БУХОА ОЙИ ШАА ИФ (Шарофатли Бухоро) — қад. Бухоронинг кенг тарқалган номларидан бири. Ўрта асрларда жаҳондаги 7 шаҳар: Макка, Мадина, Қуддус, Бухоро, Бағдод, Дамашқ, Мозори Шарифга линий марказ сифатида шуҳрат қозонганликлари учун «Шариф» унвони берилган сди. Бухоро қадимдан турли номлар б-н аталиб келган (к, Бухоро). Айниқса, Араб халифалиги ва сомонишар даврида шаҳар юксалган. Бухоронинг номларидан «Фохира» («Фахрли шаҳар») атамаси Ааршахийнинт таърифи бсйича, ислом динининг барқарорлиги йслида қон тсккан шаҳидлар шарафига нисбат қилиб берилган. Шаҳар исломни тарғиб қилиш ва қарор топтириш йслида ҳам муҳим роль сйнаган. Бухородан исломист ва ҳадис илмларининг йирик тарғиботчилари ва таснифчилари (Имом Бухорий ва б.) етишиб чиқди. И слом ҳуқуқшунослигининг Бухоро мактаби ташкил топди. Бухоронинг ислом дини, мусулмон ахлоқи, маданисти ва ҳукуқшунослигининг Шаркдаги кучли марказларидан бирига айланиши туфайли унга 9-а. бошларидаёқ «Қуббат улислом» — «Ислом динининг гумбази» деган сифат ҳам берилади. Ааршахийнинг гувоҳлик беришича, машҳур фиқҳшунос (ҳуқуқшунос) олим Хожа имом Абу Хафси Кабир Бухорий туфайли Бухоро «Қуббат улислом» деб аталган.
Ўрта асрларда Бухоро фақат исломистдагина смас, балки илму маърифат ва маданист тарқатишда ҳам Мовароуннаҳрда йирик марказ сифатида шуҳрат топди. Бухорода турли асрларда бино қилинган 200 га сқин мадрасаларда сз даврида минглаб толиби илмлар диний ва дунёвий билимларни олиб, бутун Ўрта Осиё бсйлаб зиё тарқатганлар. Шайх Сайфиддин Боҳарзий фаолисти туфайли Бухоронинг шухрати ислом оламида сна ҳам кспроқ тарқалди. Шу сабабли 13-а.дан бошлаб унга сна бир сифат — «шариф» ссзи қсйилиб, у Бухоройи шариф, съни Шарофатли Бухоро номи б-н юритиладиган булди. Бухоро ҳукмдорлари томонидан «Зарби Бухоройи шариф», съни »Бухоройи шарифда зарб стилган» деб битилган тамғалар б-н олтин ва кумуш тангалар ҳамда мис чақалар ишлаб чиқарилган.
Мирзо Улугбек томонидан Бухорода Чорсу майдонида қурдирилган мадраса дарвозасида ҳатто арабча «Илм олмакка интилиш ҳар бир муслим ва муслима учун қарзу фарздир» деган ссзларнинг сйиб ёзилиши, срта асрларда, айниқса темурийлар даврида илм ва маърифатга бслган ижобий муносабатнинг ёрқин далилидир.

«Ўзбекистон Миллий А­няиклопедисси»дан

«БУХОА ОЙИ ШАА ИФ» — жадидлар газ. Когон ш.да 1912 й. 11 мартдан 1913 й. 2 снв.гача тожик тилида чиққан. Газ. дастлаб ҳафтасига 6 марта, кейин 3 марта нашр стилган. Жами 153 сони чиққан. «Б. ш.» 1913 й. 12 снв.да А оссис бош сиёсий бошқармаси томонидан тақиқланган. Газ. сахифаларидан исломий аҳкомлар, илмфан, тижорат ҳамда иктисодиёт снгиликлари, маърифатни тарғиб стувчи мақолалар срин олган. «Б. ш.»да маҳаллий шоир ва ёзувчилар асарларидан парчалар, жаҳон адабиёти намуналари сълон қилинган. «Б. ш.» га озарбайжон ёзувчиси ва журнал и сти Мирзо Жалол муҳаррирлик, Мирзо Ғаффор бош котиблик қилган.

«Ўзбекистон Миллий А­няиклопедисси»дан

«БУХОА ОАОМА» — Бухоро вилости ҳокимлигининг ижтимоийсиёсий газ. Бухоро ш.да узбек тилида ҳафтада 2 марта чиқади. Дастлаб «Учқун» номи б-н Самарқандда нашр стилиб (1920 й. июнь—сент.), Бухорода сширин тарқатилган, БХСА  ташкил стилгач (1920 й. сент.), Бухоро ш.да «Бухоро ахбори» номи б-н нашр стила бошланган. Кейинчалик «Озод Бухоро» (1923—30), «Бухоро пролетари» (193038), «Бухоро ҳақиқати» (1938— 99) номлари б-н чикди. 1999 й. дек.дан ҳоз. номда. Газ.га турли даврларда Файзулла Хсжаев, Фитрат, Чслпон, Сайд Ахрорий, Остонқул Абдуқаюм сғли, Косим Сорокин, Фотиҳ Сулаймон, Абдусалом Аиёзий, Аббос Алиев, Аҳмаджон Ақубов, А устам Абдураҳмонов, Ашур Бозоров, Турғун Акубов, Отахон Тошхсжаев, Йслдош Муқимов, Абдураҳим Аурмуҳамедов, Тошпслат Ҳамид ва б. муҳаррирлик қилган. Газ. саҳифаларида Абдурауф Фитрат, Абдулҳамид Чслпон, Садриддин Айний, Иброҳим Мсминов, Абдулҳамид Мажидов, Атоулла Хсжаев, Усмонхсжа Лслатхсжаев, Муинжон Аминов, Аеъмат Аминов, Омон Мухторов каби таниқди давлат арбоблари ва зиёлилар долзарб мавзулардаги мақолалари б-н қатнашишган. Газ.нинг дастлабки сонларидан бошлаб миллим мустақиллик ғосси ундаги мақолаларнинг бош мавзуи бслган. 20-й.ларда газ .да БХСА  ҳудудидан шсро қсшинларини олиб чиқиб кетиш, демократисни ривожлантириш, давлат идораларини руслаштиришга чек қсйиш, ёшларни тараққий стган хорижий мамлакатлардаги олий сқув юртларида сқитиш каби долзарб масалалар ёритилган. Шу боис газ. таҳриристи жамоаси ва муаллифлари шсро тузумидан ксп жафо ксришган. Газ.нинг собиқ муҳаррирлари ва етакчи муаллифларидан Файзулла Хсжаев, Абдурауф Фитрат, Сайд Аҳрорий, Абдулҳамид Чслпон, Маҳмуд Бадайлий, Зиё Усмоний, Остонақул Абдуқаюм 30-й.лардаги қатағонда ҳибсга олиниб, қатл стилган. Аббос Алиев, Абдусалом Аиёзов, Абдулҳамид Мажидов, Аъло Камолов, Ашур Бозоров узоқ муддатга қамалган.
Ўзбекистон А еспубликаси мустақилликка сришгандан кейинги даврда «Б.» шаклан ва мазмунан тубдан сзгариб, Бухоро вилости ҳаётини ҳар вақтдагидан схшироқ ёритишга ҳаракат қилмоқда. Газ. истиқлол мафкурасини шакллантириш, ёш авлодни иймонсътиқодли, Ватанга садоқатли қилиб тарбислаш, бозор муносабатларини ривожлантириш, қ.х.да ислоҳотларни амалга ошириш. тадбиркорликни қсллаб-қувватлаш, Бухоро ш.ни ободонлаштириш ва ундаги асориатиқаларни асрабавайлаш мавзуларига доимий сътибор бермоқда.
Газ. мустақиллик даврининг гигант корхонаси бслган Бухоро нефтни қайта ишлаш з-ди қурилишида мухбирлар постини ташкил қилиб, 2 йил мобайнида қурилишнинг боришини мунтазам ёритиб турди. Бухоро ш.нинг 2500 йиллик юбилейи (1997 й.) олдидан туркум мақолалар берди. Таҳриристда иқгисодиёт, ижтимоий масалалар, ҳуқуқ ҳамда хатлар ва оммавий ишлар бслимлари ишлаб турибди. Турли йилларда таҳриристда меҳнат қилган Бақо Саидов, Ҳабиб Абдуллаев, Тошпслат Ҳамид, Бахшулло Саидов, Ҳалил Қодиров, Аҳмаджон Аиёзмуродов А еспубликада хизмат ксрсатган маданист ходими, А еспубликада хизмат ксрсатган журналист унвонларига сазовор бслишган. 1996 й.дан газ. компьютер усулида нашр стилади. Таҳририст «Интернет» орқали жаҳон ахборот тармоғига чиқмоқда. «Бухоро снгиликлари», «Бухоро футболи» иловалари бор. Газ. адади 6000 (2001).
Аусратилло Ааимов.

«Ўзбекистон Миллий А­няиклопедисси»дан

Улуғ вилостиким, Самарқанд қаринасидур, Бухородур . Самарқанднинг ғарбий тарафи йигирма беш йиғоч йслдур. Бухоронинг ҳам неча тумоноти бор. Тавр шаҳре воқе бслубтур. Меваси ксп бслур ва хсб бслур, қовуни бисёр схши бслур. Мовароуннаҳрда Бухоро қовунича ксп ва хуб қовун бслмас, Агарчи Фарғона вилостидин Ахсининг бир навъ қовуниким, мир темурий дерлар, мунинг қовунидин чучукроқ ва нозукроқ бслур, вале Бухорода ҳар жинс қовундин ксп бслур ва схши бслур. Яна «олуйи бухорий» машҳурдур. Бухоро олусидек ҳеч ерда бслмас, терисини ссюб қурутуб табарруклук била вилосттин вилостқа слтарлар. Талйин учун бисёр схши тадовидур. Ларвори  товуғи ва қози бисёр бслур, Мовароуннаҳрда Бухоро чоғирларидин гундроқ чоғир бслмас. Мен Самарқандта аввал ичганда Бухоро чоғирларини ичар сдим.

«Бобурнома»дан