Har bir ayol hayotda bahtga erishishni, tinch totuv hayot kechirishni hohliydi. Lekin baht degan ne’mat arzon turmiydi, unga qanoat, shukr va solih amallar orqali erishiladi (Vallohu a’lam). (Mavzuda asosan "œMusulmon ayolning o’z eri oldidagi vazifalari,  T-Movarounnahr, 2004 "œ kitobidagi ma’lumotlardan foydalanildi)

Ushbu holis ishga forum a’zolarining ham hissasi qo’shiladi digan umiddaman.

1.   QANOATLI BO’LMOQ   
Qanoatda hurriyat, ochko’zlikda asirlik bor.

1.   Haq Taoloning taqdirga yozgan rizqqa ega bo’lish hirs va ta’maga kirmaydi. Ammo bunda ham harakat qilish zarur. Faqat alloh Taoloning o’ziga yukinib, boshqalardan so’ramaslik kerak. 

HADIS: Nafsning ko’zi to’ymaydi. Bir chelak oltini bor kishi, oh yana shunday bir chelak oltinim bo’lsaydi deydi.

2.   qanoatning ikkinchi sharti esa, qo’ldagi ne’matlarni rejali sarflash hisoblanadi. Isrofdan qattiq tiyilish kerak. Agar ko’rpaga qarab oyoq uzatilmasa kerakli-keraksiz narsalarga pul sarflanaverilsa, isrof va harajat eshigi kattalashib ketadi.

HADIS: Tejamkor bolgan kishi faqir bo’lmaydi.

Ammo hasislik ham yaramaydi. O’tmishda bir ayol mahkamaga eridan shikoyat qilibdi. Hakam undan so’rabdi:
-   Nimaga ayolingni ta’minlamaysan?
-   Afandim, men imkon chegarasidagini topib kelyapman. Hotinim koproq hohlaydi. Men esa bundan ortig’ini topolmayman,-dedi u kishi.
-   Ho’p sen nimaga qodirsan?
-   Afandim, men ko’p-ko’p suv olib kelaman, ayolim esa qanoat qilmasdan, non ham topib kelishimni hohlaydi,-degan ekan.
-   
      Payg’ambar(s.a.v.) : "œAhli ayolingga, bola-chaqaga sarflangan puldan keladigan savob, faqirga va boshqalarga barilgan sadaqa savobidan ko’ra ko’proqdir"

      Hasan Basriy: "œ Go’zal tadbir va go’zal idora yarim foydadir. O’z o’rniga ishlatilgan ozgina pul, isrof qilib ishlatilgan ko’p puldan foydaliroqdir."

       Aflotun: "œ Pulni hasislik qilmasdan harjlash aqllilikning boshidir"

1.   ERGA ITOAT   

       Ayol kishi diniy e’tiqodiga zid bo’lmagan barcha ishlarda eriga itoat qilishi lozim. Chunki erining ayoli ustida juda ko’p haqlari bor. Payg’ambarimiz s.a.v. : "œ Agar ayol besh vaqt namozini o’qisa, ramazon ro’zasini tutsa, nomusini saqlasa va erini rozi qilsa jannatning hohlagan eshigidan kiradi. ; Bir kishining boshqa kishiga sajda qilishi mumkin bo’lganida edi, ayollarning erlariga sajda qilishlarini buyurardim." deya marhamat qilganlar. 

Islomiyat ayolning eriga itoatiga shu qadar ahamiyat berganki, agar ayol nafl ro’zasini tutmoqchi bo’lsa, eridan ruhsat olishi kerak. Faqat qo’ni-qo’shnilanikiga chiqish, bozor o’charga borishdagina emas, hatto masjidga ketishi uchun ham eridan so’ralishi lozim.

HADIS: "œ Eridan ruhsat olmasdan ko’chaga chiqqan ayolga to uyiga qaytguncha farishtalar u ayolga la’nat o’qib turadi.

Mashhur arab adabiyotchisi Asmuiy bir kuni yolda ketayotib er-hotinga duch kelibdi.Ayol nihoyatda chiroyli, eri esa o’ta hunuk ekan. Asmuiy ayolga qarab:
-   Ey honim! Shu husning bilan nega bunday hunuk kishiga turmushga chiqding, u bilan qanday qilib yashaysan" — debdi.
-   Jim bo’l, ey ahmoq odam! Nega o’ylamasdan gapirasan?! Kim biladi, balki erim Alloh Taoloning rizoligini topgan kishidir. Janobi Haq unga mukofot qilib mendek go’zal honimni nasib qilgandir. Balki mening qaysidir gunohim uchun Haq Taolo shu bandasiga ravo ko’rgandir. Biz taqdiri ilohiyni bilmaymiz va unga aralasha olmaymiz,- deb javob beribdi.
-   
Payg’ambarimiz s.a.v. : "œItoat qilishda erkaklarning ayol ustidagi haqqi mening sizning ustingizdagi haqqim kabidir. ; Ayol kishi erining jabr zulmiga chidasa, Janobi haq unga hazrati Osiyoga  nasib qilgan savob ajrini beradi" deya marhamat qilganlar.

"œSevgi — bu inson tabiatining zavqlantiruvchi huzurbahsh lazzatga mayl etishidir. Sevgining oily darajasi ISHQ deyiladi. Oshiqlar o’z ma’shuqalarining visoliga etishmoq uchun hech nimalarini, hattoki jonlarini ayamaydilar. Hz. Yusufni sevib, tillarda doston bo’lgan zulayho buning yorqin misolidir. Chindan ham, Zulayho ishq yo’lida molini-mulkini, hatto go’zalligini ham yo’qotadi. Kimda-kim, "œ Men Yusufni ko’rdim!" -  desa, unga qimmatli marjonlaridan birini berardi. Shu tariqa, sovg’a eta-eta, hech bir narsasi qolmaydi. Har narsani "œYusuf!" deb chaqirardi. Unga bo’lgan cheksiz ishqi tu fayli "œYusuf" kalimasidan boshqa hamma so’zlarni unutgandi.

Rivoyat qiladilarki, Zulayho imonga kelib, hazrati Yusufga turmushga chiqqanidan keyin, o’zini ul zotdan chetlata vat oat-ibodatga berilib, uzlatga chekina boshlabdi. Endi bu ishqi, ishqning hqiqiy sohibi Allohga qaratilgan edi. Ahvol shunday ediki, Hz. Yusuf uni tunda yotoqqa da’vat etsa, u visol onini kunduzga surar, kunduz da’vat etsa, fursatni tunga surar va shunday derdi:
-   Ey Yusuf, men seni Allohni tanimasdan oldin sevgandim. Lekin uni tanigandan keyin aslida unga oid bo’lgan sevgidan boshqasiga o’rin qolmadi. Allohga bo’lgan bu sevgimga boshqani sherik qilmayman.

        Aytadilarki, haqiqiy sevgi-muhabbat uch narsadan bilinadi:
1.   Sevgan suyganining so’zini boshqalarning so’zidan ustun qo’yadi;
2.   Sevgan, suyganining suhbatini boshqalarning suhbatidan ustun qo’yadi;
3.   Sevgan, suyganini mamnun etishni boshqalarni mamnun etishdan ustin qo’yadi." (Mukoshafat-ul qulub, Abu Homid G’azzoliy)

Anas ibn Molik rivoyat qiladilar: "Nabiy s.a.v. : "œ Odam toki o’zga bir odamni faqat Allohni deb yahshi ko’rmas ekan va Alloh (kufrdan) qutqargach, qayta kofir bo’lmoqdan ko’ra jahannam o’tiga tashlanmoqni afzal bilmas ekan hamda Alloh va uning rasuli uning uchun barchadan mahbubroq bo’lmas ekan, imon halovatiga erisha olmaydi!" — dedilar".

Seving, seviling va suyganingizga itoat eting!

1.   TOZALIK VA GO’ZALLIK

"œUmr yo’ldoshingning ko’zi tushishi ehtimoli bo’lgan hamma erga e’tibor ber, shunday qilki, uning ko’zi zinhor nojo’ya holatlarga tushmasin. Yomon hid chiqishi ehtimoli bo’lgan narsa va yerlarga diqqat qil. Ularni topib, tozala. Uyingdan har doim hushbo’y hidlar taralib tursin."

HADIS: "œAyollaringizning yahshisi yuvinib, pokiza yurishni odat qilgan va hushbo’y hidlar surib yurganidir."

Ayollarning erlari huzurida kiyinib bezanishlari taqvo jihatlaridan noto’g’ri emas. Ayollarga erlarining muhabbatlarini qozonish uchun yolg’iz chiroyning o’zi kamlik qiladi, bunda poklik. Ham juda katta ahamiyatga ega. Ammo ayrim bezaklarga dinimiz ruhsat bermaydi:
1.   Ulama soch taqish mumkin emas. Uni taquvchiga Allohning la’nati bo’lsin, deyilgan;
2.   Modaga ergashib qimmat va be’mani matohlar uchun pul sarflab isrofgarchilik qilmasligi lozim;
3.   Haddan ortiq bo’yanib(pardoz-andoz qilib) ko’chaga chiqish mumkin emas;
4.   Payg’ambarimiz s.a.v. :"œAyollarninglibosini kiygan erkaklar yoki erkaklarni libosini kiygan ayol Allohning rahmatidan yiroq bo’lsin", deb duoibad qilganlar;
5.   Ayollar faqat o’z erlari uchun pardozlanishi va ziynatlarini nomahramlarga ko’rsatmasliklari darkor

Fikrimcha, ayolning haqiqiy chiroyi hayodan boshlansa kerak.Insonni hayosi borligidan uning qalbini go’zalligini bilsa bo’ladi. Qalb go’zalligi esa, fikrimcha, yuzda ifodalanadi, unga nur beradi. Kuzatib ko’ring, qizlar uyalsa qando chiroyli ko’rinadi-a? Lekin, afsuski,  hozir ko’chalarda hayoli qizlardan ko’ra,  nozlanadigonlari  ko’proq topiladi shekilli(Vallohu a’lam)

HADIS: "œHayo  -  iymondandir"

3.   ERINING MOLINI MUHOFAZA QILISH.

"œUyingdagi mol-mulk va jihozlarni muhofaza qil"

Dunyoda bola-chaqasini boshqalarga muhtoj qilishdan asrab hayot kechirish uchun, albatta, mehnat qilish kerak. Ammo boylikka tajamkor bo’lish va isrof qilmaslik orqali erishiladi. Isrof qilmaslik, qaysidir ma’noda shukronalik alomatidir. Alloh Subhonohu va Taolo shukr qiluvchi bandamga ne’matimni ziyoda qilaman deb o’z marhamatini ifoda etgan. Tejamkorlikka ayollar oila ichki ishlarining idorachisi sifatida ahamiyat berishlari kerak.

Ba’zida yomon, badhulq ayollar ham uchrab turadi. Ular atrofdagi begona erkaklarga hushmuomalada bo’lsalar-da, doimo tabassum bilan yursalar-da, odobsizdirlar. Ular aziz umrlarini va erlarining molu dunyosini faqat maishatga sovuradilar. Oqibatda go’dak uchun kuniga bir-ikki soat vaqtini zo’rg’a ajratadigan onalar paydo bo’lmoqda.

Qanchalab oila shu tarzda buzilib ketdi, uyida ayollik burchini ado etolmagan honimlar birovlarning eshigida hizmatkorlik qilishga majbur bo’lmoqdalar.

Inson har doim molini bir manfaat yo’lida sarflashni hohlaydi. Foyda keltirmasa, yo’qolganday his qiladi. Ba’zi kishilar ro’zg’orni juda ustalik bilan boshqaradilar. Ishlab topish erning, sarf etish hotinning zimmasida.

Payg’ambarimiz s.a.v. marhamat qilganlar: "œHar biringiz yolboshchidirsiz va har biringiz qo’l ostingizdagidan so’ralursiz"

5.   QARINDOSHLARGA YAHSHI MUOMALA

Go’zal muomala faqat er-hotin o’rtasidagina lozim emas, balki muomala qilishga qodir barcha insonlar uchun muhimdir. Inson o’z yaqinlarini sevishi kabi, destining yaqinlarini ham yahshi ko’radi. Shu tahlit o’rtadagi muhabbat va hurmat rishtalari mustahkamlanadi. Ikki do’st orasidagi vafo shu qadar ekan, demak, ayol erining qarindoshlariga undan-da yuksakroq hurmatda bo’lishi kerak. Silayi rahim(yaqinlararo mehr oqibat) to’g’risida hadislarda ko’p yozilgan. Qarindoshlik rishtalarini uzish jannatdek buyuk ne’matdan ayrilishga olib kelishi mumkin. Donolarning e’tirof etishicha: "œErkak bosh bo’lsa, ayol bo’yindir".

Imom G’azzoliy hazratlari : "œAyol qachon eri yoki erining qarindoshiga yomom muamalada bo’lsa, ularni haqorat qilsa, gunohkor bo’ladi" deydilar. Biro dam hotinini deb qarindoshlaridan, hususan otasi va onasidan ranjishi buyuk gunohdir.

Ota-ona haqqini hech qaysi o’lchov bilan o’lchab bo’lmaydi.

Abdulloh ibn Umar(r.a.)rivoyat qiladilar: Rasululloh s.a.v. : [/b]"œEng buyuk gunohlardan biri ota-onaga la’nat aytishdir"¦ bir kishi birovning ota-onasini so’ksa, ikkalasi ham o’z ota-onalariga la’nat aytgan bo’ladi"[/b], dedilar.

Ota-onaning hurmati shunchalik oily ekan, endi o’ylab ko’ring, qaysi er ularga hotinining hurmatsizlik ko’rsatishiga rozi bo’ladi? Hech bir aqlli er, hotinimning mijoziga to’g’ri kelmadi, deb ota-onasidan kechmaydi.

Inson go’zal hulqi bilan suyukli bo’ladi. Payg’ambarimiz s.a.v. yomonlikni yomonlik bilan emas, balki chiroyli yo’sinda qaytarishlikka chorlaganlar. Unday odamlarga "œSalomat bo’ling, salomat bo’ling" deb qoya qolish kelib chiqishi mumkin bo’lgan janjalning oldini olish ehtimoli kattaroqdir.