Одамлар иймонни оғиз билангина айтиб қсйиладиган қуруқ гап деб сйлайдиларми? Улар сзларича, иймон келтирдик, деб қсйсак, иш битди, мсмин бслдик, унинг савоби ҳам бу дунёда, ҳам у дунёда сз-сзидан келаверади, деб сйлайдиларми? Иймон ссзидан кейин ҳеч қандай имтиҳон-синов бслмайди, деб сйлайдиларми?
Қадимда ҳам, ҳозирда ҳам ксплар иймон ҳақида худди шундай нотсғри тасаввурда бслганлар. Уларнинг фикрича, Аллоҳга иймон келтирдим, деганидан кейин ҳамма нарса сз-сзидан бславериши керак.
Аслида, ундай смас. Аллоҳ таоло ҳамма нарсани схшисини ёмонидан, ҳақиқийсини сохтасидан ажратиш учун бу дунёда синов-имтиҳон қоидасини жорий қилиб қсйган. Маъданларнинг асли ҳам стга солиниб, тобланганида намоён бслади. Йсқса, ҳамма маъдан ҳам сиртидан маъдан бслиб ксриниб тураверади. Ўтда синалганда сса, ҳақиқийси бошқаларидан ажраб чиқади.
Иймон калимасини оғизда айтиш осон. Ҳар ким ҳам, иймон келтирдим, деб айтавериши мумкин. Аммо тил билан айтилган калима дилдан чиққанми ёки йсқми, буни аниқлаш учун банда синов-имтиҳондан стиши керак. Бу сса, қадимдан жорий бслиб келаётган одат.
Давоми...