61-bob. Imomning qiyomni yengilroq, ruku’ va sujudni to‘laroq qilmog‘i xususida

Abu Mas’ud rivoyat qiladirlar: «Bir kishi Rasululloh sallallohu alayhi va sallamga: «Men, falonchi imom namozni cho‘zib yuborayotgani uchun namozi bomdodga bormayotirman»,— dedi. Rasululloh sallallohu alayhi va sallamning va’z aytayotganlarida o‘sha kundagidan ko‘ra g‘azablanganroq holatlarini ko‘rmaganman. Rasululloh sallallohu alayhi va sallam o‘shanda: «Sizlarning oralaringizda odamlarni jamoat namozidan bezdirayotganlar bordir. Qay biringiz jamoatga imomlik qilgaydirsiz, namozni osonlashtiringiz, chunkim namozxonlar orasinda zaif, kasalmand, keksa va ishi zarur odamlar bordir!» — dedilar».

62-bob. Agar kishi namozni yolg‘iz o‘zi o‘qisa, xohlaganicha cho‘zaversin!

Abu Hurayra rivoyat qiladirlar: «Rasululloh  sallallohu alayhi va sallam: «Agar birortangiz jamoatga imomlik qilg‘aydirsiz, namozni osonlashtirib o‘qingiz, chunkim namozxonlar orasinda zaif, kasal va keksalar bordir. Agar qaysi biringiz namozni yolg‘iz o‘zingiz o‘qig‘aydirsiz, istagancha cho‘zaveringiz!» —dedilar».

63-bob. Imom namozni cho‘zib yuborganda ustidan shikoyat qilgan kishi

Abu Usayd: «Namozimizni juda ham cho‘zib yubording, ey bolam!» — degan ekanlar.

Abu Mas’ud rivoyat qiladirlar: «Bir kishi Rasululloh sallallohu alayhi va sallamga: «Yo Rasululloh, imom namozni cho‘zib yuborayotganidan bomdod namoziga bormayotirman»,— dedi. Shunda Rasululloh sallallohu alayhi va sallam g‘azablandilar. O’sha kundagidan ko‘ra qattiqroq g‘azablanganlarini ko‘rmagan erdim. Janob Rasululloh: «Ey odamlar, sizlarning oralaringizda namozdan bezdirg‘uvchilar bordir. Kimki imom bo‘lib (namoz) o‘qig‘aydir, yengil o‘qisin, chunki uning orqasinda zaif, keksa va ishi zarur kishilar bordir!»—dedilar».

Jobir ibn Abdulloh naql qiladirlar: «Qorong‘i kecha erdi. Muoz jamoatga imomlik qilib xufton o‘qiyotgan paytda bir kishi ikki tuyani yetaklab kelib qoldi. Tuyalarini ko‘yib, Muozga iqtido qildi. Muoz «Surai Baqarani» yoki «Surai Nisoni» zam qilib o‘qiy boshlaganda boyagi kishi oradan chiqib ketdi. Muoz uning orqasidan yomonlab qoldi. Buni ul kishiga yetkazishgan erdi, borib Rasululloh sallallohu alayhi va sallamga shikoyat qildi. Shunda Rasululloh sallallohu alayhi va sallam Muozga: «Ey Muoz, sen fitnachidirmisan yokim g‘aybatchidirmisan?» — deb uch marta .qaytarib aytdilar, keyin: «Sabbih-isma rabbika-l-a’lo...» va «Va-sh-shamsi va zuhoho...» hamda «Va-l-layli izo yag‘sho...» deb boshlanadigan suralarni zam qilib o‘qisang bo‘lmag‘aymidir?! Axir sening orqangda keksa, zaif va hojatmand kishilar ham borku!» — dedilar».

64-bob. Namozni qisqa va mukammal o‘qimoq to‘g‘risida

Anas ibn Molik: «Janob Rasululloh sallallohu alayhi va sallam namozni qisqa qilib ham, mukammal qilib ham o‘qir erdilar» — deydilar.

65-bob. Chaqaloq yig‘lab qolganda namozni qisqaroq o‘qimoq xususida

Abu Qatoda rivoyat qiladirlar: «Rasululloh  sallallohu alayhi va sallam: «Men namozni uzunroq qilib o‘qimoqchi bo‘lganimda, chaqaloq yig‘lab qolsa, onasiga og‘ir tushmasin deb, qisqaroq o‘qiydirmen»,— degan ekanlar».

Anas ibn Molik raziyallohu anhu naql qiladirlar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallamdan ko‘ra namozni qisqaroq va mukammalroq o‘qiydirgan birorta odamni uchratmadim. Rasululloh sallallohu alayhi va sallam chaqaloq yig‘isini eshitib, onasiga qiyin bo‘lmasin deb, namozni qisqaroq o‘qir erdilar».

Anas raziyallohu anhu rivoyat qiladirlar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam: «Men namozni uzunroq o‘qimoqchi bo‘lib boshlaydirman-u, ammo chaqaloqning yig‘isini eshitib, onasiga og‘ir bo‘lmasin deb, qisqartirg‘ayman»,— degan ekanlar».

Anas raziyallohu anhu naql qiladirlar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam: «Men, namozni uzunroq o‘qiydirman, deganimda chaqaloqning yig‘isini eshitib qolg‘ayman. Shunda o‘ning onasiga og‘ir tushmoqligini fahmlab, namozni yengillatg‘ayman»,— degan ekanlar».

Anas raziyallohu anhu rivoyat qiladirlar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam: «Men namozni uzunroq o‘qimoqchi bo‘lib boshlaydirman-u, ammo bola yig‘isini eshitib qolib, uning onasi aziyat chekmog‘ini o‘ylab, yengillatg‘ayman»,— degan ekanlar».
bb-bob. Bir kishi imomga iqtido qilib namoz o‘qisa-yu, so‘ng o‘z qavmiga borib imomlik qilsa...

66-bob. Bir kishi imomga iqtido qilib namoz o’qisa-yu, so’ng o’z qavmiga borib imomlik qilsa"¦

Jobir raziyallohu anhu rivoyat qiladirlar: «Muoz raziyallohu anhu Rasululloh sallallohu alayhi va sallamga iqtido qilib namoz o‘qidilar, so‘ng o‘z qavmlariga borib imomlik qildilar».

67-bob. Imomning takbirini odamlarga eshittirib turgan kishi

Oisha onamiz rivoyat qiladirlar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam og‘ir yotganlarida Bilol namozga chaqirib keldi. Shunda Rasululloh: «Abu Bakrga buyuringiz, jamoatga imomlik qilsin!» — dedilar. Men: «Yo Rasulalloh, Abu Bakr ko‘ngli bo‘sh odamdirlar, ul kishi sizning o‘rningizda imomlik qilsalar, odamlar yig‘ilaridan qiroatlarini eshitolmay qolg‘aydir, yaxshisi Umarga buyuringiz!» — dedim. Janob Rasululloh: «Abu Bakrga buyuringiz, jamoatga imomlik qilsin!»— deb qaytarib aytdilar. Men Hafsaga: «Abu Bakr ko‘ngli bo‘sh odamdirlar, o‘rningizda tursalar, yig‘ilaridan odamlar Qiroatlarini eshitmay qolg‘aydirlar, Umarga buyura qolingiz, deb Rasulullohga aytg‘il!»— dedim. Rasululloh: «Sizlar Yusuf alayhissalom qissasidagi xotinlar singaridirsizlar. Buyuringiz Abu Bakrga, jamoatga imomlik qilsin!»—dedilar. Abu Bakr namozni boshlagach, Rasululloh sallallohu alayhi va sallam yengil tortdilar. Keyin, ikqi kishi yordamida oyoqlarini zo‘rg‘a bosib masjidga chiqdilar. Abu Bakr Rasulullohning sharpalarini sezib joy bo‘shatmoq uchun orqaga tisarila boshladilar. Shunda Rasululloh sallallohu alayhi va sallam: «O’rningdan qimirlamag‘il!» — deb ishora qildilar. Rasululloh sallallohu alay hi va sallam Abu Bakrning chap yonlariga kelib o‘tirdilar. Abu Bakr tik turib o‘qidilar. Janob Rasululloh o‘tirgan hollarida o‘qidilar. Abu Bakr Rasululloh sallallohu alayhi va sallamning aytayotgan takbirlarini odamlarga eshittirib turdilar».

68-bob. Bir kishi imomga, odamlar ersa unga iqtido qilmog‘i xususida

Rasululloh sallallohu alayhi va sallamning: «Siz menga iqtido qilingiz, sizga orqangizdagilar iqtido qilsinlar!»— deganlari xususida quyidagi hadis zikr qilinadi:

Oisha onamiz rivoyat qiladirlar: «Rasululloh  sallallohu alayhi va sallam og‘ir yotganlarida Bilol ul kishini namozga chaqirib keldi. Janob Rasululloh: «Abu Bakrga buyuringiz, jamoat oldiga o‘tib imomlik qilsin!» — dedilar. Men: «Yo Rasululloh, Abu Bakr ko‘ngli bo‘sh odamdirlar, ul kishi sizning o‘rningizda imomlik qilsalar, yig‘ilaridan odamlar qiroatlarini eshitolmay qolg‘aydirlar, yaxshisi Umarga buyura qolingiz!»—dedim. Janob Rasululloh: «Abu Bakrga buyuringiz, jamoatga imomlik qilsin!»—dedilar. Shunda men Hafsaga: «Abu Bakr ko‘ngli bo‘sh odamdirlar, o‘rningizga imomlik qilsalar, yig‘lab yuboradilar, odamlar qiroatlarini eshitolmag‘aydirlar, Umarga buyura qolingiz, deb Rasulullohga aytg‘yl!» — dedim. Rasululloh: «Sizlar Yusuf alayhissalom qissasidagi xotinlarga o‘xshaydirsizlar, buyuringiz, Abu Bakr jamoatga imomlik qilsin!»—dedilar.

Abu Bakr imomlik qilmoqqa kirishgach, Rasululloh yengil tortdilar, so‘ng ikki kishi ko‘magida oyoqlarini sudrab bosib masjidga chiqdilar. Abu Bakr Janob Rasulullohning kelayotganlarini sezib, joy bo‘shatmoqchi bo‘ldilar. Rasululloh: «Urningda turaverg‘il!»—deb ishora qildilar. Rasulullohni Abu Bakrning chap yonlariga olib borib o‘tqazishdi. Rasululloh o‘tirgan hollarida imomlik qildilar, Abu Bakr ul kishiga, odamlar ersa Abu Bakrga iqtido kildilar».

69-bob. Imom ikkilansa, odamlarning so‘ziga ishonadirmi?

Abu Hurayra raziyallohu anhu rivoyat qiladirlar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam ikki rak’at o‘qib, namozni tugatdilar, salom berib odamlarga o‘girildilar. Shunda Zalyadayn: «Yo Rasululloh, namoz qisqardimi yo esingizdan chiqardingizmi?» — dedi. Rasululloh  sallallohu alayhi va sallam: «Zulyadayn to‘g‘ri aytmakdami?» — dedilar. ,

Odamlar Zulyadaynning so‘zini tasdiqlashdi.Rasululloh sallallohu alayhi va sallam yana ikki rak’at o‘qidilar, odamlar ul kishiga iqtido qildilar, so‘ng salom berdilar. Keyin, takbir aytib, avvaldagidek yokim undan ham uzunroq sajdai sahv qildilar».

Abu Hurayra rivoyat qiladirlar: «Rasululloh  sallallohu alayhi va sallam . peshin namozini ikki rak’at o‘qidilar. Shunda Janob Rasulullohga: «Ikki rak’at o‘qidingiz»,— deyishdi. Janob Rasululloh yana ikki rak’at, namoz o‘qib, salom berdilar, keyin sajdai sahv qildilar».

70-bob. Imom namozda yig‘lasa...

Abdulloh ibn Shaddod rivoyat qiladirlar: «Hazrat Umarning «Innamo ashku bassiy va huzniy ila-l-lohi» (Dardu g‘amimdan faqat Ollohning o‘zigagina shikoyat qilg‘aydurmen) degan oyatni o‘qiyotib yig‘layotganlarini men oxirgi safda turib ham eshitdim».

Oisha onamiz rivoyat qiladirlar: «Rasululloh  sallallohu alayhi va sallam kasal bo‘lib yotganlarida: «Abu Bakrga buyuringiz, jamoatga imomlik qilsin!»—dedilar. Men: «Abu Bakr sizning o‘rningizga tursalar, yig‘ilaridan odamlar qiroatlarini eshita olmag‘aydirlar, Umarga buyuringiz, jamoatga imomlik qilsinlar!» — dedim. Rasululloh sallallohu alayhi va sallam: «Abu Bakrga buyuringiz, jamoatga imomlik qilsin!»—deb qaytarib aytdilar. Shunda men Hafsaga: «Abu Bakr sizning o‘rningizga tursalar, odamlar yigilaridan qiroatlarini eshita olmag‘aydirlar, Umarga buyuringiz, imomlik qilsin, deb Rasulullohga aytg‘il!» — dedim. U shunday dedi. Shunda Rasululloh: «Tek turg‘il, sizlar Yusuf alayhissalom qissasidagi xotinlar kabisizlar. Dilingizdagining aksini aytg‘aysizlar. Abu Bakrga buyuringiz, jamoatga imomlik qilsin!» — dedilar.

Hafsa menga: «Sendan hech yaxshilig‘ ko‘rmadim!»—dedi xafa bulib».