Zayd ibn Arqam deydi: «Yahudiylardan biri Payg‘ambar alayhissalom oldlariga kelib:
— Ey Abu Qosim! Sen jannat ahliniig u yerda yeb-ichishlarini tasdiq etmaysanmi? deya so‘radi. Yaxudiy savol 6e-rishidan oldin do‘stlariga: «Agar Muhammad so‘zlarimni tasdiqlasa, uni maglub etaman deb so‘z bergan edi. Rasuli akram yaxudiyning savoliga shunday javob berdilar:
— Ha, jonim izmida bo‘lgan Zotga qasamki, jannat ahli-nint xar biriga yeyish-ichish, jimo’ qilishda yuz kishining quvvati berilur!
— Axir, ular yeb-ichsa, hojatlari nima bo‘ladi?
— Ularning hojatlari terilaridan toshib chiquvchi terdir. Bu terdan xushbo‘y mushk taraladi. Jannat ahlining qorni juda ozg’in bo‘ladi» (Nasoiy rivoyati).

Ibn Mas’ud roziyallohu anhu Payg’ambar alayhissalomning shunday deganlarini rivoyat qiladi: «Jannatdagi qush (parranda) larga boqib, ishtaxang ochiladi. Shunda ular qovurilgan holda oldingga tushadi» (Bazzor rivoyati).

Huzayfa rivoyat qiladi: «Payg‘ambar alayhissalom aytdilar:
— Jannatda kattaligi tuyadek qushlar bo‘lur.
— Ularning go‘shtlari yoqimli va mayin bo‘lsa kerak, ey Allohning rasuli? so‘radi Abu Bakr Siddiq.
— U go‘shtdan yegai kishi undan ham yoqimli va mayin bo‘ladi. Sen, ey Abu Bakr, o‘sha qushlardan totadiganlardan birisan, dedilar Rasululloh sollallohu alayhi vasallam» (Termiziy rivoyati).

Abdulloh ibn Amr Alloh taoloning: «Ularga oltindan bo‘lgan laganlar (da taomlar) va qadahlar (da sharoblar) aylantirilur» (Zuhruf surasi, 71) oyati xususida deydi: «Ularga oltindan bo‘lgan yetmishta laganda biri boshkd-siga o‘xshamagan taomlar aylantirilur».

Ibn Mas’ud: «U mayshshg mizoji-aralashmasi Tasnimdandir» (Mutaffifin, 27) oyati tafsirida dedi: «Ashobi yamin-o‘ng tomon egalari aralashtirilgan, muqarrabun-Alloh taologa yaqin qilinganlar toza, aralashmagan sha-robdan ichurlar».

Abu Dardo roziyallohu anhu mazkur oyat tafsirida dedi: «U sharob kumush kabi okdir, muhrlangan. Agar dunyo ahlidan birortasi u sharobga barmog‘ini tiqib olsa, yer yuzida uning xush bo‘ylarini tuymagan bironta jonzot qolmasdi».

Ohu ko‘z hurlar va hech qachon qarimaydigan bolalar

Huri iyn - oxu ko‘z hurlar va vildon - hech qachon qarimaydigan, mangu yosh bolalar vasfi Qur’oni karimda takrortakror zikr qilingan.

Anas roziyallohu anhu Payg‘ambar alayhissalomdan shunday rivoyat qiladi: «Bir kecha-kunduz Alloh yo‘lida bo‘lish dunyo va undagi narsalardan yaxshiroq. Sizlardan birortangiz jannatda yoy oralig‘icha yoki oyoq qadamlaricha joyni egallasa, bu dunyo va undagi barcha narsadan yaxshiroq. Agar jannat ayollaridan bittasi yer yuziga chiqsa, yeru ko‘k orasi yorishib, butun atrofni xush. bo‘ylar tutgan bo‘lardi. Jannat ayolining boshidagi yopinchig‘i duiyo va undagi barcha narsadan yaxshirokdir» (Buxoriy rivoyati).

Anas ibn Molik Payg‘ambar alayhissalomning shunday deganlarini keltiradi: «Me’roj kechasida jannatning la’l, ko‘k zabarjad va kizil yoqutdan bo‘lgan chodir bilan yopilgan Baydax degan joyiga kirdim. Chodir ichidagilar menga: «Assalomu alayka yo Rasulalloh» deyittsdi. Shunda men Jabroil alayhissalomdan:
— Ey Jibril, bu qanday nido bo‘ldi? deya so‘radim.
— "Ular chodirlarda asralgan hurlardir, Sizga salom berish uchun Parvardigoridan izn so‘rashdi, ularga izn bo‘ldi, dedi Jabroil alayhissalom.

Keyin ular: «Biz erlaridan rozi bo‘lguvchi ayollarimiz, biz hech qachon g‘azablanmaymiz. Biz bu yerda abadiy qolguvchilarmiz, deyishdi (Termiziy rivoyati) va Payg‘ambar alayhissalom ushbu oyatni o‘qidilar:

«(Ular) chodirlarda asralgan hurlardir» (Rahmon, 72-oyat).

Mujohid Oli-Imron surasi 15-oyatdagi «Azvajun mu-tohxaroh» - «Pokiza juftlar» iborasi tafsirida deydi: «Ya’ni, ular hayz, hojat, bavl, tupuk, balg‘am, maniy va farzand tug‘ishdan ozod - pokdirlar».

«Shak-shubhasiz, jannat egalari bu Kunda (o‘zlari istagan-orzu qilgan) ish (lari) bilan shod-xurram bo‘lguv-chidirlar» (Yosin, 55) oyati tafsirida Avzo’iy aytadi: «Ularning mashg‘uloti qizlarning bakarotini olmokdir».

Bir kishi: «Ey Allohning rasuli, jannat ahli ham jufti bilan qo‘shiladimi?» deya so‘radi. «Jannat ahliga sizdek yetmishtasidan ko‘proq kishining quvvati berilur» dedilar Rasuli akram.

Abdulloh ibn Umar aytadi: «Jannatning quyi dara-jalaridan o‘rin olgan kishining mingta xodimi bo‘lib, har bir xodim boshqasinikiga o‘xshamagan alohida ish bilan band bo‘lur».

Rasuli akram dedilar: «Har bir jannat ahli besh yuzta xurga, to‘rt mingta bokira ayolga va sakkiz mingta beva ayolga uylanadi. Ularning xar birini dunyodagi umri miqdoricha bag‘rkga olur» (Bayhaqiy rivoyati).

Payg‘ambar alayhissalom aytadilar: «Jannat bozorida oldi-sotdi yo‘q. U yerda er va ayol suratlari bor. Erkak kishi ko‘ngli tusagan suratning ichiga kiradi. Uning ichida ohu ko‘z xurlar jamlangan bo‘lib, jonzot tinglamagan ovozla-rini ko‘tarib: «Biz jannatda abadiy qolguvchimiz, hech qachon o‘lmaymiz. Bizning badanlarimiz latif, biz hech qachon hazin bo‘lmaymiz. Biz erlarimizdan rozi bo‘lganlarmiz, g‘azablanmaymiz. U bizniki va biz uniki bo‘lgan jannatiy naqadar baxtli!» deyishadi (Termiziy rivoyati).

Anas roziyallohu anhu Rasuli akramning shunday deganlarini aytadi: «Jannatdagi ohu ko‘z hurlar shunday deb kuylashadi: «Biz eng go‘zal hurlarmiz, javonmard erlar uchun saqlandik» (Tabaroniy rivoyati).

Abu Umoma Boqiliy deydi: «Payg‘ambar alayhissalom dedilar: «Jannatga kirgan har bir bandaning boshi va oyog‘i uzra ikkita ohu ko‘z hurlar o‘tirur. Ular bu bandaga eng go‘zal tovushda kuylashadi. Uni insu jin tinglaydi. Bu tovush shaytonning nag‘masi emas, balki Allohga hamd va takdisdir» (Tabaroniy rivoyati).

Jannat ahlining sifatlari haqida ba’zi xabarlar

Usoma ibn Zayd rivoyat qiladi: «Payg‘ambar alayhissalom ashobiga: «Jannatga shoshilayotganlar bormi, jannatda xatar yo‘q?! Ka’baning Rabbiga qasamki, jannat porlagan nur, (xush ifor taratib) chayqalib turgan rayhon, mustahkam qal’a, to‘xtovsiz oqayotgan daryo, mo‘l-ko‘l va g‘arq pishgan meva, yopinchiklar o‘rangan chiroyli ayol, abadiy makomdagi ne’mat, salim, ko‘rkam, baland diyordagi bir jilvadir» dedilar.
— Biz u joyga shoshyapmiz, ey Allohning rasuli, deyishdi sahobalar.
— «Inshaalloh» deng, dedilar Payg‘ambar alayhissalom va Alloh yo‘lida kurashni eslatdilar va unga undadilar»- (Ibn Moja, Ibn Hibbon rivoyati).
Bir kishi Rasululloh sollallohu alayhi vasallam huzurlariga kelib:
— Men otni yaxshi ko‘raman, jannatda ham ot bo‘ladimi? deya so‘radi.
— Otni yaxshi ko‘rsang, senga qizil yoqutdan bo‘lgan ot beriladi. U ot sen bilan jannatning istagan yeriga uchib boradi, deb javob berdilar Payg‘ambar alayhissalom.
— Men tuyani yaxshi ko‘raman, jannatda tuya bo‘ladimi? so‘radi boshqasi.
— Ey Allohning bandasi! Agar jannatga kirsang, ko‘ngling u yerda nimani tusasa, ko‘zingni pima quvontirsa, u senikidir, dedilar Payg‘ambar alayhissalom» (Termiziy rivoyati).

Abu Said Xudriydan rivoyat qilinadi: «Jannat ahliga o‘zi xohlaganidek farzand tug‘iladi. Uning xomila dav-ri, tug‘ilishi va yigit bo‘lib voyaga yetishi bir soat ichida ro‘y beradi» (Ibn Moja, Termiziy rivoyati).

Rasululloh sollallahu alayhi vasallam dedilar: «Jan-nat ahli jannatda qaror topgach, birodar birodariga mushtoq bo‘lur. Shunda birining taxti boshqasining taxtiga yurib borur va ikki birodar yonma-yon bo‘lib qolur. Ular dunyoda bo‘lgan kezlarini xotirlashib, bir-biriga aytur; «Ey birodarim! Falon kuni, falon majlisda Alloh taologa yolborib duo qilganimiz esingdami! Mana, ulug‘ va qudratli Alloh bizni mag‘firat qildi» (Bazzor rivoyati).

Payg‘ambar alayhissalom dedilar: «Jannat ahlining eng kuyi darajadagisi uchun sakson ming xodim va yetmish ikki zavjasi bo‘lur. Uning uchun la’l, zabarjad, yoqutdan iborat qubba tiqilur. Qubbaning ichi Jobiya va San’o orasi qadar kengdir. Jannat ahlining boshlarida tojlari bor. Tojdagi injuning eng kichigidan mashriq va mag‘-ribni yorutgudek ziyo taraladi» (Termiziy rivoyati).

Alloh rahmatiga olsin, Hasan Basriy jannat sifatla-rini shunday zikr qiladi: «Jannat anorlarining kattaligi chelakday. Daryolarida turib qolmagan musaffo suvlar, ta’mi o‘zgarmaydigan totli sutlar, suzib olingan toza asallar oqadi. Bu asalning suzib oluvchilari inson emas. Jannat daryolarida ichganlarga lazzat beruvchi shunda maylar oqadiki, ular aqlni zoyil qilmaydi, boshni og‘ritmaydi. Jannatda ko‘z ko‘rmagan, quloq eshitmagan, xotirga kelmagan ne’matlar bor. Jannat ahli shu ne’matlarga sa-zovor podshohlardir. Ularning barchasi o‘ttiz uch yoshidadir. Bo‘ylari oltmish ziro’, ko‘zlari surmali, yuzlari va badanlari tuksiz, azobdan omonda, jannat diyorida xotir-jamdirlar. Jannat daryolari yoqut va zabarjadlar sochilgan yerlardan okar. Jannat xurmolari, bog‘lari marjondan, mevalari nimadan ekanini bir Alloh biladi. Ularning bo‘ylari besh yuz yillik masofadan taraladi. Jannat ahli uchun jannatda otlar va tezyurar tuyalar bor. Tuyalarning egarlari yoqutdan. Jannat ahli bir-birini ziyorat qilishadi. Ularning zavjalari go‘yo yashirib qo‘yilgan (oppoq) tuxumdek (zahalanmagan) ohu ko‘z hurlardir. Jan-nat ayoli yetmishta hullani ikki barmog‘i bilan ushlab kiyadi. Yetmish qavat xulla ostidal ham ularyaing suyagidagi iligi ko‘rinadi. Alloh taolo jannat ahlining ahloqini yomonlik, jasadlarni o‘lim kabi nuqsondan poklagandir. Ular jannatda burun qoqmas, bavl qilmas, hojatga chiqmaslar. Balki ular kekiradi va terlaydilar. Terlari mushkdandir. Ular uchun jannatda ertayu kech rizq bor. Kunduz kechani, kecha kunduzni quvmaydi. Jannatga eng so‘ng kirgan va eng quyi darajani egallagan kishining mulki yuz yillik masofa qadar cho‘ziladi. U oltin va kumushdan bo‘lgan qasrlarda, marjon chodirlarda karor topadi. Uning nazari kengayib, jannatning eng uzoq joylarini ham yaqinni ko‘rgandek ko‘radi.

Jannat ahliga oltindan bo‘lgan stmshp ming laganda nonushta, kechqurun ham shuncha nonushta ato qilinur. Har bir laganning rangi o‘zgacha. Avvalgi yeganida totgan toti, keyin-gisida yo‘qolmaydi. Jannatda shunday bir yoqut borki, uning ichida yetmish ming xovli, har hovlida yetmish ming uy bo‘lib, u uylarda na bir teshik va na bir yoriq bor».

Mujohid aytadi: «Jannat ahlining eng quyi darajasidagi kishi o‘ziga berilgan mulkda ming yil yuradi. Mulkining eng chekka joylarini yaqin joylarini ko‘rgandek ko‘radi. Jannat ahlining eng yuqori darajasiga yetgan kishi ertalab va kechqurun Parvardigoriniig jamoliga nazar soladi».

Abu Hurayra roziyallohu anhu aytadi: «Jannatda «Al-iyna» deb nomlanmish xurlar bor. Ular yursa, o‘ng va chap tomonlarida yetmish ming xodima bo‘ladi. U hur: «Yaxshilik-ka buyurib, yomonlikdan qaytarganlar qaerda? deya chaqiradi.

Yahyo ibn Muoz deydi: «Dunyoni tark qilish og‘ir, jannatni boy berish undanda og‘ir! Dunyoni tark qilish oxiratning mahridir». Yana aytadi: «Dunyo talabida bo‘lish-jonlarning zillati, oxirat talabida bo‘lish jonlarning izzatidir».

Ajab, voajab! Axir, yo‘qolib ketadigan o‘tkinchi narsa talabida xorlikni ixtiyor qilgan, baqo talabida erigailadigan izzatni tark etgan kishiga qanday ajablanmaslik mumkin?!

Alloh taoloni ko‘rish

Alloh taolo dedi:
«Chiroyli amal qilgan zotlar uchun go‘zal oqibat va ziyoda (ne’matlar) bordir» (Yunus, 26-oyat).

Ziyoda ne’mat Alloh taoloning jamoliga boqmokdir. Bu shunday ulug‘ lazzatki, jannat ahli bu lazzat oldida bo-shqa barcha ne’matlarni unutadi.

Jarir ibn Abdulloh Bajliy deydi: «Payg‘ambar alayhissalom huzurlarida o‘tirgan edik. Oy to‘lishgan kechasi oyga karab, shunday dedilar: «Mana shu oyni qaqtsay ko‘rib turgan bo‘lsangiz, albatta Rabbingizni ham shunday (aniq va tiniq) ko‘rursiz. Ko‘rishda hech kim haqsizlikka uchra-mas. Agar quyosh chiqishidan va botishidan oldin namoz o‘qishga qodir bo‘lsangizlar, uni ado qilinglar» deya ushbu oyatni o‘qidilar: «Bas, (Ey Muhammad) Siz ular aytayotgan so‘zlarga sabr-toqat qiling va quyosh chikishidan va botishidan avval Parvardigoringizga hamdu sano aytish bilan (U Zotni) poklang - namoz o‘qing...» (Toho, 130-oyat).