5.   Sajda qilish. Har bir rakatda ikki bor sajda qilish farz hisoblanadi. Sakkiz a’zoning yerga tegib turishi sajda, deyiladi. Bular peshona, burun, ikki kaft, ikki tizza, ikki oyoq qadamining uchlari. Peshona va burunning birgalikda yerga tegib turishi vojibdir. Sajdaga borishda qaysi a’zo yerga yaqin bo‘lsa, o‘sha avval qo‘yiladi. (Misol uchun avval ikki tizza, keyin ikki qo‘l, so‘ngra burun va peshona. Sajdadan turishda esa buning aksi bo‘lib, qaysi a’zo yerga uzoqroq bo‘lsa, o‘sha dastlab ko‘tariladi. Ya’ni, avval peshona, so‘ngra burun, keyin qo‘llar va oxiri tizzalar. Sajda qilinganda oyoqlar yerdan uzilsa, namozga nuqson yetadi, ya’ni buziladi...- tarj.)

Sajda peshona qaror topadigan o‘ringa qilish bilan durust bo‘ladi. Peshona botib ketadigan paxta yoki bug‘doy xirmonida sajda qilishlik durust emas.

6.   Oxirgi qa’dada tashahhud miqdoricha o‘tirish.
Mana shu ruknlardan qaysi biri tark bo‘lsa yoki buzilsa, namoz botil bo‘lib, uni qaytadan o‘qish farz bo‘ladi.

Namozning vojiblari

1.   Fotiha surasini qiroat qilish.
2.   Farz namozlarining avvalgi ikki rakatida, nafl va vitrning hamma rakatida Fotihadan so‘ng zam sura o‘qish. Zam sura kamida qisqa oyatlardan uch oyat, uzun oyatlardan bir oyat bo‘lishi kerak.
3.   Zam surani Fotihadan keyin o‘qish.
4.   Ruku’da, qovmada (ya’ni, ruku’dan qaytib tik turishda), sajdalarda va ikki sajda oralig‘ida xotirjam bo‘lish. Bu o‘rinlarda xotirjam bo‘lish, deb a’zolarning o‘z bo‘g‘inlarida taskin topishiga aytiladi.
5.   Sajdada peshona bilan burunning birga bo‘lishi.
6.   To‘rt yoki uch rakatli namozlarning avvalgi ikki rakatidan so‘ng tashahhud duosini o‘qish miqdoricha qa’da o‘tirish.
7.   Avvalgi va keyingi qa’dada ham tashahhudni o‘qish.

8.   Avvalgi qa’dada tashahhudni o‘qib bo‘lgach, kechiktirmay uchinchi rakatga turish. Kechikish, deganda uch tasbehni aytish miqdoricha to‘xtab qolishga aytiladi. (Yoki tashahhuddan so‘ng o‘qiladigan salovotdan bir ma’noni ifodalaydigan miqdorda o‘qib bo‘lishga aytiladi. Agar «Allohumma solli ‘ala Muhammad», deb qo‘ysa, kechikkan bo‘ladi. Chunki bu kalimada to‘liq ma’no bor. Lekin «Allohumma solli ‘ala», desa-yu, uchinchi rakatga turish esiga tushib qolsa, u kechikkan hisoblanmaydi. Balki o‘rnidan turib, keyingi rakatnidavom ettirsa, vojibni tarketmagan bo‘ladi... - tarj.)
9.   Namozni ikki tomonga salom berish bilan tugatish. Salom yelkaga to‘la yuzlangach, beriladi.
10.   Jahriy o‘qiladigan namozlarni imom jahriy o‘qimoqligi va maxfiy o‘qish lozim bo‘lgan namozlarda qiroatni maxfiy qilmoqligi. Shom va xuftonning avvalgi ikki rakatida, bomdod va jumada, ikki hayit namozida, taroveh namozida va ramazon oyida o‘qiladigan vitrning barcha rakatida qiroatni imom jahriy qiladi. Ammo yolg‘iz o‘zi o‘qiydigan kishiga mazkur shom, xufton, bomdod, taroveh, ramazondagi vitr namozlarida qiroatni maxfiy yoki jahriy qilishlik ixtiyori beriladi. Lekin jahriy o‘qishi afzal bo‘ladi. Peshin va asrda, shom bilan xuftonning keyingi ikki rakatida, ramazondan boshqa paytlardagi vitrning barcha rakatlarida qiroatni imom ham, yolg‘iz o‘quvchi ham maxfiy qiladi.

Ushbu zikr qilingan vojiblardan birini esdan chiqarib tark etgan kishiga namoz oxirida esdan chiqarganlik sajdasini qilish vojib bo‘ladi. Oxirgi qa’dada tashahhudni o‘qib, so‘ng o‘ng tomoniga salom beradi. Keyin ikki bor sajda qilib, yana tashahhud duosini va salovoti Ibrohimiyyani o‘qiydi, so‘ngra sunnatda sobit bo‘lgan duolarni aytib, ikki tomonga salom beradi. Mana shu bilan vojibni tark qilish orqali namozga yetgan nuqsonning o‘rni to‘ldiriladi. (Namozdagi vojiblardan birini qasddan tark qilgan kishi namozini qaytaribo‘qib olishi ma’quldir... - tarj.)

Namozning sunnatlari

1.   Takbiri tahrima aytilayotganda erkak kishilar qo‘llarini quloqlarining yumshoqlari barobaricha, ayollar esa yelkalari barobaricha ko‘tarmoqlari.
2.   Iqtido qiluvchining takbiri imomning takbiri bilan orqama-keyin bo‘lishi.
3.   Erkaklar o‘ng qo‘llarini chap qo‘llarining ustiga qo‘yib, ikki qo‘lni ham kindik ostiga tashlab qo‘yishlari, boshbarmoq va jimjiloqni xalqa qilib, chap kaftning bo‘g‘inidan ushlashlari, ayollar esa o‘ng qo‘llarini chap qo‘llariga xalqa qilmasdan ko‘kraklarining ustiga qo‘yishlari.
4.   Birinchi rakatda takbiri tahrimadan so‘ng sanoni, ya’ni «Subhonakallohumma...»ni maxfiy o‘qish.
5.   Faqat birinchi rakatda Fotihadan oldin taavvuz, ya’ni «A’uzu...»ni o‘qish.
6.   Fotihadan oldin har rakatda «Bismillah...»ni aytish. Taavvuz ham, «Bismillah...» ham maxfiy aytiladi.

7.   Fotihadan so‘ng maxfiy qilib omiyn, deyish. «Omiyn»ni imom ham, imomga ergashuvchi ham va yolg‘iz o‘quvchi kishi ham maxfiy aytadi.
8.   Bomdod bilan peshinda Fotihadan so‘ng qilinadigan zam suraning uzun mufassal suralardan bo‘lishi. Uzun mufassal suralar Hujurotdan Burujgacha. Asr bilan xuftonda o‘rtacha mufassal suralardan zam sura qilish. O’rtacha mufassal suralar Burujdan Bayyinagacha. Shomda qisqa mufassal suralardan zam sura qilish. Qisqa mufassal suralar Bayyinadan Nos surasigacha.
(Qur’oni karim suralari uzun-qisqaligiga qarab to‘rtga bo‘linadi:
1.   Uzun suralar (At-Tivol). Baqara, Oli Imron, Niso, Moida, Anfol, Tavba, Yunus suralari uzun suralar jumlasidandir. Ular uzun bo‘lganligi uchun At-Tivol, deb nomlanadi.
2.   Yuz oyatli suralar (Al-Miun). Bularga yuz oyatdan ko‘p yoki shunga yaqin suralar kiradi. Shuning uchun Al-Miun, deyiladi, ya’ni yuzliklar.
3.   Al-Masoniy, ya’ni qayta-qayta o‘qiladigan suralar. Bularga yuz oyatga yetmagan suralar kiradi. Namozlarda asosan shu suralar ko‘p o‘qilganligi sabab ular takror aytiladigan suralar, ya’ni Al-Masoniy, deyiladi.
4.   Al-Mufassal. Mufassal suralalar Hujurotdan Nos surasigachadir. Bu oraliq ham uchga bo‘linadi:
A) Uzun mufassal. Bularga Hujurotdan Burujgacha bo‘lgan suralar kiradi. B) O’rta mufassal. Bularga Burujdan Bayyinagacha bo‘lgan suralar kiradi. V) Qisqa mufassalga Bayyinadan Nosgacha bo‘lgan suralar kiradi... - tarj.)

9.   Ruku’ga ketishda takbir aytish, undan qaytishda «Samiallahu liman hamidah», deb, tik turganda «Robbana lakal hamd» bilan kifoyalanish.
10.   Imom takbirlarni jahriy aytishi. Chunki iqtido qiluvchilarning imomga ergashishlari uchun jahriy takbirga hojati bor. Lekin iqtido qiluvchilar takbirni jahriy aytishmaydi, chunki bunga hojat yo‘q. (Agar jamoat katta bo‘lsa, imom jamoatning ichidan takbirni yetkazuvchini tayin qiladi. U imomning takbiridan so‘ng takbirni, «Samiallohu liman hamidah», deganidan keyin «Robbana lakal hamd»ni jahriy aytib turadi. Chunki bunga hojat bor. Uningnomi muballig‘, deyiladi... - tarj.)
11.   Ruku’ga borganda ikki kafti bilan ikki tizzasining ko‘zini ushlab, belini bir tekis qilib, kamida uch marta «Subhona Rabbiyal a’zim», deyish.
12.   Qiyomdan sajdaga borishda avval tizzani, keyin qo‘llarni, keyin burunni va so‘nggida peshonani qo‘yish, sajdadan qiyomga turishda esa buning aksini qilish, ya’ni avval peshonani, keyin burunni, keyin qo‘llarni va so‘nggida tizzalarni yerdan ko‘tarish.

12.   Erkak kishi sajdada qornini soniga tekkizmasligi, ikki tirsagini ham yerga yopishtirib olmasligi va bilaklarini yerdan uzoq tutishi. Ayollar esa buning aksi o‘laroq, sajdada sonlarini qorinlariga tekkizib, tirsaklarini esa yerga yopishtirib turishi sunnat hisoblanadi. (Chunki ayollar doimiy o‘zlarini berkitganlari ma’qul. Zero, ziynat berkitilganda qadrli bo‘ladi... - tarj.)
Sajda ikki kaftning o‘rtasiga qilinib, kamida uch marta «Subhona Rabbiyal a’la», deyiladi.
14.   Erkak kishining qa’dada chap oyog‘ini to‘shab, uning ustiga o‘tirib, o‘ng oyog‘ini esa tik qilib, barmoq uchlarini qiblaga qaratgan holda egishi. Ammo ayollar esa qa’dada chap dumba tomoniga o‘tirib, o‘ng dumba tomonidan ikki oyoqlarini chiqarib olishadi.
15.   Tashahhuddagi «Ashhadu anla ilaha» kalimasi o‘qilgan paytda o‘ng qo‘lning bosh barmog‘i bilan o‘rta qo‘lni xalqa qilib, ko‘rsatgich barmoqni ko‘tarish, «illalloh» kalimasini o‘qiganda esa ko‘rsatgich barmoqni tushirish.

16.   To‘rt rakatli yoki uch rakatli farz namozlarining uchinchi, to‘rtinchi rakatlarida Fotiha surasini qiroat qilishlik. Zam sura qilishlik esa shart emas. (Ammo sunnat va nafl namozlarining uchinchi, to‘rtinchi rakatlarida Fotiha surasi bilan zam sura qilishlik vojibdir. Nafl namozlari aslida ikki rakat bo‘ladi. Agar kishi to‘rt rakat naflni niyat qilsa-yu, ikki rakatdan keyin namozni tugatsa, unga qayta to‘rt rakat namoz o‘qish vojib bo‘lmaydi. Chunki aslida nafl ikki rakatdir. Lekin ikkinchi rakatdan turib, uchinchi va to‘rtinchi rakatlarni o‘qimoqchi bo‘lsa, albatta ularga ham Fotihani va zam surani qiroat qilishi vojibdir... - tarj.)
17.   Qa’dai oxirda tashahhud duosidan keyin salovotu Ibrohimiyyani o‘qish.
18.   Oxirgi qa’dadagi salovotu Ibrohimiyyadan keyin Qur’on yoki hadisda kelgan duolardan birini o‘qish.
19.   Namozdan chiqayotganda salomni o‘ng va chap yelkaga yuzlanganda berishlik. Mana buning barchasi sunnat hisoblanib, ulardan birini yoki ko‘prog‘ini tark etish bilan namoz buzilmasa-da, lekin Rasulullohning (s.a.v.) sunnatlari bajarilmaganligi sababli namoz go‘zal suratda ado qilinmagan bo‘ladi.

Namozning odoblari

Namozning quyidagi odoblariga rioya qilishlik bilan ibodat yanada mukammal bo‘ladi:
1.   Qiyomda sajda o‘rniga qarab turish;
2.   Ruku’da ikki qadamning ustiga qarash;
3.   Qa’dada quchog‘iga tikilib turish;
4.   Salom berayotganda yelkaga qarash;
5.   Sajdada burunning ikki yoniga qarab turish;
6.   Qodir bo‘lguncha esnashni o‘zidan ketkazish. Agar esnash g‘olib kelsa, chap qo‘l bilan og‘izni berkitish lozim;
7.   Namozda imkon qadar qalbning huzur-halovati va a’zolarning taskin topishi bilan xushu’ni muhofaza qilish. U esa na dinga va na oxiratga foydasi bo‘lmagan, behuda narsalardan uzoq bo‘lish bilan vujudga keladi.
Ibodatda eng go‘zal kiyimlarni kiyib turish ham odobdandir.

Namozni buzuvchilar

Bir nechta amallar borki, bular sodir bo‘lishi bilan namoz buziladi:
1.   Namozning shartlaridan birini tark qilish. Misol uchun avratni berkitmasa yoki uch tasbeh aytish miqdoricha qibladan boshqa tomonga yuzlanib tursa.
2.   Namozning ruknlaridan birini tark qilsa. Misol uchun ruku’ yoki sajda qilmasa.
3.   Ketma-ket bir ruknda bir harakatni uch marotaba takrorlasa yoki namozga tegishli bo‘lmagan amalni ko‘paytirib yuborsa. (Namozda bir qo‘l bilan bajarib bo‘lmaydigan, ikki qo‘l muhtoj bo‘ladigan amallarga amalu kassir, ya’ni ko‘p amal, deyiladi. Misol uchun salla o‘rashlik, belbog‘ni bog‘lashlik, to‘nni kiyish yoki yechish va hokazo. Mana shu kabi ko‘p amalni qilish bilan ham namoz buziladi. Ammo bir qo‘l bilan bajarsa bo‘ladigan amalni ikki qo‘lda qilsa ham, modomiki, o‘sha amalni bir ruknda uch bora qilmasa, ko‘p amal qilgan hisoblanmaydi. Aslida namozga tayyorgarlik qilinayotgan vaqtda unga xalaqit beradigan narsalarning oldini olib qo‘yish kerak. Insonchilik yuzasidan esdan chiqib qolgan bo‘lsa, boshqalarning namoziga xalaqit qilmaslik uchun bunaqa ishlarni bajarish bilan namoz buzilmaydi. Biror kishi namozda turganida ilon yoki chayonni o‘ldirishi hamda oldindagi bo‘sh joyni to‘ldirishi ham namozni buzmaydi... - tarj.)