62-bob. Imom xotin kishining janozasida qaerda turadi-yu erkak kishining janozasida qaerda turadi?

Sumra   ibn   Jundub  raziyallohu   anhu   rivoyat   qiladirlar:   «Rasululloh sallallohu alayhi va sallamning orqalarida turib, tug‘olmay o‘lgan bir xotinning janozasini o‘qidim. Rasululloh sallallohu alayhi va sallam ersa, mayyitning beli qarshisida turdilar».

63-bob. Janoza namozida to‘rt marta takbir aytmoq

Humayd rivoyat qiladirlar: «Anas raziyallohu anhu bizga imomlik qilib janoza namozi o‘qidilar. Shunda ul kishiga: «Uch marta takbir aytdingiz»,-deyishdi. Anas yana bir marta takbir aytib, so‘ng salom berdilar».

Abu Hurayra raziyallohu anhu rivoyat qiladirlar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam Najoshiy vafot etgan kuniyoq bu haqda xabar berdilar. So‘ng, sahobai kiromlar bilan namozgohga chiqdilar. Ularni saflab, to‘rt marta takbir aytib, Najoshiyga janoza namozi o‘qidilar».

Jobir raziyallohu anhu rivoyat qiladirlar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam Habashiston podshohi Najoshiyga to‘rt marta takbir aytib, janoza namozi o‘qidilar».

64-bob. Janoza namozida surai «Fotiha» ni o‘qimoq

Hasan Basriy rivoyat qiladirlar: «Go‘dak bolaning janozasida surai «Fotiha» o‘qilg‘aydir, keyin «Ollohum-ma-j’alhu lano salafan va fartan va ajran (Ilohi, bu go‘dakni, jannatga bizdan avval borib, joy tayyorlab turguvchi va erta vafot etganligiga sabr qilmog‘imiz evaziga bizlarga savobu mukofotlar ato etmog‘ingga sababchi qilg‘aysen!)»,- deyiladir».

Talha raziyallohu anhu rivoyat qiladirlar: «Ibn Abbos raziyallohu anhuga iqtido qilib namoz o‘qidim. O’shanda u kishi surai «Fotiha» ni o‘qib, so‘ng: «Surai «Fotiha» ni janozada o‘qimoq sunnat ekanligini bilishsin, deb ataylab o‘qidim»,-dedilar».

65-bob. Mayyit dafn qilingandan so‘ng qabr snida janoza namozi o‘qimoqning joizligi

Sha’biy raziyallohu anhu rivoyat qiladirlar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam birlan birga bir mo‘‘min bandaning janozasiga borgan kishi: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam qabr tepasida janoza namozi o‘qidilar, sahobalar ul kishiga iqtido qildilar»,- dedi».

Shayboniy: «Bu hadisni sizga kim aytdi?»-deb Sha’biydan so‘raganimda, u menga: «Ibn Abbos raziyallohu anhu aytdi» deb javob qildi»,- deydilar.

Abu Hurayra raziyallohu anhu rivoyat qiladirlar: «Masjidni supurib yuradirgan bir qora odam vafot etdi. Rasululloh sallallohu alayhi va sallam bundan bexabar erdilar. Bir kuni o‘shal odam yodlariga tushib: «Anavi odamga ne bo‘ldi?» - dedilar. Sahobalar: «Yo Rasululloh, u vafot etgan»,- deyishdi. «Menga bildirmabsizlar-da!»-dedilar Rasululloh. Sahobalar: «U undoq edi, bundoq edi»,- deb uni kamsitishdi. Shunda Rasululloh sallallohu alayhi va sallam: «Menga qabrini ko‘rsatingiz!»-dedilar. Sahobalar uning qabrini ko‘rsatishgan erdi, Janob Rasululloh unga janoza namozi o‘qidilar».

66-bob. Mayyit oyoq tovushlarini eshitg‘aydir

Anas raziyallohu anhu rivoyat qiladirlar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam: «Mayyit qabrga qo‘yilgach, barcha birodarlarining qaytib ketayotgandagi oyoq tovushlarini eshitib turg‘aydir. Qabrga ikkita farishta kirib, mayyitni o‘tirg‘izib qo‘yg‘aydir. Shunda ikkala farishta mayyitga: «Mana bul kishi, ya’ni Muhammad alayhissalom to‘g‘rilarida ne der erding?»-deydir. Mayyit: «Bul kishining Ollohning bandasi va elchisi ekanligiga guvohlik bergaymen»,- deydir. Shunda unga: «Do‘zaxdagi o‘rningga qarag‘il, Olloh taolo senga uning o‘rniga jannatdan joy almashtirib berdi»,- deyishadir. Rasululloh sallallohu alayhi va sallam so‘zlarida davom etib, yana bunday dedilar: «Banda (mayyit) o‘zining do‘zaxdagi va jannatdagi o‘rnini ham ko‘rg‘aydir. Ammo, ul kofir yokim munofiq ersa: «Bul kishi kim?» - deyilganda, «Odamlar bir narsa der erdi, men ham ular ne deyishgan bo‘lsa, shundoq der erdim»,- deydir. Shunda Munkar-Nakir: «Ul kishini ham tanimagandirsen (bilmagandirsen), Qur’oni Kariymni ham tilovat qilmagandirsen»,- deb olov-gurzi birlan qulog‘ining tagiga urg‘aydir. Mayyit qattiq qichqirg‘aydir, uning ovozini atrofdagi barcha narsalar eshitg‘aydir, faqat insonlar va jinlar eshitmag‘aydir».

67-bob. Bayt ul-Muqaddasga yoki shu kabi (muqaddas) joylarga dafn etilmog‘ini istagan shaxs haqida

Abu Hurayra raziyallohu anhu rivoyat qiladirlar: «Olloh taolo Malak ul-mavtni (O’lim farishtasini) Muso alayhissalomning huzurlariga yubordi. Muso alayhissalom (uyga ijozatsiz kirgan odam, deb o‘ylab) bir musht urib, uning ko‘zini chiqardilar. Malak ul-mavt Olloh taoloning dargohiga qaytib borib: «Meni o‘lmoqni istamagan kishining oldiga yuboribdirsen»,- dedi. Olloh taolo farishtaning ko‘zini qaytarib berib (joyiga keltirib): «Musoning oldiga qaytib borib aytg‘il, qo‘lini ho‘kizning ustig‘a qo‘ysin, qo‘li yopib turgan tuklarning har biri uchun unga bir yildan umr berg‘aydirmen!»-dedi. Muso: «Yo Rabbiy, andin keyin-chi?»-dedilar. Olloh taolo: «Andin so‘ng - o‘lim!»-dedi. Muso alayhissalom: «Undoq bo‘lsa, hozir (jonimni ola qolsin)!»-dedilar-da, Olloh taolodan: «Mening qabrim «Bayt ul-Muqaddasga bir tosh otim masofada yaqin bo‘lsa!» - deb iltimos qildilar. Rasululloh sallallohu alayhi va sallam: «Agar o‘shal yerda bo‘lganlaringizda erdi, men sizlarga Musoning yo‘l yoqasidagi qizil qum tepaligi ustida o‘rnashgan qabrini ko‘rsatg‘ay erdim»,- dedilar».

68-bob. Kechasi dafn qilmoq

Abu Bakr Siddiq raziyallohu anhu kechasi dafn qilinganlar.

Ibn Abbos raziyallohu anhu rivoyat qiladirlar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam kechasi dafn qilingan bir kishiga janoza namozi o‘qidilar. Janob Rasululloh sallallohu alayhi va sallam o‘rinlaridan turdilar, orqalaridan sahobalar ham turishdi. So‘ng, Rasululloh sallallohu alayhi va sallam: «Qabrdagi kimdir?» - deb so‘ragan erdilar, sahobalar: «Falonchi, kecha kechasi dafn qilindi»,- deyishdi».

69-bob. Qabr ustiga masjid qurmoq

Oisha onamiz raziyalloxu anxo rivoyat qiladirlar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam betob bo‘lib yotganlarida, xotinlari (Ummu Salama va Ummu Habiba) ul kishiga Habashistonda o‘zlari ko‘rgan kanisa to‘g‘risida so‘zlab berishdi. O’sha kanisa «Mariya» deb atalar erdi. Uni Ummu Salama birlan Ummu Habiba raziyallohu anhumo Habashistonga borishganda ko‘rgan bo‘lib, ularni kanisaning chiroyi va uning ichidagy suratlar jalb etgan erdi. Rasululloh sallallohu alayhi va sallam boshlarini ko‘tarib: «Ular, agar oralaridan bir solih kishi vafot etg‘aydir, uning qabri ustiga kanisa qurg‘aydirlar, so‘ng ichiga suratlar chizg‘aydirlar. Ular Olloh taolo dargohida eng yomon otlig‘ insonlardir!»-dedilar».

70-bob. Xotin kishini qabrga kim qo‘yadir?

Anas raziyalloxu anxu rivoyat qiladirlar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallamning qizlari - Ummu Gulsumning dafn marosimida qatnashdik. Shunda Rasululloh sallallohu alayhi  va  sallamga  qarasak,  qabr yonida turibdilar-u, ko‘zlaridan duv-duv yosh oqayotir. Nogahon: «Orangizda bul kecha ayoliga yaqinlik qilmagan kishi bormidir?»-deb so‘radilar. «Men» ,— dedilar Abu Talha. Janob Rasululloh sallallohu alayhi va sallam: «Tushg‘il qabrga!»-dedilar. Abu Talha qabrga tushib, mayyitni lahadga qo‘ydilar». Fulayh raziyallohu anhu: «Nazarimda, Rasululloh sallallohu alayhi va sallam «Bul kecha gunoh qilmagan kim bordir?» -deb aytdilar shekilli»,- deydilar.

71-bob. Shahidga janoza o‘qimoq to‘g‘risida

Jobir ibn Abdulloh rivoyat qiladirlar: «Rasululloh sallallohu alayhi va sallam Uhud jangida shahid bo‘lganlarning har ikkitasini bir qabrga qo‘ydirar erdilar. Qabrga qo‘yilmog‘idan avval: «Bulardan qaysi biri Qur’onni ko‘proq yodlagandir?»-deb so‘rar erdilar. «Mana bunisi» deb ko‘rsatishgan mayyitni oldin lahadga qo‘ydirar erdilar. So‘ng, Rasululloh sallallohu alayhi va sallam: «Bul kishilarga (Olloh yo‘lida jonini qurbon qilganlarga) qiyomat kuni men guvohdirmen!»-deb, ularning qonlarini yuvdirmay va janoza ham o‘qitmay dafn qildirar erdilar».

Uqba ibn Omir rivoyat qiladirlar: «Bir kuni Rasululloh sallallohu alayhi va sallam, Uhud jangida shahid bo‘lganlarga o‘z ajali birlan o‘lgan mayyitga o‘qigandek janoza o‘qidilar. So‘ng, minbarga chiqib: «Men sizlardan avval borib (jannatdan joy) tayyorlab turg‘uvchimen va men sizning (qilgan yaxshi amallaringizga) guvohdirmen. Ollohga qasam ichib ayturmenkim, hozir men Havzi Kavsarni ko‘rib turibdirmen, menga Yer xazinalarining kalitlari (yokim «Yer kalitlari»,- dedilar shekilli) berildi. Olloh haqqi-hurmati, men o‘lganimdan keyin sizlardan xotirjamdirmen, faqat, mol-dunyo ketidan quvmasangizlar, deb qo‘rqg‘aymen, xolos»,- dedilar».