"Biz arablarning yurishlari va g'alabalari haqida bahs yuritganimizda Qur'oni karimning tarqalishida kuch ishlatish omil bo'lmaganligini o'quvchi anglab oladi. Arablar yengilgan xalqlarni o'z dinlarida erkin qo'yganlar. ba'zi bir masihiy xalqlar Islomni o'ziga din qilib, arabchani til qilib olgan bo'lsalar, g'olib arablarning adolati, Islomning boshqa dinlardan ko'ra yengilroq ekanligi sababidandir.
Dastlabki g'alabalardan so'ng arablarning ko'ziga parda tortilib, odatda g'oliblar mag'lublarga ishlatadigan zulm, yomon muomala va dinga kuch bilan kiritish kabi ishlarni qilishlari mumkin edi. Agar ular shunday qilganlarida, xuddi salbchilarga qarshi birlashgandek, barcha xalqlar arablarga qarshi birlashgan bo'lar edi. Lekin nodir dahoga ega bo'lgan avvalgi halifalar turli tuzum va dinlar qo'pollik bilan majbur qilinadigan narsa emasligini tushunib yetganlar. Suriya, Misr, Ispaniya va boshqa joylarda aholiga ajoyib lutf-marhamat bilan muomala qildilar. Ularning aqidalari, tuzmlari, qonunlariga tegmadilar. Ozginagina jizya solig'i solishdan nariga o'tmadilar. Doimo tinchlik hukm surdi.
Haqiqatni aytganda, dunyo xalqlari arablar kabi shafqatli, mehribon fotihlarni ko'rmagan. Ularning mehribonchiligi va ochiq ko'ngilligi ko'plab diyorlarni ochishga, ko'plab xalqlarni arablarning dini, tuzumini, tilini xursandlik bilan qabul qilishga olib keldi. Bu narsalar hatto arablar o'zlari chiqib ketganlaridan so'ng ham yo'qolmadi. Bunga Misr yaqqol misol bo'la oladi. Misrliklar arablar olib kelgan barcha narsalarni qabul qildilar va mahkam tutib qoldilar. Arablardan oldin kelgan Fors, Rim, Yunon va boshqa fathlardan hech narsa qolgan emas".
Professor Gustav Lubon, "Arab sivilizatsiyasi" kitobidan