114-BOB
Tik turib biror ichimlik ichishning joizligi, ammo o‘tirib ichish afzal ekanligining bayoni

Bu bobimizga Kabshata binti Sobitdan rivoyat qilingan 762-hadis ham dalil bo‘ladi.
765/1. Ibn Abbosdan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasulullohni (s.a.v.) zamzam suvi bilan siylaganimda, u zot tik turib ichdilar. Imom Buxoriy va Muslim rivoyatlari.

766/2. Nazzol ibn Sabradan (r.a.) rivoyat qilinadi. Ali (r.a.) Ko‘fadagi «rahaba» darvozasi oldiga kelib, tik turib (suv) ichdilar-da: «Men Rasulullohning sh, xuddi sizlar meni ko‘rib turganingizdek, tik turib ichganlarini ko‘rganman», dedilar. Imom Buxoriy rivoyatlari.

767/3. Ibn Umardan (r.a.) rivoyat qilinadi. Bu zot: «Biz Rasululloh (s.a.v.) zamonlarida yurgan yo‘limizda ovqatlanib, tik turib (suv) ichar edik», dedilar. Imom Termiziy rivoyatlari.

768/4. Amr ibn Shu’ayb otalaridan, otalari esa bobolaridan qilgan rivoyatlarida: «Rasulullohning (s.a.v.) tik turib ham, o‘tirib ham suv ichganlarini ko‘rdim», deyilgan. Imom Termiziy rivoyatlari.

769/5. Ansadan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) kishini tik turib (suv) ichishdan qaytardilar. Qatoda (r.a.) aytadilar: Biz Anasga <&>: «Tik turib ovqatlanish-chi?» desak, Anas (r.a.): «Tik turib ovqatlanish tik turib suv ichishdan ham yomonroq va xunukroq», dedil ar. Imom Muslim rivoyatlari.

Imom Muslimning boshqa rivoyatlarida: «Rasululloh (s.a.v.) tik turib suv ichganlarni koyir edilar», bo‘lib kelgan.

770/6. Abu Hurayradan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) «Sizlardan birortangiz tik turib suv ichmasin. Kimki unutib, tik turgan holda ichib qo‘ysa, qayt qilib yuborsin», dedilar. Imom Muslim rivoyatlari.

Foyda: Avvalgi uchta hadisdan tik turib ichimlik ichish va ovqatlanish joizligi chiqmoqda. Ammo keyingi hadislardan tik turib biror ichimlik ichishning makruhligi, tik turib ovqatlanishning esa undanda qattiq karohiyatli ekani chiqmoqda. Endi kimki tik turib biror narsa ichib qo‘ysa sunnatga xilof qilgani uchun nafsini jazolash sifatida ichgan narsasini qayt qilib yuborishi mahbub amaldir. Albatta sunnatga xilof qilishni qasd etgandagina shunday qiladi. Ammo muxoliflikni qasd qilmasa unday emas.

115-BOB
Odamlarni suv bilan siylagan kishi o‘zi oxirida ichishining mahbubligi to‘g‘risida

771/1. Abu Qatodadan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) «Odamlarni suv bilan siylagan kishi o‘zi oxirgi bo‘lib ichadi», dedilar. Imom Termiziy rivoyatlari.

116-BOB
Tilla va kumushdan tashqari barcha pok idishlarda va qo‘lda, idishsiz og‘iz bilan anhordan suv ichishning joizligi hamda suv ichishda, ovqatlanishda, tahorat olishda va boshqa ishlarda tilla va kumush idishlar ishlatishning haromligi haqida

772/1. Anasdan (r.a.) rivoyat qilinadi. Bir kuni namoz vaqti kirganida uyi yaqinlar (tahorat olish uchun) o‘z xonadonlariga kirib ketishdi. Boshqalar esa o‘sha joyda qolishdi. Rasulullohga (s.a.v.) toshdan yasalgan bir idish olib kelindi. U idish shu qadar kichik ediki, u zotning kaftlari yozilsa, sig‘mas edi. O’sha yerdagi hamma odam shu idishdagi suvda tahorat qildi. Anasdan (r.a.): «O’shanda qancha kishi edingizlar?» deb so‘rashdi. Anas (r.a.): «Sakson va undan ko‘proq kishi edik», dedilar. Imom Buxoriy va Muslim rivoyatlari.

Bu imom Buxoriy rivoyatlaridagi lafz. Imom Muslimning rivoyatlarida: «Rasululloh (s.a.v.) idishda suv olib kelinishini buyurdilar. Bas, sayoz bir idishda suv keltirildi. Va barmoqlarini unga tiqib turdilar. Anas (r.a.) aytadilar: «Suvga qarasam, u zotning barmoqlari orasidan suv toshib chiqayotgan edi. U yerda tahorat qilayotganlarning soni yetmish bilan sakson o‘rtasida, deb taxmin qildim».

773/2. Abdulloh ibn Zayddan (r.a.) rivoyat qilinadi. Bir kuni Rasululloh (s.a.v.) huzurimizga keldilar. Biz u zotga misdan bo‘lgan idishda suv keltirdik. U zot o‘sha suvda tahorat qildilar. Imom Buxoriy rivoyatlari.

774/3. Jobirdan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) bir kuni sahobalar bilan birga ansoriylardan birining uyiga kirib: «Huzuringda kechasi meshga olib qo‘ygan suving bo‘lsa, keltir. Bo‘lmasa, og‘zimiz bilan ichamiz», dedilar. Imom Buxoriy rivoyatlari.

775/4. Huzayfadan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) ipak va kimxob kiyishdan hamda tilla, kumush idishlarda suv ichishdan ma’n qildilar. Va: «Bu narsalar bu dunyoda kofirlar uchun, oxiratda esa sizlar uchundir», dedilar. Imom Buxoriy va Muslim rivoyatlari.

776/5. Ummu Salamadan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) «Kumush idishlarda suv ichadiganlar qornini do‘zax oloviga to‘ldiribdi», dedilar. Imom Buxoriy va Muslim rivoyatlari.

Imom Muslimning rivoyatlarida: «Tilla va kumush idishlarda suv ichuvchi va ovqatlanuvchilar» bo‘lib kelgan. Muslimning boshqa rivoyatlarida: «Kim tilla yoki kumush idishda (suv) ichsa, qornini do‘zax oloviga to‘ldiribdi», deyilgan.

LIBOS KITOBI

117-BOB
Oq kiyim kiyishning mahbubligi va qizil, ko‘k, sariq va qora rangli hamda paxta, kanop va jundan to‘qilgan kiyimlarni kiyish joizligi haqida

Alloh taolo:
«Ey Odam bolalari, Biz sizlarga avratlaringizni berkitadigan libosni ham, yasan-tusan (libosini) ham tushirdik. (Hammasidan) yaxshiroq taqvo libosidir» (A’rof surasi, 26-oyat).

«Sizlar uchun issiq (sovuq)dan asraydigan kiyimlar va sizlarni (dushmanning) ziyon yetkazishidan saqlaydigan sovutlar (yaratdi)» (Nahl surasi, 81-oyat), deb aytgan.

777/1. Ibn Abbosdan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) «Oq liboslarni kiyinglar. Chunki u liboslarning yaxshisidir. Va u bilan o‘liklaringizni kafanlanglar», deb aytdilar. Abu Dovud va Termiziy rivoyatlari.

778/2. Samuradan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) «Oq libos kiyinglar. Chunki u pok va yoqimlidir. Va u bilan o‘liklaringizni kafanlanglar», deb aytdilar. Imom Nasaiy va Hokim rivoyatlari.

779/3. Barrodan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) o‘rta qomatli zot edilar. Men bir kuni u zotni qizil bir kiyimda ko‘rdimki, (bundan oldin) sira undan chiroyli narsada ko‘ramaganman. Imom Buxoriy va Muslim rivoyatlari.

780/4. Abu Juhayfa Vahb ibn Abdullohdan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasulullohni (s.a.v.) Makkaning qumlik yerlarida qizil teridan bo‘lgan chaylada ko‘rdim. Bilol (r.a.) o‘sha chayladan Rasulullohning (s.a.v.) tahorat suvlarini olib chiqdilar. Kimdir undan badaniga sochdi. Kimdir badaniga surtib, baraka hosil qildi. Shu payt Rasululloh (s.a.v.) ustlarida qizil kiyim bilan chiqdilar. Go‘yoki boldirlarining oppoqligiga qarab turgandekman. U zot tahorat oldilar. Bilol (r.a.) esa azon aytdilar. Men Bilolning (r.a.) og‘izlariga ahamiyat ila qarab turdim. U zot o‘ng tarafga burilib: «Hayya ‘alas-solah» va chap tarafga burilib: «Hayya ‘alal falah», deb aytdilar. Keyin Rasulullohning (s.a.v.) old taraflariga sutra qo‘yildi. Rasululloh (sav) oldinga o‘tib, namoz o‘qidilar. Oldilaridan it va eshak o‘tar edi. Hech kim ularni to‘smas edi. Imom Buxoriy va Muslim rivoyatlari.

781/5. Abu Rimsa Rifoa’ at-Tamimiydan (r.a.) rivoyat qilinadi. Bu zot: «Rasululloh (s.a.v.) ustlarida ikki ko‘k ko‘ylak ko‘rdim», dedilar. Abu Dovud va Termiziy rivoyatlari.

782/6. Jobirdan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh (s.a.v.) Makka fath bo‘lgan kuni boshlariga qora salla kiygan holda kirdilar. Imom Muslim rivoyatlari.

Foyda: Qora kiyim kiyishning joizligi aniq bo‘lyapti. Ulamolar: «Dushman ustidan g‘alaba qozonilganda qora salla kiyish mahbubdir», deb aytishgan.

783/7. Abu Said Amr ibn Huraysdan (r.a.) rivoyat qilinadi. «Go‘yoki Rasululloh (s.a.v.)ni ko‘rib turgandekman. U zotning boshlarida qora sallalari bo‘lib, pechini ikki kiftlari orasiga tashlab qo‘ygandilar». Imom Muslim rivoyatlari.

Imom Muslimning boshqa rivoyatlarida: «Rasululloh (s.a.v.) odamlarga xutba o‘qidilar. U zotning boshlarida esa qora sallalari bor edi», deb kelgan.

784/8. Oishadan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasulullohni (s.a.v.) Yamanning Sahuliyya qishlog‘ida paxtadan to‘qilgan uchta oq kiyim bilan kafanlashdi. Bular ichida ko‘ylak ham, salla ham yo‘q edi. Imom Buxoriy va Muslim rivoyatlari.

785/9. Oishadan (r.a.) rivoyat qilinadi. Bir kuni Rasululloh (s.a.v.) tongda tuya egari surati tushirilgan qora jundan to‘qilgan chopon kiyib chiqdilar. Imom Muslim rivoyatlari.

786/10. Mug‘iyra ibn Shu’badan (r.a.) rivoyat qilinadi. Bir kecha yo‘lda Rasululloh (s.a.v.) bilan birga ketayotgan edim. U zot menga: «Suving bormi?» dedilar. Men: «Ha», degan edim, u zot ulovlaridan tushdilar-da, qorong‘i yerga g‘oyib bo‘ldilar. Keyin qaytib keldilar. Men idishdan suv quyib berdim. Yuzlarini yuvdilar. Ustlarida jundan bo‘lgan chopon bor edi. (Uning yenglari tor bo‘lganidan) bilaklarini chiqara olmadilar. Oxiri uni past tarafdan chiqarib, ikki bilaklarini yuvib, boshlariga mash tortdilar. Keyin men mahsilarini yechish uchun qo‘limni uzatgan edim, u zot: «Qo‘yaver, chunki men uni tahorat ila kiyganman», deb uning ikkoviga mash tortdilar. Imom Buxoriy va Muslim rivoyatlari.
Boshqa rivoyatda: «U zotda yengi tor shomiy chopon bor edi» bo‘lib kelgan.
Yana boshqa rivoyatda: «Bu voqe’a Tabuk g‘azotida bo‘lgan», deyiladi.