir. ¥ar doim, erta-yu kech ayniqsa, juma kunlari salovotni ko‘paytirish oqil kimsaga vojibdir.