Lekin hazrati Umar (r.a.) hazrati Abu Bakrning qo‘lidan tutib, unga bay’at etishga chog‘lana boshladi. Bu orada madinalik musulmonlardan Bashir ibn Sa’d (r.a.) Abu Bakrga bay’at qildi. Ketidan Umar bilan Abu Ubayda qo‘l berishdi. Shu tariqa masala hal bo‘ldi-qoldi. O’sha yerda hozir bo‘lganlar bitta-bitta kelib hazrati Abu Bakrning qo‘lini tutishdi va uni Rasulullohning (s.a.v.) xalifalari sifatida tan olishlarini va itoat etishlarini bildirishdi. Bay’at qilmagan bitta Sa’d ibn Uboda qoldi.
Tevaraklarda eshitib qolganlar ham kelib, guruh-guruh bay’at qila boshlashdi. Bu ishlardan faqat hazrati Ali, hazrati Abbos (Olloh ulardan rozi bo‘lsin) kabi Payg‘ambar oilalaridan bo‘lganlar xabarsiz qolishdi.
Ertasiga hazrati Umar masjidda bir xutba qildi, bo‘lib o‘tgan ishlarni tushuntirdi. Kecha xabarsiz qolganlarni Abu Bakrga bay’at etishga chaqirdi. Chaqiriq umuman qabul qilinib, bitta-bittadan kelib qo‘l berishdi. Hazrati Abu Bakrning xalifaligini qabul etishdi.
Abu Bakr minbarning ikki pog‘onasiga chiqdi. Ollohga hamd, rasuliga salotu salom aytib, so‘z boshladi:
- Ichlaringda eng yaxshilaring bo‘lmaganim holda ustlaringga meni boshliq qilib sayladilaring. Agar men vazifamni chiroyli bajarsam, bo‘yinsuninglar, vazifamni yaxshi bajarolmasam, meni to‘g‘rilanglar va yordamchi bo‘linglar. To‘g‘rilik omonat, yolg‘onchilik xiyonatdir. Oralaringdagi zaif kishi to haqqini zolimdan olgunicha mening yonimda quvvatli, e’tiborli odam kabi muomala ko‘radi. Sizlarga ko‘ra quvvatli bo‘lgan kishi esa, to undan zaifning haqqi olingunicha zaif va ojiz odam o‘laroq baholanadi. Bir qavm Olloh yo‘lida haqiqatni tark etsa, mutlaqo ularni zillat yoqalaydi. Bir millatda yomon ishlar yoyilsa, Olloh ular ustiga umumiy bir balo yuboradi. Men Olloh va rasuliga bo‘yinsunsam, sizlar ham menga bo‘yinsuninglar. Ollohga va rasuliga teskari ishlarni qilsam, sizlar menga bo‘yinsunmanglar. Qani, endi namozga marhamat qilinglar. Olloh bizga rahmati va marhamati bilan muomala qilsin.
Minbardan tushib, mehrobga keldi va namozni boshladi.
Hazrati Ali (r.a.) hech kutilmaganda bu ishlarni xazm qila olmadi. Eng kamida undan ham fikr so‘rashlari lozim ekanini aytish bilan kifoyalandi. Hoshim o‘g‘illarini tamsil etuvchi guruh sifatida hazrati Ali, hazrati Abbos va o‘g‘illari bay’at etmaganlardan edilar.
Hazrati Aliga, xalifalik da’vosi bilan o‘rtaga chiq, agar chiqsang, Qurayshdan qo‘li qilich tutadigan ko‘p yordamchi topa olasan, degan taklif bilan chiqqan bittasiga u ro‘yxush bermadi, «Sen bu taklifing bilan faqat fitna chiqarmoqchisan, Islomga va musulmonlarga dushmanligingni ko‘rsatyapsan. Bizga sening nasihating kerak emas...» degan javob berdi. Chunki hazrati Ali eng chin ma’noda samimiy musulmon edi. Bolaligidan beri payg‘ambarlar sultonining uylarida va u zotning tarbiyalarida yetishdi. Xalifa bo‘laman deb bunaqa tubanlikka hech qachon bormaydi. Hatto, kelajakda dindan qaytganlar bilan urushishga otlangan hazrati Abu Bakrning oldidan to‘sib chiqib, otining yuganidan ushlab: «Qilichingizni qiniga soling va o‘zingizni tahlikaga solib bizni alam ichida qoldirmang. Vallohi, boshingizga bir falokat kelsa, sizdan keyin musulmonlar qaytib tuzalmaydi», deya olgan.

Mana, fazilatli odam bunaqa bo‘ladi! Payg‘ambar ashobi deb bularni aytiladi! Olloh rozi bo‘lgan, Payg‘ambar ham chin ko‘ngildan sevgan, «Men kimning do‘sti bo‘lsam, Ali ham uning do‘stidir», deb ta’rif olgan odamni mana shunaqa fazilatlar bezab turardi. Hazrati Ali va u kabilarning baxti xalifalik maqomiga o‘tirishda emas, Islomni va musulmonlarni birlik va barobarlikda ko‘rishda, huzur va sukun ichida bo‘lishdadir.
Hazrati Alimi, hazrati Umarmi yo bular kabi buyuklarmi - hech qachon bu top-toza maqsadlardan boshqa fikrlari bo‘lmagan.
Qolaversa, hazrati Ali (r.a.) Payg‘ambar janobimizning (s.a.v.): «Agar ikkita xalifaga bay’at qilinsa, keyin bay’at qilinganini o‘ldiringlar», deganlarini ham bilardi*.
Rasulullohning (s.a.v.) muborak jasadlarini hazrati Ali yuvdi. Kiyimlarini yechishmadi. Fazl bilan Usoma suv quyib turishdi. Bu ishlar ustida hazrati Abbos, uning boshqa o‘g‘li Qusam va payg‘ambarimizning ozod qilgan qullari Shuxronlar ham bor edi.
Yuvib bo‘lingach, janobimizning muborak vujudlarini bir muddat yolg‘iz qoldirishdi. So‘ngra boshda hazrati Ali o‘laroq Hoshim o‘g‘illari, xotinlari va bolalari jamoat bo‘lmasdan janoza namozini o‘qishdi. Ulardan keyin ayni shaklda boshqa mo‘minlar va mo‘minalar, bolalar va qullar o‘qishdi.
Go‘r qaerda qazilajak masalasi maslahatlashildi. Hazrati Abu Bakr «Payg‘ambar qaerga ko‘milishi lozim bo‘lsa, Olloh taolo jonini o‘sha yerda oladi», ma’nosidagi bir hadisni aytib, masalani xal etdi. Payg‘ambarimiz oxirgi nafaslarini bergan joylaridan Abu Talha go‘r qazidi. Bu joy Makkadan ilk kelishganida tuyalari cho‘kkan joy edi. Eski bir baxmal go‘r ichiga to‘shaldi. Hazrati Ali, Abbos, Fazl, Qusam va Shuxron tushishdi, janobimizning muborak tanalarini kamoli hurmat-la u yerga qo‘yishdi.
Qabri saodatning usti yopilganida chorshanba kechasining yarmi o‘tgan edi.
Ko‘mish ishlari bitgach, hazrati Fotimaga (r.anho) kelib ta’ziya bildirishdi.
-   Ollohning rasulini ko‘mdilaringmi? - deb so‘radi u holsiz.
-   Ha, ey Olloh rasulining qizi, - deb javob qilishdi unga.
-   Ustlariga tuproq tortishga qanday ko‘ngillaring bo‘ldi?.. U zot rahmat payg‘ambari emasmidilar?..
-   Ey payg‘ambarimizning ko‘znurlari! Biz ham g‘oyat og‘ir g‘amdamiz, ammo nachora,
Ollohning hukmiga qarshi borib bo‘lmaydi.
Hazrati Fotima janobimizning sharafli qabrlariga keldi. Kechagina u nozanin vujud yotgan joyda, bugun yerdan bir qarich baland qilib uyulgan tuproq bor edi. Egilib, bir hovuch tuproq oldi. «Ahmadning tuprog‘ini hidlagan kimsa ortiq hech bunaqa go‘zal hidni hidlamasa, nima qilish kerak?.. Boshimga shunday musibatlar yog‘ildi, agar ular kunduzlarga yog‘ilsa, qorong‘u kechalarga aylanardi...» ma’nolarida baytlar o‘qidi.

Ushbu marsiya ham hazrati Fotimaga oiddir:
«Ruhim g‘am-qayg‘ular ichra bandi bo‘ldi. Ne bo‘lardi, yig‘ilar bilan chiqib ketsaydi. Sizdan keyin hayotda qolishimdan bir yaxshilik yo‘q. Men faqat hayotning uzayib ketishidan qo‘rqib yig‘layapman...»
o‘amga botgan faqat Fotima emasdi. Pok onalarimiz tul qolishgan, mo‘minlar o‘zlarini chuqur bo‘shliqda his etishar edi. Chekilayotgan qayg‘uni til bilan ifodalashning imkoni yo‘q.
Ayni choqda, munofiqlar ham chuqur bir nafas olib qo‘yishganini aytish mumkin.
Rasululloh (s.a.v.) orqalaridan mol-davlat qoldirmagan edilar. O’limlaridan bir necha soat oldin uydagi olti-etti dirhamni ham sadaqa qilib tarqattirib, mana endi tinchlandim, degan edilar. Na bir dinor, na bir dirham, na bir qul va yo cho‘ri... Faqat, o‘zlari mingan bitta oq xachir, taqqan silohlari va yo‘lchilar foydalanishi uchun sadaqa
qilgan bir yerlari bor edi. O’limlariga yaqin qolganida o‘ttiz so’ arpa olish uchun sovutlarini bir yahudiyga garov qilib bergan edilar*.
Xotinlariga nafaqa qilib ajratiladigan miqdordan ortiqcha mol paydo bo‘lsa, faqirlarga tarqatilar edi. Chunki Payg‘ambar (s.a.v.) bir gal: «Biz payg‘ambarlar jamoasi... meroschimiz bo‘lmaydi. Qoldirgan hamma narsamiz sadaqadir», deganlar va bu hadisni hazrati Abu Bakr rivoyat qilgan.
Janobimizning hijratdan beri davomli ravishda mingan qadrli tuyalari Qasva endi bo‘sh qo‘yib yuborildi. Baqi’ qabristonida o‘tlab yurgan Qasva keyin ham ko‘rganlarga doimo Rasuli akramni eslatib yurdi va Abu Bakr davrida shu yerda o‘ldi.
Rasulullohning (s.a.v.) birinchi va qiyomatli xalifalari Abu Bakr (r.a.) bundan buyon musulmonlarning ishlari bilan shug‘ullanishi lozim edi. Eng oldin Usomaning qo‘shinini yo‘lga chiqarishi kerak. Janobimiz o‘zlari to‘plagan qo‘shinni orqaga qaytarib bo‘lmasligi turgan gap.
Qo‘shin darhol to‘plandi. Ammo haliyam ko‘ngillarda o‘n sakkiz yoshli bir yigitchaning bosh qo‘mondon bo‘lishi bilan bog‘liq xavotirlar bor edi. Bu qo‘shin ichidagi qanchadan-qancha buyuk insonlar oddiy askarday borib keladimi endi?
Nihoyat, hazrati Umar ko‘pchilikning fikrini ifodalab, hazrati Abu Bakrga masalani tushuntirdi. Abu Bakr do‘stiga ma’noli boqdi.
-   Ey Umar, Usomani bu qo‘shinga qo‘mondon etib tayinlagan menmidimki, men olib tashlasam? - dedi.
Musulmonlar boshiga kelar-kelmasimdan Payg‘ambarimiz o‘rnatib ketgan ishni buzishimni xohlaysanmi, demoqchi bo‘lardi bu gapi bilan.
Bu gap hazrati Umarni terlatdi, butun vujudini suvga botirdi. Umrida bu darajada uyalganini bilmaydi. Nima bo‘ldiyu bu noziklikka o‘zining aqli yetmadi!..
Qo‘shin harakatni boshladi. Hazrati Abu Bakr bir muddat Usomaning yonida yurib bordi. Ayriladigan onlarida:
-   Ey Usoma, lozim ko‘rsang, Umarning yonimda qolishiga ruxsat ber! - dedi.

Ruxsat tegib, hazrati Umar qo‘shindan ajraldi. Bosh maslahatchi sifatida xalifaning yonida qoldi.
Borgan joyidan zafar qozonib qaytajak qo‘shin esa, og‘ir-og‘ir ilgarilar edi.
Bilol (r.a.) ortiq muazzinlik qila olmasligini, hatto Madinada turishga ham bardoshi yetmasligini angladi. Shom taraflarga ketishni, u yerdagi g‘azotlarga qatnashishni va nasib qilsa, shahidlik martabasiga erishib, sevikli payg‘ambariga qovushishni orzu qilib qoldi.
Nabilar sarvarining qiymatli xotinlari endi to hayotlarining oxirigacha tul qolajaklar edi. Janobimiz ularni oliy jannatda takror o‘zlariga xotin qilib olajaklar, dunyoda boshlangan birgalikdagi hayotlari yanada mukammal holatda u yerda davom etajak. Janobi Mavlo ularni «mo‘minlarning onalari» deb atash bilan Payg‘ambarimizdan so‘ng boshqalarning ularga uylanishlarini keskin harom qilgan edi.
Rasululloh (s.a.v.) o‘limlaridan roppa-rosa olti oy keyin hazrati Fotima (r.anho) ham bu o‘tkinchi dunyodan ayrildi.
Xotinlariga kelsak, Payg‘ambarimizdan so‘ng birinchi bo‘lib Zaynab onamiz o‘lim topdi. Hijratning yigirmanchi yili Janobimizga qovushdi. Uning ortidan qirq beshinchi
yili Xafsa onamiz, elliginchi yili Safiyya onamiz, ellik to‘rtinchi yili Savda onamiz, ellik oltinchi yili Juvayriya onamiz, ellik sakkizinchi yili Oyisha onamiz, oltmish birinchi yili Ummu Salama onamiz va yana shu yili Maymuna onamiz (Olloh hammalaridan rozi bo‘lsin) Janobi Haqning rahmatiga qovushishdi. (Boshqa bir rivoyatda Maymuna onamizning ellik birinchi yili vafot etgani aytiladi.)
Maymuna onamizdan boshqa hammalari Baqi’ qabristoniga kiriladigan darvozaning shundoq ro‘parasida yonma-yon yotishibdi. Hazrati Fotima esa kiraverishning sal o‘ng tomoniga qo‘yilgan.
Janobi Mavlo ularni yaxshi ko‘rganlarni shafoatiga noil qilsin, sevgilarini yuraklarimizda doim qilsin. Omin bi hurmati sayyidil anbiyai val mursalin.

XOTIMA O’RNIDA

Payg‘ambarlik va elchilik vazifasi kelmasidan oldin ham top-toza bir hayot kechirgan, har so‘zi to‘g‘ri, har ishi hikmatli, har xatti-harakati mard va asil bo‘lgan buyuklar buyugi, taqvodorlar imomi, hidoyatning eng katta yo‘lboshchisi Muhammad Mustafo (Ollohning saloti va salomlari bo‘lsin) haqlarida hozirlashga harakat qilganimiz kitobga shu yerda nuqta qo‘yamiz.
Kitobni boshlayotganda Payg‘ambarimizni sha’nlariga loyiq shaklda tanita olish bir insonning qo‘lidan kelmasligini bildirgan edik. Masalan, hazrati Abu Bakrning (Olloh undan rozi bo‘lsin) sevgisi, hurmati va tuyg‘ularini, Abu Jahlning kin va nafratini so‘z bilan ifodalay bilish imkonsiz ekanini aytgan edik. Hozir ham ayni shu qanoatdamiz. Ushbu qilgan ishimiz dengizdan bir hovuch suv olishday gap. Oltmish uch yillik hayotni olti jildda* faqat shunchalik bayon eta olamiz.
Kitob hozirlanayotganida eng ishonchli manbalarga suyanganimizni aytib qo‘yishim kerak. Tez-tez va juda ko‘p manba ko‘rsatish imkoni bor edi, lekin bu yo‘l o‘quvchini zeriktirib qo‘yadi degan tushuncha bizni bu yo‘ldan qaytardi.
Bu kitobni yozishga kirishayotganimizda odamlar bilmagan, farqiga bormagan haqiqatlarni ko‘zlar o‘ngiga tizib qo‘yish da’vosi bo‘lmadi bizda. Maqsadimiz ertaga shafoatiga erishish saodatini kutganimiz Janobimizni boshqacha uslub bilan o‘quvchiga tanitish, yana ham ko‘proq sevdirish, imonli ko‘ngillardagi muhabbatni yana ham biroz orttira olish edi. Bu borada ertaga ilohiy huzurda guvoh bo‘ladigan va «Ollohim, men bu kitobni o‘qidim, habibi adibingni yana ham qattiq sevadigan bo‘ldim», deydigan mo‘minlarga Janobi Mavlo dunyo va oxirat saodatini bersin. Bizni yaxshilik bilan eslaydigan din qardoshlarimizga xilma-xil yaxshilik va saodat eshiklarini ochishini, ko‘rinar-ko‘rinmas qazolardan, kuch yetmas balolardan saqlashini Ulug‘ Mavlodan tilayman.
Ollohumma solli ala sayyidina va nabiyyina Muhammadin va sallim.

Tarjima Ollohning marhamati bilan 2005 yil no‘yabrning 24-kuni shanba tongida itmomiga yetdi.

Saodat asri qissalari: Buyuk Fath. 4-kitob



Muallif: Ahmad Lutfiy
Hajmi: 2,04 Mb
Fayl tipi: pdf, zip
Saqlab olish
Online o'qish