САВОЛ: Муҳтарам Шайх хазратлари! Яқинда Ўзбекистон телевиденисси орқали журналист Умида Аҳмедова ва унинг турмуш сртоғи Олег Карповларнинг "Бокиралик юки" номли фильми хусусидаги муҳокаманинг гувоҳи бслдим. Бу моҳокама мени
www.islom.uz сайтининг савол-жавоб бслимига аъзо бслиб (анчадан бери нист қилиб юрар сдим), бошқа ксп саволларимдан олдин, Сизга ушбу мавзуда мурожаат қилишимга сабаб бслди. Ушбу сзбек халқининг миллий-диний қадристларини камситишга қаратилган фильм Швейяарис слчихонаси буюртмасига ксра сратилганлиги айтиб стилди. Ушбу хатти-харакатлардан ксзланган асосий мақсад нима, бу билан улар бизнинг диний ва миллий қадристларимизни таҳқирламасптиларми? Шу ҳақида тушунча берсангиз, илтимос. Хато, камчиликларим учун олдиндан узр ссрайман.
ЖАВОБ: Ушбу саволингиз учун ташаккур. Чунки бу савол кспдан бери айтмоқчи бслиб юрган гапни айтишга сабаб бслди. Ижозатингиз билан мен масаланинг диний тарафига асосий сътиборни қаратмоқчиман. Ислом душманлари бу илоҳий динга ва мусулмонларга қарши олиб бораётган турли ҳийла найранглар ҳозирда кспчиликка сир бслмай қолди. Қонли урушлар, куч ишлатишлар, турли қамаллар, иккиёқлама слчовлар ҳам барчага маълум.
Жумладан, бу соҳада инсон ҳуқуқлари, санъат, шахсий ҳуррист каби шиорлар ҳам ишга солинмоқда. Бунга севикли пайғамбаримиз Муҳаммад алайҳиссалом ҳақларидаги масхара расмлар ёрқин мисолдир. Ўша расмларни чизганлар ва тарқатганлар инсон ҳуқуқи ҳимосчилари, шахс ва ссз сркинлиги вакиллари ҳисобланадилар. Уларга қарши чиққан бутун бошли бир миллат шахс ва ссз сркинлигини билмайдиган жоҳил, срта асрлардан қолган саводсизлар сифатида қораланадилар.
Ислом ва мусулмонларга қарши, динимизни қоралаш ва унинг таълмотларини бузиш учун олиб борилаётган фаолистнинг маккарона услубларидан бири мусулмонлар ичидан динимизга қарши кишиларни топиб, сшалар орқали иш юритишдир. Муносиб номзод топилади. У муносиб "œҳомийлар" ёрдамида бир "œиш" қилади. Мусулмонлар унга қарши чиқади. "œҲомийлар" сз номзодларини ҳимос қилишади. Уни қаҳрамонга айлантиришади. Унга қарши бслганларни саводсизлик, жоҳиллик, ортда қолганлик ва бошқа айблар билан қораланади. Бунинг мисоллари ксп.
Салмон А ушдийни олайлик. У китоб ёзди. Ислом, Қуръон, Лайғамбар алайҳиссалом, У зотнинг жуфти ҳалолларига туҳмат қилди. Мусулмонлар қарши турди. Салмоннинг "œҳомийлар"ни уни қаҳрамон деб сълон қилдилар. Туҳматни адабий асар деб баҳоладилар ва турли туман мукофотлар билан тақдирладилар. Ҳозиргача ҳимоссини қилиб келмоқдалар. Аммо сша "œбуюк ёзувчи" бошқа асар ёзмаспти.
Бангаладешдан чиққан Таснима Аисрин ҳам худди шундай бслди. Уни қаҳрамонга айлантиришади. Унга қарши бслганларни саводсизлик, жоҳиллик, орта қолганлик ва бошқа айблар билан қораланди.
Бир — икки йил аввал ғарбда сшаб юрган мисрлик бир аёлни топиб, жума намозига имомлик қилдирилди. Ўша "œнамоз" пайтида "œҳомийлар"и уни қуролли қсриқчилар билан қсриқлаб турдилар. У ҳам қаҳрамон бслди. Унга қарши бслганлар саводсизлик, жоҳиллик, орта қолганлик ва бошқа айблар билан қораланди.
Бу каби фитналардан ксзлаган мақсадлардан бири мусулмонларни сз қадристларидан узоқлаштиришдир. Сснгра динларидан ва қадрстларидан узоқлашган мусулмонларни сз ортларидан сргаштиришдир. Бугунги кунда исломга ва унинг қадрстларига қарши иш олиб бораётганларнинг баъзи қадрстлари сса, куракда турмайди. Ўша "œқадрстлар"дан бири "œБир жинсли никоҳ" деб номланади. Бу "œникоҳ" нималигини ҳамма билди. Мусулмонлар ва барча соф табиатли инсонист сзи учун ор - номус, уст — айб деб биладиган ҳамда нисонист сратилганидан буён барча динларда қораланиб келаётган нарсани инсон ҳуқуқлари, тараққиёт, ҳуррист каби сзгуликларга боғланди. Бунга қарши бслганлар, инсон ҳақларини поймол қилиш, саводсизлик, жоҳиллик, орта қолганлик ва бошқа айблар билан қораланди.
Мутахассисларнинг айтишича, сркакларни "œБир жинсли никоҳ"га олиб борадиган омил аёлларга қизиқиш қолмаслигидир. Зинокорлик тарқалган ва аёл иффати қолмаган ерларда шу нарса ксп тарқалар скан. Улар мусулмонларни ҳам сзларига схшатмоқчилар.
Шунинг учун ҳам, биз мусулмонларнинг қизлик ва аёллик иффати ҳақидаги муқаддас таълимотларимиз бошқалар тарафидан қораланади. Бунга қарши турли чораларни қсллашга стадилар. Айнан, "œБокиралик юки" масаласи бсйича иш олиб борилаётганига анча бслган.
Ўтган асрнинг тсқсонинчи йиллари бошида, нуфузли халқаро ташкилотнинг қарорига биноан Қоҳирада аҳоли муаммоларига бағишланган умумжаҳон йиғини чақиришга қарор қилинди. Шу муносабат билан дунёдаги снг нуфузли Ислом ташкилотларидан бири Ислом Олами А обитаси таъсис ҳайъатининг фавқулотдаги мажилиси бслди. Бошқа аъзолар қатори менга ҳам таклифнома билан бир қаторда катта ҳажмдаги ҳужжатлар келди. Улар Қоҳирадаги анжуманнинг режалари сди. Ҳужжатлар аввалидан охиригача Ислом ва мусулмонларга зид сди. Уларда жинсий бузуқларнинг ксчаларда стказадиган намойишларидан тортиб, қиз ва аёлларни жинсий сркинлигига қарши турадиганларни жиноий жавобгарликка тортишгача режалар бор сди. Мажлисимиз аъзолари Ислом давлатлари раҳбарларига, мусулмонларга баёнот билан мурожаат қилдилар. Йиғиннинг асосий нотиқларидан бири бслмиш Беназир Бухутто хонимга алоҳида мурожаат қилиб, сз нутқида динимиз таълимотлари ва қиз ҳамда аёлларимизнинг иффати, ор-номуси масаласини қаттиқ ҳимос қилишни илтимос қилдик. Бизнинг мурожаатимизга ҳамма ижобий муносабат ксрсатди. Аллоҳ раҳмат қилсин, Беназир Бухутто хоним ажойиб чиқиш қилиб, ёвуз режа сгаларини шарманда қилди ва сз дини ва диндошларини шарафлади.
"œБокиралик юки" масаласи бсйича катта шармандаликлардан сна бири стган йили бслиб стди. Муслималарнинг бокиралик қадрстларидан тинчи бузилаётган фитначилар баъзи мусулмон ва араб давлатлари бозорларига "œсунъий бокиралик пардаси"ни савдога чиқаришга ҳаракат қилдилар. Уларнинг режаси бсйича қизлар "œБокиралик юки"ни ссга ҳам олмай зино қилиб юришаверади. Тсй куни бозордан орзон боҳога "œсунъий бокиралик пардаси"ни сотиб олса, куёвни алдаш осон ксчади.
Ҳар доимдагидек, мусулмонлар бу нобакорликка қаттиқ қаршилик ксрсатдилар. Уламолар масаланинг хатарини одамларга баён қилдилар. Азҳари шариф ва бошва диний муассасалар фатво ва баёнотлар чиқардилар. Шу тарийқа фитначиларнинг сна бир фитнаси чиппакка чиқди.
Мана снди, "œБокиралик юки" бизга ҳам етиб келибди. Бу сафар кино санъати орқали келибди. Бу "œсанъат дурдонаси"га сна ғарбдан "œҳомий" топилибди. Ҳомий Швейяарис слчихонаси скан. Ҳа, сша ҳаммага таниш Швейяарис. Кеча сқинда масжид меъзаналарини тақиқлаган, мусулмонлар қолиб, ғарб давлатларининг ҳам танқидга учраган, исломий белгиларни ксришга ҳам тоқати йсқ Швейяарис.
Икки қисмдан иборат бу фильмни ксрган одам уни нима учун суратга олинганини дарҳол пайқаб олиши қийин смас. Фильм муаллифлари сз ишлари билан мусулмонлар вакили бслмиш сзбек халқининг урф одати, оила тизими ва дину диёнатини масхара қилишдан бошқа нарсани ксзламагани аниқ.
Фильмда имомнинг иштирокини муаллифларнинг қаллоблиги десак хато қилмаймиз. Биринчидан, имом жуда қисқа гапирган бслиб, у томошабинларда турли тоифадаги одамлар фикр билдирганлигини ксрсатиш мақсадидагина суратга олинган. Иккинчидан, имом фақатгина оила мавзусида гапирган ва фильм мавзуси хусусида бирор оғиз ссз айтмаган.
Бугунги кунда қизларнинг бокиралиги, шарми-ҳаёси, ор-номусига доир диний таълмотлар ва удумлар амалда қслланилмоқда. Бунинг нимаси ёмон. Жуда ксп оилалар никоҳ кечасидаги ҳолатларни шифокорлар маслаҳатлари, катталар, снгаларнинг сғитлари асосида тсғри тушуниб келмоқдалар.
Фильм муаллифлари сз ишлари билан сзбек халқининг урф одати, оила тизими ва дину диёнатини масхара қилишдан бошқа нарсани ксзламагани аниқ. Танланган манзаралар ва шахслар ҳам схши нист билан танланган смас. Кспчилик иштирокчилар сзини суратга олинаётганини сезмаганга схшайди. Ҳолат ҳатто шу даражага бориб етганки, келиннинг ички кийимини кийиш жараёни ҳам сширин тарзда суратга олинган. Бу шаклда сзбек халқига мансуб ҳеч бир аёл сзи билиб туриб суратга тушмаслиги аниқ.
Муаллиф суратга олинаётган келиндан, схши ксриб турмушга чиқаспсизми, деб сурайди. Келин, ҳа, деса, ростини айтинг, қачон учрашгансиз, дейди. Яъни, сзбеклар бир-бирини ксрмай туриб турмуш қуришади деган фикрни олдинга суришга ҳаракат қилади. Фильмда бир аёл бизнинг халқимизда аёл киши сзининг танасига, сочи ва қошига ҳам сга смаслиги ҳақида шикост қилади.
Фильм муаллифлари сз нистларига сришиш мақсадида иложи борича билимсиз, унча бунча нарсани фарқига бормайдиган одамларни танлашган. Мисол учун, бир соқол қсйиб чопон кийган шахс, жума куни туғилган қизларга Оиша, Фотима ва Одина исмлари қсйилади, чунки, сша кунда туғилган қизларнинг қизлик пардаси йиртилганда қoн чиқмайди, дейди. Бу ҳам тсқима ёлғон орқали халқимизни ёмон ксрсатишдан бошқа нарса смас.
Хонтахта атрофида стирган икки аёлнинг суҳбатида ҳам, уларнинг бири бу гапларга унча сътибор бермагани учун озроқ гапирган. Аммо фильм сгаларининг мақсадига мувофиқ гапларни айтган аёлнинг гапи кспайган. Йигирматалаб аёллар келин куёвнинг биринчи қсшилиши натижасини кутиши ва шунга схшаш орада сир бслиб қоладиган гаплар чет сллар учун бир неча тилдаги фильмнинг асосий гапларига айланган.
Фильмда қизлик пардаси йсқ бслса, нима бспти қабилида гап юритади. Бир спизод ҳамма нарсани бузиб юбориши керакми, дейди.
Албатта, буларнинг барчаси сзбек халқининг урфи одати, иззат нафси, дину дёнатига мутлақо зид бслган гаплардир. Бу орқали халқимизнинг минг йиллар давомида сақлаб келаётган аёллик, қизлик иффатини оёқ ости қилишга уринишдир.
Шунинг учун ҳам қизларимизнинг тсй маросимигача бегона йигит билан сзаро алоқада бслиши нисбатан камдир.
Шуни таъкидлаш керак-ки, динимиз таълимотлари ва миллийлигимизга ксра йигит ҳамда қиз сртасида никоҳдан кейин бошланадиган жинсий муносабатлар билан боғлиқ ҳолатлар, тафсилотлар жуда тор доирадаги инсонларгагина маълум қилинади. Бу ҳам сзимизга хос миллий одоб-ахлоқ нормасидир. Шу нуқтаи назардан қараганда, бундай нозик масалалар ҳақида фильм суратга олиш, уни омма сътиборига ҳавола қилишнинг сзи жиддий мулоҳаза, уст, андишани талаб қилади.
Бевосита фильм сюжети ҳақида гап кетганда, аввало, уни сзбек халқининг қадимий диний ва миллий қадристларидан бири ¬— иффатлилик масаласини сскилик сарқити сифатида талқин стишга бслган уриниш дейиш мумкин.
Шунингдек, фильмда сзбек тсй маросимлари билан боғлиқ айрим жиҳатлар қаттиқ танқид остига олинган. Жумладан, снгалар томонидан никоҳнинг илк кечаси куёвнинг чимилдиқдан чиқишини кутиши ва бокираликдан нишона берадиган чойшабларни йиғилганларга ксрсатиши ёввойилик слементи сифатида баҳоланган. Аслида сса, бу келин-куёвнинг муносабати сзаро ишончга асосланганини ксрсатади.
Фильмнинг иккинчи қисми ҳам исми ксрсатилмаган "мутахассис" аёл интервьюсидан бошланган ва унда қиз ва аёлларимизнинг ота-оналари ва турмуш сртоқларининг изнисиз қарор қабул қилмаслиги гсёки, шахс ҳақ-ҳуқуқларининг поймол қилиниши сифатида баҳоланган. Шу билан бирга, аёл, юртимиздаги гинеколог мутахассисларни саводсизликда айблаш орқали уларни обрссизлантиришга уринган.
Кадрлар атайин сски ва ксримсиз жойларда суратга олинган. Бу ҳам, аслида фильм орқали сзбек халқини қашшоқ ва маданистсиз қилиб ксрсатиш йслидаги саъй-ҳаракатлар ифодасидир.
Фильмда реал воқелик акс сттирилмаган. Аикоҳ маросими, ундан сснг бслиб стадиган ҳолатлар ниҳостда бсрттирилган, аксарист лавҳалар ҳаётий асосларга сга смас. Бу, фильмнинг махсус буюртма асосида ишлангани ҳақида хулоса чиқариш имконини беради. Жумладан, ҳеч қайси рисоладаги сзбек аёли камера нарида турсин, ҳатто сз онаси олдида ҳам кийим алмаштирмайди.
Умуман олганда, халқимиз ҳаётида иффат ста нозик масалалар сирасига киради. Балоғатга етган йигит, қизнинг расмий никоҳ маросими стгунга қадар сзаро жинсий алоқага киришиш нафақат, диний, балки миллий қадристларимизга ҳам зиддир. Шунингдек, ҳар бир йигитнинг фақат бокира қиз билан турмуш қуриши мустаҳкам қоида ҳисобланади. Бу нафақат, унинг балки унга сқин бслган барча инсонларнинг ҳам ҳоҳиш иродасидир.
Сирасини айтганда, халқимизда жинсий ҳаёт фақат икки кишининг қарашлари, ёндашувлари устивор бслган сзаро ишонч ва меҳр-муҳаббатга асосланган макон ҳисобланади. Биз шунақамиз. Бизнинг табиатимиз шунақа. Ўзлигимиз асрлар давомида шаклланган ана шундай қадристларга асосланади...
Хуллас, бокиралигини қаерда йсқотганини билмайдиганлар у ҳақда гапирмасалар схши бсларди.
Бу билан мазкур ишнинг орқасида турган кучлар ислом динининг муқаддас қадристларини, ҳамда сзбек ҳалқининг асрлар мобайнида шаклланган миллий маданисти, анъана ва урф-одатларини йсқ қилиш орқали, инсон ҳуқуқларини чеклаш ниқоби остида, уларни аҳлоқсизликка, фохишабозликка даъват стмоқда. Бу орқали ҳалқнинг маънависти ва диний сътиқодини йсқ қилиб сзларининг "қадрстларини" жорий стишга ҳаракат қилишмоқда.
Манба:
savollar.islom.uz
