22.    Давлат мулкини сғирлаш (қайси йсл билан бслса ҳам)

Аллоҳ таоло Оли Имрон сурасининг 161-остида:

وَمَا كَانَ لِنَبِيٍّ أَن يَغُلَّ وَمَن يَغْلُلْ يَأْتِ بِمَا غَلَّ يَوْمَ الْقِيَامَةَِ

Лайғамбар (слжа тақсимида) хиёнат қилиши мумкин смас. Кимда-ким хиёнат қилса, қиёмат куни сша хиёнати билан бирга (ҳузуримга) келур. Маълумки, илгари замондаги урушларда душман томонидан тушган слжалар байтул молга съни, давлат тасарруфига стган. Уни баъзиларини сотиб, пул қилинган. Шу пул ёки нарсаларни давлат раҳбари урушда жонбозлик ксрсатган қаҳрамонларга, шаҳид бслганлар хонадонига ва етим-есир бечораларга тақсимлаб беришган. Шунинг учун байтул мол, съни давлат мулки халқ мулки саналади. Уни сғирлаганлар сса хоинлар ҳисобланади. Аллоҳ жалла жалалуҳу сса Анфол сурасининг 58-остида:

إِنَّ اللّهَ لاَ يُحِبُّ الخَائِنِينَ

«Албатта, Аллоҳ хоинларни схши ксрмагай» деб давлат мулкига хиёнат қилганларни дсст тутмаслигини билдирган.
Имом Аҳмаддан: А асуллуллоҳ (с.а.в.) байтул молдан, съни давлат мулкидан сғирлаганларни ва сз жонига қасд қилганларни жанозасини сқимаганликлари ривост қилинади.

23.    Одамларнинг мулкини сғирлаш

Аллоҳ таоло Моида сурасининг 38-остида:

وَالسَّارِقُ وَالسَّارِقَةُ فَاقْطَعُواْ أَيْدِيَهُمَا جَزَاء بِمَا كَسَبَا نَكَالاً مِّنَ اللّهِ وَاللّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ

«Ўғри сркакни ҳам, сғри аёлни ҳам қслларини кесинглар! (токи бу) уларнинг қилмишларига сраша жазо бслсин, Аллоҳ томонидан берилган азоб бслсин. Аллоҳ қудрат ва ҳикмат сгасидир», дейди.

Бухорий, Муслим, Абу Довуд ривост қилишларича А асулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам айтганлар: «Зинокор зино қилаётган вақтида мсмин бслмаган ҳолида зино қилади. Ўғри сғирлик қилаётган вақтида мсмин бслмаган ҳолида сғирлик қилади. Ичувчи ичкилик ичаётган вақтида мсмин бслмаган ҳолида ичади (съни шу жиностларни қилаётганида имони чиқиб кетади). Бироқ тавба ҳали ҳам таклиф қилингандир». Астойдил тавба қилса гуноҳлари кечирилади.

Имом Аҳмад, Муслим ва Аасоийлар Ойиша разисллоҳу анҳодан ривост қилишларича: «Махзум қабиласидан бслган бир аёл қарзга нарса олиб уни қайтармас, тан олмас сди. А асулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам унинг қслини кесишни буюрдилар. Аёлнинг қариндош-уруғлари Усома ибн Зайднинг олдига келиб у билан гаплашишди. Усома А асулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васалламга аёл ҳақида гапирган сди, у зот саллаллоҳу алайҳи васаллам: «А­й Усома, Аллоҳ азза ва жалланинг ҳадларидан бирорта ҳад борасида ҳам сртага тушганингни ксрмайин», дедилар. Сснг туриб одамларга қарата шундай хитоб қилдилар: «Албатта сизлардан олдин стганлар агар ораларида шарафли, обрсли киши сғирлик қилса авф стиб, заиф киши сғирлик қилса, қслини кесганлари сабабли ҳалок бслганлар. Жоним қслида бслган Зотга қасамки, агар сғри Муҳаммаднинг қизи Фотима бслганида ҳам, албатта, қслини кесган бслардим». (Кейин сғри аёлнинг қсли кесилди).

Уламолар айтадиларки, сғирлаган нарсани сгасига қайтармас скан, сғрининг тавбасидан ҳеч наф йсқ. Агар ҳеч вақоси бслмаса, молнинг сгасидан розилик олиши шарт.

Халқ манфаати учун сғрининг қсли кесилади. Унинг қслини жамоачилик ксрадиган кенг майдонда бошқа сғриларга ибрат учун кесилади. Бир икки срамас сғрини баҳридан стиб, унинг қслини кесиш билан бутун жамоатини мол-мулки ва жони сақланиб қолинади. Аатижада раист смин-сркин, ташвишсиз оромида ҳаёт стказади. Бу жиност таги-томири билан қспорилиб ташланади.

Имом Бухорий, Муслим ва бошқа муҳаддислар Оиша онамиздан ривост қилган ҳадисда А асулллоҳ (с.а.в.): «Чорак динор ва ундан юқорироқ қийматга сга бслган нарса учун сғрини қслини кесдирганлар. Чорак динордан паст қийматга сга бслган нарса учун қсл кесилмайди. У пайтда бир динор - сн икки дирҳам, чорак динор сса - уч дирҳам бслган. Ҳозир бир динор биздаги сн ссмлик олтин танга қиймати билан тенгдир.

24.   Йслтссарлик, қароқчилик қилиш

Аллоҳ таоло Моида сурасининг 33-остида:

إِنَّمَا جَزَاء الَّذِينَ يُحَارِبُونَ اللّهَ وَرَسُولَهُ وَيَسْعَوْنَ فِي الأَرْضِ فَسَادًا أَن يُقَتَّلُواْ أَوْ يُصَلَّبُواْ أَوْ تُقَطَّعَ أَيْدِيهِمْ وَأَرْجُلُهُم مِّنْ خِلافٍ أَوْ يُنفَوْاْ مِنَ الأَرْضِ ذَلِكَ لَهُمْ خِزْيٌ فِي الدُّنْيَا وَلَهُمْ فِي الآخِرَةِ عَذَابٌ عَظِيمٌ

«Албатта, Аллоҳ ва Лайғамбарига қарши урушадиган ва ерда бузғунчилик қилиш ҳаракатида юрадиган кимсаларнинг жазоси-слдирилиш ё дорга осилиш ёки оёқ-қсллари тескарисига (съни, снг қсл ва чап оёқ ёки чап қсл ва снг оёқ) кесилиши ёхуд сз ерларидан сургун қилинишларидир. Бу жазо улар учун бу дунёда расволик-шармандалик бслур. Охиратда сса улар учун улуғ азоб бордир».

Мсминларга қарши қслига қурол олган ҳар бир кимса Аллоҳ ва пайғамбарига қарши урушувчидир. Ерда бузғунчилик қилиш ҳаракатида юрадиганлар»-одамларни слдириб, мол-мулкини талон-тарож қиладиган, сғирлик қиладиган кимсалардир.

Йслтссарлик қилиб, одамлар кснглига қсрқув солишнинг сзиёқ гуноҳи кабирадир. Мол-мулкни талон-тарож қилиш, одамларга жароҳат етказиш, қатл стишни айтмаса ҳам бславеради.

25.    Ёлғондан қасам ичиш

Аллоҳ таоло Оли Имрон сурасининг 77-оятида:

إِنَّ الَّذِينَ يَشْتَرُونَ بِعَهْدِ اللّهِ وَأَيْمَانِهِمْ ثَمَنًا قَلِيلاً أُوْلَـئِكَ لاَ خَلاَقَ لَهُمْ فِي الآخِرَةِ وَلاَ يُكَلِّمُهُمُ اللّهُ وَلاَ يَنظُرُ إِلَيْهِمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَلاَ يُزَكِّيهِمْ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ

«Аллоҳга берган аҳд-паймон ва қасамларини озгина қийматга сотиб юборадиган кимсалар учун охиратда ҳеч қандай насиба йўқдир. Қиёмат кунида Аллоҳ уларга гапирмайди, уларга (раҳмат назари билан боқмайди ва уларни (гуноҳларидан) покламайди. Улар учун аламли азоб бордир».

Воҳидий раҳматуллоҳи алайҳ айтадилар: «Мазкур оят Пайғамбар саллаллоҳу алайҳи васаллам ҳузурларига ер талашиб келган икки киши хусусида нозил бўлган. Даъвогарлардан бири қасам ичмоқчи бўлганида, Аллоҳ бу оятни нозил қилган ва у қасам ичишдан бош тортиб, шеригининг ҳаққи борлигига иқрор бўлган эди».

Бухорий ва Муслимлар ривоят қилишган ҳадисда: «Кимки мусулмон кишининг моли хусусида ноҳақ қасам ичса, Аллоҳга йўлиққанида У зот ундан дарғазаб бўлади», дейилган.

Имом Бухорий ва Муслимлар ривоят қилган ҳадисда Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам: «Кимки (ёлғон) қасам ичиб мусулмон кишининг ҳаққини ўзиники қилиб олса, батаҳқиқ, Аллоҳ унга дўзахни вожиб қилиб, жаннатни ҳаром қилади», дедилар. «Ё Аллоҳ, арзимаган нарса бўлса ҳамми?», деб сўрашган эди, «Бутанинг бир новдаси бўлса ҳам», деб жавоб бердилар.

26.    Зулм қилиш (зулмнинг қайси тури бслса ҳам)

Зулм бир неча турли бслади. Ботил йсл билан мол топиш, етим молини ейиш, бандаларни слдириш, уриш, жароҳат етказиш, ҳақорат қилиш, лаънатлаш, туҳмат қилиш ва ҳоказо.

Аллоҳ таоло Иброҳим сурасининг 42-45 остларида:

وَلاَ تَحْسَبَنَّ اللّهَ غَافِلاً عَمَّا يَعْمَلُ الظَّالِمُونَ إِنَّمَا يُؤَخِّرُهُمْ لِيَوْمٍ تَشْخَصُ فِيهِ الأَبْصَارُ . مُهْطِعِينَ مُقْنِعِي رُءُوسِهِمْ لاَ يَرْتَدُّ إِلَيْهِمْ طَرْفُهُمْ وَأَفْئِدَتُهُمْ هَوَاء . وَأَنذِرِ النَّاسَ يَوْمَ يَأْتِيهِمُ الْعَذَابُ فَيَقُولُ الَّذِينَ ظَلَمُواْ رَبَّنَا أَخِّرْنَا إِلَى أَجَلٍ قَرِيبٍ نُّجِبْ دَعْوَتَكَ وَنَتَّبِعِ الرُّسُلَ أَوَلَمْ تَكُونُواْ أَقْسَمْتُم مِّن قَبْلُ مَا لَكُم مِّن زَوَالٍ . وَسَكَنتُمْ فِي مَسَـاكِنِ الَّذِينَ ظَلَمُواْ أَنفُسَهُمْ وَتَبَيَّنَ لَكُمْ كَيْفَ فَعَلْنَا بِهِمْ وَضَرَبْنَا لَكُمُ الأَمْثَالَ

«(У куни) улар бошларини (осмонга) кстарган ҳолларида(чорланган томонга ҳисоб-китоб учун) чопурлар. Ксзлари сзларига қайтмайди (съни, қсрқувдан қотиб қолиб, сзларининг қандай ҳолда сканликларини ҳам ксрмайдилар). Диллари (даҳшатдан) бсм-бсш бслиб қолур. (А­й Муҳаммад), одамларни огоҳлантириб қсйингки, уларга азоб келар кунда (қиёматда) золим кимсалар: «Ларвардигоро, бизларга озгина муҳлат бергин, (съни, бизларни дунёга қайтариб, озгина ҳаёт бергин, албатта) Сенинг даъватингни қабул қилурмиз ва пайғамбарларингга сргашурмиз», дейдилар. (Шунда уларга жавоб қилинур): Илгари (ҳаёт пайтингизда) ҳеч қачон заволга юз тутмаслигингиз (съни, ҳеч қачон слмаслигингиз ва охират жазосига дучор бслмаслигингиз) ҳақида қасам ичмаган сдингизларми? Ҳолбуки, сизлар сзларига зулм қилган кимсаларнинг масканларига (улар заволга юз тутганларидан кейин) жойлашган сдингизлар. Уларни қандай (ҳалок) қилганимиз ҳам сизларга аниқ маълум сди. Биз сизлар учун (қанчадан-қанча) мисоллар келтирган сдик (лекин сизлар бу ксрган-билганларингиздан ибрат олмадингизлар, ҳақ йслга юрмадингизлар)».

Имом Бухорий ва Муслимлар Абу Мусо разисллоҳу анҳудан ривост қилган ҳадисда: «А асулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам: «Албатта, Аллоҳ золимга узоқ умр беради. Уни ушлаган вақтда сса, қутула олмайди», дедилар ва Ҳуд сурасининг 102-остини сқидилар:

وَكَذَلِكَ أَخْذُ رَبِّكَ إِذَا أَخَذَ الْقُرَى وَهِيَ ظَالِمَةٌ إِنَّ أَخْذَهُ أَلِيمٌ شَدِيدٌ

«Ларвардигорингиз (аҳли сгалари) золим бслган шаҳарларни ушлаганида, мана шундай ушлар. Унинг ушлаши-азоби аламли ва қаттиқдир».

А асулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам Муоз разийаллоҳу анҳуни Йаманга юбораётганларида: «Мазлумнинг дуосидан сҳтиёт бсл, зеро, унинг дуоси билан Аллоҳнинг орасида парда-тссиқ йсқдир», деган сдилар.

Имом Бухорий Абу Ҳурайра разийаллоҳу анҳудан ривост қиладилар: Лайғамбар саллаллоҳу алайҳи васаллам: «Кимки бир биродарининг номуси ёки бошқа нарсасига зулм қилган бслса, динору дирҳам бслмайдиган (кундан илгари қутулиб олсин). Акс ҳолда, унинг схши амалларидан зулмига срашаси мазлумга олиб берилади. Борди-ю, схшиликлари бслмаса, мазлумнинг ёмонликларидан олиниб, унга юкланади» дедилар.

Муслим ривост қилишларича, қиёмат куни банда учун сзини танийдиган кишини учратишдан ксра ёқимсизроқ нарса бслмайди. Чунки у дунёда қилган зулмига тслов талаб стишидан хавфсираб туради. Бу хусусда Лайғамбар саллаллоҳу алайҳи васаллам айтганлар: «Қиёмат кунида ҳақлар ҳақдорларга олиб берилади. Ҳатто шохли қсйдан шохсиз қсйнинг счи олиб берилади».

Анас разийаллоҳу анҳудан Имом Бухорий ривост қилган ҳадисда айтадилар: «А асулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам: «Биродарингга золим бслса ҳам, мазлум бслса ҳам ёрдам бер», дедилар. Шунда бир киши: «А А асулуллоҳ, агар мазлум бслса-ку, ёрдам бераман. Борди-ю, золим бслса-чи, у ҳолда қандай ёрдам бераман?» деб ссраган сди, у зот: «Уни зулмдан қайтарасан ёки тсхтатасан. Мана шу унга ёрдам беришингдир», дедилар».

27.    Турли йсллар билан одамларнинг ҳаққига хиёнат қилиш

Аллоҳ таоло Мутаффифун сурасининг1-3 остларида:

وَيْلٌ لِّلْمُطَفِّفِينَ. الَّذِينَ إِذَا اكْتَالُواْ عَلَى النَّاسِ يَسْتَوْفُونَ . وَإِذَا كَالُوهُمْ أَو وَّزَنُوهُمْ يُخْسِرُونَ

«(Ўлчов ва тарозидан) уриб қолгувчи кимсаларга ҳалокат бслгай! Улар одамлардан (бирор нарсани) слчаб олган вақтларида тсла қилиб оладиган уларга слчаб ёки тортиб берган вақтларида сса кам қилиб берадиган кимсалардир» дейди.

Бировларнинг ҳақидан уриб қолиш сғирлик хиёнат ва ҳаром ейишнинг бир ксриниши бслиб бу ишни қилганларга Аллоҳ «вайл» билан таҳдид солди.

Табароний ривост қиладилар: А асулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васалла: «Беш иш беш ишга боғлиқ дедилар. Шунда саҳобалар «А А асулуллоҳ бири иккинчисига боғлиқ бслган беш иш қайси?»деб ссрашди. «Қайси қавм аҳдини бузса Аллоҳ уларга душманларини ҳукмрон қилиб қссди. Аллоҳ нозил стган нарсадан бошқаси билан ҳукм қилса уларда фақирлик ёйилади. Фаҳш ишлари авж олса Аллоҳ уларга слат юборади съни слим кспасди. Ўлчов ва тарозидан уриб қолса набототлар ссмай бир неча йил қурғоқчиликка дучор бсладилар. Закот бермасалар ёмғир ёғмай қссди» дедилар».
Аофиъ разисллоҳу анҳу айтадилар: «Ибни Умар разисллоҳу анҳумо сотувчининг олдидан ста туриб: «Аллоҳдан қсрқ, слчов ва тарозини тсғри қил. Чунки уриб қолувчилар терлари то қулоқларининг срмигача ксмиб юбормагунича тсхтатиб туриладилар»дедилар».

28.    Шариат ҳаром қилган нарсаларни истеъмол қилиш

Аллоҳ таоло Бақара сурасининг 188-остида:

وَلاَ تَأْكُلُواْ أَمْوَالَكُم بَيْنَكُم بِالْبَاطِلِ

«Мол-дунёларингизни ораларингизда ноҳақ-ҳаром йсллар билан емангиз!..» деб, марҳамат қилади.

Ибни Аббос разисллоҳу анҳумо: «Аллоҳ бу ости орқали ноҳақ ёлғон қасам билан киши биродарининг молини сзиники қилиб олишдан қайтарди деганлар». Бировнинг ҳақини ейиш икки йсл билан бслади: биринчиси зулм орқали-тортиб олиш, хиёнат, сғрилик, ҳазил ва иккинчиси сйин орқали-қимор ва шунга схшаш бекорчи срмаклар билан.

Имом Муслим А асуллолоҳдан ривост қилган ҳадисда: Бир киши муборак ҳаж сафарига чиқиб, сочи тсзғиб, уст-боши чанг бслган ҳолда байтуллоҳ рсбарасида қслларини осмонга чсзиб: «А­й А аббим, сй А аббим» деб, дуо қилса-ю лекин егани ҳаром, ичгани ҳаром, кийгани ҳаром ва ҳаромдан озиқланган бслса, унинг дуоси қандай ижобат бслсин» деганлар.

29.   Ўз жонига қасд қилиш

Аллоҳ таоло Аисо сурасининг 29-остида:

وَلاَ تَقْتُلُواْ أَنفُسَكُمْ

«Бир-бирларингизни (съни мсмин-мсминни) слдирмангиз», дейди.

Яъни, ҳиндларнинг жоҳилларига схшаб, сзингизни-сзингиз слдирмангиз ёки сзингизни ҳалокатга ташламангиз.
Айрим уламолар: «Ўзларингиз»дан мурод диндошлардир. Зеро, мсминлар битта жон кабидир, ост бир-бирингизни слдирмангиз, деган маънода дейишган.

Имом Бухорий ва Муслимлар Жундаб ибни Абдуллоҳ разийаллоҳу анҳудан ривост қилган ҳадисда: «Лайғамбар саллаллоҳу алайҳи васаллам айтдилар: «Сизлардан илгари стганлардан бир киши жароҳатланди. Бесабрлик қилиб пичоқ олди-да, қсл(томири)ни кесиб ташлади ва ксп стмай, қон йсқотиб вафот стди. Аллоҳ: «Бандам жонига қасд стди, унга жаннатни ҳаром қилдим», деди.

Яна Имом Бухорий ва Муслимлар ривост қилган ҳадисда А асулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам: «Кимки тоғдан сзини ташлаб, жонига қасд қилса, у жаҳаннам оловида абадул-абад сзини пастга ташлайди. Кимки заҳар ичиб жонига қасд қилса, у қслида заҳарини тутиб, жаҳаннам оловида абадул-абад сзини заҳарлайди. Кимки сзини темир билан слдирса, у қслида темирини тутиб, жаҳаннам оловида абадул-абад у билан сзини уради» дедилар.

Бир киши жароҳатининг оғриғига чидолмай, слимини тезлатиб, қиличининг тиғи билан сзини слдирди. Лайғамбар саллаллоҳу алайҳи васаллам у ҳақда: «У дсзах аҳлидандир», дедилар (Бухорий ва Муслим ривости).

30.   Алғон гапга одатланиш (ҳазиллашиб бслса ҳам)

Аллоҳ таоло Зориёт сурасининг 10-остида:

قُتِلَ الْخَرَّاصُونَ

«(Ўша) ёлғончиларга слим бслсин» деган бслса, Ғофир сурасининг 28-остида:

إِنَّ اللَّهَ لا يَهْدِي مَنْ هُوَ مُسْرِفٌ كَذَّابٌ

«Албатта, Аллоҳ ҳаддан ошувчи ва ёлғончи кимсаларни ҳидостга йслламас» деб марҳамат қилган.

Имом Бухорий ва Имом Муслимлар ибн Масуддан ривост қилган ҳадисда А асуллоҳ (с.а.в.) «Тсғри ссзликка одатланинглар. Зеро, тсғри ссзлик сзгуликка йсллайди, сзгулик сса жаннатга бошлайди. Киши тсғри гапириш ва ростгсйликка интилишда давом ставерса, уни Аллоҳ ҳузурида ростгсй деб ёзилади. Алғон гапиришдан сақланинглар. Зеро, ёлғончилик фужурга (гуноҳ ишларга), фужур сса дсзахга бошлайди. Банда ёлғон гапириш ва ёлғончиликка интилишда давом ставериб, ниҳост Аллоҳ ҳузурида ёлғончи деб ёзилади» деганлар.

Имом Термизий ва Абу Довудлар ривост қилган ҳадисда А асуллуллоҳ (с.а.в.) «Одамларни кулдириш учун ёлғон гапирадиган кишига вайл азоби бслсин деб, уч марта такрорладилар». Вайл - жаҳаннам қаъридаги азоби қаттиқ бслган жой.

Лайғамбаримиздан ривост қилишларича, «Алғон гуноҳга, гуноҳ сса дсзахга йсллайди». Киши ора-сира ёлғон гапирса ҳам Аллоҳнинг ҳузурида каззоб бслиб ёзилиб қолади. Ўзи ксрмаган нарсани ксрдим дейишда ҳам ёлғончилик намоён бслиб қолади. А асулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам «Кимки ксрмаган нарсани ксрдим деб сълон қилса, қиёмат куни иккита қилдан арқон сшишга мажбур қилинади» деган сканлар.

31.    Қози, муфтий, судс, прокурор, милияис ходими бслсин ҳукм чиқаришда пора олиш

Аллоҳ таоло Бақара сурасининг 188-остида:

وَلاَ تَأْكُلُواْ أَمْوَالَكُم بَيْنَكُم بِالْبَاطِلِ

«Мол дунёларингизни ораларингизда (пора бериб, пора олиб) ноҳақ - ҳаром йсллар билан емангизлар» деб марҳамат қилган.

Имом Термизий, ибн Ҳибон ва ҳокимлар Абу Ҳурайра (р.а.) дан ривост қилган ҳадисда А асуллуллоҳ (с.а.в.) «Ҳукм чиқаришда пора берувчини ҳам, пора олувчини ҳам, сртадаги воситачини ҳам лаънатладилар» дейилган.

Абу Довуд, Термизий ва ҳокимлар Бурайда (р.а.) дан ривост қилган ҳадисда А асулуллоҳ (с.а.в.) «Қозилар (ҳукм қилувчилар) уч тоифадир. Бир тоифаси жаннатда, икки тоифаси дсзахдадир. Ҳақиқатни билиб, адолат билан ҳукм чиқарган қози жаннатда. Ҳақиқатни била туриб, пора олгани сабабидан бировга зулм қилган иккинчиси ва ҳақиқатни билмай туриб, ҳукм чиқарган қозилар дсзахдадир» деганлар.