Азиз биродарлар! Шуни схши билингки, пайғамбаримиз Муҳаммад саллаллоҳу алайҳи ва саллам Қуръоннинг ҳамма сиру асрорларини ҳарфма-ҳарф кашф қилганлар.

Уни қайтадан кашф қилишга ҳеч қандай пайғамбарнинг кераги йсқ. Шайтон алдашга усталигидан одам танлашда адашмайди. У алданишга лойиқ бслган, сқимаган, нодон, ақли калта, бефорасат, лақма инсонни танлайди. Алданган у нодон «Мен пайғамбарман, Жаброил менга ваҳий келтирди», деган ссзларга сзи билмаган ҳолда алданиб йслдан адаша бошлайди. Ислом мамлакатларида бундай кимсаларни қатл стадилар.

Азизлар, пайғамбарликни даъво қилганларга фаросат билан разм солсангиз, уларнинг динсиз, ароқхср, қиморбоз, ёлғончи, насаби шубҳали ва бетайин, турқи хунук инсонлар сканлигини ксрасиз. Айнан шундай кишилар шайтонларга қсғирчоқ бслиб, фитнага сабаб бсладилар. Шу кунга қадар инсонист тарихида бирор бир ҳақиқий олим ёки солиҳ фазилатли киши пайғамбарликни даъво қилган смас ва қилмайди ҳам. Чунки улар ҳақиқатни биладилар ва шайтоннинг васвасасига учмайдилар. Шундай скан, ақлингизни, фаросатингизни ишга солиб, шайтоннинг малайлари бслган сохта, каззоб «пайғамбар»ларга сргашманг. Акс ҳолда, шак шубҳасиз мушриклар қаторига қсшилиб, дунё ва охиратингизни барбод қиласиз. Кечирилмайдиган гуноҳ ботқоғига ботиб қоласиз. Зеро, Аллоҳ таоло Аисо сурасининг 48-остида:

إِنَّ اللّهَ لاَ يَغْفِرُ أَن يُشْرَكَ بِهِ وَيَغْفِرُ مَا دُونَ ذَلِكَ لِمَن يَشَاء وَمَن يُشْرِكْ بِاللّهِ فَقَدِ افْتَرَى إِثْمًا عَظِيمًا

«Албатта, Аллоҳ Ўзига ширк келтириш(гуноҳи)ни кечирмагай ва лекин ана шундан бошқа (гуноҳлар)ни Ўзи хоҳлаган (банда)ларидан кечирур. Ким Аллоҳга ширк келтирса, демак у улкан гуноҳни тсқиб чиқарибди», дес марҳамат қилган.
Бинобарин, сиз азизлар асло хушёрликни қслдан берманг, бирор масалада шубҳалансангиз, дарҳол диний уламолардан ссраб, билиб олинг. Аллоҳ барчамизни ҳидостга бошласин.

بسم الله الرحمن الرحيم
ِОлти диний калималар

Мусулмончилик даъвосини қилган ҳар бир киши қуйидаги олти калималарни билиши керак. Биринчи калимада Аллоҳнинг бир ва ёлғиз сканини тили билан айтиши лозим. Аллоҳ субҳанаҳу ва таоло Муҳаммад сурасининг 19-остида:

فَاعْلَمْ أَنَّهُ لا إِلَهَ إِلا اللَّهُ
 
«(А­й, Муҳаммад) Аллоҳдан сзга илоҳ йсқ сканлигини билинг», деб пайғамбаримиз (с.а.в)га хитоб қилмоқда. Бу хитоб пайғамбар билан биргаликда у зотнинг умматларига қилинган хитобдир. Шундай скан, ҳар бир банда сзини мусулмон деб ҳисобласа, (ла илаҳа иллаллоҳ) «Аллоҳдан сзга илоҳ йсқдир», деб сътиқод қилиши керак бслади. «Ла илаҳа иллаллоҳ», деб сътиқод қилиш Ауҳ алайҳиссалом пайғамбар бслгандан бошланиб, қиёматгача давом стади. Ҳар бир пайғамбар келганда, у пайғамбарнинг умматлари «Ла илаҳа иллаллоҳ» дейишлари билан бирга, сз пайғамбарларини ҳам пайғамбар сканликларини тасдиқлашлари лозим бслган. Шунинг учун «Ла илаҳа иллаллоҳ» калимасига сз пайғамбари номларини ҳам қсшиб айтишган. Лайғамбарларининг номини айтишмаса унинг пайғамбарлигини тасдиқламаган бслади. У ҳолда унинг имони дуруст саналмайди. Масалан, «Ла илаҳа иллаллоҳу Ауҳун расулуллоҳ», «Ла илаҳа иллаллоҳу Иброҳиму расулуллоҳ», «Ла илаҳа иллаллоҳу Мусо расулуллоҳ», «Ла илаҳа иллаллоҳу Исо расулуллоҳ». Шунингдек, биз уммати Муҳаммадис ҳам «ла илаҳа иллаллоҳ» калимасига севикли пайғамбаримиз «Муҳаммадун расулуллоҳ» калимасини қсшмасак, имонимиз дуруст бслмайди. Зеро, Аллоҳ субҳанаҳу таоло Фатҳ сурасининг 28-29- остларида:

هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَى وَدِينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ وَكَفَى بِاللَّهِ شَهِيدًا.  مُّحَمَّدٌ رَّسُولُ اللَّهِ ...
 
«У Ўз Лайғамбари (Муҳаммад)ни ҳидост ва Ҳақ дин (Ислом) билан, у (дин)ни барча дин(лар)га ғолиб қилиши учун юборган зотдир. Аллоҳнинг Ўзи (бунга) етарли гувоҳдир. Муҳаммад Аллоҳнинг расулидир», деб марҳамат қилган.

Шунинг учун биз бандалар ўзимизнинг мусулмон эканлигимизни зоҳиран билдиришимиз учун «Ла илаҳа иллаллоҳу Муҳаммадун расулуллоҳ», яъни «Аллоҳдан ўзга илоҳ йўқдир, Муҳаммад Аллоҳнинг расули (элчиси)дир», дейишга буюрилганмиз. Бу калиманинг номи «калимаи тоййиба», яъни покиза калима бўлиб, диний олтита калиманинг биринчисидир. Бу калимани айтган киши зоҳиран мусулмон деб ҳукм қилинади. У банданинг жони ва моли ислом ҳимоясига ўтади. Аммо банда «калимаи тоййиба»ни чин қалбдан ишониб айтдими ёки тил учида айтдими, ҳисоб-китоби Аллоҳга ҳавола. Банда бу калимани самимий қалбидан ихлос билан айтган бўлса, Расулуллоҳ (с.а.в):

«Кимда-ким ихлос билан чин қалбидан, «Ла илаҳа иллаллоҳ, Муҳаммадун расулуллоҳ деса жаннатга киради», деб марҳамат қилганлар. Агар банда қандайдир ғаразларни ният қилиб, калимани тил учида айтган бўлса, у мунофиқ бўлади, Аллоҳ субҳанаҳу ва таоло Нисо сурасининг 145-оятида:

إِنَّ الْمُنَافِقِينَ فِي الدَّرْكِ الأَسْفَلِ مِنَ النَّارِ وَلَن تَجِدَ لَهُمْ نَصِيرًا

«Албатта мунофиқлар дўзахнинг энг тубида (бўлур)лар. Уларга (бирор) ёрдамчи топмаймиз», деб хабар берганидек, жаҳаннам қаърига равона бўлади.

Иккинчи калимаи шаҳодат деб номланади. Унинг матни қуйидагича:

اشهد ان لا اله الا الله و اشهد ان محمدا عبده و رسوله

«Ашҳаду ан-ла илаҳа иллаллоҳу ва ашҳаду анна Муҳаммадан ъабдуҳу ва расулуҳу», яъни «Аллоҳдан ўзга илоҳ (ибодат қилишга лойиқ зот) йўқлигига ва Муҳаммад (алайҳиссалом) унинг бандаси ва (тўғри йўлни кўрсатиш учун юборилган) элчиси эканига гувоҳлик бераман».

Ислом қуйидаги беш нарсага бино қилингандир:
1.   Аллоҳдан ўзга илоҳ йўқлигига Муҳаммад алайҳиссалом Аллоҳнинг бандаси ва расули эканлигига қалбидан гувоҳлик бериш;
2.   Беш вақт намозни ўқиш;
3.   Рамазон рўзасини тутиш.
4.   Закотни адо этиш;
5.   Ҳажни адо этиш.

Аллоҳнинг бирлигига ва пайғамбарнинг ҳақлигига «Ашҳаду», деб қалбдан гувоҳлик бериш исломнинг биринчи биноси бслиб, А асулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва салламнинг ҳадислари билан собит бслган. Бунда исломнинг қолган тсртта биносини бажарса, ҳақиқий мусулмон сканлигини ошкора билдирган бслади.

Калималарнинг учинчиси Тавҳид калимаси бслиб, у Аллоҳ таоланинг ваҳдонисти, съни сгоналигига далолат қилади.

 لا اله الا الله وحده لا شريك له. له الملك و له الحمد يحيي يميت و هو حي لا يموت بيده الخير و هو على كل شي قدير.

Ла илаҳа илаллоҳу ваҳдаҳу ла шарика лаҳу. Лаҳул-мулку ва лаҳул ҳамду юҳйи ва юмийту ва ҳува ҳаййул ла смуту бисдиҳил-хайру ва ҳува ъала кулли шайъин қодир.

«Аллоҳдан сзга илоҳ йсқ, у зотида ва сифатларида сгонадир, шериги йсқдир. Барча мулк(мутлоқ подшоҳлик) уникидир. Ва барча мақтовлар танҳо унга хосдир. У барчани тирилтиради ва слдиради ва сзи доим тирикдир, ҳеч слмайди. Дунё ва охират схшилиги у зот ихтиёридадир. У барча нарсага қодирдир».

 «Тавҳид» калимасининг улуғлиги тсғрисида ксп ҳадислар келган. Жумладан Имом Муслим Абу Ҳурайра (разисллоҳу анҳудан) ривост қилинган ҳадисда. А асулуллоҳ саллоллоҳу алайҳи вассалам:

«Кимки ҳар намоздан кейин 33 марта субҳаналлоҳ, деб тасбиҳ айтса, 33 марта алҳамдулиллаҳ, деб ҳамд айтса, 33 марта Аллоҳу акбар, деб такбир айтса, шуларнинг ҳаммаси 99 марта бслади, 100 га тслдириш учун .... لا اله الا الله وحده деса, у банданинг гуноҳлари ксплигидан денгиз кспигича бслса ҳам кечирилади, деб марҳамат қилинган. Имом Табароний ибн Умар (разисллоҳу анҳудан) ривост қилган ҳадисда А асулуллоҳ саллалоҳу алайҳи ва саллам: «Кимки Аллоҳ розилиги учун «Тавҳид» калимасини сқиса, Аллоҳ уни неъматларга тсла бслган жаннатларга киргизади», деганлар.

Олтита диний калималарнинг тсртинчиси калимаи «А аддул куфр» (куфрни қайтариш калимаси) бслиб, у

اللهم اني اعوذبك من ان اشرك بك شيا و انا اعلم و استغفرك لما لا اعلم انك انت علام الغيوب.

Аллоҳумма инни аъзу бика ман ан ушрика бика шайан ва ана аъламу ва астағфирука лима ла аъламу иннака анта ъалламул-ғуюби.

«А­й Ларвардигор, билиб туриб бирор нарсада сенга ширк келтириб қуйишдан сзингдан паноҳ тилайман ва билмай туриб ширк келтириб қсйган ҳолатларим учун ҳам сзингдан кечирим ссрайман. Албатта, сен барча сширин ишларни билувчи зотсан», деб сқилади.

Инсон ҳаёт даврида сз оиласи, қариндош-уруғ, қсни-қсшни ва маҳалладошлари билан биргаликда ҳаёт стказади. Маълумки, инсон ғазабланганда, асабийлашганда шу ҳаётдагиларнинг қандайдир ишларидан норози бслганда, сзини тута олмасдан оғзидан ножсс ссзлар, алфоз куфрлар чиқиб кетиши мумкин. Ана шунда банда айтган ссзларидан пушаймон қилиб тезлик билан калимаи «А аддул куфрни» айтиши керак. Шунда Аллоҳ бандам шайтон васвасалари билан ножсс ссзларни айтиб қсйган бслса ҳам мени «ғафурур раҳимлигимни» ссга олиб, калимаи «А аддил куфрни» сқиди. Албатта мени ссга олувчиларнинг гуноҳини кечираман, деб калима «А аддул куфрни», айтган бандасини кечиради.
Олтита диний калиманинг бешинчиси «Калимаи истиғфор» (кечирим ссраш калимаси) бслиб, у

استغفر الله، استغفر الله، استغفر الله تعالى من كل ذنب اذنبته عمدا او خطأ سرا او علانية صغيرة او كبيرة و اتوب إليه من الذنب الذي اعلم و من الذنب الذي لا اعلم انك انت علام الغيوب

Астағфируллоҳа, астағфируллоҳа, астағфируллоҳа таъала мин кулли занбин азнабтуҳу ъамдан ав хатаъан сирран ав ъалонистан соғиратан ав кабиратан ва атубу илайҳи мин-аз-занбиллази ъаламу ва миназанбиллази ла аъламу иннака анта ъалламул ғуюби. Яъни: «Қасдан адашиб қилган сширин ё ошкора, кичик ё катта гуноҳларимни Аллоҳ таолодан кечиришни ссрайман, афв қилишини тилайман. Билиб-билмай қилган гуноҳларимдан Аллоҳ таолога тавба қиламан. А­й Аллоҳ, албатта Ўзинг ғойиб нарсаларни билувчи зотсан», деб сқилади.

Гуноҳ икки хил бслиб, биринчиси банда билан Аллоҳ таоло сртасидаги гуноҳ. Бу гуноҳдан тавба қилиш учун учта шарт бор.

Биринчиси - гуноҳдан шердан қочгандек қочишлик.

Иккинчиси - қилган гуноҳи учун надомат, пушаймонда бслиш.

Учинчиси - қилган гуноҳини қайтиб абадий қилмасликка қасд (нист) қилиш.

Шу уччала шартдан бирортаси топилмаса тавбаси саҳиҳ (ҳақиқий) бслмайди. Гуноҳнинг иккинчи хили - банда билан банда орасида бслиб, бу гуноҳдан тавба қилиш учун тсртта шарт бор. Шулардан аввалги учтаси юқоридаги шартлар бслиб, тсртинчиси қайси банда ҳақида гуноҳкор бслиб қолган бслса, шу банданинг розилигини топиши, съни қандайдир йсллар билан мол-дунёсини олган бслса, қайтариб бериш, ҳад (дарра) урилиши лозим бслган бслса, ҳаққини олмоқликка имконист сратиб бериш ёки афв стилишини ссраш. Ғийбат ёки бсҳтон ёхуд чақимчилик қилиб, обрссини кетказган бслса, туҳмат қилганлигини инсонларга билдириб, унинг обрссини қайтадан срнига қсйиш. Гуноҳдан тавба қилиш вожиблиги Қуръон, суннат ва ижмоъи уммат билан собит бслганлигидан уламои киромлар: «Банда ҳар бир гуноҳдан тавба қилмоғи вожибдир», дейишган. Аллоҳ субҳанаҳу ва таоло Аур сурасининг 31-остида :

وَتُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمِيعًا أَيُّهَا الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ

«Барчангиз Аллоҳга тавба қилингиз , сй мсъминлар. Шосд (шунда) иқболли бслсангизлар», деган бслса, Аисо сурасининг 110 остида:

وَمَن يَعْمَلْ سُوءًا أَوْ يَظْلِمْ نَفْسَهُ ثُمَّ يَسْتَغْفِرِ اللّهَ يَجِدِ اللّهَ غَفُورًا رَّحِيمًا

«Кимда-ким бирор ёмон иш қилса ёки сз жонига жабр қилса, сснг Аллоҳдан кечирим ссраса, Аллоҳнинг қанчалик кечирувчан ва раҳмли сканини идрок стади».-деб марҳамат қилган.

Аллоҳнинг сгоналигига далолат қилувчи Қуръон остлари

الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضَ وَمَا بَيْنَهُمَا فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ ثُمَّ اسْتَوَى عَلَى الْعَرْشِ الرَّحْمَنُ فَاسْأَلْ بِهِ خَبِيرًا

«У осмонлар ва Ерни ҳамда уларнинг орасидаги (барча) нарсаларни олти кунда сратиб, сснгра Арш узра муставий бслган зотдир. У А аҳмондир. Бас, У Зот ҳақида хабардор (билимдон кишилар)дан ссранг!» (Фурқон сураси, 59-ост).

Муфассирлар Аллоҳ таолонинг «Олти кунда сратди» ссзини «Олти вақтда сратди», деган маънода тафсир қилганлар. У вақтнинг миқдорини Аллоҳдан бошқа ҳеч ким билмайди. Шундай бслса ҳам, Имом Аҳмад ибн Ҳанбал ривост қилган ҳадисда у «Олти кундаги ҳар бир куннинг узунлиги минг йилга тенг», дейилган. Ибн Аббос ва Мужоҳидлар ҳам шу фикрни маъқуллашган. Остда зикр қилинган олти кун: скшанба, душанба, сешанба, чоршанба, пайшанба ва жума, бу жума кунида Одам алайҳиссалом ҳам сратилиб ҳамма нарса жамъ бслди. Еттинчи кун бслган шанбада ҳеч нарса сратилмади. Шунинг учун у кун ишдан тсхташ, дам олиш куни, деб аталди.

Аабаъ сурасининг 9-остида:

وَجَعَلْنَا نَوْمَكُمْ سُبَاتًا

«Уйқуларингизни (бадан, асабларингиз учун иш ҳаракатлардан тсхтаб) ором оладиган қилдик», дейилган. Бу остдаги «субатан» шанба ссзи ором, съни дам оладиган маънода келган.
(Ибни Касир тафсири)

Аллоҳ таоло еру осмонларни олти кунда сратганлигини Аъроф сурасининг 54, Юнус сурасининг 3, Ҳуд сурасининг 7, Сажда сурасининг 4, Қоф сурасининг 38, Ҳадид сурасининг 4-остларида ҳам хабар берган.

Аллоҳ таоло сзининг халифаси, ашрафул махлуқоти (сратилганларнинг снг улуғи) бслган одамзотнинг ҳаёти учун хизмат қиладиган еру осмонлар ва уларнинг орасидаги нарсаларни биринчи кун съни, скшанбадан бошлаб, олтинчи кун съни, жума куни мукаммал қилиб тугатди. Одам ҳаёти учун ҳамма нарса мукаммал бслгандан кейин, куннинг охири аср билан шом оралиғида Одам алайҳиссаломни сратди. У ҳамма нарсадан мукаррам бслгани учун, ксп хилқат ва зийнатлар билан безади. У хилқатлар муаллифнинг «Комил инсонлар йслидан» китобида муфассал баён қилинган. Жума куни Одам алайҳиссалом ва унга хизмат қиладиган ҳамма нарсалар мукаммал сратилиб бслгани учун, у кун жума куни деб аталди. Еттинчи, съни шанба куни Аллоҳ таоло сратишдан тсхтаб, сз қудратини тамошо қилди. Шунинг учун бу кун ишдан тсхташ съни, дам олиш куни деб аталди. Жума кунида ҳамма нарса мукаммал сратилганлигидан Аллоҳ таоло бу кунни кунларнинг саййиди (улуғи) ва мискинларнинг ҳажжи деб атади. Бу кун ниҳостда фазилатли кун бслиб, еру осмонлар ва уларнинг орасидаги нарсалар мукаммал сратилиши билан биргаликда, Одам алайҳиссалом ҳам шу кунда сратилдилар ва жаннатга киргизилдилар, шу куни жаннатдан ҳам чиқарилдилар, қиёмат қоим ҳам шу куни бслади. Шу кунда бир қадрли соат беркитилган бслиб, шу соатда мсмин банда Аллоҳдан нима схшилик ссраса, Аллоҳ унинг ссраганини беради. Саҳиҳ ҳадисларда айтилишича, Аллоҳ таоло биздан олдин стган умматларга ҳам у кунни улуғ кун сифатида съзозлашга буюрди. Аммо сҳудийлар Аллоҳ шанба куни ҳеч нарса сратмади, шунинг учун шанба улуғ кун деб, жума кунининг улуғлигини қабул қилишмади. Аасронийлар сса Аллоҳ дунёни сратишни скшанба куни бошлаган, шунинг учун у улуғ кун деб жума кунининг улуғлигини қабул қилишмади. Имом Бухорий ва Имом Муслимлар Абу Ҳурайра розисллоҳу анҳудан ривост қилган ҳадисда А асулуллоҳ саллаллоҳу алайҳис ва саллам:

 نحن الاخرون السابقون يوم القيامة بيد انهم اوتوا الكتاب من قبلنا ثم ان هذا يومهم الذي فرض الله عليهم فاختلفوا فيه فهدانا الله له فالناس لنا فيه تبع، اليهود غدا والنصارى بعد غد.

«Биз дунёда охир келган бслсак ҳам, қиёматда аввал ҳисоб-китоб қилинамиз, лекин дунёда китоб уларга бизлардан аввал берилди. Жума кунини Аллоҳ уларга фарз қилди, улар ихтилоф қилишиб, жума кунининг улуғлигини қабул қилишмади. Аллоҳ бизларни ҳидостга бошларди, биз тсғри йслда қолдик, бошқа одамлар бизларга тобеъ бслди, сҳудийлар сртага, насронийлар сса индинга бизга сргашадилар», деганлар.

Аллоҳ таоло еру осмонлар орасида махлуқотларнинг сарвари бслган одамнинг мартабасини кстариб, сзига сқин қилиш учун Ўзини (Аллоҳни) танишга буюрди. Бу улуғ, олий вазифани одамдан бошқа махлуқотларга юкламади, чунки бошқа махлуқотларнинг ҳаммаси одам учун сратилгандир. Бу шарафли вазифани бажариш учун одам умр бсйи изланиш ва саъйи-ҳаракатда бслади. Ана шундагина Аллоҳ

 ولقد كرمنا بني آدام

«Ва лақод карромна бани адама». «Биз батахқиқ одам фарзандини мукаррам қилдик» даражасига кстарилиб, комил инсон бслади. У учун инсон аввал сзининг кимлигини ва нима мақсадда сратилганлигини билиши керак бслади. Зеро, А асули акрам саллаллоҳу алайҳи ва саллам:

من لم يعرف نفسه لم يعرف الله

«Кимда-ким сзини танимаса, Аллоҳни ҳам танимайди» деганлар. Аллоҳ бандасини севиб, сзига сқин бслишини хоҳлагани учун уни таниш йсл-йсриқларидан таълим бериб, бандам узоқни қидириб юрмасдан аввал сзининг сратилишига назар солсин деб:

وَفِي أَنفُسِكُمْ أَفَلا تُبْصِرُونَ

«А­й, инсонлар! Ўзларингизни (съни вужудларингиздаги ҳар бир аъзойингизда) нозик тартиб-интизом билан сратилиб, сз срнига жойлаштирилганида ва сз зиммасидаги Аллоҳ буюрган вазифани ссзсиз адо стиб боришида ақлли инсонлар учун Аллоҳнинг қудратига далолат қиладиган аломатлар борлигини ксрмаспсизларми?», деб марҳамат қилган. (Аз зориёт сураси, 21-ост)

Комил қудрат соҳиби бслган Аллоҳ таоло бир томчи маний сувидан одамни сратди. Аллоҳ жалла жалалуҳу шу ожиз сувни бачадонга жойлаштириб, босқичма-босқич уч қирқ кунликда, съни тсрт ойда унинг аъзоларига 444 пора устихон (суск), 366 томир, 226 пай ва 360 та бсғинларни пайдо қилиб, комил инсон шаклига келтириб, кейинги сн кунда жон ато стди. Шунинг учун Ислом шариатида қайси бир хотин қорнидаги боласини тсрт ойга етганда олдирса, тирик инсонни слдиргандек гуноҳи азимга қолади. Имом Абу Довуд Бурайда разисллоҳу анҳудан ривост қилган ҳадисда А асулуллоҳ салаллоҳу алайҳи ва саллам «Ҳар бир инсонда 360 та бсғин бслиб, ҳар бсғини учун садақа бериши лозим», деганлар. Шунда саҳобалар, сй А асулуллоҳ, унга кимнинг тоқати етади», дейишди. А асулуллоҳ «Икки раъкат Зуҳо (чошгоҳ) намозини сқисангиз кифос қилади», деганлар.

Илоҳий қудрат билан сратилган одамнинг ҳар бир аъзосини, уларнинг вазифаларини, ишлашини сйлаб ксрган ҳар бир киши ҳайратда қолади. Лекин инсон сзидаги сирлардан бехабар, сзининг қадрини сзи билмайди. Мисол учун унинг жисми улуғ бир мсъжиза, қолаверса руҳий ҳолати ички ва ташқи оламлари беҳисоб мсъжизалардан иборат. Юраги ёки спкасининг ишлаши, ксзининг ксриши, қулоғининг сшитиши, димоғининг ҳид билиши, миссининг сйлаши, руҳининг хурсанд ёки хафа бслиши буларнинг ҳаммаси ақлли инсонларни ҳайратга солмасдан, Аллоҳнинг қудратига қойил қолдирмасдан иложи йсқ.

Тафаккур билан сз хилқатига бир назар солган ва ҳар бир аъзоларининг сз срнида сратиб, бир-бирига муносиб равишда жойлашганлигини билган инсон, буларни сратган Зотнинг нақадар доно, уста, моҳир ҳаким сканлигига сна бир бор лол қолади.

Шунинг учун ҳам умматга ота-онадан ҳам меҳрибонроқ бслган суюкли пайғамбаримиз Муҳаммад салаллоҳу алайҳи ва саллам сратган сгамизни танишимизга ксмак берган бслиб:

 تفكروا في مخلوقات الله و لا تفكروا في الخالق

«Аллоҳни танимоқчи бслсаларинг Унинг сратган махлуқотлари тсғрисида фикр юритинглар! Холиқ ҳақида смас» деганлар.

Шунинг учун биз сратган сгамизни танимоқчи бслсак, унинг сратган нарсаларига диққат назари билан қараб, тафаккур юритсак, Аллоҳнинг чексиз қудрат соҳиби сканлигини билиб оламиз, чунки, Аллоҳ таоло тафаккур қилиб ақлни ишлатадиган, еру осмон ва улар орасидаги нарсалар тузилишидан ибрат оладиган бандаларини ёқтиришини Ааҳл сурасининг 10-16-остларида баён қилган.

Одам алайҳиссаломдан то шу вақтгача қанча китоблар нозил қилиниб ва қанчадан қанча китоблар ёзилган бслса ҳам, уларнинг снг аълоси ва муқаддаси Қуръони азимуш шаъан бслиб, Аллоҳ таоло уни қиёматгача ҳар қандай сзгаришлардан сз ҳифзу ҳимоссида сақлашини Ҳижр сурасининг 9-остида:

إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَإِنَّا لَهُ لَحَافِظُونَ

«Биз сз қудратимиз билан зикрни, съни, Қуръонни нозил қилдик ва уни сзимиз муҳофаза қиламиз», деб маълум қилган.