Buxoro shahri haqida ensiklopediyalarda  ( 66254 marta o'qilgan) Chop etish

1 2 3 4 B


Mohinur  17 Iyun 2006, 12:56:23

Bukhoro, city, western Uzbekistan, capital of Bukhoro Wiloyat (region). It is located in an oasis on the Zeravshan River. Also called Bokhara or Bukhara, the city is situated in a region producing natural gas, cotton, fruit, and silk. It has industries manufacturing textiles, processed karakul pelts, carpets, and clothing. Among Bukhoro's many architectural monuments, some dating from the 9th century, are several mosques, the Ark Fortress (now a museum), and the mausoleum of Ismail Samani (9th-10th century). A teachers college is also there.

Founded by the 1st century ad, Bukhoro was an important trade and cultural center when it was captured (early 8th century) by the Arabs. It was a leading center of Islamic learning under the Arabs and the Persian Samanid dynasty, which held the city in the 9th and 10th centuries. It later was captured successively by the Qarakhanids and Tatars. In the 16th century it became the capital of an Uzbek khanate, and in the 18th century became an emirate. The emirate was conquered in 1866 by Russia, which held it as a protectorate from 1868 to 1920; then the emir was removed, and the city was made the capital of the Bukharan People's Soviet Republic. From 1924 to 1991 the city was incorporated into the Uzbek Soviet Socialist Republic (SSR). Uzbekistan became an independent republic in 1991. Population (1999 estimate) 237,900.

Encarta Encyclopedia 2004.

Qayd etilgan


Mohinur  17 Iyun 2006, 12:56:50

Бухара (от санскр. вихара — монастырь), город, центр Бухарской области Узбекской ССР. Расположен в низовьях р. Зеравшан, в центре Бухарского оазиса, на канале Шахруд. Б. соединена веткой (13 км) с ж.-д. узлом Каган. Население 112 тыс. чел. (1970; 50 тыс. чел. в 1939; 69 тыс. чел. в 1959).

Время основания Б., по археологическим данным, не позже 1 в. н. э. Завоёванная арабами в 709, Б. была уже значительным торгово-ремесленным и культурным центром Средней Азии. Население имело торговые связи с Ираном, Индией, Китаем и другими странами. В 9—10 вв. Б. входила во владения Саманидов и была столицей их обширного государства. В конце 10 в. Б. овладели кочевники-караханиды, в середине 12 в. — новые кочевые племена каракитаев, в 1220 она была захвачена Чингисханом, в 1370 — Тимуром, а в начале 16 в. — кочевниками-узбеками и вошла в состав Узбекского государства Шейбанидов, став его столицей. С середины 16 в. по 20 в. Б. — столица Бухарского ханства. В течение многих веков Б. — центр караванной торговли между Европой и Азией, торговли с Москвой и Нижним Новгородом. Имея многочисленное ремесленное население, Б. была очагом крупных антифеодальных восстаний: под руководством Муканны (70-е гг. 8 в.), Малика Санджара (1206—1207), Махмуда Тараби (1238). В 17— 18 вв. Б. неоднократно подвергалась нападению и разорению со стороны персидских шахов и др. захватчиков. С 1868 вошла в состав Российской империи. 2 сентября 1920 в результате народного восстания власть Бухарского эмира была свергнута. 14 сентября были сформированы Всебухарский ревком, Совет народных назиров (комиссаров), 8 октября 1920 Б. объявлена столицей Бухарской народной советской республики. По национально-государственному размежеванию 1924—25 стала центром Заравшанского округа, затем Бухарской области, образованной 15 января 1938.

За годы Советской власти Б. стала крупным промышленным. и культурным центром области. Имеются каракулевый (один из крупнейших в СССР), хлопкоочистительный, маслобойный заводы, швейные, трикотажная и шёлкомотальная фабрики, мясные, молочные, винодельческие и др. предприятия. Строится (1971) хлопчато-бумажный комбинат. Славятся старинные художественные промыслы (золотошвейный, шёлкоткацкий и др.). Развиваются металлообработка, промышленность стройматериалов.

Б. — город-музей, в котором сохранилось около 140 памятников архитектуры. Важнейшие: шедевр среднеазиатского зодчества — центрально-купольный мавзолей Саманидов (так называемый мавзолей Исмаила Самани, конец 9 — начала 10 вв.) с узорной кладкой жжёного кирпича внутри и на фасадах; ансамбль Пои-Калян, в который входят минарет Калян (1127) с поясами кирпичного орнамента, мечеть Калян (12 в., перестроена в 15—16 вв.), одна из крупнейших на Среднем Востоке (площадь 130 м Х 80 м), и медресе Мири-Араб (1536); скромный 2-купольный мавзолей Сейфеддина Бохарзи (13 в., перестроен в 14—15 вв.), миниатюрный мавзолей Буян-Кули-хана (14 в.) с прекрасными облицовками из резной поливной терракоты; медресе Улугбека (1417), самое раннее из сохранившихся в Средней Азии, и стоящее напротив него пышное по отделке (майолика, роспись) медресе Абдулазис-хана (1652). Многочисленны постройки 16 в.: нарядные мечеть Балянд и ханака Ходжа Зайнуддина, самое большое в Средней Азии медресе Кукельташ; торговые купольные сооружения (таки) Зар-гаран, Тельпак-Фурушан и Саррафан; крытый рынок (тим) Абдулла-хана. Среди загородных построек: ханака Бехауддина (1544—45), мемориальный ансамбль Чар-Бакр (1560—63), ханака Файзабад (1598—1599). К 18—19 вв. относятся постройки Арка (цитадели), медресе с оригинальным 4-башенным входом так называемый Чар-Минар (1807). В советское время город благоустроен, озеленён. Выстроено много жилых домов. В 1964 утвержден план реконструкции Б. (архитектор В. П. Чунихин, В. Н. Слонимский, Т. Н. Калиновская); построены Дом связи (1966, архитектор М. Чернов), здание областной публичной библиотеки (1969, типовой проект).

В Б. — педагогический институт, общетехнический факультет Ташкентского политехнического института, 9 средних специальных учебных заведений, в том числе техникумы: горно-геологический, строительный, автомобильно-дорожный, сельскохозяйственный, кооперативный. Театр музыкальной драмы и комедии, краеведческий музей.

Большая Советская энциклопедия

Qayd etilgan


Mohinur  17 Iyun 2006, 12:57:14

Bukhara, city (1991 pop. 231,000), capital of Bukhara region, Uzbekistan, in the Zeravshan River valley. On the Shkhrud irrigation canal system, it is the center of a large cotton district and has textile mills as well as cotton-ginning industries and a large karakul skin processing plant. The population is mainly Uzbek, with Tajik, Arab, and Afghan minorities and a much-dwindled Jewish minority. First mentioned in Chinese chronicles in the 5th cent. A.D., Bukhara is one of the oldest trade and cultural centers in central Asia. It was a long-time center of Judaism. It came under the Arab caliphate in the 8th cent. and became a major center of Islamic learning. During the 9th and 10th cent. it was the capital of the Samanid state. From the 16th cent. to 1920 it was the capital of the khanate of Bukhara, which was ceded to Russia in 1868. From 1920 to 1924 it was the capital of the Bukhara People's Republic. Its many monuments include the mausoleum of Ismail Samanid (892—907), the minaret of Kalyan (1127), the mosque of Magoki-Attari (12th cent.), the Ulughbek (1417—18) and Mir-Arab (1535—36) madaris (theological schools), and the madrasah of Abdulaziz-Khan (1651—52). The name is also spelled Bokhara.

Columbia Encyclopedia

Qayd etilgan


Mohinur  17 Iyun 2006, 12:57:43

Bukhara (Bokhara in XIX century English, Buxoro or Бухоро in Uzbek (the Cyrillic alphabet was officially phased out for Uzbek after independence); بُخارا /Bukhârâ/ in Persian, Buhe/Puhe Tang Chinese, Бухара in Russian; also Boxara in Tatar) is the fifth-largest city in Uzbekistan, and capital of the Bukhara region (Bukhoro Wiloyati). It has a population of 237,900 (1999 census estimate), the majority of whom are Persian-speaking Tajiks. Bukhara and Samarkand are the two major centers of the Tajiki-Persian culture and history. During Soviet times these two Tajiki centers were annexed to the Uzbekistan SSR, much to the disgust of the Tajiks of Central Asia. Ever since, a harsh program of assimilation and cultural confinement has been carried out on the Tajiks of Uzbekistan by the Uzbek authority.
Bukhara is also home to a large number of Jews, whose ancestors settled in the city during Roman times. The term 'Bukharan Jew' is frequently used to describe all Jews who come from Central Asia.

Bukhara has been one of the main centres of Iranian civilization during its history. Its architecture and archaeological sites form one of the pillars of the Persian history and art. The region of Bukhara was for a long period a part of the Persian Empire. The origin of its inhabitants goes back to the period of Aryan immigration into the region. Iranian Soghdians inhabited the area and some centuries later the Persian language became dominant among them. The Last emir of Bukhara was Muhammad Alim Khan (1880-1944).
The historic center of Bukhara has been listed by UNESCO as one of the World Heritage Sites. It contains numerous mosques and madrassas.
A statue of the populist philosopher and wise man Nasreddin can be found in a central square. It shows him riding his donkey backwards and grasping its tail, as he is traditionally depicted.
The Trans-Caspian railway was built through the city in the late 19th century.

Wikipedia, the free encyclopedia

Qayd etilgan


Mohinur  17 Iyun 2006, 12:58:11

БУХАРА , город в Узбекистане, центр Бухарской обл. Железнодорожная станция. 249,6 тыс. жителей (1991). Легкая (каракулевый, хлопкоочистительный заводы; хлопчатобумажный комбинат, швейное объединение и др. ), пищевкусовая промышленность. 2 вуза, театр. Музеи: историко-краеведческий, чеканки по металлу, художественной керамики. Возник не позже 1 в. н. э. , в 16 в. - 1920 столица Бухарского ханства, Бухарского эмирата, в 1920-24 - Бухарской советской республики. Бухара - город-музей с цитаделью "Арк". Ок. 140 архитектурных памятников: ансамбль Пои-Калян (12-16 вв. ), Ляби-Хауз (16-17 вв. ), Кошмедресе (16 в. ); мавзолей Исмаила Самани (кон. 9 - нач. 10 вв. ). Центр старинных художественных ремесел.

Большой Энциклопедический Словарь

Qayd etilgan


Robiya  25 Yanvar 2008, 11:43:58

Buxoroga borib, shu qadimiy shaharni ko’rgan kishilarning barchasi minoralarning tepalaridagi g’alati ko’rinishdagi «qalpoqlarga» e’tibor bergan bo’lsalar kerak. Bular laylak uyalaridir. Umidning timsoli bo’lgan bu oppoq qushlar shaharning ramzi, uning barqarorligi va sadoqatining ham ramzi bo’la oladi. Boy go’zal shahar juda ko’p marta turli-tuman dushmanlarning bosqinchilik hujumlarining maqsadi bo’lgan, mo’g’ul-tatarlarning bosqini eng og’ir, yer bilan yakson qiluvchi darajada bo’lgan edi. Lekin Buxoro har gal qaytadan aynan o’sha joyda tiklanib, o’z zamini-yu a’analariga sodiq bo’lib qaytadan barpo bo’lar edi.

  Buxoroga asos solinishi qadim-qadimgi asrlar tubiga borib taqaladi. 1997 yilda YuNESKO ning qaroriga ko’ra butun madaniy dunyo uning 2500-yilligini nishonlagan edi. Afsonalar shaharning paydo bo’lishini tarixiy shaxs obrazi bilan bog’liq Zardo’shtiylik xudolaridan biri — Siyovush bilan bog’laydi. Buxoroning eng qadimiy qismi uning qal’asi — Ark hisoblanadi, bu yerda arxeologlar eramizdan avvalgi IV - III asrlarga oid bo’lgan ba’zi topilmalar borligini aniqlashdi. Bu balandligi 20 metr bo’lgan katta tepalik bo’lib, u yerda ilgari Buxoro amirining saroyi, uning harami, xazinasi, qurol-yarog’ saqlanadigan xonalari, o’ta xavfli jinoyatchilar uchun zindon bo’lgan edi. Hozirgi paytda ular tiklanmoqda.
Buxoroning eng qadimiy yodgorliklaridan biri X asrning boshida Somoniylar sulolasining asoschisi tomonidan qurilgan Ismoil Somoniy maqbarasidir. Maqbara usti yarim sfera shaklidagi gumbaz bilan yopilgan kub shaklidagi binodir. Somoniylar maqbarasi O’rta Osiyoning me’morchiligida bizgacha yetib kelgan, pishiq g’ishtdan qurilgan birinchi bino bo’lib, bunda g’ishtlar ham qurilish uchun, ham bezatish uchun ishlatilgan.
Shaharning asosiy va eng baland ko’tarilgan inshooti — 1127 yilda qurilgan Kalon minorasidir. Bu har tomonlama komil muhandislik inshooti, Buxoroning sathidan 47 metrga ko’tarilib turgan ulkan minoradir. O’zbekistonda eng baland bo’lgan ushbu minora tepaga chiqqan sari sal ingichkalashib boradi, uning dumaloq aylanasidan o’rab turgan halqalar turli rangdagi sirlangan g’ishtchalar bilan bezatilgan. Shu bilan birga minoradagi naqshlarning turli-tumanligi va takrorlanib kelishi sodda va komil me’morchilik shakllarini boyitadi.
Buxorodagi o’rta asrlar me’morchiligining alohida xususiyati — ko’cha yoki maydon bilan bir-biridan ajralib turgan va old yuzasi, darvozalari bilan bir-biriga qarab turgan ikkita ulkan inshootdan iborat bo’lgan majmualarning barpo etilishi edi. Shu asosda shaharning markaziy me’morchilik majmuasi yaratilgan — Poi Kalon («Ulkan inshoot osti») maydoni.  Uning minorasi gumbazli o’tish yo’li bilan benihoya ulkan juma masjidi — Masjidi Kalon bilan bog’langan. Uning qarshisida XVI asrning boshida hatto bizning davrimizda ham ishlayotgan Mir-Arab madrasasi barpo etilgan.
Chashma-Ayub mozorining barpo etilishi ham XII asrlarga oid, deb hisoblanadi. Afsonalarga qaraganda, Injildagi payg’ambarlardan biri — Ayub (Iov) Buxoroning bu suvsiz qismidan o’tayotganda hassasi bilan yerga urgan — natijada bu yerda top-toza, shifobaxsh suvli buloq paydo bo’lgan. XIV asrda Amir Temur o’zining yurishlaridan birida olib kelgan xorazmlik ustalar buloq va quduq ustidan bino barpo etganlar hamda quduqdagi baland tortish qurilmasi ustidagi konus shaklidagi gumbazga Xorazm uchun xos bo’lgan shakl berganlar. Ularga qaraganda mashhur Chor-Minor masjidi esa yangi qurilgan bino, deb atalishi mumkin — u XIX asrda qurilgan. Bu masjidda to’rtta uncha baland bo’lmagan minoralar hamda gumbazlar zangori rangda bo’lib, masjidga o’ziga xos qiyofa bag’ishlaydi.
Sharq me’morchiligi uchun sun’iy suv havzalari bo’lgan hovuzlardan nafaqat amaliy maqsadlarda, balki shaharni yanada har tomonlama bezatish uchun ham foydalanish odatdagi holdir. Buxoroda saksontadan ortiq bunday obodonlashtirilgan hovuzlar bo’lib, shaharni ta’minlab turar edi. Ulardan eng mashhur bo’lgan hovuz Labi-hovuzdir.
Yirik poytaxt-markaz bo’lgan Buxoro shahri nafaqat o’zining masjidu madrasalari, maqbarayu-mozorlari bilan, balki saroylari, hashamatli uylar, karvon-saroylar, hammomlari va ko’p gumbazli savdo majmualari bilan ham mashhur edi. Shaharda ko’chalarning kesishuvida — guzarlarda qurilgan Toqi-Zargaron («Zargarlarning gumbazi»), Telpak-Furushon («Telpaklar sotuvchilarining gumbazi») va Toqi-Sarrofon («Pul almashtiruvchi sarroflarning gumbazi») saklangan, ular hozirgacha savdo rastalari sifatida ishlatilmoqda. Ularning birinchi qurilishi va ishlatilishidan nomlari ham dalolat bermoqda.
O’rta asrlarda Buxoro Markaziy Osiyodagi barcha musulmonlarning muqaddas shahri bo’lgan edi, bunda nafaqat diniy hurmat-e’tibor, balki estetik tuyg’ular ham ifodalanar edi. Buxoro shon-sharaf mujassam bo’lgan shahar deb hisoblanar edi, u yerda eng mashhur kishilar yig’ilar edi. Islomda Qur’ondan keyin ikkinchi o’rinda turgan diniy kitob — eng haqqoniy hadislarning to’plami bo’lgan «Al-jami as-sahih» ning muallifi Imom Al-Buxoriy edi. Abu Ali ibn Sino (Avitsenna) shaharga yaqin bo’lgan qishloqdan kelib chiqqan edi, u shaharda o’z faoliyatini boshlagan. Islomda eng muqaddas shaxslardan biri shayx Bahovaddin Naqshband, so’filar ta’limotining asoschisi, buxorolik misgar edi. Shayxning go’rini ziyorat qilish Makkaga borib bajarilgan haj marosimiga tenglashtirilar edi. Bahovaddin Naqshbandning maqbarasi hozir ham shaharning eng muqaddas joyi deb hisoblanadi.
Buxorodan dunyoga taniqli bo’lgan tarixchi olim Narshaxiy, yirik shoirlar Rudakiy va Daqiqiylar kelib chiqqan. Lekin ayni shu shaharda, odamlarning gap-so’zlariga qaraganda xalqning sevimli namoyandasi, o’tkir so’zli «tinchlikni buzuvchi» latifago’y Xo’ja Nasriddin Afandi ham yashagan. Hazilkash donishmand Afandining latifalari va teran fikrlari son-sanoqsizdir.
Musulmon allomalari, mutafakkirlarining, me’morlarning va shoirlarning ko’p asrlik ijodiyoti tufayli shahar «Islom cho’qqisi», «Buxoroi Sharif», «Muqaddas shahar» faxrli unvonlariga musharraf bo’lgan. O’ylaymizki, Buxoro shahri haqiqatan ham bu unvonlarning barchasiga loyiq.
Shu bilan birga shahar zamonaviy sanoat va madaniyat markazidir. Unda zamonaviy qurilgan aeroport, oliy o’quv yurtlari, kollejlar, litseylar. Teatrlar, sport-sog’lomlashtirish inshootlari va markazlari ham mavjud.
                           http://www.uzbektourism.uz/uz/section.scm?sectionId=3215&contentId=3247

Qayd etilgan


Robiya  25 Yanvar 2008, 11:57:30

 Buxoro.

Buxoro shahri— Buxoro viloyatining markazi. Buxoro — Sharqning mashhur qadimiy shaharlaridan biri.Arxeologik ma’lumotlarga ko’ra , Buxoroga miloddan avvalgi 1- ming yillik o’rtalarida asos solingan. Uning nomi ilk o’rta asr Xitoy manbalarida turlicha ( An, Ansi, Buxo, Buku, Buxe, Buxaer, Buxala va b.) atalgan. "œBuxoro" atamasi sanskritcha "œvixora"so’zining turk-mo’g’ulcha shakli "œbuxor"- ibodatxonadan kelib chiqqan deb taxmin qilingan. Buxoroni arxeologik jihatdan o’rganish 1970-1780 yillarga to’g’ri keladi.

Shahar o’zagi 3 qism — "œOltin irmoq"ning  o’ng qirg’og’ida joylashgan ask , so’l  qirg’oqlaridagi qishloqlaridan iborat bo’lgan. Bu yerdan topilgan ko’plab ashyoviy dalillar ,  xususan sopol idish va buyumlar Buxoro tarixining turli davrlariga oid bo’lib , ulardan ikkitasi miloddan avvalgi 5 asrga taalluqli ekanligi aniqlandi.

Buxoroning Buyuk Ipak yo’li chorrahasida joylashganligi ilk davrlardan boshlab hunarmandchilik, kulolchilik,temirchilik , misgarlik, zardo’zlik , zargarlik va savdo- sotiq ishlarining rivojlanishiga turtki  bo’ldi.

Hozirgi kunda Buxoroda 30 dan ortiq yirik sanoat korxonasi mavjud. Xalqaro va mahalliy turizm yo’lga qo’yilgan. Xalqaro aeroport Buxoroni Toshkent orqali respublika  viloyatlari va 20 dan ortiq xorijiy davlatlar bilan o’zaro aloqalar o’rnatishda xizmat qiladi .

Buxoroda 100 dan ortiq tarixiy- me’moriy yodgorliklar: Buxoro arki, Samoniylar maqbarasi, Chashmai Ayyub maqbarasi, Poyi kalon ansambli, Minorai kalon, Masjidi kalon, Mir Arab madrasasi, Ulug’bek madrasasi, Bolahovuz masjidi va b. saqlangan.

Buxoro zaminida mashhur, donishmand allomalar voyaga etgan: Abu Hafsi Kabir Buxoriy, Imom al- Buxoriy, Ibn Sino , Narshaxiy, Daqiqiy,Rudakiy, G’ijduvoniy, Bahouddin Naqshband, Nosir Buxoriy, Ahmad Donish, Fitrat, Sadriddin Ayniy shular jumlasidandir. Manba

Qayd etilgan


Hadija  30 Avgust 2008, 20:26:25

SAMARQAND SAYQALI RO'YI ZAMINAS, BUXORO QUVVATI RO'YI ZAMINAS, ONA YURTIM BUXORO, ZAMIN ICHRA YAGONA, TANHO :))). (qofiyani qaren, qofiyani :))))))

Qayd etilgan


Hadija  30 Avgust 2008, 20:27:25

iyaaaaa uzr xato ketib qolibti. SAMARQAND SAYQALI RO'YI ZAMINAS, BUXORO QUVVATI ISLOMI DINNAS :))

Qayd etilgan


Mr.Twister  31 Avgust 2008, 14:24:59

SAMARQAND SAYQALI RO'YI ZAMINAS, BUXORO QUVVATI RO'YI ZAMINAS, ONA YURTIM BUXORO, ZAMIN ICHRA YAGONA, TANHO :))). (qofiyani qaren, qofiyani :))))))
Shoiralikdan ham xabarim bor deng!!! :-)

Qayd etilgan