21-bob. Xuftonning fazilati

Oisha raziyallohu anho rivoyat qiladirlar: «Tunlardan birida Rasululloh sallallohu alayhi va sallam xuftonga imomlik qilmoqlari lozim erdi. Bu voqea islom tarqalmasidan oldin bo‘lgan erdi. O’shanda Janob Rasululloh hadeganda masjidga chiqavermadilar, hatto Hazrat Umar: «Xotinlar va bolalar uxlab qoldilar»,— deb ovoz qildilar. Shundan keyin Janob Rasululloh masjidga yig‘ilgan namozxonlarga qarab: «Bul namozni (xuftonni) sizlardan bo‘lak yer yuzida hech kim o‘qiydirmen, deb muntazir bo‘lib o‘tirgani yo‘qdir»,— dedilar».

Abu Muso raziyallohu anhu rivoyat qiladirlar: «Men va men birlan kemada birga kelgan sheriklarim Bathon degan joyga kelib tushgan erdik, Nabiy sallallohu alayhi va sallam ersalar Madinada erdilar. Ul kishi har kecha bizlardan bittamizga (navbatma-navbat) xuftonga imomlik qilmakni tayinlar erdilar. Men va mening sheriklarim ul kishi birlan kelishib oldik, ul kishi ba’zi bir yumushlari bo‘lganligi sababli tunning yarmigacha imomlik qildilar. Keyin, Janob Rasululloh chiqib biz birlan namoz o‘qidilar. Namozni o‘qib bo‘lgach, o‘sha yerda hozir bo‘lganlarga qarab: «Olloh taolo sizlarga ato etgan ne’matdan o‘zgalarni ham sekingina xabardor qilingiz, shu soatda sizlardan boshqa hech kim namoz o‘qiyotgani yo‘q!»— dedilar».

22-bob. Xuftondan oldin uxlamak makruxdir

Abu Barza raziyallohu anhu: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam xuftondan oldin uxlamakni va xuftondan keyin so‘zlashib o‘ltirmakni makruh der erdilar»,— deydilar.

23-bob. Xuftondan oldin charchab uxlab qolgan kishi xususida

Oisha raziyallohu anho rivoyat qiladirlar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam xuftonga imomlik qilmaklari lozim erdi, (uxlab qolib) hadeganda chiqavermadilar. Shunda Hazrat Umar: «Xotinlaru bolalar uxlab qoldi»,— deb ovoz qilib u kishini chaqirdilar. Janob Rasululloh chiqib: «Yer yuzida sizlardan boshqa hech kim xufton o‘qiydirmen, deb muntazir bo‘lib o‘ltirgani yo‘qdir»,— dedilar. O’sha vaqtlarda Madinadan boshqa hech qaerda namoz o‘qilmas erdi. Xuftonni shafaq yo‘qolgandan boshlab, tunning birinchi qismining uchdan biri oralig‘ida o‘qishar erdi».

 Abdulloh ibn Umar raziyalohu anhu rivoyat qiladirlar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam tunlardan birida xufton vaqtida band bo‘lib qolib, unga bir oz kechikdilar, hatto biz u kishini kutib masjidda uxlab qoldik, bir uyg‘onib, keyin yana uxlab qoldik va yana uyg‘ondik, shundan keyingina Janob Rasululloh bizning oldimizga chiqdilar, so‘ng bizga qarab: «Yer yuzida hech kim xufton o‘qiydirmen, deb muntazir bo‘lib o‘tirgani yo‘qdir», — dedilar». Ibn Umarning o‘zlari, uyqu g‘oliblik qilib, xuftonni qazo qilib qo‘ymakdan qo‘rqmasalar, undan oldin yokim undan keyin mizg‘ib olaverar erdilar.

Ibn Abbos rivoyat qiladirlar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam tunlardan birida xuftonga kechikdilar, hatto odamlar uxlab qoldilar, uyg‘onib, yana bir uxlab turdilar. Shunda Umar ibn Xattob turib, «Namoz!» deb ovoz qildilar. Ato va ibn Abbos: «Shundan keyin Janob Rasululloh ikki qo‘llari boshlarida, sochlaridan suv tomgancha chiqib keldilar-da, «Agar ummatimga mashaqqat bo‘lmog‘ini xohlaganimda, xuftonni shu tariqa o‘qimoqni buyurar erdim, dedilar», — deb aytishdi».

24-bob. Xuftonni yarim kechagacha o‘qisa bo‘lg‘aydir

Abu Barza raziyallohu anhuning aitishlaricha, Nabiy sallallohu alayhi va sallam xuftonni kechiktirib o‘qimoqni afzal ko‘rar erkanlar.

Anas raziyallohu anhu rivoyat qiladirlar: «Nabiy sallallohu alayhi va sallam xuftonni yarim kechaga borib o‘qidilar. Keyin, yana namoz o‘qidilar. So‘ng: «Odamlar allaqachon namozlarini o‘qib uxladilar, ammo sizlar o‘qiymiz, deb kutgan namozingizni (ya’ni, xuftonni) o‘qimakdasizlar»,— dedilar.

25-bob. Bomdod namozining fazilati

Jarir ibn Abdulloh rivoyat qiladirlar: «Rasululloh sallalloxu alayhi va sallamning huzurlarida erdik, to‘lin oyga qarab, «Sizlar mana shu oyni ko‘rib turganingizdek rabbingizni ko‘rg‘aydirsizlar. Uni ko‘raman desangiz, bir-birlaringizni ranjitmangiz! Quyosh chiqmog‘idan va botmog‘idan ilgarigi namozlarni shaytonga boy bermaslik qo‘lingizdan kelsa, ularni muttasil o‘qingiz!» — dedilar. So‘ng: «Quyosh chiqmog‘idan va botmog‘idan burun rabbingni maqtab tasbih aytg‘il!» — deb qo‘shib qo‘ydilar».

26-bob. Bomdod o‘qiladigan vaqt haqida

Zayd ibn Sobit rivoyat qiladirlar: «Biz Nabiy  sallallohu alayhi va sallam birlan birga saharlik qildik, keyin turib bomdod o‘qidik. Men: «Saharlik birlan bomdod oralig‘ida qancha vaqt bordir?» — deb so‘radim. Janob Rasululloh: «Ellik yokim oltmish oyat o‘qig‘ulik fursat bordir», — dedilar».

Anas ibn Molik: «Nabiy sallallohu alayhi va sallam va Zayd ibn Sobit ikkalalari saharlik qildilar. Saharlik qilib bo‘lishgach, Nabiy sallallohu alayhi va sallam bomdod o‘qidilar»,— dedi. Qatoda raziyallohu anhu: «Men Anasdan, saharlik qilib bo‘lishgandan to namozga kirishgunlariga qadar qancha vaqt o‘tdi? — deb so‘radim»,— deydilar. Shunda Anas: «Kishi allikta oyat o‘qig‘anchalik»,— deb jayub bergan erkan.

Sahl ibn Sa’d: «Bola-chaqam birlan saharlik qilayotgan erdim, birdan, Rasululloh sallallohu alayhi va sallam birlan bomdod namozi o‘qimak lozimligi esimga tushib qoldi»,— deydilar.

Oisha raziyallohu anho: «Biz musulmon ayollar Rasululloh sallallohu alayhi va sallam birlan birga bomdod namozi o‘qimak uchun chodiramizga o‘ralib (masjidga) borar erdik. So‘ngra, namozni o‘qib bo‘lib, uyimizga qaytayotganimizda qorong‘uda bizni hech kim tanimas erdi (ya’ni, bomdod namozi o‘qib bo‘linganda hali kun yorishmagan bo‘lardi)»,— deydilar.

27- bob. Bomdod o‘qiyotgan odam qolgan bir rak’atini quyosh chikquncha o‘qib ulgurmasligini anglasa...

Abu Xurayra raziyallohu anhu rivoyat qiladirlar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam: «Kimki bom-dodning bir rak’atini quyosh chiqquncha o‘qib ulgurmasligini fahmlab qolsa, qolganini o‘qib tugatsin, kimki asrning bir rak’atini quyosh botguncha o‘qib ulgurmasligini fahmlab qolsa, uni ham o‘qib tugatsin!» — dedilar».

28-bob. Namoz o‘qiyotgan odam qolgan bir rak’atini o‘qib ulgurmasligini fahmlab qolsa...

Abu Xurayra raziyallohu anhu rivoyat qiladirlar:  «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam: «Kimki namozining bir rak’atini o‘qib ulgurmasligini fahmlab qolsa, uni o‘qib tugatsin!»—dedilar».

29-bob. Tong otgandan keyin quyosh chiqib bo‘lguncha namoz o‘qilmaydir

Hazrat Umar raziyallohu anhu: «Nabiy sallallohu alayhi va sallam tong otgandan keyin quyosh chiqib bo‘lguncha va asrdan keyin quyosh botib bo‘lguncha namoz o‘qimakni man’ qildilar»,— deydilar.

Ibn Umar raziyallohu anhuning aytishlaricha, Rasululloh sallallohu alayhi va sallam: «Quyosh chiqayotgan va botayotgan vaqtda o‘qigan namozingizdan savob umid qilmangiz!» — deb aytgan erkanlar,

Ibn Umar raziyallohu anhuning yana bir boshqa rivoyatlariga ko‘ra, Rasululloh sallallohu alayhi va sallam: «Agar quyosh yuzidan pardasini olayotgan ersa, butkul olib bo‘lg‘uncha yokim parda tortayotgan ersa, butkul tortib bo‘lg‘uncha namozingizni kechiktiringiz!» — deb aytgan erkanlar.

Abu Hurayra raziyallohu anhuning aytishlaricha, Rasululloh sallallohu alayhi va sallam ikki xil kelishuvni, ikki xil kiyim kiymakni va ikki namozni o‘qimakni man’ qilgan erkanlar: tong otgandan keyin quyosh chiqib bo‘lguncha va asrdan keyin quyosh botib bo‘lguncha namoz o‘qimak; badanga yopishib turadirgan va badani ko‘rinib turadirgan kiyimlarni kiymak; birov birlan til biriktirib, dushmanlik hamda aloqa qilmak.

30-bob. Quyosh botmay turib o‘qilgan namoz savobsizdir

Ibn Umar raziyallohu anhuning aytishlaricha, Rasululloh sallallohu alayhi va sallam: «Birortangiz quyosh chiqayotgan va batayotgan paytda namoz o‘qisangiz, savobdan mahrum bo‘lg‘aydirsiz!»—deb aytgan erkanlar.

Abu Sa’id Xudriyning aytishlaricha, Rasululloh  sallallohu alayhi va sallam: «Tong otgandan keyin quyosh chiqib bo‘lguncha ham, asrdan keyin quyosh botib bo‘lguncha ham namoz o‘qilmag‘aydir»,—deb aytgan erkanlar.

Himron ibn Abbon quyidagi hadisni rivoyat qiladirlar: «Muoviya bir kuni: «Sizlar o‘qiyotgan namozni Rasululloh sallallohu alayhi va sallam birlan birga yurib ham biror marta o‘qiganlarini ko‘rmaganmiz, u kishi asrdan keyin ikki rak’at namoz o‘qimakni man’ qilgan erdilar»,— deb aytdilar».

Hafs ibn Osimning Abu Hurayradan naql qilishlaricha, Rasululloh sallalloxu alayhi va sallam tong otgandan keyin quyosh chiqquncha va asrdan keyin quyosh botguncha namoz o‘qimakni makruh qilgan erkanlar.