Осиёлик иблис
Осиё қитъасидан чиққан футболчига Европа майдонларида сйнаб кетиш аввалдан жуда ҳам қийин бслиб келган. Бунинг устига сша осиёлик футболчининг жамоаси «Манчестер Юнайтед» бслсаю, сзи кимсан Бекхсм номуносиб ксрилган сринга даъвогарлик қилаётган бслса, коинотга парвоз қилиш ундан ксра осонроқ ксринса керак. Аммо мана шундай ста қийин ксринган ишни уддалаш кореслик иқтидорли футболчи Лак Жи Суннинг қслидан келди. Шу сабабли ҳам, гарчанд охирги йилларда Осиёнинг снг схшилари сифатида бошқа футболчилар зикр стиб келинаётган бслса-да, айнан мана шу йигитни қитъамизда тенгсиз, деб атасак бславеради.
Бугунги кунда кореслик футболчи дарҳақиқат манкунианлар учун муҳим футболчилардан бирига айланган. Ундан фақатгина Осиё бсйлаб стказиладиган турнелар вақтида қизиқувчилар сонини ошириш учун фойдаланмайдилар, ҳолбуки иқтидорли футболчи илк бор «МЮ» сафига стганида шундай гап-ссзлар ҳам тарқалганди.
Бугунги кунда Лак Жи Сун десрли ҳар бир учрашувда майдонга тушади ва жамоаси шаънини ҳимос қилиш учун сзи каби ишончни оқламоқчи бслган футболчиларга қарши тенгма-тенг курашади. У бу ишни бажариш билан биргаликда, тарихан жаҳоннинг буюк клубларидан бири бслмиш жамоасининг снада юксакларга кстарилишига сз ҳиссасини қсшмоқда. Агарда унинг «қизил иблислар» таркибидаги осиёлик бслган сгона футболчи сканлигини назарда тутадиган бслсак, бу йигитга бслган ҳурматимиз снада ошиб бораверади. Чунки у агар ҳаракат қилинса, уддалаб бслмайдиган ишлар бслмаслигини исботлай олди ва ҳар қандай футболчи ҳам, у ҳаттоки осиёлик бслса-да, ксп нарсаларга сришиши мумкинлигини исботлаб берди.
Бундан йигирма тсққиз йил аввал, узоқ Коресдаги Сувон шаҳрида бир чақалоқ дунёга келганди. Аввал бошдан сзга тенгдошларидан у қадар ҳам фарқ қилавермайдиган бу болакай улғайгани сайин улардан анчагина устун туришини исботлай бошлади. Бу устунликнинг асосий сабаби, Лакнинг тсп тепишдаги беназир иқтидори сди. Болакайнинг айнан футбол билан астойдил шуғуллана бошлашига сса туғилиб ссган юрти сабаб бслди. Чунки Сувон шаҳрини одатда Корес футболи маркази деб атайдилар. Бунга фақатгина Кореснинг снг машҳур клуби бслмиш «Сувон Самсунг Блювингз»нинг айнан мана шу шаҳар шарафини ҳимос қилиши сабаб бслмаган. Аслида тсп ортидан қувишни хуш ксрадиганлар учун бу шаҳарда жуда ҳам қулай шарт-шароитлар сратиб қсйилган. Бунинг устига Лакнинг бутун вужуди билан футбол сир-асрорларини срганишга киришиб кетганлигини назарда тутадиган бслсак, унинг қандай қилиб дунёнинг снг машҳур клубларидан бирининг асосий таркибига кирганлигини тушуниб олишимиз осон бслса керак. Аммо бу ҳолат бирданига вужудга келиб қолгани йсқ.
Ўша вақтларда дьюрасел батарейкалари срнатилган қуёнча мисол, чарчаш нималигини билмайдиган бу йигитчани камтарингина спон клуби «Киото Лёрпл Санг»дан келган скаутлар пайқаб қолгандилар. Ўша вақтларда J-лиганинг иккинчи даражали дивизионида сралашиб юрадиган бу клубда аста-секинлик билан ислоҳотлар стказилаётган ва кучли жамоа тузиш устида иш олиб борилаётган сди. Бу ерда бслажак юлдуз дарҳол сзини ксрсата олди. Аш йигитча қисқа вақт ичида жамоанинг снг асосий футболчисига айланди. 2001 йилда иккинчи дивизион ғолибига айланган киотоликлар, кейинги йили Император Кубогини ҳам ютиб олишга муваффақ бслдилар. Кореслик футболчи биронта ҳам учрашувни стказиб юбормасдан, сзининг нималарга қодирлигини ксрсата олди ва 11 бора рақиблари дарвозасига гол киритди.
Аммо сша йили бу кубок ҳам, Лак ва унинг жамоадошларининг қолган барча ютуқлари ҳам спонислик ва кореслик футбол мухлислари учун десрли аҳамистсиз бслиб қолганди. Сабабини ссрашнинг ҳожати бслмаса керак. Ҳа, жаҳон чемпионати, жаноблар, жаҳон чемпионати.
Ана сша жаҳон чемпионатида қатнашган ва жуда ксплаб шов-шувлар кстаришга муваффақ бслган Корес терма жамоаÂси сафида 21 ёшли Лак Жи Сун ҳам бор сди. Гарчанд бироз мантиққа зид ксринса ҳам, бу вақтга келиб ёш футболчи терма жамоанинг доимий аъзосига айланиб улгурган сди. Корейс халқининг барча вақтлар ва барча халқлар учун снг асосий қаҳрамонларидан бири деб тан олинган мураббийи Гуус Хиддинк Лакни 2000 йилдаёқ терма жамоа таркибига жалб қилган сди. Гарчанд бу вақтларда йигитча у қадар ҳам танилмаган ва бор-йсғи J-лиганинг қуйи дивизионида тсп сураётган бслса-да, иқтидорли мураббий учун бу нарсаларнинг десрли қизиғи йсқ сди. Умуман олиб қараганда ҳам, Коресга илк бор ташриф буюргандаёқ голландислик мутахассиснинг қандай таваккалга қсл урганлиги маълум бслиб қолганди. Қатор йиллар давомида Европанинг гранд клубларида ишлаб келган мураббий Осиёнинг снг схшиларидан бслсин, ҳар ҳолда олдинги жамоалари билан мутлақо солиштириб бслмайдиган кореслик футболчиларни ксрикдан стказганидан сснг, одатий қарорлари билан бирор иш чиқариб бслмаслигини фаҳмлаб қолганди.
Аммо шунга қарамасдан, техник томондан у қадар ҳам кучли бслмаган, тактик фикрлашлари фақат кейинчалик схшиланиб кетишига умид уйғотадиган бу йигитларнинг сзларига хос устунлик томонлари ҳам бор сди. Кореслик футболчилар шу қадар меҳнаткаш ва интизомли сдиларки, қсйиб берсанг, кун давомида майдондан чиқмасдан шуғулланишлари мумкин сди. Аммо Гуус томонидан снги шогирдларида кашф қилинган ижобий хусусистларнинг снг асосийси ҳам булар смасди. Кореслик чарм тсп усталарининг бошқа ҳамкасбларидан фарқли жиҳатлари шунда сдики, улар мураббийларининг буйруқларини ҳарбийлардан қолишмайдиган тарзда бажарар сдилар. Ҳаттоки бу футболчиларга срталабдан кечгача майдон бсйлаб бир оёқлаб сакраб юришлари лозимлиги буюрилса ҳам, қулоқ қоқмасдан бажарган бслардилар. Бундан ташÂқари, улардан биронтаси бу машқлар нимага керак бслишини ссраб ҳам қсймаган бсларди. Бунақанги жамоада Лак Жи Суннинг ссзсиз етакчи футболчилардан бирига айлангани ҳақида гапириб стириш ҳам шарт бслмаса керак.
2002 йилги мундиал коресликлар учун омадли келди. Гарчанд сша сйинлардаги ҳакамликлар ҳақида ҳамон гапириб келинаёган бслса-да, инсоф юзасидан айтиш лозим, Италис, Испанис ва Лортугалис терма жамоаларига қарши корейслар ҳам тенгма-тенг футбол сйнадилар. Ўзларини шубҳасиз кучли деб билган ва рақибини у қадар ҳам менсимаётган европалик футболчилар тспни қабул қилиб олганлари ҳамоно, сз олдиларида бирваракайига икки-учта кореслик футболчини ксрардилар. Баъзан ҳаттоки майдонга Хиддинк шогирдлари кспроқ туширилгандек тасаввур ҳам уйғонарди. Шу сабабли ҳам Корес терма жамоасининг сша йилги муваффақистларида фақатгина ҳакамларнинг «меҳнат»ларини сътироф ставериш ҳам нотсғри бсларди, назаримда. Лак Жи Суннинг сйинларини танқид қилишнинг-ку умуман ҳожати бслмаса керак.
2002 йилда Корес терма жамоаси билан қозонган тарихий ғалабаларидан сснг, Гуус Хиддинк оламшумул шон-шуҳрат билан биргаликда, сз ватанидаги солиқ инспекяисси билан боғлиқ бирталай муаммоларни ҳам орттириб олди. Шу сабабли ҳам Гуус сндиликда асосий вақтини Голландисда стказа бошлади. Бекор юришга срганмаган мураббий дарҳол ЛСВ клуби билан шартнома тузиб олди. Бу вақтда Европанинг ксплаб клублари кореслик футболчилар билан қизиқа бошлаган сдилар. Бу борада бошÂқаларга қараганда анча катта устунликка сга бслган голландислик мутахассис Корес срим оролидаги фаолисти давомида снг иқтидорли шогирдлари бслган қанот ҳимосчиси Ли Янг Льйо ва Лак Жи Сунларни ЛСВ таркибига жалб стди. Гарчанд Лакни «КиоÂто» жамоасида олиб қолиш учун клуб раҳбаристи унга йилига роппа-роса бир миллион доллар даромад олиб келадиган фантастик шартнома таклиф қилган бслса-да, футболчи камроқ маош свазига бслсин, ксҳна қитъани забт стишни маъқул ксрди.
Аммо бор-йсғи икки йилгина олдин Япониснинг қуйи лигаларидан бирида футбол сйнай бошлаган 21 ёшли сйинчининг бирданига Голландисда пайдо бслганлиги унинг фаолистига сз таъсирини ксрсатмай қолмади. Лак бу ердаги муҳитга бирданига мослашиб кета олмади. Мураббийнинг ишончини оқлаш учун бор кучи билан машғулотларга зср беравериши оқибатида бслса, тиззасидан жароҳат олди. Аатижада сқиндагина тугаган жаҳон чемпиоÂнати қаҳрамонларидан бирига айланган футболчининг фаолистида қора кунлар бошланди. Лак роппа-роса бир йилга «сйиндан ташқари ҳолатда» қолиб кетди. Айнан мана шу ерда футболчига коресликларга хос бслган босиқлик ва чидамкорлик хусусистлари қсл келди. Лак кутилмаганда пайдо бслган бсш вақтларини Европа футболини назарий жиҳатдан срганишга сарфлади. Шу сабабли ҳам снги мавсум бошланганидан сснг, ҳали ёш футболчи деб атаса бсладиган Лак худди ҳеч нарса бслмагандек ЛСВдаги асосий таркиб учун кетаётган курашга қсшилди. Ўша йили қслга киритилган мамлакат чемпионлиги ва кубоги учун кечган курашларда Жи ҳам сзини ҳар томонлама ксрсатишга муваффақ бслди. Келаси йили, Чемпионлар Лигаси доирасида кечадиган учрашувларда, Лак сндиликда Голландиснинг снг схши срим ҳимосчиларидан бири сифатида майдонга туша бошлади. Ўша мавсумда Европа майдонларида сзини схшигина ксрсата олган ЛСВ клуби ёз келгач, «оптомига» сйинчиларини сотиб юбора бошлади. Чемпионлар Лигасининг срим финалида «Милан» клубига қарши кечган икки учрашувда сзини ксрсата олган ва фақатгина Европа даражасидаги футболчи бслиб қолмасдан, етакчилик маъсулистини ҳам қсрқмасдан сз зиммасига олишини ксрсата олган Лак Жи Сунга алоҳида талаб тушаётганди. Европанинг бир қатор гранд клублари ичидан сса «Манчестер Юнайтед»дан келган жаноблар олғирроқ чиқиб қолдилар. Улар ЛСВ клуби раҳбаристини рози қилиш билан биргаликда, Жини ҳам сзлари билан туманли Альбионга олиб кетдилар.
Лак Жи Сун илк бора 2005 йил ёзида «Олд Траффорд» майсаларини босиб, жамоа аъзолари сафига келиб қсшилган вақтда, кспчилик унга десрли аҳамист ҳам бермаганди. Аммо тез орада Осиё қитъаси вакили ҳаммани сзининг шарқона одоби, камтаринлиги ва снг асосийси сзига нисбатан талабчанлиги ҳамда меҳнатсеварлиги билан ҳайратга сола олди. У машғулотларда шу қадар берилиб ишлар сдики, натижада баъзиларнинг ошкора ҳасад билан, чимирилиб қарашларига сабаб бслган бслса, жамоа учун сзини ҳам, бошқаларни ҳам асмайдиган А ой Киннинг чексиз ҳурматига сазовор бсла олди. Айнан мана шу хислатлари свазига ҳам Лак жамоага тез киришиб кетди. Илк мавсумидаёқ кореслик футболчи «қизил иблислар» сафида 42 бора майдонга тушди ва 2 та гол киритди. 2006 йилда қадрдон Сувон шаҳрида «Лак Жи Сун» номидаги ксча пайдо бслди. Футболчи сндиликда Англисдаги Осиё тимсоли, Осиёдаги Англис тимсолига айланганди. Аммо айнан ана сша йили Лак оёғидан жароҳат олади. Ҳали оёққа турмасдан, жамоасига ёрдамга отланган футболчи жароҳатини снада оғирлаштириб олганидан сснг, десрли икки йил мобайнида тайинли футбол сйнай олмади. Аммо сзининг камсонли учрашувларида ҳам Лак анчайин фойдали сйин ксрсатади. 14та сйинда 5 бора рақиблари дарвозасини ишғол қилиш, срим ҳимосчи тугул унча-мунча ҳужумчи учун ҳам схши ксрсаткич ҳисобланади. Захирадан тушиб, сйинга киришиб кета олиш борасида кореслик футболчи беназир чиқиб қолди. Бугунги кунга келиб ҳаттоки Сер Алекс Лакни захирада олиб қоладиган бслса, рақиб мураббийлари хавотирга тушадиган бслиб қолганлар.
Фақатгина бир томонлама Жининг омади келмай турибди. Гарчанд жамоаси у келганидан сснг, Чемпионлар Лигаси ғолиблигини қслга киритган бслса-да, Лак бу тантаналардан четда қолиб кетди. Москвада бслган финал учрашувида кореслик футболчи таркибга кира олмаган бслса, стган йилги «Барселона»га қарши кечган сйинда Лакнинг очиқчасига омади келмади. Агарда у учрашувнинг илк дақиқаларида вужудга келган имконистдан фойдалана олганидами...
Аммо бири кам дунё деганлар. Гарчанд бу томонлама ҳали Жининг омади келмай турган бслсада, футболчида ҳали имконист бор. Ўтган ҳафта футболчи Чемпионлар Лигаси баҳсида «Милан» дарвозасига гол киритди ва жамоасининг кейинги босқичга чиқишига сз ҳиссасини қсшиб қсйди. Лремьер лига доирасида «Ливерпул»га қарши кечган учрашувда ҳам сз номини таблога ёздириб қсйди. Демак, Лакнинг ишлари жойида, демак, Лак охирига қадар боради...
Зафар Қосимов
