Muso alayhissalom dedi: «Bugun Rabbim shu darajada darg‘azabki, hech qachon bunday bo‘lmagan va bo‘lmaydi ham. Men o‘ldiriga buyurilmagan jonni o‘ldirdim, o‘zimning sha-foatimpi tilayman, o‘zimning..! Mendan boshqasining oldiga boringlar, Iyso alayhissalomning oldiga boringlar!»

Ular Iyso alayhissalomning oldiga borib: «Ey Iyso! Sen Allohning rasuli va Allohning Maryamga yetkazgan so‘zi hamda Uning tomonidan bo‘lgan ruh sohibisan, beshikdalingdayoq odamlar bilan gaplashgansan. Bizga bir qara, holimiz xarob. Rabbing huzurida bizning shafoat qilinishimizni so‘ra» deyishdi.

Shunda Iyso alayhissalom: «Hech kachon Rabbim bugun-gidek g‘azablanmagan va bundan keyin ham g‘azablanmaydi, deya bironta gunohini eslatmasdanoq o‘zimning shafoatimni tilayman, o‘zimning!» dedi. Keyin aytdi: «Mendan boshqasining oldiga boringlar, Muhammad alayhissalomning oldiga boringlar!»

Ular mening oldimga kelib, deyishadi: «Ey Muhammad!

Sen Allohning rasuli, payg‘ambarlarning oxirgisisan. Alloh sening oldingi va keyingi gunohlaringni mag‘fi-rat qilgan. Xolimiz xarob, Rabbing huzurida bizni sha-foat et...»

Shunda men Arshning ostiga borib, Rabbimga sajda qilgan holda yiqilaman. Seyin Alloh taolo hali hech kimga izxor etmagan eng go‘zal maqtov va sanolarni menga bildiradi va: «Ey Muhammad, boshingni ko‘tar, So‘ra, so‘raganing beriladi, shafoat zt, shafoating qabul qilipadi». Boshimni sajdadan ko‘tarib: ummatim, ummatim, yo Rabbiy, deyman.

«Ey Muhammad, deydi Parvardigorim, ummatingdan behisob kishini jannatning o‘ng tomondagi eshiklaridan kiritaman...»

Keyin Payg‘ambar alayhissalom: «Nafsim izmida bo‘lgan Zotga qasamki, jannatning ikkala eshigi orasidagi masofa Makka va Xumayr yoki Makka va Busra orasi qadar kengdir» (muttafaqun alayh).

Boshqa bir hadisda ham ayni matn vorid bo‘lgan. Faqat unda Ibrohim alayhissalomning «uchta yolg‘oni» keltiriladi: yulduzlar xususida «bu mening Rabbim» degani; qavmining butlariga nisbatan aytgan «bu ishpi ularning kattasi - mana bu «haykal» qildi» degan so‘zlari (Anbiyo, 63-oyat) ; «Albatta men (vabo) kasaliga yo‘luqkuvchidirman» (Vas-soffat, 88-89-oyatlar).

Bu Rasululloh sollallohu alayhi va sallamning shafoatlaridir. Shuningdek, bu ummatning‘ olim va solix kishilari ham shafoat kilishga haqli bo‘ladilar. Payg‘ambarimiz aytadilar: «Ummatimdan bir kishining shafoati bilan Ra-bi’a va Muzir qabristonidagilardan ham ko‘proq kishilar jannatga kiradi» (Termiziy, Ibi Moja, Xokim rivoyati).

Rasuli akram dedilar: «Bir kishiga «tur, ey falonchi, shafoat qil» deyiladi. U kishi turib, qabilasini, ahli baytini, bir yo ikki kishini amali miqdorida shafoat etadi (Termiziy rivoyati).

Anas ibn Molik Payg‘ambar alayhissalomdan rivoyat qiladi: «Qiyomat kuni jannat ahlidap bo‘lgan bir kishi do‘zax ahliga ko‘rinadi. Shunda do‘zax ahlidan bo‘lgan bir kishi uni chaqirib:
— Ey falonchi, meni tanidingmi?— deydi.
— Yo‘q, Alloh haqqi, seni taniyolmayagshan, javob qiladi unga jannatiy kishi.
— Dunyo hayotida yenimdan o‘tib ketayotib, bir qultum suv so‘ragan eding. Suv berib, chanqog‘ingni bosgan edim.
— Endi tanidim.
— Shu yaxshiligim xaqqi, Parvardigoring huzurida menga shafoat tila.

Shunda bu jannatiy Alloh taologa iltijo bilan deydi: «Men do‘zax ahliga ko‘ringanimda bir kishi: «Meni taniysanmi?» dedi. Men uni taniyolmayotganimni aytdim. U menga: «Dunyoda suv so‘ragan paytingda seni suvga qondirgan kishiman, Rabbingdan men uchun shafoat tila» dedi. Ey Rabbim, u kishiga meni shafoatchi qil».

Alloh taolo do‘zaxiy kishi uchun so‘ralgan bu shafoatni qabul qildi va uni do‘zaxdan chiqarishga amr etdi. Bas, u jahannamdan xalos qilindi. (Daylamiy rivoyati).

Anas ibn Molik Payg‘ambar alayhissalomdan gaunday rivoyat qiladi: «Qayta tirilish kuni qabrdan eng avval chiqadigan inson menman. Parvardigor huzuriga borayotganlarida ularning xotibi — so‘zlovchisi ham menman. Umidsizlikka tushganlarida ularga xushxabar beruvchi ham menman. O’sha kuni «hamd tug‘i» mening qo‘limda bo‘ladi. Faxrlanish emas, Rabbimga Odam farzandlari ichida eng hurmatlisi ham men bo‘laman» (Termiziy rivoyati).

Rasululloh sollallohu alayhi va sallam aytdilar: «Men ulug‘ va qudratli Rabbimning huzurida turaman. Jannat kiyimlaridan birini kiyaman. Keyin Arshning, mendan boshqasi turmaydigan, o‘ng tomonidagi maqomni zgallayman» (Termiziy rivoyati).

Ibn Abbos roziyallohu anhuma dedi: «Rasululloh sahobalaridan bir guruhi sarvari olamni kutib o‘tirishgan edi. Rasululloh chikdilar, ularga yaqinlashdilar, ularning shunday mazmunda suhbatlashayotganini eshitdilar:
— Ajabo! Ulug‘ va qudratli Alloh O’zi yaratgan inson, Ibroximni O’ziga halil — do‘st qildi.
— Muso alayhissalomning Yaratuvchi Zot bilan so‘zlashganiga nima deysizlar?!
— Iyso alayhissalom Allohning so‘zi va U Zot tomo-nidan bo‘lgan rux sohibidir!
— Alloh Odam alayhissalomni tanladi!..

Rasululloh sollallohu alayhi va sallam ularga salom berdilar va shunday dedilar: «So‘zlaringizni tingladim. Ibroxim alayhissalomiing Allohning halili ekanligi sizni hayratlantiryapti. Ha, Muso Alloh bilan sirlashdi, Iyso Alloh tomonidan bo‘lgan ruh va Uning so‘zidir. Ha, Alloh taolo Odamni tanladi.

Ogoh bo‘ling, men Allohshshg habibiman. Faxrlanish emas, Qiemat kunida hamd bayroshni ko‘taruvchi menman. Faxrlanish emas, Qiyomat kunida eng avval shafoat qiluvchi va eng avval shafoat qilinuvchiman. Faxrlanish emas, jannat (eshigi) xalqasshsh eng birinchi ushlovchi menman. Alloh menga jannatini ochadi. Men va men bilan birga faqir mo‘minlar u yerga kiradi. Faxrlanish emas, men avvalgilaru oxirgilarning eng hurmatlisiman, ha, bu faxrlanish emas» (Termiziy rivoyati).

Havzi Kavsar

Bilgil! Kavsar hovuzi ulug‘ hurmatdir. Bu ulug‘ hurmat payg‘ambarimiz Muhammad alayhissalomga tegishlidir. Hovuzning tavsifi hadislarda batafsil izoxlangan. Umidimiz, Alloh taolo bizni bu dunyoda hovuz hakdda xabardor qilish va oxiratda uning totini totish bilan rizqlantirsin.

Bu hovuzning sifatlaridan birisi undan ichgan odam hech qachon chanqamaydi. Anas ibn Molik shunday rivoyat qiladi: «Rasuli akram ozgina mudradilar. Keyin tabassum qilgan holda boshlarshsh ko‘tardilar.
— Ey Allohning rasuli, nega kulyapsiz?— dedik.
— Hozirgina menga oyat nozil bo‘ldi, dedilar va Kavsar surasini oxirigacha o‘qidilar, so‘ngra — Kavsar nima ekashshgini bilasizlarmi? deya so‘radilar.
— Alloh va rasuli bilguvchirokdir, dedik.
— Kavsar bu ulug‘ va qudratli Rabbim menga va’da etgan jannatdagi daryodir, unga ko‘p xayr yog‘iladi. Daryoning yonida hovuz bor. Qiyomat kunida ummatim u hovuz atrofida to‘planadi. Hovuzga (tegishli) idishlarning adadi osmondagi yulduzlar qadardir» (Muslim rivoyati).

Anas roziyallohu anhu Payg‘ambar alayhissalomdan shunday rivoyat qiladilar: «Jannatda yurgan edim, ko‘zim bir daryoga tushdi. Daryoning ikki chetida ichi g‘ovak injulardai yasalgan qubbalar bor edi. «Bu nima, ey Jibril?» deb so‘radim. «Bu Rabbingiz sizga bergan Kavsardir» dedi u va qulini hovuzga botirdi. Hovuzning loyi xushbo‘y mushkdan ekanshsh ko‘rdim» (Termiziy rivoyati).

Yana Anas roziyallohu anhu aytadi: «Rasululloh sollallohu alayhi va sallam dedilar: «Hovuzimning, ikki chekkasi orasidagi masofa Madina va San’o yoki Madina va Ammon orasidagi masofa qadardir» (Muslim rivoyati).

Ibn Umar shunday rivoyat kiladi:«Alloh taoloning: «(Ey Muhammad), albatta Biz sizga Kavsarni ato etdik» (Kavsar, 1) oyati nozil bo‘lgach, Rasululloh dedilar:«U (Kavsar) ikki qirg‘og‘i oltindan bo‘lgan daryodir. Uning suvi sutdan oq, asaldan shirin, mushkdan xushbo‘ydir. Kavsarnint suvi inju va marjon qoyalar uzra okddi» (Termiziy rivoyati).

Rasulullohning mavlosi (ozod qilgan quli) Savbon Payg‘ambar alayhissalomdan rivoyat qiladi: «Hovuzim (ning kattaligi) Adandan Ammanul Bolqongacha bo‘lgan masofa qadardir. Uning suvi sutdan oq, asaldan shirin, qadaxdari osmondagi.yulduzlar adadichadir. Kim undan bir qultum ichsa, hech qachon chanqamaydi. Hovuz labiga eng avval boradigan odamlar faqir muhojirlardir». Shunda Umar ibn Xattob:
— Kim ular, ey Allohning rasuli? dedi.
— Ularning sochlari to‘zg‘ib, changlarga belangan, kiyimlari kirdir. Ular boybadavlat ayollarga uylanmagan. Ularga (dunyo) xovlilarining eshiklari ochilmaydi, dedilar Rasu-lulloh sollallohu alayhi va sallam» (Termiziy rivoyati).

Bu hadisni eshitgan Umar ibn Abdulaziz shunday degandi:«Allohg‘a qasamki, men o‘ziga to‘q ayollarga uylandim, Abdulmalikning qizi Fotimani nikohimga oldim. Menga dunyoning barcha eshiklari ochiq. Demak, men Kavsar labiga avval borguvchilardan emasman. Fakat Alloh menga rahm kilsagina, u safda bo‘lishim mumkin. Shubhasiz, endi to sochim changlarga belanib, paxmoq bo‘lib ketmaguncha boshimga xushbo‘y narsalar surmayman. To kirlanib ketmaguncha eg-nimdagi kiyimni yuvmayman».

Abu Zardan shunday rivoyat qilinadi:«Payg‘ambar alayhissalomdan Hovuzning idishlari haqida so‘radim, dedilar:-«Muhammadning joni Uniki bo‘lgan Zotga qasamki, (Havzi Kavsar) idishlarining soni bulutsiz, yop-yorug‘ osmonda porlagan yulduzlardan ham ko‘proqdir. Undan ichgan odam chanqamaydi. Xovuzga suv kuyadigan oxirgi ikki tarnovning boshi jannatda. Xovuzning uzunligi eni bilan barobar bo‘lib, u Ammon bilan Iyla orasidagi masofaga teng. Hovuzning suvi sutdan ok, asaldan shirindir» (Muslim rivoyati).

Sumradan Rasulullohning shunday deganlari rivoyat qilinadi: «Har bir payg‘ambarning o‘z hovuzi bor. Ular hovuz bo‘yida ummatining ko‘pligi bilan faxrlanishadi. Albatta men umid qilamanki, hovuz bo‘yida mening umma-tim ko‘p bo‘ladi» (Termiziy rivoyati).

Bu Rasululloh sollallohu alayhi va sallamning umidlari. Allohning habibi, Payg‘ambarimiz Muhammad alayhissalom ummatidan shunchalik umidvor bo‘lsa, biz nega hovuz bo‘yiga keluvchilar jumlasidan bo‘lishni umid kilmaylik! Lekin o‘zni umid qiluvchilar jumlasiga ko‘shib, aslida kuruk orzu-xayollarga aldanuvchilardan bo‘lib qolishdan Alloh asrasin.

Xosildan umidvor kishi yerni yumshatib tekislaydi, yerga urug‘ sochib, keyin uni sug‘oradi. So‘ngra ekinlarning yerdan unib chikshdini, to yig‘im-terim paytigacha hosilni har qanday ofatlardan omon saqlashini Allohning fazlidan umid qiladi. Kimki yerni haydab yumshatishni, urug‘ sochib, unga suv ochishni tark etsa-yu, ekinlarning boshoklashini, daraxtlarshshg gullab, meva tugishini Allohdan umid qilsa, u Allohning fazlini umid qiluvchilar jumlasidan emas, balki orzu-xayollarga aldangan kimsadir.

Afsuski, aksar kishilarning umidi g‘urur (aldanish) va g‘aflatdan boshqa narsa emas. Umid etilgan shpning tadbirini qilmasdan faqat Allohning fazlini kutish dunyoga aldanishdan xatarliroqdir.

«Ey insonlar, albatta Allohning (qayta tiriltirish va bu dunyoda qilib o‘tilgan yaxshi-yomon amaldarning mukofot jazosini berish to‘g‘risidagi) va’dasi haq (va’dadir). Bas, hargiz sizlarni hayoti dunyo aldab qo‘ymasin! Va hargiz sizlarni Alloh (barcha gunohlarni kechib yuboraveradi,— deb) aldaguvchi (shayton) addab qo‘ymasin!» (Fogir, 5-oyat).

Jahannam va uning dahshatlari

Tugab bitayotgan dunyoning tashvishlariga aldanayotgan, ey g‘ofil nafs! Sen endi butkul tashlab ketayotgan o‘tkinchi uyning zmas, balki abadiy kolish uchun ko‘chib o‘tayotgan oxirat uyingning g‘amini ye! Chunki har bir insonning jahan-namga tushirshshshi senga yaxshi ma’lum:

«Hech shakshubha yo‘qki, Biz O’zimiz unga (jahannamga) kirishga loyiqroq bo‘lgan kimsalarni juda yaxshi bilguvchidurmiz. Sizlardan har biringiz unga tushguvchidirsiz. (Bu) Parvardigoringizga (ya’ni, u Zotning amriga binoan) vojib bo‘lgan hukmdir. So‘ng Biz taqvodor bo‘lgan zotlarni (undan) qutqaruriiz va zolii kimsalarni tiz cho‘kkan hollarida (jahannamda) qoldirurmiz» (Maryam, 70-72-oyatlar).

Demak, barchaning, jumladan sening ham jahannamga tushishing aniq, undan najot topishing esa gumon. Borishing anik bo‘lgan joyning qo‘rqinchini qalbdan his qil, shoyad undan najot topsang.

Qiyomat dahshatlarigot boshdan kechirayotgan xaloyiqning ahvolini tasavvur qil. Ular qayg‘u va qo‘rkdnch ichra tik holatda kotib qolishgan. Qiyomat haqida eshitganlari ko‘zlari o‘ngida sodir bo‘lyapti, shafoat kutishadi. O’sha payt mujrim — gunohkor bandalarning atrofini zulmat qoplaydi. Birdan ularning ustiga olov yolkini «ko‘lka» tashlaydi. Jahannamning hovurli nafasini eshitadilar. Bo‘kirikka o‘xshash bu nafasdan g‘azab uchqunlari sachraydi. Ana o‘shanda mujrim bandalar va’da etilgan halokatga uzil-kesil ishonadilar. Ummatlar tiz cho‘kkan hollarida kelti-riladi. Hatto do‘zaxdan najot topganlar ham qo‘rquvdan dirdir titrashadi. Shunda azob farishtalaridan biri chi-qib, nido qiladi:«Dunyoda nafsini orzuhavaslar bilan aldab, yomon amallar bilan umrini zoe qilgan falonchining o‘g‘li falonchi qani?!» Qalblarga taxdid solib, ul-kan kaltaklar bilan uni qattiq azob sari xaydashadi va «mana bu azobni totib ko‘rgin» deya uni jahannam qa’riga yuz tuban uloqtirishadi. Bu tor, korong‘u, xatarlarga to‘la uyni maskan tutganlar u yerda abadiy tutqun bo‘lishadi. U yerda olovlar yonadi, u yerdagilarning ichadigan suvlari qaynoq, u yerdagilarning qarorgohi — jahannam. Jaxan-nam ahli o‘limni orzu qilishadi, lekin u yerdan qutulishning imkoni yo‘q. Arqonning u uchini bu uchiga bog‘langani— dek, ularning oyoqlari yonoqlariga bog‘lanadi, yuzlari gunoh zulmatidan qorayib ketadi. Ular do‘zaxning u burchiyu, bu burchidan baqirashadi: «Ey jazo Kunining podshohi! Azoblaring haq bo‘ldi, temir gurzilar bizni ezdi, terilari-miz kuydi. Ey saltanatning tanho egasi! Bizni jahannamdan xalos et. Endi biz zinhor gunoh yo‘liga qaytmaymiz». Shunda azob farishtalari deydi: «Xayhot! Orzular vaqti o‘tdi. Endi sizlar uchun bu xorlik diyoridan chiqish yo‘q. Boring, ichkariroq kiring, gapirmangiz. Agar u yerdan chi-qarilsangiz, albatta yana man’ qilingan ishlarga qaytasiz». Ular noumid bo‘ladilar, Allohga yaqin bo‘laturib, fursatni boy berganlariga afsus chekadilar. Koshki bu na-domatlar foyda bersa! Ular yuzlari tuban, mag‘lub holda borishadi. Ustlarida va ostlarida ham, o‘ngu so‘llarida ham - olov! Ular olov dengiziga g‘arq. Ularning taomi olov, sharobi olov, libosi olov, to‘shaklari ham olovdan. Ular qora moydan bo‘lgan kiyimlari bilan alanga ichra krlib, og‘ir zanjirlar va gurzilar zarbidan azob chekadilar. Tor yo‘laklardan tubanlikka tushib ketaveradilar, zulmat pardasi ularni iztirobga soladi. Olov qozoni qaynatgan kabi jahannam ularni qaynatadi. Ular ho‘ngrab, o‘limni chorlaydilar.Chorlagani sayin boshlari uzra qaynoq suyuqlik quyuladi. Bu qaynoq suyuqlik ularning ichi va terilarini eritib goboradi. Temir gurzilar peshonalarini parchalaydi, og‘izlaridan yiring oqadi, jigarlari issiqdan yorilib ketadi. Qorachiqlar yonoqlarga oqib tushadi, yonoqlarning eti silinadi, sochu tuklar teridan bir-bir yulinadi. Terilar kuyib jizg‘anak bo‘lganidan so‘ng qizib turgan etlarga qaytadan teri qoplanadi. Suyaklar etdan ajraladi. Tomir va asab tolalari bilan bog‘langan tiriklik rishtalarigina qoladi. Ular ham olovning shiddatli xovuridan kurib boradi.