10-bob. Quyosh tutilganda erkaklar birlan birga ayollarning ham namoz o‘qimog‘i

Asmo rivoyat qiladirlar: «Quyosh tutilgan kuni Rasululloh sallallohu alayhi va sallamning xotynlari - Oisha singlimnikiga bordim. Qarasam, odamlar namoz o‘qishayotgan erkan. Oisha qiyomda turgan vaqtida: «Odamlarga ne bo‘ldi?»-deb so‘radim. U qo‘llari birlan osmonga ishora qilib: «Subhonalloh»,- dedi. «Azob (qiyomat) alomatimi?»-dedim. «Ha» degan ma’noda bosh irg‘ab qo‘ydi. Keyin, men ham ular birlan birga namoz o‘qishga tutindim, hatto ko‘p o‘qiganimdan boshim aylanib ketdi. Keyin, o‘zimga kelay deb boshimdan suv quya boshladim. Janob Rasululloh namoz o‘qib bo‘lgach, Olloh taologa hamdu sanolar aytdilar, so‘ng: «Men ko‘rmagan narsa qolmadi, hatto shu yerda turib jannatni ham, do‘zaxni ham ko‘rdim. «Sizlar qabrda yotganingizda Dajjol fitnasi yanglig bir imtihondan o‘tg‘aydirsizlar» deb menga vahiy qilindi»,- dedilar. O’shanda «Dajjol fitnasi yanglig‘» dedilarmi yokim «Dajjol fitnasiga yaqin», dedilarmi, aniq esimda yo‘q. Keyin, Janob Rasululloh bunday deb davom etdilar: «Har biringiz qabrda yotganingizda bir farishta kelib: «Bu kishini (Rasulullohni) taniysanmi?» - deb so‘raydir. Agar qabrda yotgan banda iymonli (yokim «taqvodor»,- dedilar shekilli) ersa: «Bu kishi Muhammad Rasululloh sallallohu alayhi va sallamdirlar, bizga mo‘‘jizalar va hidoyat olib kelganlar. Biz ishonib qabul qilganmiz, ergashganmiz»,- deydir. Unga: «Biz sening mo‘min ekanligingni bilur erdik, orom olib uxlayverg‘il!»- deyishadi. Ammo, munofiq (yokim «ikkilanuvchi»,- dedilar shekilli) ersa: «Bilmadim, odamlar (bu kishi to‘g‘rilarida) nimalardir deyishar erdi, men ham o‘shalar aytganini aytar erdim»,- deydir».

11-bob. Quyosh tutilganda qulni ozod qilmakni yaxshi ko‘radirgan kishi haqida

Asmo: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam Quyosh tutilganda qul ozod qilmakni buyurdilar»,- deydilar.

12-bob. Quyosh tutilganda o‘qiladirgan namozni masjidda o‘qimoq

Umra binti Abdurrahmondan: «Bir yahudiy xotin tilamchilik qilib keldi. Maqsadi hosil bo‘lgandan so‘ng, Oisha onamizga: «Olloh taolo seni qabr azobidan saqlasin!» - dedi. Oisha onamiz Rasululloh sallallohu alayhi va sallamdan: «Odamlar qabrda azoblanadirmi?» - deb so‘radilar. Janob Rasululloh (javob o‘rniga): «Ilohi, qabr azobidan o‘zing asrag‘il!» - deb qo‘ydilar. Bir kuni saharda Rasululloh sallallohu alayhi va sallam ulov minib chiqib ketdilar. Saldan keyin Quyosh tutildi. Rasululloh ertalab qaytib keldilar. Hujralarining orqasiga (ya’ni, masjidga) o‘tib namozga tutindilar, odamlar ham ul kishining orqalarida turib namoz o‘qidilar. Janob Rasululloh qiyomda uzoq turdilar, so‘ng uzoq ruku’ qildilar, keyin qadlarini rostlab, qiyomda avvalgidan kamroq turdilar. So‘ng avvalgi ruku’dan qisqaroq ruku’ qilib, keyin qadlarini ko‘tardilar-da, sajda etdilar, sajdada uzoq turdilar. Qadlarini rostlagach, qiyomda avvalgidan ko‘ra kamroq turdilar, keyin avvalgidan qisqaroq ruku’ aylab, qiyomga turdilar. Qiyomda avvalgidan kamroq turdilar, so‘ng avvalgisidan qisqaroq ruku’ qilib, sajdaga bosh qo‘ydilar. Namozni o‘qib bo‘lib, Olloh istagancha va’z-nasihat etdilar. So‘ng, odamlarga Olloh taolodan qabr azobidan najot tilamoqni buyurdilar».

13-bob. Quyosh biror kishining dunyoga kelgani yokim vafot qilgani tufayli tutilmaydir

Abu Mas’ud rivoyat qiladirlar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam: «Quyosh va Oy kimningdir o‘lgani yokim tug‘ilgani uchun tutilmag‘aydir, biroq ular Olloh taolo qudratining ikki dalilidir. Agar ularning tutilganini ko‘rg‘aydirsiz, ikki rak’at namoz o‘qingiz!» - dedilar».

Oisha onamiz rivoyat qiladilar: Rasululloh sallallohu alayhi va sallam davrlarida Quyosh tutildi. Rasululloh sallallohu alayhi va sallam o‘rinlaridan turib jamoat birlan namoz o‘qimakka kirishdilar. Qiyomda turib uzoq qiroat ayladilar, so‘ng ruku’ qildilar, ruku’da uzoq turdilar, keyin boshlarini ko‘tarib uzoq qiroat etdilar, bu gal qisqaroq qiroat ayladilar. So‘ng ruku’ qildilar, bu galgi ruku’da kamroq turdilar, keyin boshlarini ko‘tarib, ikki marta sajda qildilar. Ikkinchi rak’atni ham shunday o‘qidilar. Namozdan keyin, odamlarga xutba aytgani o‘rinlaridan turdilar. Hamdu sanodan so‘ng: «Quyosh birlan Oy biror kishining tug‘ilgani yokim o‘lgani uchun tutilmag‘aydir, biroq ikkalasi Olloh taolo qudratining ikki dalilidir. Olloh taolo ularni bandalariga ko‘rsatib, o‘z qudratini namoyish qiladir. Agar Quyosh va Oy tutilganini ko‘rsangiz, darhol namoz o‘qingiz!»-dedilar.

14-bob. Quyosh tutilganda zikr aytmoq

Abu Muso rivoyat qiladirlar: «Quyosh tutildi. Rasululloh sallallohu alayhi va sallam «Qiyomat bo‘lib qoldimi?» deb qo‘rqib o‘rinlaridan turdilar-da, masjidga chiqib namoz o‘qidilar. Qiyom, ruku’ va sajdalarda uzoq turib qiroat qildilar. Men ul kishining shunday namoz o‘qiganlarini boshqa ko‘rmadim. Namozdan so‘ng, Rasululloh sallallohu alayhi va sallam: «Olloh taolo namoyon qilayotgan bul narsalar (Quyosh va Oy tutilishi) kimningdir tug‘ilgani yoki o‘lgani uchun sodir bo‘lmag‘aydir, balkim Olloh taolo bul birlan bandalarini qo‘rqitg‘aydir. Agar ulardan birontasining tutilganini ko‘rsangiz, darhol namoz o‘qingiz!»- dedilar».

15-bob. Quyosh tutilganda duo o‘qimoq

Mug‘iyra ibn Shu’ba rivoyat qiladirlar: «Janob Rasulullohning o‘g‘illari vafot etgan kuni Quyosh tutilgan erdi. Odamlar: «Quyosh Ibrohim vafot etgani uchun tutildi»,- deyishdi. Shunda Rasululloh sallallohu alayhi va sallam: «Quyosh birlan Oy Olloh qudratining ikki dalilidir. Ular biror kishining tug‘ilgani yokim o‘lgani uchun tutilmag‘aydir. Agar ularning tutilganini ko‘rsangiz, tokim tutilib bo‘lmagunicha Ollohga iltijo qilib, duo va namoz o‘qingiz!» - dedilar».

16-bob. Imomning Quyosh tutilganda xutba aytayotib, «ammo ba’d» demog‘i

Asmo rivoyat qiladirlar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam namoz o‘qib bo‘lganlarida Quyosh tutilib bo‘lgan erdi. So‘ng, xutba qildilar. Xutbaning so‘nggida Ollohga munosib hamdu sano aytgach? «Ammo ba’d» ,— deb qo‘ydilar».

17-bob. Quyosh yokim Oy tutilganda namoz o‘qimoq

Abu Bakr rivoyat qiladirlar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam zamonlarida Quyosh tutildi. Rasululloh sallalloxu alayhi va sallam ikki rak’at namoz o‘qidilar».

Abu Bakr rivoyat qiladirlar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam davrlarida Quyosh tutildi. Shunda Rasululloh sallallohu alayhi va sallam ridolarini sudrab masjidga chiqdilar. Yonlariga odam to‘plangach, Rasululloh sallallohu alayhi va sallam ular birlan ikki rak’at namoz o‘qidilar. Shu payt Quyosh ham tutilib bo‘ldi. Rasululloh sallallohu alayhi va sallam: «Quyosh va Oy Olloh taolo qudratining ikki dalilidir. Ular biror kishi vafot etgani uchun tutilmag‘aydir. Agar (Quyosh yokim Oy) tutilg‘aydir, tokim tutilib bo‘lmaguncha namoz o‘qingiz, duo aytib Ollohga iltijo qilingiz!» - dedilar. Rasulullohning bunday demoqlarining sababi bor erdi. Chunkim Rasulullohning Ibrohim degan o‘g‘illari o‘sha kuni vafot etgan bo‘lib, odamlar Quyosh tutilmog‘ini shunga bog‘lashgan erdi».

18-bob. Quyosh tutilganda o‘qiladirgan namozning birinchi rak’ati - eng uzun rak’at

Oisha onamiz rivoyat qiladirlar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam Quyosh tutilganda to‘rt ruku’ va ikki sajda qilib namoz o‘qidilar. Birinchi rak’at ikkinchisiga qaraganda uzoqroq davom etdi».

19-bob. Quyosh tutilganda o‘qiladirgan namozda ovoz chiqarib qiroat qilmoq

Oisha onamiz rivoyat qiladirlar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam Quyosh tutilgan kezdagi namozda ovoz chiqarib qiroat qildilar. Qiroat aylab bo‘lgach, takbir aytib ruku’ etdilar. Ruku’dan bosh ko‘tarayotganda: «Sami’allohu liman hamidahu, rabbano va laka-l-hamd»,- dedilar. Keyin, Quyosh tutilganda o‘qiladirgan namozni ikki rak’at, to‘rt ruku’ va to‘rt sajda qilib o‘qiydirgan bo‘ldilar».

Oisha onamiz rivoyat qiladirlar: «Rasululloh sallallo hu alayhi va sallam zamonlarida Quyosh tutildi. Shunda Rasululloh sallallohu alayhi va sallam: «Jamoat birlan namoz o‘qimoq uchun odamlarni to‘plag‘il!» - deb jarchi yubordilar. Odamlar to‘plangach, Rasululloh sallallohu alayhi va sallam imomlikka o‘tib, ikki rak’at, to‘rt ruku’ va to‘rt sajda qilib namoz o‘qidilar».

Zuhriy raziyallohu anhu: «Akang Abdulloh ibn Zubayr Quyosh tutilganda Madinada bomdod namoziga o‘xshash ikki rak’at namoz o‘qidi, ortiqcha hech narsa o‘qimadiku?!» - deganlarida, Urva: «Ha, to‘g‘ri, akam namozning sunnatida yanglishdilar»,- deb javob bergan erkan».