Тасммум

Савол: Тасммум шариатда ва луғатда нима?

Жавоб: Тасммум луғатда қасд қилмоқ ва хоҳламоқ. Шариатда тупроқ ва бошқа ер жинсидан бслган нарсани бетаҳоратликни кетказиш учун хос йсл билан ишлатмоқликдир. Бунга асос Аллоҳни гапи, (Агар таҳорат учун сув топаолмасаларинг покиза тупроқ билан тасммум қилинглар. Юзларингизга ва икки қслларингизга масҳ тортинглар).

Савол: Бетаҳорат киши учун қачон тасммум қилиш дуруст бслади?

Жавоб: Агар сув топаолмаса, сзи мусофир бслса ё шаҳардан ташқари бслса сувнинг узоқлиги бир мил бслса бу киши тасммум қилади.

Савол: Сув мавжуд бслса лекин у касал бслса тасммум дурустми?

Жавоб: Агар касал сувни ишлатишдан касалини оғирлашидан қсрқса ёки жунуб киши совуқ сув билан ғусл қилса совуқ уни слдирадиган бслса, сувни иситадиган нарса топаолмаса тасммум қилади.

Савол: Тасммумни қандай қилинади?

Жавоб: Аввал бетаҳоратликни кетказишни нист қилади. Аки намоз сқишга пок бслишни нист қилади. Сснг икки қслини ерга уради ва икки қсли билан юзига масҳ тортади. Бирор тукни срни қолмагундек. Сснг иккинчи марта қслини ерга уради. Бас чап қсли билан снг қслига масҳ тортади, панжалари учидан то чиғаноғларини қсшиб сснг худди шундай снг қсли билан чап қслига масҳ тортади.

Савол: Шундай тасммум бетаҳорат киши учунми ёки жунуб киши учунми?

Жазоб: Юқорида биз айтган тасммум сурати ҳар иккисига баробардир. Жунуб билан таҳоратсиз кишини тасммумда фарқ йсқ.

Савол: Аима билан тасммум қилинади?

Жавоб: Тоза тупроқ ва ҳар нарса ер жинсидан бслса қум, бср, охак, сурма, тош каби агар чандийки тош силлиқ бслиб устида чанг бслмаса ҳам тасммум қилиш мумкни. Шуларни ҳаммасида шарт покиза бслмоқлиги. Бу имом Аъзам ва имоми Муҳаммад наздиларида. Аллоҳ ҳар иккиларини раҳмат қилсин. Имоми Абу Юсуф айтдилар. Аллоҳ раҳмат қилсин у кишини. Тупроқ билан қумдан бошқа нарсага тасммум дуруст смас. Иккаласи ҳам пок бслиши шарт.

Савол: Вақтики бир томни бузса ёки шамол чангни қсзғаса юз ва қслларига чанг етса тасммум қилган бсладими?

Жавоб: Бу билан тасммум қилган бслмайди ва талаб қилинган поклик ҳосил бслмайди. Чунки тасммумда нист фарздир. Аммо сувга шумғиса ва ғуслни нист қилмаса ғуслга кифос қилади, шунга схшаш таҳоратда ювиладиган аъзоларини ҳаммасига ёмғир ёғиб ҳсл қилса сув устидан оқса бошига қслини сийпаса таҳоратга кифос қилади таҳоратга нист қилмаса ҳам. Чунки таҳорат билан ғуслда нист фарз смас, балки суннатдир.

Савол: Тасммумдан сснг нафл намоз сқиса бсладими?

Жавоб: Тасммумдан сснг хоҳлаганча фарз ва нафл намоз сқиш жоиздир. Таҳорат ва ғусл қилган одам қиладиган ҳамма ишни килиши мумкин. Чунки таҳорат ва ғуслни қилишдаги поклик билан тасммумдаги покликни фарқи йсқ. Бас тасммум қилувчига жоиздир мусхафни ушлаш, масжидга кириш, қуръон скиш байтуллоҳни тавоф қилиш.

Савол: Соғлом муқим кишига баъзи ҳолда тасммум қилиш жоизми?

Жавоб: Соғлом муқим кишига сув мавжуд бслиб уни ишлатни имкони бслса ҳам агар таҳоратга машғул бслса жаноза намозидан қолиш сҳтимоли бслса тасммум қилади.

Савол: Шу иш хайит намозида воқеъ бслса нима қилади?

Жавоб: Шунга схшаш бетаҳорат киши таҳоратга машғул бслса хайит намозидан қолиш сҳтимоли бслса тасммум қилиб имом билан ийд намозини адо қилади.