Abul Husayn Quduriy. Tasxili zaruriy

Hanafiy 25 Iyul 2008, 07:14:30

Савол: Икки танга ва бир олтинга сотди икки олтин ва бир тангани, ҳукми нима?

Жавоб: Бу жоиз, ҳар икки жинсини бадал қилади бошқа жинсдан.

Савол: Ўн бир тангани сотди. Ўн бир тангаю бир тиллага бу қандай?

Жавоб: Бу ҳам жоиз, сн танга, сн тилло бир танга бир тилло.

Савол: Икки тоза танга ва бир аралаш тангани сотди. Бир тоза ва икки аралаш тангага бу қандай?

Жавоб: Бу Байъ ҳам жоиздир.

Савол: Кумуш тангалар ёки олтин тангалар уларда ғаш аралашган шуларни сз жинсига ортиғи билан сотиш қандай?

Жавоб: Агар тангага ғолиб кумуш бслса у кумуш ҳукмида, олтин тангага олтин ғолиб бслса у олтин ҳукмида, буларни ортиқлиги сътибор қилишда тоза олтин ёки кумушда зиёдаликни ҳаромлигини сътибор қилгандек сътибор қилинади. Агар ҳар иккисида ғаш ғолиб бслса улар олтин кумушдан ҳисоб қилинмайди. Балки матолар ҳукмига киради. Агар уларни сз жинси билан ортиғига сотилса жоиздур. Байъ жинси сз хилофига сарф қилмоқлик билан.

Qayd etilgan

Hanafiy 25 Iyul 2008, 07:14:41

Савол: Бир одам аралаш олтин ёки тангага бир матони сотиб олди, кейин у нарса касод бслди. Одамлар у нарса билан муомилани тарк стдилар, сотувчи пулни қслга олмасдан туриб, ҳукми нима бслди?

Жавоб: Имом Абу Ҳанифада Байъ ботил бслди. Имом Абу Юсуф айтдилар сотиб олгувчига савдо қилинган кунни баҳоси қайтарилади. Аллоҳ ҳар учовларидан рози бслсин.

Савол: Чақа пулларга тайин қилмасдан Байъ жоизми?

Жавоб: Ишлаб турган чақа пулларга ҳам тайин қилмасдан Байъ жоиз. Аммо касод бслганда тайин қилмасдан Байъ жоиз смас.

Савол: Юриб турган чақага бир нарса сотди сснг у касод бслди сотувчи пулни қслга олмасдан туриб ҳукми нима?

Жавоб: Бу Байъ имом Абу Ҳанифада ботилдир. Бундаги ихтилофлар юқорида ғаш танга ва ғаш тиллога ихтилофга схшайди.

Qayd etilgan

Hanafiy 25 Iyul 2008, 07:14:49

Савол: Бир нарсани сотиб олди у чақа ҳисобида бу жоизми?

Жавоб: Бу жоиз, срим танга чақа ҳисобида беради.

Савол: Саррофга бир танга берди, менга срим тангага чақа бер, срмига срим танга магар бир дон миқдори кам деди бу Байъни ҳукми нима?

Жавоб: Имом Абу Ҳанифада бу Байъ ҳаммаси фосиддир. Икки шогирдлари айтдилар, чақалар ҳақида жоиз, бошқалар ҳақида ботилдир. Аллоҳ буларни раҳмат қилсин.

Савол: Агар айтса менга бир срим тангага чақа ва срим танга бир дон миқдори кам бу қандай?

Жавоб: Бу жоиздир.

Савол: Агар айтса, менга бир кичик танга бер уни вазни срим тангага бир дон миқдори кам, қолганига чақа бер бу Байъ жоизми?

Жавоб: Бу суратда ҳам Байъ жоиз. Ярим тангага бир дон миқдори кам, кичик танга баробарига бслади қолгани чақалар баробарига бслади.

Qayd etilgan

Hanafiy 25 Iyul 2008, 07:15:05

БАЙЪИ САЛАМ

Савол: Байъларда қўлга олиш шарт қилинмаган Байъ ҳам борми?

Жавоб: Ҳа у Байъи саламдир, у тайин нарсани қарзга сотмоқлик бу жоиздир. Шундайки олгувчи буюмни қўлга олмайди. Магар маълум муддатдан сўнг олади.

Савол: Баён қилинг бир аниқ қоидани у равшан қилади, Байъ саламни жоиз ва ножоиз суратларини?

Жавоб: Ҳар бир нарсани сифатини ва миқдорини топиш ва билиш мумкин бўлса у нарсада Байъи салам жоиз. Ҳар нарсани сифатини ва миқдорини билиш ва аниқлаш мумкин бўлмаса унда Байъ салам жоиз эмас.

Савол: Салам жоиз бўлган жинсларни баён қилинг?

Жавоб: Ўлчанадиган, тортиладиган, метрлаб ўлчанадиган доналаб сотиладиган нарсаларни бир-биридан фарқ қилмаса, ёнғоқ ва тухумга ўхшаш нарсаларда салам жоиздир. Ҳайвонларда ундан чиққан нарсаларда, териларда саноқ билан, ўтинларда боғини ҳисоблаб ва кўк ўтларда боғини санаб сотиш мумкин эмас магар боғлар тенг бўлса уни санаб боғини баҳо қилиш мумкин.

Qayd etilgan

Hanafiy 25 Iyul 2008, 07:16:11

Савол: Бу Байълар сахиҳ бслиши учун шартлар борми?

Жавоб: Бу Байъларни сахиҳ бслиши учун имом Аъзамда етти шарт бордир. Байъ вақтида зикр қилинади. Улар тубандагилар:

1. Маълум жинс бслиши.

2. Маълум нав бслиши.

3. Сифати маълум бслиши.

4. Миқдори маълум бслиши.

5. Молни асл миқдорини топиш агар Байъ уни миқдорига тегишли бслса, масалан слчовда бир челагини тортилади, бир килосини, сановда бир донасини Байъ қилмоқлик.

6. Олинадиган жойни аниқ айтиш, агар уни юклаш ҳаражатлари бслса.

7. Сахиҳ бслмайди. Магар аниқ муддат билан аниқ бслмоғи шарт.

Савол: Шу масалада имом Аъзам билан икки шогирдлари срталарида хилоф борми?

Жавоб: Ҳа, баъзи шартларда иккилари хазрат Абу Ҳанифага хилоф қилганлар, Аллоҳ ҳар учовларини раҳмат қилсин. Айтдилар мол аниқ бслса уни аслини айтишга ҳожат йсқдир, ва топшириладиган жойни ҳам айтиш зарур смас, сотилган жойда топширилади.

Qayd etilgan

Hanafiy 25 Iyul 2008, 07:16:21

Савол: Кийимларда салам жоизми?

Жавоб: Агар узунлиги, съни, қалинлиги, юпқалиги, сифати, жинси, тури айтилса жоиз.

Савол: Салам гавҳарларда, мунчоқларда жоизми?

Жавоб: Жоиз смас.

Савол: Аима дейсиз хом ғишт ва пишиқ ғиштни саламида?

Жавоб: Қалини маълум бслса жоиз.

Савол: Сотувчи буюмни топширади муддат етганда, пулни қачон олади?

Жавоб: Сотувчи олади пулни Байъ қилинган мажлисда олувчи билан ажралмасдан туриб, салам фақат шу йсл билан жоиз.

Qayd etilgan

Hanafiy 25 Iyul 2008, 07:16:34

Савол: Салам билан олди - сотди қилдилар, кейин сотувчи хоҳлади молни ишлатиб туришни ёки олувчи пулни ишлатишни, ҳукми нима?

Жавоб: Қслга олмасдан туриб ҳар иккисига ҳам жоиз смас. Ва ана шу ҳақда қслга олмасдан туриб шерикли ва сгадорлик мумкин смас.

Савол: Шу Байъни сахиҳ бслиши учун сна бирор шарт борми?

Жавоб: Ҳа фақоҳолар айтдилар юқоридаги шартлардан ташқари сна бир шартни у, албатта сотилган нарса қслда мавжуд бслсин Байъ вақтидан то муддат вақтигача.

Савол: Топширди бир киши сзини слчови билан ёки сзини газ-метри билан шу жоизми?

Жавоб: Жоиз смас.

Савол: Салам қилди бир таомни сз халтасида ёки салам қилди хурмони мевасини дарахтида шу жоизми?

Жавоб: Бу ҳам жоиз смас.

Qayd etilgan