52-bob. Janozada imomning orqasida ikki yoki uch saf bo‘lib turmoq

Jobir ibn Abdulloh raziyallohu anhu rivoyat qiladirlar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam (habash podshohi) Najoshiyga (g‘oyibona) janoza o‘qidilar, men ikkinchi yoki uchinchi safda turdim».

53-bob. Janozadagi saflar bayoni

Abu Hurayra raziyallohu anhu rivoyat qiladirlar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam Najoshiyning vafot etganini sahobalarga aytib, so‘ng oldinga - imomlikka o‘tdilar. Sahobalar ul zotning orqalarida saf tortdilar. Rasululloh sallallohu alayhi va sallam to‘rt bor takbir aytdilar».

Sha’biy raziyallohu anhu rivoyat qiladirlar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallamni  ko‘rgan zotlardan biri  menga:  «Rasululloh sallallohu alayhi  va sallam bir mo‘‘minning janozasiga borib, sahobalarni saf qildilarda, to‘rt marta takbir aytib janoza o‘qidilar»,- deb erdi». Shayboniy: «Ey Abu Amr, sizga buni kim aytdi?»-deb Sha’biydan so‘raganda, u: «Ibn Abbos raziyallohu anhu aytdi»,-degan erkan.

Jobir ibn Abdulloh rivoyat qiladirlar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam: «Bugun Habashistonda bir solih odam vafot etdi, kelingiz, shul yerda turib unga (g‘oyibona) janoza o‘qiydirmiz!»-dedilar. Biz saf tortdik, Rasululloh sallallohu alayhi va sallam oldinga o‘tib, unga janoza o‘qidilar, biz ul kishiga iqtido qildik». Abu Zubayrga Jobir: «Men o‘shanda ikkinchi safda turgan erdim», -degan erkanlar.

54-bob. Janoza namozida bolalarning kattalar birlan birga safda turishi

Ibn Abbos raziyallohu anhu rivoyat qiladirlar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam notanish bir mayyitning qabri yonidan o‘tayotib: «Bu mayyit qachon dafn qilindi?» - dedilar. «Kecha kechasi»,- dedik. Rasululloh sallallohu alayhi va sallam: «Meni chaqirsangiz bo‘lmasmidi?»-dedilar. Sahobalar: «Qorong‘i kechada ko‘mdik, sizni bezovta qilmakni xohlamadik»,- deyishdi. So‘ng Rasululloh sallallohu alayhi va sallam janoza o‘qimoqqa kirishdilar. Biz orqalarida saf tortdik. Men ersam o‘sha paytda yosh bola erdim». .

55-bob. Mayyitga janoza o‘qishning sunnat ekanligi to‘g‘risida

Imom Buxoriy rivoyat qiladirlar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam: «Kimki mayyitga janoza o‘qig‘aydir, unga bir qiyrot savob tekkaydir»,- deganlar. Rasululloh sallallohu alayhi va sallam: «Do‘stu birodarlaringizga o‘zingiz janoza o‘qingizlar!» - deganlar. Rasululloh sallallohu alayhi va sallam: «Najoshiyga janoza o‘qingizlar!» - deganlarida, janozani «namoz» deb atab: «Uning ruku’ va sajdalari bo‘lmag‘aydir, uni o‘qiyotganda (dunyoviy so‘zlar) so‘zlanmaydi, faqat takbiri tahrima aytilib, salom berilg‘aydir»,- deganlar. Ibn Umar janozadan avval albatta tahorat olar erdilar hamda kun chiqayotgan va botayotganda janoza o‘qimas erdilar. Ibn Umar raziyallohu anhu qo‘llarini ko‘tarib takbir aytar erdilar. «Sahobalar va ularning avlodlari orasida shundoq kishilarni uchratdimki,- deydilar Hasan Basriy,- ulardan janoza va farz namozlarini o‘qimoqqa haqlilari, janoza vaqtida yokim hayit namozida tahoratlari sinib qolsa, tayammum qilmay, suv qidirib topib, albatta qayta tahorat olg‘ay erdilar. Agar janoza o‘qilayotgan vaqtda kelib qolishsa, o‘zlari takbiri tahrima aytishib, boshqalarga qo‘shilib janoza o‘qiyverar erdilar».

Ibn Musayyab: «Kishi janoza namozida xoh kechasi bo‘lsin, xoh kunduzi bo‘lsin, xoh muqimlikda va xoh musofirlikda bo‘lsin, baribir to‘rt marta takbir aytg‘aydir»,- deydilar. Anas raziyallohu anhu: «Birinchi takbir - namozni boshlashda aytiladirgan takbiri tahrimadir, Olloh taolo: «Munofiqlardan birortasi o‘lsa, unga zinhor janoza o‘qimangiz!»-deydir. Janoza namozida odamlar saf tortg‘aydir, imom ersa, oldinga o‘tib janoza o‘qig‘aydir»,- deganlar.

Sha’biy raziyallohu anhu rivoyat qiladirlar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam birlan birga bir mo‘‘minning janozasiga borgan kishi: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam janozada bizga imomlik qildilar, biz orqalarida saf tortdik»,- deb aytdi». «Ey Abu Amr, bu hadisni sizga kim aytdi?»- deb Sha’biydan so‘rashganda, u: «Ibn Abbos aytdi»,- deb javob bergan erkan.

56-bob. Janozaga borishning fazilati

Zayd ibn Sobit raziyallohu anhu: «Janoza o‘qisang, zimmangdagi vazifani bajaribsan» ,— deydilar. Humayd ibn Hilol: «Janoza o‘qib bo‘lgandan so‘ng, janoza egalaridan uyga qaytmoqqa ijozat so‘rashning sunnat ekanligini bilmasmiz-u, biroq kimki janoza o‘qib uyiga qaytsa, unga bir qiyrot savob tegmog‘ini yaxshi bilurmiz»,- deydilar».

Ibn Umar raziyallohu anhu rivoyat qiladirlar: «Abu Hurayra: «Kimki janoza namoziga qatnashg‘aydir, unga bir qiyrot savob tekkaydir»,- dedilar. Keyin u kishi bizga yana juda ko‘p hadislar ham aytib berdilar. Shunda Oisha onamiz Abu Hurayraning so‘zini tasdiqlab: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallamning shundoq deganlarini men ham eshitgandirmen»,- dedilar. Men: «Unda, juda ko‘p qiyrot savoblarni boy beribmiz-da!»-dedim».

57-bob. Mayyit dafn qilinguncha kutib turgan kishi haqida

Abu Hurayra raziyallohu anhu rivoyat qiladirlar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam: «Kimki janozada qatnashib, janoza namozini o‘qig‘aydir, unga bir qiyrot savob tekkaydir, kimki janoza namozini o‘qib, mayyit dafn etilguncha ketmay tursa, unga ikki qiyrot savob tekkaydir?» -dedilar. Shunda odamlar: «Yo Rasululloh, ikki qiyrot qanchadir?»-deb so‘rashdi. Janob Rasululloh: «Ikkita katta tog‘dek kelur»,- dedilar».

58-bob. Kattalar birlan birga yosh bolalarning ham janoza namozi o‘qimogi haqida

Ibn Abbos raziyallohu anhu rivoyat qiladirlar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam bir qabrning oldiga kelganlarida, sahobalar: «Bu qabrdagi kishi o‘tgan kuni dafn qilingan»,- deyishdi. Rasululloh sallallohu alayhi va sallamning orqalarida saf tortdik, ul kishi qabrdagi mayyitga janoza o‘qidilar (Ibn Abbos o‘sha paytda yosh bola bo‘lganlar)».

59-bob. Namozgoxda va masjidda janoza namozi o‘qimoq

Abu Hurayra raziyallohu anhu rivoyat qiladirlar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam Habashiston podshohi Najoshiyning vafot etganligini bizga aytib: «Birodaringiz haqqiga talabi mag‘firat qilingizlar!»- dedilar».

Abu Hurayra raziyallohu anhu rivoyat qiladirlar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam sahobai kiromlarini namozga safladilar, so‘ng to‘rt marta takbir aytib, marhum Najoshiyga janoza namozi o‘qidilar».

Abdulloh ibn Umar rivoyat qiladirlar: «Yahudiylar Rasululloh sallallohu alayhi va sallam huzurlariga zino qilgan bir erkak birlan bir xotinni tutib olib kelishdi. Rasululloh sallallohu alayhi va sallam buyurdilar, ularni masjid oldidagi janoza o‘qiydirgan joyga olib borishib, toshbo‘ron qilishdi».

60-bob. Qabrlarni sajdagoh qilib olmoqning makruhligi haqida

Hazrat Alining o‘g‘illari Hasan vafot etganda xotinlari Fotima qabr ustiga chodir qurdilar. Chodir bir yilgacha o‘sha yerda turdi, so‘ng buzib yig‘ishtirishdi. Shunda hotifdan: «Ayo, yo‘qotgan kishilarini topishdimi?»-degan ovoz keldi. Unga ikkinchi   bir  ovoz:   «Aksincha,  umidsiz  bo‘lib   qaytib   ketdilar»,-  deb  javob qaytardi».

Oisha onamiz rivoyat qiladirlar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam vafot etmaslaridan oldin betob bo‘lib yotganlarida: «Olloh taolo yahudiy va nasorolarga la’nat yuborsin! Ular sobiq payg‘ambarlar qabrlarini sajdagoh qilib oldilar» ,— degan edilar».

Oisha onamiz shu so‘zni eslab: «Agar qabrlarni sajdagohga aylantirib olmoq xavfi bo‘lmaganda erdi, Rasululloh sallallohu alayhi va sallamning qabrlari atrofini ochiq holda qoldirishar erdi. Afsuski, Janob Rasulullohning qabrlarini mahkamlashga to‘g‘ri keldi. Lekin, men hali ham Rasululloh sallallohu alayhi va sallam yotgan hujrani masjid qilib olmoqlaridan qo‘rqg‘ayman»,- dedilar.

61-bob. Tug‘olmay o‘lgan xotinlarga janoza o‘qimoq haqida

Sumra raziyallohu anhu rivoyat qiladirlar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallamning orqalarida turib (ya’ni, iqtido qilib), tug‘olmay vafot etgan xotinga janoza o‘qidim. Rasululloh sallallohu alayhi va sallam ersa, mayyit belining to‘g‘risida turib janoza o‘qidilar».